Geleneksiz Eğitim

efitim Geleneksiz Zat'er(ielik. BekirS. Giir .\{uratOzoIIu*** em Roasseau hem de Dewey gocuklar igin kitaplart de/ersizgiiriir. Roasseaafaydahbir 4anaatdlrenmeyi tavsive ederken, Deweydepratik ve mesleki e{itimi 6ne gtkanr. 32 vani en aztndan20 Psikolojidahacmeklemegagrndaykcn. eiitimlc il-eilenen itibarcnriniversitelcrde ;-iizyrhnbaqrndan bir alanolarak psikologve clitimciler. temeldemuhalhzakAr c gordiikleriegitinriuclcnckteniiz-eiirle 5tirml, vc modern ()1le b i h n r i nr 5 r ! r n d a 1 ' e n i i e m e vt de a m r 5 l a r d t r . k i l i i z l . l h n i . m e r i k aB i r l e g i kD s l c t l c r i ' n c l es a l t l a r t b a g r n d as.o z g e i i m A hrzlaartanegitim bciliimlerinincsasmisvonu.geleneksel egitirninbiidin kabullerinircddetrnekoimuqtur.Gclcneksel ve egitimrnclcstirisiolarakdoEanilerlemcciegitim.Rousseau gibi cgitirrciler atrlmLl. Spencer ortaya tarallnclan takipcileri lnrrgtrr.Durcr reAlrupa'dr 1a-v-'gtnlalttn tarafrndangeli;trri1mi5 ve Kilpatrick gibi isirnlerleAmerika'yalcrleqenilerlcrnccilik. TeachersCollegeornegindcoldulu iizerc.egitin lakiiltclcrinrn temcl felsefcsiolmustur.Ona-Avmpakokcnli olupAr rupa'da imkinr br,rlan sadecebazrokuilardar,e bolgelerdeu-vgulanma ''manhglnve ztnantn havrct T'lannah Arendt'in dcyigi-vle r,c verici bir kanqtmtndanoluqan"ilerlernecilik.Amerika'dabiiyiik bir doniiltimenedenolclur c cgitirndekibiirtlngelenekierive otunnu$yontcmlcri"Adetaak|amdansabaha,tskartayaqtkardr" { A r e n d t , 2 0 0 6s.. l 5 ) . Bu yazrda.ilcrlemeciiigrngclenek.bilgi ve otoriteile kurdulu Oncelikleilerlemccilifiin iliSkininbir cle5tirisisunulmugtur. Ardrndan.Tiirkiye'nin Batt'dan tarihselkokenlerieLcaitnmrSttr. tarihselbir de$erlendirmesi usullerini almasrntn egitim 1'eni sunulmu;tur.Dahasonra.ilerlemecilerinotorite\ e iktidar ile kavramsalbir cleqtirisi eqitlemelerinin ogretmeninbaskrsrnr sunulmugtur.Son olarak. giiniirniizdeyeni e!itim yakla;tmlannt cinegrkama.k'ue kryaslamakiqin egitimbilimcilertarallndan bir eJe;itirinesnesiolarakkullantlan"gelenekselcgitim" tanrmlamasrnrnkavramsalsefaleti ortayakonmuitur. Anti-Entelektiiellik 19.ltzyrirn tckrolojik bulu5lanvlaeozlerikamasmrS ilerlcmeci dr"iqriniir vc egitimcilef.ilerlenreninmLLtlak i1i oldugunave insanh!rngiderckiyi1,egitti!ine inanmr;lardtr.Spencer. Del.ev ve ileriemecitakipqileriokullardaasrrlardl cilretilenveleneksei akademikderslerinlavdasrzoldugunur,emiifrcdatrndlrencilere pratik becerilcrkazandrracak derslerledonatrlmasr gerekti!ini sallndular.Hem Rousseau hen dc Dcu.ev gocuklaricin kitaplan degersizgririir. RousseaufavdaL bir zanaatijgrcnmevi tavslyccderken.Dcwe-,,-' de pratik \c meslekiciitimi cineqrkanr. tsantarihinintarihsclbirikimini iilrencilcreolrctmek. "laf_ii giizal'' yani bo; sozieriogretmekolaiak temsjledikli. tso1,lecc. eEitimde"gerqek"lericigretmek esasalrndr.Han.ard'rn,.inlii rektoriilliot. bizatihikendisinincincekieoriiqiiniinaksine. gelcnekselakademikmiifrcdarrverlebir ctmig\,c tamamen '-.eqmcli ..kirap cr. b i r s i 5 l e t n-el e c n t i ) L ijrl .c i . l c r n e c r l C u\.UkiJr.r kokan" bir miifiedattncigretilmesivcrine, pratik le -lergekgi (hayatlnicinden)bir mr-ifiedatrn esasalrnmasrnr sarundular Qocukmerkezlibir vakia;rmrcsasaltliar; bo11ece. ciaha "insancrl' oiretme viinremlerinir c direncilerir farklr gekillerdc ogrendiklerinisar.undularilcrlemecilik.srnrftakullanrlan geLeneksel vdntemlerihedefairnakltrverinn.rcdi: bizatihibazr geleneksel konularrda hedcfaldr.Brivlecc.gelenek.tarih. klasik dilier i.e ahlakfelsef'esi gibi konulann,vc-r.lcrini modem vabanctdiller ve konuiaralch(Egan.J002: Ravirch.2t)01). Akademikbir egiriminbiitiin gocuklarau1,.eun oldu:ru yaklaSlmtredcjcden,\mcrikali $eklindekigcleneksel ilerlemecilcr. akademikr e "kitap kokan" miill.edatrnscrsval rleriemeycenseloldu-[unnsavundular. A!n] ilcrlemeciier. kent okullannrdoldumaya baSlavan gocuklannrn -q6qmen ccbir ve edebivataihtivaqlarrolmadrsrnr.bu qocuk)ann sanayrdeki iSlerigin tahmeihtiyacdLrvdukiannr sar,-unciular. Bir bagkadcyisle.iler.lcmeci e!itim retbmcuiannln anracr. akademikbir mritiedatrvav-e rnlagtrrarak dahacok cocr:ea(r,c g0qmenc)ulaStrrmak dc_Eil. iSgiiciinckatriacakolan iizellikle de fakrr,gcigmen ve bcyaz-olmavan qocuklarapratik bir miiliedat(n.resleki egitim.\s.) sunmaktr.Kaldr hi. drinemin vaygrnkanaatlne-sdre.Ingilterr.AlmanvaI,edi!er kuzcr, Avruparllkelerindengelcniih -aor;menlcrden farkli olarak sonradangelcngcigmenlcr. akadernikbrr miifi-edatr alabilecek zekdkapasitesine zatensahipdcgiilerdi:onlaramaniiel beccrilerkazandrnlmaitydr I Ozetle.egitim drinyastnrn r,eni "uzman"lannagorebiitLinogrencilereavnrakademikmiifiedatr vermekdemokratikde!ildi. Bu uzmanlarascjre,firsate;itligi denen;ey, sadccebir aztnhkgrubunakaderlikbir egitim almasr,gerile kalanqoluniugunmcslekiegitim vel,ahutsanavi egitimi almasrydr(Ravitch.2001). a I;:::;::;,",. "kitap kokan'bir miifredafin ii{retilmesi yerine, pratik ve gerqekei (hayatm iginden) bir miifredafin esasalmmasmt sovandulan Cocuk merkezli bir yaklagtmt esqsaldrlar; bdylece, tlaha "insanal" ii!retme ))iintemlerini ve ii! ren ci Ieri n fa rk lt Sekillerde ii{rendiklerini ssvundulan 33 Piaget'1eilerlemeciler"do!a"ya kargtnaif Spencer'den "do!al" olmast bir inanqbeslernigr'e biiti.inogrenmelerin bir dogantn (Egan.2C02). Bo;rle gerektifini sa\unmustur var olup olmadr$rle Iarsa biiyie bir gcyi gergekten esasalmantnpedagojikolarakanlamholup olmadt!tnl e!itimcilerin clindekalanqocuklar.kendilerini sorgulamayan .tsu zorlayacakakademikbir mii.fredatiakargrlagmadtlar. dignk halil-ie oldukga de beklentiicr durumdaolrencilerden tutulmu$tur.ilerlemeciler.gelcnekselelitimin temeltallarlndan ve olan ezberve tekrarvoluYlaolrenmeyide rcddetmigler iLe ezber kavra.varakolrenmeyi salunmu5lardrr'Bilylcce. sonucu.ezberin ezbercilikarasrndaciddi bir aynm .vaptlmamasl kiiqiik olgunlaSmamrg hcniiz iizeIIikie manttksalmuhakemesi oynadrgrpozitif qocukianntemelkavramlanogrenmcsinde ome!inde ezberlemc garprm tablosunu Zira rol aiagrlanml$ttr. becerilerigerektiren oldu gibi czber.pekili karmaSrkdriSi.inn.re bir i;lev gorcbilrr. kavramlano$enmeyi kolaylagtrran dofirul- Amerika'danbiitiin diinyayaya]'rlanilerlemecilik.insano!lunun binlerccyrilrk birikimini tcmsil edentarihi vc geleneli siirekli gore. Ilerlemeciliginiitopl'acrhgrna kiiqtlk gordil ve aqagrladr. tarih hayatarchberolarakvetersizdir:gelecekfaydaitvthavrrhdrr.Amerikan\hgamtndaAnti-Entelckfilellikadlt iinlii kitabrn1'azanRichardHolistadter'iniSarctcttigi gibi ilcrieneci ozcllikleyetenekligocuklan egitimingocuk-merkczliyaklagrrnr. (Hof.stadler. qtkardt 1966) one ihmal etti ve sosl-allegmevi dcgildi Ilolitadter'c gore.De*ev'in kendisianti-entelektiiel artan savrlarr kalgrsr. ozellikle uvumluluk ve amademokrasi egitimden olarakzorlaytcrbir griqmengocuklaniqin entelektriel tcmel Amerikan.vafamlnrn ziyacle.bu yeni ratanda5lart onegrkardr. iJe uprmiagtrrmal"r ekonomikve siyasaldinamikleri Gcrgektendc. 20. yiizyrl bolunca ilcrlemecilitin)ol aqtlgr muhtemelenen biiytik sorun.akademikderslcrin okullardaki (Egan,2002:Ravitch.2001). agrrh!rnrnazalmasrdrr Usil-i Cedid Batr'da.venielitim akrmlannrnve ilerlemccrlilindo$up geliqtigidonemlerdeTiirkiye.kendineozgii sorunlarlaba; qall$lyordu.iI. Il{egmtil-ctdonemininaydrnlan. etmc.ve Osmanlr'nrngeri kalmasrntve ozelliklede BalkanHarbinde cnilgi olarak alrnana$rrmaplubiyctini,sadeceaskeribir,u. ncdcnlerinin esaslt daha gcirmemekte, bu ma$lubi,vetin oldu-iunuve bunlartnaskerlerinve halkrnegitimsizliginden geldiginiiddia enniqlerdir(Giindiiz.2007).Yenilgi psikolojisiiqerisindeAvrupa'dangeri kah;rmrzr.e$itim sistemineballayan aydrnlar.Ban'daki egitim yaklagrmive yontcmlerineelilmi;lerdir. Aqft bir hayranhklaizledikleri Batr'nln goz kamagtrncrtcknolojisinive maddiret'ahrnr -t+ ,-> .F i i egitimleiligkilendirdikleriigin. Batr'dabile -v''aygrn olmayan ve yeni ofia,v' a qrkanegitim y,aklaqrmlarrna ele5tirelbir gtizlebakamadrlar. Cumhuriyetinkurulmasrylabirlikte Batr hayranir!r.resmiidcoloji halinegeldi ve bcivieceBatr'dakileni egitim.vakla$rrrtlan resmiproeramlarrn bir parqasrhalinegeldi. ilerlemeciligintarih r.egeleneklekurdu!u negatililiSki. geqmiglearasrnakahn duvarlarorme.veqalrlanyeni Cumhr.rril'et'inyararlanmaktangcri kalmayaca!r bir husustu. Yeni kuruianre.jimiotufimar e pekigtirmekaygrsr.genq nesilleriveni rejimin samndugudegerlerlee!itmeyi rineqrkardr ve bci-"-lece dcvletnezdindeegitimeonemlibir rol bigiidi. 192,1 davetedilmi; -eibierkenbir tarihteJohr Dcrvel Tiirki.ve'1'c ve iki ay Tiirkiye'dcincclemelerde bulunmuSturDewev ve ilerleyen-vrllarda davetedilenkimi _,,'abancr uzmanlann fikirlerindenfa-v''dalanrlmrStrr Cumhurivetdonemininiinlii ciitimcisi Isma.vrlHakkr BaJtacroplu 193,1_,-rlrnda iladc cttigi brzr tcspitlerddneminpsikolqisini ve donemine!itimcilcrinin gelencklekurdulu ili;ki_".'i i1i anlatmaktadrr: Tiirkiye vo <a-vLt m Ln her yonii nde biit iik degi sikl i k y apu. BtLisde en :'l'iksekycu'cttmogiiciini.i git.stertli.Biittin bwtlur Tiirklere tep.,,enibir vct:iJe',iikliitor- tannr nrnu:lunntlo ta;r;acok kttdar saglom hir genqlik teti;tinne va:ilbsi. Bu ta:iib nus vap abilir? Eski rerhi.r'e ./ikirlerini. usullerini. 1'erlerini ntLttarak.degistirerek,uturuk. lepyeni usuller kt lanaruk, vepveniinsLrnlar).etiftirerek... (BaItacnglu. 1961.s. 5'den ukturunDeren,2006,s. 6051. Her ne kadarqa!daqelitim laklagtmlannayer verilsede Cumhuri.vetin ilk donemindceiitim. yeni rejimin istikalnr sa!layacakmeqruiyetve nzayl iirctmehedcfidolrultusunda orgiitlenmiqtir. Cienglere sunulanegitim.elcgtireliigekapah olmuqturve otoriterbir toplum algrsrnazcmin hazlrlamrStrr (Dcrcn.2006).Bir bagkadeyiqle.hcr nc kadarmodem r,c qagda$bir egitim yaklagrmrnrn esasahndrgriddia edrlse de uvgulamadaendoktrinasyon Avrrca. on planaqrkmrgtrr. ideolojikangajmanlar dolavrsr.'-la iqeriginde egitimin ozellikle O . m a n l gr c l c n e B i np e k) e r r c r i l m e m i S riilri .n h a z i nt r r a h .b i r yandangelenekgormezdengclinirkenote yandanTiirkiye'nin Maarif Davasradlrkitabrn.vazarr Nuretin Topgu'nun bclirttigigibi. medreselerde qikal'ctcdilcn skolastikzihnil ct okullardaoldugu-eibidelam etmiEtir(Topqu.1998).Yani Batr diinyasrndaortaya konan {ikirler. get,rilerektekrarlaup ezberlenmig ve eleEtirelbir sorgulamava tabi lutulmamrglardrr. Bugiin de egitimci aragtrrmacllanmrzrncinemlibir boliimii. bazt yaklaqtmlarr 1'abancrdildeki kifayetsizliklerindendolayr zamanzamanl,anltqbir qekilde-gevirmckleve tekrarlamakla y etinmektedirler akla yalkln oldu{u ve prensipte do4ru oldu$u anlayr$rno dayahdm Bana gdre, bir kiSi bir otorileyi kabal etti{i 7,aman, kendi bilgi eksikli{ini kabal etmig ohtyor ve kendisinden daha bil- 35 ,L-_ Otorite, iktidar te OzgiirleEme ilerlemeciegrtimcileringcleneklencgatifbir ili5ki kumalan ve gelenc-iiozgiirliigebir engclolarakgormelen' gcnelolarakotoritevi eeleneginotoritcsinive cloiavrsryia yol aQmlltrr.Bu yoniiJlc ilerlemecjler' olumsuzlamalanna Aydrnianmaile birlikte fi lozoflarr izlemektedirler. Aydrnlanmacr tahrif edilen otorite kavramt. akh I e ozgiirliifii chqlayanbir tiit' "kirriiLkoriinebaghhk" oiaraksunulmu;tur(Gadamer,1975)' Oysa otorite ile ozgiirliik veya akh karErkarirya ko.vrnak. dogm degildirErink'liotoriteninesaslkabul.tanlmave tasdik olduguiqin"otoriteninkiirii kcinlncbaghhklahigbir ili;kisi voktur.Otorite.en temelde.bilgilc iliSkinbir 5e)dir'Otontevl akla 5c1"in kabul etmeveya tasdiketrlle,otoritenjnso.vledi-ei yatkrnoldulu ve prensiptedog:l oldu$uanlayt;rnadayalldtr' Bunagore.bir kigi bir otoritel.ikahulettigi zarran.kcndi bilgi olulor ve kendisindendahabilgili eksikliginikabul etmi"< demcktir'.Bir ogretmeningcrqekanlamcla birine baqr.uru.vor ileri gclmez Aksine. otoritcolmast.ogrencilerinktrrkusundan ve gef n in ras.vonel olrctmenin bilgili olmastve ogrctile bir gelir' Ogrencilcrebaskl,vla makul bulundulu kabuliinclcn dc!ii. ogrenmeden bir geyolretildi-nibir ortarnda.gelcnekscl lndoktrinas]on isc dahasorua bah,scdcbiliriz incioktrinasyondan deliqencce!imiziizcrc.modemkitle egitimlntcmelhedeficlir' 'ogrenci-me edenzihni-vete rkczli vaztlarda1-'er ilerlemeci gore.geleneksclegitimdeiktidarijlretmcnin basktcrgahstnda etkisintveva Buna g6re.ozgiirliik.cigretmenin toplanmr$trr. kaldrrmaklacg anlamitdlr'Btl iktidarI e ozgiirliik baskrsrnr algrsr.iktidarurmodern(ve post-modem)bicimlerinianlamak in;acrhk(;-aprlandrrmacrhkl hususundattmamenbaqanstzdtr' gerckse eie;tireltcoridenbesLencn ddhil gerck liberal ozgiirlfrkvaatedcnbir yiizle vaklagrmlar. olrcnci-mcrkezli ortayaqrkmtqtakato!rencileridaha"dcmokratik"vollartian ezenlilzlerini gizlcmi ;lerdir (Giir. 2006).Buradalktidar gcrck;r: iktidar. ve tahakhtimarasindabir avnm "n-apmak (2000c) Foucault yoiuvla i5lemez. baskrve zor kullanma iktidarriktidariliskisi ile bir kiEininba;kastntndavrantgtnt galt;trgrili;kii,'i kastettilini.bu iliSkilcrin .vonlendirme.ve verili degil siirckliharekethalindeve de!i5im yagayanbrr Iktidar iligkisi.ancakoznelcrlncizgiir qeyoldu$unuso-vler. Hiqbir direniSinrkdntnrnolmadt!t. oldulu zemindegergckleqir. bit i1i5ki.iktidar tamamensonsuzsrnlrsrzgiddetinu-vgulandrgr Eier bir yerdeiktidar de[erlendirilemez. ili;kisi kapsamrnda oradamutlaka ozgiirlik vardrr. iliqkisinclenbahsedili.vorsa asimetrikbir hal Tahakkiimise iktidar iligkilerininsabitlendigi. alandagcrgcklegmektedir. aldr!r ve iizgiirliile imkAntanrmadrgr gekildc davranmastnt sa!lar ancak bir Tahhakktimkiqininbelirli 36 j iiretken degildir. Foucault (2000c,s. 24'1).iktidar ve tahakkiim arasrndakiiligkiye farkr ogfctmcn-ogrenci iliqkisi arasrndaki deiinerekqu ;ekildeagrklar: Belirli bir hakikat oyurtundaba;lcasnclcuttlaha /it:la bilgi sahibi olur, bu bu;kusutu ne Iuprnusr gerektiiilli tnlatlti. ona bir Seylertigreten.l:ilgi akturon, hiiner ve becerilerini ileren birisiriin pratiEinde kdtiiliiiiirt rtcrsLl olabilecegini anlu.,-amom cktlnrsu. Sonn. tluha qctk.sizin bLtpratiklerde /iktitlarm etkili olainatctcugtre lcent)ibttsna ktitiiltik say amalacagt durunlarddl, hir gocuguhir dgrermeninkevfi ve!-ararsE otoritesinetttbi hale getiret:elira clabir i)grenci,v-i otoritesini kdnlh,ekullannovt ultslcanltkeclinnis bir hoconut olon tchctkktintinetklerintlen nastl u:ak etkisine,sokcrcok duracalt nLz bilnen izdi'. aksine.olrenci cilretmenin Ilerlemecilerinsandlgrnrn baskrsrndankunuldu-iundaoz-eiirolmu"''-or:sadcct'clahalarklI i k t i d a irl i > ki l e r i n cr u ' l i mc J i li . ro r O n c c l i k l sb.g r c t m c n i n baskrsrndan kurtulano[renciler.srnrligerisindebagka o$rencilerinvevaolrenci gruplarrnrnbaskrsrramaruz kalmaktadrr. Arcndt (2006)bunu "qopunlugunbaskrcrhgr'' olarakifadc ehnigve ogrencilerden de oluqsago$unlugun tck bir Sahrsolarakogrctrlcninbasktstndan baskrsrnrn qok dahakatr oldulunu rurgulamrltrr(s. 18). A;-rrca.;,eni teknolojilcrvc dcrsmatcryalleriyolul,laserbestpi-v.'asada hdkim ideolojilerile ekonornikve toplumsalgilqleroitencileri etkilemektcdirler. Etkilenmevc gekillcnme.tem da ogrenciler tsenzer;ekilde. akti{kenve iiretkenkensiiz konusuolrnaktadrr. yakia;urln one qrkardrgrbazr )'onteml!-r 1'aprlandrrmacr (probiemcdayahogrcnmc.r.s.) dc toplumdakieqitsizlikieri grimrezliktengelmeve dolal rsrl-1a elitsizliklerianrnnagibi bir iglevgorebildi!rndenbu tiir vaklaqrmlaniktidardanari (Popkewitz. I 998). gciremeviz aksine,ii$renci d!refinenin bashsmilan kurnldu{unda iizgiir olmavor: sadecedabs farkh iktidar ili7kile-. rine teslim edilivon Oncelikle, ii{r etmenin basktstndan kurtulan iilr eneiler, srntf iperisinde haska6!rencilerin veyaiilrenci gruplanntn basktstna maruz kalrnaktadrn ......... *Olii Atr Tekmeiemek" Ilerierneciteorisyenlertarafrndanpopiiler krhndrgriizere. egitim"in eleitirisi egitimseleiegtiri.temelde.''geleneksel olarakele allnmigtrr.Geleneksel olaraksuglananyontemin ortak noktasrqudur:Kitabiiakademikile gereksizyani ya;amdakullanrlmayan drqlanmasr bilginin ogrenilmesinin re ycintem o l a r r kv a p r r r k u , . p r r l a r l r arka n i t a k r i r l c r r c r i n e uygulamaiie ogrenmedir.Bu yaklaqrmrndahaozgiirliikqil ve dcmokratikoldu!u telaftuzedilir.Tiirkiye'dede egitimciler ekseriyetleadetazorunluolarak,geienekselegitim dl!lnda bir yol aramrglardrr. E$itim fakiiltelerindecilrenci-merkezli e!itim ve benzeriyaklagrmlardrgrndabir altematile ha-'*athakkr 37 ]L verilmcmigtir.Egirim liieratiiriirde yal grn olarak karqtmtza "gelenekselef,itim"kavramr'di!er "qa[daq gfttr!r gckli.vle, ytint.rnt".ininetkinli!ini 1a da geqcriiliginivurgulamak "gitim': iizerebir mukayesearactolarakkullantltrhalegelmiitlr' "geleneksele!i1im"'sahibiolmavan'her Bir bagkaifade.vie. bir tiir "Eamaroglanl" olmu$tur eLegtirdigi kesiminactmastzsa Hcm uluslararasthcm de ulusal egitjm literatirrii incclendifinde bu minvaldesayrsrzbilimselaraitlrmakarllmlza qrkmaktadLr' genelirkle.dene.vgntbu ve kontrol grubu Bu aragttrmaLarda. olmak iizere iki oirenci grubu oluqurulmaktadlr' Dene,v E;:::;, yaklastmgeligtiren, "geleneksel e/itim"i kiitilleyerek, kendi yaklustmtru 6ne EkarmaMadr. Bu ydniiyle, "geleneksel e$irtmu,ilerlemeci peilagojinin kavramsal bir uydarmast' sistemini yenileyenlerin siste- min igindebulandulu krizlein suglasu olarak niteledikleri,fqrkh zamanve mekdnlardafurkh bir qbkilde igeri{i tloldu- rulan bir kavramdu "gelenekselegirtm". grubundabnlunanolrencilercqagdategitim )'ontemlcrinden bi.i olorukkabuledilen-venibir egitim yontemi(vaprlandrrmact' coklu zeki. problcmedayeh.igbirlikqi.bilgisayardcstekli' vb.) k:llanrlmakta.kontrolgrubundabulunanogrencilere kullanrlarakbir konudaders ise "gelcneksclegitim" -v-'ilntemi Ardrndaniki grubunbagartdiizevleriarastnda anlatrlmaktadrr. anlamhbir fark olup olnladrgrara$tlnlmaktadrr' bulgrrlar'dencygrubuna qoguniugunda Bu tiir gahSmalann ya gelcnekseicfttime uygulanangagdategitim )-'ontcminin aztndangeleneksclegitlm en da nazarandahaba;an1roldugu1a Bu ara;trmalardikkatlibir kadarbaganlroldulu .viinilndcdir. gagda5egltim u-vgulanan gmbuna dene.v gekildcincelendiginde. olumlu -'.'anlartntn rctorik ciimlelerkulLanrlarak -vonteminin gelcnekscl uygulanan grubuna on planaqrkafilldr!r.kontrol "tek tip"' egitiminise gcnellikle"karatahta"."dort clLlvar"' "tek yonlLrbilgr aktartmt"."ezbcrci"."iigretncn rnerkezli"vb' surctillc pc'joratifbir iisluplaelc ifadelericozdc;leqtirihnek I e Nlatyar.2009:Baki' ahndrgrgiiriilmektcdir(orn A-vdede Giirbiiz.Unal ve Atasol. 2009:Siizen'2009: lezcan Ytlmaz re olretim "0grctim Babao!lu.2005).BenzerSckilde.geleneksel gibi kJasik.vontemlertn siirecindedahaqok anlatlm.soru-cevap ve vazrtahtasl.derskitabl gibi kiasik dcrsarag-gercqlerinin (Akdag kullanrldr!rogrctimofiami' olarakda tantmlarnl$tlf aragtttmactlar qalt;ntalarda ve Tok. 2008.s. 29).Ashndabu "grcrr" bir egitim gelenckselclitimi kurgulamaEekli-vlc. "sclenekselcgitim" yontemindendahal'lsttin yaklaqrmtnrn. oldulunu ba5tankabul etmektedirler. I egitim" ile l eni bir e!itim yakiaqtmint "Gelcnekse kar;tmtzagtkancn araEttrrnalarda scizkonusu kargrlapttran "gelencksel egitim"in. .val anhgbir nitcleme onemli sorun. doLaytanlamstz olmastya da hemenher geyikapsamastndan herhangi e!rtim olmastdtr.Bagkabir ifadeylc.geieneksel somutbir cismc.bedenevc teorik arkaplanasahipolan bir 9cy de$ildir.Dahasr,gelcnekselegitimi savunan'teorik slnlrlartnt tanrmlayanhiq kimse yoktur.Egitimde her yeni -"-aklagtm kendi )'aklailmrnr geliqtiren,"gelenekselegitim"i kotiilc-verek. 38 -.t F I one glkarmaktadrr. Bu yoniiyle-"gelenekselegitim". ilerlemecipedagojininkavramsalbir uydurmasrdlr.Egitim sisteminivenileyenlcrinsistcminiqindebulundulu krizlerin suglusuolarakniteledikleri.farklr zamanve mekdnlarda 1'arkhbir Eckildciqeri-(idoldurulanbir kavramdrr"geleneksel prtrgrirmlirrr e ! i r i m " . S o l g e il m i . I i i r ki 1e ' d e i Ik c i g r e r i m yenilemesrirecindcsrkhklabir elettiri nesnesiolarak karSrmrza elitim, gelenekselelitim Erkangeyolan davranrqgr olaraksunulmugtur:ovsadavranrqqlhk. oldukgamodernbir yakla5rmdrr. Olretmen r!!renci arasrndakiiligkiyi ditlaktik.statik vc tek 1-onli.iolarak suqlayanve bu ba$lamdatahakkiimiin varhgrnr geleneksellikolaraktanrmlamak ifadeedenelitim anla.vrqrnr modern-oncesi toplumlaradoniik bir modemist-onyargr ile ilgilidir. Nihayetindc.vanhSbir tabirle "geienekselegitim" d e n e nq e v i nb i r b i g i m io l a r a ka n l a q r l a b i l e c "etko t a l i t e re g i t i m " d e n e n. e r . a s a 3 r d da c l i n e e r a i r n i zi l z c r c .r i r m i n e ir i l z r r l i r ait alabildi!inemodernbir tcnomcndir.Kaldr ki -oeleneksel dcnilcn topluiuklardaveva donemlerde.orneginOsmanlr medrcsclerinde r e1aOrtaqagmanasttrlarrnda.bile oErencir e ogretmcnaraslndahararetlitarttsmaLar Vc etkiieqin.r bulmak pekiila miimkiindiir. Hatta kimi dcinemlerde mrinazarar e d l r c n c i l e ra r a s r n d a keit k i l e $ i mc. l i t i m i n a s r lv e k u m c L r - " " o n t c m l e r i (doi rr n .A d a n a h .2 0 0 1 :N l a k d i s i .l 9 8 l ) . !' I nt Nazi Almanl'a'srndanStalin Rusvasrnakadartotaliterrejimlerde kargrmrzaqrkan9er..geienekscldcgil, alabildiginc modernbir eijtimdir. Bu modcrncgitim. sozde.'geleneksel egitim"i tarif cdenbiitiin unsurlarrigerir.KapitalizmindoguSu i l e b i r l i k t eb i r c y l c r i nd a v r a n r q l a n nt ra.\ l r l a r 1 nbl i r ; c 1 1 ' a p m a tarzlannr.bulunduklanverleri.meskenlerini.ycteneklerini. sorumlululu altrnaalacak.denetlelecekbir dizi prosedrirve tekrrikgeliqmigtir(Foucault.2000b).tll us-der. letler e!itimi kurumsallaqtrrarak hangi davranrglarrn. becerilerinve bilgilerin olrenilmesi gerekti!ini bclirlcmiqtir.Ayrrcaulus-dcr'lcticr k c n d i l c : i nrcl i l k n J e i e r l e r id. r r r r n r g l r rrrc m i t l e r rt r n h . colraf1'ave vatandaqhktlersicriner c dcrs kitaplannadihil ederekkiiltiirel ve milli kimligi pckiptinr iglerdir.Nliiticdat igerisindc.veralan qeqitliol.unlarvc okul ritiielleri yoluyla devletinideolojisive milli kiiltiirel delerler ortiik bir;ekilde rilrencilereaktanlmaktailrr(Green.1997).N{illi kiiltiir. cdebi1a1,tarih,dil ve degcrlersosvalmiihendisliginunsurlanolarak ulusunvc ulusalkimligin geliqtrrilmesisiirecindeokullarda miifredatadihil cdilmektedir.Bir bagkaifadevleokullar sosyal mihendisliginbir unsuruolarakulus-devlctlcrtarafrndanaktif b i r q e k i l d ek u l l a n r l m a k t a d(rBr r e u i l l ; -2. 0 0 1 ;B i l l i g . 1 9 9 7 : Hobsbawm.1995;Gellner.1992).Ayrrcaulus-devletlerinza- tusunda p andr mau, hem daha totaliter hem ile esitsizli{i p ekistiric i ansurlafl igerme po- tansiyeline sahiptir. 39 dcgerlelin r.rflanasrr e kiirescilc;me1ie birlikte' clitindc ulusal qrk plana clegcrleride on lanrnda kiireselpiy'asaekonomisinin Bilqok iilkedegoriildiigiiiizerc' egitim sistemtntnneo' ir.raktadrr. m;rst' yenidenl aprlanclrrtl liberal piyasaekottotnisidogrultusLrrrdlt rqermc hem dahatotalitcrhcm dc elitsizli!i pekiStiriciunsurlart p o t a n s i : t e i i nsea h i p r i lrl l i i i r ' c K u r r a r '2 0 0 9 ) ' Bilmek. iizgiirlegtirir. . . a pi1'asasrnda ilerlemecili!in r.c qe;itli qagcla;r ersivonlanntn'ernck gcreksizli!ikar5rhgrolmar,anIe ra;arrda k':llantlnavanbilgilerin '. roplumunbaztkcsimlerinindahef iiksekbir bilgil..e ,.rir:l,rg,,1"'r.tu, Bu hen.rbilgil c erilmedehcm sahipoltnastnaengcioitnirktadtr. ba!iarrltrdac;itsizligi clerinleStirr-rlektedtr' de bilginin ir.nkitliat't bilgi in."nl"ru, biinic istegiciireti.OrtaqaiAr rupa stndr kiiisenin pl!asasl\c ilzerindekrtahakkiimiiie tekcliri kl llltri tsugiincmek giinre gcreksiz bilgileri bccerilcrhat.ieindeki kLrllanrlacak -vaSanrda c gerck tavrr.hcrkesir,i99ioinasl;ri \.terli ciimcktc re olr'cni1mel dululmayanbilginin r.it;"isatiladrgrliamc;gul olmanlaktedrrlat. altrnOzgiiriiik-otoritcililkisi. okuidaiilrcttcinin dgretmenbasktsr pivasackonomilerininr c emck da kahrastolaraktanrmlanrr'l'cn. btt ve otoriter'\'ap1sllll lapttlttl cgitim sistenlininasll pi1'asastntn giit'iihrcmekteclir'Satlece rioniiritiirctnliiniibir sontn alant oiartk }-'ctic1c!ilkaciimqa!Laldlnberi insanoglubilneve Avdrnlanrra'dan fgiilmcilcr anti-cntclektiiel I akia;tnr ciifct ettikqc.ilzeiirlcSnri;tir" rc anlamstzlt;ira r e!itim hcln okull:rrda clilen lan sarunclukga. (slntl' digertoplumsallektiirlcrogrenciletin balattstntbelirlenrckte ekonomikstatil.\ s.) h!'r1lclcogrencilerdahamoclcnrtahakl'ilnr varam\e iSgiiciiigin gcrekli Saclecc iliqkilcrincrcslimedilmektctlir'. olanbilgil..iofrenmei e gcri kaianbrlgili gereksizgormc Onag;rvr e kilise dr;rndakilcri saklattiast da kiliseninbilgif i elindetLrtmast nazik bir iladesiclir' dahe bu biigidenmal.rrumbtrakml qabaslntn ft;:T,;::;, Ca\dat versiYonlanntn, entekpiyas{tsrnda karStltfit olmaYan veya;omd(r kullqnilmayan bilgilerin gereksizli{ini rurgulamasL toplumun bazt kesimlerinin duhu yiiksek bir bilgiYe sahip olmasuraengel olmaktadln Bu hem bilgiye eriSmedehent de bilginin imkAnhrt baglamrnda eqitsizli! i derinle$tirmektedir. EmiJc'ihalali bir !ocuk-mcrkczli cgitimin iistadrRttusseau'nun meraktvrrdr r,'eilgilendi!i Sclieli ogrcni-vordu. gocuktu.ogrcn;r'lc-u-'e dedilt OvsaSkinuer'ir "Ozgiir re \lutlLr (ocuk" brShkhyazrsrnda lcr gcrqektir:biztm gibi giiniimiizdel etiltirilen motlcrnL-rnile' L.milc'inpek qallSmaistegiIoLrur: mcrakl yoktuu pek bir ;c-v rigrcnmez:bilgi zarcnsiircl:lidcgi;tigi igin bilginin limdiki dunimunu ogienmelc ihtiyaqdui'naz: trenttksalveva bilimseld05iittmck icin pck llrsattvoklur ve kolal.-lrflaiiuraielerekanar:dahast' pck mulu da degiitlirI e oncaeiirimin sonundamcmnut.ti-vetsizligi (Skinner'1973) halini alnlltrr ve e$itimi dr91ar anti-cnleicktiializlrl Gelenegive geqmiSi.diclaktik.staiiktck )-onlu olaraktantmiamak' \'ukandada gosternevcqall$tlirnllz ilerlemcciligrnbir kurgusudur. cgltrmclii;iincesidinarnikunsurlar iizcreinsanltirnhcr cloneminde iqermiSvc elbettcijzgilrlilgciinemr'cnniStir'B''rgirnsloganlagtrnlan Sokatik ocrcnrnetarzrnrettransverdigitarihsclligebakrldtgrnda 10 da ileriemecie!itimin kendisineatfcttigidahaozgiirve goiul gok cskidenberi var oldu!t-t dgrenmenininsanlr!rnhattzastncla rahathklagortiebilir.Asrl sorunilerlernccihklebirlikte -eelen. gocr.rfuozgiiric;tirmck adrna.bil-einin.gelenelin,'kiilttiriin ve Bilgi sahibiolmak.bilrneyeciiretetmck. tarihindrqlanmasrdrr. hcr zamanozgiirliigiinve ilerlcmcnintcttrelinioluStun-ugtur. Fakatbiigidenmahrumoimak.onu clde etmel.'igereksizolarak hem ef itsizligiherr de tahakkiimiiilretmekter,e tanrmlamak. venideniiretmektedir. Ka1'nak9a ,ltlanttlt, II. I I 999t. Osttunlt ntetlreselerinde turlt.lnlLrnebdola.jisi. )lhoglu, II. 1'.lDer). OsntunlLdiittt ctstntltt bii itn ve egitin ni I IerI erLtrast i r - J J , i ' t t ' 1 t , , t1 ' " ,,,',. Sdtldt w Kt:i[lii]'.1r.t5Lrnta )[t:rke:i. )kLlag, .\1. <9 Tctk.H. t)00\t. (ielenek.;el i)gretint t l . P ^ t i i r P , . t ' t t , t t 1 t t r.'1 ,. t , L l 1i : i ' , t t ' , t t ' ti l r . t t : ( . r , r g r . , ' 1/;/ , . / ,, ' eisishe atkisi.Eiitiflt re Rilint. -tl(l1i). :6 l,l. '1rendt, H. Q()a(1. Egitin eki bultron ((et. B. trlLfio/d-':l;tir l)risiinLe. 316t. S. Giir vt' ff. Ot!/u) |1,30. .lydede. M. i. d.flarlar: F t2409)..1kti/ dgrc it indeki afu dentik vtklay ntutt n fert bil gi.siLlers bastn',e kt tctlti:uctkisi.Kastatilatlu L iri rr:rlie.ii KasttunonuEgitrn Falitilte\i. I i( I ). I i7 I 5:. E. Baki,,1.,Giirbti:.R., Lnul. S. ct -.1rrzsoi, (20091.(oklu zeka ktuontutadotalt erkinliklerin kavransaligrenne.teetkisi:n1n sn.\ilerdddd't islent)nteii. Ttit'kEiiiirl Bilu11l.riD.tgi..i,7()). )37-259. Baltacto!1u.i. H. (1961) Pt:dugojidt:ihri!a[. istdnbul. BilligM. (1997).Banal itdtionalisnt. Loitdon; Sage Breutlly J. C00l ). Tht' srateutttl nationulisnt.JL Goibentatt<QJ. Hutcltinson /Ed.t, Lhtlerstanding fiatiolo|ismieitlde(s. 3:-52). ('anthritlge.Po|it,. D . . . , t \ r ; 4 0 6 , \ h t / i, . t t : , t i _ . . . ' t , n uhafit: akdr gd riisl er .4. (' ig den (ELl.). ! l odtnt Tiir kive' de siv qsi tliisii nce; M uhttJit- t ktir I igi nde (s. 601 6151. isxnbul. iteti;ittt. Egdn, K. 12a02t.()anitg ir troneji'otn the beginning:Ou' progrestivist inlteritttnce I ont ITerbertSpttrtt:er. Jolut Dttret, tuttl .JeanPiolt:t. \e*' Llat'ett. YaleL'irilersln: l'oucault, I[. (20aAa).Hakikat ve ikridttr.Il. Fottcutr/t,Errte/lekti.ielinsryasali;levi iqintle (s. 59 , J )1 . t \ t d b u l ; . 1 \ t u l | t . Foucault,tr[. l20A0b). Cinsellik ve iktidar. I[. Fottcaulr, Entellektlielin sivsul iS/eviieiide l.\. 216237). istanbul:AvmtL. Foucq t, trL (2041)c).Rn'i),gtit'liik pre igi olatuk kentlilik kol-gtstetigi. ,ll. 1-oLt.dLt, O.ne w lkti.ldr ieinde6. :21-:1/-). isranbul.,11nntLlatmlart Gaddner,IL-G. /19J5) Trrnhintl merltod.\et lork. CttttittLrLlu. (iellner. E. ( 1992t. ,\'atiLtnsantl ttutir.trnlisms. ,llultlan. Blackvcl/. GrinJri-,7L (20A71. IL .lfe5rutitet'inkiasik p a . t l , ; " t l t ; 1 " h n l . \ , 1 ; l r Li R , ' r d t , f i i t l linlu ttth toplumsolte:/er..lnkartr. Lottrs. Gi]. B.S. t20l:)6).Ogrenci nterke-1iegitintin gtkmtt:ldrt.EskiYeni.J,31 15. Hill D. ve Ktunor R. /20091.ieolibt'ralisnr D. Hill rc R. Kuntar /Ed.1.Glohol Lotdit.\ in1pL1.L.t. neoliberttlisntend ctluculion ttnc/il.t conJe.Jtrcnce\ idn.k (.\.l:-:Q). \err lbrk. Ronled,gt,. H ' 1 - , 1t' , t t L J ' / o ' , ' ' l - r l j , l , t ' 1- u t t : a t , : \ nilletler ve nillitergilik, Isranbul A.tnnn. I Io /srd let:R. / I 9 66).Atlti-inE/lectu.tlism i n ,lo1erita]t lile Lintug(. Kttpltn.I. /]99I). tiir'lii|ede niil|i.gitin1 itlt,oloj isi. Istot buL Ileri;tlt. 'l ,llakdtsi G. / I9t 1). ha riseo.fcolle':et: Irstittrtiotts o.fleartting itt Islan and ite 11e.st. El i nhurgh. ELIinhurgh Universin. Dev.er,14gotskr:, Popkttrit:. T. S. 11993). ttnd tlte soL:ialatlninistation of the indh idual. ('.)nstt'u.tt\,[stpeddgog.v^ as q,stem,sol ideus in earch histori ctt/ sp uc es.,!ne r icen Educational Re.s Jotunal.35..:35-570. Rtnirclt.D. 12001).LeJiback.A ceunn ol bartle.t oter school refitnn.,kri lbrk. Sinon & Scltttster. SLinner.B.F | 19731.The./reeantl happv sndent l 3- 16. Phi Deltd Knppan. 55(1.1, Sii:en,S. 0009). 5e ve geleneksclntett)tlditlenen /en rc teknoloji Llet'sininrap andnlmts gridle dele endirilntesi.Milli Egitnn,I8l, I69-lt3. Te:L'att,H.. Ytlnta:, L'. & Rabaoglu,M. t2005t. Ro,ltaql,itir, iiirert'nindcisl irlilCi :;tr, n c v6nteni iie geleneksel6grettmydntemin hasar1ta etkiIei. PamukkaIeLniersiesi Elitim L akiihesi. 1 7 .5 5 - 6 3 . Topqu.N. (19981.Trirkle'nin moarif Jova.st. i.;tanbtl: Dergah. 41