Kaliningrad
Kaliningrad (ven.: Калинингра́д, edel 1946. vot — saks.: Königsberg i ven.: Короле́вец, amuižiš aigoiš Tvangste, ven.: Тва́нгсте) om lidn da lidnümbrik Venäman päivlaskmaižes anklavas. Se om Kaliningradan agjan pälidn da kaikiš suremb lidn.
Lidnanznam
|
Flag
|
| Valdkund | Venäma |
| Eläjiden lugu (2024) | 489,584 ristitud |
| Pind | 224,7 km² |
| |
| Pämez' | Oleg Aminov (semendku 2023—) |
| Telefonkod | +7−4012-xxx-xxx |
| Avtokod | 39, 91 |
| Aigvö | UTC+2 (MSK−1) |
Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.
Istorii
vajehtaEländpunktan aluz om pandud vl 1255.
Vspäi 1945 NSTÜ anasti lidnad Saksanmal kaikenke Päivnouzmaiženke Prussijanke ühtes Toižen mail'man sodan aigan. Mülütihe Venäman NFST:ha territorijad lidnanke, i vhesai 1947 vajehtihe saksalašt ristitištod nevondkundaližil rahvahanikoil. Lidn om valdkundröunanverine zon kaiken agjan kartte, i om äi sodavägid ümbrištos.
Kaliningrad šingotase järedal meriportal, laivansauvomižen, vagonansauvomižen i gazavtomatikan tegimil, kebnavtoiden ühthekeradusen edheotandoil, turizmal (enamba mi sada adivpertid).
Geografijan andmused
vajehtaLidn sijadase Pregol'-jogensun randoil i Baltijan meren suvipäivlaskmaižel randal (Kaliningradan (Vislan) laht), viž metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Moskvhasai om 1290 km päivnouzmha orhal. Lähembaižed järedad lidnad oma Ol'štin 100 km suvhe orhal, Gdan'skan aglomeracii 125 km päivlaskmha i Klaiped 120 km pohjoižhe.
Klimat om ven, meren i kontinentaližen klimatan röunal. Tal'v om pehmed. Voden keskmäine lämuz om +8,3 C°, kezakun-elokun +16,1..+18,5 C°, tal'vkun-uhokun −1,2..+0,4 C°. Ekstremumad oma −33,3 C° (uhoku) i +36,5 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +0,7 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +16,9 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 816 mm vodes, enamba heinkus-elokus (91 mm kus) i redukus (86 mm), vähemba sulakus (38 mm).
Tobmuz
vajehta
Kaliningrad jagase koumeks (edel 2009. vot jagoihe videks) administrativižeks rajonaks, ned ei olgoi municipaližikš ühtnikoikš. Lidn om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks.
Edeližed lidnan pämehed oma Jevgenii Lübivii (reduku 2021 — keväz'ku 2023), Andrei Kropotkin (reduku 2020 — reduku 2021), Aleksei Silanov (sulaku 2018 — reduku 2020).
Eläjad
vajehtaVn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 431 902 ristitud, vn 2021 — 490 449 ristitud, se ristitišt oli kaikiš suremb. Kaik 467 289 eläjad oli lidnas vl 2017. Läz 715 tuhad ristituid (2002) elädas ezilidnoidenke, se om koume nelländest agjan ristitištos.
Rahvahad (2010): venälaižed — 81,3 %, ukrainalaižed — 3,7 %, vaugedvenälaižed — 3,5 %, armenijalaižed — 0,7 %, totarlaižed — 0,5 %, saksalaižed — 0,4 %, litvalaižed — 0,4 %, pol'šanmalaižed — 0,3 %, toižed rahvahad — 2,2 %, rahvahuden ozutandata — 7,0 %.
Lidnan üläopendusen aluzkundad oma Baltijan federaline universitet Immanuil Kantan nimed[1], Kaliningradan valdkundaline tehnine universitet[2] i sen Baltijan kalanpüdon laivišton valdkundaline akademii, Kaliningradan röunmaradnikoičendan institut, mugažo om Piterin üläopendusen aluzkundoiden filialoid (südäiazjoiden ministrusen universitet, sodameriinstitut).
Galerei
vajehta-
Lidnan merijan (Administracijan) sauvuz vl 2016 -
Agjan simvol — Istorine Kafedraline päjumalanpert' (nügüd' sen i Immanuel' Kantan muzei, koncertholl, hristanuskondan koumen časounän sijaduz), vn 2017 nägu -
Hristan Päzutajan pühäpert' (om saudud 2004−2006), vn 2010 nägu -
Laivansauvomižen «Jantar'»-tegim vl 2008 -
Baltijan federaližen universitetan «Fabrika»-biznesinkubator (2014) -
Baltijan federaline universitet I. Kantan nimed, korpus nomer 1 administrativine (2008) -
«Vitäz'»-laiv (muzei) -
Agjan filarmonii, enzne «Zur heiligen Familie»-jumalanpert' -
«Kaliningrad»-stadion (2018) -
Kaliningrad-Passažirskii-päraudtestancijan sauvuz (Suvine vagzal) vl 2015
Tetabad sündnuded
vajehta- Tat'jana i Ol'ga Arntgol'cad (sünd. 1982) — Venäman teatran da kinon aktrisad, sizared-kaks'jaižed.
- Oleg Gazmanov (sünd. 1951) — Nevondkundaližen Ühtištusen i Venäman pajatai.
- Immanuel' Kant (1724−1804) — oli saksalaine filosof.
Homaičendad
vajehtaIrdkosketused
vajehta- Kaliningradan lidnümbrikon Deputatoiden nevondkundan oficialine sait (gorsovetklgd.ru). (ven.)
- Kaliningrad lidnümbrikon Administracijan oficialine sait (klgd.ru). (ven.)
| Kaliningrad Vikiaitas |
| Kaliningradan agjan lidnad | ||
| Bagrationovsk | Baltiisk | Černähovsk | Gur'jevsk | Gusev | Gvardeisk | Kaliningrad | Krasnoznamensk | Laduškin | Mamonovo | Neman | Nesterov | Ozörsk | Pionerskii | Polessk | Pravdinsk | Primorsk | Slavsk | Sovetsk | Svetlii | Svetlogorsk | Zelenogradsk | ||
| Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad | ||
| Abakan | Alauz'lidn | Anadir' | Arhangel'sk | Astrahan' | Barnaul | Belgorod | Birobidžan | Blagoveščensk | Bränsk | Čeboksarad | Čeläbinsk | Čerkessk | Čit | Elist | Gatčin | Gorno-Altaisk | Groznii | Habarovsk | Hanti-Mansiisk | Irkutsk | Iževsk | Ivanovo | Jakutsk | Jaroslavl' | Jekaterinburg | Joškar-Ol | Kaliningrad | Kalug | Kazan' | Kemerovo | Kirov | Kizil | Kostrom | Krasnodar | Krasnogorsk | Krasnojarsk | Kurgan | Kursk | Lipeck | Magadan | Magas | Mahačkal | Maikop | Moskv | Murmansk | Nal'čik | Nar'jan Mar | Novosibirsk | Omsk | Orel | Orenburg | Penz | Perm' | Petropavlovsk Kamčatkal | Petroskoi | Piter | Pskov | Rostov Donal | Räzan' | Salehard | Samar | Saransk | Saratov | Siktivkar | Simferopol' (de fakto) | Sevastopol' (de fakto) | Smolensk | Stavropol' | Sur' Uz'lidn | Suvisahalinsk | Tambov | Tomsk | Tul | Tver' | Tümen' | Uf | Ulan Ude | Ul'janovsk | Vladikavkaz | Vladimir | Vladivostok | Volgograd | Vologd | Voronež | ||