Birinci Dünya Savaşı Sonunda İmzalanan İki Barış Antlaşması SEVR ve VERSAY

Çağdaş Cansın Korkmaz

Sanayi Devrimi ile küresel bir pazara dönüşen dünya, sömürgeci devletler için paylaşılması gereken bir pastaya dönüşmüştür. Kıta Avrupa’sının ortasında Alman İmparatorluğu 19. Yüzyıl sonlarına doğru yükselen bir güç olarak ortaya çıkarken, Osmanlı İmparatorluğu siyasal, ekonomik, askeri ve hukuki sistemlerini batı merkezli olarak revize ederek modernleşmeye ve ayakta kalmaya çalışmıştır. Sömürge rekabetinin devletleri kutuplaştırması İtilaf ve İttifak Devletleri bloklarını oluşturmuştur. Böylelikle Birinci Dünya Savaşı 19. ve 20. Yüzyıl’daki küresel kutuplaşmanın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın sona erip, mütareke metinlerinin kabulünden sonra Paris Barış Konferansı’yla İtilaf Devletleri’nin kontrolünde barış antlaşmalarının imza süreci başlatılmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın galip devletleri, mağlup devletlere siyasal, ekonomik, hukuki, askeri ve sosyolojik açılardan çıkarları doğrultusunda barış antlaşmaları dikte etmişlerdir. Söz konusu antlaşmaların küresel çapta bir barış oluşturmaktan ziyade İkinci Dünya Savaşı’na neden oldukları genel anlamda kabul edilmektedir. Paris Barış Konferansı’ndan çıkan ilk antlaşma olan Versailles Barış Antlaşması 28 Haziran 1919’da, son antlaşma olan Sevres Barış Antlaşması ise 10 Ağustos 1920 tarihinde imzalanmıştır. Sevres ve Versailles antlaşmaları iki farklı medeniyetin 20. yüzyıl içinde yer alma çabalarının sonuçsuz kalmasının bir ürünüdür. İtilaf Devletleri’nin Sevres Barış Antlaşması ile “Doğu Sorunu”na, Versailles Barış Antlaşması ile de “Batı Sorunu”na çözüm getirmeye çalıştığı ifade edilebilir. Bu bağlamda siyasal birliğini geç tamamlayan Alman İmparatorluğu ile modernleşme çabası ile ayakta kalmaya çalışan Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’na giden süreçleri dikkatle değerlendirilmelidir. Bu çalışma ile Sevres ve Versalilles Antlaşmaları’nın orijinal metinleri üzerinden ve sürece dair temel eserler kullanılarak, söz konusu barış antlaşmalarının karşılaştırmalı olarak yapılacak olan tahlili aracılığıyla antlaşmaların farkları, benzerlikleri, adilliği ve sonuçları sorgulanacaktır.