An (Almost) Unknown Fragment of Theocritus (Fr. 3 Gow)

Emanuele Pezzani 3rd July 2014 King’s College London (emanuele.pezzani@kcl.ac.uk) An (Almost) Unknown Fragment of Theocritus (Fr. 3 Gow) 1. 5 The Fragment (ed. Gow) κεἴ τις ἀνὴρ αἰτεῖται ἐπαγροσύνην τε καὶ ὄλβον, ἐξ ἁλὸς ᾧ ζωή, τὰ δὲ δίκτυα κείνῳ ἄροτρα, σφάζων ἀκρόνυχος ταύτῃ θεῷ ἱερὸν ἰχθύν ὃν λεῦκον καλέουσιν, ὃ γάρ θ’ ἱερώτατος ἄλλων, καί κε λίνα στήσαιτο καὶ ἐξερύσαιτο θαλάσσης ἔµπλεα. 1 καί Codd. καἴ Toup, Gallavotti κεἴ Gow | αἰτεῖται ἐπ’ αγροσύνην Codd. αἰτεῖτ’ εὐαγρεσίαν Toup inter alios εὐαγροσύνην Schweighäuser ἐπαγροσύνην ci. Scaliger, quem secuti sunt Ahrens, Wilamowitz necnon Gow et Gallavotti 2 ζώει Codd. ζωή Toup 3 ἀκρονύχους Codd. ἀκρόνυχος Scaliger 4 θ’ ἱερώτατος Codd. φιερώτατος Schweighäuser, Gallavotti φιαρώτατος Toup 2. The “sacred fish” 2.1 Hom. Il. XVI 406-408 ὡς ὅτε τις φὼς πέτρῃ ἔπι προβλῆτι καθήµενος ἱερὸν ἰχθὺν ἐκ πόντοιο θύραζε λίνῳ καὶ ἤνοπι χαλκῷ· 2.2 ex. ex Sch. ad Homeri Iliadis XVI libri u. 407 b. ἱ ε ρ ὸ ν ἰ χ θ ύ ν : οἱ µὲν τὸν ἀνθίαν, ἐπεὶ Ἀριστοτέλης ἐν τῷ †ιθʹ† Περὶ ζῴων (9,37 p. 620b33) ἱστορεῖ ὅτι “ὅπου δ’ ἂν ἀνθίας ὁραθῇ, οὐκ ἀδικεῖ τι θηρίον· ᾧ καὶ σηµείῳ χρώµενοι κατακολυµβῶσιν οἱ σπογγεῖς b(BCE3E4) T καὶ καλοῦσιν ἱεροὺς ἰχθύας τούτους.” T οἱ δὲ χρύσοφρυν, οἱ δὲ ποµπίλον. b(BCE3E4) T ἄµεινον δὲ µέγαν καὶ ἀσυνήθη θεοῖς ἀνειµένον θαλασσίοις. οἱ δὲ διερόν. b(BCE3E4) T Πλάτων (cf. rep. 3, 404b12) δὲ ἀγνοῶν ἱερόν φησι διὰ τὸ µὴ θηρεύεσθαι ἐπὶ τῶν ἡρωϊκῶν †ἐστιν. T D | ex. c. ἱ ε ρ ὸ ν ἰ χ θ ύ ν : ἤτοι µέγαν, | ἢ Ποσειδῶνος· ἢ τὸν ἄνετον διὰ τὸ µὴ πεπτωκέναι ὑπὸ χρῆσιν τὴν ἀπὸ τῶν ἰχθύων τροφὴν ἐπὶ τῶν ἡρώων, µήτι γε κατὰ τὸ σπάνιον δι’ ἀνάγκην λιµοῦ. A Ariston. d. ἱ ε ρ ὸ ν ἰ χ θ ύ ν : ὅτι οὐκ ἐπί τι εἶδος ἰχθύος φερόµενος εἴρηκε ἱ ε ρ ὸ ν ἰ χ θ ύ ν, καθάπερ τινὲς ἀποδεδώκασιν τὸν ποµπίλον, οἱ δὲ τὸν κάλλιχθυν, ἀλλὰ κοινότερον τὸν ἄνετον καὶ εὐτραφῆ, ὡς ἱερὸν βοῦν (cf. Α 99 al.) λέγοµεν τὸν ἀνειµένον. A 3. Marine wealth 3.1 Arist. HA, 616b33-34 Τῶν δ’ ἐρωδιῶν ὁ µὲν πέλλος, ὥσπερ εἴρηται, ὀχεύει µὲν χαλεπῶς, εὐµήχανος δὲ καὶ δειπνοφόρος καὶ ἔπαγρος. ἔπαγρος : εὔαγρος suspic. Dittmeyer 3.2 Call. Hec., 74, 22-24 Hollis (= SH 288, 63-65 = 260, 63-65 Pf.) αἶψα γὰρ ἦλθεν στιβήεις ἄγχαυρος, ὅτ’ οὐκέτι χεῖρες ἔπαγροι φιλητέων· 1 3.3 E. Med. 423 τὰν ἐµὰν ὑµνεῦσαι ἀπιστοσύναν. 3.4 Opp. Hal. V 442-447 ἀλλ’ ὁπόταν θήρης εὐαγρέος ἔργον ἄνηται, δὴ τότ’ ἀπαιτίζουσι παρασχεδὸν ἐµπελάσαντες µισθὸν ὁµοφροσύνης, θήρης ἀποδάσµιον αἶσαν. οἱ δ’ οὐκ ἠνήναντο, πόρον δ’ εὐαγρέα µοῖραν ἀσπασίως· εἰ γάρ τις ὑπερφιάλως ἀλίτηται, οὐκέτι οἱ δελφῖνες ἀρηγόνες εἰσὶν ἐπ’ ἄγρην. 3.5 Ael. NA, XV 10, 21-24 οἱ ἄνδρες οὖν τοῦ µὲν ἐρέττειν ἔτι ἀπέστησαν, παρῆκαν δὲ τὰς κώπας, ἐξαναστάντες δὲ ἀνασπῶσι τὰς µηρίνθους εὐαγρούσας καὶ µέντοι καὶ βριθοµένας τοῖς ἰχθύσιν. 3.6 Call. Jov. 94-96 χαῖρε, πάτερ, χαῖρ’ αὖθι· δίδου δ’ ἀρετήν τ’ ἄφενός τε. οὔτ’ ἀρετῆς ἄτερ ὄλβος ἐπίσταται ἄνδρας ἀέξειν οὔτ’ ἀρετὴ ἀφένοιο· δίδου δ’ ἀρετήν τε καὶ ὄλβον. 3.7 Hes. Op. 637 οὐκ ἄφενος φεύγων οὐδὲ πλοῦτόν τε καὶ ὄλβον, 4. 4.1 Relative pronoun + γάρ + τε Hom. Il. I 63b καὶ γάρ τ’ ὄναρ ἐκ Διός ἐστιν, 4.2 Hes. Op. 761 φήµη γάρ τε κακὴ πέλεται κούφη µὲν ἀεῖραι. 4.3 [Theoc]. XXV 92-94 τῶν µέν τ’ οὔτις ἀριθµὸς ἐν ἠέρι γίνετ’ ἰόντων, οὐδ’ ἄνυσις· τόσα γάρ τε µετὰ προτέροισι κυλίνδει ἲς ἀνέµου, τὰ δέ τ’ ἄλλα κορύσσεται αὖτις ἐπ’ ἄλλοις· 5. “Most holy”/“Most bright” 5.1 Hsch. s.v. φιαρόν (432) *φιαρόν· λαµπρόν A1Σ, καθαρόν 5.2 Hsch. s.v. φιδρόν (443) †φιδρόν†· καθαρόν, λαµπρόν, ἁγνόν, ἱλαρόν 5.3 Gal. Glossar. Hippocr. s.v. φιάρην φιάρην: λαµπρὸν ὑπὸ ὑγρότητος. 5.4 Theoc. XI 19-21 Ὦ λευκὰ Γαλάτεια, τί τὸν φιλέοντ’ ἀποβάλλῃ, λευκοτέρα πακτᾶς ποτιδεῖν, ἁπαλωτέρα ἀρνός, µόσχω γαυροτέρα, φιαρωτέρα ὄµφακος ὠµᾶς; 2 5.5 Call. Fr. 539 φιαρὴ τῆµος ἄνεσχεν ἕως 5.6 Nic. Alex. 90-91 ἠὲ σύ γ’ οὐθατόεντα διοιδέα µαζὸν ἀµέλξας ῥεῖα πόροις, φιαρὴν δὲ ποτοῦ ἀποαίνυσο γρῆυν. 6. Greek gods and the sea 6.1 Ath. 297e (VII 50, 14-19 = Fr. 56 Dorandi) Ἀντίγονος ὁ Καρύστιος ἐν τῷ περὶ λέξεως (p. 174 Wil) τοὺς Ἁλαιέας λέγει θυσίαν ἐπιτελοῦντας τῷ Ποσειδῶνι ὑπὸ τὴν τῶν θύννων ὥραν, ὅταν εὐαγρήσωσι, θύειν τῷ θεῷ τὸν πρῶτον ἁλόντα θύννον, καὶ τὴν θυσίαν ταύτην καλεῖσθαι θυνναῖον. 6.2 Ath. 325 a-c (VII 126, 8-20) τῇ δὲ Ἑκάτῃ ἀποδίδοται ἡ τρίγλη διὰ τὴν τῆς ὀνοµασίας κοινότητα· τριοδῖτις γὰρ καὶ τρίγληνος, καὶ ταῖς τριακάσι δ’ αὐτῇ τὰ δεῖπνα φέρουσι. κατὰ τὸ παρα πλήσιον δ’ οἰκειοῦσιν Ἀπόλλωνι µὲν κίθαρον, Ἑρµῇ δὲ βόακα, Διονύσῳ δὲ κιττὸν καὶ Ἀφροδίτῃ φαλαρίδα, ὡς Ἀριστοφάνης ἐν Ὄρνισι (566), κατὰ συνέµφασιν τοῦ φαλλοῦ. καὶ τὴν νῆτταν δὲ καλουµένην Ποσειδῶνί τινες οἰκειοῦσι. καὶ τὸν θαλάττιον γόνον, ὃν ἡµεῖς µὲν ἀφύην, ἄλλοι δὲ ἀφρῖτιν ὀνοµάζουσιν, οἳ δὲ ἀφρόν· προσφιλέστατον δ’ εἶναι καὶ τοῦτον Ἀφροδίτῃ διὰ τὸ καὶ αὐτὴν ἐξ ἀφροῦ γεννηθῆναι. Ἀπολλόδωρος δ’ ἐν τοῖς περὶ θεῶν τῇ Ἑκάτῃ φησὶ θύεσθαι τρίγλην διὰ τὴν τοῦ ὀνόµατος οἰκειότητα· τρίµορφος γὰρ ἡ θεός. Μελάνθιος δ’ ἐν τῷ περὶ τῶν ἐν Ἐλευσῖνι µυστηρίων (FHG IV 444) καὶ τρίγλην καὶ µαινίδα, ὅτι καὶ θαλάττιος ἡ Ἑκάτη. 6.3 Apollonid. Ep. 1 (AP VI 105): Τρῖγλαν ἀπ’ ἀνθρακιῆς καὶ φυκίδα σοί, λιµενῖτι Ἄρτεµι, δωρεῦµαι Μῆνις ὁ δικτυβόλος καὶ ζωρὸν κεράσας ἰσοχειλέα καὶ τρύφος ἄρτου αὖον ἐπιθραύσας, τὴν πενιχροῦ θυσίην· ἀνθ’ ἧς µοι πλησθέντα δίδου θηράµασιν αἰέν δίκτυα· σοὶ δέδοται πάντα, µάκαιρα, λίνα. 7. A possible identification for the λεῦκος? 7.1 Call. Fr. 378 ἢ µᾶλλον χρύσειον ἐν ὀφρύσιν ἱερὸν ἰχθὺν ἢ πέρκας ὅσα τ’ ἄλλα φέρει βυθὸς ἄσπετος ἅλµης. 7.2 Eratosth. Fr. 12 Ἄγρης µοῖραν ἔλειπον, ἔτι ζώοντας ἰούλους ἠὲ γενειῆτιν τρίγλην ἢ περκάδα κίχλην ἢ δροµίην χρύσειον ἐπ’ ὀφρύσιν ἱερὸν ἰχθύν. 7.3 Matro, Fr. 534, 65 χρύσοφρυς, ὃς κάλλιστος ἐν ἄλλοις ἵσταται ἰχθύς. 7.4 Archipp. Fr. 18 ἱερεὺς Ἀφροδίτης χρύσοφρυς Κυθηρίας. 3 Bibliography Editions and Commentaries - Aelian Aelianus, De Natura Animalium, ediderunt M. García Valdés, L.A. Llera Fueyo, L. Rodríguez-Noriega Guillén, Berolini-Novi Eboraci, 2009 - Apollonides The Greek Anthology – The Garland of Philip and some contemporary Epigrams, edited by A.S.F. Gow and D.L. Page, 2 voll., Cambridge, 1968 - Archippus Poetae Comici Graeci (PCG), ediderunt R. Kassel et C. Austin, Berolini-Novi Eboraci, 1991- Aristoteles Aristote, Histoire des animaux, texte établi et traduit per Pierre Louis, 3 voll., Paris, 19641969 - Athenaeus Athenaei Naucratitae Deipnosophistarum libri quindecim, ex optimis codicibus nunc primum collatis emendavit ac supplevit, nova Latina versione et animadversionibus cum Is. Casauboni aliorumque tum suis illustravit commodisque indicibus instruxit Iohannes Schweighaeuser, Argentorati, 1801-1807 Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV, recensuit Georgius Kaibel, in aedibus Teubneri, Lipsiae, 1887 Ateneo, I Deipnosofisti – I sofisti a banchetto, prima traduzione italiana commentata su progetto di Luciano Canfora, 4 voll., Roma, 2001 Athenaeus, The Learned Banqueters, edited and translated by S. Douglas Olson, Harvard University Press, 2006-2012 - Callimachus Callimachus edidit Rudolfus Pfeiffer, 2 voll., Oxonii, 1969 Callimachus, Hecale, Second edition with Introduction, Text, Translation and enlarged Commentary by A. Hollis, Oxford, 2009 - Eratosthenes Collectanea Alexandrina, edidit Iohannes U. Powell, Oxonii, 1925 - Euripides Euripidis Fabulae edidit J. Diggle, Oxonii, 1984 (reprinted with corrections 1987, 1989) - Eustathius Commentarii ad Homeri Iliadem pertinentes ad fidem codicis Laurentiani editi, curavit Marchinus van der Valk, 4 voll., Leiden, 1971-1979 - Galen Claudii Galeni Opera Omnia, editionem curavit C.G. Kühn, T. XIX, Leipzig, 1830 (repr. Hildesheim, 1965) - Hesiod Hesiodi Theogonia Opera et Dies Scutum edidit Friedrich Solmsen, Fragmenta selecta ediderunt R. Merkelbach et M.L. West, Oxonii, 1970 - Hesychius Hesychii Alexandrini Lexicon, Volumen IV: T – Ω, recensuerunt et emendaverunt Peter Allan Hansen et Ian C. Cunningham, Berlin-New York, 2009 - Homer Homeri Ilias edidit Thomas W. Allen, 3 voll., Oxonii, 1931 - Matron Supplementum Hellenisticum ediderunt H. Lloyd-Jones–P. Parsons, Berlin-New York, 1983 - Nicander Nicander, The Poems and Poetical Fragments, edited with a Translation and Notes by A.S.F. Gow and A.F. Schofield, Cambridge, 1953 4 - Oppian Oppianus, Halieutica, Einführung, Text, Übersetzung in deutscher Sprache, ausführliche Kataloge der Meeresfauna, von F. Fajen, Stuttgart und Leipzig, 1999 - Scholia to the Iliad Scholia Graeca in Homeri Iliadem (Scholia vetera), recensuit Hartmut Erbse, 7 voll., Berolini, 1969- Theocritus Theocritus Reliquiae Graece et Latine, edidit Theophilus Kiessling, Lipsiae, 1819 Bucolicorum Graecorum Theocriti, Bionis, Moschi Reliquiae, accedentibus incertorum idylliis, recensuit Henricus Ludolfus Ahrens, Lipsiae, 1859 (editio stereotypa secunda, 1909) Theokrits Gedichte, erklärt von Hermann Fritzsche, 3e Auflage besorgt von E. Hiller, Leipzig, 1881 Bucolici Graeci, recensuit et emendavit Uldaricus de Wilamowitz-Moellendorff, Oxonii, 1910 Theocritus quique feruntur Bucolici Graeci, Carolus Gallavotti recensuit, Romae, 1946 Theocritus, edited with a translation and commentary by A.S.F. Gow, 2 voll., Cambridge, 1952² Bucoliques grecs, texte établi et traduit par Ph.E. Légrand, 2 voll., Paris, 1953-1960 Theocritus, Encomium of Ptolemy Philadelphus, Text and Translation with Introduction and Commentary by Richard Hunter, University of California Press, 2003 Studies BODSON 1975 Bodson, Contribution à l’étude de la place de l’animal dans la religion grecque ancienne, Bruxelles, 1975 BURKERT 1972 W. Burkert, Homo Necans: Interpretationen altgriechischen Opferriten und Mythen, BerlinNew York, 1972 BURKERT 1977 W. Burkert, Griechische Religion der archaischen und klassischen Epoche, Stuttgart-Berlin, 1977 CHANTRAINE 1933 P. Chantraine, La formation des noms en grec ancien, Paris, 1933 CIPOLLA 2006 P. Cipolla, Le citazioni dei Tragici in Ateneo, in Studi sul teatro Greco, a c. di P.C., Amsterdam, 2006, pp. 79-136 DENNISTON 19502 J.D. Denniston, The Greek Particles, 2nd edition revised by K.J. Dover, Oxford, 19502 GRIFFITHS 1979 F.T. Griffiths, Theocritus at Court, Lugduni Batavorum, 1979 JACOB 2000 C. Jacob, Athenaeus the Librarian, in Athenaeus and his World – Reading Greek Culture In the Roman Empire, University of Exeter Press, 2000, pp. 85-110 LÉGRAND 1898 Ph.-E. Légrand, Étude sur Théocrite, Paris, 1898 LENFANT 2007 D. Lenfant, Les «fragments» d’Hérodote dans les Deipnosophistes, in Athénée et les fragments d’historiens, Actes du colloque de Strasbourg (16-18 juin 2005), édités par D. Lenfant, Paris, 2007, pp. 43-72 LOUYEST 2009 B. Louyest, Mots de poissons. Le banquet des sophistes – Livres 6-7 d’Athénée de Naucratis, Traduction et commentaire, Cahiers de Philologie, Volume 26, Presses Universitaires du Semptemptrion, 2009 5 MAISONNEUVE 2007 C. Maisonneuve, Les «fragments» de Xénophon dans les Deipnosophistes, in Athénée et les fragments d’historiens, op. cit, pp. 73-106 STENGEL 1887 P. Stengel, Zu den Griechischen Sacralalterthümer, Hermes, 22,1, 1887, pp. 86-100 STRÖMBERG 1943 R. Strömberg, Studien zur Etymologie und Bildung der griechischen Fischnamen, Göteborg, 1943 THOMPSON 1947 D’Arcy W. Thompson, A Glossary of Greek Fishes, London, 1947 WHITE 1987 H. White, Studies in the Poetry of Nicander, Amsterdam, 1987 WHITE 2007 H. White, Notes on the Text of Theocritus and Callimachus, Parnassos, 49, 2007, pp. 29-48 WILAMOWITZ 1906 U. von Wilamowitz-Moellendorff, Die Textgeschichte der griechischen Bukoliker, Berlin, 1906 6