Beseri Bilimlerin 50 Rengi Cevreci Dijital Tibbi ve Posthuman Sesler

BEŞERÎ BİLİMLERİN 50 RENGİ Çevreci, Dijital, Tıbbi ve Posthüman Sesler Editörler Başak Ağın ve Z. Gizem Yılmaz 2023 Kapadokya Üniversitesi Yayınları: 71 Çevreci Beşeri Bilimler Serisi: 5 ISBN: 978-605-4448-63-0 © Ağustos 2023 Beşerî Bilimlerin 50 Rengi: Çevreci, Dijital, Tıbbi ve Posthüman Sesler Editörler: Başak Ağın ve Z. Gizem Yılmaz © Copyright, 2023, KAPADOKYA ÜNİVERSİTESİ Sertifika No: 43348 Kapadokya Üniversitesi tarafından yayımlanan basılı, elektronik veya diğer formatlardaki bilimsel yayınlar, sempozyum bildirileri ve ders içeriklerine ait bütün haklar Kapadokya Üniversitesine aittir. Tanıtım amacıyla kaynak gösterilerek yapılacak kısa alıntılar dışında, Kapadokya Üniversitesinin yazılı izni olmaksızın yayının tümünün elektronik, mekanik veya fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve dağıtımı yapılamaz. Seri Editörü: Sinan Akıllı Kapak Tasarımı: Nazile Arda Çakır “Sanatçı Ibrahim Rayintakath’ın eseri olan kapak görseli, görseli ilk tasarlatan ve yayımlayan Noema Magazine tarafından verilen izinle kullanılmıştır.” Sayfa Tasarım: Baskı ve Cilt: Bizim Büro (Sertifika No: 42488) Bu kitapta yayımlanan tüm bölümlerin içeriklerinden yazarları sorumludur. Metinler, yazarların kendi düşüncelerini yansıtmaktadır. Ağın, B., Yılmaz, Z.G. (Ed.). (2023). Beşerî Bilimlerin 50 Rengi: Çevreci, Dijital, Tıbbi ve Posthüman Sesler. Nevşehir: Kapadokya Üniversitesi Yayınları. 562 s. 16,5 x 23,5 cm. ISBN: 978-605-4448-63-0 Anahtar Sözcükler: 1. Beşerî Bilimler, 2. Çevreci Beşerî Bilimler, 3. Dijital Beşerî Bilimler, 4. Tıbbi Beşerî Bilimler, 5. Posthüman Beşerî Bilimler. 50420 Mustafapaşa, Ürgüp, Nevşehir yayinevi@kapadokya.edu.tr kapadokyayayinlari.kapadokya.edu.tr 0(384) 353 5009 www.kapadokya.edu.tr BEŞERÎ BİLİMLERİN 50 RENGİ Çevreci, Dijital, Tıbbi ve Posthüman Sesler Editörler Başak Ağın ve Z. Gizem Yılmaz 2023 Bu kitap, baskı kopyası yayınevine teslim aşamasındayken meydana gelen depremlerde kaybettiğimiz tüm canlara adanmıştır. Teşekkür • Bu kitap fikrini mümkün kılan Kapadokya Üniversitesi Yayınlarına; titiz çalışmasıyla kitabın yayın sürecini kolaylaştıran Çevreci Beşerî Bilimler Serisi genel editörü Sinan Akıllı başta olmak üzere tüm yayınevi ekibine; kitap içerisinde kullanılan kavramların ve terimlerin Türkçe çevirisinde sözlükçe ekibi olarak bizden desteklerini esirgemeyen Gülşah Göçmen, Şafak Horzum, Şima İmşir, Öznur Karakaş, Oğuz Karayemiş ve Kerim Can Yazgünoğlu ile kullandığımız terimlerin en uygun Türkçe karşılıkları konusunda görüşlerini sunan Serhan Dindar’a; kitabımıza doğaçlama müzik çalışmasıyla katkı sağlayan Alper Taş’a; Taş’ın müzik kayıtları sırasında keyifli sohbetleriyle yeni çağrışımlara vesile oldukları için Başak’ın kuzeni Emre Karahan ve arkadaşımız Canan Cansu Ergüven’e; kitabımızın sanatsal ayağına posthüman doğaçlama dans performansıyla sundukları paha biçilemez destekleri için Ankara Sosyal Sahne Tiyatro Topluluğuna en içten teşekkürlerimizi sunarız. Elbette, bu kitabın filizlenmesinde kova kova su taşıyarak kitabı büyüten ve besleyen değerli yazarlarımıza edeceğimiz her bir teşekkür eksik kalacaktır. Kitabımızın bir tohumdan ağaca dönüştüğü tüm süreçte bizlerden koşulsuz desteğini esirgemeyen canımız ailelerimize minnettarız. Uykusuz kaldığımız ama heyecan içinde uykuyu unuttuğumuz, Gizem’in (ve kitabımızın) minik bebeği Dolunay’dan ve tüm aile fertlerimizden çalıp araya sıkıştırdığımız, esnek gibi görünen tüm o zaman dilimleri için; sanatı, bilimi ve kuramları birleştirmenin gurur ve mutluluğunu yaşadığımız, yer yer kahkaha bazen de kaygı dolu tüm anlar için en çok da birbirimize teşekkür ederiz. Başak Ağın ve Z. Gizem Yılmaz Ankara, 2023 İçindekiler • Teşekkür ..............................................................................................................................................7 Peşrev: Beşerî Bilimlerin Transmedyatik Dolanıklıkları .........................................................11 Şafak Horzum Giriş: Beşerî Bilimleri Yeniden Düşünmek .................................................................................21 Başak Ağın ve Z. Gizem Yılmaz 1 Ağ Algısı ...................................................................................................................................51 Billur Bektaş 2 Antihümanizm.........................................................................................................................59 Nilay Erdem Ayyıldız 3 Bedenlerarası Geçişkenlik, Yapışkan Gözeneklilik ve Toksik Bedenler.......................................................................................................................69 Kübra Baysal 4 Bedenzihin ...............................................................................................................................79 Papatya Alkan-Genca 5 Bilim ve Teknoloji Çalışmaları .............................................................................................85 Emine Öncüler Yayalar ve Melike Şahinol 6 Biyoçeşitlilik ............................................................................................................................93 Mustafa Yavuz 7 Biyoetik...................................................................................................................................105 Yıldız Tuğçe Erduran 8 Biyopolitika/Nekropolitika..................................................................................................115 Orhun Kaan Kahraman 9 Çaprazlık................................................................................................................................125 Dilan Alataş 10 Çevreci Medya Çalışmaları.................................................................................................135 Duygu Onay Çöker 11 Dijital Vatandaşlık ................................................................................................................145 Can Batukan 12 Doğakültürler ........................................................................................................................155 Efe Cengiz 13 Ekodilbilim ve Posthümanist Uygulamalı Dilbilim ........................................................163 Tan Arda Gedik 8 Beşerî Bilimlerin 50 Rengi 14 Ekofeminizm ..........................................................................................................................175 M. Sibel Dinçel 15 Ekofenomenoloji ....................................................................................................................189 Hakan Yılmaz 16 Ekofobi ....................................................................................................................................203 Z. Gizem Yılmaz 17 Ekoloji ve Ekoeleştiri............................................................................................................211 Neslihan Köroğlu 18 Ekolojik Keder, Ekolojik Yas ve Solastalji .......................................................................225 Deniz Gündoğan İbrişim 19 Ekolojik Okuryazarlık .........................................................................................................235 Ekin Gündüz Özdemirci 20 Ekosinema ..............................................................................................................................247 Ekin Gündüz Özdemirci 21 Hipernesneler ........................................................................................................................259 Ayşe Şensoy 22 İklim-Kurgu ..........................................................................................................................267 Ayşe Şensoy 23 Karanlık Ekoloji ...................................................................................................................277 Kerim Can Yazgünoğlu 24 Kentsel Ekoeleştiri ve Biyobölgeselcilik ............................................................................283 Gülşah Göçmen 25 Kırınımsal Metodoloji..........................................................................................................293 Öznur Karakaş 26 Maddeci Ekoeleştiri ..............................................................................................................301 Adem Balcı 27 Materyal Feminizmler .........................................................................................................309 Öznur Karakaş 28 Mavi Beşerî Bilimler ............................................................................................................ 317 Gülşah Göçmen 29 Metin Madenciliği ve Dijital Beşerî Bilimler ...................................................................325 Melike İrem Alhas ve Taner Can 30 Mikroplastik ..........................................................................................................................339 Sedat Gündoğdu 31 Obje Odaklı Ontoloji ve Şey Kuramı ................................................................................345 Mehmet Ali Çelikel ve Nurten Bayraktar 32 Öbekleşme ..............................................................................................................................355 Gülşin Çiftçi 33 Ötekilik, Canavarlık, Hibridite..........................................................................................363 Özlem Öğüt Yazıcıoğlu İçindekiler 34 Postantroposantrizm ............................................................................................................371 Efe Cengiz 35 Posthüman Beşerî Bilimler .................................................................................................379 Oğuz Karayemiş 36 Posthüman Güvenlik ............................................................................................................393 Çağdaş Dedeoğlu 37 Posthüman Sanat ve Biyosanat ...........................................................................................403 Tuçe Erel ve Esra Özkan 38 Posthümanizm, Öykülü Madde, Maddemetin .................................................................411 Başak Ağın 39 Postkolonyal Ekoeleştiri .....................................................................................................423 Barış Ağır 40 Sakatlık Teknobilimi ve Posthüman Sakatlık .................................................................431 Melike Şahinol 41 Siberfeminizm .......................................................................................................................441 Duygu Küçüköz Aydemir 42 Spekülatif Kurgu (SF) ve Siborg........................................................................................453 Ezgi Hamzaçebi 43 Tıbbi Beşerî Bilimler ............................................................................................................463 Şima İmşir 44 Tıbbi Posthümanizm ve Teknofeminizm...........................................................................471 Sümeyra Buran 45 Toplumsal Ekoloji .................................................................................................................479 Mete Akbaba 46 Transhümanizm ve Tekillik ................................................................................................487 Ahmet Dağ 47 Yanıt Verebilirlik .................................................................................................................499 Eylül Alnıaçık Özyer ve Merve Şen 48 Yapay Zekâ Etiği ..................................................................................................................507 Mehmet Ali Açıkgöz 49 Yeni Materyalizm .................................................................................................................519 Bulut Yavuz 50 Yoldaş Türler .........................................................................................................................529 Burcu Kavas Sonsöz: Terminoloji Çevirisi ve Sorunları Üzerine ..................................................................539 Serhan Dindar Sözlükçe ...........................................................................................................................................551 Dizin .................................................................................................................................................555 9