Globus
Globus (latin.: globus «šur») om pen' Man model' koumes märičemižes. Toižiden planetoiden, niiden kaimdajiden i taivhaližen sferan globusad oma sätud mugažo.
Globus om planetan šurunvuiččusen kuvaduz, sättub samha ühthišt nägud kontinentiden i valdmeriden sijaduses, niiden naturaližes surudes, geografižiden kartoiden erineden. Sil-žo aigal järgeližen globusan masštab om hen i ei voi ozutada tahondoiden detalid. Notked metalline jonoštim om tarbhaine keskustoiden märičendan täht. Kalutadas erasid globusoid bemblenvuiččil jonoštimil.
Tähthaižiden (taivhaline) globus ozutab tähthiden sijadust kuvadamižes realižusen rindataden.
Istorii
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Ezmäižed globusad oliba tehtud Amuižes Grekanmas edel meiden erad. Man modelid oliba tetabad Päivnouzmman valdoičijoil. Kaikiš vanhemb kaičenus globus om tehtud vll 1493−1494 «Man jablok» (saks.: Erdapfel), sen pindal ei ole Amerikad i Antarktidad. Se globus om sätud saksalaižel Martin Behaim-geografal da navigatoral Nürnberg-lidnan nevondkundan ezipakitoitusen mödhe. Kuvadaškanzihe Amerikad globusal vspäi 1504. Toihe ezmäšt globusad Venämaha Sur' Petr-carin aigan.
Nügüd'aigažed globusad oma erazvuiččed suruden i toižendan mödhe. Ozutesikš, tehtihe digitališt globusad AÜV:oiš, ezmäine interaktivine (mul'titač) globus om sätud Saksanmas.
Homaičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]
 |
Globus Vikiaitas |
|
Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe. |