Al-Hakim I

Al-Hakim I
Qohiraning 2-xalifasi
Hukmronlik	1262-yil 21-noyabr – 1302-yil 19-yanvar
Oʻtmishdoshi	Al-Mustansir II
Davomchisi	Al-Mustakfiy
Tugʻilishi	tax. 1247 Bagʻdod, Iroq
Vafoti	1302-yil 19-yanvar Qohira, Misr
Farzandlari	Al-Mustakfiy Ahmad, Al-Vosiq I ning otasi
Otasi	Abu Ali al-Hasan ibn Abu Bakr
Dini	Islom, sunniylik

Al-Hakim I (arabcha: أبو العباس أحمد الحاكم بأمر الله; taxminan 1247-yil – 1302-yil 19-yanvar) toʻliq ismi Abul-Abbos Ahmad al-Hakim bi-amrulloh ibn Abu Ali al-Hasan ibn Abu Bakr, Qohirada hukmronlik qilgan va Mamluklar davlatiga boʻysungan ikkinchi Abbosiy xalifa. 1262–1302-yillarda hukmronlik qilgan.

Hayoti

Al-Hakim I 1262–1302-yillarda Qohira xalifasi boʻlgan. Uning nasli 1118–1135-yillarda hukmronlik qilgan Abbosiylar xalifasi al-Mustarshidga borib taqaladi. 1258-yilda Bagʻdod moʻgʻullar qoʻliga oʻtgach, al-Hakim I Damashqqa qochib ketdi va u yerda arab qabilalari boshligʻi Iso ibn al-Muhanna bilan doʻstlashdi. Iso al-Hakimni xalifalikka tayinlanishiga harakat qilgan. Biroq 1259–1260-yillarda moʻgʻullarning Suriyaga bosqini bilan bogʻliq tartibsizliklar vaqtida al-Hakim Halabga ketishga majbur boʻlgan va oʻsha yerda hukmronlik qila boshlagan. 1261-yilda Qohirada Abulqosim Ahmad al-Mustansir xalifa deb eʼlon qilingan. Al-Hakim Ahmad al-Mustansirga Iroqqa yurishlarida hamrohlik qilgan, shuningdek, unga xalifa sifatida boʻysungan. Biroq Abulqosim Ahmad Iroqning Hit shahri yaqinida moʻgʻullar tomonidan koʻpchilik bosqinchilar bilan birga oʻldirib yuborilgan. Shundan keyin Qohiraga qaytgan al-Hakim 1262-yilda al-Mustansirning oʻrniga xalifalikka tayinlangan. Al-Hakimning Abbosiylar bilan qarindoshlik aloqalari juda uzoq va zaif boʻlgani bois uning haqiqatan ham oʻzi daʼvo qilganidek Abbosiylar sulolasidan boʻlgan yoki yoʻqligini aniqlash mumkin emas. Shunday boʻlsa-da, Mamluk sultonlari hukmronligi ostida Qohirada 39 yil davomida hukmronlik qilgan va Qohiraning barcha keyingi xalifalari uning avlodiga boʻlgan. 1262-yildan keyin Qohira xalifasi lavozimida saqlanib qolgan boʻlsa-da, Mamluk sultonlari uni uy qamogʻida saqlagan. 1296-yilning dekabr oyiga kelib, Sulton Lajin al-Hakimni ozod qilgan va unga kattaroq maosh berib, shahardagi uylardan birida yashashiga ruxsat bergan.

Oilasi

Al-Hakimning nasli Al-Mustarshidga borib taqaladi.

Al-Mustarshid

Ali ibn al-Mustarshid

Hasan ibn Ali

Abu Bakr ibn Hasan

Abu Ali al-Hasan

Al-Hakim I

Ahmad ibn al-Hakim

Al-Mustakfiy

Al-Wosiq I (Ahmadning oʻgʻli, Al-Hakimning nevarasi)

Manbalar

• „Biography of Al-Hakim I“ (Arabic). Islampedia.com. 2008-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan.

Adabiyotlar

• Amitai-Preiss, Reuven. Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War 1260-1281. Cambridge: Cambridge University Press, 1995. Pp. 58–59, 61–63.
• Garcin, Jean-Claude (1967). "Histoire, opposition, politique et piétisme traditionaliste dans le Ḥusn al Muḥādarat de Suyûti" (French) (PDF, 14.62 MB). Annales Islamologiques (Institut Français d'Archéologie Orientale) 7: 33–90. doi:10.3406/anisl.1967.909. Archived from the original on 2011-07-24. https://web.archive.org/web/20110724205422/http://www.ifao.egnet.net/anisl/AnIsl007_art_03.pdf. Qaraldi: 2010-07-22. 
• Glubb, John Bagot. Soldiers of Fortune: The Story of the Mamlukes. New York: Dorset Press, 1988. Pp. 77, 80, 171.
• Holt, P. M. (1984). "Some Observations on the 'Abbāsid Caliphate of Cairo". Bulletin of the School of Oriental and African Studies (University of London) 47 (3): 501–507. doi:10.1017/s0041977x00113710. 

Al-Hakim I Mamluk–Abbosiylar sulolasi Tavalludi:  ? Vafoti: 1302-yil 19-yanvar
Sunniylik unvonlari
Oldingisi Al-Mustansir II	Qohira xalifalari 1262-yil 16-noyabr – 1302-yil 19-yanvar	Keyingisi Al-Mustakfiy