Pynboomachtign
| Pynboomachtign | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Larix (goedkleurig), Abies (vôorgroend, middn) en Pinus (vôorgroend, rechs) | |||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||
| |||||||||||
| Famielje | |||||||||||
| Pinaceae Lindley, 1836 |
De pynboomachtign (Pinaceae) zyn e famielje van boomn of struukn, woaroendre veele van de bestbekende koniefeern van kommersjêel belang lik ceedrs, denn, Tsuga, lorkn, pynboomn, en sparrn. De famielje ôort toe an de orde van de Pinales, ook gekend lik de Coniferales. Ziedre zyn de grotste bestoande konifeerefamielje vôgns sôortnverscheidneid, mê tusschn 220 en 250 sôortn (ofanklik van de mêenienge van de taxonomiestn) in 11 geslachtn en de twidde grotste (achtre de cypresachtign) vôgns eirdrykskundige verspreidienge. De pynboomachtn wordn gevoendn in 't grotste dêel van 't Nôordlik Oafroend mê 't mêerndêel van de sôortn in gemoatigde klimoatn, mo goande van subarktiesch toe tropiesch. De famielje vormt dikkers den oovrêerschnde komponent van boreoale, kuste- en bergbusschn. Een sôorte stikt zjuuste den eevenoare oovre in Zuudôost-Oazje. De belangrykste brandpuntn van verscheidneid wordn gevoenn in de bergn van zuudwestlik Sjiena, Mexico, sentroal Japan, en Kalifornië.
Beschryvienge
[bewerkn | brontekst bewerken]'t Zyn boomn, zeldn struukn, die van 2 toe 100 meetrs ooge zyn, mêest altydgroene (uutgezoenderd Larix en Pseudolarix, bladverlieznd), harsig, êenuuzig, mê sub-teegnoovrestoande takkn, of takkn in kransn, en spiroalsgewys geschikte noaldachtige bloarn. De vrowlikke keegles zyn grôot en geweunlik oetachtig, 2–60 cm lank, mê talryke spiroalsgewyze geschikte schubbn, en twêe gevleuglde zoadn ip iedre schubbe. De mannelikke keegles zyn klêene, 5–6 cm lank, en volln zêere of achtre de bestuuvienge; 't stuufmeel wordt deur de wiend verspreid, mo sommigte sôortn ên grôote zoadn die deur veugls roendgestrôojd wordn. D' oentleedienge van de Pinaceae-keegls lat ziene oe da de seleksje-druk d' oentwikklienge gestierd êt van varjoable keegle-ofmeetienge en –funksje in hêel de famielje. Varjoasje van keegle-ofmeetienge in de famielje is verzeekrs 't gevôg gewist van de varjoasje van zoadverspreidiengs-meekanismn die beschikboar woarn in undre oemgeevienge in de tyd. Al de pynboomachtign mê zoadn die mindre dan 90 mg weegn zyn schynboar angepast an verspreidienge deur de wiend. Pynn die zoad ên da zwoardre is dan 100 mg goan verzeekrs geprofiteerd ên van anpassiengn die dierlikke verspreidienge bevordern, in 't byzoendre deur veugls [1]. Pynboomachtign die undre in stand oedn in streekn mê veele boom-êekôorns schynn gin anpassiengn oentwikkeld 't ên vo verspreidienge deur veugls. De embryoos van de pynboomachtign ên drie toe 24 kotyledôonn.
Boreoale koniefeern ên veele anpassiengn an de wientre. De smolle keeglachtige vorm van de nôordlikke koniefeern, en undre no beneen angnde takkn êlpn undre vo de snêew of te schuddn, en veele van undre verandrn undre biochemie noagelank 't joargetyde vor undre mêer weerstand te geevn teegn de vost, tgêene "ardn" êet.
Eksterne koppliengn
[bewerkn | brontekst bewerken]- (en) Arboretum de Villardebelle Photos page - many images.
- (en) Arboretum de Villardebelle Cones page - images of cones of many species
- (en) Classification of Pinaceae
- (en) Gymnosperm Database - Pinaceae
- (en) Conifers Around the World - Conifers of the temperate and adjacent regions
- (en) Pinaceae on the web page of the Tree-of-Life project - Pinaceae on the web page of the Tree-of-Life project
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Pinaceae van Wikimedia Commons. |
- ↑ (en) Benkman, C. W. 1995 : Wind dispersal capacity of pine seeds and the evolution of different seed dispersal modes in pines. Oikos. 73:221-224.