Kukulkan

Kukulkan (yuk. k’uk’ul kaan — K’uk' „Quetzal“, kaan „ilon“ — „Patliilon“; keyinchalik Kukumats, Quetzalcoatl) — Mayya mifologiyasida oliy xudolardan biri.

Mifologiya

U shamol va suv, olov va havo xudosi, Qirollik sulolalari va yirik shaharlarning asoschisi hisoblangan. U Mayapandagi Kokomsulolaning himoyachisi edi.

Mayya eʼtiqodlaridan biriga koʻra, dunyo Kukulkan va Hurakan xudolari tomonidan yaratilgan. Mayya Kukulkan ularni baliq ovlashga oʻrgatdi, ular uchun yozuv va taqvim ixtiro qildi, marosimlar oʻylab topgan. Oxir — oqibat, Kukulkan kulti zodagonlarning oʻziga xos kultiga aylandi-faqat olijanob yoshlarni kukulkanga tantanali sharoitda qurbon qilishgan. Kukulkandagi bunday katta funktsiyalar va rollarning koʻpligi uning kulti juda qadimiy ekanligi bilan izohlanishi mumkin.

Atstek xudosi Quetzalcoatl ning analogi edi.

Mujassamlanishlar

Kukulkanning asosiy timsoli inson boshi bilan tukli ilon edi. Shuningdek, u burgut, yaguar, qon shaklida, salyangoz qobigʻi va nihoyat suyaklardan yasalgan nayza sifatida tasvirlangan.

Ibodatxonalar

Kukulkan piramidasi

Meksikaning Yukatan yarim orolidagi Chichen Itsa qadimiy Maya shahrining xarobalari orasida Maʼbad binosi — Kukulkan piramidasi saqlanib qolgan. Piramidaning tepasida Kukulkanga qurbonliklar qilingan Maʼbad bor edi. Maʼbad shunday qurilganki, har yili bahor va kuzgi tengkunlik kunlarida piramida zinapoyalarining pogʻonali chetlarining soyasi toʻsiq ustiga tushadi, goʻyo ilon piramida boʻylab sudralib yurganga oʻxshaydi.Shubhasiz, qadimgi Mayya bu Kukulkan yerga tushganga oʻxshardi.

Yana qarang

• Quetzalcoatl
• Quetzalcoatl-Kukulkan afsonasi
• Mayya dunyosining buyuk muzeyi

Adabiyotlar

• Талах В.Н., Куприенко С.А.. Америка первоначальная. Источники по истории майя, науа (астеков) и инков. Видавець Купрієнко С.А., 2013. ISBN 978-617-7085-00-2. 

Havolalar

• {{{заглавие}}}.