Kontent qismiga oʻtish

Haute-Savoie

Koordinatalari: 46°00′0″N 06°20′0″E / 46.00000°N 6.33333°E / 46.00000; 6.33333
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Haute-Savoie

Haute-Savoie
Departament
{{{rasmiy_nomi}}}ning bayrogʻi
Bayroq
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
46°00′0″N 06°20′0″E / 46.00000°N 6.33333°E / 46.00000; 6.33333
Mamlakat Fransiya
Aholisi
 826,094
Milliy tarkib fransuzlar
Vaqt mintaqasi UTC+1
Telefon kodi 74
Haute-Savoie xaritada

Haute-Savoie (talaffuzi: [ot savwa] ( tinglang); Arpitan: Savouè d’Amont yoki Hiôta-Savouè; inglizcha: Upper Savoy) — Fransiyaning Janubi-Sharqiy qismidagi Auvergne-Rhône-Alpes mintaqasidagi departament. Shveysariya va Italiya bilan chegaradosh. Departament markazi Annesi. Shimolda Jeneva koʻli, janub va janubi-sharqida Mont Blan, Aravis togʻ tizmasi joylashgan.

U oʻz nomini Savoy tarixiy mintaqasidan olgan. Shuningdek, Savoie departamenti janubida joylashgan. 2019-yilda uning aholisi 826 094 kishi edi[1]. Uning tarkibiga quyidagi shaharlar kiradi: Bonneville, Sent-Julien-en-Genevois va Thonon-les-Bains. Fransiyaning Mont Blan tunneliga kirish qismi Haute-Savoie shahrida joylashgan. U qishki sport turlari uchun moʻljallangan departament hisoblanadi. Birinchi qishki Olimpiya oʻyinlari 1924-yilda uning tarkibiga kiruvchi Chamonixda boʻlib oʻtdi.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Savoiening tarixiy hududi 1032-yildan 1860-yilgacha hukmronlik qilgan Savoy sulolasi tomonidan boshqarilgan. Keyinchalik Savoyya gersogligi 1416-1720-yillarda Savoy viloyatini boshqargan.

Zamonaviy Haute-Savoie va unga tutash Savoie departamenti egallagan hudud 1713-yilda Utrext shartnomasidan keyin Sardiniya qirolligi tarkibiga kirdi. Mintaqaning Fransiya tomonidan anneksiya qilinishi 1860-yil 24-martdagi Turin shartnomasida rasmiylashtirildi.

1942-yil noyabrdan 1943-yil sentyabrgacha Haute-Savoie fashistik Italiya tomonidan harbiy ishgʻol qilindi. Maquis des Glières boshchiligidagi guruh Ikkinchi Jahon urushi paytida fashistlarga qarshi Haute-Savoieda faoliyat yuritgan. 1943-1944-yillar qishda nemis qoʻshinlari Fransiya qarshilik harakatlariga javoban 500 ga yaqin fermani yoqib yubordilar.

Geografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Haute-Savoie 279 kommuna va 17 kantonga boʻlingan toʻrtta okrugni oʻz ichiga oladi[2]. Shimolda u Shveysariyaning Jeneva kantoni va Jeneva koʻli bilan chegaradosh. Sharqda Shveysariyaning Vale kantoni va Italiyaning Aosta vodiysi, gʻarbda Fransiyaning Ayn departamenti, janubda Savoie departamenti joylashgan.

Haute-Savoie Fransiyadagi barcha boʻlimlar orasida eng katta balandlikka ega. Eng past nuqtasi 250 metr (820 ft) Ron vodiysida va eng baland Mont Blanda 4,810.40 metr (15,782.2 ft) [3]. Dunyoning eng mashhur togʻ-changʻi kurortlari Haute-Savoie departamentida joylashgan.

Oʻrmonlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1996-yil holatiga koʻra, 178,624 gektar oʻrmonlari bilan qoplangan (umumiy yer maydonining 38,8 foizi).

Koʻllari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aerial view of narrow lake between mountains
Janubi-sharqdan Annesi koʻlining havodan koʻrinishi

Demografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aholining oʻsishi
YilAholi±%
1861267,496—    
1872273,027+2.1%
1881274,087+0.4%
1891268,471−2.0%
1901263,803−1.7%
1911255,137−3.3%
1921235,668−7.6%
1931252,794+7.3%
1936259,961+2.8%
1946270,565+4.1%
1954293,852+8.6%
1962329,23+12.0%
1968378,55+15.0%
1975447,795+18.3%
1982494,505+10.4%
1990568,286+14.9%
1999631,679+11.2%
2006696,254+10.2%
2011746,994+7.3%
2016801,416+7.3%

Asosiy shaharlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eng koʻp aholi yashaydigan kommuna Annesi hisoblanadi. 2019-yil holatiga koʻra, 15 000 dan ortiq aholiga ega 7 ta kommuna mavjud.

Kommuna Aholi (2019)
Annesi 130 721
Annemasse 36 582
Thonon-les-Bains 35 826
Kluzlar 16 918
Sallanches 16 831
Sent-Julien-en-Genevois 15 873
Rumilli 15 768

Turizmi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2000-yil dekabr oyining oxiriga kelib, turizm sektorida jami 635 000 oʻrin bor edi:

  • Ivuar va Leman ko'li
    Ivuar va Leman ko'li
  • Arve vodiysi va Cluses shahri
    Arve vodiysi va Cluses shahri
  • Duingtdagi Chateau de Ruphy
    Duingtdagi Chateau de Ruphy
  • Seyssel
    Seyssel
  • Montriond koʻli
    Montriond koʻli
  • Aiguille du Midi
    Aiguille du Midi

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Populations légales 2019: 74 Haute-Savoie, INSEE
  2. ↑ Département de la Haute-Savoie (74), INSEE, retrieved 11 July 2022.
  3. ↑ „Haute-Savoie: IIIe inventaire 1998“. Inventaire forestier départemental. Inventaire Forestier National (2005). Qaraldi: 2010-yil 3-sentyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Haute-Savoie&oldid=5299556" dan olindi