Kretan
Kretan(Kari Cikuku:貨幣)
Ris(歷史)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Mgeela hayan, mppriyux qyqeya ka seediq. So niqal seediq mhuma tikuh blebun, ma msputing ge, mhuma sputu. Dehuk mppriyux ka pnhmaan daha. So nii mmeekan mllamu ppuqun kana ka sseediq denu.
Ani si, uxe ba lleexan ka so nii. So ka eguw pnhmaan blebun ka seediq, mkpryuxun na kingal Handay, ani si, uxe maangal knheguw blebun ka Mukong. Keruc nanaq ka mkngalun na heya. So nii de, uka daha brahan ka mppriyux di.
Kika mangal Peko(貝殼), anaq Kiing(金) ma Paiing(白銀) ka spriyux daha. Irih so mgeela ba spriyux ka kretan. Anaq ango ka Kiing daha ka Paiing, ini kgedang ka rririh na. Kiya kretan ka ddooyun daha di.
Ani si, netur niqal seediq mmaha rmigo mtheya, ma mbaruy sapah eguw nngalan brigan. Uxe ba leexan sahaqun ka kneeguw Kiing. Kiya knkingal knlangan smmalu naq pila klabuy, ngalan daha kretan knlangan.
Dungus pgsnhei Sehu snlmeyan pila klabuy uxe pgklanuy. Cbeyo snlmeyan pila klabuy na Sehu, pntnaan snkuwan Kiing. Ma pgkela seediq Sehu mesa, anaq knuwan spriyux Kiing ka pila klabuy nii mesa.
Knkawas 1971, Mrengo Meikuo Congtong Nikosun, snmalu pila klabuy Meikuo, anaq ini pgnetur sneku Kiing, ini dehuk spriyux Kiing ka pila klabuy. Ani naq so nii ka ndaan, uka seediq ini snhei Sehu pila klabuy Meikuo. Niqal snhei Sehu ka seediq, dehuk sbaruy mmaanu qyqeya ka pila kretan.
Snhei Sehu ka seediq, paru snhiyan na Gingko(銀行) duri. Pkdesun hndure, dmoi pila klabuy ka seediq, ma dmoi Sinyongka(信用卡); tnngayun kretan Soka ka Sinyongka. Ngalan pila kretan ddooyun. Anu snhei snpegan na Gingko ka seediq.
Kretan rhugan(加密貨幣)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Kndalax spegan Tennaw, mtutuy ka kretan rhugan, irih knbgurah hndure ka nii duri. Ani si knkawas 2023, wada lux mspaux tg. 2 Knpruwan pryuxan kretan rhugan FTX di. Pgryuxan nii wada ngalan hi pila pnryuxan daha. Bobo snpaux, Uka ngngalan ka pila daha.