Ğaysanıñ Çın Çirkäwe

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Ğaysanıñ Çın Çirkäwe (Qıtayça: 真耶穌教會) ul 1917. yılda Beijingtä, Qıtay, barlıqqa kilgän bäysez çirkäw. ĞÇÇneñ Xalıqara Cíılışınıñ bügenge räise Yung-Ji Lin. ĞÇÇneñ 6 kontinenttä häm 45 ildä 1.5 million dindär isäplänä. Çirkäw Protestantizm Xristianlığınıñ Qıtay tarmağı.

Un baş qanun

1. İzge Rux
2. Çuqınu: Suda çumıldıru — yañadan terelü öçen gönahlardan arınu moğcizası. Çumıldıru yelğa, diñgez yaki çişmä kebek tabiğıy tere suda başqarılırğa tiyeş. İzge su häm Svatıy Tın (İzge Rux) belän arulanu yolasın ütäwçe Ğaysä Mäsix (Ğaysä Qotqaruçı) xäzrätläre öçen çuqına yağni Çirkäwneñ äğzası bula. Çumıldıru yolasın ütäwçeneñ başı häm asqa qarağan yöze tulısınça suğa kerep betärgä tiyeş.
3. Ayaq yuu: Ayaklarnı yuu moğcizasında qatnaşuçı Ğaysä Mäsix (Ğaysä Qotqaruçı) xäzrätläre belän bäyläneşkä kergän bula. Yola keşegä härvaqıt söyugä, izgelek qılırğa, tübänçelek belän buysınırğa, ğafu itärgä, xezmät itärgä äzer bulırğa tiyeşlegen iskärtä. Çumıldıruda qatnaşqan här keşe Ğaysä Mäsix (Ğaysä Qotqaruçı) xäzrätläre xörmätenä ayakların ywarğa tiyeş. Kiräk bulğanda ber-berseneñ ayağın ywarğa mömkin.
4. İzge Priçastie: İzge priçastiye — Ğaysä Mäsix (Ğaysä Qotqaruçı) xäzrätläre üleme istälegenä bağışlanğan moğciza. Ul bezgä Rabbıbıznıñ iten häm qanın täğam itärgä häm anıñ belän aralaşırğa, mäñgelek tormışqa iä bulırğa häm Soñğı könne yañadan terelergä mömkinlek birä. Bu moğciza yeş ütkärelä. Töçe ikmäk häm yözem şärabe genä qullanıla.
5. Şabbat totu (Şimbä totu): Şimbä kön, atananıñ cidençe köne (şimbä) – bu izge kön, Rabbıbız röxsät itkän häm izgeländergän kön. Ul kön Rabbıbıznıñ teläge belän Anıñ barlıqqa kiterüye häm qotqarwı istälegenä kiläçäk tormışta mäñgelek tınıçlıqqa ömet itep saqlanırğa tiyeş.
6. Ğaysa Mäsix
7. Bibliä
8. Qotqaru
9. Çirkäw
10. Qiämät

Başqa qanun

ĞÇÇ Rıştua bäyräm itmi, çönki ĞÇÇ dindärläre uylawınça Rıştua mäcüsi Rom İmperiäsendäge Qoyaşnıñ tuğan köne bäyrämennän kilä.

Çığışıníñ taríxí säbäpläre

Qıtay taríxında çuqındıru omtıluları berniçä tapqır bula. Farsı Nestoriannarı (635-845), Rom Katolikları belän İezuitlar (1265, 1601-1724) imperatornıñ iltifatlılığın qazanmí häm yäşeren eşlilär. 1807. yılda kilgän Şotland Robert Morrisonnan başlap Qıtayda Protestant missionärläre üz eşen başlílar. 1840. yıllardağı Opium Şuğışınnan soñ böten dönyadan missionärlär kilä başlílar. 1865. yılda Hudson Taylor Qıtay Eçe Missiäsenä nigez sala. 19. yöz axırında Xristiannar saní arta, 1900. yılğa Qıtayda 111000 Protestant häm 2000 missionär bula.

İlleçelär xäräkäte häm ĞÇÇ barlıqqa kilü

Amerika Quşma Ştatlarınnan soñ İlleçelär xäräkäte aktivlegen Qıtayğa yünältä häm Apostol İmanı Missiäse Shanghai şähärendä nigezlänä, küp Qıtaylar Xristianlıqqa küçä. Bokserlar baş küterü, höcümnär häm cäberlärdän soñ Qıta Xristianlığı Öç-Üz xäräkäte taktikasına küçä: üzidärä, üzbulışu, üzpropagandalaw, barısı çit il yoğıntısın kimetü öçen. Berniçä çirkäw yarlılana. ĞÇÇneñ öç oyıştıruçı bu niäten yaqlílar, läkin soñraq İlleçelärdän ayırılalar. Bu Paul Wei, Ling-Sheng Zhang häm soñraq Barnabas Zhang bulalar. Xäzerge köngä ĞÇÇ Qıtay çiklärennän kilep böten dänya buylap tarata.1956. yılda Taichung şähärendä Taiwannıñ Baş Cíılışı, 1967. yılda Los Angeles'tä ĞÇÇneñ Xalıqara Cíılışı nigezlänä. 1949. yılğı kommunistlar ciñüedän soñ Qıtay Eçendä Xristiannarğa qarşí zolım başlí häm Çirkäw Qıtay Eçe dindäre belän elemtä yuğalta.

İsem

Baştan, oyıştıruçılar Ğaysanıñ Çın Çirkäwe (耶穌真教會) isemen taqdim itkän, läkin Beijing polisiäse, yalğışıp, anı Çın Ğaysa Çirkäwe (真耶穌教會) bulıp terkälgän.