Alevism and Sunnism in Turkey

This study is based on extensive field work on Kızılbash Alevi Dedes between 1994-2001 period in rural and urban areas.

Bu çalışma 1994-2001 yılları arasında köylerde ve kentlerde Kızılbaş Alevi Dedeleri ile kapsamlı görüşmelerin sonuçlarını içermektedir.

Alevi inanç sisteminde dem, dolu gibi isimlerle adlandırılan ve Alevi cemlerinde önemli bir yere olan içki kültü üzerine oluşturulan ritüeller ve inanç pratikleri mevcuttur. Alevi inanç sistemindeki içki kültüne bazı yayınlarda değinilmiştir. Fakat bu yayınlar doğrudan konuya odaklanmadıkları için geneli ortaya koymaktan uzak bir tablo çizmektedir. Mevcut yayınların temel eksikliklerinden biri de görsel unsurlarla desteklenememiş olmasıdır. Bu çalışmada Anadolu ve Balkan coğrafyasında yerleşik Alevi topluluklarında yaşamaya devam eden dem merkezli ritüellerden tespit edilenler farklılıkları ile birlikte analiz edilerek sunulacaktır. Dem kültü merkezli icra edilen ritüellerden biri olan “Dem Geldi Semahları” makalede farklı yörelerden örneklerle görsel unsurlarla desteklenerek analiz edilecektir. Dem Geldi Semahları farklı yerleşim birimlerinde cem ritüeli içerisinde dem hizmeti ile birlikte icra edilen semah ritüellerinden birisidir. Çalışmada Türkiye’nin muhtelif yerleşim birimlerinde yaptığımız alan araştırmalarında kayıt altına aldığımız Dem Geldi Semahları, semahların icra şekilleri, ritüel içerisindeki yeri, icra edilen eserler ve notaları ile mukayeseli bir şekilde verilecektir. Analizlerde, sadece semah merkezli bir bakış açısı ile odaklanılmadan inanç zümresinin içki kültüne bakışı da gerekli yerlerde içki ile ilgili diğer inanç pratiklerine atıflar yapılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.

In the Alevi belief system, there are rituals and belief activities known as dem or dolu formed around the cult of drink which has an important place in the Alevi cems. Some publications have mentioned this cult within the Alevi belief system. However, those publications are far from revealing the overall of this subject because they aren’t focusing directly on the subject. Also, one of the basic lacks of available publications is that they don’t include visual elements. In this paper, determinations from dem based rituals that are continuing to live in the Alevi communities in Anatolia and Balkans, together with differences between them will be analyzed and presented. It will be made an analysis of “Dem Geldi Semahs”, one of the rituals that are dem based practiced, supported with examples from different regions and visual elements. “Dem Geldi Semahs” is one of semah rituals which are performed together with dem service within cem ritual on different locations. In the study, “Dem Geldi Semahs” which we recorded during our fieldwork on the various locations in Turkey, and the forms of semahs performance, its place in the ritual, musical works with notes will be presented comparatively. In the analyses, without just focusing on the semah basic aspect, it will be also presented the view of the belief community on the cult of drink by referring, when it is necessary, to other belief activities related to drink.

Alevilik, Türk-İslam tarihinin bir parçası olduğu kadar, günümüzün önemli bir sosyal gerçekliğidir de. Bu gerçekliği konu edinen akademik veya popüler nitelikte birçok çalışma yayımlanmış ve halen yayımlanmaya devam etmektedir.

Her ne kadar günümüzde bazen araları tire ile ayrılarak Alevilik-Bektaşilik biçiminde, bazen de her iki kesimi ifade etmek üzere Alevilik biçiminde adlandırılmakla beraber, gerçekte bu iki yapı arasında birtakım farklılıkların bulunduğu dikkate alınmalıdır.

Günümüzde "Alevilik olgusu", muhteva olarak farklı inanç ve kültür unsurlarının bir karışımı olarak ifade edilse de dini bir kimlik olarak önümüzde durmaktadır. Son yıllarda Alevilik ve Bektaşilik konusunda kaleme alınmış yayınların sayısı şaşıtıcı bir hızla durmadan artmaktadır. Bu yayınlardan çok azı istisna edilirse, büyük çoğunluğunun Alevilik konusunu her türlü bilimsellikten uzak önyargılı bir yaklaşımla, birtakım siyasi ve idaeolik gayelere yönelik olarak ele aldıkları görülür. Böylece bilimsel bir araştırma alanına giren bu konu, bir nevi siyasileştirmeye çalışılmaktadır. Ayrıca köken olarak Alevi bir aileden gelme ve Alevilerle yakın ilişki içerisinde bulunma, o kişiyi, Alevilik konusunda bir kitap yazmaya yetkili kılmaz. Bu bağlamda, bu konuyu bilimsel dekıriptif bir metod anlayışının dışında, farklı amaçlara yönelik olarak değerlendiren çoğu yayınların, başta Alevi-Bektaşi vatandaşlarımız olmak üzere bütün topluma zarar verdiği ve toplumda dini ve milli konularda yeni birtakım ayrışmalara yol açtığı gözlenmektedir.

Bir 'Dinler Tarihi' ve 'Kültür Tarihi' uzmanı ve aynı zamanda bu alanda yıllardır çeşitli çalışmalar yapan birisi olarak akademik bakış açısıyla, tarafsız, ön yargılardan uzak, objektif ve tamamen bilimsel metodlar çerçevesinde kalarak konuyu incelemeye çalıştım. Elinizdeki bu eser, yaklaşık on beş yıllık uzun bir çalışmanın ve bilgi birikiminin ürünü olup alt açılımlarıyla birlikte takriben 3500 terimi kapsamaktadır. Terimlerin tespitinde yukarıda ismini zikrettiğim sözlük, kısmen bana yardımcı olsa da onda yer almayan birçok terim, yüzlerce kitap titizlikle incelenip karşılaştırılarak ortaya konulmuştur.

Çalışmada yer alan her bir terimde kaynakların çizdiği çerçeve yansıtılmaya çalışılmış; öznel görüş ve değerlendirmelerden kaçınılmaya gayret edilmiştir. Kaynakçada görüleceği üzere alanın temel kaynakları başta olmak üzere konuyla ilgili yazılmış birçok esere müracaat edilmiş ve bizzat faydalandığım 400'e yakın eser kaynakçaya alınmıştır.

In the world, most governments are faced with tough problems arising out cultural variation in their territories. The term Nationalism is quite modern, but it was play crucial role in the last century of human history. Nationalism is kind of a belief, political ideology that it considers to five major principles; “a) a process of formation, or growth, of nations , b) a sentiment or consciousness of belonging to the nation, c) a language and symbolism of the nation, d) a social and political movement on behalf of the nation, e) a doctrine and/or ideology of nation, both general and particular” (Smith, 2010, pp.5-6). Another an important definition to define is racism because racism and nationalism are parallel theories. Also, ‘racism’ just leads to a categorization peoples from some properties such as gender, ethnicity, religious beliefs etc., but it focuses mainly external differences. 
In Turkey, the race issue starts the quest for Turkish national identity after the breakup of the Ottoman Empire, a secular Turkish national identity emerged with the revolution of M. Kemal Ataturk who the founder of modern Turkish Republic. By the consequence of Kemalism, in the conditions beginnings of 1920-1930s, represented a modernist political agenda based on establishing a secular Turkish nation-state is not contested. Kemalist policies, converted Turkey as a secularist-nationalist country for construction of a nation; however, some ethnic and religious racist or nationalist issues was seen in history of Turkey. “According to Andrews there are 49 identifiable ethnic groups in Turkey” (Trans: Kirişçi, K. and Winrow, G., 1997, p.119).  This article, examines to Kurdish ethnicity problems in some areas especially; in their political and cultural lives, and then some ethnic groups who are exposed to religious discriminations of Alevis.

The Kizilbash were at once key players in and the foremost victims of the Ottoman-Safavid conflict that defined the early modern Middle East. Today referred to as Alevis, they constitute the second largest faith community in modern Turkey, with smaller pockets of related groups in the Balkans. Yet several aspects of their history remain little understood or explored. This first comprehensive socio-political history of the Kizilbash/Alevi communities uses a recently surfaced corpus of sources generated within their milieu. It offers fresh answers to many questions concerning their origins and evolution from a revolutionary movement to an inward-looking religious order.

The aim of the present paper is to examine how the German Alevi community developed, how it was possible for it to be recognized as religious group, and how in return the Turkish Alevi responded to that achievement in Germany. The paper does this by arguing that three decisive elements were necessary for the “German achievement”: The pogroms, the Alevi self-redefinition (in their inner and outer diaspora), and the internal German political opportunity. Thus the second foothold of Alevism in Germany provides a powerful mean of (external) pressure to influence the Turkish state from outside to give Alevism in Turkey recognition to some degree.

From Past to Present: On Alevi Geography in-between Sıla (Homely-) and Gurbet (Unhomely-Place).

Abstract: This article aims to discuss the possibility of employing the concept of “Alevi geography” as a contribution to studies on Alevism as well as transnationalism literature. In this article, I will be using three main sources: related geographical notes in some ethnographic researches on Asia Minor/Turkey conducted in the last century, published memoirs of Alevis who personally experienced the processes of internal and external migration since the 1960s and my own research on Alevis as a particular group among immigrants from Turkey to Europe in the same period. I will argue that having their own social organization based on a particular belief-culture, Alevis create and maintain a distinctive anthropo-geography. This evolved from “ocak-based socio-spiritual trans-regional networks”, which stayed invisible under the nation-building process of Turkey, into “association-based socio-political trans-national networks” in the process of international migration. To conclude this discussion, I will introduce a nearly forgotten vernacular concept I came across during my field research in Germany. I assume this concept “kırmančiya belekê” (the motley homeland) will be helpful for us to consider geographical imagination beyond methodological nationalism.

(Turkish Abstract)
Öz: Bu yazı “Alevi coğrafyası” olarak andığım özgün bir inanç-kültür coğrafyasından bahsetmenin imkanını konu edinmektedir. Yazı içerisinde geçtiğimiz yüzyıl içerisinde Küçük Asya/Türkiye’de yapılan etnografik araştırmalardan kimi değinileri hatırlatırken Alevilerin göçmenlik deneyimlerini paylaştıkları oto-biyografik eserlerdeki betimlemelerden de faydalanıyor olacağım. Diğer yandan 1960’lar sonrası Türkiye’den Avrupa’ya yaşanan uluslararası göç sürecinde özgün deneyime sahip bir topluluk olarak gördüğüm Alevilerle tamamladığım araştırmadan notlarımı paylaşacağım. Yazının temel savı inanç temelli bir toplumsal örgütlenme modeli olarak Aleviliğin dün “ocak merkezli ve inanç temelli yöresel ilişki ağları” bugün ise “dernek merkezli ulus-ötesi toplumsal ve siyasal mekân” üzerinden özgün bir coğrafya inşa edegeldiğidir. Bu coğrafya Anadolu’nun bir ulus-devletleşme projesinin vatanı olarak yeniden tanzim edildiği süreçte görünmez kılınmış fakat sonrasında uluslararası göçlerle birlikte ulusal sınırlar ötesinde kendini farklı bir düzlemde yeniden kurabilmiştir. Almanya sahasında Dersim’le ilgili yaşadığım bir karşılaşma olarak “kırmančiya belekê” kavramı dünden bugüne Alevi coğrafyasının devamlılığına ışık tutmaktadır.

http://www.kebikecdergi.org/

This article reviews recent government efforts to address the “Alevi issue” and identify their successes and failures. It demonstrates that the “Alevi openings” constituted paradoxical processes: tracing various components of the “openings” through news media, it shows that, on one hand, they enabled the “Alevi issue” to be brought to public attention. On the other hand, once Alevis were made more visible in public, non-sympathizers could mobilize their representation for their own ends. These empirical findings have profound theoretical implications. They prove that “discursive claims of democratization” at the state level do not necessarily result in democratic mechanisms, which can resolve the demands of a civil society. The author argues that what she calls the “tutelary secularism” in Turkey, in other words, the management and disciplining of religious groups, continues under the Justice and Development Party (AKP) rule. This model not only fails, but also produces new sources of conflict in Turkey.

Tarihyazımında Alevilerin yeri konusunda iki noktaya dikkat çekmek istiyorum: İlk olarak, Aleviler resmî tarihyazımı içinde neredeyse hiç yoktur; bu tarihyazımı, Türkiye'nin insani çeşitliliğini uzun süre nation-building ideolojisi altında gizlemiştir. Bu ünitarist görüş, Türkiye hakkındaki Batılı tarihyazımı tarafından da sıkça kullanılmış ve Alevi olgusunun yeterince bilinmemesine neden olmuştur. İkinci olarak da, 1980'lerden beri Aleviler kendi tarihlerini kendileri yazmaya girişmiştir. Bu tarih, çoğunlukta akademi dışında üretiliyor.
Bu bağlamda Alevilerin tarihlerini nasıl önermeli? Bu ‘varsayım-sonuç’ denkleminin kırılarak, bunların ampirik ve mantıki bir sorgulamaya tabi tutulması zorunlu görünmektedir. Bu sunumda, erken Cumhuriyet dönemindeki Aleviler konusuna ilişkin bilgiler, belirsizlikler ve tartışmalar hakkında bir durum saptaması yapmak istiyorum. Kaynakların azlığına ve kullanım güçlüklerine karşın, olabildiğince çok somut unsura dayanarak bu geçmişe eğilmeyi deneyeceğim.

Au lendemain de la première guerre mondiale, à l'heure des Quatorze Points du Président Wilson et des délibérations autour du Traité de Sèvres, un discours "kurdiste" se greffe sur I'alévité, ("kızılbaşlık")) qui est la structure profonde, religieuse et identitaire, de Ia communauté kurdophone (zaza et kurmandji) du Koggiri-Dersim, et I'entraine à se soulever au nom de I'autonomie kurde. Le "soulèvement du Koggiri", comme les historiens turcophones I'appellent généralement'est un événement qui concerne non seulement Ia région du Koggiri, de la province de Sivas, mais aussi la partie occidentale du Dersim. Nous ferons Ie récit du soulèvement tout en nous interrogeant sur ses facteurs d'identité: I'aIévité, les Arméniens, la "grande peur" d'un Etat génocidaire et le discours global sur le nouvel ordre qui ouvre la porte à I'idéologie "kurdiste" après la Grande Guerre.

“Alevilik nedir?” sorusuyla başlar kitap. Bu sadece bir akademik soru değil yazarın tüm hayatını meşgul eden, kişisel bir sorudur. Kitabi özgün kılan da, bu soru ekseninde şekillenen yazarın akademik ve toplumsal kimliğidir. Akademik anlamda istisnai bir parkura sahip olan yazar, aynı üniversitenin Fizik Bölümünden mezun olduktan (1998) sonra tarih bölümünde doktorasını (2008) yapar, ve doçentlik görevinden ayrılıp ABD Emory Üniversitesi’nin Din Çalışmaları Bölümü’nde ikinci doktorasına başlar (2016). Doktora tezinden sonra ununu eleyip eleğini asan bir akademik dünyada Yıldırım gibileri bir istisnadır. Diğer bir istisnası da çalıştığı konuyla ilişkisidir, yakın ama bir o kadar da mesafeli. Bir Alevi “dede ve aşık (zakir)” olan babasıyla -din derslerindeki Sünni “endoktrinasyonu” yüzünden- “açık tartışmalara” girmiş; ‘evde alevi, okulda Sünni’ olma durumunun yol açtığı kimlik krizi, yine kendisinin ifadesiyle, Aleviliği “akademik ve entelektüel hayatinin merkezine oturtmuş (s.18)”tur. Alevilik nedir? sorusunun cevabını tarihe, Aleviliğin tarihsel köklerine, yönelerek cevaplamaya çalışıyor. Ancak alışılagelenin ve beklenenin aksine, bir “pozitif bilimci” olmanın da etkisiyle olacak sanırım, meseleye soğukkanlı ve mesafeli yaklaşıyor. Bu sayede belki, Türkiye’nin son dönem en iyi tarihçilerden ve Alevi sorunu uzmanlarından biri olmuştur.

ARTI GERÇEK- Türkiye’de Alevilere yönelik nefret söylemleri sürüyor. Hemen hemen her yıl özellikle batı kentlerinde Alevilerin yaşadığı mahallerde duvarlara, ya da evlerinin kapılarına nefret söylemi içeren yazılarla ilgili haberler çıkıyor. En son İzmir’de bir ailenin evinin duvarına ‘defol Alevi’ yazı tartışma yarattı. Bu söylemler ile ilgili tartışmalar devam ederken Yalçın Çakmak'ın İletişim Yayınları'ndan çıkan yeni kitabı "Sultanın Kızılbaşları" okuyucular ile buluştu. Kitap özellikle Kızılbaş-Aleviler'e yönelik önyargı ve ayrımcı söylemlerin kökenini irdeliyor.

Tarih Vakfı Mütevelli Kurulu Üyesi Tarihçi Dr. Yalçın Çakmak imzası ile çıkan kitapta, II. Abdülhamid Dönemi Alevi Algısı ve Siyaseti irdeleniyor. Çakmak, Sultanın Kızılbaşları’nda, II. Abdülhamid döneminin kendi siyaset anlayışı ve araçları ile devletin genel Alevi politikası arasındaki paralelliklere, değişimlere yoğunlaşıyor. Kızılbaş-Alevilere yönelik devlet politikasının Osmanlı’dan günümüze yansımasına ışık tutacak nitelikte olan Sultanın Kızılbaşları kitabında oldukça önemli bilgilere yer veriliyor. Kitapta devletin politikası, Kızılbaşlara yönelik üretilen nefret söyleminin kaynağı, katliamlar ve oluşturulan negatif algıların politik kökenine ilişkin önemli tespitler var. Tarihçi Dr. Yalçın Çakmak, Sultanın Kızılbaşları kitabının içeriği hakkında Artı Gerçek’in sorularını yanıtladı

Evaluation in Source and Terms of Method of Tafsīr of Basmala Written By Hāccī Bektāş Velī
Anadolu topraklarında yazılan ilk müstakil besmele konulu tefsir, Bektâşî tarikatının kurucusu olan Hacı Bektâş-ı Velî’ye ait “Besmele Tefsîri” adlı eserdir. Bu eser, göçebe veya yarı göçebe bir hayat süren Türkmenlerin yaşadığı bir coğrafyada kaleme alınmıştır. Zor şartlar altında Anadolu’ya tutunma mücadelesi veren Türkmen boylarına umut aşılamak, onları birleştirmek ve hayatın zorluklarına karşı direnmelerini sağlamak, devrin önde gelen âlimlerinin ulaşmak istedikleri gayelerden biridir. Bu neticeyi elde edebilmek için Mevlâna Celâleddin-i Rûmî (öl. 672/1273), Yunus Emre (öl. 720/1320 [?]) ve Hacı Bektâş-ı Velî gibi devrin önde gelen mutasavvıfları, İslam’ın hoşgörülü ve kucaklayıcı vasıflarını ön plana çıkarmışlardır. Hacı Bektâş-ı Velî de bu eserinde besmeledeki Allah Teâlâ’nın rahmet kökenli “Rahmân” ve “Rahîm”  isimlerini ön plana çıkarmak suretiyle bu amaca hizmet etmektedir. Eser, baştan sona bu tema etrafında şekillenmiştir. Dolayısıyla eserin yazılış amacının İslâm’ın kolaylaştırıcı, umut verici ve kucaklayıcı yönünün ön plana çıkarılarak Türkmen aşiretlerinin İslâm dini etrafında birleşmelerini sağlamak olduğu söylenebilir. Ayrıca Hacı Bektâş-ı Velî’nin, eserini Türkçe yazması ve girişte bunu özellikle belirtmesi, müslüman Türklerin dinî hayatına pratik bir fayda sağlamayı amaçladığını göstermesi açısından önemlidir. Erken dönem Anadolu halk kültüründe Allah, Kur’ân ve tefsir algısının şekillenmesinde belli bir yeri olan Hacı Bektâş-ı Velî’nin, bu eserde kullandığı kaynakların tespit edilmesi aynı zamanda Anadolu irfanının bazı kaynaklarının da tespiti anlamına gelmektedir. Ayrıca bu çalışmada eserin kaleme alındığı dönemin sosyal ve ekonomik şartları ile eserin içeriği arasındaki ilişkinin de ortaya konulması hedeflenmiştir. Eserdeki rivayetlerin tefsir kaynaklarında herhangi bir karşılığının olup olmadığı, eserin tefsir literatüründeki konumu belirleyebilmek açısından önemlidir. Çalışmamızda literatür tarama yöntemi kullanılarak eserdeki bu rivayetlerin kaynakları belirlenmeye çalışılmıştır. Hacı Bektâş-ı Velî’nin Besmele Tefsiri, Kur’ân’dan bir âyet olan besmeledeki Allah, Rahmân ve Rahîm isimlerini ele alan, esirgeyen ve bağışlayan Allah’ın günahkâr kullarına karşı lütuflarını anlatan ve genellikle mi‘raç gecesi Allah ile Resûlü Muhammed Mustafa arasında geçen konuşmalara dayanan bir eserdir. Bu kitapta Allah’ın kendisine iman edip içtenlikle yalvarıp yakaran ve sâlih amel işleyen kullarına dünyada ve ahirette sonsuz bir rahmet ile muamele edeceği gerçeği, besmele yorumlanarak aktarılmıştır. Eser, klasik tefsirlerden farklı olarak kelime ve cümle tahlillerine değinmeden, doğrudan besmelenin faziletine ve besmele zikri ile elde edilecek lütuflara değinen, halkın maneviyâtını yükseltmek ve onları dine daha sıkı bağlarla bağlamak amacı güden, Türkçe kaleme alınmış ilk eser olma özelliğini taşıyan bir tefsirdir. Hacı Bektâş-ı Velî, eserinde âyetlere, rivayetlere, latifelere ve hikâyelere dayalı bir anlatım üslûbu tercih etmiştir. Eserde besmeleyi tefsir etmek amacıyla toplam on dokuz âyet metni verilerek, yaklaşık yirmi beş âyet ise metni verilmeden telmihen kullanılmıştır. Dolayısıyla eserin temel kaynağının Kur’ân-ı Kerîm olduğu, müellifin yorumlarında âyetlerden sıklıkla faydalandığı söylenebilir. Hacı Bektâş-ı Velî eserinde çeşitli kıssalardan ve meşhur mutasavvıfların sözlerinden yararlanmıştır. Bu sözlerden oluşan latife bölümleri ve anlatmak istediği fikri halkın daha kolay anlayabilmesi için kurguladığı hikâye bölümleri dikkatleri çekmektedir. Buradan hareket ile eserin, besmelenin fazilet ve önemini öğretmek amacıyla halka yönelik kaleme alındığı görülmektedir. Bilgi vermenin yanı sıra halkın dinî hassasiyetini diri tutmayı ve din ile olan bağlarını kuvvetlendirmeyi amaçladığı anlaşılmaktadır. Çalışmamızda besmelenin faziletine dair eserde aktarılan rivayetlerin kaynağı hakkında literatür taramaları yapılmıştır. Bazı rivayetlerin sahih hadis kaynaklarından metin olarak birebir olmasa da telmih yoluyla alındığı görülmüştür. Ayrıca kaynaklarda tespit edilemeyen bazı rivayetlerin başka eserlerde aynı veya benzer lafızlarla yer aldığını, dolayısıyla müellifin birçok yorumunun hadislerden yaptığı çıkarımlara dayandığı tespit edilmiştir. Hacı Bektâş-ı Velî, eserinde yaptığı yorumlarda, kurguladığı veya naklettiği latife ve hikâyelerde kendinden önceki müfessir ve mutasavvıfların görüşlerinden ve eserlerinden yararlanmaktadır. Eserde metni verilerek veya telmih yoluyla delil olarak kullanılan âyetlerin çokluğunun yanında halkın konuları daha iyi anlayabilmesi ve kendi hayatları ile özleştirebilmesi için sıkça latife ve hikâye tarzı anlatım üsluplarına başvurulması dikkat çekicidir. Bu tarza uygun olarak muhayyel konuşmalara ve hikâyelere de yer verildiği görülmüştür. Bu diyalogların insanlar arasında kurgulanması edebî açıdan kabul edilebilir bir durumdur. Fakat Allah Teâlâ, Hz. Peygamber ve melekler arasında geçen ve sahih kaynaklarda tespit edilemeyen muhayyel konuşmaların eserde yer alması dikkat çekmektedir. Hacı Bektâş-ı Velî, diğer bazı müfessirlerin yaptığı gibi “Burada Allah Teâlâ sanki şöyle demek istemiştir” şeklinde bir giriş yaparak diyaloğun kurgusal olduğunu belirtmemiştir. Aksine bu diyalogları gerçekten olmuş birer hadise gibi takdim etmesi, ilmî açıdan sıkıntılı görülmektedir. Eserin, halkın ilmî seviyesine ve ilgi alanlarına uygun olarak kaleme alınması, belki de şifahî bir anlatımın yazıya geçirilmiş hali olması gibi nedenler göz önünde bulundurulduğunda bu tarz bir anlatım hoş görülebilirse de bu durum, eserin ilmî değeri açısından bir eksiklik oluşturmaktadır. Sonuç olarak eser, yazılış amaçlarına uygun olarak yeni müslüman olan Türkler arasında merhameti geniş olan Yüce Allah’ı sevdirmiştir. Güzel ahlaklı olmanın, sâlih ameller işlemenin asla karşılıksız kalmayacağı fikrinin yerleşmesini sağlayarak halk nezdinde layık olduğu karşılığını görmüş ve günümüze kadar gelebilmiştir.

Aleviliğin yeniden kurgulanması, modernleşme sürecinin doğal bir sonucu olarak gerçekleşirken, diğer yandan bu kurgunun ulemanın Ortodoks İslam anlayışına göre yapılması, Aleviliğin içinin boşaltılması anlamına gelmektedir. Nitekim geçmişten günümüze hep muktedir olan güç, Alevilerin özgün bir ibadet mekanının tanınması veya inancı yaşayış özgürlüğü gibi en temel konularda bile mutlak gücüne asimile ettiği kendi "rol model" Alevilerini yaratmıştır. Böylece "İyi Alevi-Kötü Alevi" şeklindeki ayrımlarla, özgürlük beklenen en temel hakların varlığı dahi ulema referanslı bir teolojik varoluş sorunsalına bürünmüştür.

Makbul Alevilik içerisinde rol alan veya buna karşı direnen kurumsal aktörlerin teknikleri ve klasik yaklaşımlarının çeşitli örneklerle incelendiği bu kitapta, ayrıca Alevi asimilasyonunun sosyo-psikolojik temelleri, geçmişten günümüze Alevi asimilasyonunun örnekleri, asimilasyon tuzaklarına karşı Alevi örgütlenmelerinin duruşu, Şiacı ve Sünnici sözde Alevilerin asimilasyon çalışmaları, Fethullah Gülen cemaatinin Alevi planları ve Cami-Cemevi projesi, Alevilerin Türkiye genelindeki yerleşim haritaları, Alevi nüfusuna dair tartışmalar ve Alevi nüfusunun azalmasının nedenleri ele alınmaktadır.
http://www.kitapyurdu.com/kitap/makbul-alevilik-amp-bir-asimilasyon-modeli/449804.html

Contemporary Turkey is an example for the re-definition of history for political reasons during
the so-called process of "coming to grips with the past". The historical "apology" of Turkish
PM Erdogan of the ruling mildly Sunni Islamist Justice and Development Party (JDP or AKP)
for the Tunceli Incidents (former region of Dersim) in the late 1930s started a heated and
ideologically-motivated debate between different rival political, religious, sectarian and ethnic
factions in the media. This article analyses the debate on the Dersim Incidents between rival
political media actors and reveals their respective self-concepts, worldviews and political
interests and interpretations of the past and present in Turkey.

Fuad Köprülü'nün Anadolu’da İslamiyet adlı eseri birçok bakımdan
onun Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar başlıklı
çalışmasını tamamlamaktadır. Köprülü’nün bu metinde
yürüttüğü çeşitli tartışmalar, aradan geçen yüzyıl
boyunca Abdülbâki Gölpınarlı’dan Ahmet Yaşar Ocak’a,
Suraiya Faroqhi’den Ahmet Karamustafa’ya dek takip edilip
tekrar tekrar yorumlanmış ve günümüze dek zenginleşerek
gelen literatürü şekillendirmiştir.

Nowadays, even though Alevism is accepted as an oral tradition within its own community, academic circles accepted the fact that written sources are intertwined with oral tradition and that especially texts known as “Buyruk”s were the basis of Alevi tradition. When analyzed in terms of their contents, “Buyruk” was found to be one of the most important basis for Alevi community over the years. However,
“Buyruk”s did not attract enough attention in academic circles and various “Buyruk” copies were not comparatively analyzed in terms of literature and content. This paper opens up a critical discussion on the importance of “Buyruk”s and the process of exclusion of Alevis since the mid-19th century. The first part of the paper will provide an explanation of what “Buyruk”s are and how and under which circumstances Alevi community was excluded from written sources under socioeconomic and political conditions faced by this community through history. The second part of the paper reveals that the concept of Muhammad-Ali, described in “Buyruk”s, merges not with mythological narrations, but with historical authenticity of gnostic narrations. In this context, this part also reveals the fact that God is the one who commands (“buyuran”) and “the way of Truth”, that was foreseen, was
given in the form of the ancient way of Muhammad and Ali, and the recognition was
given from the beginning of time. This speculative analysis and comment are offered
as a contribution towards opening up a new research field.

2012 yılında İstanbul Bağcılar'da “3.Uluslararası Nakibu'l Eşraf Seyyidler-Şerifler Buluşması” başlığı altında bir toplantı gerçekleştirildi. Bu, 2009 ve 2011 yıllarında Diyarbakır'da yapılanların devamıydı. Seyitlik meselesinin Orta Doğu açısından önemli konulardan biri olduğunu belirtmeme gerek yok. Ben, bu yaygın olgunun daha çok Aleviler halkasını tanımaya çalıştım. Kolay bir mesele değildir ve henüz cevaplanmamış epey bir soru bizi beklemektedir. Alevi seyitlerine dair yöneltilebilecek soruların cevaplarının bir bölümü bu inanç dahilinde yapılacak araştırmalara bağlı; fakat diğer bölümü için de muhakkak ki, ötesine bakmak gerekecektir.

Günümüzde daha pek çok çalışmayı gerektiren dilbilim ve psikoloji alanına giren sorunlar, dil edinimi ile ilgili çalışmalardan gelecek verilerle aydınlanma bulmakta ve ortaya çıkan bilgi ise bir takım soruları beraberinde getirmektedir. Kavram mı yoksa sözcük mü önce edinilir? Dil gelişimi ile birlikte öğrenilen yeni kavramların zihinde örgütlenmesi, nasıl bir düzeni takip eder? Bu soruları merkezinde bulunduran Öntür Kuramı, ulamın dereceli bir içyapısı olduğunu öne sürerek ulam öğelerinin, bulunduğu ulamı en iyi temsil eden öğeler etrafında odaklandığını savunmaktadır. Dereceli bir üyelik söz konusu olunca, zihinden çağrılma ve kavranma zorluğu üzerinde kavramın öntürlüğü etkili olmaktadır. İşte bu çalışma, deyimlerin bileşen adlarının öntürlüğü ve deyimin anlamlandırılması arasında bir koşutluğun olup olmadığını sorgulamaktadır. Araştırma grubu, anasınıfı, 3. sınıf, 5. sınıf ve 8. sınıflardan çocukları kapsamakta olup ilk uygulamada BEDEN BÖLÜMÜ üst ulamına ait kavramların bu yaşlara göre öntürlük değerleri sormaca yöntemiyle belirlenmiştir. Ortaya çıkan verilerden yola çıkarak seçilen kavram adlarını bileşeni olarak bulunduran ad + eylem yapısındaki deyimler, ad bileşeninin öntürlüğüne göre derecelendirilmiş ve her biri bir öykünün sonuç tümcesi olarak verilmiştir. Deyimlerin ya değişmeceli ya da gerçek anlamlarını yansıtan ya da konu dışı olan resimler hazırlanarak, bir kavrama testi oluşturulmuştur. Çocuk katılımcılar, öyküleri dinleyip sonundaki deyimi duydukları anda, öyküden anladıklarına dayalı olarak resimlerden birisini seçmişlerdir. Verilen yanıtların doğruluğu ve tepki süresi dikkate alınarak, deyimlerin anlamlandırılmasında bir öntürlük etkisi olup olmadığına yönelik çözümleme yapılmıştır. Anasınıfı grubu, ağırlıklı olarak gerçek anlamı seçmiş olup, diğer gruplarda ise ilerleyen yaşla birlikte değişmeceli anlama bir yönelim gözlenmiştir. Deyimlerin anlamlandırılmasında öntürlük etkisinden bahsetmeyi mümkün kılan bu bulgular, deyimlerin kalıplaşmış ve tek parça sözcükler olduğunu dolayısıyla bileşen sözcüklerin deyimin değişmeceli anlamı üzerinde bir etkisi olmadığını öne süren varsayımlara karşıt veri niteliğindedir. Diğer bir deyişle, deyimlerin anlamlandırılmasında, değişmeceli anlama erişildiği durumda bile gerçek anlama bir şekilde erişim sağlandığına dair, alanda yaygın çalışılmış tanınırlık ve saydamlık kriterlerinden farklı olarak, öntürlük kriteriyle kanıt sunulmuştur.

Bu makale, Alevilerin, özelde Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal'le, genelde Cumhuriyet'le olan ilişkilerini, Varto ve Koçgiri Alevileri bağlamında incelemketedir. Dersim Alevilerinin değişik kollarına bağlı bu iki bölge aşiretleri, 1918 ve 1923 yılları arasında Kemalist harekete yönelik farklı tutum sergilemişlerdir. Varto Alevileri'nin Cumhuriyet'i destekleyici bir tutum içinde olmalarına karşın, Koçgiri Alevileri karşıt bir duruş sergilediler. Makalede bunun nedenleri irdelenmektedir. Sonuçlar şöyle özetlenebilir: Varto Alevleri'nin Cumhuriyet'i desteklemeleri, birçok araştırmacının ileri sürdüğü gibi M. Kemal'in ilerici fikirlerinden ötürü değil, Varto'daki aşiretler arası ilişkiler ile inançsal farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Koçgiri'deki durum ise daha zor bir izahata işaret etmektedir. Kürt Ulusçuluğu fikri, buradaki karşıtlığın ana nedeni olarak belirmektedir.

are very strongly influenced by a text known as the Buyruk, which they attribute
to Imam Cafer. According to both Bektasi doctrines and the Buyruk, the first
and necessary step towards personal development is mastering orthodox practice,
which they know as Seriat. In practice, however, most Alevis do not hold
the Kuran to be literally true, and they go only very occasionally to mosques.
The great majority of Alevis do not regard praying by genuflecting, going to
Mecca, fasting in Ramazan or paying alms to be a requirement for religious
fulfilment. Instead, they favor the contemplation of a mystical, or an esoteric
version of faith, which they know as Tarikat, and trace its source to secrets that
have been revealed by God to Ali, the Prophet’s son-in-law. While the Alevi
practice of religion in the sub-province has gone through many reformulations
and changes in the past decades, it is currently influenced by a growing populist
movement in Turkey as a whole which is likely to result in a codification, albeit
one sometimes contested, of their hitherto largely oral tradition.

Çevirmen notu:
"J. Theodore Bent’in 1890’daki Anadolu (Asia Minor/Küçük Asya) seyahatlerine dayanarak Osmanlı Akdenizi’nin Çukurova (Kilikya) bölgesine denk düşen sâhada yaşam süren Alevî-odak aşîretler hakkında bilgi verdiğini, bir önceki çeviri çalışmamızda Tahtacı Alevîleri üzerinden nakletmiştik (Bent, 2021: 241-246). Bu tercümede, Kızılbaş-Alevî nitelikli Tahtacı Türkmenler (Yörükân/Yörükler) hakkındaki makalesini/gezi notunu takviye eden, Çukurova Nusayrîleri için ürettiği verileri çevirdik. Ardından, çeviri metnin sonunda “Bent’in Nusayrîler kapsamındaki somut bilgi ve değerlendirmelerini 19. yüzyıl Osmanlı sosyo-politik konjonktürüne nasıl bağlayabiliriz, ne denli uzam/anlam bağıntıları üretebilir, bunu dinî/politik Osmanlı sosyal târîhine yedirebiliriz?” soruları etrafında ortaya konan bilgileri değerlendirmeye çalıştık."