Ckdif&Kd RRSM B0waugh

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 36

&ckdif&kd;rrSm b0wauGh

=umOD;jzL
ESif;qDvGifjyifpmay.
trSmpm
· jynfolbufrS &yfwnfaom awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;onf zqyvacwf rSonf ,ae@ etzppftpkd;&acwftxd
azmufjyefa&;tpkd;&tqufqufukd Armjynfw0ef; jynfe,fESifh a'otoD;oD;wkd@wGif rdrdwkd@.toufaoG; ac|;rsm;
ay;vSLum qif;&J'kuQtrsKd;rsKd;ukd &ifqkdifausmfv$m;+yD; wkdufyJ0G ifcJh=u&ygonf?
· &ckdifjynfe,f/ weoFm&D paoma'owkd@rS ArmjynfuGefjrLepfygwD. om;aumif;&wem/
orD;aumif;&wemwkd@onfvnf; azmufjyefaom tpkd;& tqufqufukd ZGJebJ}uD;pGm a&&SnfwkdufyGJ qifE$JcJh±kHomru
ajrmufjrm;vS pGmaom tmZmenfESifh ol&Jaumif;&Jabmfrsm;onf Armjynfolw&yfvkH; vkH;0 vGwfajrmufa&;twGuf
olwdk@.wefzkd;&SdvSaom toufaoG;rsm;ukd paw;ay; vSLoGm;cJh=uavonf?
· ygwD.acgif;aqmifwOD;jzpfaom uG,fvGefoGm;+yD jzpfonfh &Jabmfausmfjr. usef&pfol ZeD;onf &ckdiftrsKd;orD;
=umOD;jzL(a':OD;pdef) onf &Jabmfausmfjr tygt0if ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifjynfe,fwGif awmfvSefa&;qifE$J&if;
usqkH;oGm;cJh=uaom ol&Jaumif;tmZmenfrsm;ESifh &ckdif±kd;r. awmfvSefa&; wkdufyGJrsm;ukd wrf;wvGrf;qGwfpGmjzifh
*k%fjyKa&;zGJ@vmygonf?
· av;pm;tm;uszG,f tmZmenf ol&Jaumif;&Jabmfrsm;. pdwf"mwf/ &ckdif jynfe,fajymufusm;wkdufyJrG sm;ESifh
ajymufusm;a'otawG@t}uKHrsm;xJrS twk,lp&m pHerlemrsm;ESifh qifjcifzG,foifcef;pmrsm;ukd vufqifhurf;vkdaom
apwemwkd@jzifh Tpmtkyfuav;wGif olcHpm;rdonfhtwkdif; ±kd;±kd;&Sif;&Sif;jzifh olwwfEkdifor# azmfxkwfa&;zGJ@xm;avonf?
· +yD;jynfhpkHonf[krqkdEkdifaomfvnf; tenf;qkH;tm;jzifh &ckdifjynfe,frSm qifEJ$cJhaom awmfvSef a&;/ ajymufusm;a'orS
tqif;&Jtyifyef;cH vkH;yef; wkdufckdufcJh&r_rsm;ta=umif;ESifh av;pm;*k%fjyKtyfaom tmZmenf&Jabmf rsm;ta=umif;
wwfEkdifor# rSwfwrf;wifxm;onfh &Sm;&Sm;yg;yg; pmtkyfav; wtkyfawmh jzpfayvdrfhrnf[k xifjrifar#mfvifhrdygonf/ ?

ESi;f qDviG jf yifpmay


(2006-ckESpf)
&Jabmf ausmfjr
(1915-2005)

ckdifjynfe,f ygwDtwGif;a&;r–; &Jabmfausmfjr.rdom;pk


&ckdifjynfe,frS ygwDA[kdokd@ xGufvmpOfu
(1979-yDuif;)
ESif;qDvGifjyifpmay
2006ckESpf =o*kwfv


=umOD;jzL (a':OD;pde)f

&ckdif¶kd;rrSm b0wauG@
yda,[d 0dy`a,ma*g 'kauQm
(cspfcifolESifh auGuGif;&jcif; qif;&J)

cspfcifav;pm;&ygaom &Jabmfausmfjræ
ol usrwkd@rdom;pkESifh jynfolvlxktaygif;ukd cGJcGmoGm;cJhonfrSm 2005-ckESpf/ 4 v/ 21
&ufae@rkd@ ,ae@tcsdefwGif wESpfoufwrf;yif ausmfvmcJhacs+yD? usruawmh rae@wae@uvkdyif cHpm;ae&qJyg? ol
ajymcJhaompum;awGæol v_yf&Sm;cJhaom oGifjyiftrlt&mawGæusrpdwfxJrSm ,ae@wkdif jrifa,mifaeqJ ygay? usr
rD;zkdxJrSm csufðywfaewkef;æol@ac:oHukd =um;vkdufrdojzifh ±kwfw&uf tdyfcef;wGif;okd@ tajy;av;0ifoGm;vkdufrdonf?
tcef;0a&mufrS usr jyefvnf owd0ifvmrdonf?
tkdæolr&Sdawmhygvm;?
usrrSm ,if;uJhokd@ owdvufvGwfjzifh ol&Sdaeao;ovkd xifa,mif jrifrSm; jzpfrdonfrSm t}udrf}udrf tcgcgyg?
olonf wwfEkdifor# ol@ukd,fwkdif ol@bmom vkyfvkdukdifvkdpdwf &Sdol jzpfygonf? tdrfrSm jzpfjzpf/ aq;±kHrSm
jzpfjzpf ol@bmom v_yf&Sm;&ef }uKd;pm;wwf onf? vrf;rav#mufEkdifayr,fh vrf;av#muf Ekdif&ef }uKd;pm;wwfovkd
rxlrx Ekdifayr,fh xlxEkdifatmif }uKd;pm;wwfoljzpfonf? txl;ojzifh ol@ab;em;rSm b,folrS r&Sd awmhonfhtcg ol
onfuJhokd@ }uKd;pm;vkyfaqmifwwfonf? 'ga=umifh ol@ac:oH=um;vkdufonfESifh usr ol@xH tajy;uav;oGm;rdp+rJ? ol@xH
a&mufoGm; +yDqkdv#if ol@ukd wcgwav ukwifrSmajcwGJvGJæwcgwav wapmif;}uD; rvSnfhEkdif/ ra&$@Ekdif jzpfaewm
awG@&wwfonf? 'ga=umifh usrwkd@rSm ol@ukd wa,mufxJ rxm;&Jyg? usrwkd@ rdom;pk wa,mufwvSnfhpD apmifh+yD;
jyKpk=u&ygonf? txl;ojzifh om;ESifhusr wa,mufwvSnfhpD yifwkdifjyKpk=u&onf? useforD; awGuvnf; olwkd@
twwfEkdifqkH; tcsdef,l+yD; vma&muf jyKpkwwf =uygonf?
olonf aq;±kHay:rSm wESpfwkdifonftxd aecJh&ygonf? ol@yifukd,fpdwf "mwft&qkdv#if aq;±kHwuf&rSm
tvGef0efav;wwfolyg? ol rusef;rrmjzpfwkdif; usruyJ ol@ukd twif;wkdufwGef;+yD; aq;±kHwif&onfcsnf;jzpfonf?
aq;±kH wuf&+yDqkdawmhvnf; wygwfavmuf =umvm+yDqkdv#ifyif tdrfjyefzkd@ awmif;qkdae wwfonf? q&m0efvmv#if
b,fawmhtdrfjyef&rvJ[k usrukd tar;ckdif; wwfonf? olu w±kwfpum;raygufojzifh olukd,fwkdif rar;Ekdif&Smyg? ol.
aemufykdif;usef;rma&;tajctaeonf aq;±kHESifh uif;uGmIr&Ekdifonfh tajc tae jzpfvmaeygonf?
onfvkdESifh 2004-ckESpf/ 11-v/ 10-&ufae@(ol@arG;ae@) a&muf&Sd&ef eD;uyfvmonfhtcsdefwGif usru
q&m0efxHcGifhyef+yD; ol@ukd tdrfokd@ c% jyefac:vmcJyh gonf? ol@twGuf arG;ae@yGJuav;vkyfay;vkdI jzpfygonf?
arG;aeyGJ[k qkd&aomfvnf; }uD;}uD;us,fus,f awmh r[kwfyg? cifrif&if;ESD;aom &Jabmfrsm;/ rdwf aqGrsm;
av;ig;q,fa,mufavmuf zdwfac:+yD; om;awG orD;awG ukd,fwkdif a=umfavSmfay;onfh acgufqJaG =umfESifh {nfhcH±kHom
jzpfygonf? t"du-uawmh ol@ukd ol@rdwfaqGa&mif;&if;rsm;ESifh awG@qkHapvkdonfh &nf&G,fcsufyg? ,if;tcg
ol@pdwf"mwfrSm wpkHw&m vef;qef;r_&Sdvm+yD; pdwfauseyfr_&&Sd vmygonf? olonf &Jabmfrsm;/ taygif;tazmf
a&mif;&if;rsm;ukd tvGefcifrifwrf;wwwfolyg? ol@ woufwmb0 rSm &Jabmfrsm;t=um;/ jynfolrsm; t=um;
oGm;vmaexkdifcJholrkd@ txD;usefb0rsKd;rSm raewwfoljzpfygonf? ol@twGuf arG;ae@yGJav; jyKvkyfay; &onfrSm
atmifjrifr_&Sdonf[k usrpdwfrmS xifjrifcpH m;rdygonf? ol ajym[,f-qkd[,fESifh aysmfaysmfyg;yg; jzpfvmwm
jrif&onfhtwGuf usr auseyfrdygonf?
tJ'Dtacgufu tdrfrSm ol (7) &uf aeoGm;cJhygonf? aq;±kHa&muf+yD; aemuf ol aemufwacguf tdrfokd@
jyefrvm EkdifcJhawmhyg? ol qkH;yg;cgeD; &uf(20) cef@tvkdrSm ol tdrfwacguf jyefvkda=umif; q&m0efxH cGifhawmif;ygonf?
q&m0efu aemufxyf &uf(20) avmufapmifhygæwJh? &uf(20) jynfhv#if tdrfjyefcGifhjyKrnf qkdaomtcg usryifv#if
tm;wufvmrdygao;onf? aemufxyf q,f&ufcef@ ausmfvGefvmaomtcgwGifrlum;
usr.ar#mfvifhcsufa&mifjcnfuav; òyuGJqkH;yg; oGm;&awmhrnfukd usr &dyfpm;rdvmygonf? ol@a&m*gt ajctaeukd
od&Sdxm;=uvkd@ q&m0efu &uf(20) apmifhckdif;xm;wmukd;? ol b,fvkdrS tdrfjyefvmEkdif awmhrnf r[kwfrSef;
usronfyifv#if od&Sdvm&yg+yD?
q&m0efajymonfhae@u pwGufv#if (21) &ufajrmufaom ae@rSm ol onf xm0&
tdyfpuftem;,loGm;ygawmhonf? olESifhusr tdrfaxmifuscJh wmuvnf; 2006-ckESpf/ 4-v/ 27-&ufae@rSm
tdrfaxmifoufwrf; tESpf(40) jynfhajrmufayawmhrnf? olESifh aygif;oif;cJhonfh (39) ESpfausmf umvtwGif; ZeD;
armifESHvkdwrsKd;/ &Jabmf&JbufvkdwzkH tjzpftysufrsKd;pkHwkd@onf ajymrukef a&;rukef avmufonftxdygyJ?
ol@uG,fvGefjcif;onf ygwDESifh jynfolvlxktwGuf }uD;rm; onfh qkH;±_H;r_}uD;w&yfjzpfovkd usrwkd@rdom;pktwGufvnf;
urBm}uD;ysuf ovkdygyJvm;?
,cktcg ol@ta=umif; jyefvnfpOf;pm;vkdufrdonfhtcgwkdif; olESifh pwifawG@&SdcJh&onfh
&ckdifjynfe,fajymufusm;a'oESifh &ckdifjynfe,fawmfvSef a&;rsm;ta=umif;ukdvnf; usr r=umc%qkdovkd jyefvnf
owd&aerdwwf ygonf? oltygt0if usqkH;oGm;=u&Sm+yDjzpfaom &ckdifjynfe,frS acgif;aqmifrsm;/
awmfvSefa&;ol&Jaumif; tmZmenf &Jabmfrsm;. ykH&dyfawGukdvnf; jyefvnfjrif a,mifvm rdygonf?
usr pdwftm±kHwGif; jyefvnfxif[yfvmonfh ±kyfoGifykH&dyfrsm;onf Tr#om ruao;yg?
rkd;oufrkefwkdif;twGif;rS tHcJ&yfwnfcJh&onfh &ckdifjynfe,fæ &ckdif awmfvSefa&;æ? &ckdif±kd;ræ?
onfhaemuf awmfvSefa&;twGif;okd@ usr pwif0ifa&mufvmcJhykH ta=umif;æ?

awmfvSefa&;c&D;tp

1966-ckESpf?
avSuav;onf a&jyifukd jzwfcGJvsuf w&dyf&dyfajy;aeygonf? avSOD;ESifh xkd;cGJvkdufonfwGif a&jyifonf
v_dif;*,ufuav;rsm; jzmxGufum ckefayguf vGifhpifoGm;=uygonf?
usr&ifonfvnf; a&jyifrS v_dif;*,ufav;rsm;enf;wl wzswfzswf ckefaeonf[k usr cHpm;ae&onf?
usr.awmfvSefa&; c&D;tpayukd;?
avSay:wGifum; vl(4) a,muf? &ckdifjynfe,f ygwDrS 'k-twGif;a&;r–; &Jabmfwl (ac:) OD;wl? usræ? aemuf+yD;
OD;wl. &JabmfESpfa,muf?
tdrfrS cGJcGmvmcgpjzpfojzifh usrrSm tdrfukd jyefvnf owd&aerdygonf? usronf qif;&Jv,form;
tvwfv$m tdrf axmifpkrS arG;zGm;vmcJholyg? nDtukd armifESpfr ajcmufa,mufteuf t}uD;qkH;jzpfygonf?
ygwDA[kd.trsKd;orD; pnf;±kH;a&;ay:vpD &ckdif jynfde,fokd@ a&muf&Sdvm+yD;onfhaemuf trsKd;orD;rsm;tm; awmfvSef
a&;wyfom;tjzpf pwifpnf;±kH;&ef v_yf&Sm;vmaom &JabmfwlESifh usr pwifxdawG@cJh&jcif;yif jzpfygonf?
usrtaejzifh ygwDqkdwm bmvJvkd@awmif odcJholr[kwfyg? usrod onfuawmh
ajymufusm;rsm;qkdolawGukdom? ajymufusm;qkdolawGonf trsm;twGuf tvkyfvkyfonf? txl;ojzifh
qif;&Jom;rsm;twGuf tvkyf vkyf onf? qif;&Jom;rsm;bufu &yfwnfonfæ[lIom usrodygonf? usr
awmfvSefa&;xJ/ ygwDxJ pwif0if a&mufvmrdjcif;onf wkdufyJGi,fuav;wck atmifjrifjcif;yJ [lI usr cH,lrdygonf?
“ajymufusm;vkyfw,fqkdwm a,musfm;om;awGyJ vkyf=uwmæ a,musfm;awmifrS ysif;&dwJh
tvkyfrvkyfcsifwJholawGrS vkyfwm”qkd+yD; tazrSty usefaqGrsKd;om;csif;rsm;u qef@usifcJh=uygonf? tazuawmh
axmufcHonf? tazu aus;&GmygwD0ifwOD;vnf; jzpfonf? tazu ygwDta=umif;ukd em;vnf xm;olrkd@ usrukd
rqef@usifbJ axmufcHcJhwmyg?
usr ajymufusm;wyfom;tjzpf yg0ifaqmif&GufvkdonfhqENjzpf ay:vm rdonfrSm ±kd;±kd;uav;ajym&v#if
zdESdyfwmukdr}uKdufvkd@/ zdESdyfwm rcHcsifvkd@yg? zdESdyfr_vkd@okH;wm ygwDxJa&mufrS od&Sdvm&aomtokH;tE_ef;yg? ykd+yD;
vG,ful&Sif; vif;atmif ajym&v#ifawmh olwyg;. tEkdifusifhr_ukd rcHvkdwmygyJ? txl;ojzifh t&yfom;b0rSm
tdrfaxmifusonfhtcg vifa,musfm;awGu ukd,fhZeD;onf tay: tvGeftrif; tEkdifusifhwwf=uygonf/ qkd;qkd;0g;0g;
±kdufESufqJqkd wmukd vkyf±kd;vkyfpOfwckvkd vG,fvG,fayghayghav;yJ vkyfaewwf=uonf? onftjcif;t&m ukd usr
wl;wl;cg;cg; rkef;wD;pdwf jzpfay:cJh&onf?
ukd,fvnf; tcsdefwefvkd@ tdrfaxmif&ufom;uscJhv#if 'DtjzpfrsKd;}uKH &rSmukd wpdrfhpdrfhawG;+yD;
a=umufaerdcJhonf? 'Dvkdb0rsKd; r}uKHcsifyg? ygwD tokH; tE_ef;ESifhajym&v#if 'Dvkdb0rsKd;u vGwfajrmufatmif/
uif;a0;atmif ±kef;xGufcsif wmygyJ? onfvkdpdwfrsKd;0ifaeonfhtcsdefrSm wkdufwkdufqkdifqkdif trsKd;orD; &Jabmfopf
pnf;±kH;odrf;oGif;&ef pwif}uKd;yrf;vmonfh &JabmfwlESifh pwifawG@ &Sdvkduf&avonf? &Jabmfwl
pnf;±kH;&Sif;vif;ajymjyonfh pum;awGuawmh trsm;}uD;yg? 'gayrJh usr em;vnfvufcHvkdufrdonfuawmh
&Jabmfvkyfv#if 'Dvkd b0rsKd;u vGwfajrmufEkdifonfqfkdwmyJ jzpfygonf?
avSay:wGifvkdufyg&if; onfvkd a&mufwwf&m&m awG;awm pOf;pm;ae rdqJ OD;wl.pum;oHay:xGufvmojzifh
em;pGifhvkdufrdonf? “tckqkd&if rif;u trsKd;orD;&Jabmfwa,muf jzpfvm+yD? tckupvkd@ ukd,f[m ±kd;±kd;t&yfom;
wa,muf r[kwfawmhbl;? trsKd;om;awGeJ@ wef;wl &ifabmifwef;+yD; EkdifiHa&; wm0efxrf;aqmif&awmhr,fqkdwm
ESvkH;oGif;xm;yg? 'Dtodukd pkdufxlxm;;yg? aemuf+yD; t&yfolawGvkd &Sufovkd a=umufovkd vkyfraeeJ@? tck avSqkduf&if
wkd@a&muf&r,fhae&mu vlrsKd;pka'oyJ? 'DvlrsKd;pka'orSm &Sufovkd a=umufovkd vkyfae&if tvkyfjzpfrSmr[kwfbl;?
'ghtjyif olwkd@ukd apmfum;&m awmif usvdrfhr,f? 'ga=umifh 'Dtcsufukd owdxm;&r,f”[lI
ajymqkd!¸ef=um;aeygonf? }um;om ae&aomfvnf; bmukd qkdvkdrSef; usr oabmraygufyg?
onfokd@ESifh avSuav;onf &Gmw&Gmokd@ qkdufuyfa&muf&SdoGm;yg onf? &Gmokd@a&mufrS usr
tenf;i,foabmaygufovkd &Sdvm&ygonf? &Gmu “òr” trsKd;om;&Gmyg? òrtrsKd;orD;rsm;onf }uD;i,fr[l b,folrS
tusô0wf rxm;=uyg? xbDtaeESifhawmh olwkd@&ufvkyfonfh wxGmywfvnfavmufom&Sdaom teufydwfpukd
aygifwjcrf;azmf+yD; cg;pnf;}uKd;ESifh pnf;xm;wwf =uygonf? usrrSm ukd,fhtxuf vl}uD;wa,mufa&S@wGifvnf;jzpf/
tjcm;trsKd; om;rsm;a&S@wGifvnf; jzpfojzifh olwkd@ukdjrifvkduf&onfESifh rsufESm b,fxm;&rSef;rodaatmif
jzpfoGm;rdygawmhonf?
&GmxJ0if+yD;aemuf tdrfwtdrfay:okdf@ olwkd@a&S@u wufoGm;ESifh=uyg onf? olwkd@om
tdrfay:a&mufoGm;=uaomfvnf; usrrSm tdrfay:a&mufatmif b,fvkdwuf&rSef;rod jzpfaeqJyg? ta=umif;rlum;
tdrfay:wuf&ef avSum; ozG,faxmifxm;onfh opfwkH;wckom &SdaeonfhtwGuf jzpfygonf? opfwkH;ukd
xpf±kHxpfxm;+yD; ukdifwG,f+yD;wuf&eftwGuf vufukdifwef;uvnf; wyfrxm;yg? aemufqkH;wGifopfwkH;avSum;ay:
av;bufwGm;+yD; wuf&ygawmhonf? cJcJ,Of; ,Of; tdrfay:a&muf&SdoGm;onfhtcg OD;wlu tdrf&Sif OD;}uD; ta':}uD;wkd@ESifh
usrukd rdwfqufay;ygonf? “'gæ tckrSygvmwJh trsKd;orD;&Jabmfopf”[k qkdygonf? olu usrbufokd@vSnfh+yD;
“ 'gætpyJ &Sdao;w,f? wkH;avSum; av;awmif rwufwwfao;bl;”[lI &,farmajymqkdygonf? usrrSm &SufoGm;+yD;
tenf;i,f pdwfwkdcsifovkdvkdvnf; jzpfoGm;rd ygonf? 'gayrJh “ig t&yfom;r[kwfawmh ygvm;”[laompdwfjzifh
ukd,fhukd,fukd jyefxdef;vkduf&onf?
tdrf&Sif ta':}uD;u ESD;zsmuav; wcsyfcif;ay;+yD; usrwkd@ukd txkdifckdif; um xrif;yGJ jyifygonf?
xrif;qmae=u+yD jzpfonfhtwGuf xrif;pm;&awmhrnf qkdojzifh 0rf;omoGm;rdonf? tdrf&Sifta':}uD;u
paumwcsyfwGif iSufaysmzuf cif;+yD; xrif;wykHpDESifh i±kwfoD;wawmifhpD xnfhay;ygonf? onfhaemuf rJrJ
twkH;}uD;wwkH;ESifh 0g;r#pfwkwfwkwfav;awG jzwfxnfhxm;onfh cGufwcGuf ukdvnf; csvmonf? usrrSm
jrifvkduf&onfESifh pm;&rSmyif vef@oGm;rd.? usr rsufESm b,fenf;b,fykHjzpfoGm;onfukd usrbmom usrrodvkdufrdyg?
OD;wl uawmh tuJcwfvkdufdrd [efwlonf? “tJ'g òrvlrsKd;wkd@&J@ txl;av;pm;or_eJ@ au|;wJh[if;yJ? qifom;ajcmufeJ@
r#pfðywf[if;av”[lI &Sif;jyaeygonf? usr bmrS jyefajymraeawmhbJ acgif;omndwfjyvkduf&onf? ygwD.acgif;aqmifr_
atmufrSm awmfvSefa&;wyfom;wOD;.b0/ &JabmfwOD;&J@ b0 pwifc+Jh yDyJ?

wyfom;opftjzpf b0tajymif;tvJ

“awmfvSefa&;orm;qkdwm vlxkukd t+rJxm0& av;pm;&w,f? txl;ojzifh vlrsKd;pkawGeJ@ qufqH&mrSm


txl;*±kpkduf&r,f? olwkd@em;rvnfwJhudpP/ olwkd@todrjynfhpkHao;wJhudpPawGrSmvnf; txiftjrifao;+yD; ESdrfhcswJh
qufqHa&; rsKd; rvkyf&bl;? av;av;pm;pm; qufqH&r,f”
&Jabmfwl.acgif;aqmifr_atmufwGif wyfom;opfb0 pwifcsdefY &Jabmfwlu tpp t&m&m
jyKpkysKd;axmifay;cJhygonf? tao;tzGJ udpPav; awGutp *±kwpkduf ynmay;um arG;jrLcJhygonf? onfvkd &Jabmfwl.
ynmay;r_ atmufwGif rdef;uav;qkd+yD; rajym&J rqkd&JESifh t&Sufta=umuf}uD;aomudpPawG ajyaysmufwefoavmuf
ajyaysmufoGm;cJhygonf?
usrwkd@ &ckdiftrsKd;orD;rsm;.tavhtxwckrSm olpdrf;trsKd;om;rsm;ESifh ajymqkdqufqH&rSmukd
tvGefpkd;&drf&Sufa=umufwwfjcif;yif jzpfygonf? aemufykdif; wGif 'D"avhonf pepfqkd;u ay;tyfcJhaom
tarGtESpfwck[k em;vnfcH,lvm rdygonf? tao;tzGJudpPuav;awG jzpfapumrl usrwkd@ trsKd;orD;rsm; .tusifh
"avhwckjzpfaeojzifh ajym&OD;rnf? usrwkd@u =uufowf0ufowf&aom tvkyf ukd ukd,fESifhrqkdif[k
txif&Sdaewwf=uonf? =uuf0uffwkd@ukd ukd,fwkdif owfjzwf pm;okH;zkd@qkdonfrSm b,fwkef;urS rpOf;pm;cJhaom
udpPw&yf jzpfaecJhygonf?
trsKd;orD;rsm;tm; ynmay;&mrSm OD;wl.vufokH; pum;u “bmrvkyf &Jbl;/ nmrvkyf&Jbl;qkdwJh
pdwfay:vmwkdif; ukd,fhukd,fukd jyefpOf;pm;=unfh=uyg? ukd,f[m omreft&yfom;
trsKd;orD;wa,mufr[kwfawmhbl;qkdwm jyefowd &=uyg? ygwDeJ@jynfoltusKd;ukd xrf;aqmifzkd@qkd&if bmrqkd
trsKd;om;rsm;eJ@ wef;wl vkyfEkdifukdifEkdifrS jzpfr,f? tJ'Dpdwfukd t+rJwrf;arG;jrLxm;zkd@vkdw,f”[lI jzpfygonf?
&Jabmfwlonf ajymvnf;ajym/ vufawG@ vnf; ynmay;ygonf?
wcgrSm pcef;opfwck tylwjyif;aqmufvkyf&efvkdojzifh trsKd;om; &Jabmfrsm;tm;vkH;
pcef;opfaqmufvkyf&mokd@ oGm;a&mufvkyfaqmifae=uonf? pcef;a[mif;wGif puform;rsm;/ uif;orm;rsm;/
&duQmwm0efusolrsm;ESifh OD;wlwkd@ om usefae&pfcJhygonf?
&duQmwm0efusolrsm;rSm trsKd;orD;(3) a,muf jzpf.? usr/ &Jabmf tjzLarESifh &Jabmf rEkwkd@yg? cgwkdif;qkdv#if
&duQmwm0ef tvSnfhus wGJay;onfhtcg trsKd;orD;ESpfa,mufESifh trsKd;om; wa,muf/ okd@r[kwf
trsKd;om;ESpfa,mufESifh trsKd;orD;wa,muf wGJay;avh&Sdygonf? ,ckrl pcef;opfaqmuf&mwGif trsKd; om;rsm;
tvkyfvkyfzkd@vkdojzifh Txl;jcm;csuft& &duQmwm0efukd trsKd;orD; (3)a,muf wGJay;xm;jcif; jzpfygonf?
tJ'Dae@rSm &Jabmfrsm; yifyifyef;yef; tvkyfvkyfae&onfhtwGuf =uufom;[if;csufau|;&ef tpDtpOf&Sdygonf?
=uufokH;aumifu jcif;awmif; xJrSm t&SifawG? =uufrsm;. vl;vGef@ ±kef;uefoH/ wzswfzswfckefaeoHrsm;ukd
=um;ae&onf? OD;wlu =uufokH;aumifukd owf+yD; csufxm;zkd@ ajymvmonf? pcef;opf
oGm;a&mufaqmufvkyfonfh&Jabmfrsm; naejyefvmv#if pm;Ekdif aatmif tcsdefrD csufxm;&rSmjzpfonf? csufwmuawmh
ta=umif;r[kwf?/ 'D=uuf 3-aumifukd b,folowfrvJ-qkdonfh t"dy`m,fjzifh usrwkd@okH;a,muf wa,mufrsufESm
wa,muf =unfhvkdufrd=uonf? OD;wlu csufcsif;&dyfrd+yD; xyfajymonf? “vlwkdif;vlwkdif;u ukd,fhwm0efeJ@ukd,fcsnf;yJ?
ukd,fhuswJh wm0efukd rausyGefbJ olrsm;u vmvkyfay;&w,fqkdwm aumif;wJhudpP r[kwfbl;”wJh? ol ajymwmukd
usrwkd@vnf; em;vnfoabmaygufxm;ygonf? okd@&mwGif cufonfu usrwkd@okH;a,mufxJrSm b,folrS
=uufowf&Jolr&Sd? puform; &Jabmfukd tultnDawmif;vkdaomfvnf; ukd,@fwm0ef ukd,frausyGefonfh tjzpfrsKd;
a&mufoGm;rSm pkd;onfhtwGuf rawmif; &J=u/ tcsdefwefI &Jabmfrsm; jyefvmonfhtcg =uufom;[if;
csufr+yD;ao;v#ifvnf; rjzpf? Tokd@jzifh usrwkd@rSm twef=um t=uyf±kdufaerdygonf? OD;wlu tdrfay:rSm pmzwf&if;u
usrwkd@ukd tuJcwfaeonf?
aemufqkH;awmh usrwkd@okH;a,mufwkdifyif+yD;“rwwfEkdifawmhbl; a[hæukd,fukd,fwkdifyJ owf=upkd@”[kqkd+yD;
=uufukd wa,mufu awmifyHESpfzuf ukdif/ wa,mufu ajcESpfacsmif;ukdukdifæ usef wa,mufu xif;acsmif;}uD;ESifh
acgif;ukd ±kdufcsvkdufygawmhonf? onfokd@ESifh =uuf 3-aumifukd wa,muf wvSnfh pD ±kdufowf+yD; csufxm;vkduf=uonf?
pcef;oGm;aqmufonfh Jabmfrsm; jyefvm=uawmh &Jabmfwlu t&ifqkH; pajymonf?
“'Dae@ &duQmwm0efus&JabmfawG[m =uufukd ukd,fwkdifowf+yD; csufxm;w,fa[h”[k &Jabmfwlu
ajymvkdufawmh &Jabmf tm;vkH; tHh=ooGm;+yD; wu,fvm;qkdwJh t=unfhrsKd;eJ@ =unfhvkduf =uonf?
“cifAsm;wkd@ r,kHbl;vm;ær,kH&if olwkd@ukd ar;=unfh=uav? =uuf avmufukdawmh taysmhaygh? aemifqkd
&efolukdawmif owf=u&OD;rSmyJ? &efolukd ukd,fu rowf&if &efolu ukd,fhukd owfoGm;rSm aygh”wJh?

ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifjynfe,f ajymufusm;a'o

&ckdifjynfe,f ajymufusm;a'ota=umif; usrodoavmuf a&;jy ygrnf?


&ckdifjynfe,f ajymufusm;a'owGif c±kdif(3) ck &Sdygonf? ppfawGc±kdif/ ausmufjzLc±kdifESifh oHwJcG ±kdifwkd@
jzpf=uonf? ‚c±kdif(3) ckteuf ppfawGc±kdifonf tus,fjyef@qkH;/ ajymufusm;ppftwGuf
obm0ajrtaetxm;taumif;qkH;[k usr xifjrif,lqrdygonf? ta=umif;tcsufwcku ppfawGc±kdifukd &efolu
b,fvkdenf;ESifhr# xGufaygufydwfatmif 0kdif;0ef;ydwfqkd@xm;I r&yg? xGufayguf waygufaygufuawmh &Sdaewmcsnf;ygyJ?
ppfawGc±kdifonf ,if;uJhokd@ e,fajr {&d,mus,f0ef;onfhtwGuf 2-c±kdifcJu G m ppfawGta&S@jcrf;c±kdifESifh ppfawG
taemufjcrf;c±kdifqkd+yD; owfrSwfum wm0efcGJa0 ,lxm;=u&ygonf? c±kdifygwD aumfrwDonfvnf; ppfawGc±kdifwGif
trsm;ykdif; ±kH;pkdufcJhygonf?
ausmufjzLc±kdifuawmh a&ywfvnf 0kdif;aewJh c±kdifyg? &efolu 0kdif;ywf ydwfqkd@vmv#ifvnf; xGufaygufu
a&a=umif;vrf; wckwnf;om &SdonfhtwGuf &efol0kdif;vmv#if tustqkH;rsm;wwfygonf? 'ga=umifh
&ckdifjynfe,f±kH;[m ppfawGc±kdifrSmyJ ±kH;pkdufwm rsm;cJh&wmyg? oHwGJc±kdifuawmh tvSrf;uGmae wJhtwGuf tquftoG,f
tvGefjywfwwfygonf? usr od&Sdoavmufqkdv#if okH;av;ESpfaerSw}udrfavmuf tquftoG,f&wwfygonf?
xkd@a=umifh oHwJG c±kdifta=umif;ukdawmh usr xJxJ0if0if rod&SdcJh&yg?
usrwkd@ c±kdif±kH;pcef;ta=umif;ukdvnf; tenf;tyg; a&;jyygOD;rnf?
usrwkd@pcef;wGif ykHrSeftm;jzifh &Jabmf (60) rS (80) txd &Sdae wwfyg onf? wcgw&H wyfrS &Jabmfrsm;
acwW0ifa&mufvmonfhtcsdefrsKd;wGifrl tiftm;(100) eD;yg; &Sdwwfygonf? pcef;wGif XmecGJ toD;oD; &Sdygonf?
1? aq;Xme?
2? ±k;H XmeESihf
3? qufoG,fa&;Xmewkd@ jzpf=uonf?
pcef;wGif tcsdefZ,m;twkdif; tvkyf vkyf=u&onf? eHeuf (6) em&DwGif tdyf,mrS x=u&onf? (6-em&D/ 30-
rdepf) wGif wef;pD/ ypPnf;rJh atmifvHawmfESifh usqkH;oGm;onfh tmZmenf&JabmfawGukd tav;jyK+yD; ,if;aemufwGif
usef;rm a&;v_yf&Sm;r_ukd vkyf=u&onf? onfhaemuf &duQmwm0efus &Jabmfrsm; csufðywf xm;aom qefðywfwcGufukd
“raomufrae&” aomuf=u&onf? “raomuf rae&”[k 0daoojyKxm;&jcif;rSm wcsKd@&JabmfawGu
qefðywfr}uKdufonfh twGuf raomuf=uyg? xkd@a=umifh raomufrae&[k !¸ef=um;xm;&jcif; jzpfyg onf? eHeuf(8)
em&DrS (10) em&Dtxdu tvkyfcsdefyg? (10-em&D 30-rdepf) rS 12-em&Dtxduawmh eHeufxrif;pm;csdefjzpfonf? (12-
em&D/ rdepf 30) rS 2-em&Dtxdu ukd,fykdiftcsdef? ukd,fa&;udk,fwm vkyfief;t00ukd vkyfaqmif&ef twGuf jzpfonf? (2-
em&DrS 4-em&D/ 30-rdepf) txdu tvkyfcsdef? 4-em&D rS 4-em&D/ rdepf 30txd npm pm;csdef? æpojzifh
owfrSwfxm;ygonf?
pcef;wGif pcef;vkyfief; ykHrSefvnfywfEkdifa&;twGuf wae@wm -wm0ef r–;wOD;ukdvnf; tvSnfhus
cef@tyfwm0efay;xm;ygao;onf? wae@wm-wm0ef r–;.wm0efrSm eHeuf tdyf&m x-rx/ tvkyf vkyf-rvkyf
ponfwkd@ukd ppfaq; =uyfrwf&jcif;yif jzpfonf? pcef;uvmyfpnf;rS &Jabmfrsm;tm; tao;pdwf wm0efawG cGJa0ay;+yD;
vkyfief;wm0efawG xrf;aqmifapjcif;yif jzpfygonf? xif;&Sm tzGJ@/ xif;ckwftzGJ@/ qefxrf;tzGJ@/ ±kH;tzGJ@ ponfwkd@ukd
pDpOfcef@cJaG y;&ygonf?
wae@wm ukefqkH;oGm;aomtcg wae@wmvkyfief;. atmifjrifr_/ ratmifjrifr_/ tm;omcsuf&Sdr_/
tm;enf;csuf&Sdr_æ ponfwkd@ukd txuftzGJ@ tpnf;okd@ tpD&ifcH&ygonf? &Jabmf toD;oD;uvnf; wae@wm
vkyfief;okH; oyfcsufukd naewkdif;wGif ed*kH;csKyftpnf;ta0;rSm wifjy=u&ygonf? rdrdukd,f rdrd a0zefokH;oyf=u&ygonf?
onfhtjyif olwyg; c|wf,Gif;csufukdvnf; tjyK oabm a0zefaxmufjy&ao;onf? tJ'D
ed*kH;csKyftpnf;ta0;yGJqkdonfu tzGJ@ vkduf vkyf=u&jcif;yg? tzGJ@acgif;aqmifu wm0efcH+yD; usif;yaqG;aEG;&onf? wzGJ@rS
&JabmfESifh tjcm;wzGJ@rS &Jabmf jy\em&SdcJhv#if tzGJ@acgif;aqmifrsm;u wm0ef,l+yD; ajz&Sif;ay;&onf? onfvkd
tpnf;ta0;uawmh tajctaeay;v#if nwkdif;vkdvkd &Sdwwfonf?
wywfwcg ygwDuvmyfpnf; tpnf;ta0;&Sdonf? pcef;vkH;u|wf tpnf;ta0;ukdrl wvwcg
jyKvkyfavh&Sdygonf? tajctaet& (Oyrm) &efol@ xkd;ppf0if vmv#if ygwDuvmyfpnf;acgif;aqmifESifh
wyfacgif;aqmifawG acwW pka0;um a&S@vkyfief; rsm; csrSwf+yD; vlpkcJGvkdufygonf? &efol@xkd;ppf 0ifaecsdefwGif vlrsm;rsm;
pkpk±kH;±kH; jzpfraeap&ef *±kpkduf=u&onf? rdrdwm0efus&mae&mwGif toifhtae txm;ESifh ae=u&onf?
tu,fI &efol@tajctae ta&;}uD;vmv#if wpcef;vkH; pcef;vkH+cKH a&;wm0ef,lxm;aom wyfr–
;.trdef@twkdif; emcHaqmif&Guf=u&onf? jynfe,f acgif;aqmif(okd@r[kwf) c±kdifacgif;aqmifrsm; pcef;wGif&Sdaeygu wyfr–
;onf olwkd@ESifh wkdifyif+yD; vkyfief;rsm; ukd pDrHcef@cJ&G ygonf?
ajymufusm;pcef;wck csxm;a&;ta=umif;ukdvnf; usrodxm;or# tenf;i,fwifjyygOD;rnf? pcef;ae&m
a&G;cs,faom tcg rdrdu tompD;&&SdEkdifrnfh ajrtaetxm;&Sdaomae&mukd a&G;cs,fxm;&ygonf? +yD;aemuf
ta&;ta=umif; &Sdvmv#if tokH;jyKzkd@ qkwfvrf;wufvrf; ponfwkd@ukd a&G;cs,fowfrSwf+yD; &Jabmfrsm;tm;
today;xm;&ygonf? aemuf+yD; tu,fI &efolESifh rar#mfvifhbJ wkdufyJjG zpfyGm;+yD; vlpkuGJoGm;cJhv#if jyefvnfpkpnf;&rnfh
ae&mwckukd }uKdwif owfrSwf+yD; &Jabmfrsm;tm; today;xm;&onfvnf; &Sdonf?
pcef;vkH+cKHa&;twGuf uif;csxm;&ygonf? tpu &efolrsm;onf a&S@bufrS wufvmwwfp+rJjzpfonfhtwGuf
a&S@uif;ukd t"du csxm;onf? &efolrsm; a&S@bufu ay:vm+yDqkdv#if rdrdu vufOD;r_&onfjzpfI &efolrsm;
txdemonfu rsm;ygonf? &efolrsm;uvnf; wkdufyGJtawG@t}uKH&vmaom tcgwGif aemufykdif;umvrsm;Y pcef;.
aemufausmbufu ay:vmwwf=u onf? onfhtwGuf usrwkd@ bufrSvnf; aemufausmbufukd t"duxm;um
uif;cswmrsKd; ajymif;vJvkyfaqmifvm&onf?
Tr#omru/ &efolwkd@onf ajymufusm;pcef;ta=umif; pkHprf; axmuf vSrf;onfhtcg aemufwef;pcef;ukd
t"duxm; pkHprf;axmufvSrf;jcif; jyKvkyfvm onf? ta=umif;rlum; aemufwef;pcef; wGif t"du acgif;aqmifrsm;
&Sdonf? tdrfaxmifonfESifh uav;rsm; &Sd&m pcef;vnf; jzpfonf? xkd@a=umifh v_yf&Sm;r_ aES;auG;wwfonf? ,if;twGuf
wkdufyJjG zpfyGm;v#if olwkd@bufu tompD;&Ekdif onfukd wGufq+yD; aemufwef;pcef;rsm;ukdom t"duxm; pkHprf;um
wdkufv#if vnf; aemufwef;pcef;rsm;okd@om vmwkdufavh&Sdonf?
ajymufusm;wyfzJG@rsm;.owif;ukd =um;&v#ifawmh a&SmifEkdifv#if a&Smifonf? ra&SmifomrS xdyfwkduf&iffqkdif
wkdufckduf=ujcif;jzpf.? xkdokd@ &ifqkdifwkdufyGJ jzpfyGm;cJhv#if olwkd@u usnftm;ukd;+yD; vufeuf}uD;i,frsm;ESifh w&pyf
ypfcwfwwfonf? usrwkd@ &Jabmfrsm;uawmh ajymufusm;rsm;yDyD ypf+yD;v#if ajy;yJ? rdrdu OD;onfjzpfap/ &efolu
OD;onfjzpfap/ ypf+yD;v#if ajy;& onfcsnf;om? ta=umif;rlum; ajymufusm;&Jabmfrsm;qkdonfu &efolESifh usnftm;
vltm; r,SOfEkdifatmif uGmygonf? 'ga=umifh ajymufusm; ppfqifa&; rSm ukd,fu vufOD;r_&zkd@ tvGeftav;xm;&jcif;
jzpfygonf?
aemuf+yD; &efol@xkd;ppfumvtwGif; &JabmfwOD;pD. wm0efukd tenf;i,fazmfjyvkdygao;onf? pcef;wGif
tzGJ@cGJ toD;oD; &Sdonfhtavsmuf oufqkdif&mtzGJ@rS &Jabmfonf rdrdtzGJ@u wm0efv$Jtyfjcif;cH&onfh ypPnf;rsm;ukd
ta=umif;wckcka=umifh pcef;rScGmv#if ukd,fwm0ef,lxm;onfh ypPnf;ukd ukd,fESifh wygwnf; o,faqmifoGm;&ygonf?
±kH;tzGJ@rS &Jabmfrsm;onfvnf; ±kH;tzGJ@rS wm0efv$Jtyfxm; aom ±kH;ypPnf;rsm;ukd ukd,fESifhwygwnf; o,f
aqmifoGm;&rnf jzpfygonf? xkdr#om ruao;yg? &duQmypPnf;jzpfonfh qefEkd@qDbl; 12-vkH;ukdvnf; cg;ywfqeftdwfwGif
t+rJxnfhxm;+yD; cg;rSmaqmifxm;&onf? ±kdifz,faoewf wvufeJ@ usnf 50/ rdrdt0wftpm; ausmykd;tdwf/ yef;uefjym;
ponfwkd@ukdvnf; ,laqmif&ygonf? tu,fI &efolESifh jyif;xefpGm wkdufyGJjzpfcJh+yD; rdrdypPnf;ukd
av#mhzkd@vkdvmcJhrnfqkdv#if rdrdukd,fykdifypPnf;ukdom t&ifav#mhypf&ygonf? vlraobJ vufeufusnfqef rqkH;ap&
qkdonfh pnf;urf;owfrSwfcsufvnf; &Sdao;onf?
ykHrSeftcsdefrsm;wGifvnf; usrwkd@ ±kH;rsm;onf tvGef tvkyfrsm;ygonf? ygwD±kH;.
avhvma&;pmapmifpmwrf;awGtjyif ygwDb¾maiG aumufcH&ef twGuf ajypmjzwfykdif;ukdvnf; ±kdufESdyf
xkwfvkyf&onf? &ckdifjynfe,f ajymufusm; a'o. b¾maiG aumufcHr_ESifh pyfvsOf;I ajym&v#if ygwDb¾maiGonf
ygwD. toufaoG;a=um[k qkd&ygrnf? tb,fa=umifhqkdaomf ygwDb¾m r&SdcJhv#if ygwDr&yfwnfEkdifyg? onfhtjyif
Tb¾maiG aumufcH&mwGif &Jabmfrsm; touf ESifh &if;+yD; aumufcHcJh&jcif; jzpfonf? b¾maiGaumufcHonfhwm0ef
xrf;aqmif &if; &Jabmfrsm; touf ay;oGm;&onftjzpftysufrsm;rSm renf;vSyg? xkd@a=umifh b¾maiGokH;pGJ&mwGifvnf;
pnf;pHepfuspGm okH;pGJ&ygonf? tu,fI tvGJokH;pm; vkyfcJhv#if jyif;xefaom ta&;,lr_cH=u&onf? aumufcH&&Sdaom
b¾m aiGxJrS owfrSwfxm;aom tcsKd;tpm;t& ygwD A[kdtwGufvnf; t+rJwrf; oD;oef@ csefxm;&ygonf?
ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifjynfe,fajymufusm;a'o. tae txm;ukd tusOf;csKyfazmfjyjcif; jzpfygonf?

b0.tajymif;tvJrsm;

±kd;±kd;omref t&yfom;b0rS ygwD. ajymufusm;wyfom;tjzpf ajcpkHypf vSrf;0ifvkdufjcif;onf usrb0ukd


wqpfcsKd; vSnfh ajymif;vkduf&jcif;yif jzpfygonf? ygwD.&Jabmftjzpf wm0efxrf;aqmif&jcif;rSm jynfol@tusKd;xrf;aqmif
&jcif;jzpfojzifh rGefjrwfav;eufonfESifhtr# tjcm;wzufwGifvnf; pGef@v$wfpGef@ pm;&jcif;/
tcuftcJrsm;ukd }uKd;pm;±kef;uef&jcif;wkd@ rsm;jym;pGm&Sdaeojzifh omrefb0ESifh rwlonfrSm trSefyifjzpfygonf?
usrb0.tvSnfhtajymif;rSm Tr#om ruyg? &ckdifjynfe,f ajymufusm;a'owGif; ygwD.wyfom;tjzpf
a&muf&Sdvm+yD;aemuf rsm;pGm r=umvkdufrDyif usrb0Y aemufxyf tvSnfhtajymif;w&yf xyfrHay:ayguf vmcJhygonf?
&ckdifjynfe,f.jynfe,f ygwDdtwGif;a&;r–;tjzpf &ckdif awmfvSefa&ukd acgif;aqmifaeaom &Jabmfausmfjronf
ol@pcef; twkdufcH&+yD; ol@ZeD;tygt0if &Jabmfrsm; usqkH;oGm;ojzifh }uD;pGmaom qkH;±_H;epfemr_ukd }uKHawG@cJh&ygonf?
xkd@a=umifh pdwfxd ckdufr_ukd cHpm;aeonfhtjyif usef;rma&;vnf; csKd@,Gif;vmae ygonf? xkdr#omruao;yg?
&JabmfausmfjrwGif vlrr,f uav;i,fwOD;vnf; usef&pfaecJhygao;onf? (“pef;pef;”yg) onforD;i,fav;twGuf
xdef;ausmif;&ef vlvkdaeygonf? &Jabmfrsm;u wa,mufwvSnfhpD orD;i,fav;ukd =unfhay;ae =uonf? okd@&mwGif
a&&SnfrSm &Jabmfrsm; wa,mufwvSnfhpD =unfhay;&ef b,f rSm jzpfEkdifygrnfenf;? &Jabmf rsm;onfvnf;
ukd,fhwm0efESifhukd,f toD;oD; vkyfief;wm0ef &Sdae=uygonf?
twGif;a&;r–;onf uav;uwzuf/ usef;rma&;uwzufESifh vkyfief; wm0efrsm;ukd aumif;pGm rvkyfEdkifbJ
jzpfae&onf? &Jabmfausmfjr vkyfief;wm0ef awGukd ukd,fzd&ifzd aumif;rGefpGm rvkyfEkdifygu &ckdifjynfe,f&Sd
ygwDvkyfief;rsm;/ &ckdifawmfvSefa&;ESifh ajymufusm; a'ovkyfief;rsm; }uD;rm;pGm xdckdufqkH;±_H;r_awG jzpfvmEkdifonfrSm
trSefyif jzpfygonf?
onfudpPonf omrefudpP r[kwfyg? awmfvSefa&;twGuf ta&;}uD; aom udpPjzpfvmaoma=umifh
&ckdifajymuf usm;a'orS acgif;aqmifrsm; acgif;csif; ±kdufaqG;aEG;=u&ygawmhonf? tpu onfudpP usrxH
a&mufvmvdrfhrnf[k rxifcJhrdyg? usrukd acgif;aqmifrsm;u aqG;aEG;vmaomtcgwGif usr.taz a&m/ &Jabmf
wlwkd@uyg onfudpPukd oabmwlpDpOf+yD;om; jzpfaeyg+yD? usrtae jzifh tpuajymcJhovkd vGwfvGwfvyfvyfb0jzifh
awmfvSefa&;wm0efukd xrf; aqmifvkdpdwf&Sdaeao;aomfvnf; acgif;aqmifrsm;u 0kdif;+yD; onfwm0efrSm ta&;}uD;aom
wm0efjzpfa=umif;/ onfwm0efonf ygwDtwGif;a&;r–; &Jabmf ausmfjrukd ulnD±kHomru &Jabmfrsm;ESifh
&ckdifawmfvSefa&;ukd ulnDtvkyftau|; jyKjcif; jzpfa=umif; tav; teufaqG;aEG;vmojzifh usr oabmwl acgif;ndwf
vkduf &ygawmhonf?olwkd@ajymovkdyif usr onfwm0efukd ,lcJhonfhtwGuf &ckdif jynfe,frS &Jabmfrsm;omruyJ
usrwkd@e,frS vlxk.av;pm;r_ukd cHcJh&ygonf?
'ga=umifh onfESpfonf usrb0twGuf qpfcsKd;tvSnfhtajymif;awG rsm;onfhESpf[k qkdrdjcif;jzpfygonf?
onfESpfwGifyif awmfvSefa&; ajymufusm; &Jabmfb0 a&mufcJh&onf? onfESpfwGifyif rar#mfvifhbJ tdrfaxmifuscJh&onf?
tdrfaxmifus±kHr#ruyg/ uav; rdcifb0ok@d csufcsif;a&mufonf[kvnf; qkdEkdif ygonf? &JabmfausmfjrwGif
use&f pfaecJhaom pef;pef;udkd usrorD;vkd tppt&m&m usr wm0ef,l apmifha&SmufcJh&ygonf?
&ckdifjynfe,f ajymufusm; tajccHa'owGifvnf; tajymif;tvJrsm; qufwkdufqkdovkd jzpfay:vmaeygonf?
onfESpfrSmyif ygwDA[kd.ukd,fpm;vS,f jzpfol &JabmfAkdvfaZ,s &ckdifjynfe,fokd@ a&muf&Sdvmonf? AkdvfaZ,s a&mufvm
+yD;aemuf acgif;aqmifrsm;onf tpnf;ta0;twGuf jyiffqifa&;vkyfief;rsm; pvkyf+yD; jynfe,faumfrwDtpnf;ta0;
usif;ycJh=uygonf? TtcsdefwGif aemufxyf tajymif;tvJwckrSmum; AkdvfaZ,s &ckdifjynfe,fukd a&muf&Sdvm a=umif;
&efolu owif;&oGm;+yD;aemuf “&Jrif;OD;”xkd;ppfqkdaom trnfjzifh xkd;ppf}uD; qifvmjcif; jzpfavonf?

oifwef;wuf&jcif;

&efol.“&Jrif;OD;”xkd;ppfukd pwifawmhrnfh ta=umif; =um;odae& aomfvnf; ygwD.rlvtpDtpOft&


wyfom;opfrsm;ukd ppfa&;tajccH oifwef; wck zGifhvSpfoif=um;ay;&ef &Sdaeygonf? oifwef;ukd e*kdu vlrsm;pkESifh
zGifhvSpf oif=um;ay;&ef tpDtpOf &Sdaomfvnf; &efol@xkd;ppf pvmrnfh tajctaea=umifh vlenf;pkESifh om
zGihfvpS fcJh&ygonf?
usrtaejzifh ygwDwGif;a&mufrS acgif;aqmifrsm;.ynmay;oGef oifr_a=umifh pepfqkdonfta=umif;/
ygwDta=umif;/ awmfvSefa&;ta=umif; wpkHw&m em;vnfvm&ygonf? usrwkd@rSm ynmrwwf=uyg? xkd@a=umifh
ygwDwGif;wGif &Jabmfrsm;.pmayoifay;r_ukdvnf; wzufrS oif,lae&onf? tjcm;wzufrSrl ygwDta=umif;/
jynfolta=umif;/ txl;ojzifh EkdifiHa&; ta=umif;awGukd avhvmoif,l&ygonf? usrwkd@acgif;aqmifrsm;onf oifwef;
oabmrsKd;r[kwfbJ olwkd@tm;v#iftm;ovkd wpcef;vkH;ukdac:+yD; ygwDta=umif;/ EdkifiHa&;ta=umif;/
jynfolvlxkta=umif; ponfwkd@ukd a[majymaqG;aEG; jywwf ygonf?
&Jabmfrsm; roifrae& oif&rnfh tajccHppfa&;oifwef;onfvnf; pwifvmcJhyg+yD? &efolESifh
ta&;ay:awG@qkHwkdufyGJjzpfonfhtcg rdrdukd,fukd umuG,f+yD; jyefvnfwkdufckdufEkdifa&;twGuf &nf&G,fjcif;jzpfygonf?
onf oifwef;twGif;rSmyif usrtaejzifh rarhEkdifonfh tjzpftysufw&yf jzpfyGm; cJh&ygonf?
tajccHppfoifwef;wuf=uolrsm;xJwGif trsKd;orD;(3) OD;vnf; yg&SdcJh onf? &JabmfrEk/ &Jabmf tjzLar(crD;
trsKd;orD;) ESifh usrwkd@yg? oifwef; pwif+yD; wef;pD/ tav;jyK/ b,fvSnfh nmvSnf havmufom oif&ao;csdefwGif usr
zsm;+yD; temawGaygufvmonfhtwGuf oifwef;wywfaemufus usefcJh ygonf?
usr aeaumif;vmojzifh oifwef;jyefwufonfhtcg vufeufukdif wG,f+yD; csdef&G,fypfcwfonfhtqifhukdyif
a&mufaeav+yD? xkd@a=umifh tjcm; oifwef;om;wkd@ukd trDvkduf&ef usru oifwef;r–;xH cGifhawmif;+yD; tjyifrSm
avhusifh&ygonf? aoewfypfavhusifh&mwGif aoewfajymif;0xdyfrSm q,fjym;aph ukdwif+yD; aoewfarmif;ðzwf&onf?
armif;ðzwfaomtcgwGif q,fjym;aph usroGm;atmif owdxm;avhusifh&ygonf? aoewfu usrwkd@ tac: tar&duef
±kdifz,f uwkH;jzpfygonf? usr aoewfarmif;ðzwfonfhtcg q,fjym;aphu ususoGm;ojzifh rdrdukd,frdrd
rausreyfjzpfaerd+yD; tjyifrSmavhusifhzkd@om pdwfapmaeygonf? xkd@a=umifhyif }uD;av;aom trSm;wckukdf
usL;vGefrdcJh&ygonf? usr avhusifhonfhtcg aoewfESifhusnfukd rppfaq;rdojzifh usnfqefxnfh xm;onfukd
armif;ðzwfvkdufrdjcif; jzpfygonf? oifwef;xJrSmuawmh aoewfukd ppfaq;+yD;rS oifwef;om;rsm;ukd
ukdifwG,fapaoma=umifh bmjy\emrS r&Sdyg? usr tjyifrSm avhusifhawmh aoewf.vkH+cKHa&;cvkwfukd rðzwfbJ
avhusifhypfcwf rdwmyg? &efol@xkd;ppf&SdaecsdefwGif aoewfypfazmufrdjcif;onf }uD;av;aom trSm;[k qkd&ygrnf? usr
aoewfavhusifh&mwGif aoewfajymif;0xdyfwGif q,fjym;aphwifay;olrSm &Jabmf atmifjrodef;(ac:)
&Jabmfodef;aatmifyg? ( ol onf yefqef; txd a&muf&SdvmcJh+yD; aemufykdif;wGif tv,fykdif;a'oY *k%fajymif pGm
usqkH;oGm;cJhaom&Jabmf jzpfygonf)
usr aoewfypfazmufvkdufrdonfhtwGuf wpcef;vkH;vnf; ±kwf±kwf oJoJ jzpfoGm;onf? &efol@xkd;ppf
&SdaeonfhtcsdefwGif aoewfypfazmuf rdjcif;jzpf onfhtwGuf csufcsif;yJ pcef;vkH;u|wf tpnf;ta0; ac:+yD; usrwkd@ukd
a0zefa&; vkyf=uygawmhonf? xkdpOfu ppfaq;a0zefr_jyKonfukd OD;aqmifjyKvkyfolrSm &JabmfAkdvfaZ,syg?
onftrSm;twGuf yxrqkH; wm0ef,l&rnfholrSm oifwef; r–;jzpfol &Jabmf atmifausmfckdif(aq;r–;) [k
axmufjyygonf? ta=umif;rlum; oifwef;om;ukd tjyifrSmavhusifhzkd@ cGifhjyKcJholrSm oljzpf+yD; aoewfukd aocsm
ppfaq;+yD;rS avhusifhzkd@ aoaocsmcsm r!¸ef=um;cJhonfhtwGufyg? 'kwd, wm0ef&SdolrSmum; wae@wm- wm0efr–;jzpfol
&Jabmfaat;xGef;[k qkdygonf? wwd,wm0ef,l&rnfholuawmh aoewfukd ukd,fwkdifypfazmufrdol usrygyJ?
usrtaejzifh avhusifh&efom pdwfapmae+yD; aoewfukd rppfaq;bJ cvkwf armif;ðzwfrdonfhtwGuf ab;rSm&Sdaom
&Jabmfwa,muf toufqkH;±_H;zkd@ oDoD uav;om vkdawmhonf[k a0zefygonf? onfhtjyif aoewfoHukd &efolom
=um;oGm;v#if pcef;ukd &efolvmwkduf+yD; xdckdufqkH;±_H;r_awG trsm;}uD; jzpfp&m ta=umif; &Sdaeygonf? xkd@a=umifh
usrtaejzifh }uD;rm;pGm oifcef;pm&um onftjzpftysufav;ukd rarhwJhEkdif jzpfaerdjcif;yg?
usrwkd@rSm v,form;om;orD;rsm; jzpf=uonfhtwGuf tppt&m&m tbufbufwGif oif,lp&mawG
wykHwacgif;}uD; &Sdaeygonf? usrESifh &Jabmf tjzLarwkd@u ±kH;vkyfief;ukd oif=um; wm0ef,l&+yD; &JabmfrEku
aq;vkyfief;ukd oif=um;wm0ef ,l=u&ygonf?
TtcsdeftwGif; &efol@xkd;ppfjyif;xefvmonfhtwGuf vlrsm;pk}uD;ESifh a&Smifwdrf;&ef rvG,fulaoma=umifh
usrwkd@ pcef; taejzifh ESpfzJ@G cJI G a&Smifwdrf;=u &ygonf? usrwkd@tzGJ@onf AkdvfaZ,stygt0if
&ckdifjynfe,fygwDaumfrwDrsm;ESifh vlenf;pk jzpfygonf? olwkd@onf a&Smif&if;wdrf;&if;rS jynfe,faumfrwD tpnf;
ta0;ukd qufvkyfcJh=uonf?

trsKd;orD;rsm;. b0vGwfajrmufa&;

Ttajymif;tvJrsm;twGif;rS usrcHpm;csufukd azmfjy&v#if usrwkd@ trsKd;orD;rsm;taejzifh b,fwkef;urS


rpOf;pm;cJhrdonfh tvkyfawGukd vkyfukdifae =u&vkd@ tvGefyif pdwftm;xufoefaerdonf? usrwkd@onf b,ft&mrqkd
trsKd; om;rsm;ESifhwef;wl tcGifhta&; &&Sdae=uonf? trsKd;om; &Jabmfrsm;ESifh wef;wl vufeufukdif+yD; avhusifh=u&onf?
qefxrf;vnf;twl/ xif;ckwfvnf; twl/ xrif;csufvnf;twl bmrqkd trsKd;om;rsm;ESifhwef;wl tav;xm;+yD; vkyfief;
wm0efxrf;aqmif&ojzifh auseyfpdwf jzpfay:rdygonf?
tm;vkH;od=uonfhtwkdif; usrwkd@trsKd;orD;rsm;onf wjynfvkH;. vlOD;a&wGufcsufr_t& trsKd;om;rsm;xuf
ykdrsm;ygonf? xkd@a=umifh vlrsm;pkukd pnf;±kH;odrf;oGif;&rnfh awmfvSefa&wyfzJ@G rsm;onf trsKd;orD;rsm;ukd rpnf;±kH;bJ
rjzpfEdkiyf g?
onfhtjyif trsKd;orD;rsm;onf b0t& tzdESdyfcH&onfhbufwGif trsKd;om;rsm;xufykdI tzdESdyfcH&ygonf?
onfhtwGuf pnf;±kH;EkdifcJhv#if trsKd; orD;rsm;onf b0t& pepfqkd;rsm;ukd awmfvSefvkdonfhpdwf ykdrkdwdrf;nGwfEkdif ygonf?
trsKd;om;rsm;onf EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;ESifh vlr_a&; zdESdyfr_wkd@ cH=u&+yD; usrwkd@trsKd;orD;rsm;rSmawmh
onfpepfqkd;rsm;tjyif vifa,musfm;.zdESdyfr_ukdyg cH=u&ao;onf?
em;rvnfrDrSmawmh usrwkd@ trsKd;orD;rsm;b0onf jrifhjrwfvSonf [kyif usr xifcJhrdygao;onf?
ta=umif;rlum; tdrfaxmifus vufxyfxdrf;jrm; onfhtcg “toGif;”[kac:onfh a&$awGaiGawGukd
usrwkd@trsKd;orD;rsm;twGuf wifawmif;=u&onfhtwGufyg? pepfta=umif; em;vnfvmonfhtcgwGifrl
wkd@trsKd;orD;awGukd aiG0,fu|efawGvkd a&$aiGawGESifh wb0vkH;ukd 0,fvkduf wmygvm;[k jrifvmrdygonf?
&ckdifjynfe,f&Sd awmifay:ae crD;trsK;d orD;rsm;/ òrtrsKd;orD;rsm; .b0awGonf wu,f
oem;p&maumif;onfh b0awGyg? t&ifwkef;uqkdv#if crD;trsKd;orD;av;rsm;onf t&G,fa&mufvmonfESifh
wbufaom a,musfm; av;tdrfokd@ u|J/ EGm;/ armif;/ "m;wkd@jzifh a&mif;pm;jcif; cHpm;=u&onf? tu,fI crD;
trsKd;orD;i,fu oabmrwlv#ifvnf; a,mufsm;av;bufu twif;qGJac: oGm;+yD; tdrfaxmiftjzpf
t"rRjyKusifhjcif;cH&onfomru a,mufsm;tdrfwGif aiG0,fu|efvkd tvkyfvkyfay;&onf? wcgw&H rdbrsm;bufrS
okH;av;OD;u twif;qGJac:oGm;+yD; a,mufsm;av;tdrf ykd@vkdufonfvnf; &Sdonf?
xkdokd@ a,muQrrsm;tdrf a&mufoGm;+yD;onfhaemufwGif rdbt&if;tdrfrS taztar aoqkH;oGm;onfhwkdif
vifom; (okd@r[kwf) a,muQrrsm; oabmrwl v#if rdbrsm;tdrf jyefoGm;cGifh/ =unfhcGifhr&yg?
orD;ukd a,musfm;ay;pm;pOfu a,mufsm;bufrS ay;&rnfhaiG (okd@ r[kwf) u|J/ EGm;ponfwkd@ukd
a,mufsm;av;bufrS ukefpifaatmif ray;Ekdif v#ifvnf; a&mif;vkdufonfh orD;&SifbufrS jyefodrf;EkdifcGifh &Sdygonf?
om;orD;awG b,fvkdyJ &aeae t0wfwxnf ukd,fwckESifh rdbtdrf jyef&ygonf?
tu,fI vifa,musfm;jzpfol apmpD;pGmaoqkH;oGm;cJhaomf a,mufsm;.nD/ okd@r[kwf
aqGrsKd;awmfpyfolwOD;OD;u vkdcsifonfqkdv#if odrf;ykduf EkdifonfhtcGifhta&; &Sdaeonf? tu,fI b,folrS
rodrf;ykdufbl;qkdv#if OpPm ypPnf; b,favmufyJ &Sd&Sd/ om;orD; b,favmufyJ&Sd&Sd t0wfwxnf ukd,fwckESifh rdrd.
aqGrsKd;bufokd@ jyefvm&onf?
tdrfaxmifbuftjzpfae&pOftwGif;rSmvnf; awmif,m vkyfudkif pm;aomuf=uonfhtcg trsKd;om;rsm;u
awmif,mckwf/ rD;±_d@ +yD;+yDqkdv#if olwkd@wm0efu odyfr&Sdawmhyg? trsKd;orD;rsm;rSmawmh =urf;acGqkdonfh tvkyf onfvnf;
olwkd@tvkyf/ awmif,mrD;±_d@+yD;aemuf tr_duf&Sif;vif;wmvnf; olwkd@tvkyf/ pyg;pl;xkd;wmvnf; olwkd@tvkyf/
pyg;aygif;Ekwfwmvnf; olwkd@ tvkyfæ ponfjzifh rem;wrf; vkyf=u&onf? awmifay: vlrsKd; pkrsm;onf tdrfukd
0g;&GufESifhom rkd;=uonfhtwGuf tdrfaqmufzkd@ 0g;&Gufckwf& pk&onfhtvkyf ukdvnf; trsK;d orD;rsm;om vkyf&onf?
tdrfaxmifom;arG;tvkyfqkdonfhtwkdif; uav;arG;zGm;+yD; uav;&Sd vmonfhwkdifatmif uav;ukd
awmif,mtxd ac:oGm;+yD; awmif,mtvkyfukd qufvufvkyfukdif=u&ygonf? ppftpkd;&wyfawG awmifay:aus;&GmawG
0ifvm+yD qkdv#ifvnf; trsKd;orD;rsm;rSm trsd;om;rsm;vkd rajy;EkdifbJ w&GmvkH;u rdef;rawG pkxm;jcif; cH&+yD;
ppfom;awG.rw&m;jyKusifhr_ukd cH=u&&Smonf? pOf;pm; =unfh=u yg? olwkd@b0awG[m b,favmufoem;p&m
aumif;vkdufovJ? olwkd@uawmh "avhxkH;pHtwkdif; jzpf&wm/ ukokdvfuHa=umifhjzpf&wm-[lIom jrifonf?
pepfqkd;a=umifh[k rjrifEkdif=uao;yg? aemifb0qkdwm &SdcJhv#if trsKd; orD;b0 rjzpfyg&apESifh[kom
nnf;nLqkawmif;wwf=uonf? =um;&onfukdu &ifemp&m aumif;vSygonf?
crD;trsKd;orD;rsm;. onfvkd tcGifhta&;awG qkH;±_H;ae=u&onfhb0/ csif;trsKd;orD;rsm; t&G,fa&mufvmcsdef
rsufESmrSm Zm (okd@r[kwf) yg;&Jtxkd;cH &onfhb0/ a&mif;pm;cH&aom b0wkd@onf wkdufzsufypf&rnfh "avhqkd;rsm;yif
jzpfonf? t"du wkdufzsufypf &rnfholrSm pepfqkd;tm;vkH;ukd ukd,fpm;jyKaeaom ppftpkd;&yif jzpfygonf? jynfolawG
'Drkdua&pD &&SdvmrS vGwfajrmufvmrS onfpepfqkd;rsm;ukd wpwp ajymif;vJjyKjyif,lEkdifygvdrfhrnf?
usrwkd@ trsKd;orD;rsm; b0vGwfajrmufa&;onf jynfolvlxk}uD; w&yfvkH;.b0vGwfajrmufa&;ESifh
qufpyfaeygonf? jynfolvlxk}uD;b0 rvGwfajrmufao;v#if usrwkd@ trsKd;orD;rsm;. b0vGwfajrmufa&;onfvnf;
&&SdEkdifvdrfhOD;rnfr[kwfyg? xkd@a=umifh jynfolvlxk}uD;. b0vGwfajrmuf a&;wkdufyJGrsm;wGif usrwkd@ trsKd;orD;rsm;onf
tkwfwcsyfoJwyGifh ae&mujzpfap rdrdwwfEkdifonfhae&mrS wufºupGm yg0ifvkyfaqmifoifhonf[k usr odjrifvm ygonf?
ygwDESifh awmfvSefa&;.aus;Zl;a=umifh usr onfuJhokd@ odjrifem;vnf vm&jcif;yg?

AkdfvfaZ,sESifh &Jabmfausmfjrwkd@ ygwDA[kdokd@ c&D;xGufcGmoGm;=ujcif;

tJ'DESpf wrkd;wGif;vkH; &efol@xkd;ppfESifhyJ eyef;vkH;ae&onf[k ajym&yg rnf? xkd;ppftwGif;


usrwkd@.qufoG,fa&;pcef;jzpfaom Akdvf}uD;wifarmif( Armh wyfrawmfom;a[mif;/ ArmtrsKd;om;) wkd@pcef;
twkdufcHcJh&ygonf? Akdvf}uD; wifarmif.ZeD;/ om;ESifhorD; olwkd@om;trd 3-a,mufpvkH; tzrf;cHvkduf&+yD;
tjcm;&JabmfwOD;onfvnf; '%f&m&+yD; tzrf;cHcJh&ao;onf? usrwkd@wyfbufrS csKHckdwkdufckdufcJhonfhtwGuf
&efolppfAkdvfwa,mufao+yD; 3-a,muf '%f&m &oGm;cJhygonf?
Tokd@jzifh &efol. “&Jrif;OD;”xkd;ppf +yD;qkH;oGm;cJhygonf?
onfhaemuf ygwD.tqifhqifhaom au'gtpnf;ta0; qufvuf usif;yjyKvkyfcJhonf? xkdr#omru
wyfwckvkH; ac:,lpka0;+yD; tpnf;ta0;yGJwck usif;yjyefonf? xkdtpnf;ta0;+yD;qkH;csdefwGif atmufwkdbmvokd@yif
a&muf&Sd av+yD?
tpnf;ta0;yGJrsm; jynfhpkHpGm usif;y+yD;qkH;oGm;aomtcg ygwDA[kd ukd,fpm;vS,fjzpfol
&JabmfAkdvfaZ,sonfvnf; yJckd;±kd;r A[kdtpnf;ta0; wuf&eftwGuf &ckdifjynfe,ftwGif;a&;r–;jzpfonfh
&Jabmfausmfjrukdygac:+yD; c&D; pwifxGufcGmoGm;ygawmhonf? jynfe,f wyfpkwpkvnf; vkdufygoGm;onf?
&ckdifjynfe,frSmawmh jynfe,f 'k-twGif;a&;r–;jzpfol &Jabmfwl(ac:) OD;wlu wm0ef,lusef&pfum
vkyfief;wm0efrsm; qufvufxrf;aqmifygonf? &Jabmfwlonf ol@tpDtpOft& jynfe,fpcef;ESifh ppfawGc±kdifpcef;wkd@ukd
pcef; wckwnf;tjzpf aygif;vkduf+yD; vkyfief;rsm;ukd xrf;&GufcJhygonf? wyfukdawmh jynfe,fwyf/ c±kdifwyf oD;jcm;cGJ+yD;
v_yf&Sm;apygonf?

rkefwkdif;/ tiwfab;ESifh qefvkyJG

1967-ckESpfokd@ a&muf&Sdvmygonf?
1967-ckESpfonf &ckdifjynfe,ftwGuf obm0ab;'%fukd tqkd;qkH; cHcJh&aomESpf jzpfcJhonf? avrkefwkdif;
'%fa=umifh ausmufjzL/ ppfawG òr@rsm;rSm tkd;tdrftaqmuftODrsm;òyI vltaotaysmuf&SdcJhonf? rkefwkdif;'%fukd
òr@awG u trsm;qkH; cHvkduf&jcif; jzpfonf?
aus;vufawGrSmawmh tysuftpD; rrsm;yg?
usrwkd@wyfxJwGifvnf; avrkefwkdif;wkdufonfhtcsdefrSm &efol@xkd; ppf0ifaecsdefjzpfonfhtwGuf pcef;wGif;rSmyif
rae=u&bJ pcef;ESifh tenf;i,fa0; aomae&mwGif ,cifu t&Htjzpfaqmufvkyfxm;onfh wvkH;wnf;aom wJxJwiG f
vltm;vkH; pk+yKHae=u&onf? &Jabmfwltygt0if vl(40) avmuf &Sdygonf? wJuav;rSm tawmfa[mif;ae+yDjzpfI
avrkefwkdif;wkdufonfhtcg r=umcifrSmyJ òyusoGm;ygonf? vl}uD;awGa&m uav;awGyg rkd;xJavxJ v[m jyifrSm
ukd,fhrkd;um yvyfpwpfpukd ukd,f+cKH+yD; ikwfwkwfxkdifae=u&onf?
wjznf;jznf; avu jyif;xefvmI ajr}uD;ay:rSm 0yfae&onfhtjzpf a&mufoGm;onf? &Jabmfrsm;onf
avtenf;i,f oufomvmonfESifh 0g;awm xJ0if 0g;ckwf=u+yD; wJjyefaqmuf=uonf? avjyif;vmv#if 0yfaevkduf/
avouf omvmv#if wJaqmufvkdufESifh rkefwkdif;vnf; +yD;a&mæwJwvkH;onfvnf; t=urf;xnftjzpf ay:vmygonf?
yvyfpwpfpawGrkd;vkdufv#if vl 0ifaeI &oGm;yg+yD? vl}uD; / uav;ESifh trsKd;orD;rsm;u wJtwGi;f tdy=f u&+yD; trsK;d
om;&Jabmfrsm;uawmh tjyifbufajr}uD;ay:wGif ukd,fukd yvyfpwpfpESifh ywf +yD; tdyf=uonf?
xrif;uawmh wJ}uD;ròyrDu xrif;wtkd; csufxm;+yD;jzpfaeI ygvm onfh &duQmajcmufjzpfaom
i±kwfoD;a=umfESifh rkd;xJa&xJrSmyif pm;vkduf=uygonf?
xkdtcsdefu usrESifhtwl uav;ESpfa,muf &Sdonf? tjcm;aom uav; wa,mufrSm ppfawGòr@e,f
ygwDaumfrwD0if &Jabmf wa,muf.orD; jzpfygonf? onf&Jabmf wm0efxrf;aqmif&if;usqkH;oGm;I ol@ZeD;onfukd
apmifh a&Smufzkd@ 0wW&m;&SdonfESifhtnD usru ac:,lvkdufojzifh orD;av; vufqJ+G yD; ygwDxJ a&mufvmcJhonf? ,ck
xkduav;onfvnf; usr wm0ef,l xm;&ygonf?
usrwkd@ awmwGif;tajctae xkduJhokd@ jzpfaepOf &ckdifjynfe,fwckvkH; qefpyg;&Sm;yg;r_a=umifh vlxkwGif;
±kwf±kwfoJoJ jzpfvmaeonf? aus;vufrsm;wGif csrf;omaom tdrfawGukd 0if+yD; qefvkonfh
tjzpftysufawG }uKd;=um;}uKd;=um; jzpfay:vmaeonf? onfhaemuf odyfr=umcifrSmyJ ppfawGòr@Y emrnfausmf
qefvkyJ}G uD; ay:xGufvmygawmhonf? onfudpPuawmh trsm;od=uonfhtwkdif; ppftpkd;&u aoewfESifh ypfcwfESdrfeif;I
vltajrmuftjrm; aoa=u'%f&m &cJh=u&ygonf? '%f&m&olawGukd aoolawGESifhtwl a&m+yD; jr‡Kyfvkduf=uonf
[lIvnf; =um;od&onf? xkd@a=umifh vlxktrsm;tjym;wkd@rSm òr@ay:wGif rae&J awmhbJ aus;vufrsm;qDokd@
ajy;vm=uonf? ygwDxH ajy;vmolawGukdvnf; ygwDuvufcH+yD; jyKpkapmifha&Smufum wjznf;jznf;ESifh
tcGifhomvmv#if enf;vrf;&Smum tdrfjyefa&mufatmif ykd@ay;cJhonf?
xkdokd@ ygwDxH a&muf&SdvmonfhvlawGxJrS wcsKd@url “usaemf tdrfrjyefawmhbl;/ 'DrSmyJ qufae+yD;
awmfvSefa&; vkyfawmh r,f” [k ajymvm=u onf? &efolukd cHjyif;a'goxGuf&mrS ay:xGufvmaom cHpm;csufyg?
ygwDacgif; aqmifrsm;u olwkd@ukd pdwf&Snfvuf&Snf aqG;aEG;azsmif;zs&onf? “awmfvSef a&;vkyfw,fqkdwm tifrwef
cufcJyifyef;w,f? tpm;qif;&J taeqif;&J 'kuQcH+yD; vkyf&wm? cifAsm;wkd@u tck aoG;ylaewkef;rkd@ ajymaewm?
=umvm&if 'D'kuQawG cHEkdifzkd@ rvG,fbl;”[lI aqG;aEG;azsmif;zsjcif; jzpfonf? vlwa,mufuawmhrl “usaemf cHEkdifygw,f?
udpPr&Sdbl;? usaemf wae@ bJOwvkH;&&if nreuf cGJpm;r,f” [k jyefajymawmh ikdtm;xuf &,ftm;oefum 0g;ceJ
&,farmvkdufrd=uonf? acgif;aqmifvkyfolu “bJOwvkH;rajymeJ@/ wcgwav xrif;awmif pm;csirf S pm;&r,f”[k
jyef&Sif;jyawmh xkdolu“tJ'gawmh rjzpfbl;? xrif;awmh pm;&rS jzpfr,f”[k qkdvmygawmhonf?
Tpum;onf usrwkd@ &JabmfawG=um;rSm ajymprSwf pum;wcGef; jzpfoGm;cJhonf? tcuftcJta=umif;
ajymrdonfhtcg cufcsifcufygap/ bJOwvkH; &Sdv#if +yD;wmygyJ-[lI aemufajymifajymqkdwwfonf? usrwkd@.acgif;aqmif
ykid ;f onf &Jabmftjzpfapv$wfxm;onfh &Jabmfrsm;rSty useftrsm;pkukd jyefykd@ ay;cJhygonf?
&ckdifjynfe,f. wyfom;opfpnf;±kH;a&;ay:vpDrSm rdrd qENt& wyfxJ 0ifa&mufvmolrsm;ukdom pdppf+yD;rS
vufcHygonf? rdrdqENt&vmoljzpf onfhwkdifatmif tvG,fwul vufrcHyg? ygwD.ay:vpDukd &Sif;jyonf? cufcJ
yifyef;rnfhta=umif; &Sif;jyonf? ygwDu ay;tyfonfh wm0efrsm;ukd bmwm0efudk rqkd xrf;aqmifygrnf[k
qkdolawGukdrS vufcHygonf? twif;ac:,l pkaqmif;wm vkH;0 rvkyf&yg?

jynfe,ftwGif;a&;r–; jyefa&mufvm+yD

1967-ckESpf/ ESpfukefcgeD;wGif twGif;a&;r–;ESifhtzGJ@ jyefvnfa&muf&Sd vm=uygonf? olwkd@onf yJcl;±kd;r


tpnf;ta0;ukd rwufa&mufEkdifcJh=uyg? ta=umif;rlum; &efolu aemufu vkdufaeI {&m0wDjrpfukd rul;Ekdifao;bJ
&SdaepOf yJcl;±kd;rwGif A[kdtpnf;ta0; +yD;qkH;oGm;onfhtwGuf jzpfygonf? qufoG,fa&;wyfom; &Jabmf
armifausmfckdif( crD;trsKd;om; ) ESifh &Jabmfatmif jrodef;wkd@ESpfa,muftm; AkdvfaZ,svkH+cKHa&;twGuf csefxm;ay;cJhonf?
&Jabmfarmif ausmfckdifonf aemifwGif AkdvfaZ,sESifhtwlae&if; AkdvfaZ,sESifhtwl yJ usqkH;oGm;a=umif; od&Sd&ygonf?
&Jabmf atmifjrodef;onfrlum; txufrSm ajymcJhovkd yefqef;txd a&mufvm+yD;rS tv,fykdif; ppfa'ookd@
jyeffqif;oGm;&m wGif usqkH;oGm;cJhygonf?
jynfe,ftwGif;a&;r–; jyefa&mufvmonfhtcsdefwGif &ckdifjynfe,fwGif tiwfab; }uD;rm;aeqJyg? xkd@a=umifh
olonf c&D;rSjyefa&mufp tem;yif r,lEkdifawmhbJ tiwfjy\emajz&Sif;a&;twGuf pnf;±kH;vkyfaqmif&ygawmhonf?
olonf vrf;c&D;wGif iSufzsm;rdI iSufzsm;aq;xkd;&mrS wifyg;wGif temjzpfwnf vmojzifh cGJxm;aom '%f&myifv#if
aumif;pGm raysmufuif;wwfao;yg? ol@ temcGJcJh&ykHukdvnf; aq;r–;atmifausmfckdifu jyefvnfajymjyI od&Sd&ygonf?
temu +yDwnf&ifhrSnfhae+yD; cGJpdwf&eftwGufvnf; cGJpdwf"m; r&Sdyg? temukd iSufaysmoD;rSnfhtkHvsuf
uko=unfhaomfvnf; ta=umif;xl;rvmyg? xkd@a=umifh rkwfqdwf&dwfonfh"m;ukd rD;uifI jzpfovkd cGJcJh&onf[k
qkdygonf?
twGif;a&;r–;onf tiwfab;jy\emukd ajz&Sif;&ef twGuf ol@tm±kHukd pl;pkdufxm;aeygonf? txl;ojzifh
ygwDe,fajr twGif;rS aus;vuf tiwfab;jy \emyg? òr@ay:rS 'Dtiwf ab;qkdkufaeonfh aus;vufawm&Gmrsm;okd@
*sKHwcsKd@v–'gef;xm;onf &Sdaomfvnf; aus;vufvlxkrSm *sKHrpm;wwf=uyg? *sKHukd qefðywfvkd ðywfaomuf=uojzifh
0rf;azm0rf;a&mif jzpfvmae=uygonf?
ygwDwGif;rlum; rkd;wGif; toGm;tvm cufcJonfhtcsdefwGif pm;aomuf &eftwGuf
okdavSmifpkaqmif;xm;aom wrkd;wGif;pm &duQm*kda'gifwvkH; &Sdygonf? twGif;a&;r–;ESifhacgif;aqmifrsm;u
T&duQmrsm;ukdyif vlxkukd r#a0ay;&ef qkH;jzwf vkduf=uygonf? vlxktwGuf iJhn‡maxmufxm;um
&duQma0r#ay;vkdufonfh twGuf ygwD&Jabmfrsm;rSm *sKHweyf qefweyf ac|wmpm;aomuf =u&ygonf?
ygwDu vlxkukd qefa0iSykH-a0iSenf;ta=umif; ajymjyv#if tHh=oaumif; tHh=ooGm;=uygvdrfhrnf?
wm0efcH&Jabmfu qef*kda'gifukd zGifhay;vkduf+yD; vlxku rdrdbmomrdrd vkdtyfoavmufta&twGufukd ,l=u&onf?
ukd,fb,favmuf ,lw,fqkdwm ukd,fhbmom rSwfxm;/ pyg;ay:onfhtcg ukd,f,lonfhta& twGuftwkdif;
ukd,fhbmom vm+yD; jyefxm;/ Tenf;jzifh vlxkukd &duQma0cJhwm jzpfygonf? vlxkuvnf; ygwDu ajymxm;onfhtwkdif;
toD;ay:(0g) pyg;ay:vm onfhtcg olwkd@bmom wu,fyJ jyefvmxm;=uygonf?
onfudpPrsm; aqmif&Guf+yD;aemuf 1967-ckESpf ukefqkH;oGm;onhftcsdef wGif acgif;aqmifrsm;onf
jynfe,fESifhc±kdifukd twl pkpnf;xm;&mrS jyefcJv
G kduf=u+yD; jynfe,f±kH;/ c±kdif±kH; ponfwkd@ukd jyefvnf wnfaqmuf=uonf?
jynfe,frSm Xme ESpfck jzpfoGm;onf? qufoG,fa&;Xmeqkdonfukd oD;oef@cGJxkwfvkdufonf? ta=umif;rlum;
qufoG,fa&;Xmeonf v#Kd@0Sufa&;Xme jzpfaeIvnf;aumif;/ pcef;±kH;wGif oifwef;wck zGifhvSpf&ef
tpDtpOf&SdaeonfhtwGufvnf;aumif;/ vkH+cKHa&;twGuf pcef;wGif vlenf;pkom pkpnf;xm;&ef
&nf&G,fxm;onfhtwGuf jzpfygonf?
aq;oifwef;ukdawmh jynfe,f±kH;xJrSmyJ zGifhvSpfcJhygonf?
ygwD. &ckdifjynfe,f ajymufusm;a'owGif q&m0ef}uD;ESpfOD; &Sdygonf? wOD;u &Jabmf}uD;ausmfpdefOD;/
usefwOD;u &Jabmf}uD;ausmfOD;jzLwkd@ jzpfygonf? olwkd@ESpfOD;onf wOD;u twGif;a&m*gbufrSm ykdtm;om+yD; usefwOD;u
tjyif a&m*gbufrSm ykdtm;omonf? ESpfOD;pvkH; ygwDA[kd aq;ausmif;xGufawG jzpf =uonf? &Jabmf}uD;ausmfOD;jzLonf
ppfawGc±kdif/ c±kdifaq;wm0efcHjzpf+yD; c±kdif aq;Xmetjzpf oD;jcm;XmeESifh wm0ef,laexkdifygonf? trsm;tm;jzifh
'%f&m&&Jabmfrsm;ukd olyJ ukoay;onf? &Jabmf}uD; ausmfpdefOD;uawmh jynf e,f±kH;wGif wm0ef,l+yD; aq;oifwef;ukd
wokwf+yD;wokwf zGifhvSpfoif=um; ay;onf? oifwef;wck.oifwef;umvrSm 2-ESpf jzpfonf?
jynfe,f±kH;wGif aq;oifwef;tjyif tajccHppfoifwef;vnf; zGifhvSpf xm;onf? onfhtjyif wywfwGif 2-}udrf
EkdifiHa&;a[majymyGJvnf; pDpOf ay;xm;onf? EkdifiHa&;a[majymyGJwGif tbd"rRmqkdif&m a[majymykd@cscsufvnf; ygonf?
a[majymyGJ wufa&mufolwkd@twGuf bmtqifhrS cGJjcm;rxm;yg? pcef;&Sd&Jabmftm;vkH; wufa&muf=uygonf?
a[majymykd@cscsufrsm;ukd rdrd cH,lEkdifoavmuf &&Sdcsufaumif;=uonf? a[majymyGJrS rdrd.&&Sdcsufukd jyefvnf
aqG;aEG;=uonfhtcgwGifrlum; Xmetvkduf wOD;pD. &&SdcsufESifh tjrifukd jyefvnfaqG;aEG;=ujcif; jzpfonf?
onfaqG;aEG;yGJukd pmapmifaqG;aEG;yGJ[k ac:avh &Sd=uonf?
aqG;aEG;yGJ/ a[majymyGJrsm;wGif twGif;a&;r–;uyJ OD;aqmif ajymonf? vkdtyfonfh pmapmifpmwrf;rsm;ukd olyJ
bmomjyefay;jcif; jzpfonf?
Tenf;tm;jzifh jynfe,f±kH;wGif au'gawG arG;jrL+yD; c±kdif/ òr@e,frsm;okd@ au'grsm;ukd cGJwrf;csum
wm0efay;onf? ygwD. &ckdifjynfe,fajymufusm; a'oonf Tenf;twkdif; rdrdwkd@vkyfief;wm0eftoD;oD;ESifh
vkyfief;vnf ywfaejcif; jzpfonf? wyfom;opftjzpf 0ifa&mufvmolrsm;onfvnf; 2-v avmufqkd wae@wm-
wm0efr–;tjzpf wm0efxrf;aqmifEkdifonfhtqifhokd@ a&muf&Sd vmygonf?
a[majymyGJrsm;twGif; tbd"rRma[majymykd@cscsufrsm;ukd yg0ifem; axmif=um;odcGifh &aomtcg usr
tvGeftrif; tm;wufcJh&ygonf? b,fwkef;u rS r=um;zl;cJh-rodzl;cJhwJh ta=umif;t&mawGukd =um;od&onf?
vlawGqkdwm arsmufuae qif;oufvmonfqkdonfhta=umif;/ ausmufacwfvlom;rsm; ta=umif;/ ta[mif;rsm;
òyysuf+yD; topf-topfwkd@ tpm;xkd;onfh jzpfpOf/ tpGef;xGufwefzkd;/ tjrwf/ aoG;pkyfr_æonfta=umif;t&mawG[m
usrwkd@ taejzifh wcgrSr=um;zl;cJhonfh topftqef;ta=umif;t&mawGyg? usrwkd@ todtjrif
ykdrkdus,fjyef@ºu,f0vmygonf? &Jabmftjzpf wm0efxrf;&Guf&onfh tjzpfukd auseyfrdygonf? trsKd;orD;rsm;
wef;wltcGif hta&;&&Sdaeonfh twGuf vnf; auseyfpdwfay:cJhzl;ygonf? usr tauseyfqkH;tcsdefwcsdefukd ajym&v#if
ppf0wfpkHtjynfh/ aoewf/ cg;ywf/ qeftdwfponfwkd@ tjynfhtpkHESifh ppfavhusifhcJh &onfhtcsdef[k xifrdygonf?

&efol@xkd;ppftwGif;rS rarhEkdifaom ae@wae@

1969-ckESpftwGif; }uKHawG@cJh&aom tjzpftysufw&yfrSm usrb0 twGuf rarhEkdifaom ae@wae@[k


qkd&ygrnf/
1969-ckESpf/ ZGefv/ 7-&ufae@rSmyg? cgwkdif;ESpfawGqkdv#if {+yDv/ arvawGqkdv#if &ckdifjynfe,frSm
rkd;òzifòzifusaeyg+yD? onfESpfwGifrl ZGefv a&mufonfhwkdifatmif rkd;u r&Gmao;yg? xkd@a=umifh &efolvnf; oGm;EkdifvmEkdif/
rdrdwkd@vnf; oGm;EkdifvmEkdifao;onfh tcsdefjzpfaeygonf? usrwkd@pcef;onfvnf; rkd;wGif;twGuf pcef;ukd
jyifqif+yD;jzpfaeovkd pm;eyf&duQmrsm;twGufvnf; jyifqif+yD;aeyg+yD?
tJ'DtcsdefrSmyJ &efol@xkd;ppfwck 0ifvmaea=umif; =um;od=u&ygonf? xkd@a=umifh wpcef;vkH;ukdwyfvSef@xm;+yD;
toifhtaetxm;&Sdae=uapzkd@ trdef@ ay;xm;ygonf?
usrrSm 1969-ckESpf/ ZGefv/ 5-&ufae@/ eHeuf(8) em&DwGif yxrOD;aom uav;ukd zGm;jrifxm;p jzpfygonf?
7-&ufae@(10) em&DrSmawmh &efolu usrwkd@pcef;ukd vmwkdufygonf? &efolwkd@ pcef;.aemufausmbufrS ay:vmjcif;
jzpfonf? usrwkd@. aemufausm bufrS uif;&Jabmfu &efolukd pypfvkdufonfh twGuf &efolwa,muf
t&ifusoGm;onf?
xkd@a=umifh usrwkd@pcef;onf qkwfcGmcsdeftenf;i,f &&SdcJhonfhtwGuf tustqkH; txdtckduf r&SdcJhbJ
ypPnf;tenf;i,fom qkH;±_H;cJh&onf?
rkd;uvnf; onfae@usrSyJ onf;onf;rnf;rnf; onf;xefpGm pwif&Gm oGef;vmygonf?
tm;vkH;od=uonfhtwkdif; ajymufusm; ppfqkdonfrsKd;u ukd,fu ypf+yD;v#if ajy;&onfyJ r[kwfygvm;? ukd,fu
&efolawGvkd vufeuftiftm; rvkHavmufonfhtwGuf &efolukd t=um}uD;cHypfraeEkdifyg? xkd@a=umifh usrwkd@
pcef;onfvnf; tjrefqkwfcGmcJh=u&ygonf?
pcef;rS qkwfcGmonftcg tzGJ@ESpfzGJ@ uGJoGm;cJhonf? xkd tcsdefu usrwkd@ pcef;wGif rD;zGm;+yD;p uav;rdcif 3-
a,mufwdwd &Sdaeonf? &Jabmftum (crD; trsKd;orD;)? olonf twGif;a&;r–;twGuf ay;xm;am ukd,f&H&Jabmf.ZeD;yg?
olu rD;zGm;+yD;wm wv? &Jabmf rEk(aq;r–;-&Jabmf atmifausmfckdif.ZeD;) olu rD;zGm;+yD;p 10-&uf?
uav;ti,fqkH;u usryg? usronf rD;zGm;+yD;p 2-&ufom &Sdygao;onf? rD;zGm;p 2-&ufqkdonfhtajctaeukd
tdrfaxmif&Sifrsm;qkdv#if em;vnfEkdif=uygvdrfhrnf?
usrESifh rEku pcef;ESifhtenf;i,fa0;onfh wJwvkH;rSm ,m,D a&$@ ajymif;aexm;cJh=uonf? &Jabmf
tumuawmh pcef;rSmyJ aeonf?
xkd@a=umifh pcef;twkdufcH&onfhtcg pcef;&Sd &Jabmftrsm;pku twGif; a&;r–;ESifhwzGJ@wnf; ygoGm;cJh=uonf?
usrwkd@xH a&mufvmolrsm;u tenf;pk jzpfoGm;onf? vl}uD;xJuqkdv#if Akdvf}uD;wifarmifwa,mufom usrwkd@tzGJ@xJ
ygvmonf? okd@&mwGif q&m0efausmfpdefOD;uawmh usrwkd@ tzGJ@xJrSmygyJ? usrwkd@tzGJ@twGuf vrf;jyr&Sdyg? twGif;a&;r–
;ESifh &Jabmf trsm;pkygonfhtzGJ@url t&yfom; vrf;jywa,muf yg&Sdojzifh owfrSwfxm;onfh ae&mukd tapm}uD;
a&muf&SdoGm;=uonf?
usrwkd@ tzGJ@rSmrl vrf;jyvnf; ryg? oefrmonfh &Jabmfqkdv#ifvnf; tenf;i,fomygonfhtwGuf
owfrSwfxm;onfh ae&mukd oGm;&mwGif vG,fvifh wul rjzpfcJhyg?owfrSwfxm;onfh ae&mqkdonfu
awmzsm;acsmif;wav#muf tjrifhqkH;awmifjzpfonfh rJcifawmif jzpfygonf?
usrwkd@tzGJ@on f eHeuf(8) em&Dup+yD; c&D;oGm;cJh=uwm n(6) em&Dus rS &yfem;=u&ygonf?
vrf;av#mufoGm;pOf wem&Dv#if 10-rdepf tem;ay;ygonf? em;&onfhtcsdefrSm q&m0efu usrtwGuf
vufqGJoHbl;uav;ESifh za,mif;wkdif 3-wkdifukd rD;xGef;+yD; a&aeG;wnfum a&aEG;wcGufESifh atyDpDwjym; wkdufau|;
ygonf? +yD;v#if vrf;jyefav#muf&jyefonf?
rkd;uvnf; tJ'Dae@u p+yD;&Gmvkdufwm w&ufrS r&yfawmhyg? usrwkd@ tzGJ@onf em&Daygif;rsm;pGm
wae@vkH;vrf;av#mufae=u&aomfvnf; a&muf onfhae&mrSm 'Dem;w0kdufom w0Jvnfvnfjzpfaeonf? vrf;uvnf;
wawmif wuf wacsmif;ul;jzifh cufcufcJcJoGm;=u&onf? wcsKd@acsmif;awGqkdv#if onf twkdif; rul;EkdifI [kdbufurf;
onfbufurf; }uKd;oG,fwef;+yD; ul;=u&onf? wcsKd@awmifawGqkdv#ifvnf; awmifwufvrf;r&Sdyg? awmifcg;yef;u
usaeonfh EG,fyifawGukd ukdif+yD; wOD;ESifhwOD; vufwef;qufum wuf=u&ygonf?
4-&ufajrmufonftxd owfrSwfxm;onfhae&mukd aygufEkdifonfh vrf;ukdyif ra&muf&Sdao;yg? usronf
vrf;av#muf aepOf bmrS rjzpfaomfvnf; em;aeonfhtcgusawmh xkdifIr&yg? xkdifrdv#if jyefIx&ef rvG,fulbJ
jzpfaeyg onf? xkd@a=umifh 10-rdepf tem;&onfhtcg usronf opfyifwyifukdrSD/ tjcm; opfyifwyifukd ajcuef+yD;
rwfwwf&yf&if; tem;,l&ygonf?
xkdokd@ cufcufcJcJ c&D;oGm;ae&aomfvnf; usrwkd@tzGJ@rSm xrif;awmh riwfyg? tb,fa=umifhqkdaomf
usrwkd@rSm cg;ywfqeftdwfESifh i±kwfoD;a=umf/ ig;ajcmufa=umfawG ygvm=uonf? naepm xrif;ukdawmh n 8-em&DrSm
pm;=u& onf? &JabmfawGonf onfvkd cufcJyifyef;qif;&Jayr,fh pdwf"mwfawmh rus=u yg? xkdr#ru
wa,mufESifhwa,muf vlwef;pm; nDtukdarmifESr pdwf"mwfjzifh ±kdif;yif;ulnD=uygonf? wOD;ukd wOD;
n‡mwm=uygonf?
usrwkd@ rD;zGm;+yD;p uav;rdcifrsm;onf xrif;ukd qm;ESifhyJ pm;=u& onf? i±kwfaumif;awmh pm;=u&onf?
ig;a=umf/ i±kwfoD; a=umfwkd@ukd rpm;=u &yg? uav; Akdufemrnfpkd;onfhtwGufqkd+yD; ay;rau|;=uyg? xkdtcsdefwGif
xrif;ukd a0pkjzifh au|;ygonf? vrf;wGif &duQmjywfoGm;rnfpkd;ojzifh ac|wmau|;jcif; jzpfygonf? 'gayrJh usrwkd@ rD;zGm;+yD;p
uav;rdcifawGukdawmh xrif;0atmif au|;onf? usrwkd@u &Jabmftm;vkH;ESifhwef;wl xrif;ukd a0pkeJ@yJpm;rnf[k
awmif;qkdaomtcg &JabmfawGu“rjzpfbl;? cifAsm;wkd@u aoG;Ekom;Ek uav; tar awG jzpfw,f? uav;awGuvnf;
&ufom; vom;av;awGyJ &Sdao;w,f? 'ga=umifh xrif;ukdawmh 0atmifpm;yg”[k qkd=uonf?
onfokd@ESifh usrwkd@tzGJ@onf eHeufrS c&D;pxGuf/ nusrSem; qkd onfhtpDtpOfjzifh c&D;qufae=upOf &Jabmf 3-
a,muf. wu,fhpdwf&if;apwem/ nDtukd armifESr pdwf"mwfukd azmfjyaom udpPuav;ukd }uKHawG@&ojzifh pdwfxJrSm
v_dufv_dufvJvJ jzpfay:cHpm;rdygonf? xkd&Jabmf 3-OD;onf c&D;oGm;&if; uav; rdcifrsm; pm;&efvkdtyfaom [if;nHhyif-
wyifpD cl;vm=uonf? nae c&D;&yf em;csdefa&mufawmh &JabmfwOD;u“'Dae@ ig [if;nhHwyifawG@vkd@ uav;tarawG
pm;zkd@ cl;cJhw,f”[k qkdonf? aemufwa,mufuvnf; “igvnf; wyifawG@vkd@ cl;cJhw,f”[k qkd&m
tjcm;wa,mufuvnf tvm;wl qkdjyefygonf? olwkd@ tcsif;csif; wkdifyif+yD; twlwuG cl;vm=uonfvnf; r[kwfyg?
xkd@a=umifh [if;nHhyif 3-yif ygvmonfhtwGuf usrwkd@ uav;tarrsm;rSm xkdae@u xrif;ukd [if;ESifh pm;=u&onf?
onfjzpf&yfav;onf omref=unfhv#if bmrS r[kwf onfhudpPav;yJ[k xif&rnf jzpfaomfvnf;
taotcsmpOf;pm;=unfhygu av;av;eufeuf cHpm; &rnfh udpPjzpfygonf? vlwef;pm;arwWmpdwf xm;&SdykHukdazmfjyaom
tjzpf tysufuav;[k usr pdwfxdckdufpGm cHpm;rdonf? pOf;pm;=unfhyg? rdrdukd,fay:rSm xrf;ykd;o,faqmifvm&onfh
0efxkyf0efykd;awGuvnf; vm;waumifwifpm avmuf xrf;xm;&onf? wae@ukef vrf;av#mufae=u&ojzifh
armyef;EGrf;e,f r_uvnf; &Sdaeonf? a0ykHusESifh xrif;pm;xm;&ojzifh ae@cif; avmufqkd Akdufuvnf; t&rf;qmae+yD?
rdrd ukd,fay:rSm tykdypPnf;qkdvkd@ tyf wacsmif;r#yif ro,fcsifawmhonfh onfvkdtcsdefrsKd;rSm uav;tarawGtwGuf
pOf;pm;um olwkd@ wul;wu cl;vm=u-o,fvm=uonf? onfpdwf"mwfonf vlwef;pm; arwWmukd
azmfjyaompdwf"mwf/ &Jabmf&Jbufpdwf"mwfwkd@ukd EknHhodrfarG@pGm azmfjyae aom jzpf&yfuav;yif r[kwfygvm;?
usrwkd@ wawmifwuf wv#Kdqif; c&D;oGm;ae=u&m av;&ufajrmuf onfhae@wGif/ twGif;a&;r–;wkd@tzGJ@u
usrwkd@tzGJ@ a&mufrvm=uao;ojzifh vlv$wf+yD; jyef&Sm&m xkdolrsm;ESifh awG@rS usrwkd@ vrf;rSefa&muf+yD; owfrSwfxm;
onfhae&mokd@ acsmacsm armarm c&D;qufEkdif=uygonf? usrwkd@ c&D;xGufcJhwm 7-&ufwif; wif;
jynfhajrmufonfhae@usrS owfrSwfxm;onfh rJcifawmifxdyfokd@ usrwkd@ a&muf&SdoGm;=uygonf?
t&ifa&mufESifholrsm;u usrukd jrifawmh tHhvnf; tHh=o/ pdwfraumif; vnf;jzpfum b,fvkdaeao;vJ -[k
0kdif;0ef;ar;jref;=uygonf? wcsKd@qkd rsuf&nf awmif us=uonf? ta=umif;rlum; usr b,fvkdrS
toufr&SifEkdifawmhbl;[k olwkd@wGufxm;=uvkd@yg? onfavmuf aoG;Ekom;EktcsdefrsKd;rSm rkd;xJavxJ / =urf; wrf;onfh
awmawmifc&D;=urf;xJ b,fvkdrS cHEkdifvdrfhrnfr[kwf[k awG;xifxm; =uygonf? usr rJcifawmif wufonfhvrf;rSm
uif;&JabmfawGESifh pawG@&awmh &JabmfawGu usrab;em; uyfvm+yD; vlwef;pm; arwWmpdwftjynf@ESifh “b,fvkd
aeao;vJævrf;av#mufEkdifao;&J@vm;”[k avoHwkd;wkd;jzifh ar;vm=uaom toHawGukd usrpdwfxJrSm ,ckwkdif
=um;a,mifaerdqJyg?
usrtaejzifh rdrdukd,fukd tm;wif;/ tcuftcJukd Ekdifatmifwkduf& rnffqkdaompdwf"mwfukd arG;jrLum
onfc&D;=urf;ukd aoG;Ekom;Ekjzifh tHcJ ausmfjzwfcJh&jcif; jzpfonf? ar;vmaom &JabmfawGukdrlolwkd@apwemukd
em;vnftodtrSwfjyKum +yKH;jyvkduf+yD; “usr bmr rjzpfygbl;” [k jyefajz vkduf&onf?

uav;rdcifrsm; vlxk&ifcGifwGif ckdv_Haexkdif&jcif;


usrrSm yifukd,fu usef;rma&; tvGefaumif;cJhygonf? acgif;rl; acgif;ukdufwmrsKd;yifv#if rjzpfzl;cJhyg?
wyfwGif;0ifa&mufcJh+yD;aemuf iSufzsm; rdwmup+yD; a&m*grsKd;pkH &&Sdvmawmhonf?
usrwkd@ rJcifawmifxdyfwGif wywfcef@ tem;,l+yD;onfhtcsdefwGif ygwDacgif;aqmifrsm;onf usrwkd@
aoG;Ekom;Ek uav; rdcifrsm;ukd aus;&GmvlxkxH ,m,DtyfESHxm;zkd@ pDpOf=uygawmhonf? xkdtcsdefwGif
&efol@xkd;ppfonfvnf; rqkwfao;yg? &efolu aemufxyfwcg xyfxkd;vmcJhv#if uav;rdcifrsm; rajy;Ekdif rv$m;EkdifESifh
'kuQa&muf=urnfpkd;aoma=umifh wa=umif;/ uav;rdcifrsm;twGuf &Jabmfrsm;
0efxkyf0efykd;ydrnfpkd;onfuwa=umif;/ ,if;ta=umif;wkd@a=umifh TuJhokd@ pDpOf=ujcif; jzpfygonf?
acgif;aqmifrsm;u usrwkd@ukd ac:,l+yD; ukd,fhqENukd,fwifjy=uzkd@ ar;jref;awmif;cHonf? usrwkd@
uav;rdcifrsm;tm;vkH; onfae&mrSm oabm xm;csif; wlnD=uonf? usrwkd@qENt&qkdv#if roGm;bl;/ aotwl
&SifruGm &Jabmfrsm;ESifhaernf-[k jyefwifjy=uonf? &JabmfawGESifhcJGcGmae&+yD;onfhaemuf &efolu zrf;qD;rd+yD;
=uufuav;iSufuav;awGvkd owfjzwfypfwmrsKd; rcHvkd/ &JabmfawGESifhtwlaexkdif&if; &efolukd
olwcsufukd,fwcsufypf&if; taocH vkdonf[kvnf; wifjyonf? okd@&mwGif ygwDu trdef@cs rSwf+yD; oGm;=u&rnf
fqkdv#ifawmh trdef@ukd emcHygrnf[lIvnf; rdrdwkd@ oabmxm;;ukd ay;=uonf?
usrwkd@qENukd =um;od&+yD;onfhaemuf ygwDu vufcHpOf;pm;um aemufqkH;wGifrl cyfjywfjywftrdef@ csvkdufyg
awmhonf?“&Jabmfwkd@æumvwcsKd@ ,m,D oGm;a&mufaexkdif=u&rnf”[k qkdygonf?
usrwkd@uvnf; ygwDu taockdif;&ifawmifrS &J&Jaornfholrsm;yg[k rdrdwkd@ pdwf"mwfoabmxm;ukd
azmfjyum oGm;vma&;twGuf jyifqifxm;yg awmhonf? onfokd@ESifh usrwkd@ aus;&GmvlxkxH oGm;a&mufckdv_HcJh=u&onf?
&ckdifjynfe,f/ ppfawGc±kdif ajymufusm;a'owGif t"duusaom acsmif; 3-acsmif; &Sdygonf? awmzsm;acsmif;/
a,macsmif;ESifh ipHay:acsmif;wkd@yg? rJcifawmifonf acsmif; 3-acsmif;.tv,fwGif wnf&Sdaeonf? twkdufcHcJh&onfh
usrwkd@pcef;a[mif;u awmzsm;acsmif;teD;rSmyg?
,ck usrwkd@wawGoGm;&rnfu ipHay: acsmif;bufqDokd@ jzpfygonf? ipHay:acsmif;wav#muf wnf&Sdaeaom
a&a=umif;acsmif;&Gm/ 'kdif;eufqkdaom crD;trsKd;om;rsm; aexkdifaom &Gmrsm;bufqD oGm;&rnfjzpfonf? &Jabmftumu
crD;&Gm0ifI crD;vkd 0wfvkdufv#if aus;&Gmol t&yfom;tjzpf ta,mifaqmifI &onf? vkH+cKHonf? &JabmfrEkonfvnf;
a&a=umif;acsmif;&GmwGif aevkd@&onf/ vkH+cKHEkdifonf? cufaeonfu usr?
ta=umif;rlum; onf&Gmrsm;wGif vlxkokH;pGJaom bmompum;ESifh usrajymaom bmompum; rwlnD=uyg?
&JabmfrEkESifh &Jabmftumwkd@uawmh bmompum;csif;wlnD=uonfhtwGuf tcuftcJ r&Sdyg? &ckdiftcsif;csif;ayr,fh
bmompum;csif; rwlnDonfhtcuftcJukd r=umc% }uKH&avh&Sdygonf? pum;csif;rwlv#if vlxkwGif;
v#Kd@0SufaexkdifonfhtjzpfrSm rvG,fyg? xkdr#ru usronf usef;rma&;vnf; c|wf,Gif;vmaeygonf? r=uc% tzsm;
wufaewwf onf? uav;rdcifb0wGif Ekd@awG a&mif&rf;+yD; vlrrmonfvkd jzpfaeyg+yD?
aemuf+yD; uav;uvnf; 2-a,muf? ajcmufESpforD; pef;pef;ESifh arG;ump &ufom;orD;av; rjrpdefwkd@yg?
aus;&Gmvlxkonf ygwDukd b,fvkdyJ axmufcHaxmufcH/ v,fvkyfief;tvkyfrsm;aeonhf ,ckvkdtcsdefrsKd;rSm vlrrm
wOD;ukd tdrfay:wifxm;&efrSm rjzpfEkdifyg+yD? aemuf+yD; usrtemawG[m aq;rukv#if wpwp ykdrkdjyif;xefvmrSmukdvnf;
usr odaeonf?
xkd@a=umifh “wbufurf;rSm usrtukd &Sdw,f? tJ'Dukd usr oGm;r,f”-[k wifjyvkdufygonf? usrwkd@ukd
vkdufykd@aom uvmyfpnf;tzGJ@0if&Jabmfu oabm rwlyg? onfhtwGuf rdrdtpDtpOfESifh rdrdbmom oGm;&ef jyifqif&yg
awmhonf?
usr.tukd qkdolrSm tazhatr t}uD;qkH;.om;/ w0rf;uGJ tukdyg? 'ga=umifh aqG;rsKd;&if;csmtaeESifhuawmh
b,fvkd tajctaejzpfjzpf vufcHrSmyJ[k usrwGufygonf? tukdu v,f&Sdayr,fh v,fukd ukd,fwkdifrvkyf/ vliSm;ESif
hvkyfum wzufu ukefonfvkyf&if; tjcm;wzufrS aq;ukaomtvkyfukdvnf; vkyfygao; onf? tukdukd,fwkdif
aq;0g;ukooljzpfojzifh usrtwGuf tqifajy rnf[kvnf; pOf;pm;rdygonf?
usrwkd@ pcef;u xGufvmcgeD;wGif pcef;acgif;aqmifu usrwkd@wawGukd wOD;v#if aiG 250-usyfpD
ay;vkdufonf? xkd@a=umifh usru vlwa,mufESifh avSwpD;ukd aiG w&musyfay;+yD;iSm;vkdufum tukdwkd@ &GmqD
vkdufykd@ckdif;vkdufyg onf?
tukdaeaom&Gmu “Oazmuf&Gm”jzpf.? &aohawmifòr@e,f ykdifeuf twGif;&Sd+yD; oabFmqdyfurf;&Gm jzpfonf?
&efola&m/ tvHeDyg 0ifxGufoGm;vm wwfaom a'ojzpfonf? &efolu tJ'D&Gmukd vmrnfqkdv#if vlv$wfI xrif;
[if; }uKdcsufckdif;xm;+yD;rS vmwwfonf? xkd@a=umifh &efol@owif; }uKdodEkdifonf? tvHeDrsm;uawmh wcgwav
0ifvkdufxGufvkdufvkyfwwfonf?
avSESifh oGm;aepOfrSmyif usronf tylawGwufum wukd,fvkH; ukdufcJ emusifvmonf? [kdbufurf;vnf;
a&mufa&m/ rdrdbmom tukdxH roGm;Ekdif awmhyg? xkd@a=umifh pma&;+yD; avSorm;ukd ay;vkdufum tukd@-ukd oGm;a&muf
tac:ckdif;vkduf&ygawmhonf? usru avSxJrSmae+yD; tukdtvmukd apmifhae &onf? csufcsif;yJ
tukdESifha,mif;rjzpfolwkd@ vkdufvm=u+yD; a,mif;ru usrayG@xm;wJh uav;ti,fukd ,l/ tukdu pef;pef;ukd ayG@csDum
olwkd@tdrfukd ac:oGm;ygonf? txkyftykd;awGukdawmh avSorm;u o,f,lvkdu fykd@ay;ygonf?
tukd@tdrfwGif tukdukd,fwkdif aq;0g;ukoay;ygonf? tukdonf ppfawGu q&m0ef}uD; OD;apmvSaq;wkdufrSm
tvkyfvkyfcJhzl;ojzifh aq;0g;rsm; ta=umif; em;vnfatmif avhvmoif,lcJhygonf? xkd@a=umifhvnf; ,cktcg ol
aq;0g;ukoaom tvkyfukd wbufwvrf;rS vkyfukdifaejcif;jzpfonf? tukd. ukoay;r_a=umifh uav; Ekd@wkdufaom
usrEkd@rSm temjzpfrvmawmhbJ tzsm; a&m*gvnf; aysmufuif;oGm;ygonf?
usrtwGuf aemufxyf tcGifhomaomudpPwckrSm tukd@ZeD;. OD;av;jzpfolu tvHeDaus;&Gm OuUXjzpfaeI
usr.owif;ukd zkH;zd&mwGif ykdrkdtqifajyygonf? tukd@nDrjzpfol ol@tukdxH vm+yD; aq;ukw,f-[lIom od=uonf?
tvHeDqkdolrsm;onf usrwkd@ygwDukdqkdv#if ol@rSm wkdufEkdfifonfh tiftm;&Sdv#if wkduf/ olrwkdufEkdifv#ifvnf; &efol@xH
owif;ykd@wwfolrsm; jzpfygonf?
usr xkd&GmrSm wvcGJ=um aexkdifcJhpOftwGif; &Gmokd@ &efol okH;}udrf vmygonf? txufrSmazmfjycJhovkd &Gmokd@
xrif;csufxm;&ef }uKdwif ta=umif;=um;xm;+yD; oabFmESifh vm=uonf? &Gma&mufv#if xrif;[if;pm;/ wntdyf+yD;
jyefoGm;wwf=uonf?
okd@aomf usrtaeESifhrl tav;teuf pOf;pm;vm&ygonf? onf twkdif;qkd a&&SnftwGuf onfrSm
aexkdifoGm;&ef rjzpfEkdifyg? wae@r[kwfwae@ owif;ayguf=umoGm;v#if tm;vkH; 'kuQa&mufEkdifygonf? usru onfvkd
pOf;pm;aewkef;rSm tukduvnf; ajym vmonf? “rif;ukd tdrfjyefykd@r,f? ckawmif 'Davmuf 'kuQawG }uKHae&+yD? aemifrSm
bmawG qufjzpfOD;r,fvJ rodEkdifbl;? rif; 'Dvkd 'kuQa&mufwJh tjzpfrsKd; ig r=um;vkd rjrifvkdyg”[k ajymonf?
tdrfjyefykd@r,f-qkdwm usr taztarwkd@xH jyefykd@rnf[k qkdvkdjcif; jzpfygonf? tukdu pef;pef;ukdawmh
usrwkd@&Jabmfrsm;.vufwGif; a&mufatmif ol jyefykd@ ay;zkd@ pDpOfrnf? usruawmh usruarG;onfh orD;i,fESifhtwl
tdrfjyef&rnf-[k qkdygao;onf?
usr taztarwkd@&GmESifh ,ck tukdaeaom&Gmu ig;&ufc&D; a0;onf? tukdu usrwkd@&GmrSm aexkdif&mu
c&D;oGm;&if;vm&if;ESifh onfuJhokd@ ta0;u &GmrSm vm+yD; tdrfaxmifusjcif; jzpfonf? tukdajymvmaompum;ukd usr
vufrcHEkdifyg? usr vufeuf rcsvkdyg? vufeufcsv#if &efol@vufckyfxJu a&vkd jzpfoGm;rnf? olwkd@pdwf}uKduf
oGefvkdoGef/ arSmufvkdarSmuf vkyfcsifovkd vkyfEkdifygonf? tukd@ukdawmh usr b0ESifh usr &Sdygapawmh-[k
pum;vSatmif ajymvkduf&onf?
aemuf 2-&ufavmuf =umawmh tukdu ol “&aoh awmif” oGm;OD; rnfqkd+yD; aumufceJ xoGm;onf?
tukdxGufoGm;v#if tukd usrukd jyefykd@zkd@ oGm;pDpOfwmyJ [k awG;um usr pkd;&drfvmonf?
xkd@a=umifh vmpOfwkef;uvkdyJ avSwpD; vlwa,mufukd aiGw&may;+yD; iSm;um usrwkd@ ygwDe,fajr
bufurf;ukd jyefajy;cJh ygonf?
tukd@tdrfrSmaepOf tukdu *±kpkduf apmifha&SmufcJhygonf? ukd,fhaiG wjym;wcsyfrS rxkwf&onfhtjyif
ukd,fhuav;tESD;ukdawmif ukd,frav#mf&yg? tukd@rSmvnf; uav;i,f&Sdojzifh tukd@uav;tESD;awGESifhtwl eab;
ukvm; &GmrS ukvm;rukdyJ av#mfzGyfckdif;ay;cJhygonf? tukd@tdrfrS jyefajy;vm cJh+yD;aemuf-aemufwESpfavmuft=umrS
od&wmu tukd@ukd ajymufusm;vufcHxm;r_eJ@ zrf;qD;oGm;onfhtwGuf aiGESifhjyefa&G;&onf[k =um;od&ygonf?
tJ'Dtacguf tukdESifhawG@cJh&wm aemufqkH;awG@&jcif;yg? onfhaemuf wcgr# jyefvnfrawG@ qkH&awmhyg?
usronf tukd@tdrfrS jyefajy;vm+yD;aemuf a&a=umif;acsmif;&Gmokd@ jyefa&mufvmcJyh gonf? tJ'DtcsdefrSmawmh
usr. usef;rma&;onf tawmf toifh jyefvnfaumif;rGefvmcJhyg+yD? a&a=umif;acsmif; &Gmol}uD;u olwkd@&GmwGif
onfvkd vufcHxm;&olrSm okH;a,mufawmif &Sdae+yDjzpfI aemufxyfvufcH xm;&ef roifhawmh a=umif;/ wjcm;&GmwGif
xm;ay;ygrnf[kqkdum “a&pkd;acsmif;” &GmwGif xm;ay;onf?
usraeonfhtdrf.tdrf&SifwGif om;i,fav;ESpfOD;&SdI wOD;u a&a=umif; acsmif;&Gm bkef;awmf}uD;ausmif;okd@
ykd@xm;&m wywfrSwcgom tdrfjyefvm wwfonf? tdrf&SifZeD; armifESHESifholwkd@.om;i,fav;wkd@onf reufrSonf
naerkd;csKyfonftxd v,fwJrmS yJ ae=uonf? xkd@a=umifh tdrfrSm usrwkd@ om;trd 3-OD;om &Sdaeonf? usru
tdrfr_udpPt00ukd vkyfukdifay;xm;&onf? armif;ESifh qefaxmif;&ygonf? xrif;[if;csuf/ tdrf.oef@&Sif;a&;wkd@ukd
vkyfukdifxm; onfhtjyif olwkd@jyefvmv#if a&rkd;csKd;Ekdif&ef a&ygcyfay;xm;ygonf?
xkd&Gmonf (&rv) ac: &ckdifjynfvGwfajrmufa&;ygwD csKyfukdifxm; aom&Gm[k qkd&ygrnf? wavmurS
qkH;oGm;+yD[k =um;vkduf&aom armifpdefnGef@wkd@ e,f jzpfonf? xkdpOfu tJ'D armifpdefnGef@wkd@yJ usrukdvm+yD; b,fu
rde;f rvJ/ bma=umifh 'DrSm tdrfazmfvmvkyfae&wmvJ/ usrtukd}uD; jzpfolu vmrac:ao; bl;vm;æpojzifh
ppfaq;jcif;cHcJh&ao;onf? onfokd@ESifh xkd&GmrSm wvcGJcef@ aexkdifcJh&onf? usrwkd@pcef;ESifhvnf; tquftoG,f
r&ao;yg? pufwif bmv a&mufonfhtcgusrS usr pma&;+yD; aus;&Gmvl}uD;xH ay;ykd@ckdif;vkdufonf?
ygwD&Jabmfrsm;vmv#if ay;vkdufyg[k ajymxm;onf? r=umcifrSmyJ &Jabmf aatmifausmfckdifESifh &Jabmf 3-a,muf
a&mufvm+yD; usrwkd@ uav;tar tm;vkH;ukd pcef;okd@ jyefvnfac:aqmifcJhygawmhonf?
usr pcef;okd@ jyefa&mufonfhtcg usr.uav;. toufrSm 3-vyif &SdoGm;yg+yD?

&Jabmfwl usqkH;oGm;jcif;/ ygw.


D (vlxkulnDa&;) vlxkvkyfief;

usrwkd@pcef;twGuf pcef;opfaqmuf+yD; wywft=umwGif tpnf; ta0;wcktwGuf twGif;a&;r–


;ESifhtzGJ@ onf c&D;xGufoGm;=ujyefonf? xkdpOfu usrwkd@pcef;[m “ipHay: ”awmifay:rSmyg?
twGif;a&;r–;ESifhtzGJ@u awmzsm;buf oGm;=u&rSmjzpfonf? c&D; uvnf;a0;+yD; vrf;uvnf; qkd;onfhtwGuf
twGif;a&;r–;ESifhtzGJ@onf wae ukefc&D;oGm;onfhwkdif enf;enf;avmufom c&D;aygufonf?
onftpnf;ta0;twGuf wm0ef,l jyifqifay;&olu &Jabmfwl jzpfonf? &Jabmfwlonf
tpnf;ta0;twGuf jyifqif+yD; tJ'Daus;&GmrSm aus;&Gm vlxk tpnf;ta0;yGJwck vkyfonf? tpnf;ta0;u ntcsdefrSm
vkyf&wm jzpfonfhtwGuf tpnf;ta0;yGJ+yD;onfhtcg tawmfnOfheufoGm;onf? xkd@ a=umifh cgwkdif;uJhokd@
&GmjyifxGufrtdyfbJ &GmxJrSmyJ tdyfvkdufawmhonf? xkd@a=umifh eHeuf 6-em&DtcsdefrSm &efolu &Gmukd0kdif;+yD;
ypfcwfzrf;qD;&m &Jabmfwl aoewfxdrSef+yD; usqkH;oGm;&Smygonf? (&Jabmfwl.ta=umif;ukd aemufykdif;rSm oD;oef@azmfjy
ygO;D rnf)
xkd@a=umifh twGif;a&;r–;ESifhtzGJ@onf tvkyfawG tvGefrsm;oGm;+yD; pcef;okd@ jyefrvmEkdifawmhbJ
atmufykdif;rSmyJ vkyfief;wm0efrsm;ukd qufvuf xrf;aqmifae=uonf? xkd@a=umifh orD;i,f wESpfcJ&G SdrS ol pcef;okd@
jyefa&muf vmEkdifygawmhonf?
usrwkd@ pcef;onfvnf; &efolESifh a&Smif&if;wdrf;&if;ESifh awmzsm;buf jyefa&mufvm=uonf?
twGif;a&;r–;&Jabmfausmfjronf 'k-twGif;a&;r–; &Jabmfwl usqkH; oGm;ojzifh tawmf pdwfxdckdufr_ jzpfcJhonf?
igh&J@ nmvuf±kH; wzuf ðywfoGm;ovkd cHpm;&onf[k tpnf;ta0;wGif ajymjyygonf? olonf vkyfief;wm0efrsm;
ykdrsm;vmojzifh ESpfq ykdI vkyfvm&onf?
ygwDonf rkd;wGif;umvwGif au'garG;jrLa&;ukd t"duxm;vkyf+yD; ajcmufaoG@&moDwGifrl wzufu
vlxkvkyfief;vkyf&if; tjcm; wzufrS &efolukd wkdufckdufzkd@ wkdufuGufazmfa&;ukd tm;pkdufvkyf&onf? rkd;wGif;rSmvnf;
vlxk vkyfief;ukd wwfEkdifor#awmh vkyfaqmif ay;=u&ygonf?
usrwkd@.tajccHvlxkonf vlrsKd;pkrsm; jzpf=uonf? awmif,mvkyfukdif pm;aomuf=u&onf? awmif,mwGif
aygif;OD;rEkdifygu pyg;rxGufawmhyg? aygif;OD;onf tvGefta&;}uD;onf? usrwkd@bufrSm aygif;OD;qkdonfu awmif,m
rD;±SKd@/ pyg;aumufxkd;+yD;onfhaemuf pyg;ESifhtwl ay:xGufvmonfh 0g;yifawGukd qkdvkdwmyg? wjznf;jznf; pyg;uao;+yD;
0g;yifawGu }uD;}uD;vmojzifh yxr tcsDrSm tJ'D0g;yifrsm;ukd rckwfowfEkdifygu pyg;ukd 0g;u zkH;oGm;+yD; pyg;yif
aooGm;avh&Sdygonf? onftwGuf aygif;OD;Ekdif&ef ta&;}uD;onf[k qkd&jcif; jzpfygonf?
xkd@a=umifh pcef;&Sd&Jabmfrsm;onf vltiftm; rsm;v#ifrsm;ovkd enf;v#ifvnf; enf;ovkd vlpkcGJ+yD;
vlxkulnDa&;vkyfief;ukd vkyf=uonf? &GmwGif vkyftm;r&Sdaomtdrf/ zsm;olemol &Sdonfhtdrfrsm;udk OD;pm;ay;+yD;
aygif;Ekwful =u&onf? pcef;&Sd &Jabmfrsm;ukd ESpfokwfcGJvkduf+yD; w&ufukd wokwf/ tvSnfhus oGm;ul=ujcif;yg?
onfvkd oGm;a&mufulnDonfhtxJrSm &Jabmfausmfjrvnf; ygygonf? ol@ukd &Jabmfrsm;u
roGm;&efajymaomfvnf; r&yg? rkd;wGif;rSm olonf bmom jyefvkyfief;ukd tqufrjywfvkyfae&onfh tjyif
tjcm;wm0efrsm;vnf; &Sdaoma=umifh tvkyfrtm;vyfojzifh &Jabmfrsm;u ol@ukd wm;=ujcif; jzpfonf?
usrwkd@onf vlxkvkyfief;oGm;vkyf=u&mwGif rdrd&duQmESifh rdrd oGm;=u &jcif;jzpfonf? &duQmwm0efus
&Jabmfrsm;u tapm}uD; xcsufxm;onfh xrif;ukd weyfpm;+yD; ae@vnfpmtwGufvnf; ukd,fpDxkyf,l+yD; oGm;=uonf?
naepmukdawmh pcef;jyefa&muf onfhtcgrS pm;=uygonf?
‚umvonf (67-68-69) ESpfumvrsm; jzpfonf? 1970-ckESpfrSonf 1974-ckESpftxd umvonf
ygwDtvHawmf atmufrS &ckdifjynfe,f ajymufusm;a'o. taumif;qkH; ESpfumvrsm;[k qkd&rnfxifygonf? &efolu
rxkd;oavmufygyJ? rdrduom &efolukd xkd;ppfqifae&onfhtcsdefyg? ajymufusm; pcef;rSm tm;upm;uGif;rsm;yif
azmufvkyfxm;=uonf? ygwD.pcef; axmufyHh a&;Xmeonfvnf; ukefpkHqkdif}uD;yrm [nf;ae+yD; ypPnf;tr,f
pkHvifpGmjzifh bmypPnf;rqkd vkdavao;r&Sd jynfhpkHaeygonf? wyfrsm;onfvnf; tawmhfukd vGwfvGwfvyfvyf
oGm;EkdifvmEkdif v_yf&Sm;Ekdifonfhtcsdefyg?

ajymufusm;&Jabmfrsm;. ppf0wfpkH

TESpfrsm;twGif; usrwkd@. axmufyHha&;tajctae aumif;vmcJh onfrSefaomfvnf; usrwkd@


ajymufusm;&Jabmfrsm;rSm pm;0wfaea&bufwGif qif;&JcufcJonfuom rsm;ygonf? tpm;taomuf
taetxkdifudpPukd rajym awmhyg? 0wfpkHudpPukdrl tvsOf;oifhojzifh wifjyygOD;rnf?
ajymufusm;&Jabmfrsm;twGuf wESpfv#if ppf0wfpkH 2-pkHay;rnf[k owfrSwfxm;ygonf? okd@&mwGif wcgr#
wESpf 0wfpkH 2-pkH owfrSwfcsuftwkdif; ay;EkdifcJhonf r&Sdyg? ¹cif;csuftjzpfESifhawmh &efolESifh wkdufyGJjzpfcsdeftwGif; 0wfpkH
qkH±_H;oGm;&onfqkdv#ifawmh aemufxyf 0wfpkHtopfwxnf xyfrHxkwfay; wwfygonf?
&Jabmfrsm;twGuf wESpfpm a'gufygonfh tay:0wf tusôwxnf/ ±kd;±kd;&Syftusôwxnf/ pGyfus,fwxnf/ ykqkd;
2-xnf? trsKd;orD;rsm;twGufukdrl vkHcsnfwxnfxyfwkd;um vkHcsnfokH;xnf ay;onf? ajymufusm;a'orSm trsKd; orD;
trsKd;om; tm;vkH;yif vkHcsnfuGufpdyfawGukd 0wfqif=u&ygonf? pcef;rSmaeonfh &Jabmf r[kwfbJ wyfESifh
oGm;vmae&onfh &Jabmfrsm;ukdawmh abmif;bD&Snf wxnf ykday;onf? TonfrSmvnf; owfrSwfxm;csufom jzpf
onf? wu,fwrf;rSm vlaphatmif ray;EkdifcJhyg?
&efolu ydwfqkd@xm;ojzifh 0wfpkHtwGuf 0,f,la&;cufcJjcif;onf vnf; ta=umif;wcsuf jzpfygonf?
onfypPnf;rsm; 0,f,l&wmuvnf; t&yf om;awGudk rSm,lt0,fckdif;&wm jzpfonf? t&yfom;u ypPnf;rsm;rsm;
0,fv#if &efolu ppfaq;ar;jref; wwfojzifh rsm;rsm;vnf; r0,f&J=uyg?wcgwav—csnfxnftjzLudkyJ 0,fvmv#if/
oGwfeif;opfacgufqdk;jyD;0wf=u&onf/
wESpfukd 0wfpkHESpfpHkowfrSwfxm;ayrJh avmufiS atmif0,fr&onhf twGuf t&ifukefolukdom OD;pm;ay;+yD;
t&ifxkwfay;&onf? wyf&Jabmfrsm;onf t0wftpm;ukefwmjrefygonf/folwdk@onf t+rJwrf; aoewfESifh ausmydk;tdwf
udkxrf;jyD; rem;wrf;oGm;vm v_yf&Sm;aeaoma=umifh t0wftpm; tukefjref jcif;yg? onfawmh &JabmfawGu
0wfpkHawGukd zmax;0wf=uonf? wcsKd@ &JabmfawG. 0wfpkHrsm;rSm zmax;&mawG rsm;vGef;aoma=umifh atmufcHcsnf
om;yif ray:awmhatmif jzpfaeonfukd pdwfraumif;pGm jrifawG@ae&ygonf? usrwkd@&Jabmfrsm;onf Tokd@
qif;&J'kuQcHum awmfvSefa&;vkyf=u&jcif;yg?
usrwdk@&Jabmfrsm;onf vlwdkif;vlwdkif; abmif;bD&Snf r0wf=u&yg/ ykqdk;udkwdkwdk
'l;tay:txd0wfjyD;/cg;ygwfjzifh pnf;xm;um oGm;vmv_yf &Sm;=u&ygonf//
usrwdk@&Hk;&Jabmfrsm;onf qyfjymroHk;=uyg// tb,fha=umifhqdkaomf qyfjymonf tvGefteH@jyif;ygonf?
acsmif;zsm;wae&mu qyfjymoHk;aev#if acsmif;0uaeteH@&ojzifh/ &efolvmonfh tcsdefESifhwkd;v#if &efolu teH@cHI
&ygonf? awmifay:om;rsm;rSm qyfjymroHk;=uyg? wa&mf/ uif;yGef;oD; wdk@udkom oHk;=uygonf// usrwdk@vnf;
vlxkoHk;onfhypPnf;udkyJoHk;=uygonf? usrwdk@&JabmfawGonf vufzuf&nf=urf;udkawmh
tvGef=udKufESpf ouf=uygonf? xkd@a=umifh vufzufajcmufudkawmh trsm;qHk;0,f,lxm;&onf?
usrwdk@pcef;. r&dSrjzpfvdktyfaomypPnf;rsm; jzpf=uonfh vufzuf ajcmuf/ iyd/ qm;æponfwkd@ukd
&efole,fxJokd@ oGm;a&muf0,f,l&onf// aemufjyD;&Hk;oHk;ypPnf;rsm;vnf; 0,f,l&ao;onf // usrwdk@tajccHxm;aom
vlxkonf awmifay:vlrsdK;pkrsm; jzpf=uonfh twGuf wcsdK@ypPnf;udk olwdk@rod=u yg? onfvdkypPnf;rsm; ta&twGuf
rsm;rsm;0,fwmudk &efoljrifv#if cef@rSef; Ekdifygonf? onfypPnf;rsm;onf t&yfom;oHk;ypPnf;rsm; r[kwfyg ? xkd@a=umifh
0,f,lolonf b,f&yfb,f&GmuvJqdkwmar;jyD; tJ'Dt&yfonf ygwDpcef; &dSonfht&yf jzpfonfudk olwkd@ cef@rSef;wGufq
od&SdoGm;Ekdifygonf?

&ckdifawmfvSefa&;e,fajrokd@ rDZkdtrsKd;om;tzGJ@ a&muf&Sdvmjcif;

xkdtcsdefrSmyif rDZkdtrsKd;om;tzGJ@tpnf;onf tiftm; waxmifcef@jzifh &ckdifjynfe,fwGif;


0ifa&mufvmcJh=uonf?
rDZkdtrsKd;om;tzGJ@tpnf;onf trsm;od=uonfhtwkdif; vlrsKd;a&; tzGJ@tpnf;yg? olwkd@wkdif;jynfwGif
rDZkdjynfe,f &&Sda&;twGufqkd+yD; wkdufae=u onfhtzGJ@ jzpfonf? tckdiftrm ay:vpD r&Sdyg? olwkd@onf
ta&S@ygupPwefwGif ckdv_HaexkdifcJh=uonf? ta&S@ygupP wefESifh taemufygupPwef ppfjzpf=uonfhtcg ta&S@ygupPwef
±_H;edrfhoGm;onfhtwGuf rDZkdrsm;onfvnf; &ckdifjynfe,fbufokd@ ajy;vm=ujcif; jzpfonf?
ygwD.ay:vpDu pnf;±kH;Ekdifaomtiftm;rSefr#ESifh pnf;±kH;&rnf/ r[mrdwfzGJ@&rnf-[k qkdxm;ojzifh
onfay:vpDaatmufrSm rDZkdtzGJ@tm; ,m,Dckdv_HcGifhay;+yD; vufcHxm;vkdufygonf?
okd@aomf rDZkdtzGJ@.ukd,fpm;vS,fukdom usrwkd@pcef;wGifxm;+yD; useftrsm;pkukd olwkd@pcef;ESifholwkd@
oD;oef@aexkdifapygonf? olwkd@ukd pcef; ESpfae&m csxm;ay;ygonf?
rDZkdwkd@.t,ltqwcku aemufcHtiftm;('grSr[kwf) ausmaxmuf aemufcHtultnDr&Sdv#if
awmfvSefa&;vkyfIr&Ekdif qkdaomtcsuf jzpfonf? 'gukdyJ olwkd@ pGJ+rJpGm ,kH=unfae=uonf?
rDZkdwkd@onf tajymaumif;onf? rkd;wvkH; avwvkH; ajymwwf=uonf? vufawG@wGif olwkd@onf
olwkd@ajymoavmuf rvkyfEkdif=uyg? olwkd@tm; omcsufwckuawmh trsm;tm;jzifh rDZkdtrsKd;om;tzGJ@rS wyfom;rsm;onf
cGeftm;Av awmifhwif;=uonf? tqif;&J tyifyef;cHEkdif=uonf?
&efolwkd@onfvnf; rDZkdwkd@.owif;ukd teH@cH &&SdoGm;aomtcgwGif tjyifokd@ ykdI rxGuf&JbJ jzpfvm=uonf?
olwkd@ aexkdif&m uif;pcef;awGukdom vkH+cKHatmif jyKjyifwnfaqmuf xm;=uonf? òr@rsm;ESifha0;aom/ tpGeftzsm;
usaom uif;pcef;awGukdqkdv#if jyefvnf ±kyfodrf;oGm;onf?

òr@rsm;okd@ 0ifa&mufwkdufckduf=ujcif;

&efol@tajctaeESifh awmfvSefa&;wyfzJ@G rsm;.tajctae Tokd@ tajymif;tvJ &SdvmcsdefwGif


&&Sdxm;aomtcGifhomcsufukd qkyfukdif+yD; òr@awGukd tvpftikduf0ifa&mufwkdufckduf&ef ygwDu qkH;jzwfcsufcsvkdufonf?
usrwkd@wyfzGJ@EiS fh rDZwdk yfzGJ@wkd@aygif;+yD; &aohawmifòr@e,fukd 0ifa&muf wkdufckdufcJh=uonf? t"du
&nfrSef;csufu &efol. vufeufwkdufukd odrf;ykdufEkdif a&;yg? t"du &nfrSef;csuf raygufajrmuf[k qkd&ygrnf?
&efol.ukefypPnf; *kda'gifukdom odrf;EkdifcJhI t0wftxnfESifh vlokH;ypPnf;rsKd;pkHukdyJ &&SdcJh=uonf?
aumif;aomtcsufwckrSm TvlokH;ypPnf;trsm;tjym;ukd vlxktm; &&Sdap vkdufjcif;yif jzpfonf? txl;ojzifh
òr@ay:aevlxku tajctaeykdodI ykd&=u onf? vlwcsKd@uvnf; em&Dqkdif/ a&$qkdifawG zGifh+yD; ,l=uwmvnf;&Sdonf?
aus;vufvlxkonfvnf; ydwftkyfawG/ &ckdifvkHcsnfawGæ pojzifh trsm;tjym; o,f,l&&SdEkdif=uonf?
usrwkd@ &Jabmfrsm;rSmvnf; &nfrSef;csufaygufajrmufonftxd tukefrodrf;EkdifcJhaomfvnf; rdrdbufrS
tustqkH;r&Sd/ atmifyJ&G &SdcJhojzifh txl; 0rf;ajrmuf0rf;om &Sdae=uygonf? wkdufyGJ0if &JabmfawGuawmh ypPnf;awGukd
o,f,lrvmEkdif=uyg? ypPnf;o,f,lvmEkdifonfh vlxkawGuom &JabmfawGukd a0pktjzpf jyefvnfcGJa0ay;ojzifhom
&&Sd=uonf?
&&Sdaom ypPnf;awGukdvnf; &JabmfawGu rdrdukd,fykdif tjzpf r,l=uyg? ygwDtwGuf b¾maiG jzpfvmatmif
vlxkwGif;vSnfhvnfI aoewfwzuf/ txkyfwzufjzifh vSnfha&mif;=uonf? vlxkawGuvnf; 0rf;ajrmufvkdvm;pGm
0,f,l=uygonf? vlxkxJrS wcsKd@u ajymvm=uonf? “igwkd@woufrSm 'Davmuf aps;aygwJh t0wfawGukd 'DwcgyJ
&zl;w,f/ 'DwcgyJ 0wf&zl;w,f”wJh? &Jabmfrsm; u &ckdifvkHcsnfwxnfukd 3-usyf/ 4-usyfavmufESifhom
a&mif;csay;cJh=uwmyg?
xkdtcsdefwGif ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifawmfvSefa&;e,fajrY trsKd;orD;wyfpdwfwpdwfvnf; &SdvmcJhyg+yD?
xkdwyfpdwfonf trsKd;om;&Jabmf rsm;ESifhwef;wl wkdufyGJwcsKd@wGif yg0ifEkdifcJh=uonf? ±kH;rsm;wGifvnf; trsKd;orD;
&JabmfawG tawmfrsm;vmonf?
awmfvSefa&;wyfzJ@G rsm;onf aemufw}udrfwGif ausmufawmfòr@ukd 0ifwkdfufjyefonf? ,cifw}udrfuvkdyJ
ypPnf;rsm;om &cJh=uonf? xkdpOftcsdefu &ckdifjynfe,f&Sd awmfvSefa&;wyfzGJ@awGa&m vlxkyg aysmfrqkH;atmifygyJ?
vlxkawG onf &Jabmf(30) avmuf vma&mufwmukd jrifvkduf=uv#ifyif òr@odrf;awmhrnf xif+yD; aemufu
vkdufvm=uawmhonf?
aus;vuf&Sd &efol@ykvdyfpcef; ESpfckukdvnf; odrf;ykdufEkdifcJhonf?
tjcm;wkdufyGJwckrSmawmh rDZkdawGu owfrSwfxm;wJh ae&mra&mufrD ypfcwf&rnfhtcsdefrusao;bJ
pwifypfcwf=uojzihf &Jabmf(7) a,muf '%f&m& oGm;+yD; jyefqkwfvmcJh=u&onf? '%f&m &ol(7) a,mufxJwGif rDZkdu
(3) a,muf/ usrwkd@&Jabmfu (4) a,mufjzpfygonf? tJ'D aemufykdif;wGif rDZkdtzGJ@onf &efolESifh wkdufckduf&ef
pdwftm;xufoefjcif; r&Sdawmhyg? rwufºu=uawmhyg?

rDZkdtrsKd;om;tzGJ@tm; jyefvnfxGufcGmapjcif;

rDZdktzGJ@onf wkdufpdwfckdufpdwfuif;rJhvmonfhjyif ykdqkd;onfrSmum; vlxkqef@usifa&;awG


vkyfvm=ujcif;jzpfonf? vlxk.pkdufcif;xJrS toD;tESHawG ukd ykdif&SifrodbJ ,lpm;=uonf? vlxkxHrS =uuf0ufawGukd
rwefwqaps;ESifh zdESdyf 0,f,lonf? onfhtjyif trsKd;orD;tay: apmfum;aom udpPrsm;yg =um;odvm =u&onf? rDZkdrsm;
onfvkyf&yfrsm; usL;vGefvmonfhtwGuf usrwkd@ awmfvSef a&;wyfzGJ@rsm;u olwkd@tm; qufvuf- vufcHxm;a&;rSm
rjzpfEkdifawmhyg?
rDZkdrsm;tm; usrwkd@awmfvSefa&;a'owGif onfavmuf =um=um vufcHxm;jcif;rSm ygwDY
tjcm;&nf&G,fcsufwck &SdaeonfhtwGufvnf; jzpfyg onf? ‚tcsufrSm &ckdifjynfe,fygwDaumfrwDtaejzifh
ygwDA[kdESifh tquf toG,f&&Sda&; &nf&G,fcsufjzpfygonf? ygwDA[kdESifh tquftoG,fjyK&ef
awmvrf;rSoGm;&rnfqkdv#if rkcs rDZkde,fukd jzwfoef;&rnf? xkdtcg rDZkdu vrf;jytul tnDay;Ekdifapzkd@ jzpfygonf?
okd@&mwGif Ttvkyfukdyif rDZkdrsm;u vkyfray;vkd=uyg?
olwkd@vkyfray;csif=uonfrSmvnf; ta=umif;&Sdygonf? olwkd@onf w±kwfjynfokd@a&mufzl;+yD;/ w±kwfjynfrS
vufeufwcsKd@/ ppfokH;ypPnf;wcsKd@ukd enf;vrf;trsKd;rsKd;jzifh awmif;cH&&Sdzl;cJhyg+yD? usrwkd@om ygwDA[kdokd@oGm;&if;
w±kwfjynfbufjzwfI w±kwfjynfESifh qufoG,frdv#if olwkd@ta=umif;awG tm;vkH; w±kwfbufrS od&SdoGm;+yD; olwkd@
bmrS aemufxyf r&awmhrSmukdvnf; pkd;&drfonf? w±kwfjynfESifhqufoG,f&mwGif uswkd@ygwDESifh olwkd@ r,SOfomrSef; vnf;
odonf? xkd@a=umifh usrwkd@ ygwDA[kdESifh qufoG,fa&;ukd olwkd@ tultnD ray;vkd=ujcif; jzpf.?
usrwkd@wyfrS &Jabmfrsm;uvnf; rDZkdawGESifh yl;wGJv_yf&Sm;r_ rjyKvkd awmhyg? olwkd@onf tvGefa=umufwwf+yD;
t+rJwrf; owfrSwfae&m ra&mufrD a=umufvef@w}uD; aoewfypfazmufwwf=uonf? olwkd@tm;oefonfrSm
ta0;rSaeI vufeuf}uD;rsm;ESifh ypfcwfa&;om jzpfonf? olwkd@wyfzJ@G onf ajymufusm;wyf rqef=uyg?
rDZkdrsm;onf &ckdifawmfvSefa&;a'owGif (3) ESpf =umr# ckdv_Haexkdif oGm;cJhonf? &ckdifawmfvSefa&;a'orS
ygwD.b¾ma&;onfvnf; ukefoavmuf eD;yg;ygyJ? olwkd@uawmh au|;xm;r,fhol &Sdae&if jyefzkd@ vkH;0
rpOf;pm;=uolawGyg? yxrwGif olwkd@ukd jyef=uzkd@ oG,f0kduf+yD; ajymonf? olwkd@u wkwfwkwfr# rv_yf? onfawmh
rwwfomawmhyJ ajAmifzGifh aqG;aEG;ajymjy&ygawmhonf? igwkd@[m vnf; vGwfajrmufao;wm r[kwfyg? rdrdbmom
cufcJyifyef;pGm vkH;yef;wkduf ckdufae&wm jzpfw,f? 'ga=umifh cifAsm;wdk@ukd a&&Snf vufcHxm;&ef rwwfEkdfifyg? 'ga=umifh
cifAsm;wkd@vnf; cifAsm;wkd@ &nfrSef;csufaygufajrmufaatmif ukd,fhEkdifiH ukd,fjyef+yD; vkH;yef;=uygæ qkdonfhoabmrsKd;
aqG;aEG;ajymqkd+yD; tjyefckdif;&onf? xkdokd@ aqG;aEG; ajymqkdrSom olwkd@ jyef=uawmhonf?
okd@&mwGif olwkd@onf tiftm;wcsKd@om olwkd@EkdifiHokd@ jyefv$wf+yD; olwkd@ XmecsKyfuawmh usrwkd@EkdifiHjzpfaom
yvuf0jrpfzsm;rSmyJ pcef;csxm;onf? olwkd@tm; ygwDu vufcHxm;jcif; rjyKawmh onfhtwGufvnf; olwkd@u auseyfykH
r&yg?
onfhaemuf tcsdefwcsdefwGif usrwkd@ygwDrS awmfvSefa&; a'oopf wkd;csJ@a&;pDrHudef;twGuf wyftiftm;(30)
ukd c±kdifaumfrwD wa,muf OD;aqmif ap+yD; yvuf0jrpfzsm;buf apv$wfvkdufonf? xkda'oonf usrwkd@&JabmfawG
twGuf a'oopfjzpfygonf? pdrf;aeygao;onf? &JabmfawGu a'o.e,fajr taetxm;ukd u|rf;usifr_ r&Sd=uao;yg?
rDZdktzGJ@uawmh xkda'o awmawmif a&ajrukd u|rf;usifae=u+yD; jzpfonf?
usrwkd@tzGJ@rS &Jabmfrsm; olwkd@tzGJ@ESifhawG@&m olwkd@u “rif;wkd@[m igwkd@ aus;Zl;&SifawG jzpfw,f? 'ga=umifh
igwkd@pcef;rSmyJ t&ifqkH; tajccH+yD; twlwl v_yf&Sm;=uwmaygh”[k qkdum olwkd@pcef;okd@ usrwkd@ a'oopfwkd;csJ@a&;
wzGJ@vkH;ukd ac:,loGm;cJhonf? olwkd@onf &Jabmfrsm;ukd xrif;au|;{nfhcHonfhykHrsKd; [efaqmif +yD; usrwkd@&Jabmftm;vkH;ukd
vufeufodfrf;+yD; zrf;qD;vkdufygawmhonf? xkdr#om ruao;yg? &Jabmftm;vkH;ukd owfjzwf+yD; acgif;awGudkjzwfum
yvuf0òr@&Sd &efol@ pcef;okd@ oGm;a&mufykd@aqmif tyfESHvkdufao;onf? touf aoG;awGay;+yD; &vkduf
aom }uD;rm;onfh oifcef; pmw&yfygay?
xkdtzGJ@xJrS acgif;aqmifvkyfol wOD;om vGwfvmonf? olonfvnf; xGufajy;vmI vGwfvmjcif; jzpfonf?
rdrde,fukd a&mufonftxd 4-&ufwdwd xrif;rpm;cJh&/ awmif,ma[mif;wckxJu &&Sdaom ausmufz±kHoD;wvkH;udk
wae@enf;enf;pDpm;+yD; awmif}uD; awmifi,fawGukd ausmfjzwfvm&jcif; jzpfonf? rdrdwkd@ e,fxJ jyefa&mufvmonfhtcg
xrif;yJ twif;awmif;aeojzifh vlxku vnf; ol tpm;tpmESifh &ufwcsKd@uif;uGmcJh&onfhtajctaeukd rodojzifh ol
pm;vkdonfhtwkdif; ay;au|;vkdufygonf? iwfiwfESifh ol xrif;pm;vkduf&m csufcsif;awmh raoyg? tpmjywfae&mrS
±kwfw&uf w0pm;vkdufojzifh ol 0rf;azm0rf;a&mif jzpfum usqkH;oGm;&Smygonf?
onfacgif;aqmif&JabmfrSm &Jabmf}uD; pHvSjzL(crD;trsKd;om;) jzpf ygonf?

&ckdifjynfe,fawmfvSefa&;.tcuftcJ umv

75-ckESpf aemufykdif;wGif &efolonf &ckdifjynfe,f awmfvSefa&;a'oukd jzwfav;jzwfvkyf+yD;


xkd;ppfqifvmygonf?
usrwkd@ jynfe,faumfrwD&Sdonfh pcef;ukdvnf; awmeif;I ykdufpdyfwkduf &SmazGjcif; vkyfvmonf? acsmif;zsm;u
&GmawGqkdv#if acsmif;zsm;rSm aezkd@ cGifhrjyKawmhbJ &Gmzsuf+yD; atmufbufuGif;jyifqD ac:pkwmtxd vkyfvmonf?
usrwkd@pcef;tzGJ@onfvnf; a&Smif& wdrf;& tvGefcufcJvmonf? ygwDtaejzifh rwwfomawmhbJ vlav#mhaygha&;
vkyfvm&onf? pcef;awG av;vHaeaom tajctaeukd ajymif;vJypf&awmhrnf jzpfygonf? xkd@a=umifh pcef;&Sd tdrfaxmif
onfrsm;ukd rdrdwkd@Zmwd&yf&Gmokd@ ,m,D jyefae=u&ef jyefykd@ay;vkduf&onf? usrwkd@pcef;wGif ukd,fh&yfukd,fh&Gm jyefaeI
r&aom rdom;pk ESpfckom usef&Sdaeyg awmhonf? rdom;pkwcku usrwkd@rdom;pkjzpfI usefrdom;pkwcku Akdvf}uD;
wifarmifwkd@ rdom;pk jzpfygonf?
Adkvf}uD;wifarmifwkd@rdom;pkonf ArmtrsK;d om; rdom;pkvnf;jzpf/ qufoG,fa&;wm0efcHvnf;
jzpfonfhtwGuf &efolu tvGeftav;xm;ygonf? &efol vkdcsif-zrf;qD;csifaeaom rdom;pk jzpfonf?
usrwkd@rdom;pkukdawmh &efolu tao&&-t&Sif&& qkaiGay;rnf[k a=unmxm;aom rdom;pk jzpfaeonf?
onfrdom;pk ESpfckonfvnf; twlwuG wpcef;wnf;rSm rae=u&bJ wpkpcD JaG e =u&onfhtwGuf
usrwkd@onfbufxGufvmcgeD;tcsdeftxd jyefvnfrawG@ qkH=u&awmhyg?
usrwkd@pcef;onf t+rJ toifhtaetxm;rSm &Sdae=u&ygonf?
usrwkd@. jynfe,fygwDaumfrwD ±kH;pkduf&mpcef;onf usra&muf&Sd+yD; csdefrSpI &efolESifh 3-}udrf 3cg
awG@qkHwkdufyGJ jzpfcJh&onf? txufrSm azmfjy+yD;cJhonfh twkdif; 1969-ckESpfrSm wcg/ 1976-ckESpfrSm wcgESifh 1978-ckESpfrSm
wcg pcef;ukd &efolvma&mufwkdufckdufcJhygonf?
1976-ckESpf/ &efolvmxkd;onfhtcg usrwkd@pcef;twGif;rSm wkdufyGJ rjzpfyGm;cJhyg? usrwkd@u ig;rdepfcef@apm+yD;
pcef;rS xGucf mG vmEkifd fcJhI jzpfonf?
usrwkd@ pcef;uxGufcGmvmcJh=uonfhtcsdefwGif nae 5-&D &Sdae+yD jzpfojzifh r=umrDrSmyJ rkd;csKyfoGm;ojzifh
a0;a0;roGm;EkdifawmhbJ pcef;ESifh odyfra0;vSwJh ae&mrSmyJ ntdyf=u&onf? ntdyfw,ffqkdwmxuf nem;=uw,f
qkdwmu ykdrSefvdrfhrnfxifygonf? xkdnrSm &Jabmftm;vkH; ikwfwkwfxkdif+yD; owd}uD;pGmESifh aecJh=u&ygonf?
&efolonfvnf; pcef;wGif; 0ifa&mufvm+yD;aemuf vlrawG@onfESifh pcef;ukd rD;±SKd@+yD; &Gmbuf
jyefqkwfoGm;=uonf? usrwkd@vnf; rkd;rvif;rD xrif;csuf +yD; rkd;vif;onfESifh c&D;pxGuf=uonf?
&efolonf t&yfom;rsm;udk ac:,l+yD; usrwkd@ &Sd&mukd vkdufvHjyozkd@ twif;t=uyftrdef@ay;awmhonf?
t&yfom;rsm;rSm rwwfomawmhI usr wkd@&JabmfawG awmif,mckwfcsdefu acwWaexkdifcJhaom wJuav;rsm;&Sd&m
ae&mudk jyo&ef &efolukd ac:tvm/ usrwkd@uvnf; pcef;a[mif;ukd tjzwf xdyfwkdufwkd;rd =uI wkdufyGJ
jzpfyGm;ygawmhonf?
onfwkdufyGJrSm usrorD; pef;pef; '%f&m&onf? 'kwd,orD;ESifh om; vnf; wuGJwjym;pD jzpfoGm;onf?
orD;&D&Du ol@ukd csDykd;xm;aom &Jabmf atmifxGef;pdefESifhtwl olwkd@ESpfOD;wnf; uGJoGm;jcif; jzpfonf? olwkd@ ESpfa,muf
onf &efol&Sdaeonfh &Gmxdyfukd a&mufoGm;I &JabmfatmifxGef;pdefonf qufvufroGm;awmh bJ &Gmxdyfawmifay:rSmyJ
uav;ukd ayG@+yD; wntdyfcJh &onf? reufrkd;vif;awmh olu uav;ukd awmifxdyfrSm tom+idrfI xkdifae&ef
rSm=um;xm;+yD; olu &GmwGif; wdwfwqdwf0ifum xrif;ESifh pm;p&mrsm; awmif; onf? &vmaomtcg uav;ukd
xrif;au|;+yD; c&D;qufcJh&m ae@vnfykdif;wGif usrwkd@tzGJ@ESifh jyefawG@=uonf?
om;uawmh xkdpOfu jynfe,faumfrwD0ifwOD;jzpfol OD;&JxGef;(ac:) &JabmfxGef;atmifjzL tzGJ@ESifh ygoGm;onf?
usrwkd@pcef;onf &efolxkd;vmI jzpfap/ &efol@owif;=um;odIjzpfap pcef;qkwfcGmonfhtcg tzGJ@vkduf pepfwus
oGm;=u&onf? usrwkd@u t+rJwrf; tv,ftzGJ@rSm ae&onf? okd@&mwGif oGm;&if;vm&if;jzifh aemuftzGJ@ESifh
tv,ftzGJ@wkd@rSm t+rJeD;uyfaewwfonf? uav;ESifhusr t=um}uD; uGJuGmroGm;&jcif;rSm xkdta=umif;a=umifhyif
jzpfonf?
&efolxkd;vmv#if acgif;aqmifrsm;ukd umuG,f&ef t+rJwrf; oD;oef@ &Jabmf (3) a,mufrS (5) a,muftxd
wm0efay;xm;wwfonf? olwkd@raobJ acgif;aqmifrsm; raoap&-qkdonfh }uD;av;onfhwm0efyg? xkdpOfu OD;&J
xGef;.vkH+cKHa&;twGuf wm0ef,lxm;aom&JabmfESifh usrom;ukd csDykd;ac: aqmifvmaom &Jabmfwkd@onf
usrwkd@rodvkdufbJ uav;ESihf txkyf vJ+yD;xrf; =uowJh? xkdtcsdefrSmyJ wkdufyJjG zpfvmawmh acgif;aqmif.vkH+cKHa&;ukd
wm0ef ,lxm;&aom &Jabmfonf uav;wzuf/ acgif;qmifvkH+cKHa&;wzufESifh Asmrsm; oGm;&awmhonf? olonf
acgif;aqmifvkH+cKHa&;twGufomru uav; vkH+cKHa&; twGufyg wm0ef,l&awmhonf? olonf pufuav;xrf;aom
&Jabmfvnf; jzpfonf? xkd@a=umifh olonf uav;ukd ausmrSmykd;xm;&if;u &efolukd pufuav;ESifh ypfcwf&onf?
xkd@a=umifh om;rSm 3-&ufavmuf em;tloGm;±kHru pum;vnf ; rajymEkdifrqkdEkdif jzpfoGm;&Smonf? xkdpOfu om;rSm 3-
ESpfcGJ t&G,f om&Sdygao;onf? qD;0rf;vnf; rxdef;Ekdifawmhyg? &JabmfawGu om;ukd ukd,fhom;orD;ozG,f
apmifha&Smuf=u±kHru tnpfta=u;okwfoif/ tnpf ta=u;ayvl;aeaom t0wfutp av#mfzGyfay;cJh=uygonf?
olwkd@tzGJ@ESifh usrwkd@tzGJ@ aemuf 5-&uft=umrS jyefvnfqkHawG@ Ekdif=uygawmh onf?
'gu 76-ckESpf pcef;twkdufcH&pOfu tjzpftysufyg?

ygwDA[kdpcef;qDokd@

xkdtcsdefrSpI usrwkd@pcef;onf wnf+idrfr_ odyfr&SdvSawm hyg? r=um c%qkdovkd pcef;ukd ajymif;a&$@+yD;


aexkdifvmcJh=u&onf?
Tokd@jzifh (1969-ckESpf pcef;twkdufcHcJh&pOfu 2-&uforD;av;om &SdcJhao;aom) orD;}uD;onf 9-ESpfESifh 3-
vt&G,f 1978-ckESpf/ 8-vykdif;wGif wkdufzGdKufac: tla&mifief;zsm;a&m*gjzifh qkH;yg;oGm;&&Smygonf? xkdtcsdefrSm ol@zcif
&JabmfausmfjrrSmvnf; rusef;rmyg? oGm;awGusKd;/ oGm;awGukduf tzsm;vnf; wufvmojzifh “vlxlvlx”tajctaeyg?
xkdpOfu usronf bmtawG@t}uKHrSvnf; r&Sd/ A[kokwuvnf; enf;onfhtxJ uav;taza&m/ ol@orD;yg
rusef;rrmjzpfcsdefwGif Asmrsm; aecJh& ygonf? xkdtcsdefu q&m0ef &Jabmf}uD; ausmfpdefOD;onfvnf; c±kdifaq;±kH wGif
'%f&m&&Jabmfukd ajcaxmuf jzwf&ef&Sdojzifh &Jabmf}uD; ausmfOD;jzLukdyg twlac: xm;I q&m0ef ESpfOD;pvkH; aq;±kHwGif
a&muf&Sdae=ucsdef jzpfygonf? xkd@a=umifh 2-ESpfoifwef;qif;p &JabmfomarmifESifhom uko=u&onf? orD;av;onf zsm;
+yD; 21-&uft=umrSm qkH;yg;oGm;&jcif; jzpfonf? q&m0ef &Jabmf}uD; ausmfpdefOD; jyefa&mufvmaomfvnf; orD;av;
toufrrSDawmhyg?
usronfvnf; qkH;yg;oGm;&Smaom orD;av;twGuf aomuawG a=umifh rtdyfEkdifrpm;EkdifESifh tdyf&mxJ
vJygawmhonf? onfhtwGuf aq;xkd;uk o&mu wifyg;wGif temjzpfvmcJh+yD; cGJpdyfuko&onfhtjzpf a&mufcJh&ygonf?
usrwkd@pcef;onfvnf; wzufEkdifiHbufqD r=umc%ul;+yD; ckdv_H&onfh taetxm; jzpfvmonf?
1978-ESpftwGif; &efolu usrwkd@pcef;okd@ vmwkduf&mwGif usrwkd@ yg0ifcJh&onfh aemufqkH;wkdufyGJvnf;
jzpfygonf? xkdwkdufyGJwGif A[kdrS apv$wfvkduf ol &Jabmfoef;armif(uG,fvGef) vnf; yg0ifcJhonf? xkdpOfu &efolonf
usrwkd@ pcef;udk aemufausmbufrS 0ifwkduf&ef tiftm;tvkH;t&if;jzifh wufvmae =uonf? xkd&efol usrwkd@qD
a&mufrvmrD a&S@rSvmonfh&efolESifh usrwkd@ uif;wyfzGJ@ t&ifwdk;rd+yD; wkdufyGJpjzpfcJhojzifh usrwkd@wpcef;vk;H oufouf
omomeJ@ qkwfcGmEkdifcJh=uonf? &efolu usrwkd@xH ta0;rSaeI vufeuf }uD;rsm;jzifh vSrf;ypfwmavmufom
cH=u&ygonf?
onfhaemufrSmrlum; usrwkd@pcef;onf e,fpyfacsmif; jzpfaom a&=unfacsmif;bufrSmom
tajccs=u&ygawmhonf? a&=unfacsmif;onf wzufEkdifiHESifh ykdeD;uyfygonf?
usrwkd@. jynfe,fwyf/ c±kdifwyfESifh pcef;wcsKd@uawmh ukd,fhe,f/ ukd,fha'owGifom &Sdae=uygonf?
jynfe,ftwGif;a&;r–;onf ygwDA[kdrSvnf; ac:,laeojzifh ygwDA[kd okd@oGm;&ef aemufw}udrf
xyf+yD; }uKd;pm;&jyefonf? jynfe,fwyfzJ@G ESifhtwl awmvrf;twkdif;oGm;cJh&m rDZkde,fukdyJ jzwf&onf? rDZkde,fajrukd
ckd;jzwf&ef }uKd;pm;aomtcg e,fajra'o ru|rf;I rDZkdrsm;xH owif;aygufoGm;+yD; jzwfoGm; Ir&bJ jzpfoGm;cJh&onf?
rDZkdrsm;u “vufeufESifh rjzwfygeJ@? vufeufrJh jzwfyg”wJh? vufeufrJh awmh b,folu jzwfrSmwJhvJ? olwkd@ta=umif;
odoGm;+yD/ wcgaozl;/ ysOfzkd; em;vnfc+Jh yDyJ?
xkd@a=umifh aemufa=umif;twkdif; vSnfhjyefcJh&onf?
1979-ckESpfusrSyJ ygwDA[kdxHokd@ rdom;pkvkduf aemufw}udrf xGufcGm a&muf&SdcJh&jcif; jzpfygonf?

jy\emrsm;

ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifjynfe,f awmfvSefa&;ta=umif; txuf wGif usr a&;om;azmfjycJh&mwGif


&Jabmfrsm;. aumif;rGefonfh pdwf"mwftajc taeukdom tav;ay;azmfjycJhjcif; jzpfygonf?
b,ft&mrqkd taumif;ESifh tqkd; 'GefwGvsuf wnf&Sdaewwfp+rJyg? xkd@a=umifh ‘r’w&mom;rsm;jzifh
pkpnf;xm;&aom &ckdifawmfvSefa&;wGifvnf; c|wf,Gif;csufrsm;/ jy\emrsm; vkH;0 uif;pifEkdifvdrfhrnf r[kwfyg? xkd
c|wf,Gif; csufESifh jy\emrsm;ta=umif; usr razmfjybJ c|if;csefxm;cJhv#if obm0usrnf r[kwfovkd
oifcef;pmrsm;vnf; &,lEkdifvdrfhrnf r[kwfyg?
ygwD.awmfvSefa&;&Jabmfrsm;onf ypPnf;rJh tvHawmfatmufrSm ypPnf;rJhb0ukd
ajymif;vJcH,lvmcJh=uaomfvnf; rdrdwkd@ yifukd,f vlwef;pm;ADZonf ewfa&uefxJcsvkdufovkd tqkd;awG
csufcsif;aysmuf+yD; taumif;awGcsnf; csufcsif; a&mufvmonf r[kwfyg? rdrdwkd@. yifukd,fvlwef;pm;ADZrsm;
rukefpifEkdif=u ao;ojzifh ynmwwfESifh ynmrwwfolwkd@=um;rS jy\em/ òr@om;ESifh awmol awmifom;wkd@=um;u
jy\em/ trsKd;orD; trsKd;om; jy\em pojzifh jy\em trsKd;rsKd; jzpfay: wnf&Sdaewwfygonf?
txl;ojzifh tcuftcJrsm;vmonfhtcg jy\emvnf; rsm;vmwwf ygonf?
pdwf"mwfusqif;vmonfhtcsdefwGif jy\emrsm;onf ykdrkd ajz&Sif;& cufavh&Sdygonf? tcuftcJESifha wG@}uKH&csdef
pdwf"mwfusoGm;v#if jyefwufatmif vkyf&mrSm tcuftcJ trsm;}uD; }uKHawG@&wwfonf?
usrwkd@pcef;onf 78-ckESpfaemufykdif;wGif ae&wmuvnf; wzufEkdifiH (okd@r[kwf) wzufEkdifiHteD;
e,fpyfawmxJrSm? pm;&wmuvnf; ae@wkdif; r#pfðywf? ae@wkdif; rdrd0rf;pmtwGuf rdrdbmom
awmif,mckwf=u&ao;onf? trSefyif tcuftcJ tawmf}uD;rm;vmonfh tcsdef jzpfygonf?
xkd@a=umifh ygwDonf rwwfomyJ pcef;ukdvlav#mh/ tdrfaxmif onfrsm;ukd jyefykd@æpojzifh pDpOfcJh&ygonf?
'ghtjyif vlvGwf&Jabmfrsm;ukdvnf; ,m,Dtm;jzifh tdrfaxmifrjyK=uzkd@ awmif;qkd&ygawmhonf?
'DtajctaewGif jy\emawG ykdrsm;vmonf? txl;ojzifh trsKd;orD; trsKd;om; jy\emawG ykdrsm;vmonf?
EkdifiHa&;jy\emawG ajz&Sif;&mrSmawmh odyf+yD; tcuftcJr}uD;vSyg? tawG;tac: vkdufygEkdifoavmuf vkdufyg? vkdufyg
Ekdifovm;-rvkdufygEkdifbl;vm;qkdwm ukd,fhbmom qk;H jzwf? b,fol@ukdr# twif;t=uyfac:xm;wm r&Sdyg?
rvkdufygEkdifzl;qkd jyefzkd@yJ? onfvrf;om &Sdonf? tawG;tac: t& pdwf"mwfusvmaom &Jabmfukd 3-}udrf 3- cgwdwd
ulnDaqG; aEG; tm;ay;wm vkyfonf? onfvkdvkyfonfhwkdif rdrdtawG;tac: rdrd rjyifEkdifbl; qkdv#ifawmh oGm;aya&mhyJ?
ukd,fhae&m ukd,fjyef=uzkd@yJ?
'gayrJh trsKd;orD;ESifh trsKd;om;rsm;t=um;jzpfyGm;onfh vlr_a&; jy\emuawmh tvGefajz&Sif;& cufonfh
jy\em[k usr xifygonf? Oyrm- wyfr–;wa,mufonf wkdufckdufa&;buf wGifvnf; wufºupGm yg0ifonf? tawG;
tac:ESifh cH,lcsuft&vnf; ygwDESifh zufaornfhol jzpfaeonf? onfvkdvlu vlr_a&;jy\emukd usL;vGefrdaomtcg
jy\emukd ajz&Sif;a&;rSm tawmfhukd cufygonf?
ol@ukd ypfy,fvkduf&rSmvnf; 'Dvkd wyfr–;rsKd;wa,muf xGufay:vmzkd@ rvGk,fulyg? onftwkdif;
qufxm;jyefv#ifvnf; *,ufu raumif;? aemufvl awGukd ynmay;zkd@ tvGefcufoGm;vdrfhrnf? ypf&rSmvnf;
tqDESifh0if;0if;/ pm;&rSmuvnf; oJESifh &Syf&Syfqkdonfh jy\emrsKd;[k xifygonf? txl;ojzifh ,m,DtdrfaxmifrjyK&-
qkdaom pnf;urf;csufxGufvm+yD;aemuf onfuJhokd@ aom vlr_a&;jy\emrsm; ykdrkd }uD;rm;vmjcif; jzpfonf?
'gayrJh jynfe,ftwGif;a&;r–;.pdwf"mwfuawmh tm;vkH;od=uonfh twkdif;ygyJ? ynmay;onf?
ynmay;Ir&v#ifawmh bmyJjzpfjzpf oGm;ayawmh qkd+yD; twGJvkduf ygwDESifhwyfxJrS xkwfy,fypfvkdufonf?
onfokd@ESifh wyf.wkdufckdufa&;tiftm;onfvnf; usqif;vmonf?
&ckdifjynfe,fawmfvSefa&;.tajctaeonf t=uyftwnf; ykdrkd}uD;rm;vmcJh onf? a0zefrsm;onfvnf; jyif;xefoxuf
jyif;xefvmonf? a0zefa&;a=umifh rvkdvm;tyfaom tjzpftysuf awGvnf; jzpfysufcJh&ygonf?
okd@aomfvnf; &Jabmftrsm;pk}uD;u &ckdifjynfe,fwGif awmfvSefa&; tvHawmfukd tcuftcJrsm;t=um;rS
tHcJ±kef;uef&if; qufvufv$ifhxlxm;cJh =uygonf?

vGrf;ol@yef;acG
“ESpaf wG» » »vawG» » »tcsdeaf wG =umanmif;» » »&moDtaygif;awG b,fvkdyJ ajymif;yap» » »usqkH;ol
&Jabmftaygif;awG» » »toufaoG;awG vSLcJhay» » »a=omf» » »rarhEkdifay» » »wrf;wumae ajzrajy» »
»vGrf;ol@yef;acG vSrf;vifhumyJ a¹c» » »”
usrpma&;ae&if; tdrfrSmzGifhxm;aom wdwfacG}uKd;jym;xJrS ay:xGuf vmaom usrwkd@ygwD. onf “vGrf;ol@
yef;acG”oDcsif;oHa=umifh a&;vufp pmukd c% &yfem;xm;vkduf&ygonf? oDcsif;oHESifh twl jzpfay:vmaom
cHpm;csufa=umifh &ckdifjynfe,fwGif jynfe,fygwDtwGif;a&;r–;tjzpf ESpfaygif;rsm;pGm wm0ef xrf;aqmifcJah om
usr.cifyeG ;f onf &JabmfausmfjrESifhwuG &ckdifjynfe,frSm awmfvSefa&;twGif; usqkH;oGm;aom tmZmenf&Jabmfrsm;/
ol&Jaumif;rsm;/ acgif; aqmifrsm;wkd@.±kyfoGifykH&dyfrsm;ukdvnf; rsuf&nfrsm;=um;rS 0kd;w0g; jyefvnf
jrifa,mifvmrdygonf? usr rarhEkdifaom onf&Jabmf rsm;onf av;pm;*k%fjyK tyfaom &Jabmfrsm; jzpf=uygonf?
olwkd@ twGuf &ckdifjynfe,fokd@ ukd,fwkdifoGm; a&muf+yD; vGrf;ol@yef;acG urf;vifhvkdaomfjim;vnf; tcktcsdefrSmjzifh
tcGifhrom ao;ygacs? okd@aomfvnf; usrrarhEkdifaom onf&Jabmfrsm;. ±kyfykHv$m wpdwf wykdif;ukd usrod&SdrSwfrdor#
rSwfwrf;wifa&;om;xm;rnf[k usr ykdif;jzwfxm; rdonf? onfa&;om;csufrsm;onfyifv#if olwkd@ukd av;pm;pGm
*k%fjyKurf;vifh vkdufaom usr.“vGrf;ol@yef;acG”rsm;ygay?

&Jabmfausmfjr

olESifh vufxyfcsdef 1966-ckESpfrSonf oluG,fvGefcsdeftxd 39-ESpfwkdifwkdif aygif;ota=umif;rsm;rSm


usrtwGuf a&;I ukefEkdif zG,f r&Sdyg? onfpmv$mwGifrl ol@b0 ta=umif;t&mrsm;xJrS usrcHpm; xdawG@ rdonfh/
jrifrdodrd onfhtcsuf uav;rsm;ukd tusOf;csKyfI }uKd;pm;azmfjyoGm;±kHom wwfEkdifygvdrfhrnf?
ol uG,fvGefoGm;onfhtcsdeftxd ol@rSm ukd,fykdifypPnf;[lI ol@rdom;pk rSwyg; tjcm; r&SdcJhyg? TonfrSm ol@.
ukd,fusKd;pGef@ v$wfr_ESifh ±kd;om;ajzmifhrwfr_ *k%f&nfw&yf[k qkd&vdrfhrnf xifygonf?
olonf yifukd,ftm;jzifh pum;enf;olwa,muf jzpfonf? vkyfief; wm0efwckck &Sdae+yDqkdv#ifrl
rtdyfrae }uKd;pm;yrf;pm; vkyfwwfolwOD;yg? Oyrmtm;jzifh ajym&v#if ol &ckdifjynfe,fwGif aecJhpOfu &Jabmfrsm;
avhvmEkdif apzkd@ rmhufpfvDeif0g'usrf;rsm;ESifh wjcm;awmfvSefa&;pmtkyfrsm;ukd bmomjyeff qkday;&onfhtcg olonf
olowfrSwfxm;wJh twkdif;twm r+yD;rcsif; rtdyfyg? b,favmuf nOf@eufonfjzpfap/ olowfrSwfxm;onfh twkdif;
twmtxd +yD;atmif a&;onf? olonf vkyfp&m&Sdv#if csufcsif; vkyfwwfonf? ol@&Jabmfrsm; ukdvnf; onftwkdif;
jzpfapvkdonf?
ol@wGif aoewf okH;vuf &SdcJhygonf? umbkdifwvuf/ ypPkwkdwvuf tjyif iSufypfonfh yGKdifhwl;wl;
aoewfwvufvnf; &SdcJhao;onf? umbkdifESifh ypPwkdukdawmh ol t+rJukdifxm;wwf+yD; yGKdifhwl;wl;ukdawmh ol@orD;tm;
ay;ukdif wwfygonf? ol@wGif taysmftyg;tjzpf iSufypfonfh0goemawmh &Sdonf?
olonf ygwDpnf;urf;twkdif; olukd,fwkdifvkdufem usifhokH;ovkd wjcm; olrsm;tm;vnf; onfuJhokd@
vkdufemusifhokH;atmif wkdufwGef;awmif;qkdwwf onf?
usr rSwfrdoavmuf olonf c&D;oGm;&if; ESpfcg arharsmoGm;cJhzl;onf? ol iSufzsm;zsm;aecsdef &efolxkd;vmI
ae&majymif; =u&onf? aqmif;&moD tvGefat;pufaeaom a&acsmif;xJ jzwful;&rnfjzpfojzifh &JabmfawGu
olwkd@xrf;ykd;+yD; jzwfygrnf-[k awmif;qkdwkdufwGef;=uonfukd olu vufrcHbJ ol@bmomjzwfrnfqkd+yD; olukd,fwkdif
a&S@uae acsmif;xJ jzwfonf? acsmif;[kdbuf urf; aomifjyifay:vnf; a&mufa&m ol vJus+yD; owdvpfoGm;cJhygonf?
csufcsif; q&m0efrsm;u *±kwpkduf ukoay;I r=umcifrSmyJ jyefvnf owd&vmcJhygonf? onfhaemufrS
olrsm;xrf;ykd;wmukd vufoifhcHygonf? ol@wGif cg;ema&m*gvnf; &Sdonf? cg;emvmv#ifawmh xrf;ykd;+yD; oGm;=u&onf?
wcgrSmawmh onfvkd pcef;ajymif;&onfhtcsdeftcgonf rkd;wGif; umv}uD; jzpfaeonf? v#KdxJ ajrmifxJ
acsmufESpfck=um;xJrSm a&Smifae=u&jcif; jzpfonf? tcsdefuvnf; ntcsdef? atmufbuf&GmxJrSm &efolawG&Sdojzifh
usrwkd@&Jabmfrsm;onf rD;rxGef;&JbJ arSmif}uD;rnf;rnf; wdwfwqdwf c&D;oGm; =u&onf? onftcsdefwGif olu
zsm;vnf;zsm;/ cg;vnf; emaeonf? xkda=umifh &Jabmfrsm;u xrf;ykd;oGm;ygrnfqkdonfukd vufrcHjyefyg? ol@bmom
av#mufae wkef; ajcacsmf+yD;vJusum owdvpfoGm;ygawmhonf? ol@ukd aq;xkd;uko&ef twGuf aq;ESifhpyfxkd;zkd@
rkd;a&uvnf; ygrvmyg? xkda=umifh aq;ukd wu,fh rkd;a&jzpfonfh aumif;uifu usvmonfhrkd;&nfESifh pyfxkd;+yD;
ukoay;cJh&onf?
olonf uav;oli,frsm;udkvnf; cspfcifwwfonf? aus;&GmawGukd ol a&muf&SdoGm;+yDqkdv#if
uav;oli,frsm;ESifh t&ifqkH; pum;ajymwwfonf? +yD;rS vl}uD;awGESifh ajymygonf? “uav;awGu rnmwwfbl;?
&Gmtajctaeudkvnf; olwkd@od=uw,f? ar;&ifvnf; vkdvkdcsifcsif yGifhyGifhvif;vif; ajymwwf=uw,f? 'Dawmh
olwkd@qDuae &Gmtajctaeudk ukd,fu odxm;+yD;om; jzpfaeawmhwmaygh? 'Dvkd odxm;&if &GmrSm vl}uD;awGeJ@
tpnf;ta0;vkyfwJhtcg ykd+yD; tqifajy wmaygh”[lI olu ajymjyzl;onf?
olonf &GmawGukd vSnfhvnfum pnf;±kH;a&;vkyfief; vkyfonf? tcgtcGifh&wkdif; onfuJhokd@ aus;&GmawGqD
c&D;xGufoGm;wwf+yD; oljyefvm+yD qkdv#iv f nf; uav; 2-a,muf/ 3-a,muf ygvmwwfp+rJ? uav;qkdwmu 12-ESpf/
13-ESpf t&G,fav;awGyg? olonf onfuav;awGukd oem;+yD; tvGef tvkdvkdufygonf? ol ac:vmonfh uav;rsm;rSm
&GmrSm qif;&J'kuQa&mufae=u &&Smaom uav;awGyg? wcsKd@u rdbrJh? wcsKd@u tarr&Sd/ wcsKd@u taz&if; r&SdawmhI
yaxG;ESdyfpufojzifh oem;p&m jzpfaeonfh uav;awG? olonf onfuav;awGudk awmfvSefa&;emrnfay;&mrSm
ol@aqGrsKd; om;csif;awG. emrnfawG ay;wwfonf? ol@aqGrsK;d om;csif;awGukd cspfcifowd&a=umif; azmfjywmjzpfovkd
onfuav;awGukd aqGrsKd; m;csif;ozG,f oabmxm;a=umif; azmfjy&mvnf; a&mufonf?
olonf pcef;rSmyJaeae/ wyfxJrSmyJaeae/ tajctaeawGudk t+rJ pl;prf;avhvmaewwfonf? &JabmfawG.
tajctaeudkvnf; avhvmpl;prf;onf? Oyrm-wyfcsxm;onfqkdv#if wyfpkvkduf/ wyfpdwfvkduf/ okd@r[kwf tzGJ@vkduf
pojzifh wyfcsxm;onfhae&mudk oGm;+yD; &JabmfawGESifh pum;ajymonf? olwkd@tajctaeukd pum;ajym&if;
ar;jref;avhvm,ljcif; jzpfonf? omref tm;jzifh qkdv#if &Jabmfrsm;onf ukd,fhudpP ukd,fhjy\emrsm;ukd oD;oef@wifjyzkd@
tvGef 0efav;wwf=uonf? txl;ojzifh ukd,fa&;ukd,fwmudpPrsm;qkdv#if ykd+yD; ajymrxGufwwf=u? onfudpPrSm
&ckdifbufrS&Jabmfrsm;onf tjcm;a'orS &Jabmfrsm;xuf ykdxl;jcm;onf? Oyrm- &JabmfwOD;OD;.rdb/ okd@r[kwf ZeD;om;
orD;rsm; rusef;rrmjzpfaea=umif;/ tcuftcJESifh }uKHaea=umif; acgif;aqmifrsm; u =um;od+yD; onf&Jabmfukd ac:,lum
ol@tcuftcJESifh ol@qENukd ar;jref;onfh tcg rajymvkd=u? olwkd@ESifh &if;&if;ESD;ESD; pum;pjrnf ajymqkdrS olwkd@ta=umif;
awG/ olwkd@ukd,fa&;ukd,fwmudpPawGESifh jy\emawG zGifh[ajymqkdvmwwf=u onf? olwkd@ESifh ajym&if;qkd&if;rS
“&Jabmfæb,fhES,fvJ? tdrfu pmvm ao;ovm;? tdrfom;awGtajctaeaum b,f@eJ@vJ”pojzifh ar;v#if tvG,f
wul ajymjywwf=uygonf?
pcef;rSmaev#ifvnf; olonf reufykdif;qkd tdrfaxmifonfwef; vsm;rsm;ukd wtdrf0ifwtdrfxGuf
oGm;wwfonf? pum;ajymqkd&if; tajc taeawGukd avhvmonf? tajctaeawGudk olu t&ifqkH;odwm rsm;ygonf?
(yefqef;bufa&mufawmhvnf; olu onftavhtx razsmufEkdifbJ tdrfawG oGm;vnfawmh wcsKd@u
tdrfvnfwwfonfh acgif;aqmif[k xifwwf=uonf? trSefrSm tajctae rwlawmhonfukd ol owdrjyKrdbJ t&ifu
tavhtx twkdif; qufvufusifhokH;aerdwmyg)
&Jabmfrsm;tay: olu cspfcif tav;xm;onfhtwGuf &Jabmfrsm;u vnf; ol@ukd txl;cspfcifav;pm;=uonf?
&Jabmfrsm;onf &efolukd oGm;wkduf&m rS odrf;qnf;&rdaom abmif;bD/ tusôæponfh ypPnf;av;rsm;ukd wkdufyGJvuf
aqmiftjzpf ol@ukd vmay;wwf=uonf? olu vufrcHyg? xkdtcg &JabmfawG pdwfraumif;jzpf=u&onf? “'kd@u
toufeJ@&if;+yD; &wJhypPnf;ukd ukd,fav;pm; =unfnKdwJh acgif;aqmifrkd@ trGeftjrwfay;wm”[k qkdwwf=uonf?
xkd@a=umifh aemufawmh onfvkdvufaqmifrsm; vmay;v#if ol ,lxm;vkdufonf? ol ukd,fwkdifawmh r0wfyg? wjcm;
vkdtyfaeaom &Jabmfrsm;ukd wqifh jyefay; wwfonf? txl;ojzifh wyf&Jabmfrsm;ukd ay;wm rsm;ygonf?
wyfrS &Jabmfrsm;onf t+rJwrf; ausmykd;tdwfESifh aoewfukdvG,f+yD; awmxJawmifxJ
oGm;vmv_yf&Sm;ae=u&onfhtwGuf t0wftpm;pkwfwm jrefygonf? tJ'Dvkd &Jabmfrsm;ukd olu tusô/ abmif;bDrsm;
vufaqmiftjzpf jyefay;jcif; jzpfonf?
ol@udk &Jabmfrsm;uomru jynfolrsm;uyg av;pm;cspfcifae=ujcif; .t"duta=umif;&if;rSm
ol.ukd,fusKd;rzuf ygwDESifh jynfolvlxktusKd; pdwfa&m ukd,fygESpfI tvkyftau|;jyKaom pdwf"mwfa=umifh[lI usr
xifjrifrdygonf? olonf ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifjynfe,f.ygwDvkyfief;/ awmfvSefa&; vkyfief;wckvkH;ukd
&JabmfawG wm0eftoD;oD;ESifh xrf;aqmifvnfywfap&ef acgif;aqmifay;Ekdifolvnf; jzpfygonf? xkdpOfu olonf
ygwDukd b,fvkdaumif; atmif wnfaqmufrvJ/ wyfukd b,fvkd aumif;atmifwnfaqmufrvJ/ &efolukd b,fvkd
wkdufyJq
G ifrvJ/ jynfolukd b,fvkd apmifha&Smuf tvkyftau|;rvJæ ponfwkd@ukdom t"du tm±kHpkduf
pOf;pm;awG;ac:aecJhygonf? olonf EkdifiHa&; vkyfief;udpPudkyJ t"du tav;xm;wwfygonf?
pm;awmhvnf; bkH&duQm±kHu xrif;ukd &JabmfawGESifh wef;wlpm;onf? ol@rdom;pk/ ol@om;orD;rsm;ukdvnf;
&JabmfawGukd ,kH=unfpGm tyfESHxm;onf? &JabmfawGuvnf; &efolESifh wkdufyJjG zpfv#ifjzpfap/
wjcm;ta&;ta=umif; }uKHvmv#if jzpfap uav;rsm;rqkH;yg;ap&atmif toufESifhvJ+yD; umuG,fapmifh a&Smufrnf-[k
*wdopPm jyKxm;=uonf? olonf t+rJwrf; wyfESifh ae&mwum oGm;vmae&I onfvkd pDpOfxm;wmyg? usrwkd@rSm
pcef;u &Jabmfrsm;ESifhom trsm;tm;jzifh ae=u&ygonf? &JabmfawGuvnf; olwkd@*wdopPmjyKxm; onfhtwkdif;
wu,fyJ apmifha&SmufcJh=uygonf? txufrSm wifjycJhovkd &efolESifh wkdufyGJjzpfI rdcifzcifESifh uGJuGmcJh&aom
usrwkd@uav;rsm;ukd tcuftcJ=um;xJrS olwkd@yJ apmifha&SmufumuG,fcJh=ujcif; jzpfygonf?
olonf ygwDukd tvGefcspfcifav;pm;ovkd ygwDA[kdukdvnf; tvGef,kH =unftm;ukd;ygonf?
usrodjrifxdawG@&aom udpPwckukd jyefajymjyygrnf? ckESpfukdawmh twdtus rrSwfrdawmhyg? 1978-ckESpf[k xifygonf?
ygwDA[kdrS yxrqufom; a&mufvm+yD;csdef[k xifygonf? ygwDA[kdrS OuUÏocifAodef;wif a&;ykd@vmaom pmwapmifukd
ol vufcH&&Sdvkdufygonf? olonf tvGef0rf;ajrmuf 0rf;om jzpfae+yD; wu,fhukd uav;wa,muf aysmfjrL;aeovkdygyJ?
xkdtcsdefrSm usrwkd@pcef;twkdufcHxm;&onfhtcsdefyg? usrwkd@. rkd;wGif;&duQmtjzpf okdavSmifxm;aom
qef*kda'gifukd &efolu rD;&SKd@oGm;ojzifh pdwfnpfae=uonfhtcsdefvnf; jzpfonf? onftcsdefrsKd;rSmawmif ol tckvkd
aysmf&$ifaewma=umifh &Jabmfwkdif;u ol@ukd tHh=oae=uonf? xkdtcsdefu wzGJ@ wae&mpD pcef;csxm;onfjzpfI
olu“ygwD0ifawG c%avmuf csufcsif;vm=u? uif;&JabmfawGrSty tukefvm=u”[k qifhac:vkdufonf? &JabmfawGu
bmudpPrSef;rSef;rodbJ usrwkd@pcef;ukd vma&mufpka0;rd=uawmh olu“ygwD OuUÏqDu pmvmw,f? &Jabmfwkd@ukd
zwfjyrvkd@”[k ajymonf? xkdtcsdefu ol@rsufESmonf wu,fhukd =unf=unfvifvifawmufyae+yD; ol@taysmf"mwfonf
tm;vkH;okd@ ul;pufum apmapmu pdwfnpfp&mawG =uufaysmufiSufaysmuf aysmufoGm;onf[k usr cHpm;vkdufrdygonf?
olu pmukd qufzwfjyaeonf? pmygwjcm;ta=umif;t&mawGukdawmh usr rrSwfrdawmhyg? “cspfvSpGmaom
&Jabmfausmfjr? cifAsm;ukd cspfcifav;pm;pGm txl;owd&pGmjzifh pma&;vkdufonf” [laom pma=umif;uav;udkyJ
usrpdwfxJ pGJaerdygonf?
pmzwfjy+yD;aemuf olonf OuUÏocifAodef;wifESifh ol b,fwkef;u pwifawG@qkHcJhonf/ twlwuG b,fvkd
oGm;cJh&onf æponfh ta=umif;t&m awGukd qufvufajymjyaeonf? “tJ'Dwkef;u OuUÏ[m wDbDa&m*g
&aecJhw,f? tck ol 'Davmufaumif;vmwmukdvnf; 0rf;omrdw,f”[kvnf; ajymjyao; onf? ol@0rf;ajrmuf0rf;om
jzpfr_onf ygwDA[kdtay: olb,favmuf ,kH=unf w,f/ ygwDOuUÏudk ol b,favmufcspfjrwfEkd;w,f-qkdwmukd
azmfjyaeonf[k usr odjrifvkdufygonf?
1979-ckESpf? ygwDA[kdrS usrwkd@rdom;pkwckvkH; ygwDA[kd&Sd&mokd@ vm=u&rnf-[k ac:,lvkdufaomtcg
&ckdifjynfe,frS &Jabmfrsm;u vrf;c&D;wGif jzpfap/ rar#mfvifhaom udpPrsm;a=umifh jzpfapæusrwkd@rdom;pkwawG
tcuftcJ }uKHawG@rSmudk olwkd@u pkd;&drfylyif=uonf? olwkd@twGi;f a&;r–;onf rdrdtwGuf bmawmif;qkdwmrS vkyfrSm
r[kwfbl;qkdwmvnf; olwkd@odonf? xkd@a=umifh &ckdifjynfe,f/ awmfvSefa&;.b¾mjzpfonfh
a&$aiGwkd@ukdvnf; ,laqmifoGm;&ef ajymvm=uonf?
xkdtcsdefwGif olu“ig[m ygwD&Jabmfwa,muf jzpfw,f? ighrSm ygwDA[kd&Sdae&if bmrS rvkd? ygwDA[kdu ighukd
ypfrxm;yg”[lI jyefajymcJhonf? usrudkvnf; olrSmonf? “ygwDA[kda&muf&if eifu [kdu &JabmfawGukd tawG;
tac:t& EkdifiHa&;t& trDvkdufEkdifatmif }uKd;pm;&r,f? bmawmif;qkdr_awG/ nmawmif;qkdr_awGrS rvkyf&bl;?
ukd,fhukd,fay;vmwJh wm0efukdom ausyGef atmifxrf;aqmif&r,f”[k qkdygonf?
ygwDA[kdokd@a&muf&Sdvm+yD;onfhaemufwGif wcsKd@aom t&mudpP rsm;onf olar#mfvifh ar#mfrSef;xm;onfrsm;ESifh
uGJjym;jcm;em;aeonfukdvnf; ol awG@&Sdvmonf? ygwDwGif;u wcsKd@aom tedÏm±kHtajctaersm;ukd ol awG@&Sd&
aomtcg thH=owkefv_yfoGm;onf? aemufykdif;wGif olonf vla&mpdwfyg t&ifu ESifh rwlawmhbJ uGmjcm;ajymif;vJr_rsm;
&Sdvmonf[k usrxifrdygonf? &ckdif wGifaepOfu olonf tvGefpdwfat;+yD; pum;enf;cJhol wa,mufyg? onfbuf
a&mufawmh pdwfwkdvmonf? pum;rsm; aygufuGJwwfol jzpfvmonf? ol@taeESifh ygwDESifh awmfvSefa&;twGif;
ay:aygufaeaom wcsKd@udpPrsm;tay: rESpf+cKdufr_awG wkd;rsm;vmonfh twGuf onfokd@ jzpfvmonf[k usr xifrdygonf?
ygwDESifh awmfvSefa&;twGif;rS wcsKd@udpPrsm;ukd ol@taejzifh auseyftm;&r_r&Sdojzifhvnf; olonf ygwDvkyfief;rsm;udk
wwfEkdifoavmuf }uKd;pm;+yD; vkyfukdifygonf?
oluJhokd@ acgif;aqmifwOD; r[kwfojzifh EkdifiHa&;udpPrsm;tay: olb,fvkd tuJjzwf+yD;
b,fvkdcHpm;ae&onfqkdonfukd tjynfhtpkHrodEkdifyg? tawG;tac: wkdufyGJawG &SdcJhwmuawmh aocsmygonf?
usrukd,fwkdifonfvnf; tcuftcJrsm;ESifh eyef;vkH;&if; tawG;tac: wkdufyGJukd jzwfoef;cJh&ygonf? usr
ol@vkd usrwkd@ rdom;pk ygwDA[kdokd@ a&mufvm onfhtcg uav;ig;a,mufteuf t}uDqkH;rdef;uav;om 15-ESpf &Sdae+yD;
usefwmawGu 8-ESpf/ 6-ESpf/ 4-ESpf/ 2-ESpfæpojzifh bkpkc±kav;awGyg? ygwDA[kdokd@ tm;udk;w}uD;ESifhvmcJh=uaom
rdom;pk? wenf;tm;jzifh ygwD.trdef@ukd waoG rwdfrf; vkdufemcJhaom rdom;pkyg? okd@&mwGif rsm;jym;aom uav;awGESifh
tcuf tcJaygif; ajrmufjrm;pGm awG@}uKHcJh&ygonf? txl;ojzifh uav;rsm;ESifh ywfouf+yD; pdwfqif;&J&ygonf?
ygwDA[kd±kH;rS bkH&dyfomwGif xrif;pm;=u& onfhtcg [if;u “0”i±kwfoD;ac: i±kwfoD;tpyfESifh ausmufz±kHoD;
a&mðywfxm;onfh[if;? xrif;u qefw0ufygon/fh ajymif;zl;ESifhuefpGef;&Gufwkd@a&mxm;onfh okH;vGef;wif xrif;?
onfxrif;[if;ukd uav;awGu b,fvkdrS rpm;Ekdif=uyg? vl}uD;awGu bmeJ@yJ jzpfjzpf pm;Ekdif&rnfqkdwJh
tawG;tac:pkdufxl+yD; pm;Ekdifayr,fh uav; awGu i,fao;awmh 'DtawG;tac: pkdufxlay;I r&yg? xkd@a=umifh usrwkd@
tvGefpdwfqif;&J cJh=u&ygonf?
onfwGif twGif;a&;r–;onf ol@woufwGif wcgzl;r# rvkyfzl;aom tvkyfwckukd rsuf&nfpufvufESifh
vkycf Jhygonf? ygwDA[kdokd@tvm vrf;wGif wzufEkdifiHu ol@ukd vufaqmiftjzpf ay;vkdufaom taumif;pm;em&D wvkH;
&Sdygonf? xkdem&Dudk olu c|wf+yD; usrukday;&if; ajymvmonf?“eifæ'gukd a&mif;+yD; uav;awGudk
[if;0,fau|;vkdufyg”wJh? onftvkyfrsKd;ukd rvkyfvkdoljzpf ojzifh olonf &ifeifhatmif cHpm;vkduf&&Smygonf?
xkdaiGonfvnf; b,f avmufr# rpm;vkduf&yg? ae0if;u 25-usyfwef w&m;r0ifawmh -[k a=unm vkdufaomtcg
okH;r&aom aiG jzpfoGm;cJh&ygonf?
ygwDA[kdpcef;wGif wtdrfaxmif =uufrESpfaumif arG;cGifhjyKa=umif; wjcm;olrsm;u ajymvm=uonf? ol@ukd
usru “wkd@vnf; cGifhjyKcsuftwkdif; =uufrESpfaumif arG;=u&atmif? =uufO&if uav;awG pm;Ekdifwmaygh”[lI
ajymrdonfhtcg olu b,fvkdrS oabmrwlyg? “igæwav#mufvkH; tkd;uav; pepfukd wkdufcJhwJhol? 'grsKd;ukd b,fvkdrS
vufrcHEkdifbl;”[k qkdygonf?
onfta=umif;awGu 'k-OuUÏocifazwifhem; a&mufoGm;onf? 'k-OuUÏu usrukd ac:ar;cJhonf? usru
[kwfrSefa=umif; ajymvkdufonfhtcg 'k-OuUÏu ol@ukd ac:ajymonf? “'g[m cGifhjyKcsuf ay;+yD;om; jzpfvkd@ arG;vkd@&ygw,f?
cifAsm; arG;cGifhay;vkdufyg”qdkI usr =uuf 2-aumif arG;cGifh&oGm;ygonf? oluawmh tJovkd pdwf"mwfrsKd; &Sdolyg?
olukd,fwkdifuawmh tpm;taomufukd rufrufarmarm &SdvSol r[kwfyg? wae@ tdrfwGif
ukd,fhbmomazsmfonfh vufzuf&nfokH;cGufavmuf aomuf&v#if auseyfEkdifol jzpfygonf? okd@&mwGif yefqef;wGif
aepOfwav#mufvkH; =uufarG;/ 0ufarG;/ pkdufysKd;a&;vkyf+yD; ol@ukd wwfEkdifor# jyKpkapmifha&Smuf vmcJh ygonf?
olonf t&m&mwGif jywfjywfom;om; ajymqkdvkyfukdifwwfygonf? b,fawmhrS ygwDta&;/
Ekid fit
H a&;wkd@udk rypfy,fbJ OD;xdyf&Gufwwfolyg? ol uG,fvGefoGm;onftxd ygwDta&;ESifh awmfvSefa&;twGuf
OD;xdyfxm;cJhygonf? olrusef;rmonfh tcsdefwkdifatmif ygwDESifh &Jabmfrsm;okd@ t}uHay;wm wifjy wmawG
vkyfoGm;cJhygao;onf? ygwDA[kdokd@ wifjy&ef pmwrf;wapmifukdvnf; cufcufcJcJjzifh }uKd;pm;yrf;pm; a&;oGm;ygao;onf?
ol. ygwDpdwf"mwftwGuf usr *k%f,lrdygonf?

&ckdifjynfe,f/ ygwDaumfrwD 'k-twGif;a&;r–; OD;wl(ac:) &Jabmfwl

&Jabmfwlu ol@ta=umif;awGukd &Jabmfrsm;tm; pyfrdv#if pyfrdovkd jyefvnfajymjywwfonf? usronfvnf;


r=umc% em;axmifzl;cJhojzifh ol@vlwef;pm;ADZutp od&Sdaeygonf?
&Jabmfwlonf ajr&SifrsKd;±kd;rS qif;oufvmcJholyg? ajr&Sifjzpfol ol@tzGm; onf v,fajrawGrsm;pGm ykdifonf/
tvGefcsrf;omonf[k ajymoHvnf; =um;zl; onf? ol@ukd arG;zGm;pOfu ol@wGif oGm;uav;okH;acsmif;ygvmI bDvl;0if
pm;onfqkdum tartazrsm;u aocsifaoygapqkd+yD; onftwkdif; ypfxm;=u onf? bDvl;jzpfv#ifvnf; ighukd
pm;ygapqkd+yD; tzGm;u ,larG;onfhtwGufom ol touf&Sif}uD;jyif;vm&a=umif; ol ajymjyygonf? oli,fpOfu tzGm;
tvkdvkdufxm;ojzifh tawmfqkd; tawmfrkdufcJh±kHru aiGa=u;vnf; tawmfðzef; wD;cJhonf-[k qkdonf?
ArmjynfuGefjrLepfygwDtwGif;okd@ 0ifa&mufcJh+yD;/ ypPnf; rJhb0ukd cH,l+yD;onfhaemufrSm ypPnf;rJhwa,muf yDoaatmif/
awmfvSefa&;orm; yDoatmif rdrd.vlwef;pm;ADZukd cufcJyifyef;pGm jyKjyifavhusifhcJha=umif; olu &Jabmfrsm;ukd ajymjy+yD;
ol@b0jzpf&yfrSwqifh ynmay;cJyh gonf?
ol@emrnf&if;uvnf; armifwlyg? &Jabmfrsm;uawmh OD;wl(okd@r[kwf) Akdvfr–;wl pojzifh ac:a0:wwf=uonf?
vlxkuawmh ol@ukd OuUÏwlvkd@yJ ac:=uonf? olu awmifolv,form;or*~ OuUÏtjzpf vkyfukdifcJhI onfokd@
ac:=ujcif; jzpfonf?
&Jabmfwlonf vlxkpnf;±kH;a&;wGif txl;ojzifh emrnf}uD;onf? vlxktwGif;wGif
pum;ajymaumif;oltjzpfvnf; emrnf&onf? olonf vli,f &JabmfawGESifhvnff; &if;ESD;pGm
aygif;oif;qufqHwwfovkd vl}uD;awGESifhvnf; tjyeftvSef cifrifav;pm;r_jzpfaeatmif qufqHEkdifol jzpfonf?
olu pkdufysKd;a&;ESifh arG;jrLa&;ukd txl;0goemygonf? oyfoyf,yf,yf oef@oef@&Sif;&Sif; aexkdifwwfonf?
ygwDuay;tyfvmaom b,fvkdwm0efrsKd;ukd rqkd ausyGefpGm xrf;aqmifwwfoljzpfonf? olonf &ckdifjynfe,fygwD
aumfrwD. 'k-twGif;a&;r–;wa,mufjzpfovkd jynfe,fb¾ma&;wm0efukdvnf; ,lxm; &ao;onf? onfhtjyif
&ckdifjynfe,f trsKd;orD;pnf;±kH;a&;wm0efcHvnf; jzpfonf? onfavmuf tvkyfawGrsm;aeonfhtxJu pkdufysKd;a&;ESifh
arG;jrLa&; wkd@ukdvnf; vkyfjzpfaatmif vkyfvkdufygao;onf?
ppfawGc±kid fta&S@jcrf; av;jrdK@bufu &JabmfawG tpnf;ta0;vm onfhtcg vdarRmfyifrsm;rSm,l+yD; vdarRmfjcH
iSufaysmjcHrsm; pdkufygonf// ajr&Sifrsm;xH rS odrf;qnf;&aomEGm;rsm;udk qif;&Jom;vlxkudk arG;cdkif;um olwdk@vnf;oHk;[k
tyfxm;onf? wyftpnf;ta0; jynfe,ftpnf;ta0;vkyfonfh tcg tom; [if;tjzpf au|;wwfonf//
olonf aysmfaysmfaewwfonf// trsm;tm;jzifh e,fxJrSmyJ aewmrsm; onf// wm0efxrf;aqmif&mwGifvnf;
bmwm0efyJusus rnnf;nLwwfyg? touf 60 &dSaewmawmif ausmufjzLc&dkifudk wm0efay;cH&I 'Dwm0efukd
xrf;aqmif&ef awmvrf;c&D; awmif=uD;awmifi,f toG,foG,fwdk@udk ajcv#if ausmfjzwfjyD;
wm0efrsm;udkxrf;aqmifcJhonf// ausmufjzLc&dkif urf;axmifh}uD; &efolykvdyfpcef;odrf;ydkufjyD; &efol@*dka'gifxJrS
ypPnf;rsm;udk a'ocHvlxkrsm;tm; cGJa0ay;cJhygonf// vlxkESifhvnf; wom;wnf;uspGmqufqHonfh &Jabmf=uD;
wa,mufjzpfygonf?
trsdK;orD;rsm;udkvnf; tvGef*&kpdkufygonf? trsdK;orD;rsm;onf pcef;rSmyJae&onfhtwGuf
vdktyfaomypPnf;rsm;udk olyJ pDpOfjyD;ydkS@ay;onf? aqmif;qdkv#if aqmif;tusô/ aEGqdkv#ifaEGtusôtrsdK;orD;rsm;ufdk
OD;pm;ay;jyD; ydk@ay;wwfonf?
olpdkufaom vdarRmfjcHwGiftoD;awGoD;vmv#ifvnf; ygwDpcef; awGudk ydk@ay;onfhtwGuf
pm;=u&ao;onf? ol@vdarRmfjcHxJwGif iSufaysmyif awG ukdvnf; pdkufxm;ao;onf? iSufaysmoD;vnf;oD;ygonf?
olpcef;rSmaev#if tm;vyf&ufqdk &Jabmfrsm;udkac:jyD; wa,muf "m; wvufpDeJ@ olua&S@uxGufjyD; vdarRmfjcH
iSufaysmjcHrsm;udk jrufEkwfaygif;oif vkyfwwfonf? &Jabmfrsm;rysif;&datmif &,fp&m armp&mvnf; ajymwwfonf?
olonfavhvma&;wGifvnf; pHerlem,lavmufonf? olonf rmhufpf 0g'usrf;rsm;udk
avhvmvdkygonf? okd@&mwGif rmhufpfusrf;pmrsm;onf EkdifiHjcm; bmomESifha&;xm;onfu trsm;pk? Armbmomjyef
enf;onf? xkd@a=umifh olrsm;bmomjyefay;oavmufyJ avhvm&wJhtwGuf t*Fvdyfbmomudk oif,l vdkpdwfjyif;jyjyD;
olukd,fwkdif t*Fvdyfpmudk poifygawmhonf? ynmwwf &Jabmfrsm;udk tajccHrSpIoifay;apjyD; tajccH&&SdonfESifh
oifay;onfh&Jabmfrsm; tvkyfysufrSm pkd;&drfvmonf? oif=um;ykd@csay;onfh &Jabmfrsm;udk onfokd@
oif=um;ay;ae&onfhtwGuf olwdk@.wm0efrsm; vpf[if;oGm;rnfpdk;ojzifh ol@ twGuftcsdefukefrcHapawmhbJ
ol@bmomolusufrSwfygawmhonf// olonf toHus,f=uD;ESifh atmfzwfjyD; vkyfief;xJrS t*Fvdyfpmwwf&Jabmfrsm;udk
olrSm;v#if axmufjyapzkd@ rSmxm;onf// olrSm;aeonfukd &Jabmfrsm;uvmI jyifay;rnf/ oifay;rnfqdkv#ifvnf;
vufrcHyg/ tJ'DuyJatmfajymvdkufyg[k qkdygonf// onfokd@ESifh olonf olusqHk;cgeD; tcsdefta&mufwGif t*Fvdyfpm
tawmftoifh zwfEdkifaeygjyD//
olonf &Jabmfrsm;ESifh pum;vufqHkuswdkif; tjzpftysufrsm;udk ajymjywwfygonf//
xkd@a=umifh&Jabmfrsm;onfol@ESifhaev#if rysif;=uyg//usrwdk@ trsdK;orD;rsm;udkvnf; trsdK;om;rsm;eJ@wef;wl vdkufygEkdif&ef
trsdK;rsdK; jyKpkysdK;axmif/ t=uHay; tm;ay;wmawGudktjrJvkyfygonf// usrb0ukd ol jyKjyifajymif;vJ
ynmay;cJhykHta=umif;uawmh txufrSm usr azmfjycJh+yD;yg+yD? usrukdomruyg? tjcm;&Jabmfrsm;ukdvnf; ol
jyKjyifajrawmifajr‡mufay;cJhonf? olonf &Jabmf rsm;ukd jyKpkysKd;axmifonfhtcgwGif enf;emtrsKd;rsKd;jzifh jyKpkysKd;
axmifay;wwfol jzpfonf? xkd@a=umifh &JabmfawGu ol@ukd cspf=uonf?
&JabmfawGukd pnf;±kH;onfhenf;wl vlxkpnf;&Hk;&mwGifvnf; enf;em trsdK;trsdK;udkoHk;+yD; pnf;&Hk;wwfygonf?
awmzsm;acsmif;wGif &if;wm;&Gm/ aygufawmjyif&Gm/ taygifawm&Gmæponfh&Gmrsm;onf oljyKjyifwnfaxmif
ay;cJhonfh&Gmrsm; jzpfonf? xkd&Gmrsm;onf ,cifuqkfd jzpfovdkae=uonf? OD;wlOD;aqmif+yD; tdrfawGudk pepfwus
twef;vdkufaqmuf/ udk,fhtdrfudk,f+cHtjzpf pnfyifvmatmif enf;jy/ opfyif0g;yif O,smOf+cHawG b,fvdkpdkufæpojzifh
oifjy+yD;/ rsdK;aphrsm;utp oludk,fwdkif&Smay;um pdkufcdkif;ygonf? xkdokd@ ol vkyfaqmifay;cJhonfhtwGuf o&uf/ ydEMJ
paomtoD;rsm;onf xkda'orsm;wGif pD;yGm;jzpf a&mif;pm;Ekdifonfhtjzpfokd@ a&mufcJhonf? tdrfawGvnf; 0g;tdrfyif
jzpfap cdkifcdkifcef@cef@ b,fvdkaqmuf&w,fqdkwm olu pHjytdrfaqmufjyvkduf ygao;onf? xkdokd@ vlxkpnf;&Hk;a&;udkvnf;
aZmufcs vkyfonfh twGuf vlxkawG uvnf; ol@udk cspfcifav;=ujcif; jzpfonf?
aemufykdif; oltouf}uD;vmcsdef olt+rJajymvmonfh pum;wcGef; uawmh “jynfawm wjynfawG@yg,uf
touf ravmc”qdkonfh pum;yg? qdkvdkwmu olonf touf}uD;vm+yDjzpfI ,cifuuJhokd@ pdwf&Sdoavmuf
rvkyfEdkifwmudk qdkvdkjcif;jzpfonf? olajymzl;onf? &cdkifjynfe,f.ordkif; wGif rygrjzpfaom “awmuH” nDvmcHwGif
olonf tdrfomaqmufvkyfjcif; tygt0if aqmufvkyfa&; wm0efudk,lcJh& onf? tdrfomtvkH;aygif; (300)
udkaqmufcJh& onf[k qkdonf? ygwDwm0efrsm;udk xrf;aqmif&mwGifvnf; (tpnf;ta0;vkyf wm/ &duQmpkaqmifwm/
pcef;ae&mcswm) utp bmwm0efudk,l&,l& rnnf;r!l wufºuGpGm xrf;aqmif wwfygonf?

ol usqkH;oGm;onfhta=umif; txufwGif usr wifjycJh+yD;yg+yD? odyf+yD; rjynfhpkHao;onfhtwGuf onfae&mwGif


tenf;i,f jznfhpGufwifjyygOD;rnf? 1969 ckESpf pufwifbmv? &ufawmh rrSwfrdawmhyg? tJ'D&uf reuf 6 em&DrSm
&Jabmfwlonf nu tpnf;ta0;+yD;wmaemufusojzifh &GmjyifrxGuf EdkifawmhyJ olaqmufxm;aom pHjytdrfrSmyJ
ntdyfvkdufonf? xkdpOf ykÀm;u|ef;rS &efol onf nwGif;csif;vm+yD; tdrfudk 0dkif;ypf=uonf? olu tdrfay:rSm tdyf+yD;
ol@ uif;&JabmfESpfa,mufu tdrfatmufrSm tdyfygonf? ol@uif;&JabmfawGeJ@ wdkufyGJjzpfaepOf oluvnf; tdrfay:rSae
umbdkifESifh jyefypf+yD; ckcHonfhtwGuf ol@udkyJ 0dkif;ypf=uojzifh *k%fa&mifajymifpGm usqHk;cJh&ygonf? ol usqHk;csdefwGif
touf 60 ausmfyg+yD? &efolonf &Jabmfwl.tavmif;udk avSuav;rSmwif+yD; oabFmESifh ykÀm;u|ef;xd qGJoGm;onf?
[kda&mufawmh ykÀm;u|ef;qdyfurf;&Sd qefpufrSmyJ jrKyfESHum wygwfwdwd wyfcGJwcGJ uif;csxm;ygonf? usrwdk@ wyfeJ@
vlxkyg tavmif;vk&efoGm;cJh=uygao;onf? &efolESifh vltm;/ usnftm; rr#ojzifh jyefqkwfcJh&ygonf? &Jabmfwl
usqHk;jcif;onf &cdkifjynfe,f/ ygwD/ vlxkESifh awmfvSefa&;twGuf }uD;rm;onfh qkH;±_H;r_jzpfonfomru ArmwjynfvkH;u
awmfvSefa&;twGufvnf; }uD;pGmaom qkH;±_H;r_w&yf[k usr cHpm;rdygonf?
Akdvf}uD;oef;jrifh(ac:) &Jabmf oef;jrifh

ol@emrnf&if;u (iykacs)? olonf yifukd,fADZt& tvwfwef;pm; v,form;tdrfaxmifpkrS


qif;oufvmolyg?oltdrfaxmifusonfhtcg ol@ZeD; onfu csrf;omv,form;tdrfaxmifpkrS qif;oufvmoljzpfojzifh
olonfvnf; csrf;omv,form;ADZokd@ ajymif;vJoGm;cJhonf[k qkd&ygrnf? ol@ZeD;onfrSm armifESr ESpfa,mufom
&Sdonf? tukdjzpfol tapm}uD;qkH;ygoGm;cJhojzifh wOD; wnf;aom orD;vkd jzpfvmonf? ol@rdbrsm;
ykdifqkdifaomypPnf;rsm;ESifh v,f,m ajrrsm;ukd olwkd@ZeD;armifESHESpfOD;u ykdifqkdif&&Sdvdkufygonf? xkd@a=umifh olonf
csrf;omv,form;b0 ajymif;vJoGm;onf[k qkd&jcif;jzpfonf?
okd@&mwGif olonf ypPnf;rJhvlwef;pm;b0okd@ cH,lvkduf+yD;onf. aemuf wGif ypPnf;rJh&Jabmfwa,mufyDopGm
ygwDwm0efrsm;ukd xrf;aqmifcJh ygonf? zufqpf*syefawmfvSefa&;uwnf;u wufºupGmyg0ifcJhzl;ol &Jabmf}uD;wOD;jzpf
onf[kvnf; =um;od&ygonf? zufqpf*syefacwft+yD; &ckdifjynfe,fwGif olykefacwfwacwf &SdcJhao;onf[k
olajymjyzl;I od&SdcJh&ygonf? olykefacwf[kom ac:avh&Sdaomfvnf; trSefrSm "m;jyrsm; aomif;usef;aomacwfjzpfonf?
aus; vufawm&Gmrsm;wGif aiGa=u;&Sdonfhtdrfrsm;ukd wkdufckdufvk,uf=ujcif; jzpfonf [k qkdonf? xkdpOfuvnf;
olonf aus;&GmvlxkESifhtwl &yf&GmumuG,fa&; twGuf "m;jyrsm;udk &Gyf&Gyfc|Hc|H wkdufckdufESdrfeif;cJh&a=umif;
olajymjyojzifh od&Sd &ygonf?
olonf ppfawGc±kdif twGif;a&;r–;wm0efESifh c±kdifb¾ma&;r–;wm0ef wkd@ukd xrf;aqmifcJhonf? ol@taeESifh
awmfvSefa&;twGuf pGef@v$wfcJh&onfrsm; renf;vSyg? wjcm;olrsm;uJhokd@ ukd,fhrdom;pkESifhyifv#if jyefawG@zkd@ rvG,fulcJhyg?
ol@ZeD;onfrSm usef;rma&;raumif;oljzpfojzifh wjcm;acgif;aqmifrsm;.ZeD; onfESifh rdom;pkawGvkd ol@ukd
vma&mufawG@qkHEkdifjcif; r&SdonfhtwGuf jzpfygonf?
tjcm;acgif;aqmifrsm;onf wESpfwcg okd@r[kwf ESpf0ufavmufwGifwcg ukd,fhrd om;pkESifh awG@Ekdif=uonf? oluawmh ol
oGm;rSomv#if awG@&SdEkdifonfhtajctae jzpfaeonf? olwkd@Zmwda'orSmvnf; &efol@e,fajrjzpfaeojzifh ol roGm;
a&mufEkdifcJhyg? ol@rdom;pkESifh av;ig;ajcmufESpfavmuft=umrS wcgw&H tqif ajyv#if awG@&wwfygonf?
aemufykdif; ygwDtm;enf;vm+yD; wzufEkdifiHbufqD qkwfcGmvm &onfhtcsdefwGif vl}uD;ykdif;xJrS
Akdvf}uD;wifarmifESifh olyJ vkdufygvmonf? olonf &JabmfausmfjrESifh oufwl&G,fwlyg? onfavmuf
touft&G,f}uD;&ifhaeonfh yk*~KdvfwOD;jzpfonfhwkdif i,f&G,fonfh&Jabmfrsm;ESifh wwef;wnf; twlae twl pm;um
wkdufyJaG ygif; ajrmufjrm;pGmtwGif; }uH@}uH@ckdifckdif &yfwnf+yD; &Jabmfrsm;ukd OD;aqmifr_ay;EkdifcJhol jzpfonf?
olonf wzufEkdifiHpcef;wckwGif vl}uD;a&m*gjzifh touf(70) ausmft&G,fwGif uG,fvGefoGm;&Smygonf?
tcuftcJrsm;ukd &ifqkdifausmfjzwf+yD; a&&SnfawmfvSefa&;ukd jzwfoef;um &moufyefawmfvSefa&;b0tjzpfcH,lzkd@
qkdonfrSm tajymvG,foavmuf vufawG@wGif rvG,fula=umif; pmem em;vnf =uvdrfhrnf[k xifygonf/
Akdvf}uD;oef;jrifhuawmh aemufqkH;xGufouftxd ygwDukd zufwG,f&if; uG,fvGefoGm;ol[k usr cHpm;em;vnfrdygonf?

Akdvf}uD;wifarmif(ac:) &Jabmfwifarmif

olonf Armwyfrawmfom;a[mif; wa,mufjzpfjyD; ArmtrsdK;om;yg? ygwDA[dkrS ol@ukd


qufoG,fa&;wm0ef xrf;aqmif&ef &cdkifjynfe,fodk@ wm0ef v$Jtyfay;vdkufojzifh &cdkifjynfe,fokd@
a&mufvmjcif;jzpfonf? ygwDtvH awmfatmufrS &cdkifjynfe,f.awmfvSefa&;ordkif;wGif/ ol@&J@tcef;u¾onf
rao;vS[k usr xifjrif,lqrdygonf//olonf ol@woufwmvHk; qufoG,fa&; wm0efudk xrf;aqmifoGm;cJhygonf//
oifwef;aygif;rsm;pGmudkzGifhjyD; qufoG,fa&; wyfom;aygif; trsm;tjym;udkvnf; arG;xkwfay;EkdifcJhonf? onfuJhokd@
qufoG,f a&;vkyfief;awG&dSaer_a=umifh &cdkifjynfe,f&Sd ygwDESifh awmfvSefa&;wyfzGJ@rsm;onf &efol.=uD;rm;aom
xdk;ppfrsm;udka&Smifwdrf;EkdifcJhygonf? &efoludkvnf; vufOD; r_&dSpGm wdkufcdkufEkdifcJhonf?
olonf&Jabmfrsm;eSifhqufqH&mwGifvnf; tvGeftqifajyatmif qufqHwwfygonf// tcuftcJtyif
tyef;vnf; cHEkdifygonf// ol@twGufESifh wjcm;&Jabmfrsm; 0efydrSmukd tvGefpdk;aom &Jabmfwa,mufyg// tvkyfvnf;
tvGef =udK;pmolwa,muf jzpfonf// xk@d a=umifh &Jabmffrsm;.cspfcifav;pm; jrwfEdk;r_udk cH,l&&SdcJhygonf// olonf
tEkynmukd 0goemygolwa,mufjzpfjyD;/ tm;upm;udkvnf; vdkufpm;ygonf// yavGaumif;aumif;r_wfwwfygonf//
ygwD.ae@xl;ae@jrwfawGrSmqdk &Jabmfrsm;ESifh aygif;pyfjyD; wufa&mufvm=uonfh vlxkrsm;udk twD;tr_wfawGESifh
azsmfajzwwfonf// yGJwDae@ESifh awmfvSefa&;ae@ yGJvrf;obifrsm;wGif &Jabmfrsm;. awmif;qkdcsuft& &Jabmfausmfjra&m/
Akdvf}uD;wifarmifwkd@yg oDcsif;rsm; a&;pyfay;=u&ygonf?
(Tae&mwGif tvsOf;oifhojzifh &JabmfausmfjrESifh Akdvf}uD;wifarmifwkd@ a&;pyfcJhaom oDcsif;uav;rsm;ukd
trSwfw& rSwfwrf;tjzpf azmfjyvkdufygonf?
1? qefa&pyg;aygrsm;v@dk&,f »»»"n0wDvdk@ac:uwfyg&,f »» &uQyl& wdkif; "n0,f»»
iwfw,fqdkwmr=um;bl;yga& »» zufqpfae0if;wufvmrSuG,f »» 'kd@jynfolrsm;iwfao&a&»»
xrif;r0vdk@qefawmif;olawG»» pufaoewfeJh ypfowfjyefa&»» 'Dtwdkif;om cHuwfav»» &cdkifrsdK;yg jyKwfyg&r,f»»
&&mvufeufpGJudkifum&,f»»ae0if;tpdk;& jzKwfcspdk@uG,f»»jynfolrsm; ompnf;vHk;&if av»» ae0if;tpdk;&
rkcsjyKwfr,f»» jynfol@tpdk;&xlaxmifrSuG,f »» jynfol@b0 om,mvmr,f »» tvdkAsm atmifyJG,l=updk@vm; »»
2? waomif;zG,fcsuf &uQr*Fvm bkHr[D»»qefa&pyg;awG aygºu,f0
onf»»'kd@jynfolrsm;rSmjzifh»»pm;p&mcgvD»0wfp&mvnf; r&S+d yD»» zdESyd f'%f rcH+yD»»(vufeufpGJukdif
awmfvSefygrnf)2»»jynfol@tm%m xlaxmifpkd@ nD»» vkHcifESr tcspfqkH;cifcifr'D»»(rSwfcsuf? ? ESpfyg;oGm; tutwGuf
a&;pyf aom oDcsif;yg?)
3? wyfrawmfom;wJh Zmenfarmif»ra=umuf&GH@yg aemufrwGef@ yg»»&efwum
jrefr=um»»ae0if;tpkd;&ðywfatmif 'kd@wkdufrSm»» bmrxD pdwf"mwfeJ@ tjynfht0yg»»jynfol@twGuf
toufay;wkdufckdufrSm»»"m;csif; rSefr,Gif; rmefoGif;»csdefum òyifum» »ae0if;tpkd;&ðywfatmif 'kd@wkdufrSm»»
yxroDcsif;2-yk'fukd &Jabmfausmfjra&;zGJ@+yD; wwd,wyk'fukdawmh &Jabmf}uD; Akdvfwifarmifu a&;zGJ@xm;jcif;
jzpfygonf?)
&Jabmf}uD; Akdvfwifarmifonf ol@rdom;pkudkvnf; tvGefcspfjrwfE;dk yg onf// ol@wGif orD;wa,muf
om;wa,muf&dSonf// olwdk@rdom;pkonf tjcm; rdom;pkrsm;ESifh rwlbJ tenf; i,f xl;jcm;r_&Sd[k usrxifonf//
usrodoavmuf Addkvf=uD;wifarmifonf &cdkifjynfe,fa&mufrS tdrfaxmifuscJhjcif;jzpfonf// touftawmf=uD;rS
tdrfaxmifuscJhwmjzpfonf// onfhtwGufa=umifhvm; rajymwwf? om;orD;rsm;udk tvGefcspfcif,k,pGm jyKpkwwfol
wa,muf jzpfa=umif; awG@&onf//
ol@ZeD;onfrSm ausmufjzL“cvuf&Gm”oljzpfygonf? ol@ZeD;onfrSm ygwDxH vdkufvmcJhaomfvnf; ygwD.
w&m;0if&Jabmfwa,mufr[kwfyg? olu t&yfom;aemufydkif;tdrfaxmifonftjzpfom aevdkygonf? b,fvdkyJ
wdkufwGef; aomfvnf; w&m;0if&Jabmfwa,muftjzpf olu rcH,lvdkyg? okd@&mwGif pcef; vkyfief;yJjzpfjzpf/
wjcm;bmwm0efay;ay; olonf wufwufºuGºuG ESSifhwm0ef xrf;aqmifygonf? olonf tcsuftjyKwfvnf;
aumif;onf? pcef;wGif om;ig;/ [if;aumif;csufv#if trsm;tm;jzifh olyJcsuf/ aexdkifraumif;onfh &Jabmfrsm; udkvnf;
olyJ apmifha&Smufygonf? usrtygt0if pcef;&Sd &Jabmfrsm;onf rda0;za0;ae=u&olawGjzpfI oludk tarwa,mufvdk
cifrifrdygonf?
olwdk@ ZeD;armifESH[mvnf; wOD;udkwOD; tjyeftvSef*&kpdkuf=u ygonf? “udkwifarmif}uD;&,f/ r&Sif&,f”ESifh
aexkdifajymqkd=uwm wu,fhukd twk,l p&maumif;onf[k usrcHpm;rdygonf?
1966 ckESpfukefcgeD;wGifrSmawmh olwdk@rdom;pkonf wuGJwjym; pDjzpfoGm;cJh&onf? ta=umif;rSm olwdk@pcef;
twdkufcH&I &Jabmfwa,mufus/ wa,muf'%f&m&+yD; olwdk@om;trd 3 a,mufvkH;vnf; tzrf;cHvdkuf&onf?
pcef;twdkufcH&pOf Adkvf}uD; wifarmifonf tpnf;ta0;oGm;aeI pcef;wGifr&Sdyg? pcef;wGif; &efol0ifvmonfhtcg
ta':r&Sifonf uav;ESifh twlr&Sd/ tenf;i,f a0;onfhae&m a&mufaeI ol ajy;v#if vGwfrnfjzpfaomfvnf;
uav;awG usefaeI tzrf;cHvdkufjcif;jzpfygonf? wu,fhrdcifaumif;wa,mufyg?
&efolbufuvnf; ukvm;ppfAdkvfwa,mufus+yD; wa,muf'%f&m &oGm;onf? xkd@a=umifh
&efolppfAdkvfwa,mufu olwdk@om;trd 3 a,mufudk pcef;wGifyJ tjywf&Sif;ypfrvdk@yg? 'gayrJh wjcm;Adkvfwa,mufu
oabmrwlI olwdk@udk ykÀm;u|ef;rSwqifh ppfawGtcsKyfrSm 3 vavmufxm;+yD; ppfawG axmifrSm 4 ESpfcsvdkufygonf?
pcef;wGif puftrsdK;rsdK;ESifh qufoG,fa&; ypPnf;xm; onfh ae&mudk ol tukefodygonf? 'gayrJh &efolppfar;aomtcg
wcGef;rS olajymrjyyg? '%f&m& &Jabmfonfyifv#if ol@ukd zrf;rdoGm;onfhtcg wpkHw&m azmfajymao;onf?
(xkd&Jabmfonf axmifuvGwfonfhtcg awmfvSefa&;ukd pGef@v$wf+yD; tdrfjyefoGm;cJhonf) ta':r&Sifuawmh tJovkd
wcGef;wyg'r# ygwDESifh awmfvSefa&; xdckdufepfematmif xkwfazmfajymjyjcif; r&Sdyg?
ol@udk ac:xkwfppfaq;awmh olu “usr[m &Jabmfvnf; r[kwf/ olwkd@ bmawGvkyf=uw,fqkdwmvnf;
usrrod/ em;vnf; rvnfbl;? usr a,musfm;udk usrcspfvkd@ 'DrSmvkdufaewm? &Sifwdk@ owfvdk&ifvnf; owfawmh”
vdk@yJ ajymonf? &efolu pm&GufESifh cJwHcsay;+yD; pcef;wGif ypPnf;xm;wJhae&m ajryHkqGJjycdkif;+yD;/ pufawG ykHo¿mefukdvnf;
ykHqGJjyckdif;owJh? olu w&Gufay:rSm pmrsufESmvkH;jynfhatmif wvkH;wnf;aom 0vkH;ukd a&;jyvkduf+yD; “usr pmrwwfyg?
ajryHkqdkwm b,fyHkpHvJqdkwmvnf; usrrodyg”[k tppfcHowJh? “eifhukd v$wfvdkufv#if b,fudkoGm;rvJ”[k ar;jyef&m
olu “usra,musfm; qDoGm;rSmaygh”[lIom jyefajzcJhonf? “eifha,musfm;qDrSm ae&wm 'Davmuf 'kuQ}uD;wJh[m?
udk,fh&Gmudk,f jyefawmh? igwdk@ydk@ay;r,f”f [kajymawmh “usr &Gmrjyefbl;? rdbawGvnf;
r&Sd=uawmhbl;?nDtudkarmifESrawGvnf; udk,fhtdrf axmifeJ@udk,fjzpfae=u+yD? usrvnf; ukd,fhtdrfaxmifeJ@ukd,fyJ?
'ga=umifh usra,musfm;&Sd&mudkyJ oGm;r,f”[kom jyefajzcJhonf? uav;ESpf a,mufudk awmh ol@tar axmifouf 2
ESpfrSmyJ arG;pm;r,fhvludkay;&efqdk+yD; ,l*sD &Jabmfrsm;u xkwfcJhonf?
4 ESpft=umrSmawmh ta':r&Sifukd axmifrSv$wfay;vdkufonf? wu,fyJ ta':r&Sifonf wyfxJudkyJ
jyefvmcJhygonf? ol@wkd@rdom;pkESifh olwkd@ uav;rsm;onf usrwdk@rdom;pkESifh wrdom;pkxJyrm aevmcJh=uygonf? usr
uav;“=unf=un”fudkvnf; touf 2 ESpfausmftxd olwdk@ xdef;cJhwmjzpfyg onf? =unf=unf 2 ESpfausmft&G,frSm
&efolv_yf&Sm;ar$aESmufvmonfhtcuf tcJa=umifh usrwdk@ pcef;ESpfpkcGJ=u&onfhtcg Adkvf}uD;wifarmifOD;aqmifaom
pcef;u oD;jcm;wckjzpfoGm;onfhtwGuf usrwkd@ cGJcJh&ygonf?
olwdk@rdom;pkonf tcuftcJudk }uHh}uHhcdkifcdkifESifh ±kef;uefausmfv$m; Ekdfifaom rdom;pkjzpfonf?
Adkvf}uD;wifarmifonf e,fpyfwae&mrSm usefcJhonfh &Jabmfrsm;udk oGm;=unfh&if;ESifh e,fpyfpcef;twdkufcH&I
Adkvf}uD;wifarmif wa,muf *k%fa&mifajymifpGm usqHk;cJh&&Smygonf? ol@ZeD;vnf; olcspfjrwfEdk; aom cifyGef;usqHk;+yD;
r=umcifrSmyJ aomurD;a=umifh vl}uD;a&m*g0ifvm+yD; qHk;yg; oGm;cJh&&Smygonf? olwdk@wGif usefcJhwJh om;wa,muf/
orD;wa,mufwkd@uawmh wzufEdkifiHwGifom qufvufaexkdif+yD; tcuftcJawGudk &ifqdkifausmfv$m; &Hk;uefae=uqJyg?

pHjytrsKd;orD;&Jabmf}uD; a':!Gef@

a':!Gef@onf &ckdifjynfe,fawmfvSefa&;twGif; &Sm;&Sm;yg;yg; ay:xGuf vmcJhonfh acgif;aqmifwOD;jzpfovkd


usrtxl;av;pm;onfh trsKd;orD;acgif; aqmifvnf; jzpfygonf? olonf aemufqkH;xGufouftxd &efoludk tnHrcH
t&H_;ray;aom pdwf"mwfESifh *k%fa&mufajymifpGmusqHk;oGm;onfh trsdK;orD; wa,mufvnf; jzpfonf?
&Jabmfa':!Gef@/ ol@emrnf&if;u r!Gef@ygyJ? ppfawGZmwd[k od&onf? olonf tawmftwefcsrf;omonfh
tdrfaxmifwckrS arG;zGg;vmol jzpfonf[k ,l*sD &Jabmfwa,mufu ajymjyzl;onf? olonf
jynfe,ftwGif;a&;rª;jzpfonfh &Jabmfausmfjr. yxrZeD;onfjzpf+yD; ynmwwf&Jabmfwa,mufvnf; jzpfonf?
a':!Gef@onf wuUodkvfwGif t*Fvdyfpmjyq&mr vkyfcJhzl;onf[k qkdonf? &Jabmf ausmfjrESifholonf i,fpOfuyif
arwWmr#vmcJh=u+yD; ausmif;+yD;oGm;+yD;aemuf vkyfief;cGif toD;oD;0if+yD;rS ESpfbufrdbrsm; oabmwlnDr_ESifh pnfum;
odkufòrduf pGm vufxyfay;jcif;cHcJh=u&onfh ZeD;armifESHyg? awmfvSefa&; vkyfawmhvnf; twlwl/ awmcdkawmhvnf;
twlwlyg? a':!Gef@onf ppfawGc&dkif/ c&dkifaumfrwD0if
trsdK;orD;wm0efcH wa,mufjzpfygonf? ol@wGif om;orD;r&SdonfhtwGuf awmfvSefa&;udk taESmif tzGJ@r&Sd /
wufºupGmjzifh vlxkvkyfief;awmfawmfrsm;rsm;udk vkyfaqmifEdkifcJhonf? olESifh &Jabmfausmfjrwkd@wGif awmcdkpOfu
ygvmaom a&$aiGvuf0wf &wem awGudkvnf; ygwD cufcJcsderf Sm ygwDudk tukefvSLcJh=ua=umif; twlvkyfcJh=uonfh
&Jabmfrsm;ajymjyI odcJh&onf? ol e,fwumudkvSnfh+yD; w&m;a[majym pnf;&Hk; a&;qif;wmudk usr
wyfxJa&mufrvmrDuyif =um;zl;aecJh&onf? =um; uwnf;u av;pm;cJh&wmyg? usrwdk@t&yfudkawmh olra&mufvmvdk@
vludkawmh rjrifbl;vdkufyg?
xkdpOfu usrwdk@ a'obufrSm &efoluif;pcef;awG&Sdaevdk@ usrwdk@t&yf udk olra&mufEdkifcJhwmyg? ol@wkd@wGif
om;orD;rxGef;um;onfhtwGuf orD;av; wa,mufudkarG;pm;xm;ygonf? tJ'DorD;av;onf ,ck usrorD; pef;pef;yJ
jzpfygonf?
1965 ckESpfrSmawmh rJcifawmifajc&Sd &cdkifjynfe,f/ ygwDpcef; twdkuf cHcJh&pOf &Jabmfa':!Gef@usqHk;cJh&onf?
‚if;wdkufyGJwGif ygwDbufrS &Jabmf ajcmuf a,mufusqkH;cJh&onf? trsdK;orD;u 2 a,mufyg? ‚if;trsdK;orD; 2 a,mufrSm
a':!Gef@ESifh ol@udk,f&H trsdK;orD;&Jabmfav;wa,mufwkd@ jzpf=uygonf? udk,f&H &Jabmfav;rSm crD;trsdK;orD;av;yg?
trsdK;om;&Jabmf 4 a,mufxJrS wa,muf udkawmh usr emrnfodygonf? ol@emrnfu armifvSndK[k ac:ygonf?
olonf &Hk;tzGJ@ wm0efcHjzpfonfhtwGuf vufEdSyfpufudkxrf;+yD; ajy;&mrSm aemufrSaeI &efolu vdkufypfonfhtwGuf
usqHk;cJh&ygonf? a':!Gef@ESifh ol@udk,f&H &Jabmfr av;wkd@onf '%f&m&+yD; zrf;rdoGm;pOfrSmyif &efolu
rw&m;jyKusifhum vSHpGyfxdk;+yD; &ufpuf,kwfrmpGm owfypfcJh=uonfhtwGuf &efoltay: em=unf; rkef; wD;onfESifhtr#
awmfvSefa&;twGuf rGefjrwfpGm toufay;vSLoGm;aom onftrsKd;orD;&JabmfESpfOD;tm; v_dufvJpGm
av;pm;*k%fjyKrdygonf?

wyfpdwfr–; &JabmfvSOD;(ac:) rvSOD;

&JabmfrvSOD;rSm csif;trsdK;orD;&Jabmfwa,mufyg? ol@udk,fcE<mzGJ@ pnf;yHkt& tenf;i,f 0onf[k


xif&aomfvnf; olonf v_yf&Sm;&mrSm tifrwefayghyg;oGufvufonfh trsdK;orD;wa,mufjzpfygonf? ^m%f tajrmf
tjrifvnf; aumif;/ tawG;tac:vnf; aumif;onf? xkd@a=umifyh if jynfe,fwyf trsdK;orD; wyfpdwfrª;tjzpf olukd
a&G;cs,fvkduf=uonf[k xifygonf?
olESifh usrwdk@rdom;pk txl;&if;ESD;cifrifcJh=uonf? ol[m vufr_ twwfynm twdktxGmav;awG
vkyfwwfovkd a,musfm;av;wa,mufvdk opfyifawGudkvnf; wufEkdifonf? xkdr#ru qHyifvnf; !‡yfwwfonf? usr
uav;awGESifhawmh nDtr &if;csmawGvdk aevmcJh=uwmyg? usr.qHk;oGm;onfh orD;ESifhuawmh wu,fhnDr&if;csmvkd
ykdrkdcifrifwG,fwm=uonf? usrorD;onf qHyif!‡yfcsdefwefv#if rr rvSOD;!‡yfrSqdk+yD; olc&D;xGufaeygu jyefvmcsdeftxd
apmifhygonf? a&S@rSm usra&;cJhovkd usrwdk@ pcef; twdkufcH&ojzifh qkwfcJh=uonfh tcgwGif usrwdk@tzGJ@ESifhtwl 12
a,mufygonfh olwkd@trsdK;orD;wyfpdwfrS rvSOD;tygt0if (3) OD; yg&SdvmcJhonf?
usrwdk@tzGJ@rSm vrf;jyrygonfhtwGuf vrf;rSm;=uonfhtcg olyJ opfyifay:wuf+yD; ta&S@taemuf
awmifajrmuf=unfhum vrf;&SmcJhygonf? xkdpOfu tjzpftysufuav;ukd rsufpdxJ jrifa,mifrdojzifh tenf;i,f a&;jy
ygO;D rnf?
usrwdk@tpkwGif uav;tarESifh vl}uD;awG/ trsdK;orD;awGom rsm;ygonf? oefoefrmrm &Jabmfqdkvdk@
aq;rª;atmifausmfcdkifESifh &JabmfjzLomOD; wdk@ESpfa,mufom yg&Sdaeonf? xl;jcm;wmu aq;rª;ESpfa,mufpvHk; usrwdk@
tzGJ@rSm ygvmwmyg? pcef;rS qkwfvm+yD; 2 &ufa&mufvmcJhonfhwkdif usrwdk@ tzGJ@onf pcef;ESifh
odyfra0;onfhae&mrSmyJ &Sdaeygao;onf? b,fbufudk OD;wnfoGm;&rnfqkdonfukdyifv#if rodEkdifatmif jzpfae=uonf?
xkdtcsdefwGif puftzGJ@ wm0efcH Adkvf}uD;wifarmifu a,musfm;av;jzpfonfh &JabmfjzLomOD;udk ac:+yD; “opfyifwyifudk
wuf=unfhuGm? b,fbufrSm awmif,mudkjrifovJ/ awmif,mrSm vl&Sdr,f” qdk+yD; awmif,mjrifatmif
opfyifwuf=unfhcdkif;ygonf? onfawmh &JabmfjzLomOD;onfvnf; tvGeftm;emwwfoljzpfI vl}uD;u
wm0efay;onfhtcg xrf;aqmifrnhf[ef jyifvkdufygonf? okd@&mwGif cufwmu ol opfyifrwufwwfyg? 'gudk
olajymrxGuf/ Adkvf}uD;wifarmifu pdwfr&SnfwJh yHkpHESifh “vkyfuGm opfyifwyifudk=unfh+yD;wuf”[k xyfckdif;aejyefonf?
tJ'DtcgusrS ol@crsm rajymrjzpfajymxGufvmwmu “Adkvf}uD;/ usaemf opfyif rwufwwfygbl;”wJh? “usaemf &efoleJ@
wdkuf&rSmra=umufygbl;? 'gayrJh opfyif wuf&rSmawmh a=umufw,f? 'l;wkefaeygw,f”wJh? ol'Dvdkajymvmawmh
usrwdk@wawGvnf; idktm;xuf &,ftm;oefqdkovdk tm;vHk;0kdif;&,fvdkuf=u onf?
Adkvf}uD;wifarmifvnf; trsm;enf;wl&,f+yD; “a=omfæ 'Dvdkvm;”qkd+yD; qufrajymawmhyg? tJ'Dtcsdef
tem;&yfaeaom &JabmfrvSOD;u Adkvf}uD; wifarmif bufudkvSnfhum “Adkvf}uD; usrwufr,f”wJh? tm;vHk;u ol@udk0dkif;
=unfh=uonf? [kwf&Jhvm;qkdonfh t=unfhyg? onfhaemuf rvSOD;u “Adkvf}uD;wdk@ vl}uD;awG [dkem;udk
c%avmufoGm;ae=uyg? usreJ@ atmifndKjzLyJ 'Dem;rSm aer,f? atmifndKjzLu atmufu apmifhzdk@yg”wJ@?
'DvdktcuftcJxJrSm aemufwmawmh rjzpfEdkif a=umif;udk tm;vHk;od=uonf? Adkvf}uD;wifarmifu “rvSOD;/
rif;jzpfygrvm;”[lI xyfar;awmh olu “jzpfygw,f/ usrwufae usyg”wJh? xkd@a=umifh ol@awmif; qdkcsuftwdkif;
vl}uD;awGESifh trsdK;om;&Jabmf rsm; enf;enf;&SJay;vdkuf=uonf? olvnf; opfyifcyfjrifhjrifh wyifudkwuf+yD; =unfhonf?
awmif,mawGudk jrif&a=umif; olopfyifay:u vuf[efajc[efESifh ajymjyonf ? “jrif&v#if qif;cJhawmh”[k qkdrS
oljyefqif;vmonf? usrwkd@ tzGJ@onf ol !¸efjyonfhbufqD OD;wnfav#mufcJh=uonf? olonf b,fudpPrsKd; rqkd
xkduJhokd@yif ayghyg;zswfvwfpGmESifh wm0efukd oluyif pwifawmif;qkdI vkyfukdif aqmif&Gufwwfolyg?
rvSOD;onf &efolESifhwkdufckduf&mwGifvnf; &JpGrf;owWd &Sdonf? olwkd@ trsKd;orD;wyfpdwfonf
trsKd;om;wyfpdwfrsm;ESifhwef;wl e,fawGrSm v_yf&Sm;cJh =uonf? tjyifxGufI v_yf&Sm;onfhtcg trsKd;orD;rsm;onf trsKd;
om;rsm;xuf tcuftcJawG ykdrsm;onf[k qkd&rnf? rkd;wGif;qkdv#if rkd;umpESifh ukd,fukd ywfvdyf+yD; tdyf=u&onf?
wcsKd@trsKd;orD;rsm; usef;rma&;t& rcHEkdifonfh twGuf aemufwef;okd@ jyefvnf ac:,l&onfrsm;vnf; &SdcJhonf/ rvSOD;
uawmh tcuftcJrsm;ukd }uH@}uH@kcdkifckdif &ifqkdifausmfjzwfEkdifcJhonf/
“tayguf0&Gm”&Gm ykvdyfpcef;ukd wkdufckdufodrf;ykdufonfhtcg olwkd@ trsKd;orD; wyfpdwfvnf; yl;wGJyg0ifcJhonf?
eHeufav;em&DtcsdefwGif pcef;ukd wkdufodrf;EkdifcJhonf? okH@yef;rsm;ukd ‚if;wkd@. qufoG,fa&;ajrmif;xJwGif zrf;xm; um
trsKd;orD;wyfpdwfukd apmifh=uyf&ef wm0efay;xm;onf? trsKd;om; wyfpdwfrsm;u pcef;&Sif;vif;a&;vkyfief;rsm;ukd
qufvufvkyfaqmifae=u.? rkd;rvif;ao;rDtcsdefu ajrmif;xJwGiftzrf;cHxm;&aom okH@yef;rsm;onf olwkd@ukd
apmifh=uyfxdef;odrf;xm;olrsm;rSm trsKd;om;&Jabmfrsm;om[k xifcJh=uygonf?
rkd;enf;enf;vif;vmonfhtcg trsKd;orD;rsm; jzpfrSef;vnf;oda&m “[mærdef;rawGygvm;”qkd+yD; enf;enf;
v_yf&Sm;csif=uonf? rvSOD;u okH@yef;ay: vpDukd &Sif;jy+yD; “cifAsm;wkd@ okH@yef;awG jzpfae=u+yD? bmrS v_yfzkd@
r}uKd;pm;=uygeJ@? ygwD&J@ okH@yef;ay:vpDt& cifAsm;wkd@ukd rowfygbl;? aemifvnf; vmwkduf&if
tjrefvufeufcsvkduf=uyg”[k ajymjypnf;±kH;awmh okH@yef;wa,mufu “aemuf wcg vufeufcszkd@ rajymeJ@/ ckwcg
rdef;rawGqDrSm okH@yef;jzpf&wm ukd,fh&ifukd,fxk+yD; aovkdufcsifao;w,f”qkd+yD; ajrmif;xJu
wufajy;zkd@ }uKd;pm;rnfjyKonf? xkdtcg rvSOD;u ae0if;pwif;ESifh ol@OD;acgif;ay:u jzwf+yD; ypfxnfhvkdufrS +idrfusoGm;[k
od&Sd&ygonf?
olonf tbufbufwGif tm;ukd;tm;xm;jyKEkdifavmufaom ol jzpfonf? pcef;rSmaev#if
tcsuftðywfbufwGifvnf; u|rf;usifol jzpfonf? &ckdifbuf&Sd&Jabmfrsm;onf &&mtom;rSefor# pm;=u&onf?
vdyfom;/ zGwfom;/ a¹rom;tjyif uif;vdyfacsmom;ygrusef pm;onf? rvSOD;uawmh a¹rom;rpm; yg? okd@&mwGif
a¹rukdawG@v#if &atmif vkdufowf+yD; &Jabmfrsm;pm;&ef ,lvmwwf onf? olonf &JabmfawGtay:wGifvnf;
tvGef*±kpkdufwwfol jzpfonf? 1978-ckESpfwGif olonf omrefzsm;aeus iSufzsm;r[kwfbJ OD;aESmufiSufzsm;jzpf+yD;
uG,fvGefoGm;&Smonf? uG,fvGefcsdefrSm ol@touf (20) ausmfav;om &Sdao; ojzifh i,fi,f&G,f&G,fESifh
uG,fvGefoGm;onfrSm ESajrmwozG,faumif;onfESifh tr# usrwkd@twGuf }uD;rm;aom qkH;±_H;r_wckvnf; jzpfygonf? ol
uG,fvGefcsdefwGif usrwkd@ wzufEkdifiHa&mufaeonfhtwGuf qufom;&JabmfajymrS od&+yD; ol@aemufqkH;tcsdefukd
rjrifawG@cJh&yg?

&Jabmfatmifxl;(ac: ) &JabmfatmifxD

olonf ukdukd;usGef;jyef&Jabmfwa,muf jzpfygonf? olonf vufeuf udkifawmfvSefa&;twGif;


0ifa&mufvmjyD; tcsdefwdktwGif;rSmyJ ygwDtwGuf ol&J aumif;yDopGm toufpGef@v$wfay;vSLoGm;onfhol[lI
usrxifjrifcHpm;rdygonf?
&cdkifjynfe,frSmawmh &efolESifh olwjyefudk,fwjyef v_yf&Sm;wkduf ckdufae=u&onfrdk@ udk,futompD;&vdkuf
&efolutompD;&vdkuf a&Smifvdkuf wdrf;vdkufESifh 'DvdkyJ awmfvSefa&;c&D;pOfukd jzwfoef;ae=u&ygonf?
onfw}udrfwGifvnf; &efolonf usrwdk@ aemufwef;pcef;rsm;udk owif;&oGm;+yD; csufcsif;vmxddk;awmhonf?
&efolxdk;vmonfhtwGuf usrwdk@ pcef;rS qkwfcGm=u&onf?
&efoluvnf; aemufu uyf+yD; vdkufvmonf?
usrwdk@pcef;onf nuwnf;u csufxm;onfhxrif;udk pm;jyD; w&uf vHk;vrf;av#mufvmvdkufwm
naeig;em&DausmfrSyJem;jyDd; npm xrif;csufpm; =uygonf? xrif;u 0ufom;[if;eJ@yg? pcef;rSmarG;xm;onfh0ufudk
owfjyD; csuf,lvmcJhI xrif;wtdk;csufjyD; (ajy;&if;v$m;&if; tcsdefrSm awmif) 0ufom; [if;ESifh xrif;pm;=u&jcif;
jzpfygonf//
xrif;pm;+yD;onfhtcg uif;wm0efusaeonfh &Jabmfrsm; xrif;pm; Ekdifzkd@ vlvJ=u&rnf[k wyfr–;u
ajymygonf/? &JabmfatmifxDu olvnf; uif;vJ onfhtzGJ@xJ ygyg&ap [k oGm;a&mufawmif;qdkdonf? wyfr–;u “cifAsm;
rvSnfh ra&mufao;bl;”[k jyefajymonf? “ra&mufao;&ifvJ tpm;xdk; vJvdk@vnf; &ygw,f? 'ga=umifh
a&S@uif;tzGJ@rSm r&&ifvnf; aemufuif;tzGJ@ rSm ygyg&ap”[kI olu wufºupGm xyfrH awmif;qdkjyefonf? xkd@a=umifh
wyfr–;u aemufuif; tzGJ@rSmyg&ef oabmwlvdkufygonf? uif;u oHk;a,muf wzGJ@uif;yg?
wyfr–;uoabmwlvkdufonfhtcsdef olu0rf;omjyD; ajymxGufvm onfh pum;u jyefawG;=unfhv#if
&ifeifhp&myg? “[kwfjyDæusaemf[m &JabmfwdkeJ@xrif;twlpm;wm 'Dweyf[m aemufqHk;weyfvnf; jzpfEdkif w,f
aemf ” wJh ? 'geJ@ &Jabmfrsm;u “[m ær[kwfygbl;Asmæ usaemfwdk@vnf; tpwkef; uawmh 'DvdkyJ xifcJhrd=uwmygyJ/
'gayrJh 'Dvdkxif&if;eJ@ usaemfwdk@ awmf vSefa&;oufwef; &SnfvmcJhygyaum” [k jyefajymjyD; &,farmvdkuf=uao;onf?
'gayrJh &JabmfatmifxDtwGufawmh trSefygyJ? tJ'Dxrif;onf ol aemufqHk;pm;oGm;aom xrif;
jzpfaeygonf// xrif;0dkif;qdkayr,fh 0dkif;zGJ@pm;=u wmr[kwfyg// &dumQ wm0efus &Jabmfu udk,fpDrwfcGufxJ
xrif;t&ifxn/fh 0ufom;wxyfxnfhjyD; udk,fhrwfcGuf udk,fudkifum awmif,ma[mif;rSm [dkem; wa,muf
'Dem;wa,muf xdkifjyD;pm;=u&onfh xrif;0dkif;yg? xrif;pm;jyD;aemuf toDd;oD; wm0efus&mudkoGm;zdk@
vlpkcGJvdkuf=uonf// uif;jyefvmonfh &Jabmf awG b,ftcsdef xrif;pm;vdkuf=uonfqkdwmyifv#if
usrrodvdkufawmhyg/ ta=umifuawmh tJ'Dvdk ppfa&;t& ta&;}uD;onfhtcsdefrSm udk,fhwm0ef us&mrSmyJ ae=u&vdk@yg?
[dkem;'Dem;awmif cGifhjyKcsufr&dSv#if roGm;&yg//
xrif;pm;vlpkcGJjyD; wem&Dausmfavmuft=umrSm[k xifygonf? naea&mufaeygjyD? tJ'Dtcsed frmS yJ
aemufuif;u aoewfoHxGufvmwm =um;vdkuf&awmh aemufuif;u&efolay:jyDqdkwmudk
tm;vHk;odvdkuf=uonf?/xkd@a=umifh tqifhoifhjzpfaeonfh twGuf rdrdtpDtpOftwdkif; qkwfwJhvluqkwf/ aemifuif;udk
ul&efoGm;oluoGm; oGufvufjrefqefpGm vkyfaqmif=uygonf?
xHk;pHtwdkif; usrwdktzGJ@u qkwfwJhtzGJ@jzpfonfhtwGuf rdrd&nfrSef; csuftwdkif; qkwfcJh=uonf?
usrwdk@vrf;av#mufae=uonfh wav#mufvHk;rSm aoewfoH =um;ae=u&ygonf? tawmf nOfheufcsdefa&ufrS
aoewfoH pJoGm;yg awmhonf?
usrwdk@onf wyfu&Jabmfrsm;ESifhvnf; tqufjywfoGm;onf? usrwkd@tzGJ@onf wdkufyGJjzpfonfhae&mrSaeI
3 em&Dc&D;avmufrSmyJ pcef;csjyD; em;=uonf// wnvHk; b,folrS tdyf,mcif;rtdyf=uyg// ausmydk;tdwfudkrSDjyD;
tawG;udk,fpDESifh wdkfufyGJjzpfonfhae&mrS &Jabmfrsm;tvmudk apmifhae=uyg onf?
reufrdk;vif;onftxd bmtquftoG,frSt&yg? usrwdk@tzGJ@ onfvnf; xHk;pHtwdkif; reufav;em&DrSm
csufxm;onfhxrif;udkpm;jyD; ae@w0ufqufav#muf+yD;rS &Jabmfrsm;tvmukd xyfrHapmifhqkdif;=ujyefonf/ usrwdk@bufrS
bmtquftoG,frS rvmao;yg? wyfr–;u puform;&Jabmfudk pufaxmifcdkif;vdkufonf? pufaxmifw,fqdkwm
usrwdk@toHk;tE_ef;yg? pufzGifh+yD; tvkyfvkyfzkd@ jyifonfhtcg wdkifaxmif&onf? 0g,m=udK;oG,f&onf? xkd@a=umifh
usrwdk@u pufaxmifw,f[lI ac:a0:okH;E_ef;=ujcif;yg?
puform;&Jabmfonf 15 rdepftwGif; pufaxmifjyD; owif;&,lzkd@ tvkyfvkyfaomtcg pufowif;t&
usrwddk@ buffu ESpfa,mufusoGm;a=umif; od&ygonf// b,folb,f0gqkdwmawmh rod&ao;yg? &efolbufrSvnf;
wa,mufus +yD; wa,muf'%f&m&oGm;onf[k od&onf// usrwdk@onfvnf; rdrdbufrS usoGm;aom&Jabmf
b,foljzpfr,fqdkwm rcef@rSef;EkdifbJ jzpfae=u ygonf? uif;&Jabmfrsm;onf rdrduae&m,lxm;jyD;jzpfonfhtwGuf
tu,fI &efolay:vm&v#ifawmifrS olu vufOD;r_&dSjyD;om;yg// tuloGm;onfh &Jabmfrsm; uawmh usnfawmxJrSm
wuf&wmvJjzpf/ rdrduif;&Jabmf b,fem; a&mufae onf qkdonfukdvnf;rod/ xkd@a=umif tuloGm;onfh&JabmfawGu
tEW&m,fykd}uD; onf[k wGufcsufrSef;qaerd=uygonf?
'gayrJh rarsmfvifhyJ=um;vdkuf&onfuawmh usqkH;oGm;ol &JabmfESpfOD; rSm &JabmfatmifxDESifh &Jabmfpdefa&$ wkd@
jzpfonfqkdaom owif;yg? naeusrS uif;wyfzGJ@u wkdufyGJjzpfonfhae&mrSaeI usrwdk@qD a&mufvmonf? olajymjy
csuft& od&Sd&onfrSm &JabmfatmifxDwdk@u &efoludkpypfjcif; jzpfonf? onfvkd ypfjyD;csdef usoGm;onfh &efolqDu
aoewfudk,lzdk@ &JabmfatmifxDu t&ifckefcs onf? tJ'DtcsdefrSm usoGm;onfh &efolppfom;.aemufbufqDrS
tjcm;&efol@ ppfom;rsm;u &JabmfatmifxDudk vSrf;+yD; ypfcwf=uonfhtwGuf &Jabmf atmif xD usqkH;oGm;jcif;
jzpfonf? aemufuif;&JabmfwOD;jzpfonfh &Jabmfpdefa&$ uvnf; &JabmfatmifxDudku,fzdk@ xyf+yD; atmufbuf
ckefcsonfhtcg olyg ESpfa,muf pvkH; usqkH;oGm;cJh=uonf? wOD;u &efolukd owf±kHru &efol@xHu vufeufukd
ukd,fhwyftwGuf t&,la&;pdwf"mwf/ aemufwOD;uvnf; ukd,fh&Jabmfukd touf pGef@ u,fwifa&;pdwf"mwf?onfokd@ESifh
&JabmfatmifxDESifh &Jabmfpdefa&$wkd@onf *k%fa&mifajymifaom ol&Jaumif;rsm;tjzpf jrifhjrwfpGm usqkH;oGm;cJh=uonf?
&JabmfatmifxDonf ArmtrsdK;om;wa,mufyg? aemufjyD; udkudk; u|ef;jyef&aJ bmfwa,mufvnf; jzpfonf?
ol@ta=umif; pwif=um;od&uwnf;u usrwdk@tm;vHk; ol@ukd av;pm;+yD; ol@twGuf *k%f,lcJh=uonf// ol
jynfe,f&Hk;ukd a&mufvmrnf=um;awmhvnf; txl;0rf;omcJh=u&ygonf// v_dufvJ0rf;ajrmufpGm =udKqdk=uygonf?
olonf jrdK@ay:uae ppfawGc&dkifta&S@jcrf;jzpfonfh jrdK@a[mif;e,fudk t&ifa&mufvmygonf?
usrwdk@owif;yJ=um;ae&wmyg? vludkrawG@=u&ao;yg? od=uwJhtwkdif;ppfawGc&dkif ta&S@jcrf;eJ@ taemufjcrf;wkd@onf
wcgwcg tcsdef =umjrifhpGm tquftoG,fjywfaewwfonf? ta=umif;rlum; ppfawGta&S@ jcrf;ESifh
taemufjcrf;wkd@t=um; ukvm;wefjrpf=uD;u umqD;xm;I jzpfygonf? jrpfa=umif;wav#muf ul;wdk@qdyfwdkif; rSmvnf;
&efoluif;pcef;awG csxm;onf? qufom;wa,mufwavawmif tawmfpGef@pm;jyD;vm&jcif; jzpfonf? xkd@a=umifh
&JabmfatmifxDonf 8 vavmuf=umjyDrS ppfawGc&dkiftaemufjcrf;&dS &cdkifjynf e,f&kH;ukd a&muf&Sdvmjcif;jzpfonf?
ol a&muf&Sdvmonfhtcg &cdkifjynfe,f&Hk;u
ajymufusm;a'o tavsmuf wwfEkdifor#twkdif;twmjzifh tweftoifh tcrf;tem;av; vkyf+yD; =udKqdkcJhonf?
naeykdif;wGif pcef;vHk;u|wftpnf;a0;ac:jyD; olESifh rdwfqufay; cJhonf? oluvnf;ol@udk,foljyefrdwfqufygonf?
jyDaemufol@udk&Hk;tzGJ@rSm xm; um aemufwef;vkyfief;wckckudkyJ wm0efay;rnf[k &nf&G,f=uonf? ta=umif;rl um;
olonf &efol@ nSif;yefEdSyfpufr_udk ESpf&Snfvrsm;cHvmcJholrkd@ ol@ukd pmem axmufxm;onfuwa=umif;/ u|ef;ay:rSm
&efol&J@nSif;yef;EdSyf pufr_'%fudk }uH@}uH@cdkifcdkifcHcJholjzpfvkd@ av;pm;wefzkd;xm;onfuvnf; wa=umif; æonf
ta=umif;awGa=umifhyg?
'gayrJh ol. &efot l ay: em}unf;rke;f wD;r_rSm ol@&ifxJ rD;awmufrD;v#H awG xaeovm;
xifrSwf&avmufatmif jyif;xefvSonf? xkd@a=umif holu ±kH;rSm raebJ &efolESifh olaoukd,f&Sifwkdufckdfuf&onfh
wyfxJrSmom aevkda=umif; ygwDukd wifjyawmif;qkdonf? okd@twGuf ol@qENudk vdkufavsm&jcif;jzpfonf? wyfxJ
rSmvnf; ,ckuJhokd@ toufay;xrf;aqmif&rnfhwm0efukd ol@todpdwf"mwft& xufoefwufºupGm awmif;qkdjyefonf?
&efolwOD;ukd owfjzwfvkdufEkdifonfh tcsdefrSmvnf; &efol@vufeuf ukd,fhvufeufqkdaom ygwD.pdwf"mwfukd vufawG@
taumiftxnfazmfa&;/ ygwDxH vufeuftyfESHEkdifa&;twGuf o@lukd,fol awmif;qkdum
touftEW&m,f&SdrSef;odvsufESifh awmifatmufudk ckefcsum aoewfaumufzkd@ }uKd;pm;cJhjcif; jzpfonf?
olusqHk;&onfhtwGuf &ckdifjynfe,f ygwD aumfrwDtyg usrwdk@wpcef;vHk; ESajrm0rf;enf;rd=u&ygonf? &Jabmf atmifxD.
usqkH;r_onf ygwDtwGufa&m/ awmfvSefa&;twGufyg }uD;rm; aom qkH;±_H;r_ jzpfygonf?olusqHk;pOfrSm jynfe,fwyfudk
ol a&mufvmwm 4 vom &dSygao;onf//

&Jabmf}uD; pHxGef;jzL

onf&Jabmf}uD;ESifhuawmh wyfxJrSm twlwl raevkdufzl;yg? ol@ ta=umif;rSm usrwkd@t&yfa'owGif


[kd;[kd;ausmfcJhaom tjzpftysufw&yf jzpfaoma=umifh usr rSwfwrf;wifvkdjcif; jzpfygonf?
olonf &ckdifjynfe,fwyfudk acgif;aqmifcJhonfh wyfr–;wa,mufjzpf onfhtjyif
tifrwefav;pm;p&maumif;onfh&Jabmf}uD;[k a&S@rDaemufrD &Jabmf}uD;rsm;u usr wyfwGif;okd@ a&muf&Sdvmonfhtcg
jyefvnfajymjywm em;axmifcJh&ygonf? olonf ArmjynfuGefjrLepfygwD. &ckdifjynfe,fwyfudk yxrOD;qkH;
pwifxlaxmif&mrSm yg0ifcJhonfh acgif;aqmifwyfr–;wa,mufjzpf±kHru wkduf&nfckduf&nfxufjrufovkd vlxk
pnf;±kH;a&;vnf; aumif;+yD; wyfr–;wyfom; qufqHa&;wGifvnf; tvGefajyjypfpGm qufqHwwfonfh &Jabmf}uD;[k
qkd=uyg onf?
onfuJhokd@ emrnfausmf=um;aom awmfvSefa&;acgif;aqmifwOD; jzpfaoma=umifh &efoluvnf; ol@owif;ukd
rsufjcnfrjywf axmufvSrf;pkHprf; aewwfygonf? &efol@e,fxJwGif usef&Sdaeaom o@luav; zsm;emaeonfukd &efolu
od&SdoGm;+yD; ol jyefvmEkdifonf[k cef@rSef;um uif;ykef;csxm;ygonf? olonf usrwkd@ Zmwd&yf&GmrSm tdrfaxmifus+yD;
ol@ZeD;onfESifhuav;wkd@onf vnf; usrwkd@ a'orSmyif aexkdifae=uygonf?
&efol ar#mfvifhxm;ovkdyif rusef;rmaom ol@uav;ukd =unfh&ef ol tdrfokd@ wdwfwqdwf jyefvmonf? ol
tdrfjyefa&muf+yD; em&Dykdif;twGif;rSm tzrf;cHvkduf&jcif;yif jzpfonf?
usr pOf;pm;=unfhrdonf? ol ajy;rsm; ajy;Ekdifv#if vGwfavrnfvm;? &efol0kdif;xm;aom olwkd@tdrfonf
0g;x&H"edrkd; tdrfjzpfonf? wtm;wGef; vkdufv#if yGifhxGufoGm;Ekdifonf? aemuf+yD; tcsdefuvnf; ntcsdefjzpfae+yD;
tdrfawGuvnf; wtdrfESifhwtdrf; yl;uyfae=uonfhtwGuf tumtuG,f&Ekdif onf? aemuf+yD; olu
a'ou|rf;olwOD;vnf;jzpfonf? okd@wnf;r[kwf tonf; toef jzpfae&Smaom ol@uav;ESifh tdrfay:rSm &Sdaeaom
ol@a,muQr bufu aqGrsKd;om;csif;awGukd iJhn‡maxmufxm;&onfhtwGuf ol tzrf;cHvkduf&av ovm;?
rnfokd@qkdap/ ol@ukd &efol zrf;rdoGm;cJhonf? &efolonf ol@ukd zrf;rd onf ESifh }uKd;wkwf+yD; ±kdufESufum
olwkd@&Gm.rlvwef;ausmif;av;twGif;wGif ESpf&uf csKyfxm;onf? xrif;ESifh tpma&pmvnf; ay;rau|;/ &yf&Gmvlxku
ay;au|;rnfhtcgwGifvnf; cGifhrjyKyg? ESpf&ufajrmufonfhae@wGifrl ol@ukd t&Sif vwfvwf acgif;jzwf+yD;
acgif;ukd ,loGm;um cE<mukd,fukdawmh onftwkdif; ypfxm;cJh=uonf? &efol.&ufpuf,kwfrmr_a=umifh we,fvkH;
wkefv_yfajcmufjcm; oGm;=u aomfvnf; wzufrS &efolawGtay: rkef;wD;pdwfawG ykdrkd jzpfay:vm=u ygonf?
ol&Jaumif;tmZmenfrsm;uawmh acgif;jzwfcH&onfhwkdif *k%f=uufoa& n‡Kd;EGrf;oGm;onf r[kwfyg? usrwkd@a'owGif
&Jabmf}uD; pHxGef;jzL ta=umif; jynfolrsm;t=um; ajymprSwf jzpfaecJhygonf?
ygwDtvHawmfatmufrS &ckdifjynfe,fwGif qifEJ$cJhaom awmfvSefa&; twGif;æol&Jaumif;rsm;/ tmZmenfrsm;/
jynfoltwGuf ukd,fusKd;pGef@ v$wfoGm; olrsm;ætajrmuftjrm; xGufay:cJhygonf? olwkd@ta=umif; a&;zGJ@v#if a&;ukefEkdif
zG,fr&Sdyg? usruawmh rdrd vufvSrf;rDoavmufukdom tusOf;tm;jzifh a&;om; wifjy&jcif; jzpfygonf?
&ckdifjynfe,frS usqkH;oGm;+yDjzpfaom ol&Jaumif;tmZmenf &Jabmf rsm;ESifh wjynfvkH;rS ol&Jaumif;
tmZmenf&Jabmftaygif;ukd Tae&m Tpmv$m av;jzifhæ
&Jabmfwkd@a&æb,fvkdrS rarhEkdifyg/ vGrf;qGwfwrf;wpGm OD;nGwf tav;jyKvkdufygw,f? ?

=umOD;jzL
(a':OD;pdef)

You might also like