معايير صقل و قياس صحة الروايات التفسيرية

‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ ﺩﻛﺘﻮﺭﺍﻩ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺍﻟﺮﺣﻴﻤﻲ‬ ‫ﻗﺴﻢ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻭ ﺍﳊﺪﻳﺚ – ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ – ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ sarahimi58@gmail.com ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮﺭ ﳏﻤﺪ ﺍﻟﺸﺮﻳﻔﻲ‬ ‫ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ – ﺍﻳﺮﺍﻥ‬- ‫ ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻹﳍﻴﺎﺕ ﻭ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ‬- ‫ﺃﺳﺘﺎﺫ ﻣﺸﺎﺭﻙ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮﺭ ﳏﻤﺪﺗﻘﻲ ﺍﻻﲰﺎﻋﻴﻞ ﭘﻮﺭ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ– ﺍﻳﺮﺍﻥ‬- ‫ ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻹﳍﻴﺎﺕ ﻭ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺎﺕ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ‬-‫ﺃﺳﺘﺎﺫ ﻣﺴﺎﻋﺪ‬ m.esmaeilpour@umz.ac.ir Standards for purification and measuring the validity of interpretive narratives Mostafa Rahimi Phd student of Quran and Hadith , University of Mazandaran , Iran Mohamad Sharifi Associate Professor , Faculty of Theology and Islamic Studies , University of Mazandaran , Iran Mohamad Taghi Esmaeil pour Assistant Professor , Faculty of Theology and Islamic Studies , University of Mazandara , Iran (422) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ Abstract: Undoubtedly, the place of narrations in understanding the Qur'an and its interpretation is undeniable, that the science of exegesis and the method of narrative interpretation, is a cognate of Qur`an, and has a history as old as its revelation. Throughout history, hadiths have been exposed to various external and internal pests, and with a glance over the history of hadith, especially after the Holy Prophet (PBUH), conditions such as; Prohibition of narrating and writing of hadiths, gradual elimination of the documents of interpretive narrations, paraphrasing, Isra'iliyyat , variants in the recitation of the Qur`an, has provided difficult situations for identifying the correct hadiths from the weak and insignificant ones; so, it is necessary to purify hadith and interpretive sources. Studies that have been done in this field so far indicate rather the efforts of researchers to identify and monitor the harms of narratives than the Standards for measuring the validity of interpretive narratives. The present article is organized in a descriptive-analytic method, and tries to examine carefully the Standards for purification and measuring the validity of interpretive narratives in the field of interpretation of the Qur'an. The result of this research is assigned evaluation of the content, measuring the contents of the narration with certain rational and narrative principles (exposition of narration on Qur`an and definite tradition), collecting multiple and identical narrations about one hadith, realizing almutawatir (a hadith which is reported numerously by different narrators and through various chains of transmission in a way that substantiates its authenticity) , AlMustafid(hadith involving at least two narrators in each level of narration), and also strengthening the al-khabar al-wahid as the most important and efficient purifying standards. Key words : Hadith , Based Exegesis , Interpretive Narratives , Pathology of Narratives , transmitted chain and Textual Assessment Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ّ : ‫ﺍﳌﻠﺨ ﺺ‬ ‫م‬  ‫آن و‬‫ ا‬  ‫ت‬‫وا‬‫ ا‬‫م‬ ‫ و‬‫ ا‬. ‫ر‬‫ ام‬‫ و‬ ‫ دون‬‫ر‬  ‫و‬. ‫آن‬‫ ا‬ ‫ن‬‫ا‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ا‬ ‫ و‬‫ر‬ ‫ت‬‫ آ‬‫د‬‫ ا‬ ‫و‬. ‫ت‬‫ول ا‬‫ م‬‫ا‬  ‫ط‬ ‫ة‬‫ م‬ . ‫ر‬‫ ا‬ّ    ‫دا‬ ‫ن‬ ّ ‫ ا‬ () ‫ ا‬‫ ا‬  ‫ ا‬ ‫ف‬‫ و‬‫ ا‬‫ و روا‬‫ ا‬ ‫ات‬‫ت وا‬‫ا‬ ‫ و‬ ‫ وا‬‫ت ا‬‫وا‬ ‫د‬‫در و ا‬‫ا‬ ‫و‬‫ت ظ‬‫اءات و‬‫ف ا‬‫ت و ا‬‫ا‬‫ا‬  ‫ و‬‫ ا‬ ‫ ا‬‫د‬‫ ا‬ ‫ و‬‫در ا‬‫ وا‬‫ ا‬ ‫ا‬ ‫و‬. ‫ا‬ . ‫ور‬ ‫ن‬ ‫ا‬  ‫ت‬‫ل اظ‬‫اا‬  ‫ ا‬‫ت ا‬‫را‬‫ا‬ ‫ار‬‫ ا‬‫ا‬ ‫ و‬ ‫ و ا‬‫د ا‬ ‫ت‬‫وا‬‫س ا‬  ‫ ا‬  ‫ت‬‫وا‬‫ا‬ ‫ و‬ ‫ة‬‫ا‬‫ ا‬‫ه ا‬   . ‫ا‬  ‫ت‬‫وا‬‫س ا‬  ‫رس‬ ‫ول ان‬‫ و‬.  ‫ أن‬‫را‬‫ه ا‬ ‫و م‬. ‫آن‬‫ ا‬‫ل ا‬ ‫ي و‬‫ ا‬  ‫ءة‬ ‫ و ا‬‫ ا‬ ‫أ‬ ‫دئ ا‬  ‫ت‬‫وا‬‫ت ا‬ ‫س‬ ‫ ( و‬‫ ا‬‫آن و ا‬‫ ا‬ ‫ض ا‬)‫وا‬  ،‫ ا‬ ‫دة و ا‬‫ت ا‬‫ ا‬ .‫ا‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫ة و‬ ‫ و‬ ‫ر‬‫ ا‬ - ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬- ‫ر‬‫ ا‬: ‫ت ا‬‫ا‬ . ‫ص‬‫د وا‬‫ ا‬ - ‫ت‬‫وا‬‫اض ا‬‫ ا‬‫درا‬ ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (423) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ﺧﻄﺔ ﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ف ا‬ ‫ر‬ ‫وي و ا‬‫ب ا‬‫ ا‬‫ آ‬ ‫ان‬‫ر ان ا‬ ‫ ا‬‫ ز‬ ‫ و‬.‫ث ا‬‫ ا‬  ‫م‬، ‫آم‬‫ ا‬‫ و ا‬.   ‫ و‬ ‫ت‬  ‫وي‬‫ب ا‬‫اا‬  ‫ون‬‫ان و ا‬‫ء ا‬‫م‬ ‫م‬‫ ا‬  ‫م‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ ا‬ ‫و‬.‫آم‬‫ ا‬‫ و ا‬‫ل ا‬  ‫ن‬    ‫ ا‬‫ و‬.‫ل‬‫د ا‬‫ ا‬ ‫ و‬‫و‬‫ و ا‬‫ف ا‬ ‫و‬‫آم‬‫ا‬ ‫ت ا‬‫ت ا‬‫ او‬ ‫اا‬‫و‬.‫د و‬‫ ا‬ ‫ت و‬‫ ا‬‫م‬  ‫آم‬‫رف ا‬‫ت ا‬‫ ط‬‫و‬.‫ن‬‫ ا‬ ‫ت‬‫ول ا‬‫ م‬   ‫ا‬‫ ا‬  ‫آن وا‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ر‬‫ ا‬‫ر‬‫د ا‬‫ و‬‫ط‬‫ا‬ ‫ء‬  ‫ي‬‫ ا‬ ‫ ان‬  ‫ي‬‫ت ا‬‫وا‬‫« وا‬»   ‫ا‬ .‫ت ا‬‫ ا‬ ‫ن‬ ‫ ان‬ ‫اء‬‫ا‬ ‫ت ا‬‫وا‬.‫ول ا‬‫ م‬‫ ز‬‫ ا‬‫ وروا‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫ر‬‫ ظ‬‫ا‬‫ و ا‬‫ر‬‫ت ا‬‫ آ‬ ‫ن‬ ‫ي‬‫ت ا‬‫وا‬ ‫ت‬‫ ا‬  ‫ات‬  ‫ ا‬    ‫ و ا‬‫ ا‬‫ر‬‫ ا‬  ‫ و‬‫ر‬ ‫رات‬  ( ‫ت‬‫ا‬‫ب )ا‬‫ ا‬ ‫ا‬‫ر ا‬‫ت و ا‬‫ا‬‫ ا‬‫ء و أ‬‫ ا‬ ‫زا‬‫ و ا‬‫ وا‬‫در ا‬‫ ا‬  ‫و‬. ‫ ا‬‫ ا‬. ‫ا‬ ‫ و ا‬ ‫ل‬  ‫ و‬. ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫د‬   ‫ر‬‫ا‬ ‫ت‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ و ا‬‫ ا‬  ‫ر‬‫ و ام‬‫د‬‫ ا‬‫ب وو‬  .‫ا‬ ‫ ا‬‫د‬ ‫ا‬‫ا‬‫ ا‬ ‫ث‬  ‫دورا ا‬ .‫ وا‬‫ر ا‬‫آ‬ . ‫م‬ ‫ ط‬‫ا‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫د ا‬ ‫ار ا‬‫ ا‬ ‫ف‬‫إن ا‬  ‫ ان‬ ‫اا‬ .‫ وا‬‫آم‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ل‬ ‫اا‬ ‫و ا‬ ‫ت؟‬‫وا‬‫ه ا‬  ‫رس‬ ‫ ان‬ ‫ر‬ ّ‫ اي‬ .‫ال ا‬‫اا‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫ و‬  ‫ و‬ ‫ال‬‫اا‬ ‫ ا‬‫ل ا‬‫ ا‬‫ ا‬ .‫ت‬‫وا‬‫ه ا‬   ‫اع‬‫س ام‬  ‫ و‬ ‫ت‬  ‫ت ا‬‫وا‬‫ا‬ : ‫ن‬‫ م‬‫ت ا‬‫وا‬ ‫ار‬‫ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (424) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫رج‬  ‫ض‬ ‫ت‬‫ آ‬ ‫اد‬‫( وا‬‫ ا‬ ) ‫ر‬‫ت ا‬‫ ا‬:‫ا‬ .‫ا‬ ‫ع‬  ‫ي‬‫ل ا‬   ‫ ا‬ ‫ع‬‫ ام‬ :  – ١ .‫م‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ ان‬ ‫ص و‬‫ا‬ ‫ن‬‫ ا‬ «» ‫رة‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ل‬  :‫ت‬‫وا‬‫ ا‬ – ٢  ‫ت‬‫ آ‬  ‫ن‬ ‫ ا‬‫ر‬‫رة ا‬‫ه ا‬  ‫ة آ‬ ‫ي‬  .(٤٥٣-٤٥٢/٥ ‫ ق‬١٤١٦ ،‫ام‬:‫ك‬.‫)ر‬.‫ روا‬‫رو‬  ‫ة ا‬‫ ا‬ ‫دة‬‫ دون ا‬‫ ا‬ ‫ل‬‫ ا‬ :   – ٣ ‫ت و‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ي‬ ‫ا ا‬ (١٣٨٠:٧٠، ‫د‬‫ي ا‬ )‫ ا‬‫م‬  ‫ زاده‬ )‫ ا‬‫ ا‬‫د‬ ‫ ا‬  ‫ن‬‫ ا‬  .(٢٢:‫ش‬١٣٨٢، .‫واة‬ ‫اد‬‫ ا‬‫ ا‬  :‫واة‬‫ ا‬‫ء ا‬ – ۴ ‫اوي‬‫ ا‬  ‫اوي‬‫ ا‬  ‫وا‬‫ ا‬‫اج ا‬‫ ا‬:‫اوي‬‫د ا‬‫ ا‬ – ٥ . ‫ روا‬‫ ام‬ ‫ه‬‫ م‬‫و‬ ‫ و‬ ‫م‬ ‫ة إن‬‫ وا‬‫ت ا‬‫وا‬‫ر ا‬‫ن ا‬ :‫ة‬‫ وا‬‫ن ا‬ – ٦ ‫ور‬  ‫د‬‫ و ا‬. ‫ ا‬  ‫ ا‬ ‫ج‬‫ ا‬  .‫ا‬‫ ا‬ ‫ا‬  ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬ :‫ ا‬‫ – ا‬٧ ‫در‬‫ ا‬ ‫ ذ‬ ‫ و‬‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫واة و‬‫ف ا‬‫ ا‬ .‫وا‬‫ا‬ ‫ ﺍﻻﺿﺮﺍﺭ ﺍﻟﺪﺍﺧﻠﻴﺔ ﻭ ﺍﻻﺣﺘﻮﺍﺋﻴﺔ‬:‫ﺏ‬  ‫ا‬.‫ر‬   ‫ دا‬ ‫د‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬‫ا‬‫ار ا‬‫ا‬  ‫( و‬٣٤٨/١ : ‫ق‬١٤٠٩ : ‫م‬‫ر‬‫ ا‬٠.  ‫ب‬‫ة ا‬  ‫ت ا‬‫وا‬‫ا‬ :‫ار‬‫ه ا‬    .‫ا‬‫ت ا‬‫م‬‫ و ا‬‫ي و ا‬‫ء ا‬‫ ا‬ ‫ ا‬ :‫ ا‬ – ١ ‫ه‬ »:‫ل‬ ‫ و‬‫ي روا‬‫ ا‬ ٢٧ ‫ آ‬‫ ذ‬‫ ا‬   ‫ان‬‫ ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (425) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ و‬‫ ا‬ ‫ و‬.‫ ا‬   ‫ م‬‫ ا‬. ‫ ا‬ ‫ت‬‫وا‬‫ ا‬‫او‬   ‫ا‬ .    ‫ و‬‫ا‬  ‫د‬  ‫ه أن‬‫ظ‬  ‫ و‬   ‫د‬ ‫ل أن‬  ‫م‬ ‫ي‬ ‫ ام‬‫ا‬ .(٢١٩ /٥ :‫ش‬١٣٨٤ ‫ي‬‫ط‬‫ « ) ا‬  M L K J M ‫ آ‬‫دق ذ‬‫ ا‬‫ ا‬‫ روا‬ ‫ط‬‫ ا‬‫ا‬:‫ – ا‬٢  ‫ت‬ ‫ي‬‫ ا‬‫ ا‬‫م‬ ‫ ا‬ (٣٨/) LRQPON   ‫ت ا‬‫ آ‬  ‫ه‬‫ م‬‫ و‬ ‫ و‬.  ‫م‬‫ول و ا‬‫ ا‬‫ا‬ .(١٧٥ / ١٢ :١٣٨٤‫ط‬‫ )ا‬.‫ي‬‫ر ا‬‫ ظ‬ ‫ت‬ ‫ أم‬ ‫ت‬‫واط‬‫ا‬ ¿¾M ‫ آ‬‫ ذ‬ ()‫دق‬‫ ا‬‫ل ا‬ : ‫ وا‬‫ ا‬ ‫ل‬‫ – ا‬٣ ‫ه‬ ‫ح‬  ‫ و‬ ‫رة‬  ‫وح‬‫ ا‬ ‫اد‬‫( ا‬٢٩/) L à  Á À  ‫ا‬‫ ا‬‫ر‬   ‫ ا‬‫ ا‬‫رة ا‬ »‫ط‬‫ ا‬‫ل ا‬ ‫وا‬‫ا‬ .(١٧٤ / ١٢ :١٣٨٤‫ط‬‫«) ا‬‫ ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ل‬  ‫ض‬ ‫ ا‬‫ر‬‫ ا‬‫د‬‫ ا‬: ‫ و ا‬‫ل ا‬ :‫آن‬‫ ا‬ ‫ – ا‬٤ .(١٧٤/١٢ :‫ق‬١٣٩٩، ‫دي‬‫و‬‫)ا‬.‫م‬  ‫ ان‬  ‫ و‬‫ط‬  ‫آن‬‫ا‬ ‫ و‬    ‫ت أن ا‬‫وا‬‫ ا‬  ‫ء‬ :‫ر‬‫ ا‬ ‫ا‬‫ ا‬ – ٥  ()‫ ا‬ ‫ أن‬  ‫ر‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫ة‬ ‫ ا‬‫ا‬ .‫ر‬‫ ا‬‫ر‬‫ ا‬ ‫ا ا‬ ‫رض‬ : ‫ط‬‫ ا‬‫ل ا‬ ‫ا‬ .  ٦٢٥ ‫ ق‬:١٣٨٤‫ط‬‫دي )ا‬‫ ا‬‫ر‬  ‫ف‬‫د ا‬‫ و‬ ‫وا‬‫ن ا‬‫ ا‬‫ا‬ .(١٣٣/٤ :‫ و ا‬‫ت ا‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ – ا‬٦ ‫ و‬‫ ا‬  ‫ أم‬ «‫ف‬‫ ا‬ » ‫ل‬    (‫رة)ق‬  ‫اا‬ : ‫ط‬‫ل ا‬.(٣٢٣/١٣٦٧:٢ ) ‫ج‬ ‫ج و‬ ‫ وراءه‬ «‫ وا‬‫س ا‬‫ ا‬ ‫م‬ ‫ و‬ ‫وا‬‫ ا‬»‫ و‬  .(٥١٢ / ١٨ :١٣٨٤‫ط‬‫)ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (426) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ م‬  ‫ت أن ا‬‫وا‬‫ ا‬  ‫ء‬ :‫ ا‬‫را‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ – ا‬٧ ‫ و‬  ١٢  ‫ل‬‫ن ط‬ ‫ ان‬ ‫ا‬    ّ   .(٤٧١ / ١٠ :١٣٨٤‫ط‬‫) ا‬.  ‫ أن‬   ‫ د‬‫ ا‬‫آم‬‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ ا‬ : ‫ت‬‫ا‬‫ل ا‬‫ – د‬٨ ‫ءت روا‬ ‫ ا‬‫ع آد‬‫ أ‬   ‫اء و‬  ‫ و‬. ‫ت‬‫ا‬‫ا‬ ‫م‬‫ وا‬‫ ا‬‫ء( و‬‫رة )م‬  ‫و‬‫ ا‬‫ آ‬‫ ذ‬ ‫ا‬‫ ا‬    ‫م‬  ‫روا‬ ‫ءت‬ ‫ا‬ ‫ن‬‫م‬‫ا‬     ‫و‬ .(١٨٣/١:‫ق‬١٣٨٣،)‫ا‬ ‫ة‬‫ ا‬  – ٩ : ‫ا‬  . ‫آن‬‫ ا‬ ‫ت‬‫ إ‬‫ ا‬ ‫ة‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬   ‫ري‬ ‫ و‬‫ة آ‬‫ ا‬ ‫ر ا‬‫رة م‬ ‫ و‬، ‫ة‬‫رة ا‬  ‫اب‬‫رة ا‬ ‫م‬ .(٤٢٤ /٣١ : ‫ون ت‬ ‫؛‬٢١٠:‫ق‬١٤١٦،)‫آ‬١٩٠   ‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺗﻘﻴﻴﻢ ﺍﻟﻮﺛﻴﻘﺔ‬ ‫ ط‬ ‫ ا‬‫در إ‬  ‫ أول‬، ‫ت ا‬‫ا‬‫ ا‬ ‫ و‬   ‫ ا‬‫ل ا‬  ‫ او‬   ‫ ا‬ ‫ن‬.‫د‬‫ و ام‬  . ‫و‬‫ ا‬  ، ‫ل ا‬‫ ر‬ ‫ل‬  ، ‫ا‬‫ ا‬‫ و‬‫ا‬   ‫ار ا‬‫ن إ‬ ‫ أ‬ ، .‫وا‬‫ ا‬  ‫ دور‬ : ‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ل ا‬.‫ف‬  ‫ و‬  ،() ‫ا‬ (٤/٣:‫ق‬١٤١٤ ‫وي‬) ‫ط‬  ‫ دون و‬ ‫وي‬    .‫ل ا‬  ‫ل او‬  ‫ ا‬‫ر ا‬ ‫ ا‬  ‫ل‬ ‫ ا‬‫ ا‬‫اا‬ ‫ن ر‬. ‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ وا‬ .   ‫ﺍﳌﻌﺎﻳﲑ ﺍﻟﺘﻨﻘﻴﺢ ﺍﻟﻨﺼﻮﺹ‬ ‫ درا‬،‫ى‬‫ع ا‬‫ ا‬‫ا‬، ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ ا‬‫ا‬   ‫ و‬‫ روا‬ ‫اض‬‫ ا‬‫ و‬ ، ‫ م‬‫ درا‬،‫ص‬‫ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (427) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ ا‬‫ة او ا‬‫ ا‬‫ه ا‬  ‫دون‬. ‫ وا‬‫آن و‬‫ ا‬ ‫و‬ . ‫ ا‬ ‫ر‬  ‫ ا‬‫ا‬‫ه ا‬  ‫ ان‬ ‫ا‬  ‫رض‬‫ ا‬ ، ‫ ا‬ : ‫ ا‬‫وا‬‫ ا‬‫ م‬ ‫ ا‬ ‫أ‬ . ‫ع‬‫ ا‬، ‫ و ا‬‫ ا‬‫ا‬، ‫ر‬‫ ا‬، ‫ وا‬، ‫ و ا‬‫آن و ا‬‫ا‬   ‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ أم‬‫ا ا‬   ‫ أ‬: ‫ ا‬ – ١ . ‫ن روا‬  ‫ز‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ل‬‫ا‬ )‫ ا‬ ‫ ا‬‫ و‬ ‫ل‬  ‫ روي ا‬: ‫ا‬ ‫ف و‬  ‫ او‬‫ و ا‬‫ ا‬  ‫ي‬‫رة ا‬ (٩٠:‫ش‬١٣٨٩‫دي‬ (٢٤١:‫ش‬١٣٨٢ ‫دب‬)‫اوي‬‫ ا‬ ‫ة‬  ‫ ا‬‫ا ا‬ ‫ ا‬ ‫ ا‬‫د‬‫ ا‬ ‫ذ‬ ‫م‬‫ت ا‬‫ول ا‬‫ن م‬  (٣٥٢/١٣٧٢:٥، ‫)ط‬‫ ا‬ ‫ ا‬‫و‬ . ‫ ا‬ ‫ ا‬‫ول آ‬‫ م‬ ‫رج‬‫رة ا‬  ‫وا‬  ‫و ر‬. ‫ن‬‫ م‬ ‫رث‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ ط‬‫ ا‬  ‫ن و‬‫ ا‬ ‫ة‬‫ وا‬‫ ا‬‫ ا‬‫ د‬ ()  ‫ل‬  ‫ ا‬ ()‫ل‬‫ ا‬‫ و‬ ‫ ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬  «‫ه‬  ‫ا‬ ‫ه‬  » ‫ل‬   ‫ و‬‫و ا‬ ‫ إن‬‫ ا‬" ‫م‬ ‫رث‬‫ل ا‬ ...  ‫ ا‬ : ()‫ل‬‫ل ا‬ ‫؟‬‫ م‬  ‫ و‬‫ م‬ ‫ ر‬ ".‫ء‬‫ ا‬ ‫ًا‬ ‫ل‬‫ أم‬، ً    ‫ن‬ ¦¥M ‫ت‬‫ آ‬‫ه ا‬  ‫ م‬ . ‫ا‬ ‫ء‬‫ ا‬    ‫ ا‬‫ذ‬ (١-٣ / ‫رج‬ ) L³²±°¯®¬«ª©¨§ ‫ام‬) ‫در ا‬  ‫ه‬‫ا ا‬  ‫ت‬‫ روا‬ ‫ر‬‫ ا‬ ، ‫ ذ‬‫و‬ (٢٦٣ /٦ ‫ ق‬١٤٠٤ ‫ط‬ ‫؛‬٧/٨ :‫ ق‬١٤٠٣  ‫؛‬٣٩٣ /٣ ‫ و‬٦٨٠ ‫ و‬٤٩٦ /٢ :‫ق‬١٤١٦ ‫ط‬‫ ا‬‫ ا‬.‫وا‬‫اه ا‬    ‫ م‬ ‫ وا‬‫ ا‬ ‫ أن‬‫إ‬  ‫د‬‫ ا‬ ‫ة و‬  ‫ه‬   ‫ل‬ ‫دآ و‬‫ آ‬‫ه ا‬ ‫ت‬‫ روا‬ ‫دث‬‫ا ا‬ ‫ روي‬  ‫( و‬٥٧ /٦ : ‫ ش‬١٣٦١ ، ‫ط‬‫)ط‬.‫ ا‬‫ آ‬  /٢ : ‫ ق‬١٤١١ ‫م‬) .() ‫دق‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ي م‬‫ ا‬  ‫ن‬  Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (428) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ (٣٨٢ /٢‫ر‬‫ ا‬‫( )م‬) ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ و‬  ‫م‬ (٣٨٤ -٣٨٣ .(٣٨٥/٢‫ر‬‫ ا‬‫ه )م‬ ‫( و ا‬٣٨٤ -٣٨٣ /٢‫ر‬‫ ا‬‫ن )م‬   ‫ إ‬‫ا‬ ، ‫ ا‬‫د‬‫ ا‬ : ‫ت‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ر ا‬ ‫ ا‬‫ا‬ ‫ى ا‬‫ ا‬‫ وا‬‫ ا‬‫ م‬  ‫ة‬‫ ا‬‫ ط‬، ‫و‬‫در ا‬‫ا‬ . ‫ – ﻋﺪﻡ ﺍﻟﺘﻌﺎﺭﺽ ﻣﻊ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬٢ ‫ه‬‫ ا‬‫ ا‬‫ م‬ ‫ ا‬‫ ا‬ ‫آن‬‫ ا‬ ‫ض ا‬ . ‫ء ا‬  . -,+*)M ‫رة ا‬  ٢٣‫و‬٢٢ ‫ت‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬‫درا‬ . L/ ‫ و‬ ‫ ا‬‫ن رؤ‬، ‫ن‬‫ ا‬   ‫ة‬‫ب« م‬‫ ا‬‫ا‬‫ » م‬ ‫د‬‫ا‬ ‫ ق‬، ‫ام‬ )‫ ا‬ ‫ و ر‬‫ ام‬‫ة ا‬‫ او م‬ ‫ة‬‫او م‬.   (١٩٧ /١٠ :   ، ‫ ط‬،٥٣٧/٥ ‫ل‬‫اا‬  ‫ و‬‫ ا‬‫از رؤ‬  ‫از و‬  ‫ل‬ ‫ روا‬‫ ا‬   ‫ و‬  ‫ و‬‫ ا‬ ‫ط‬ :‫از رؤ‬  ‫ل‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬  » ‫ب‬   ‫« و دار‬‫ب »ا‬  ‫ي‬‫ر و آ‬ ‫ و ا‬ ‫ي و ا‬   ‫ و‬‫ ا‬ ‫« روي‬‫ب»ا‬  ‫م‬ ‫ و‬‫دو‬ ‫ و ا‬ ‫« و‬‫رؤ‬  ‫ و‬‫ و زو‬ ‫ ا‬  ‫زل ا‬‫ ارذل ا‬: ‫ل ا‬‫ل ر‬ :‫ل‬  ‫ا‬ ‫ءا‬ ‫ و‬ ‫ ا‬‫ و‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ ا‬‫و ا‬. ‫ف‬‫ آ‬ ‫ ا‬ ‫و‬ «‫ة‬‫ظ‬‫ م‬‫ ر‬‫» ا‬‫ ا‬‫ ذ‬  ‫ و‬ ‫ه‬‫ و‬ « ‫ة‬‫ م‬ ‫ه‬‫ »و‬.  ‫ري وا‬‫( روي ا‬٢٩١/٦:‫ق‬١٤٠٤،‫ط‬) ‫ ر‬‫ون ا‬ ‫ ا‬  :    ‫ ا‬  «‫ة‬‫ظ‬‫ م‬‫ ر‬‫ة* ا‬‫ م‬ ‫ه‬‫ »و‬‫ح آ‬ ‫ون‬  ‫ون ر‬ ‫ل ام‬  ‫ر‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫ و‬‫ل ا‬‫ ر‬  ‫ون ر‬: ‫ل ا‬‫ل ر‬ :‫ا‬    ‫روي‬. ‫ رؤ‬ ‫ر‬ ‫ و‬‫ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (429) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬  ‫ل‬ ‫ روا‬ ‫در ا‬‫ ا‬ ‫ ا‬.(٢٠‫و‬١٨/١٠:‫ق‬١٣٧٥، ‫ي‬)‫ح‬ .‫ ا‬‫رؤ‬ ‫ة‬  ‫ ا‬  ‫ل‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬‫ت ا‬‫وا‬‫د ا‬‫ ا‬‫درا‬  ‫ز‬ ‫ ا‬  ‫ روا‬ ‫( و‬١١‫ و‬١٠: ‫ون ت‬ ،  ‫ ) ا‬ ‫و‬ ‫ارج و‬‫ ا‬ ‫ن‬ ‫ن ا‬ .‫ ا‬  ‫ و‬‫ ا‬  ‫ ا‬   :‫ق‬١٤١٥، ‫ ا‬‫ )ا‬‫ ا‬‫ء ا‬‫ ا‬‫م‬  ‫ و ا‬‫ ط‬‫ ا‬   .(٢٨٢ /٨ : ‫ق‬١٤١٧ ، ‫ ا‬٢١١/٤ ‫ ا‬‫ رؤ‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬: ‫آن‬‫ ا‬ ‫رض‬  : ‫ ا‬: ‫ص‬‫ ا‬‫درا‬ L > = < ;: 9 8 7 6 5 M ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ر‬ (١٠٣/ ‫)ام‬ ‫ ا‬ ‫ت‬‫وا‬‫ض ا‬: () ‫( و ا‬)‫ ا‬  ‫رض‬‫ ا‬ ‫ر ا‬‫ أم‬‫ م‬‫ص و‬ ‫ع‬  ‫ل‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬   ‫ او‬‫ا‬ ‫ي‬‫ا‬‫ ا‬‫ه ا‬ ‫ا‬  () ‫ة ا‬ .‫ ا‬ ‫د‬‫ و‬‫أ‬   » : () ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ روي‬ .‫وا‬‫ ا‬ ‫ و‬ ‫دئ‬ : ‫ و ا‬‫ ا‬: ‫م‬‫ وا‬‫ ا‬: ‫ول‬‫ا‬: ‫ق‬‫ث ط‬   ‫را‬‫ ا‬  ‫ا ا‬  ‫د‬ ‫ل‬‫ ر‬ (٣٠٤/١:‫ون ت‬،‫وق‬).‫ا‬‫ ا‬ ‫ح‬ (٤٣٧ ‫و‬٤٣٢ :‫ق‬١٣٨١ ‫ )ط‬‫ا‬  :   ‫ل‬:‫وا‬‫ه ا‬  ‫دق‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ روا‬‫رو‬  . ‫ي‬‫ة ا‬ ‫ ا‬   : ‫ل ا‬. ‫ب‬‫ا‬‫ ا‬   ‫دق‬‫ ا‬ «‫ ا‬‫ » اذا ذ‬ ‫د‬‫ب ا‬‫ا‬‫ل ا‬ ‫ ا‬‫ آ‬‫« ا‬.. ‫ه‬‫ و‬‫ ا‬‫ » واذا ذ‬: ‫ا‬ ‫ل‬  : ‫ل ا‬  .‫ن‬ ‫ن و‬ «‫ دوم‬ ‫ ا‬‫ و » واذا ذ‬‫ ا‬‫ا‬ ‫ه ا‬  ‫ده‬ ‫ن ا‬ . ‫ات‬ ‫ث‬  ‫ء‬‫ م‬ ‫ات و‬ ‫ث‬   ‫و‬  ) ‫ و‬  ‫ا ا‬ ‫د‬‫(ا‬٥٣٦:‫ق‬١٤٠٤،‫ر‬)  ‫ر‬ ‫ و‬‫م‬ ‫د‬‫ ا‬ (١٤١:‫ق‬١٤٠٧ ‫؛‬٣٦١‫و‬٣٦٠‫و‬٣٥١‫و‬٤٢٧ :‫ق‬،١٣٨١ ‫؛ ط‬٥٩٦ :‫ ق‬١٤٠٤ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (430) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫وا‬‫رض ا‬  ‫ص‬ ‫ز‬‫ ا‬‫و‬‫ي ا‬‫ا‬: ‫ل‬‫ ان م‬‫ م‬‫ ا‬‫ا‬ .‫ع‬‫اا‬ ‫ ا‬‫ر ا‬‫ ا‬ .() ‫( وا‬)‫ ا‬  ‫ ا‬‫ ان م‬‫ م‬ ‫وا‬‫س ا‬  ‫ي‬‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬   ‫وا‬‫د ا‬ ،‫ وا‬ ‫ ا‬‫ت ا‬‫وا‬‫رة ا‬‫ ا‬،‫وا‬‫ق ا‬‫د ط‬ :  ‫ و‬ ‫ر‬  ‫ن‬   ‫ ان‬‫و‬،‫ ا‬ ‫ و ا‬‫ ا‬   ‫م‬‫ ا‬  ‫ق‬‫د ا‬ ‫د‬ ، ‫ه ا‬ ‫ ط‬‫ ا‬ ‫؟‬ ‫ ا‬‫ا‬ .‫وي ا‬ ‫ – ﻋﺪﻡ ﺍﺗﻌﺎﺭﺽ ﻣﻊ ﺍﻟﻌﻘﻞ‬٤  ‫ ا‬ ‫وا‬‫ ا‬‫ا وم‬ ‫رض‬ ‫د‬‫ ا‬  ‫ى‬‫ أ‬‫ط‬  ‫؛‬٢٦٥:١٩٥٩ ، ،)  ‫ن‬‫ن ا‬‫ وا‬ ‫ن‬‫ا‬ (٣٥/٢:١٨٩٥  ‫ج‬ ‫؛‬٦٥-١١٣٠:٦١‫م‬ ‫؛‬١٩٨٥ ‫س‬  ‫رة ا‬  ٢٢ ‫ و‬٢١ ‫ت‬ ‫ ا‬‫ؤ‬‫ ا‬ ‫ز‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ي ا‬  ‫ي‬‫ج ا‬‫ا ا‬  ‫ل‬‫ ا‬ ، ‫ب‬‫ ا‬ ‫ت‬‫وا‬‫ه ا‬ ‫وا‬. ‫ن‬‫دة و ز‬ ‫ن و‬  ‫ن‬ ‫ رؤ‬ ‫ي‬‫ء ا‬‫نّ ا‬ . ‫ن ا‬ .‫ر‬‫ه ا‬  ‫ي‬   ‫ ا‬‫وا‬‫س ا‬ ‫ر‬ ‫داة و‬ ‫ ا‬‫آن و ا‬‫ ا‬ . ‫س دور‬‫ ا‬ ‫و دور ا‬،  ‫ – ﻋﺪﻡ ﺍﻟﺘﻌﺎﺭﺽ ﺑﺎﻟﺘﺎﺭﻳﺦ‬٥  ‫ي‬‫ن ا‬ ‫ ان‬  ‫د‬ ‫ و‬‫ط‬ ‫د‬‫ ا‬ ‫ادث ا‬‫ ا‬ ‫ل‬  ‫ل ا‬  .‫ص‬‫ و ا‬‫ ا‬  ‫ر‬ ‫ا‬ . ‫ت‬‫وا‬ ‫ا‬ ‫ق‬  ‫وا‬.   ‫س ا‬‫ ا‬‫م‬‫واة وإ‬‫ ا‬ ‫ ا‬‫درا‬ .‫ر‬ ‫ا‬    ‫ص‬‫ا‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ا‬‫درا‬ ½¼» º¹¸¶µ´³ ²± M ‫ان‬ ‫ آل‬٦١ ‫ ا‬   ÉÈÇÆÅÄÃÂÁÀ¿¾ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (431) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬  ‫د‬‫ن ا‬ ‫ء‬‫ ا‬‫ و ا‬‫و‬‫ م‬ ‫ل‬ ‫ف‬  LÊ ‫اء )س( و‬‫ة ز‬ ‫( و‬) ‫ و ا‬‫ ا‬‫« ا‬‫«و»ام‬‫«و»م‬‫»ا‬ . () ‫ا‬ ‫ر‬‫ رواة ا‬ ‫ف‬ : ‫آن‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫ص‬‫ ا‬‫ل ا‬ ‫ ا‬   ‫ر و‬‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ء ا‬ ‫ن‬‫ر‬‫روا‬‫رواة ا‬ .(١٦/٢: ‫ق‬١٤٠٥،‫ص‬‫ )ا‬ ‫ط‬ ‫ و‬ ‫ن‬‫( و‬) ‫وا‬ ‫ق‬‫آن ا‬ ‫ي ا‬ : ‫ق ا‬‫ب ا‬  ‫ي‬ ‫را‬‫ م‬‫ل ا‬ ‫اء‬‫ ا‬‫ط‬ «‫( و »م‬) ‫ و ا‬‫«ا‬‫ »ا‬ ‫د‬‫ ان ا‬ ‫ ا‬    ‫ب‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ و روي آ‬.()«‫و»ام‬ .‫ ا‬‫ا‬  ‫ل‬ ‫ا‬ ( ٤٦/٣‫ق‬١٣٧٨،‫ي‬)‫ا‬  ‫ء‬‫د‬‫ ا‬ ‫ن‬‫ ا‬‫ روا‬‫ت ا‬‫وا‬‫د ا‬ :‫دي‬‫ ا‬‫درا‬ . ‫ او ا‬‫ا‬‫ا‬ ‫ اي‬‫وا‬‫ه ا‬  : ‫آن‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ .‫ا‬: ‫ ا‬‫درا‬ .‫رض‬  ‫وا‬‫ ا‬‫ا‬‫د‬‫ و‬ ‫ ا‬ ‫رض‬ :‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬.‫ب‬  ‫د‬ ‫ث‬‫ا ا‬ ‫ أن‬ ‫ ا‬:‫ر‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ :‫ ج‬.‫ا‬  ‫ا‬ ‫ و‬،  ‫ر‬‫ ا‬ ‫رض‬  ‫ ا‬ ‫ ا‬‫ا‬ ‫ن‬ ‫( و‬٦٤٦/٢:‫ق‬١٤١٥ ‫ ا‬‫؛ا‬٨٥-٨١/٢:‫ق‬١٣٥٨)‫ر‬‫ ا‬‫ا‬    ‫ و‬‫ وا‬   ‫م‬  ‫ ا‬‫ي ا‬‫ ا‬‫و‬ .‫ وا‬‫ت ا‬‫ور‬ ‫ ﻋﺪﻡ ﺍﻟﺘﻌﺎﺭﺽ ﺑﺎﻟﻌﻠﻢ ﻭﺍﻟﻌﻘﻞ‬-٦ ‫ و‬‫ ا‬‫دي إ‬    ‫ أو‬‫ ا‬   ‫ ا‬‫ا‬ .‫و‬‫ي ا‬‫ ا‬‫ر‬ ‫ت و‬‫وا‬ ‫س‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫آ‬ ‫ء‬‫ ا‬ ‫و‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫اء‬   ‫ل‬ ‫دة‬‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬‫درا‬ ‫د‬‫ق ان ا‬‫ ا‬  ‫ ام‬L,+*)('&%$#"!M ‫اء‬‫«ا‬‫ »زو‬‫ و‬‫آد‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (432) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ ا‬،‫ه‬  ،‫ ا‬ ‫ي‬‫ ا‬‫ا‬  ،    ‫روي ا‬ ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ي‬‫وا‬- ‫ آد‬ ‫ي‬  ‫ا‬ »:‫ل‬() ‫ا‬ ‫د‬ ‫ع ا‬‫ ا‬ ‫اء‬ (١٠/٢،١٣٨٠ ‫«)ا‬ ‫م‬ ‫ل ا‬‫– و ا‬ . ‫م‬ ‫ل ا‬‫ ا‬  ‫اء‬ ‫ ان‬‫ ا‬ ‫ و ا‬‫ر‬‫ ا‬ ‫وف‬‫ل ا‬‫ ا‬:‫ل ا‬ .(٢٢٢/١١:‫ق‬١٤٠٣،)‫ل‬‫اا‬  ‫ روا‬ ‫ل‬ ‫ و‬‫ع آد‬‫ ا‬ ‫ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ‬  ‫ن‬ ،  ‫م‬ ‫ إ‬ ، ‫ ا‬‫وا‬  :‫د‬‫ ا‬‫ – درا‬١ .(٥٤٦:‫ق‬١٤٠٤)  ‫وف و‬  ‫ي‬‫ااه ا‬  ‫آن‬‫ ا‬  ‫اء‬   : ‫آن‬‫ ا‬ ‫ض‬‫ ا‬:‫ ا‬‫ – درا‬٢ .‫ت و ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ض‬   ‫م‬  ‫اء‬  ‫ل‬ ‫ ا‬‫وا‬‫ ا‬‫ ا‬ : ‫ ا‬ ‫ض‬‫ ا‬ . ‫ب‬ . ‫ر‬  ‫ ا‬‫وا‬‫ل ا‬‫ ان م‬ ‫ع آد‬‫ا‬ ‫اء‬  ‫ و‬‫ آد‬ ‫ إزا‬ ، ‫ت‬‫وا‬ ‫ و‬: ‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ . ‫ج‬ .   ‫ ا‬‫ّ ا‬ ‫ل ان‬  ‫ه ا‬  ‫ و‬. ‫– ﻋﺪﻡ ﺍﻟﺘﻌﺎﺭﺽ ﻣﻊ ﺿﺮﻭﺭﻳﺎﺕ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻭﺍﳌﺬﻫﺐ‬7  ‫ ا‬ ‫ء‬ ‫ أم‬ ‫ات ا‬‫ وا‬‫ا‬‫ ا‬‫ إ‬‫ت ا‬‫ور‬  ‫ ان‬ ‫ت ا‬‫ور‬  ‫ء‬  ‫ن‬ ‫و اذا‬.  ‫ و‬ ‫ي‬  ‫ ا‬‫ و‬. ‫وا‬‫ ا‬   ‫رض‬‫د ا‬ .  ‫ت‬‫وا‬‫ض ا‬ ‫ آراء‬  ‫م‬. ‫ت‬‫وا‬‫س ا‬   ‫ء‬ ‫ء ا‬ ‫ء او‬‫ ا‬‫ ا‬ . ‫ص‬‫ و‬ ‫ و ا‬‫ت ا‬‫ور‬ ‫ع و‬‫ ا‬ ‫ن‬‫ و‬‫ا‬ ‫ﺍﻟﻘﺮﺍﺋﻦ ﺍﳌﺆﺛﺮﺓ ﻓﻴﺼﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫د‬‫ ا‬‫ول ا‬‫اي ا‬‫ا‬. ‫ن‬‫ن ا‬‫ك رأ‬ ‫ا‬‫ ا‬‫ ا‬  ‫د‬‫ ا‬‫ه إ‬‫م‬‫ ا‬ ،  ‫ار‬ ‫و‬.‫ور ا‬ ‫ق‬‫ ا‬‫م‬‫ وا‬  ‫ا‬‫ة ا‬ ‫ء ا‬‫ ا‬‫ ذ‬‫ و‬.‫ت‬‫وا‬‫ ا‬  ‫ ا‬ ً ‫دورًا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (433) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬  ،١٣٥:‫ق‬١٤٠٧ ‫ا‬،٦١:‫ق‬١٣٨١‫؛‬٣٦٦/١:‫ق‬١٤١٧‫) ط‬.‫س‬‫ا ا‬ .‫ ا‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ه ا‬ ‫ و‬.(٢٤/١:‫ق‬١٤٠٦ ‫م‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬- ٣ ‫ت‬‫وا‬‫ورا‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬- ٢ ‫اوي‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬.١ ‫ه‬ ‫ي‬‫ ا‬‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬  ‫ ان‬‫ ا‬  .  : ‫ا‬‫ه ا‬ ‫ وا‬. ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ل‬‫ ا‬ ‫ه‬ ‫ا‬‫ا‬ ‫اوي‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬:‫ا‬ ،٦٧/١:‫ق‬١٤٠٣) ‫زة‬‫ه ا‬ ‫ي‬‫ر ا‬‫ذه ا‬‫ ا‬ ‫اوي‬‫ن ا‬ ‫ ان‬ – ١ ‫م‬ ) ‫ع‬‫ب ا‬‫ ا‬ ‫اوي‬‫ن ا‬ ‫ ان‬ – ٢ (٢١٨/٢ :‫ق‬١٤١١ ‫م‬   ‫اوي‬‫ن ا‬ ‫ ان‬ (٣٤٨/١:‫ش‬١٣٦٣ ‫ ا‬ ‫ر ؛‬‫ ا‬‫م‬ ‫ري م‬‫ة)ام‬ ‫ت‬‫ه روا‬ ‫ن‬ ‫ ان‬(١٤٢/١:‫ق‬١٤١٩ ‫ري‬‫ )ام‬‫ا‬ (٨٦/١  ‫ون‬، ‫ي‬‫ر؛ا‬‫ا‬ : ‫ ﺍﻟﻘﺮﺍﺋﻦ ﺍﳌﺘﻌﻠﻘﺔ ﺑﺼﺪﻭﺭﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ‬. ‫ﺏ‬ ‫)ط‬‫ ا‬ ‫ رو‬‫ة ا‬‫ل ار‬‫ ا‬‫ م‬ ‫وا‬‫ ا‬ ‫ ان‬ ‫ون‬ ،‫دي‬‫و‬)‫ر‬‫ ا‬  ‫د ا‬‫(و‬٢٩٣/٢ :‫ق‬١٤١١، ‫م‬٥١،‫ق‬١٤١٧ ‫ا‬‫ ا‬ ‫و‬(٤٦٨/٢:‫ق‬١٤٢١)‫دة‬‫د ا‬‫ ا‬ ‫د اروا‬‫(و‬٣٠٥/٢: ‫ت‬ (٥٣٤-٥٣٣:‫ون ت‬ ‫دي‬‫و‬،١١/٢:‫ق‬١٤١٩،) ‫ ﺍﻟﻘﺮﺍﺋﻦ ﺍﳌﺘﻌﻠﻘﺔ ﺑﺼﺤﺔ ﺍﻟﻨﺼﻮﺹ‬. ‫ﺝ‬ (٢٣٩/٢ :‫ق‬١٤١١، ‫م‬،١٥١/١‫ق‬١٤١٧ ‫ )ط‬‫ ا‬‫د‬‫ ا‬ ‫ا‬ ‫ ا‬‫؛‬١٨٥/١:‫ق‬١٤١٩ ‫ري‬‫اه)ام‬ ‫ أو‬ ‫آن أو‬‫ ا‬  ‫ت‬‫ور‬  ‫ ا‬‫(و‬٩٣/٢: ‫ق‬١٤٠٩، )‫ ا‬ (٩٠:‫ش‬١٣٦٣ (‫ر‬‫ ا‬‫ )م‬‫ و ا‬‫ا‬ .(٣٢/٢:‫ش‬١٣٨٣، ) ‫ ا‬ ‫ ا‬‫و‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫ن ا‬  ‫ ا‬‫ا‬‫ا‬ ‫ وا‬‫ ا‬  ‫وا‬‫ن ا‬  ‫ل‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ء‬‫ ا‬ ّ ‫ د‬ ‫ ا‬‫ م‬‫ا‬ ،‫وا‬‫ ا‬‫ و‬ ‫ر‬‫ص ا‬‫ ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ .‫ف‬‫اوي ا‬‫ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (434) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ا ا‬ ‫ ذ‬، ‫ اوو‬‫ و‬  ‫ت ا‬‫وا‬‫ ا‬ .١ ‫ا‬‫ ا‬   ‫م‬ ‫ت‬‫وا‬ ‫د‬‫ ا‬‫ درا‬‫ ا‬  .‫ي‬‫ا‬  ، ‫آن‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ : ‫ت ا‬‫وا‬ ‫ى‬‫ ا‬‫ م‬ ‫ أ‬.٢ ‫و‬.‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ ، ‫ر‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ ،‫ ا‬ ‫رض‬‫ا‬ ،‫ ا‬،‫ا‬‫ا‬: ‫ وا‬‫ ا‬  ‫ه ا‬ ‫ت‬‫وا‬‫س ا‬ ‫ورة‬‫ و‬‫ر‬‫ وا‬‫ و ا‬‫ وا‬‫ و ا‬، ‫آن‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ ،‫ ا‬  ‫آن ا‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬  .‫ع‬‫ وا‬‫ و ا‬‫ا‬ .    ‫رض‬‫ا‬ ‫ر‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ت ا‬‫وا‬‫رض ا‬ ‫ أ‬ .٣ .‫ا‬  ‫ن‬ ‫ او‬‫ او ا‬‫ت ا‬‫ور‬  ‫ او‬‫ا‬‫ا‬ ‫ص‬‫د و ا‬‫ ا‬ ‫ا‬، ‫ت‬‫وا‬‫ ا‬ ‫د‬ ‫ور‬ ‫ر أن ا‬ .٤ .  ‫ز‬‫ ا‬‫و‬‫ي ا‬‫ص ا‬‫د و ا‬‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫ا‬. ‫ ا‬‫ ا‬ ‫ن‬ ، ‫آن‬‫ ا‬ ‫ و‬.‫آن وا‬‫ ا‬ ‫ ر‬‫م‬  .٥  ‫ ا‬ ‫ول‬‫ ا‬‫و‬. ‫ّ و‬ ‫ب‬ ‫ب ا‬‫دئ وا‬‫ ا‬ .‫و‬‫ ا‬‫ ا‬ ‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬  ‫و‬.‫آن‬‫ت ا‬‫ آ‬ ‫ت‬‫وا‬‫ ا‬ .‫ و ا‬‫ر‬‫ ا‬ ‫رض‬‫ ا‬ ‫ت‬‫وا‬‫س ا‬ ‫ي‬‫ ا‬‫ ا‬ .٦ ، ‫د‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ا‬:‫ ا‬  ‫ت‬‫وا‬ ‫د‬‫ ا‬‫ء ا‬‫ ا‬ .٧ ‫ ان‬ ‫ث‬‫ ا‬  ‫و‬.‫ص‬ ‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬، ‫ور‬ ‫ ا‬‫ا‬‫وا‬ .‫ا‬‫ه ا‬  ‫وا‬‫ ا‬  ‫ا‬ ‫ﻗﺎﺋﻤﺔ ﺍﳌﺼﺎﺩﺭ ﻭﺍﳌﺮﺍﺟﻊ‬ .‫ شيرازي‬‫ر‬ ‫ م‬ ، ‫ي‬‫آن ا‬‫ ا‬ ‫ىء‬‫م‬  ‫أن‬ ‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫ل‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ ا‬،(‫ق‬١۴١۵) ‫ ا‬  ،‫ ا‬‫ ا‬.١ .‫ا‬ .‫ ا‬‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫ر‬‫ ا‬ ‫ ا‬،(‫ق‬١۴١۵)---------------- .٢ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (435) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ .‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫ ا‬ ،(‫ق‬١۴١٧)  ‫ ا‬،‫م‬  ‫ ا‬.٣ .‫ دارا‬:‫وت‬ ، ‫ ا‬‫ ا‬ ،( ) ‫ ا‬، ‫ ا‬.۴   : ،‫ چاپ پ‬،‫ ا‬‫ ا‬ ‫اء‬‫ ا‬،(١٣۶٩)‫د‬ ،‫ر‬‫ ا‬.۵ .‫ن‬‫ا‬ .‫آن ا‬‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫ل ا‬‫ ا‬  ،(‫ق‬١٣٩١ )‫ ا‬ ، ‫ ا‬.۶ . ‫ م‬ :  ،‫آن‬‫ ا‬‫ ا‬،( )‫ا‬   ، ‫ ا‬.٧ .‫ ا‬‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫ ا‬ ‫و‬ ،( )  ‫ا‬ ، ‫ ا‬.٨ : ،‫ي‬ ‫ي‬¬‫ن‬  ‫ آ‬،(‫ش‬١٣٨٩)‫رام‬ ‫ و‬ ،‫ي‬‫ ا‬.٩ .‫گاه‬‫زه و دام‬ ‫گاه‬‫ﭘﮋو‬ .‫ ا‬‫ ا‬ : ،‫ل‬‫ ا‬‫ا‬ ،(‫ق‬١۴١٩) ،‫ري‬‫ ام‬.١٠ ‫ره‬ ،  ،«‫ي‬ ‫ت‬‫ روا‬ ‫ر‬‫ »ا‬،(‫ش‬١٣٨٢) ،‫اري‬‫ ام‬.١١ .٧١  ‫د‬ :‫ان‬ ،‫آن‬‫ ا‬  ‫ن‬‫ ا‬،(‫ق‬١۴١۶)‫ن‬   ،‫ام‬ .١٢ .‫دق‬‫ ا‬ :‫ان‬ ،‫ ا‬‫ا‬‫ ا‬،(‫ش‬١٣۶٣ )‫ي‬ ،‫ ا‬ .١٣ .‫ ا‬‫ ا‬: ،‫ ا‬‫د‬‫ ا‬ ،(‫ق‬١٣٩٩) ،‫دي‬‫و‬ .١۴ ‫رات ا‬‫ ام‬‫ د‬: ،‫ر‬‫ ا‬‫ م‬،( )   ،‫دي‬‫و‬ .١۵ .‫ان‬ ‫ دار‬:‫وت‬ ، ،(‫ق‬١٣٧۵)  ،‫ي‬ .١۶ : ،‫ط‬‫ق ا‬‫ و از‬‫ق ا‬‫ ا‬،(‫ق‬١٣٧٨)‫را‬‫ م‬‫ ا‬ ،(‫ي‬)‫ي‬ .١٧ .‫ م‬ .()‫ي‬ ‫ ا‬‫ر‬ :،(‫ق‬١۴٠٩) ()‫ي‬  ‫ ا‬ ‫ب‬  .١٨ : ،‫را‬‫ل و ا‬‫ت ا‬  ،(‫ش‬١٣٨٠)‫ر‬ ،‫ي نژاد‬ .١٩ .‫ ا‬‫دارا‬ .‫اث ا‬‫ ا‬‫ دار ا‬:‫وت‬ ،‫آن‬‫ ا‬‫ ا‬،(‫ق‬١۴٠۵)  ‫ ا‬،‫ص‬ .٢٠ .‫اء‬‫ ا‬‫ م‬: ، ،(‫ش‬١٣٧٨)‫ا‬ ،‫ادي آ‬ .٢١ :‫وت‬ ،‫را‬‫ ا‬ ‫ و‬‫وا‬‫ ا‬  ‫ ا‬‫ م‬،(١٨٩۵) ، ‫ج‬ .٢٢ .‫ء‬‫ ا‬ ‫ و‬‫ ط‬ :‫ان‬ ،‫ ا‬‫ا‬ ،(‫ق‬١۴١١)‫ا‬  ‫ا‬ ،‫م‬  .٢٣ .‫م‬ ‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫آن‬‫ ا‬  ‫ن‬‫ ا‬ ،(‫ق‬١۴٠٩)‫ا‬  ،‫م‬‫ زر‬.٢۴ .‫ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬ (436) ......................................................‫ﻣﻌﺎﻳﲑ ﺻﻘﻞ ﻭ ﻗﻴﺎﺱ ﺻﺤﺔ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﺴﲑﻳﺔ‬ ‫ ا‬ « ،‫را‬‫ و ا‬‫وا‬‫ ا‬ ‫ي‬‫ ا‬‫ ا‬،(‫ق‬١۴٣٠) ،‫م‬ .٢۵ ().‫دق‬ .‫ ا‬‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫ ا‬ ،(‫ق‬١۴١۴)‫ ا‬ ،‫وي‬ .٢۶ . ‫رات ر‬‫ ام‬: ،‫آن‬‫ ا‬  ‫ن‬‫ ا‬،(‫ش‬١٣٨٢)‫ل ا‬ ،‫ط‬ .٢٧ :‫ان‬ ،‫ چاپ پ‬،‫ه ا‬  ،(‫ق‬١۴١٠)    ،‫وق‬ .٢٨ .‫ ا‬‫دارا‬ . ‫ ا‬ ‫رات‬‫ ام‬:  ،‫ر ا‬‫ن ا‬ ،( )-------------- .٢٩ . ‫ ا‬‫ آ‬ : ،‫ت‬‫ر‬‫ ا‬ ،(‫ق‬١۴٠۴ )   ،‫ر‬ .٣٠ .‫ر‬ ‫¬ي‬ : ،‫آن‬‫ ا‬  ‫ان‬‫ ا‬،(‫ش‬١٣٨۴) ،‫ط‬‫ ط‬.٣١  ‫رات‬ : ،‫ چاپ اول‬،‫آن‬‫ ا‬  ‫ان‬‫ ا‬،(‫ش‬١٣۶١)--------------- .٣٢ . ‫زة ا‬‫ ا‬ ‫ر‬‫ا‬ . ‫رات ا‬‫ ام‬‫ د‬: ،‫آن در ا‬ ،(‫ش‬١٣٧٢)------------------ .٣٣ .‫و‬ ‫ م‬،‫ان‬ ،‫آن‬‫ا‬ ‫ن‬‫ا‬ ،(‫ش‬١٣٧٢)  ،‫ ط‬.٣۴ ‫ دارا‬:‫وت‬ ،‫آن‬‫ آي ا‬‫و‬  ‫ن‬‫ ا‬ ،(‫ق‬١۴١۵)   ،‫ي‬‫ ط‬.٣۵ ‫اث‬‫ء ا‬‫ دار ا‬:‫وت‬ ،‫آن‬‫ ا‬  ‫ن‬ّ‫ ا‬،(‫ق‬١۴٠۶)   ،‫ ط‬.٣۶ .‫ا‬ .‫ر‬‫ ا‬ : ، ‫ل‬‫ ر‬،(‫ق‬١٣٨١)-------------- .٣٧ .‫ره‬  : ،‫ل ا‬‫ ا‬ ‫ه‬‫ ا‬،(‫ق‬١۴١٧)-------------- .٣٨ : ،‫ ا‬‫ ا‬ ‫ي ا‬‫ ذ‬،(‫ق‬١۴١٩) ،(‫ اول‬)   ، .٣٩ .‫ آل ا‬ .‫ دارا‬:‫ د‬،‫ ا‬  ‫ ا‬ ،(١٩٨۵)‫ر ا‬‫ م‬، .۴٠ . ‫¬ي‬‫م‬‫ چاپ‬:‫ان‬ ،‫ب ا‬ ،(‫ق‬١٣٨٠)‫د‬  ، .۴١ .‫ ا‬‫ ا‬‫ ا‬ :‫ن‬‫ ا‬،‫ا‬‫ ا‬،(‫ق‬١۴٠۶)   ،‫م‬  .۴٢ .‫ آل ا‬ : ،‫ل‬‫ ر‬،(‫ق‬١۴٠۴)   ، .۴٣ .‫ ا‬:‫ان‬ ،‫ ا‬،(‫ش‬١٣۶٢)‫ب‬  ، .۴۴ . ‫ ا‬‫ ا‬: ،‫ل‬‫ ا‬ ،(‫ق‬١٣۵٢)-------------------- .۴۵ .‫ ا‬ ‫م‬  : ، ‫را‬‫ ا‬ ،(‫ش‬١٣٨٢)‫ ر‬،‫دب‬ .۴۶ .‫ء‬‫ ا‬:‫وت‬ ،‫ار‬‫م‬‫ر ا‬ ،(‫ق‬١۴٠٣) ، .۴٧ ‫گاه‬‫ دام‬: ،‫ ا‬  ‫ون‬‫ و ا‬‫ ا‬،(‫ش‬١٣٨٣)‫دي‬ ، .۴٨ .‫ي‬‫ ر‬‫ ا‬ Adab Al-Kufa Journal No. 47 / P1 Shaban 1442 / March 2021 ‫ آداب ا‬ ١‫ ج‬/ ٤٧: ‫د‬‫ا‬ ٢٠٢١ ‫ اذار‬/  ١٤٤٢ ‫ن‬