Bayram: Versiyalar orasidagi farq
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: va b. → va boshqa using AWB |
Tahrir izohi yoʻq |
||
| Qator 1: | Qator 1: | ||
[[File:OperaSydney-Fuegos2006-342289398.jpg|right|250px|thumb|Yangi |
[[File:OperaSydney-Fuegos2006-342289398.jpg|right|250px|thumb|[[Yangi yil]] bayrami (2007-yil arafasida, [[Sidney]], [[Avstraliya]])]] |
||
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi --> |
|||
'''Bayram''' (turkiycha — katta yigʻin, toʻy) — keng nishonlanadigan tantanali kun. Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot davomida kelib chiqishi, mazmuni, ijtimoiy hayotda qaror topishiga koʻra anʼanaviy, diniy, milliy va boshqa B.lar vujudga keldi. Avloddan-avlodga meros tariqasida oʻtib keladigan B. anʼanaviy B. deyiladi. Mas., navroʻz bayrami. Anʼanaviy B.lar biror xalq yoki millatning ayni vaqtdagi ijtimoiy turmushi, hayot kechirish tarzi bilan bevosita bogʻliq boʻlmaydi. Diniy B.da har bir monoteistik dinning aqidalarida belgilab qoʻyilgan marosimlar nishonlanadi. Mas, iyd bayrami. Milliy B.larda u yoki bu millatning tarixidagi muhim voqea-hodisalar nishonlanali. Mas, Mustaqillik kuni, Konstitutsiya kuni. Bulardan tashqari yana kasb-hunar B.lari ham bor (Oʻqituvchi va murabbiylar kuni, Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni kabi). Shoʻrolar hukmronligi davrida oʻzbek xalqining qad. milliy, anʼanaviy yangi yil B.laridan hisoblangan Navroʻz qatagʻon qilinib, diniy bayramlar (Ramazon hayiti, Qurbon hayiti) tazyiqqa uchradi. Koʻp yillar davomida, ayniqsa ziyoli va firqa aʼzolari hayit namozini oʻqish uchun masjidga chiqqanliklari uchun ham taʼqib qilindi. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach Prezident I.A. Karimovning farmoni bilan Roʻza va Qurbon hayitlarining birinchi kunlari dam olish kuni deb eʼlon qilindi. Hayit kunlari va ular bilan bogʻliq marosimlar batamom qaror topdi, shuningdek boshqa qadriyatlar ham tiklanmoqda. Chunonchi Navroʻz umumxalq B.i sifatida har yili katta tantana qilinib, bu kun (21 mart) dam olish kuni deb eʼlon qilindi (yana Q. Bayram kunlari).<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> |
'''Bayram''' (turkiycha — katta yigʻin, toʻy) — keng nishonlanadigan tantanali kun. Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot davomida kelib chiqishi, mazmuni, ijtimoiy hayotda qaror topishiga koʻra anʼanaviy, diniy, milliy va boshqa B.lar vujudga keldi. Avloddan-avlodga meros tariqasida oʻtib keladigan B. anʼanaviy B. deyiladi. Mas., navroʻz bayrami. Anʼanaviy B.lar biror xalq yoki millatning ayni vaqtdagi ijtimoiy turmushi, hayot kechirish tarzi bilan bevosita bogʻliq boʻlmaydi. Diniy B.da har bir monoteistik dinning aqidalarida belgilab qoʻyilgan marosimlar nishonlanadi. Mas, iyd bayrami. Milliy B.larda u yoki bu millatning tarixidagi muhim voqea-hodisalar nishonlanali. Mas, Mustaqillik kuni, Konstitutsiya kuni. Bulardan tashqari yana kasb-hunar B.lari ham bor (Oʻqituvchi va murabbiylar kuni, Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni kabi). Shoʻrolar hukmronligi davrida oʻzbek xalqining qad. milliy, anʼanaviy yangi yil B.laridan hisoblangan Navroʻz qatagʻon qilinib, diniy bayramlar (Ramazon hayiti, Qurbon hayiti) tazyiqqa uchradi. Koʻp yillar davomida, ayniqsa ziyoli va firqa aʼzolari hayit namozini oʻqish uchun masjidga chiqqanliklari uchun ham taʼqib qilindi. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach Prezident I.A. Karimovning farmoni bilan Roʻza va Qurbon hayitlarining birinchi kunlari dam olish kuni deb eʼlon qilindi. Hayit kunlari va ular bilan bogʻliq marosimlar batamom qaror topdi, shuningdek boshqa qadriyatlar ham tiklanmoqda. Chunonchi Navroʻz umumxalq B.i sifatida har yili katta tantana qilinib, bu kun (21 mart) dam olish kuni deb eʼlon qilindi (yana Q. Bayram kunlari).<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> |
||
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri --> |
|||
'''Bayram''', deb biror [[din|diniy guruh]], [[davlat]] yoki [[xalq]] uchun [[qiymat|muhim]] boʻlgan [[kun]]ga aytiladi. Biror bayramni oʻzi uchun qadrli, deb bilgan odamlar uni nishonlashadi. ''Bayram'' atamasi oʻzbek tiliga [[fors tili|forscha]]dan kirib kelgan. |
|||
==Turlari== |
|||
===Diniy=== |
|||
Diniy bayramlar toifasiga [[Hayit]], [[Mavlud]], [[Pasxa]] kabilar kiradi. Baʼzi diniy guruhlar (msl. [[Yahve Shohidlari]]) bayramlarni [[paganizm|paganistik]] hisoblab, nishonlashmaydi. |
|||
{{section-stub}} |
|||
===Rasmiy=== |
|||
Rasmiy bayramlar biror [[davlat]] miqyosida muhim voqealar boʻlib oʻtgan kunlarda nishonlanadi. Masalan: [[Mustaqillik kuni]], [[Konstitutsiya kuni]] va hk. |
|||
{{section-stub}} |
|||
===Oilaviy=== |
|||
Oilaviy bayramlarga biror [[oila]] uchun muhim voqealar ([[Toʻy]], [[tugʻilgan kun]] va hk) kiradi. |
|||
===Norasmiy=== |
|||
Norasmiy bayramlar sirasiga na diniy, na siyosiy ahamiyatga ega bayramlar kiradi. Masalan: [[Yangi Yil]], [[Navroʻz]]<!--, [[Valentin kuni]] (dubious)-->.<ref>Bular qachonlardir diniy bayram oʻlaroq nishonlangan boʻlishi mumkin, biroq bugunda taqvim oʻzgarishi bois nishonlanadi.</ref> |
|||
{{section-stub}} |
|||
==Manbalar== |
==Manbalar== |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
{{OʻzME}} |
{{OʻzME}} |
||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
2016-yil 27-iyul, 04:06 dagi koʻrinishi
Bayram (turkiycha — katta yigʻin, toʻy) — keng nishonlanadigan tantanali kun. Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot davomida kelib chiqishi, mazmuni, ijtimoiy hayotda qaror topishiga koʻra anʼanaviy, diniy, milliy va boshqa B.lar vujudga keldi. Avloddan-avlodga meros tariqasida oʻtib keladigan B. anʼanaviy B. deyiladi. Mas., navroʻz bayrami. Anʼanaviy B.lar biror xalq yoki millatning ayni vaqtdagi ijtimoiy turmushi, hayot kechirish tarzi bilan bevosita bogʻliq boʻlmaydi. Diniy B.da har bir monoteistik dinning aqidalarida belgilab qoʻyilgan marosimlar nishonlanadi. Mas, iyd bayrami. Milliy B.larda u yoki bu millatning tarixidagi muhim voqea-hodisalar nishonlanali. Mas, Mustaqillik kuni, Konstitutsiya kuni. Bulardan tashqari yana kasb-hunar B.lari ham bor (Oʻqituvchi va murabbiylar kuni, Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni kabi). Shoʻrolar hukmronligi davrida oʻzbek xalqining qad. milliy, anʼanaviy yangi yil B.laridan hisoblangan Navroʻz qatagʻon qilinib, diniy bayramlar (Ramazon hayiti, Qurbon hayiti) tazyiqqa uchradi. Koʻp yillar davomida, ayniqsa ziyoli va firqa aʼzolari hayit namozini oʻqish uchun masjidga chiqqanliklari uchun ham taʼqib qilindi. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach Prezident I.A. Karimovning farmoni bilan Roʻza va Qurbon hayitlarining birinchi kunlari dam olish kuni deb eʼlon qilindi. Hayit kunlari va ular bilan bogʻliq marosimlar batamom qaror topdi, shuningdek boshqa qadriyatlar ham tiklanmoqda. Chunonchi Navroʻz umumxalq B.i sifatida har yili katta tantana qilinib, bu kun (21 mart) dam olish kuni deb eʼlon qilindi (yana Q. Bayram kunlari).[1]
Manbalar
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |