Bulgʻor tili
| Bulgʻor tili | |
|---|---|
| Mintaqalar | Markaziy Osiyo, Shimoliy Kavkaz |
| Holati | oʻlik |
| Turkumlanishi | |
| Turkum | Yevroosiyo tillari |
| Til oilasi | |
| Alifbosi | arab |
| Til kodlari | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | - |
| ISO 639-3 | XBO |
Bulgʻor tili — qadimgi bulgʻor qabilalarining tili. Bulgʻorlar avval Xun qabilalari ittifoqiga kirgan, slavyan, fin-ugor davlatlari bilan aloqada boʻlgan. 9 — 11 asrlardan saqlangan daraklardagi (14 — 15 asrlar) yozuvlarga, tarixiy ismlar tuzulishiga qaraganda, bulgʻor tili hozirgi chuvash tiliga yaqin boʻlgan. Bu ikkalasi turkiy tilining bulgʻor guruhiga mansub. Bulgʻor guruhidagi tillarning oʻzga turkiy tilidan oʻzgachaligi — „z“ oʻrniga „r“, „sh“, „s“ oʻrniga „l“ harfining foydalanishidir. Bulgʻor tili hozirgi boshqir, tatar tillarining shakllanishiga sabab boʻldi. Koʻchmanchilar bulgʻorlarni 7 — 9 asrlarda hozirgi Rossiyaning janubiga tomon quvganida, ularning bir boʻlagi vengr va slavyanlarning tarkibiga kirgan, shuning natijasida ularning tiliga bulgʻor sozʼlari koʻplab kirgan.
Bulgʻorcha, tatarcha va chuvashcha soʻzlar jadvali
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Voljskli-bulgʻorcha soʻzlar (r-uslub) | Taxminan transliteratsiya | Zamonaviy chuvashcha analog | Zamonaviy tatarcha analog | Soʻz maʼnosi |
|---|---|---|---|---|
| هیر | хир | хĕр | кыз | qiz |
| اول | авл (аул) | ывăл | ул | oʻgʻil |
| آیح | айх | уйăх | ай (айгы) | oy |
| جال | джал | çул | ел (джыл) | yil |
| تواتو، تواتة | туату, туата | тăват(ă) | дүрт | toʻrt |
| آلط، آلطی | алты, алт | улт(ă) | алты | olti |
| جتی، جیات | джиат, дж-ти, джиете | çич(ĕ) | җиде | etti |
| سکر | с-к-р | сакăр | сигез | sakkiz |
| طحر، طحور | т-хур, т-х-р | тăхăр | тугыз | toʻqqiz |
| وان | ван, уан | вун(ă) | ун | oʻn |
| جیریم، جرم | джирим, дж-р-м | çирĕм | егерме (җегерем) | yigirma |
| ووطر | вут-р | вăтăр | утыз | oʻttiz |
| جور | джур | çĕр | йөз | yuz |
| ﺍﺣﺮﺖ | ахират | ахрат | ахирэт | oxirat |
| ﺍﻜ | ике | икӗ | ике | ikki |
| ﺩﻨﻴﺎﺮﻦ | дэньядан, дуньядан, дуньяран (dunyaran) | тӗнчерен | дөньядан | dunyodan |
| ﺑﺎﻘﻲ | бакый | — | бакый | boqiy |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |