Aller au contenu

di

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : di-.

Etimolodjeye 1

[candjî]
Alofômes
Plinne cogne Spotcheye cogne
di d’

Tayon-bodje latén "de" (minme sinse).

Prononçaedje

[candjî]

Divancete

[candjî]
singulî pluriyal
omrin di des
femrin di des

di (nén candjåve)

  1. mostere li provnance.
    • I vént d' Nameur.
  2. loye li diterminé å diterminant.
    • Li gåre di Kinchasa.
    • Li grande fontinne di Viyance.
    • Ene cawe di rnåd, ene cawe di vatche.
  3. (pus stroetmint) sieve a fé des mots d' aplacaedje.
    • cawe-di-rat, oraye-di-live.
  4. adrove on coplemint d' ajant.
    • ... i gn a k' ont waîtî des eures å long après leu plaece, trebucant avå tot, berôlant dins les omes sitindous, berdelés d' tot l' monde, ribourés d' onk a l' ôte. Les crwès dins les bruwères, p. 46 (fråze rifondowe).
    • Dj’ a stî picî d’ ene wesse ! Paul-Henri Thomsin, ratourtnant Tchantchès, c'èst po rîre, 2023, p.27 (fråze rifondowe).
  5. (nén todi etroclåve) adrouve on coplemint di manire.
    • On bea djoû, vla k' i tént so djambes !
      Mins pa måleur, il est sins nolu !
      Astipé conte li grande paroeze
      Wice k' i s' ratént di les deus mwins,
      I voet dvant lu l' bea grand fåtûle
      Tot emey l' tchambe : Diu, ké moumint ! Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.144, « Lès prumîs pas » (fråze rifondowe).
    • Après l’ dierin sospir k’ ele tape di nåjhisté,
      Tot fjhant ene dierinne rizete, li campagne s’ essoctêye ;
      Adon l’ djoû, doûcetmint, rewalpêye si clairté
      Et l’ nute si lait rider dal copete des nûlêyes. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Tåvlê dal vesprêye », 1912, p.86 (fråze rifondowe).
Mots d’ aplacaedje
[candjî]

Etroclaedjes :

Ôtes aplacaedjes :

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
mostere li provnance
uzaedje dins l' diterminåcion

Etimolodjeye 2

[candjî]

Do viebe « dire »

Codjowa

[candjî]

di

  1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
    • Les efants, di dj', estént firs come ene poye ki vént d’ trover on vier Lucyin Mahin, Vera.
  2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
    • Djans, Batisse, potche so l’ ocåzion ! Di k’ il est trop tård po-z è raler so Yalta Lucyin Mahin, Vera.
Ratourneures
[candjî]
  1. dji di ça et dji n’ di rén
  2. Di çki t’ vous : dijhêye po-z aprester èn avize ki va disconte çou k’ les ôtes pinsnut.
    • Di çki t’ vous : on n’ batrè måy li bwès po-z awè bon dins ene måjhon cwand i djale divant l’ ouxh Lucyin Mahin.

Etimolodjeye

[candjî]

Loukîz a : «  ».

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]

di omrin

  1. (a djouwer).
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Itålyin

[candjî]

Divancete

[candjî]

di

  1. di
    • Tonio di Napoli.
      • Toenne di Nape.