Papers by Karol Franczak
Przegląd Socjologii Jakościowej , 2020
Śledząc rozwój interdyscyplinarnych analiz gospodarki kreatywnej w refleksji społeczeństw zachodn... more Śledząc rozwój interdyscyplinarnych analiz gospodarki kreatywnej w refleksji społeczeństw zachodnich, tekst stawia pytanie o specyfikę implementacji tej idei w Europie Środkowo-Wschodniej. Autor konfrontuje mitologię przemysłów kreatywnych ze złożonym kontekstem społecznym i politycznym krajów regionu oraz próbuje ustalić, czy określone polityki publiczne mają porównywalny wynik, kiedy aplikowane są w różnych społecznych, kulturowych i politycznych warunkach. Problematyzacja „kompatybilności” dyskursu innowacjonistycznego z odmiennym od zachodniego typem społeczeństwa i nowoczesności służy refleksji nad uniwersalnym fenomenem recepcji zachodnich narracji modernizacyjnych, strategii ich przyswojeń, oporu lub nowych rekonstrukcji.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Societas/Communitas, 2018
The main objective of the paper is to analyse the discourse of modernisation, increasingly widesp... more The main objective of the paper is to analyse the discourse of modernisation, increasingly widespread in the Polish media, scientific discourse and public politics, which defines creativity as a source of economic and social profit - supporting economic development, stimulating active citizenship, as well as harmonising tensions arising from the challenges of the transforming capital- ism. As part of this discourse, different social actors argue that creativity is a drive to change, an economic growth factor, a chance to modify the structure of employment, and a source of personal gain for all who are building the modern economy. A significant feature of this discourse is a deeply-rooted belief in the progressing democratisation of creativity and other creative com- petences. Within this viewpoint, creativity is a disposition available to all, and not exclusively to the selected Great Men; it is not innate, but possible to be achieved through long-lasting and arduous work. As a consequence, democrat- ised creativity should translate into the development of a society of knowl- edge, and is to be a key to changes in societys mentality, since the latter is perceived as the most crucial long-term factor of socio-economic development.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych, 2017
Analiza ramowania (framing analysis) to syntetyczne określenie dla niejednorodnego kierunku badaw... more Analiza ramowania (framing analysis) to syntetyczne określenie dla niejednorodnego kierunku badawczego, łączącego inspiracje teoretyczne medioznawstwa, politologii i socjologii. Orientacja ta wyrasta z zainteresowania analizą schematów interpretacji obecnych, po pierwsze, w przekazach medialnych, aktywności dziennikarskiej oraz w różnych formach działań zbiorowych, a po drugie – w procesie odbiorczym adresatów tych złożonych treści – obserwatorów sfery publicznej, konsumentów mediów, sympatyków lub przeciwników ruchów społecznych. Badaczy ramowania interesują zatem dwa typy ram: ramy obecne w komunikacji publicznej i ramy indywidualne. Te pierwsze rozumieć można jako schematy interpretacyjne, osadzone w dyskursie medialnym za pomocą określonych słów, metafor, obrazów i innych sposobów prezentacji, użytych przez różnych aktorów społecznych, najczęściej przedstawicieli elit symbolicznych – dziennikarzy, ekspertów lub polityków. Drugie to schematy poznawcze (lub schematy myślowe), przetwarzające informacje na poziomie konkretnych jednostek czy – mówiąc inaczej – rozumienie sytuacji i interpretowanie przekazów medialnych na poziomie indywidualnych właściwości poznawczych.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Polskie sprawy 1945-2015. Warsztaty analizy dyskursu, 2017
Celem tekstu jest analiza procesów instrumentalizowania kultury jako składnika dyskursów moderniz... more Celem tekstu jest analiza procesów instrumentalizowania kultury jako składnika dyskursów modernizacyjnych, kształtowanych w Polsce po 1945 roku. Szczególna uwaga poświęcona zostaje polityce kulturalnej w pierwszej dekadzie funkcjonowania Polski Ludowej, wiązanej najczęściej z okresem tzw. "ofensywy socreali-stycznej", oraz współczesnym odmianom instrumentalizacji kultury w dyskursie liberalnym i konserwatywnym.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Przegląd Socjologii Jakościowej Tom XIV Numer 4, 2018
Celem artykułu jest analiza "mitu pochodzenia" współczesnego dyskursu kreatywności i ujawnienie j... more Celem artykułu jest analiza "mitu pochodzenia" współczesnego dyskursu kreatywności i ujawnienie jego skonstruowanego charakteru. Sceptyczne spojrzenie na pozornie linearną transformację popularnej idei ujawnia nie tylko nieciągłość i liczne pęknięcia w procesie zmiany sposobów rozumienia pojęcia, ale także niezamierzone funkcje współczesnych objaśnień genezy kreatywności. Analiza sposobów tematyzowania kreatywności w dyskursie religijnym, artystycznym, filozoficznym i naukowym służy odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób kreatywność stała się współcześnie filarem narracji modernizacyjnej wiązanej z kategoriami innowacji, przemysłów kreatywnych, ekonomii kultury czy tworzeniem "kreatywnych miast".
Bookmarks Related papers MentionsView impact
The main objective of this paper is to investigate the circulation of knowledge in the public dis... more The main objective of this paper is to investigate the circulation of knowledge in the public discourse. Two models of circulation, which could be called the ‘popularization’ and ‘populization’ of knowledge, are discussed. The first is identified with the traditional activity of academic elites and usually involves informing the general public about scientific discoveries and translating hermetic academic jargon into language accessible to a wider audience. The second attempts to describe the process whereby the dominant administrators of scientific knowledge lose their monopoly position. An especially valuable proposal for describing ‘popularization’ and ‘populization’ is the category of ‘de-distantiation’ (the reduction and weakening of distances in social relations) invented by Karl Mannheim. The circulation of knowledge is also considered as an important component of modernization and anti-modernization discourse.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Artykuł podejmuje aktualny społecznie problem wpisania kultury w nowy prawomocny dyskurs rozwojow... more Artykuł podejmuje aktualny społecznie problem wpisania kultury w nowy prawomocny dyskurs rozwojowy, w ramach którego wyobrażenie o służebnej względem gospodarki roli kultury i unieważnienie myślenia o niej jako źródle krytyki społecznej zyskało sankcję nowej pozornej oczywistości. W ramach tego dyskursu różni społeczni aktorzy przekonują, że "kultura się liczy" , jest napędem zmiany, czynnikiem wzrostu gospodarczego, szansą na modyfikację struktury zatrudnienia oraz źródłem osobistej nagrody dla wszystkich, którzy budują współczesną gospodarkę. Prezentowane stanowisko wyrasta z przekonania, że w dotychczasowych badaniach społecznych i humanistycznych brakuje zainteresowania kulturą jako ważnym składnikiem dyskursu modernizacyjnego, a jego elementy oraz niejawne i nieoczywiste ideologiczne odniesienia rzadko poddawane są krytycznej analizie. Dotyczy to zarówno całościowych przemian tego dyskursu, jak i procesu jego lokowania w rzeczywistości społecznej. Autor przekonuje, że obecną we współczesnym dyskursie modernizacyjnym instrumentalizację kultury rozpatrywać można jako element względnie nowej, subtelnej formy panowania, a rozpoznanie i próba opisu tych nieoczywistych form władzy jawi się jako ważne poznawczo zadanie badawcze.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Wprowadzenie do tomu Perspektywa Foucaultowska we współczesnej refleksji badawczej składa się z d... more Wprowadzenie do tomu Perspektywa Foucaultowska we współczesnej refleksji badawczej składa się z dwóch części. Celem pierwszej z nich jest zwięzłe zaprezentowanie głównych kierunków współczesnych inspiracji bogatym dorobkiem Michela Foucaulta, do których należą między innymi studia
nad biopolityką, rządomyślnością/urządzaniem (governmentality), krytyczne analizy neoliberalizmu, analiza dyspozytywu oraz refleksja nad kategoriami krytyki i parezji. W drugiej części charakteryzowany jest tematyczny zakres tomu, który odzwierciedla wieloaspektowość i wielowątkowość
postfoucaultowskiej refleksji badawczej.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
The purpose of this paper is to provide a critique of the proliferation of media-based narratives... more The purpose of this paper is to provide a critique of the proliferation of media-based narratives, which, by promising a subjects empowerment, obscure the subtle relations of domination. Present-day emancipatory narratives are collages of vernacular knowledge and fragmentary scientific knowledge, pasted together with borrowings from educational discourse. Liberation of the individual is reduced to the effect of broadly-understood education and the act of self-development that can be carried out using defined procedures. Emancipatory narratives are becoming one of the dimensions of educationalisation discourses related to the expansion of educational semantics in numerous spheres of social and private life. From the perspective of Michel Foucault and his successors, these media-based narratives not only fail to deliver the promises of liberating the individual from the social relationships of power, but also serve to control human existence. A question worth posing here is what conditions would be conducive for there also to be room in the media for critique of the discourses they affirm. The concepts of critique and problematisation inspired by Foucault, as forms of resistance to the dominating discourses, will be illustrated with analysis of a programme broadcast on TOK FM radio, the participants of which strive to conduct a critique of emancipatory narratives.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Books by Karol Franczak
Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy zawiera czternaście rozpraw analizujących różne formy ... more Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy zawiera czternaście rozpraw analizujących różne formy debaty publicznej inicjowane i prowadzone przez przedstawicieli elit symbolicznych, tj. ekspertów, publicystów, dziennikarzy, redaktorów, pisarzy, autorów podręczników szkolnych, duchownych, naukowców, ludzi biznesu, intelektualistów oraz występujących w środkach masowego przekazu polityków. Autorów interesuje sposób ustalania porządku i hierarchii w obszarze znaczeń, symboli i wartości - badają tę kwestię posługując się instrumentarium interdyscyplinarnej analizy dyskursu. Analizując współczesny dyskurs publiczny, autorzy jednocześnie pytają o przeobrażenia i obecną rolę inteligencji jako warstwy społecznej tradycyjnie pełniącej ważną funkcję w procesie komunikacji społecznej. W przekonaniu autorów tej książki to instrumentarium jest szczególnie przydatne, gdy przedmiotem badawczego zainteresowania ma być kondycja współczesnego życia publicznego, ściśle związana ze swoistymi cechami komunikowania medialnego. Szczególną uwagę autorzy zwracają na ustalenia dotyczące reguł debat publicznych, zawartości przekazów medialnych, mechanizmów kształtowania dyskursu publicznego, społecznej konstrukcji rzeczywistości, sposobów przedstawiania w mediach wydarzeń i problemów społecznych czy wpływu dyskursu medialnego na opinię publiczną. Badania kondycji dyskursu elit symbolicznych przedstawione w tej publikacji stanowią ważny wkład w analizę i ocenę znacznie szerszych i powszechnie uznawanych za kluczowe pól problemowych, takich jak przestrzeń publiczna, demokracja, kultura, władza, prawda i wolność.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Wizja odrzucenia przez grupę to jeden z silniejszych lęków od zawsze towarzyszący życiu człowieka... more Wizja odrzucenia przez grupę to jeden z silniejszych lęków od zawsze towarzyszący życiu człowieka. Sprzeciw wobec ogółu, wyjście z cienia konformizmu i zrobienie tego, co publicznie niedopuszczalne, jest natomiast jedną z większych ludzkich pokus. Zazwyczaj pozostaje ona niezrealizowana, może jedynie liczyć na zastępczą sublimację w formie podziwu dla nonkonformistycznych artystów lub bohaterów ze świata sztuki i kultury popularnej. Publiczne łamanie porządku narzuconego przez większość to przypadek jeszcze rzadszy, zarezerwowany dla najbardziej wytrwałych jednostek, które ze społecznego odtrącenia tworzą często „profesję” skandalisty. Tematem książki jest próba opisania takich właśnie osób i zrozumienia fenomenu figury „kalającego własne gniazdo” (niem. Nestbeschmutzer) – postawy rezygnującej z nakazu grupowej lojalności na rzecz brutalnej krytyki własnego społeczeństwa. „Kalanie gniazda” analizowane jest na przykładzie dyskursu publicznego w Austrii i sporów o jej narodowosocjalistyczną przeszłość, które prowokowali niepokorni artyści, m.in. Thomas Bernhard, Elfriede Jelinek, Peter Turrini, Robert Menasse i Martin Pollack.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Journal Issues by Karol Franczak
Tom XIV Numer 4, 2018
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
Papers by Karol Franczak
nad biopolityką, rządomyślnością/urządzaniem (governmentality), krytyczne analizy neoliberalizmu, analiza dyspozytywu oraz refleksja nad kategoriami krytyki i parezji. W drugiej części charakteryzowany jest tematyczny zakres tomu, który odzwierciedla wieloaspektowość i wielowątkowość
postfoucaultowskiej refleksji badawczej.
Books by Karol Franczak
Journal Issues by Karol Franczak
nad biopolityką, rządomyślnością/urządzaniem (governmentality), krytyczne analizy neoliberalizmu, analiza dyspozytywu oraz refleksja nad kategoriami krytyki i parezji. W drugiej części charakteryzowany jest tematyczny zakres tomu, który odzwierciedla wieloaspektowość i wielowątkowość
postfoucaultowskiej refleksji badawczej.