BIBLE (Greek) Byzantine Text (The NT in The Original Greek)

N tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ N
THE NEW TESTAMENT

IN THE ORIGINAL GREEK
BYZANTINE TEXTFORM
2005
péáåÉLdìííÉê=páÇÉ
LÜçãÉLâÅÜáäíçåLÖêâLÖåíKéë `çéóêáÖÜí=«=OMMRI=`Üáäíçå=_ççâ=mìÄäáëÜáåÖ=`çãé~åó
O tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ O
P tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ P
THE NEW TESTAMENT

IN THE ORIGINAL GREEK
BYZANTINE TEXTFORM
2005
COMPILED AND ARRANGED BY
MAURICE A. ROBINSON
AND
WILLIAM G. PIERPONT
Chilton Book
Publishing
Southborough, Massachusetts
Q tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ Q
Published by Chilton Book Publishing

PO Box 606
Southborough, MA 01772-0606
Visit us on the World Wide Web: www.chiltonpublishing.com
This Compilation is
Copyright © 2005 by Robinson and Pierpont

Anyone is permitted to copy and distribute this text or any portion of this text. It may be
incorporated in a larger work, and/or quoted from, stored in a database retrieval system,
photocopied, reprinted, or otherwise duplicated by anyone without prior notification,
permission, compensation to the holder, or any other restrictions. All rights to this text are
released to everyone and no one can reduce these rights at any time. Copyright is not
claimed nor asserted for the new and revised form of the Greek NT text of this edition, nor
for the original form of such as initially released into the public domain by the editors, first as
printed textual notes in 1979 and in continuous-text electronic form in 1986. Likewise, we
hereby release into the public domain the introduction and appendix which have been
especially prepared for this edition.
The permitted use or reproduction of the Greek text or other material contained within this
volume (whether by print, electronic media, or other form) does not imply doctrinal or
theological agreement by the present editors and publisher with whatever views may be
maintained or promulgated by other publishers. For the purpose of assigning responsibility,
it is requested that the present editors’ names and the title associated with this text as well as
this disclaimer be retained in any subsequent reproduction of this material.
ISBN-10: 0-7598-0077-4
ISBN-13: 978-0-7598-0077-9
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Bible. N.T. Greek. 2005.
The New Testament in the original Greek : Byzantine textform / compiled and
arranged by Maurice A. Robinson and William G. Pierpont.
p. cm.
Includes bibliographical references.
ISBN 0-7598-0077-4 (alk. paper)
I. Robinson, Maurice A. II. Pierpont, William G. III. Title.
BS1965 2005
225.4’8– dc22
2005053781
Printed in the United States of America
FIRST EDITION
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
KAC
R tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ R
Contents
Preface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i
EUAGGELION
KATA MATYAION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
KATA MARKON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
KATA LOUKAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

KATA IVANNHN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
PRAJEIS APO STO LVN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
EPISTOLAI KAYOLIKAI
IAKVBOU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
PETRO U A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
PETRO U B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
IVANNO U A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
IVANNO U B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
IVANNO U G . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
IO UDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
EPISTOLAI PAULOU
PRO S RVMAIOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
PRO S KO RINYIO US A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
PRO S KO RINYIO US B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
PRO S GALATAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
PRO S EFESIO US . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
PRO S FILIPPHSIO US . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
PRO S KO LASSAEIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
PRO S YESSALO NIKEIS A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
PRO S YESSALO NIKEIS B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
PRO S EBRAIOUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
PRO S TIMO YEO N A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
PRO S TIMO YEO N B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
PRO S TITO N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
PRO S FILHMO NA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
APO KALUCIS IVANNO U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
Appendix: The Case for Byzantine Priority . . . . . . . . . . 533
S tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ S
T tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ T
In Memoriam
William Grover Pierpont

26 January 1915 - 20 February 2003
U tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ U
L et it never be forgotten, that just as it is the place of a Christian to

look to God in prayer for his guidance and blessing in all his
undertakings, so may he especially do this as to labours connected
with the text of Scripture. The object sought in such prayer is not that
the critic may be rendered infallible, or that he may discriminate
genuine readings by miracle, but that he may be guided rightly and
wisely to act on the evidence which the providence of God has
preserved, and that he may ever bear in mind what Scripture is, even
the testimony of the Holy Ghost to the grace of God in the gift of
Christ, and that thus he may be kept from rashness and temerity in
giving forth its text. As God in his providence has preserved Holy
Scripture to us, so can He vouchsafe the needed wisdom to judge of
its text simply on grounds of evidence. . . . One thing I do claim, to
labour in the work of that substructure on which alone the building of
God’s truth can rest unshaken; and this claim, by the help of God, I
will vindicate for the true setting forth of his word as He wills it for
the instruction of his Church.
– Samuel Prideaux Tregelles, An Account of the

Printed Text of the Greek New Testament; with
Remarks on its Revision upon Critical Principles.
(London: Samuel Bagster and Sons, 1854), 186, 272.
V tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ V
Preface
The text of the Greek New Testament has been transmitted,

preserved, and maintained by the faithful labor of scribes from the
time of the autographs to the present day. While the bulk of the text
found in all manuscripts reflects a high degree of textual uniformity,
that uniformity increases significantly when a consensus text is
established from manuscripts that span the entire period of manual
transmission. This consensus text reflects a unified dominance that
permeates the vast majority of manuscripts. The editors have
designated this dominant line of transmission the “Byzantine
Textform.”1
Although a general scribal care and concern for accuracy
prevailed during the copying process, no single manuscript or
intermediate exemplar can be claimed with certainty to reflect the
precise autograph. Various human failings naturally occurred during
the era of manual copying of documents; these failings appear among
the manuscripts in varying degree, taking either the form of scribal
error or intentional alteration. The manuscript tradition must be
considered in its entirety, giving due regard to the transmissional
factors that permitted the rise of such variation.
The dominant text of this scribal tradition is considered by the
editors to reflect most closely that which was originally revealed by
God through the human authors of the New Testament. The present
edition therefore displays that dominant consensus text as it appears
throughout the Greek New Testament. This Byzantine Textform
volume is offered as an accurate representation of the New Testament
canonical text, the written word of God according to the original
Greek. This labor of love and devotion has been performed with the
utmost care and respect for God’s revealed word of truth, and is now
presented in a format designed to satisfy the needs of students, clergy,
and scholars alike.
1
Early printed Textus Receptus (or “Received Text”) editions closely resemble the
Byzantine Textform but often diverge from it in significant readings. Such editions
primarily derive from the limited selection of a small number of late manuscripts, as
utilized by Erasmus, Ximenes, or their immediate historical successors. The overall text of
these early printed editions differs from the Byzantine Textform in over 1800 instances,
generally due to the inclusion of weakly supported non-Byzantine readings. Since the
Receptus form of text does not provide an accurate reproduction of the common Greek
manuscript tradition, the present edition strives to rectify that situation by presenting the
readings of the Byzantine Textform in a more precise manner.
NM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NM
Preface
Those who have labored in the preparation of this volume trust

that it will encourage many to broaden their knowledge of the New
Testament through the exegesis and interpretation of its Koine Greek
archetype, all to the glory of God. Our prayer and fervent hope is that
the Lord Jesus Christ will prosper the work of our hands and use our
labors for the benefit of his kingdom.
THE TEXT OF THIS EDITION

The newly edited Byzantine Greek text presented in this edition
differs slightly from previous versions. All readings were carefully
reexamined, with certain alterations being made to the main text after
fresh reevaluation. Various typographical errors have been corrected,
and the orthography has been standardized throughout. The
underlying theory has been revised in light of new knowledge based
upon extensive collation research.2 Diacritical marks, punctuation, and
capitalization now are included to assist the reader. Critical notes alert
the reader to closely divided Byzantine readings as well as to
differences between the Byzantine Textform and the predominantly
Alexandrian text displayed in modern eclectic critical editions.
This edition with its marginal readings offers an accurate
reflection of the true state of the Byzantine text of the Greek New
Testament. While further minor adjustments yet may occur in view of
additional information or the reassessment of existing data, the editors
anticipate no future major alteration to the basic text here presented.
TEXTTYPES AND TEXTFORM

The New Testament autographs were composed in Greek during
the first century AD. Copies of these sacred canonical documents
rapidly circulated among the churches of the Roman Empire according
to the ecclesiastical needs of the spreading early Christian
communities. Conscientious scribes carefully prepared copies of the
New Testament documents, either as separate canonical books or in
collected groupings. This scribal labor was performed with a
respectable degree of accuracy, and the manuscript copies thus
prepared were able to establish and maintain the general form of the
2
Robinson has collated the Pericope Adulterae (John 7:53-8:11) in all available Greek
manuscripts and lectionaries that include the narrative of this incident. When these data
are compared with full collation records of various uncial and minuscule manuscripts in all
portions of the New Testament, a more comprehensive understanding of historical
manuscript transmission results. The Pericope Adulterae data suggest an increased
presumption of relative independence within the various lines of Byzantine manuscript
descent. This provides a weighty premise by which to interpret transmissional history.

The editors’ previous assumption regarding the effect of scribal cross-comparison and
correction using multiple exemplars is now seen to be a lesser factor in the overall
transmissional process.
ii
NN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NN
Preface
canonical New Testament text. Yet deviations from the original form
of the text appeared within a fairly short time.
Most deviations resulted from simple copying errors caused by
the eye, ear, or hand. These would include cases of itacism,
misspelling, dittography, transposition or substitution of words, and
omission of letters, words, or phrases by haplography,
homoioteleuton or other causes. Some variations resulted from
certain types of intentional alteration. These include conjectural
attempts to restore damaged exemplars; the adjustment of readings
considered problematic due to perceived difficulties in content,
syntax, or style; and various theological alterations made by orthodox,
heterodox, or heretics.
Some transmissional lines of the New Testament text, therefore,
created and perpetuated certain readings and patterns of reading that
differed from the autographs: these developed into the various known
families and texttypes found among our extant manuscripts. While a
family group usually can be traced to a more recent common ancestor,
the origin of the larger texttype units remains problematic. Four
divergent major texttypes predominate within the New Testament,
although the existence and coherence of the Western and Caesarean
have been called into question. The Byzantine and Alexandrian remain
primary, and basically it is the preference for one of these two texts
that characterizes the various printed Greek New Testament editions.
The Byzantine-priority theory considers the Byzantine Textform to
reflect the text that most closely reflects the canonical autographs, and
thus to reflect the archetype from which all remaining texttypes have
derived.
The Western Text
The earliest deviations from the autographs appear in the so-
called Western, or “uncontrolled popular text,” of the second century.
That text is characterized by free expansion, paraphrase, and alteration
of previously existing words. Western witnesses are few and generally
diverse, with a textual individuality that hampers the reconstruction of
a common archetype. Even so, the bulk of its readings shares a
commonalty with the text of the presumed autograph.
The Alexandrian Text
The Alexandrian texttype appears to originate in an early
localized recensional attempt to purge and purify the alterations and
accretions found among the Western manuscripts. The principles
underlying this recensional activity seem to have been reductionist and
iii
NO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NO
Preface
stylistic.3 The manuscript(s) selected as the recensional exemplars

likely were “mixed” in textual quality as well as scribally defective; this
would parallel what is found in most early Egyptian or Palestinian
papyri of the second and third centuries. The Alexandrian recension
seems often to have overreacted and overextended itself, removing not
only early Western expansions but many longer original readings in the
process. Yet the same recension failed to correct many Western
substitutions and transpositions, even while retaining many shorter
“sensible” readings caused by accidental scribal omission in the
intermediate archetype.4
The Alexandrian texttype is primarily represented throughout
most of the New Testament by the agreement of Codex Vaticanus
(B/03) and Codex Sinaiticus (ℵ/01), with the support of other related
manuscripts, such as 75 and L/019. Critical editions such as the NA27
and UBS4 reflect a predominantly Alexandrian textbase,5 with readings
established on a variant-by-variant basis by means of subjectively
applied internal criteria coupled with selectively determined external
principles (the “reasoned” method of modern eclecticism). This
modern eclectic process of subjective textual determination on a per-
variant basis results in a textual patchwork that within numerous
verses finds no support among any extant document, even over
relatively short segments of scripture.6 This problematic situation
does not occur among the manuscript consensus that forms the basis
of the Byzantine Textform.
The Caesarean Text
The Caesarean text appears to be an amalgam of readings from
the Alexandrian and Byzantine traditions. Although the Caesarean
manuscripts do appear to possess a distinctive pattern of readings, this
texttype does not appear to have existed prior to either the Byzantine
3
J. C. O’Neill, “The Rules followed by the Editors of the Text found in the Codex
Vaticanus,” NTS 35 (1989) 218-228. O’Neill suggests that specific editorial activity,

accidental error, and attempted reconstruction characterized the recension that produced
the original Alexandrian archetype reflected in its later 75/B descendants.
4
This suggestion is developed further in Maurice A. Robinson, “In Search of the
Alexandrian Archetype: Observations from a Byzantine-Priority Perspective,” in
Christian-B. Amphoux and J. Keith Elliott, eds., The New Testament Text in Early
Christianity: Proceedings of the Lille Colloquium, July 2000, Histoire du Texte Biblique 6
(Lausanne: Éditions du Zèbre, 2003), 45-67.
5
Barbara Aland et al., eds., Novum Testamentum Graece, 27th ed. (Stuttgart: Deutsche
Bibelgesellschaft, 1993); idem, The Greek New Testament, 4th rev. ed. (Stuttgart: Deutsche
Bibelgesellschaft, 1994). The base text of both editions remains identical.
6
Examples are provided in the Appendix to this volume, notes 16-18; see also Maurice
A. Robinson, “Investigating Text-Critical Dichotomy: A Critique of Modern Eclectic
Praxis from a Byzantine-Priority Perspective,” Faith and Mission 16 (1999), 16-31,
particularly 17-19; idem, “Rule 9, Isolated Variants, and the ‘Test-Tube’ Nature of the NA27
Text,” in Stanley E. Porter and Mark Boda, eds., Translating the New Testament: Text,
Translation, Theology (Grand Rapids: Eerdmans, forthcoming).
iv
NP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NP
Preface
or Alexandrian texts. It is generally dismissed from any serious

consideration regarding autograph originality.
The Byzantine Textform
The Byzantine Textform preserves with a general consistency
the type of New Testament text that dominated the Greek-speaking
world. This dominance existed from at least the fourth century until
the invention of printing in the sixteenth century. Under the present
theory, this text also is presumed in centuries prior to the fourth to
have dominated the primary Greek-speaking region of the Roman
Empire (southern Italy, Greece, and Asia Minor) – a large and diverse
region within which manuscript, versional, and patristic evidence is
lacking during the pre-fourth century era, yet the primary region of
Byzantine Textform dominance in subsequent centuries.
From a transmissional standpoint, a single Textform would be
expected to predominate among the vast majority of manuscripts in
the absence of radical and well-documented upheavals in the
manuscript tradition. This “normal” state of transmission presumes
that the aggregate consentient testimony of the extant manuscript
base is more likely to reflect its archetypal source (in this case the
canonical autographs) than any single manuscript, small group of
manuscripts, or isolated versional or patristic readings that failed to
achieve widespread diversity or transmissional continuity. In support
of this presumption is the fact that a consensus text – even when
established from manuscripts representing non-dominant
transmissional lines – tends to move toward rather than away from the
more dominant tradition.
The Byzantine-priority hypothesis thus appears to offer the
most plausible scenario for canonical autograph transmission. This
hypothesis is far more probable than the speculative originality
claimed for modern eclectic patchworks, constructed from scattered
fragments, with continually shifting levels of support from existing
manuscripts.7 An historical theory that assumes a generally normal
mode of transmission more readily accounts for the expansion and
dominance of a single Textform that can be presumed closely to reflect
7
Jenny Read-Heimerdinger, The Bezan Text of Acts: A Contribution of Discourse Analysis
to Textual Criticism, JSNTSS 236 (Sheffield: Academic Press, 2002), states, “The current
editions of the Greek New Testament . . . [present] a hypothetical text that has been
reconstructed by selecting variant readings from different MSS . . . . There is no evidence
whatsoever that the current text ever existed in the form in which it is edited” (51); thus,
researchers and search programs “rely for their text on a printed edition whose text does
not exist in any extant manuscript and which is reconstituted by textual critics” (64n7).
NQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQ
Preface
the original autographs. The Byzantine-priority theory presents far

fewer difficulties than are found in the alternative solutions proffered
by modern eclectic proponents.
While any explanation of early transmissional history remains a
matter of theory, it is a fact that almost all readings found within the
Byzantine Textform exist as component portions of either the Western
or Alexandrian texts. Yet the Western and Alexandrian texttypes differ
far more among themselves than does either when compared to the
Byzantine Textform. This strongly suggests the separate derivation of
each of these regional texts from a common source that would closely
resemble the more dominant tradition. In addition, the individual
Byzantine Textform readings are clearly defensible on reasonable
internal, transcriptional, and transmissional grounds, and demonstrate
far fewer weaknesses than exist with readings typical of non-Byzantine
texttypes.
The simplicity of the Byzantine-priority hypothesis stands in
stark contrast to the transmissional history demanded by the modern
eclectic models (reasoned or thoroughgoing). Those models see the
original text scattered to the four winds at a very early period, with a
later development of disparate texttypes, none of which can claim to
represent the “lost” autographs. Under those systems, the Byzantine
text is considered to have arisen from an officially promulgated formal
recension, or from an unguided “process” that involved a relatively
unsystematic selection and conflation of readings taken from the
(supposedly earlier) disparate Western and Alexandrian texttypes. In
either case, this uncritical selection of readings then was coupled with
various stylistic and harmonizing improvements that supposedly
typified the later scribal mindset. The problem lies in explaining how
such a haphazard procedure ever could result in the extensively
disseminated but relatively unified Byzantine Textform. These
suppositions (which lack historical confirmation) are seen to be
unwarranted once the full theoretical and practical conspectus of the
Byzantine-priority position has been examined in light of the existing
evidence.
THE BYZANTINE-PRIORITY THEORY

The establishment of the most accurate form of the canonical
Greek text of the New Testament is prerequisite to exegesis and to a
proper hermeneutic. Many theories and extreme solutions have been
proposed regarding the most appropriate method for determining the
optimal form of the New Testament autograph text. Some researchers

even have jettisoned the concept of autograph recoverability, while
vi
NR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NR
Preface
others have abandoned entirely the concept of an original autograph.8

The current trend seems merely to favor a critical inquiry into the
various forms (or “states”) of the text presented in the existing
manuscripts, and to investigate their individual theological
significance according to their position within church history, with
little or no regard given to the concept of autograph originality.9 In
contrast, the present editors support a theory favoring the priority and
canonical autograph authenticity of the Byzantine Textform.
Byzantine-priority functions within the framework of a
predominantly transmissional approach, and stands as a legitimate
alternative to the methods and results currently espoused by modern
eclecticism. Rather than creating a preferred text on a variant-by-
variant basis, Byzantine-priority seeks first the establishment of a
viable history of textual transmission. Transcriptional and
transmissional probabilities are then applied to the external data,
which then is supplemented by various internal criteria. The resultant
text reflects a defined level of agreement supported by a general
transmissional continuity throughout all portions of the Greek New
Testament.
Byzantine-priority differs from other theories and methods
within New Testament textual criticism: the object is not the
reconstruction of an “original” text that lacks demonstrable continuity
or widespread existence among the extant manuscript base; nor is the
object the restoration or recovery of an “original” text long presumed
to have been “lost.” Neither should the concept of an archetypal
autograph be abandoned as hopeless. Rather, Byzantine-priority
presents as canonical the Greek New Testament text as it has been
attested, preserved, and maintained by scribes throughout the
centuries. This transmissional basis characterizes the Byzantine-
priority theory.
Byzantine-priority functions within accepted text-critical
guidelines, utilizing all pertinent transmissional, transcriptional,
external, and internal considerations when evaluating variant readings.
Internal and external criteria function in a balanced manner, consistent
8
See, for example, Eldon Jay Epp, “The Multivalence of the Term ‘Original Text’ in
New Testament Textual Criticism,” HTR 92 (1999) 245-281.
9
Such is the emphasis of David C. Parker, The Living Text of the Gospels (Cambridge:
University Press, 1997). Parker further amplifies his position in his “Through a Screen
Darkly: Digital Texts and the New Testament.” JSNT 25 (2003) 395-411: “Textual critics,
under the guise of reconstructing original texts, are really creating new ones . . . . The
biblical text, rather than being corrupted and needing to be restored . . . , is constantly
under development . . . . In this light, the quest for the original text may be seen as a
complete misunderstanding of what editors were really doing” (401); “I do not mean that
the texts we are creating are necessarily superior to earlier creations. It is more significant
that they are the texts that we need to create” (402, emphasis added).
vii
NS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NS
Preface
with sound methodology. Texttype relationships and proclivities are

recognized, and a reasoned method of textual evaluation is practiced.
Extraneous theological factors are not invoked or imposed when
establishing the most plausible original form of the New Testament
text.
Byzantine-priority theory does not operate on an eclectic
variant-by-variant basis. Rather, it continually investigates the
position of all variant units within the history of transmission.
Probabilities are evaluated in light of the extant manuscript and
historical data, as well as the known habits of scribes. The emphasis of
Byzantine-priority is upon a “reasoned transmissionalism,”
particularly in regard to the connected sequence of variant units as
they appear in the text and as they relate to the external support
provided by the manuscripts themselves.
Modern eclectic theory fails precisely at this point: it produces a
sequence of favored readings that at times – even over short segments
of text – has no demonstrated existence in any known manuscript,
version, or father.10 Byzantine-priority considers such a method and
its results to be illegitimate, since it neglects the pertinent historical
factors regarding manuscript transmission. Modern eclectic praxis is
not a legitimate alternative to the acceptance of the text preserved
among the consensus of the manuscripts. A viable praxis of textual
criticism requires a transmissional history that does not contradict the
general harmony found among the extant witnesses. The text
produced by modern eclecticism lacks a viable theory of transmission;
the text presented under Byzantine-priority is based upon a theory of
transmission that offers consistent conclusions. This in itself suggests
the validity of the Byzantine-priority hypothesis.
Byzantine-priority provides a compelling and logical perspective
that stands on its own merits when establishing the optimal form of
the New Testament text. It has a methodological consistency not
demonstrated among the various eclectic alternatives. Modern eclectic
claims to have established a quasi-authoritative form of the New
Testament text consistently fall short, since the underlying theory
lacks a transmissionally oriented base. The Byzantine-priority theory
may appear simple, but it certainly is not simplistic: there are
compelling reasons for recognizing a text that demonstrates
10
Maurice A. Robinson, “The Recensional Nature of the Alexandrian Text-Type: A
Response to Selected Criticisms of the Byzantine-Priority Theory,” Faith and Mission 11
(1993) 46-74, especially 48, 68: “The text found in the current critical editions, taken as a
whole, is not one found in any extant manuscript, version, or Father, nor ever will be . . . .
Modern eclectics have created an artificial entity with no ancestral lineage from any single
historical MS or group of MSS.” Examples of the short-segment sequential reading problem
can be found in the sources cited in footnote 6 above.
viii
NT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NT
Preface
transmissional continuity and dominance for more than a thousand

years as the most likely representation of the sacred autographs. The
appendix to this volume discusses “The Case for Byzantine-Priority”
in more detail.
THE BYZANTINE CONSENSUS TEXT

The Byzantine Textform reflects a dominant consensus pattern
of readings that is maintained throughout most of the New Testament.
In nearly all instances the consensus readings are readily established
and confirmed by data published in various critical apparatuses,
specialized studies, and collation records. The primary source for
establishing the readings of the Byzantine Textform remains the
massive apparatus of Hermann Freiherr von Soden,11 supplemented in
the Apocalypse by the relatively complete collation data of Herman C.
Hoskier.12 Additional confirmatory material appears in various
sources, including the UBS4, NA27, the IGNTP volumes,13 the Editio
Critica Maior,14 and specific manuscript collations published within
the Studies and Documents series and elsewhere.
The Text und Textwert volumes15 are particularly useful in this
regard: this series presents complete collation data regarding selected
variant units throughout the New Testament. Within each variant
unit, Text und Textwert cites all available Greek manuscripts in relation
to their support of specific readings. These data provide primary
confirmation regarding the status of Byzantine readings that
previously had been established from earlier published sources. In
particular, these full collation results tend to confirm the Byzantine
group evidence presented in von Soden’s early twentieth-century
apparatus. In a similar manner, the Claremont Profile Method also
tends to confirm von Soden’s general reliability in regard to the
11
Hermann Freiherr von Soden, Die Schriften des Neuen Testaments in ihrer ältesten
erreichbaren Textgestalt, 2 vols. in 4 parts (Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 1911).
12
Herman C. Hoskier, Concerning the Text of the Apocalypse, 2 vols. (London: Bernard
Quaritch, 1929).
13
S. C. E. Legg, ed., Nouum Testamentum Graece secundum Textum Westcotto-
Hortianum: Euangelium secundum Marcum (Oxford, Clarendon, 1935); idem, Nouum
Testamentum Graece secundum Textum Westcotto-Hortianum: Euangelium secundum
Matthaeum (Oxford, Clarendon, 1940); The American and British Committees of the
International Greek New Testament Project, The New Testament in Greek: The Gospel
according to Luke, 2 vols. (Oxford: Clarendon, 1984, 1987); W. J. Elliott and D. C. Parker,
eds., The New Testament in Greek, IV: The Gospel according to St. John. 1. The Papyri
(Leiden: Brill, 1995).
14
Barbara Aland et al., eds., Novum Testamentum Graecum: Editio Critica Maior, IV, Die
Katholischen Briefe: 1, Der Jakobusbrief; 2, Die Petrusbriefe; 3, Der Erste Johannesbrief
(Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1997-2003).
15
Kurt Aland et al., eds., Text und Textwert der griechischen Handschriften des Neuen
Testaments; I, Die Katholischen Briefe; II, Die Paulinischen Briefe; III, Die
Apostelgeschichte; IV, Die Synoptischen Evangelien: 1, Das Markusevangelium; 2, Das
Matthäusevangelium; 3, Das Lukasevangelium (Berlin: Walter DeGruyter, 1987-1999).
ix
NU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NU
Preface
identification of groups.16 Although von Soden cannot be relied upon

when dealing with specific readings of individual manuscripts,17 his
overall general reliability in regard to the larger groupings of texttypes
and sub-types remains stable in view of the evidence provided by these
outside sources.
ESTABLISHING THE TEXT OF THIS EDITION

The primary readings of the Byzantine Textform are established
in a straightforward manner: subject to additional confirmation, when
a reading in von Soden’s apparatus is identified by a bold K, that
reading becomes the main text in the present edition (K = Koinh =
the Byzantine Textform). Where von Soden makes no statement
regarding bold K, his main text represents the Byzantine reading, and
is reproduced without change. Where his bold K is divided, the Kx
subgroup is followed (Kx represents the dominant component within
bold K). Where Kx is divided, the readings of lesser K subgroups are
included in the evaluation. When Kx and the various K subgroups are
closely divided, alternate readings are displayed in the side margin in
proximity to the portion of text affected. At all times, pertinent
transmissional, transcriptional, external, and internal factors are
considered as component elements of weight. In the relatively few
instances where von Soden’s main text or apparatus has been
confirmed to be in error, other pertinent sources have been used for
correction.
In regard to the Pericope Adulterae (John 7:53-8:11) and the
book of the Revelation a different evaluative procedure is required. In
those portions of scripture, the generally unified Byzantine Textform
divides into various equally supported transmissional streams. Where
these streams unite, the text represents the Byzantine consensus;
where they divide, other methodological approaches are required.
These are now discussed separately.
16
See Frederik Wisse, The Profile Method for Classifying and Evaluating Manuscript
Evidence, SD 44 (Grand Rapids: Eerdmans, 1982).
17
Beyond the valid criticism dealing with error in regard to individual manuscript
citation (often typographical), Von Soden also has been criticized because his apparatus
does not permit the accurate reconstruction of the complete text of any given manuscript.
Yet this criticism applies to any edition containing a limited critical apparatus. One cannot
reconstruct from the text and apparatus of NA27 the continuous text of any single
manuscript, even from among its “consistently cited witnesses.” Von Soden’s data are
recognized as having a particular and demonstrated value when presenting the evidence of
groups of manuscripts; it is primarily from these data that the text of the present edition is
established.
NV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NV
Preface
The Pericope Adulterae

The narrative regarding the woman accused of adultery is clearly
a canonical component within the Byzantine Textform. Yet this
particular twelve-verse passage reflects a complex transmissional
history, perhaps caused by its exclusion from standard lectionary use
within the Greek church in relation to the portion of text selected for
reading at the feast of Pentecost.18 Von Soden identified seven distinct
lines of transmission within this short section of text. Robinson’s
complete collation of all available manuscripts containing this
pericope suggests that von Soden may have underestimated the
complexity of its transmissional lines. Nevertheless, Von Soden’s
three primary lines of transmission remain valid, and encompass the
bulk of the manuscript tradition. Each of these three lines – termed by
von Soden m5, m6, and m7 – retains a near-equal level of support.19
The m7 group exists primarily among manuscripts of the 12th and
subsequent centuries. This group is recognized by von Soden and
other researchers as possessing a late recensional text that corresponds
to the Kr group found in other portions of the New Testament. The m5
and m6 transmissional lines dominate the remaining portion of the
Byzantine manuscript tradition, and reflect earlier forms that were
diverse and widespread within that tradition. The autograph form of
the Pericope Adulterae is more likely to have been one of these two
transmissional lines, as opposed to that found in the recensional m7 =
Kr tradition.
Previously, the editors displayed the text of the Pericope
Adulterae as a tentative hybrid, combining elements of m5 and m6, with
some readings bracketed. In this edition, the primary text is m5, with
its marginal alternates in their proper location. The m6 text is displayed
separately as an italicized footnote, along with its own alternate
marginal readings. For this pericope the m5 and m6 texts no longer are
dependent on von Soden’s reconstructions, but each text is published
as a group-based consensus derived from the collated manuscripts that
date through the eleventh century.
Although final decisions require the detailed analysis of the full
collation data (a task yet future), the editors consider the m5 group
more likely to reflect the autograph form of this pericope. The m6 text
appears to be secondary, possessing transmissional and internal
18
See Maurice A. Robinson, “Preliminary Observations Regarding the Pericope
Adulterae based upon Fresh Collations of nearly all Continuous-Text Manuscripts and all
Lectionary Manuscripts containing the Passage.” Filología Neotestamentaria 13 (2000)
35-59.
19
The m as used by von Soden indicates the Greek chapter heading têw moixalídow =
“of the adulteress.”
xi
OM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OM
Preface
characteristics suggestive of later recensional activity. While further

analysis of the collation data may lead to minor adjustments regarding
the precise form of the m5 and m6 texts, no major changes to either
group are anticipated.
The Text of the Apocalypse
The establishment of the Byzantine text of the Apocalypse is a
task far more complex than that which exists in the greater part of the
New Testament. The dominant Apocalypse text appears in two related
but distinct transmissional lines within the Byzantine tradition. These
forms are generally known as An and Q, each supported by an
approximately equal number of manuscripts. The An readings
predominate in manuscripts that contain or derive from the fourth-
century commentary of Andreas of Caesarea (Cappadocia). The Q
readings predominate in manuscripts related to the uncial 046.
Where An and Q agree, that reading reflects the Byzantine
Textform. The union of An and Q prevails throughout most of the
Apocalypse. Nevertheless, An and Q frequently differ, with their
respective readings possessing near-equal levels of support among the
extant manuscript base. Adjudication between these competing
readings requires a precise application of transmissional and internal
principles.
In previous editions, the equally divided An and Q textual
differences were partially indicated by the enclosure of some words in
square brackets; these signified only cases of inclusion or omission.
The remaining instances of equally divided An and Q division – cases
of substitution and transposition – were not indicated, despite their
frequency of occurrence. The present edition displays all closely
divided alternate Byzantine readings in the margin, with more of these
divided readings appearing in the Apocalypse than elsewhere in the
New Testament.20
In the Apocalypse, the main text is considered to be the
strongest transmissional representation of the Byzantine archetype;
generally this is the text of the Q group. Although the Andreas text
has an ancient origin, it appears to reflect recensional adjustment, both
prior to the time of Andreas, and possibly also during Andreas’
preparation of his commentary.21 In contrast, the Q text is based upon
a consensus of disparate manuscripts that represent many copying
20
Many bracketed An readings of earlier editions are now relocated to the margin. The
main Apocalypse text of this edition thus moves slightly more toward Q than previously.
21
Josef Schmid, Studien zur Geschichte des griechischen Apokalypse-textes. 1. Teil. Der
Apokalypse-Kommentar des Andreas von Kaisareia: Einleitung. München: Karl Zink, 1955,
125-129.
xii
ON tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ON
Preface
locations and eras.22 Despite the transmissional diversity found among

the Q manuscripts, the consensus Q text generally remains stable. The
unplanned coincidental agreement among the diverse Q manuscripts
argues strongly for their transmissional independence and autograph
originality; this stands in contrast to the Andreas manuscripts with
their apparent recensional origin. Nevertheless, for the greater
portion of the Apocalypse, the An and Q texts share a common base.
The Q manuscripts are not slavishly followed, however. At
times, a significant number of Q manuscripts abandon their group
consensus and align with the An reading. This situation does not
appear to be coincidental, nor is it due to intrusion from the Andreas
stream, given the general independence of the manuscripts within the
Q tradition. Manuscripts of the An tradition rarely support Q
readings; this suggests that, when Q manuscripts offer their support in
some quantity to the An readings, a particular weight should be
attached to the phenomenon. Where the An reading is supported by a
significant number of Q manuscripts, it is presumed that the Qpt + An
reading preserves the autograph text (readings common to undivided
Q + An already are considered of autograph originality).
The approach remains transmissional: readings jointly supported
by An and Q represent the Byzantine archetype. When An and Q are
divided, the Q reading generally is preferred due to its transmissional
diversity and relative independence. Only when a significant number
of Q manuscripts supports the An reading will that reading appear as
the main text. Equally divided readings appear in the margin, as is the
case elsewhere in the New Testament. Exceptions to these
transmissional parameters occur when compelling transcriptional,
contextual, or internal considerations strongly favor an alternative
reading.
This method has been applied judiciously by the editors. The
autograph authenticity of the Apocalypse text is supported with a high
degree of accuracy, based upon the combination of transmissional,
transcriptional, and internal factors. The main text should be regarded
as superior to the marginal alternatives as well as to the text presented
in non-Byzantine printed editions.
22
Schmid, Einleitung, 126, states, “Der K-Text [Q] ist außerordentlich geschlossen
überliefert. Das Gros seiner Hss weist keine fremden Einflüsse auf, und der Text des
Archetyps K selbst ist höchstens an ein paar Stellen fraglich. Für die An-Überlieferung
dagegen ist die größte Zersplitterung bezeichnend. Die Rekonstruktion des Archetyps ist
infolgedessen schwierig und nicht in allen Fällen mit Sicherheit möglich.”
xiii
OO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OO
Preface
General Considerations
For most of the New Testament the Byzantine Textform is
supported by nearly the whole of the manuscript tradition; in almost
every case the Byzantine reading reflects the concurrence of at least
70% and usually more than 80% of the extant manuscripts. Yet the
primary basis of textual determination remains non-quantitative: the
transmissional and transcriptional factors that have characterized the
manuscripts over the centuries are of greater significance than the
mere quantity of evidence. As these non-numerical factors are applied
to the evaluation of individual variant units, the sequential resultant
text becomes more securely established and reflects a basic
transmissional consensus.
Although the far greater numerical quantity of Byzantine
manuscripts (approaching 80%) exists among the documents of the
twelfth and later centuries, the readings of the Byzantine Textform
almost always are fully established from the earlier Byzantine lines of
transmission that extend through the eleventh century. The
documents of the twelfth and later centuries generally are irrelevant to
the establishment of primary Byzantine readings, and at best serve
only a confirmatory purpose.
The quantity of witnesses does play a role when evaluating
transmissional and transcriptional probabilities, but number by itself
cannot become the sole or even the primary factor in the evaluation
process. Quantity alone cannot be determinative when evaluating
variant units: all pertinent considerations regarding external, internal,
transcriptional, and transmissional evidence must be examined and
evaluated before final decisions upon readings can be made. The
“number” factor particularly plays a passive role when the manuscripts
comprising the Byzantine Textform are seriously divided. Where the
marginal apparatus of this edition displays divided Byzantine readings,
the main text necessarily has been established on non-numerical
grounds.
This method of “reasoned transmissionalism” is based primarily
upon external and documentary evidence; yet all pertinent
transmissional and transcriptional factors constantly are evaluated in
relation to the various aspects of external and internal criteria before
any final decisions are made regarding the text to be established.
Final judgment on readings requires the application of internal
principles following the initial evaluation of the external data. No
reading can be established in isolation from its neighboring variant

units; nor can the transmissional and transcriptional habits of scribes
xiv
OP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OP
Preface
be ignored when examining the development and dissemination of

competing readings.23 In general, scribes tended to preserve the text
that lay before them in their exemplars; this despite the various
accidental corruptions or intentional alterations that occurred during
the transmissional process. Extensive alteration was not frequent or
widespread: the vast bulk of the text found in all manuscripts –
regardless of texttype – remains a common possession. Existing
family and texttype groupings are directly related to the transmissional
development of the text in various eras and locales.
Manuscripts and readings must be evaluated in regard to their
antiquity, diversity, and continuity within transmissional history.
Individual scribes must be characterized in regard to their degree of
care when copying from their exemplars. A proper implementation of
each of these factors results in a well-established representation of the
traditionally disseminated Byzantine Textform. This Textform
dominated textual transmission in the primary Greek-speaking
regions for more than a thousand years, and it is this Textform that
holds the strongest transmissional claim to represent the canonical
autographs.
The Byzantine Textform is well-established within the canonical
books of the Greek New Testament. The maximum degree of
significant Byzantine textual variation is displayed in the relatively few
readings of the marginal apparatus. Readings that lack a Byzantine
consensus or are not part of the closely divided Byzantine tradition do
not appear in either the main text or marginal readings. Research
concerning the divided Byzantine readings must continue, particularly
in regard to the Pericope Adulterae and the book of the Revelation.
Significant progress has been made in these areas, and exploration
continues regarding closely divided Byzantine readings and the various
minority lines of transmission that occur within the Byzantine
Textform. The main text and marginal apparatus represent the
primary locus within which Byzantine-priority theory functions.
From this base future Byzantine Textform research must proceed.
23

See Ernest C. Colwell, “Method in Evaluating Scribal Habits: A Study of 45, 66,
in his Studies in Methodology in Textual Criticism of the New Testament, NTTS 9
75,”
(Grand Rapids: Eerdmans, 1968), 106-124; Maurice A. Robinson, “Scribal Habits among
Manuscripts of the Apocalypse” (PhD Diss., Southwestern Baptist Theological Seminary,
1982); James R. Royse, “Scribal Habits in the Transmission of New Testament Texts,” in
Wendy D. O’Flaherty, ed., The Critical Study of Sacred Texts (Berkeley: Graduate
Theological Union, 1979), 139-161; idem, “Scribal Habits in Early Greek New Testament
Papyri,” ThD Diss., Graduate Theological Union, Berkeley, 1981; idem, “Scribal
Tendencies in the Transmission of the Text of the New Testament,” in Bart D. Ehrman and
Michael W. Holmes, eds., The Text of the New Testament in Contemporary Research: Essays
on the Status Quaestionis, SD 46 (Grand Rapids: Eerdmans, 1995), 239-252.
xv
OQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQ
Preface
THE FORMAT OF THE PRESENT EDITION

The Title of this Volume
With good reason, the present title deliberately parallels that of
Westcott and Hort (The New Testament in the Original Greek). The
Byzantine Textform stands as the opposing point on a continuum that
extends from the well-established and influential Alexandrian text
presented by Westcott and Hort in 1881. As Westcott and Hort had
claimed to reproduce with near-certainty the original form of the New
Testament documents “in the original Greek,” the present edition
likewise sets forth a text that – within the framework of its underlying
theory – is considered to reflect the canonical autographs in a highly
accurate manner. All other Greek New Testament editions fall within
the continuum bounded by the Byzantine and Alexandrian traditions.
The editors’ names appear on the title page in order to indicate
task-based responsibility. The Greek New Testament text remains the
written word of God, produced by holy men of old who wrote under
God’s immediate inspiration and superintendence. The presentation
of that word of God according to its clearest transmissional integrity
requires only a minor level of editorial involvement and labor. The
editors merely recognize and present the text that has been maintained
by the scribes of past generations, constructing a textual consensus
from the material available in previously published collation and
apparatus resources. Our duty was to be faithful to this task, and it is
to that end that we have labored.
Individual Book Titles
The New Testament book titles are not part of the inspired
canonical text. Their wording varies dramatically among the different
manuscripts and editions of the Greek New Testament. The book
titles that appear in this edition represent a minimal consensus as
found within the canonical tradition.
The Order of the Canonical Books
Individual manuscripts present the New Testament books in
various arrangements; nevertheless, a particular Greek “canonical
order” seems to have been popular during early transmissional history.
This order is partially evidenced within various early papyri and
manuscripts,24 and occurs in the fourth-century Festal Letter of
Athanasius (AD 367) and the list of canonical books attributed to the
24
See David Trobisch, The First Edition of the New Testament (Oxford: University
Press, 2000), 21-38. On page 28, Trobisch presents evidence from several early
manuscripts that demonstrate the sequence of the “canonical edition.”
xvi
OR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OR
Preface
Laodicean Council (AD 360/363).25 The present edition reproduces

that early “canonical order” for the Greek New Testament books.
According to the “canonical order,” the New Testament books
are grouped as follows: Gospels, Acts and General Epistles, Pauline
Epistles, and Revelation. The individual books within each category
follow the familiar order, except that in the Pauline Epistles, Hebrews
stands between Second Thessalonians and First Timothy, intentionally
separating Paul’s local church epistles from those written to
individuals.26
Accents, Breathings, Capitalization, and Punctuation
Early manuscripts were written in capital letter format (termed
“uncial” or “majuscule”). They lacked word division, and possessed
few (if any) diacritical marks, paragraph breaks, or marks of
punctuation. These distinctions appear systematically only after the
commencement of the minuscule era during the ninth century. While
specialists are familiar with the plainer form of the Greek text, the
modern reader expects readability features as a matter of course.
For a reader ’s edition, clarity is the basic aim. Since this edition
is designed for the non-specialist, word separation, paragraph division,
punctuation, and diacritical markings have been added throughout.27
These editorial insertions are not considered definitive for the
interpretation of the text. Although alternative accentuation,
aspiration, or punctuation could alter the interpretation of many
passages and affect exegetical comprehension, the editors have
followed the general usage found in standard printed editions. No
25
Daniel J. Theron, Evidence of Tradition (Grand Rapids: Baker, 1958), 118-119
(Athanasius), 124-125 (Laodicea). See also 116-117 (the general grouping of NT books by
Cyril of Jerusalem). Compare Brooke Foss Westcott, A General Survey of the History of
the Canon of the New Testament, 6th ed. (Cambridge and London: Macmillan and Co.,
1889), Appendix D, 539-579; in particular, 540-541 (Laodicea), 545-546 (John of
Damascus), 549-550 (Cyril of Jerusalem), 552-553 (the index of Codex Alexandrinus),
554-555 (Athanasius), 559-560 (Leontius); but see 431-439 in regard to the possible
inauthenticity of the Laodicean list.
26
William H. P. Hatch, “The Position of Hebrews in the Canon of the New Testament,”
HTR 29 (1936) 133-151. The canonical order Second Thessalonians-Hebrews-First
Timothy is discussed on 136-143. Hatch shows that this order is found among early and
geographically diverse Greek manuscripts, fathers, and versions, and was retained among
some manuscripts over many centuries. Hatch termed this order “Alexandrian,” due to his
views regarding textual development. The secondary “Western” (or early Latin) order
(which is more familiar to the modern reader) was termed “Byzantine” by Hatch (143,
149-150), due to its presence in later Byzantine manuscripts that had adopted the Western
usage. The editors suggest, on the contrary, that Hatch’s data support the early Greek
canonical order as original and authentically “Byzantine.” Clearly, the earliest Greek
canonical order differed from the early Western tradition; only much later did Byzantine
Greek manuscripts adopt the Western order.

27
The added marks of accentuation, aspiration, punctuation, and capitalization have
been extensively proofread for this edition, but perfection is not claimed. The reader is
encouraged to offer pertinent correction where necessary.
xvii
OS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OS
Preface
diacritical insertions should affect the traditional understanding of the

Byzantine Greek New Testament text. Readability, therefore, is
improved without the imposition of unwarranted interpretation. The
text always must be received according to its original inspired intent,
without unwarranted editorial alteration.
The text appears in paragraph format, with breaks inserted at
appropriate points. Capitalization appears at the beginning of
sentences, and at the commencement of direct quotation within a
sentence (modern quotation marks are not used). Proper names are
capitalized throughout, but not descriptive titles.28 The various
nomina sacra abbreviations that commonly appear in manuscripts for
members of the Godhead, significant persons, or particular locations
are not abbreviated in this edition, but are written in full form, even
though the abbreviated forms normally dominate the manuscript
tradition.29
The Marginal Apparatus
The main text displays the Byzantine Textform, according to its
strongest transmissional, transcriptional, external, and internal
testimony. Where the Byzantine manuscripts are strongly united, the
main text stands without marginal comment. Where the manuscripts
comprising the Byzantine Textform are significantly divided, superior
angle brackets mark the affected word or words in the main text.
The alternate Byzantine readings are displayed in the side margin, in
proximity to the marked portion of the main text.30 Minority
subvariants within the Byzantine tradition are not cited in this edition.
Numerals are written as complete words throughout the main
text. Some marginal variants – particularly in the Apocalypse –
indicate Greek numerical forms (alphabet letters marked by the
numerical superscript bar, e. g., IB, RMD, AX ). In these rare instances,
the majority of Greek manuscripts display the marginal numeric form;
however, just as with the otherwise uncited nomina sacra abbreviations
(which also tend to appear in the majority of all manuscripts), these
28
Descriptive titles particularly applied to members of the Godhead include the various
inflected forms of yeów, pat}r, u¥ów, xristów, kúriow, ßgiow, and pneûma.
29
Trobisch, First Edition, 66-68, 104-105, correctly suggests that a “canonical edition”
should at least utilize the nomina sacra abbreviations representing the descriptive titles
kúriow, yeów, and xristów, as well as the abbreviation representing the proper name
&Ihsoûw. Since the modern reader generally is unfamiliar with the nomina sacra
abbreviations, Trobisch’s suggestion has not been implemented in this edition.
30
Exceptions to this policy involve the m6 text of the Pericope Adulterae (discussed
above) and the lengthy Byzantine alternate reading encompassing Acts 24:6b-8a (see in
context). In these two instances, the Byzantine alternative reading and its marginal
variants appear separately, between the main text and the NA27 apparatus.
xviii
OT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OT
Preface
marginal numeric forms are not printed as the main text of this
edition.
Some marginal entries reflect more than one alternative
Byzantine subvariant. When word substitution or transposition is
involved among the subvariants, the alternate readings are displayed,
separated by an equals sign (=). When the subvariants concern a long
and short reading, characterized solely by the addition or omission of a
word or phrase, the removable words are surrounded by square
brackets [ ]. The main text reading is not affected by the various
divided marginal alternatives.
The Lower Apparatus
Variants from the main Byzantine text that occur in the base text
of the NA27 and UBS4 modern critical editions appear in the lower
apparatus. These variants are not marked within the main Byzantine
text. In the lower apparatus, the reading of the Byzantine main text
appears on the left, and is separated from the reading of NA27/UBS4 by
a diamond (♦). The NA27/UBS4 variant appears to the right of the
diamond. Some NA27/UBS4 readings may coincide with marginal
Byzantine readings, but not with the main Byzantine text. Neither the
UBS4 nor the more extensive NA27 apparatus cites all differences
between their common text and the Byzantine Textform; many non-
cited differences are text-critically and translationally significant, and
are here clearly displayed in their totality for the first time.
Where the NA27/UBS4 main text includes bracketed words or
portions of words, the brackets also appear to the right of the
diamond. Some words that occur within NA27/UBS4 brackets may
agree with the Byzantine main text (which has no brackets) or with the
Byzantine marginal text. The brackets in modern critical editions are
used to indicate various degrees of textual uncertainty as perceived by
those editors. Double brackets in NA27/UBS4 indicate what those
editors consider to be later and non-original interpolations.31 The
status of the Byzantine main or marginal readings is not affected by
any modern critical text readings or brackets that appear in the lower
apparatus.
31
Double brackets in NA27/UBS4 that relate to the Byzantine main text appear at Mark
16:9-20; Luke 22:43-44; Luke 23:34; and John 7:53-8:11. The only NA27 double-bracketed
portion not related to the Byzantine Textform is the so-called “shorter ending” of Mark,
which NA27 inserts between Mark 16:8 and 9, preceding its double-bracketed “longer
ending” (Mark 16:9-20). The NA27 “shorter ending” reads as follows: ˆˆPánta dè tà
parhggelména toîw perì tòn Pétron suntómvw \j}ggeilan. Metà dè taûta kaì a[tòw `
&Ihsoûw ˙pò ˙natolêw kaì ƒxri dúsevw \japésteilen di' a[tôn tò ¥eròn kaì ƒfyarton
k}rugma têw a†vníou svthríaw. &Am}n.˜˜
xix
OU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OU
Preface
The Apparatuses in General

In the marginal and lower apparatuses, instances of substitution,
transposition, or addition are cited in full. When a word or phrase is
omitted in relation to the main text, a dash (—) indicates the omission.
Where a word affected by variation appears more than once in a given
verse, the apparatuses provide sufficient context for clarity. Minor
orthographic variants encompassing movable final letters, alternative
punctuation, accentuation, and capitalization are not recorded in
either apparatus.
Orthography
The orthography has been standardized throughout.
Manuscript irregularities, inconsistencies, and itacistic peculiarities
are not reproduced. Movable Nu (-n) is always present; movable
Sigma (-w) is retained for ou%tvw but is omitted from méxri and ƒxri.
Elision of final vowels (di', ˙p', ˙f', etc.) follows the regular pattern;
so too consonantal alterations preceding rough or smooth breathings
(\j, o[k, o[x, etc.). Compound forms reflect phonetic assimilation
(\n- becomes \g-; sun- becomes sum-, sug-, or sul-; -lhmp- and
-lhmc- become -lhp- and -lhc-). The generally abbreviated name of
David ( DAD ) is written in full as Dauíd, avoiding the itacistic form
Daueîd found in the early Egyptian manuscripts. Other variant
spellings of proper names are retained (Mvsêw/Mvüsêw,
Îerosóluma/Îerousal|m, etc.), as well as the spelling of specific
words that may reflect authorial preference. Iota subscript appears as
such, even in initial capital letters; iota adscript is not used.
Chapter and Verse Numbers
A generally recognized chapter and verse numbering system is
followed, although the positioning of verse numbers does not always
correspond to that found in other Greek New Testament editions or
translations. Verse references in the lower apparatus are keyed to the
present edition; on a few occasions, the NA27 and UBS4 variant text
may appear under a different verse number, differing by a single digit.
Some early printed editions (usually Textus Receptus) and English
translations include words or phrases that are not part of the
Byzantine Textform (e. g., portions of Acts 9:5-6, 1 John 2:23, 1 John
5:7). The verse numbering is not affected by their absence.
In two passages the verse numbering has been adjusted for
clarity. In some printed editions and translations, Matthew 23:13-14
appears in an order opposite that of the Byzantine Textform; the
present edition maintains a consecutive numerical sequence within

its own order of material. Also, the doxology generally published
xx
OV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OV
Preface
as Romans 16:25-27 appears in the Byzantine Textform following

Romans 14:23; in this location, the doxology is renumbered as
Romans 14:24-26 (the epistle concludes at Romans 16:24 in the
Byzantine Textform).
In four instances (Luke 17:36, Acts 8:37, Acts 15:34, Acts 24:7) a
verse number appears alone in the main text, immediately followed by
the next sequential verse number. These indicate lengthy portions of
text that were included in some early Textus Receptus printed editions
but which have never been part of the primary Byzantine Textform.
The verse number is retained solely for reference, in order to preserve
the traditional numbering of the remaining verses within the affected
chapters. Elsewhere, the verse numbering is not affected.
CONCLUDING OBSERVATIONS
The New Testament is God’s revelation to his chosen people
who comprise Christ’s church. The Christian believer receives these
scriptures as canonical and normative: the inspired and authoritative
written word of God that serves as the infallible rule of faith and
practice for God’s people. The content of these scriptures is truth
without mixture of error in all that they affirm. A corollary to these
doctrinal beliefs is the confessional declaration that this revelation has
been kept pure in all ages by the singular care and providence of God.
The Greek text of the New Testament therefore must be
established and certified in a manner appropriate to its historical and
theological significance. The task set before God’s people is to
identify and receive the best-attested form of that Greek biblical text
as preserved among the extant evidence. Although no divine
instruction exists regarding the establishment of the most precise
form of the original autographs, such instruction is not required:
autograph textual preservation can be recognized and established by a
careful and judicious examination of the existing evidence. Scribal
fidelity in manuscript transmission over the centuries remains the
primary locus of autograph preservation.
God did not decree that identical copies of the autographs would
be maintained during the era of manual transmission; indeed, no two
manuscripts agree precisely. Yet the original Greek New Testament
text has been preserved by ordinary means with a remarkable degree of
accuracy in almost all manuscripts, through the unregulated
dissemination and transmission of the New Testament documents.
The basic integrity of this original text is confirmed by the apparently
mundane labor carried out by generations of reasonably accurate

scribes; the security and authority of the autograph text thus has been
xxi
PM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PM
Preface
preserved amid the complement of the total evidence presented within

transmissional history. God has permitted the preservation of his
inspired word in its best-attested form by means of the transmissional
process: the extant Greek witnesses reflect a mutual consensus text
that establishes and maintains the integrity and authority of the
original revelation. This consensus text is the focal point of
transmissional history. The divinely preserved autograph text exists
and functions within the framework of all existing Greek source
documents (manuscripts, lectionaries, patristic quotations). This text
also is substantially reflected in the various ancient versions and non-
Greek patristic quotations.
Since the divine method of autograph preservation resides in the
totality of the extant Greek evidence, the strongest claimant for
autograph originality remains the general consensus text preserved
among that material. The New Testament text thus can be established
securely and presented accurately by a proper use of the existing data.
The Christian need only apply sound principles of evidence –
transmissional, transcriptional, external, and internal – and frame
these within a properly nuanced theory and praxis of textual criticism
that avoids the hazards of subjective speculation. By these means the
autograph text preserved among the extant witnesses readily can be
recognized and established. While diligent labor, careful research, and
a systematic methodology is required for optimal results, the
establishment of the basic consensus text remains a clear and simple
task. A consensus-based text – derived from the entire body of extant
Greek witnesses – is fully compatible with the concept of a benevolent
overarching providence that has maintained the autographs in their
basic integrity by means of normal transmission.
No additional visible means of propagation was necessary to
guarantee the integrity of the sacred originals. The testimony of the
autographs has been preserved by means of independent transmission,
scattered over a wide geographical area, amid a multitude of witnesses
that span many centuries. The consensus Byzantine Textform thus is
established by cooperation without collusion, requiring no imposition
of external ecclesiastical authority. Special pleading is not demanded in
order to maintain this perspective: everything corresponds to the
extant preserved evidence.
The recognition of autograph originality amid the preserved
Greek transmissional consensus found in the Byzantine Textform is
far more reasonable than a multitude of conflicting speculations
derived from various forms of eclectic methodology. The consensus-

based approach does not appeal to favored individual manuscripts,
local texts, or minority regional texttypes, nor to subjective internal
xxii
PN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PN
Preface
criteria that adopt an amalgam of individual readings with ever-

changing degrees of minority support. The appeal is to the combined
evidence that has been preserved among the extant Greek witnesses.
The Christian scholar need not speculate widely regarding the
original form of the Greek New Testament text. That text can be
recognized and established in its basic integrity by the application of
proper and sound critical principles that take into consideration the
consensus of the preserved evidence. The Byzantine Textform
presented in this edition fulfills that goal: the Byzantine Textform is
that which was transmitted and maintained as the dominant stream of
manual Greek transmission within Christian history. Now, at the
culmination of twenty-seven years of intense collaboration
(1976-2003), the editors here present the newly edited Byzantine
Textform as the strongest representative of the canonical autographs
of the Greek New Testament text. It has been toward the fulfillment
of this most noble and sacred goal that the editors have labored and
now present the completion of their task.
On behalf of those who produced this edition, we would like to
express our heartfelt appreciation to the various volunteers – too
numerous to name individually – who gave of their time in
proofreading and making corrections regarding the text and format of
the present edition. Their efforts for the glory of God and the Lord
Jesus Christ have greatly assisted the completion of this project.
May God be praised for his magnificent word!
All honor and glory to the Lord Jesus Christ!
WILLIAM G. PIERPONT
MAURICE A. ROBINSON
xxiii
PO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PO
Preface
xxiv
PP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PP
KATA MATYAION
B íblow genésevw &Ihsoû xristoû, u¥oû Dauíd, u¥oû &Abraám.

2
&Abraàm \génnhsen tòn &Isaák: &Isaàk dè \génnhsen
tòn &IakQb: &IakWb dè \génnhsen tòn &Ioúdan kaì toùw
˙delfoùw a[toû: 3 &Ioúdaw dè \génnhsen tòn Farèw kaì tòn
Zarà \k têw Yámar: Farèw dè \génnhsen tòn ÊsrQm: ÊsrWm
dè \génnhsen tòn &Arám: 4 &Aràm dè \génnhsen tòn &Aminadáb:
&Aminadàb dè \génnhsen tòn NaassQn: NaassWn dè \génnhsen
tòn SalmQn: 5 SalmWn dè \génnhsen tòn Boòz \k têw ^Raxáb:
Boòz dè \génnhsen tòn &Vb|d \k têw ^Roúy: &Vb|d dè \génnhsen
tòn &Iessaí: 6 &Iessaì dè \génnhsen tòn Dauìd tòn basiléa.
Dauìd dè ` basileùw \génnhsen tòn Solomôna \k têw toû
O[ríou: 7 SolomWn dè \génnhsen tòn ^Roboám: ^Roboàm dè
\génnhsen tòn &Abiá: &Abià dè \génnhsen tòn &Asá: 8 &Asà dè
\génnhsen tòn &Ivsafát: &Ivsafàt dè \génnhsen tòn &Ivrám:
&Ivràm dè \génnhsen tòn &Ozían: 9 &O zíaw dè \génnhsen tòn
&Iváyam: &Iváyam dè \génnhsen tòn *Axaz: *Axaz dè \génnhsen
tòn Êzekían: 10 Ê z ek í a w dè \génnhsen tòn Manassê:
Manassêw dè \génnhsen tòn &AmQn: &AmWn dè \génnhsen tòn
&Ivsían: 11 &Ivsíaw dè \génnhsen tòn &Iexonían kaì toùw
˙delfoùw a[toû, \pì têw metoikesíaw Babulônow.
12
Metà dè t|n metoikesían Babulônow, &Iexo n í a w
\g én n h s en tòn Salayi}l: Salayi|l dè \génnhsen tòn
Zorobábel: 13 Zorobábel dè \génnhsen tòn &Abioúd: &Abioùd
dè \génnhsen tòn &Eliakeím: &Eliakeìm dè \génnhsen tòn
&AzQr: 14 &AzWr dè \génnhsen tòn SadQk: SadWk dè \génnhsen
tòn &Axeím: &Axeìm dè \génnhsen tòn &Elioúd: 15 &Elioùd dè
\génnhsen tòn &Eleázar: &Eleázar dè \génnhsen tòn Matyán:
Matyàn dè \génnhsen tòn &IakQb: 16 &IakWb dè \génnhsen tòn
1.5 Boòz \k ♦ Bóew \k 1.8 &Asà ♦ &Asàf

1.5 Boòz dè ♦ Bóew dè 1.10 &AmQn &AmWn ♦ &AmQw &AmWw
1.5 &Vb|d \k ♦ &Ivb|d \k 1.13 &Eliakeím &Eliakeìm ♦ &Eliakím

1.5 &Vb|d dè ♦ &Ivb|d dè &Eliakìm
1.6 ` basileùw ♦ — 1.14 &Axeím &Axeìm ♦ &Axím &Axìm
1.7 &Asá ♦ &Asáf
PQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQ
1.17 - 2.4 KATA MATYAION
&Ivs|f tòn ƒndra Maríaw, \j «w \genn}yh &Ihsoûw, ` legómenow

xristów.
17
Pâsai o{n a¥ geneaì ˙pò &Abraàm £vw Dauìd geneaì
dekatéssarew: kaì ˙pò Dauìd £vw têw metoikesíaw Babulônow,
geneaì dekatéssarew: kaì ˙pò têw metoikesíaw Babulônow £vw
toû xristoû, geneaì dekatéssarew.
18
Toû dè &Ihsoû xristoû = génnhsiw o%u tvw ‘n.
Mnhsteuyeíshw gàr têw mhtròw a[toû Maríaw t! &Ivs}f, prìn
(h sunelyeîn a[toúw, eøréyh \n gastrì ¡xousa \k pneúmatow
a^gíou. 19 &Ivs|f dè ` ˙n|r a[têw, díkaiow v
* n, kaì m| yélvn
a[t|n paradeigmatísai, \boul}yh láyra ˙polûsai a[t}n.
20
Taûta dè a[toû \nyumhyéntow, †doú, ƒggelow kuríou kat'
ªnar \fánh a[t!, légvn, &Ivs}f, u¥òw Dauíd, m| fobhy_w
paral a b eî n Mariàm t|n gunaîká sou: tò gàr \n a[t_
gennhyèn \k pneúmatów \stin a^ gíou. 21 Téjetai dè u¥ón, kaì
kaléseiw tò ªnoma a[toû &Ihsoûn: a[tòw gàr sQsei tòn laòn
a[toû ˙pò tôn a^martiôn a[tôn. 22 Toûto dè –lon gégonen, ®na
plhrvy_ tò ]hyèn øpò toû kuríou dià toû prof}tou, légontow,
23
&Idoú, = paryénow \n gastrì £jei kaì téjetai u¥ón, kaì
kalésousin tò ªnoma a[toû &Emmanou}l, – \stin
meyermhneuómenon, Mey' =môn ` yeów. 24 Diegeryeìw dè ` &Ivs|f
˙pò toû %upnou, \poíhsen qw prosétajen a[t! ` ƒggelow
kuríou: kaì parélaben t|n gunaîka a[toû, 25 kaì o[k
\g í n v s k en a[t|n £vw o˚ ¡teken tòn u¥òn a[têw tòn
prvtótokon: kaì \kálesen tò ªnoma a[toû &Ihsoûn.
2 Toû dè &Ihsoû gennhyéntow \n Bhyleèm têw &Ioudaíaw, \n

=méraiw ^Hrœdou toû basilévw, †doú, mágoi ˙pò
˙natolôn paregénonto e†w Îerosóluma, 2 légontew, Poû \stin
` texyeìw basileùw tôn &Ioudaívn; EÊdomen gàr a[toû tòn
˙stéra \n t_ ˙natol_, kaì ælyomen proskunêsai a[t!.
3
&A k o ú s a w dè ^Hrœdhw ` basileùw \taráxyh , kaì pâsa
Î er o s ó l u m a met' a[toû: 4 kaì sunagagWn pántaw toùw
˙rxiereîw kaì grammateîw toû laoû, \punyáneto par' a[tôn
1.18 génnhsiw ♦ génesiw 1.24 Diegeryeìw ♦ &Egeryeìw

1.18 gàr ♦ — 1.25 tòn u¥òn a[têw tòn prvtótokon ♦
1.19 paradeigmatísai ♦ deigmatísai u¥ón
1.20 Mariàm ♦ Marían 2.3 ^Hrœdhw ` basileùw ♦ ` basileùw
1.22 toû kuríou ♦ kuríou ^Hrœdhw
PR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PR
KATA MATYAION 2.5 - 2.18
poû ` xristòw gennâtai. 5 O¥ dè eÂpon a[t!, &En Bhyleèm têw

&Ioudaíaw: o%utvw gàr gégraptai dià toû prof}tou, 6 Kaì sù
Bhyleém, gê &Ioúda, o[damôw \laxísth eÂ \n toîw =gemósin
&Ioúda: \k soû gàr \jeleúsetai =goúmenow, –stiw poimaneî tòn
laón mou tòn &Isra}l. 7 Tóte ^Hrœdhw, láyra kalésaw toùw
mágouw, “kríbvsen par' a[tôn tòn xrónon toû fainoménou
˙stérow. 8 Kaì pémcaw a[toùw e†w Bhyleèm eÂpen, Poreuyéntew
˙kribôw \jetásate perì toû paidíou: \pàn dè e%u rhte,
˙paggeílaté moi, –pvw k˙gW \lyWn proskun}sv a[t!. 9 O¥ dè
˙koúsantew toû basilévw \poreúyhsan: kaì †doú, ` ˙st}r, $on
eÂdon \n t_ ˙natol_, proêgen a[toúw, £vw \lyWn ¡sth \pánv
o˚ ‘n tò paidíon. 10 &Idóntew dè tòn ˙stéra, \xárhsan xaràn
megálhn sfódra. 11 kaì \lyóntew e†w t|n o†kían, eÂdon tò
paidíon metà Maríaw têw mhtròw a[toû, kaì pesóntew
prosekúnhsan a[t!, kaì ˙noíjantew toùw yhsauroùw a[tôn
pros}negkan a[t! dôra, xrusòn kaì líbanon kaì smúrnan.
12
Kaì xrhmatisyéntew kat' ªnar m| ˙nakámcai pròw ^Hrœdhn,
di' ƒllhw `doû ˙nexQrhsan e†w t|n xQran a[tôn.
13
&A n a x v r h s á n t v n dè a[tôn, †doú, ƒggelow kuríou
faínetai kat' ªnar t! &Ivs}f, légvn, &Egeryeìw parálabe tò
paidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì feûge e†w AÊgupton, kaì Êsyi
\keî £vw ©n eÊpv soí: méllei gàr ^Hrœdhw zhteîn tò paidíon,
toû ˙polésai a[tó. 14 Ô dè \geryeìw parélaben tò paidíon kaì
t|n mhtéra a[toû nuktów, kaì ˙nexQrhsen e†w AÊgupton, 15 kaì
‘n \keî £vw têw teleutêw ^Hrœdou: ®na plhrvy_ tò ]hyèn øpò
toû kuríou dià toû prof}tou, légontow, &Ej A†gúptou \kálesa
tòn u¥ón mou. 16 Tóte ^Hrœdhw, †dWn –ti \nepaíxyh øpò tôn
mágvn, \yumQyh lían, kaì ˙posteílaw ˙neîlen pántaw toùw
paîdaw toùw \n Bhyleèm kaì \n pâsin toîw `ríoiw a[têw, ˙pò
dietoûw kaì katvtérv, katà tòn xrónon $on “kríbvsen parà
tôn mágvn. 17 Tóte \plhrQyh tò ]hyèn øpò &Ieremíou toû
prof}tou, légontow, 18 Fvn| \n ^Ramâ “koúsyh, yrênow kaì
klauymòw kaì •durmòw polúw, ^Rax|l klaíousa tà tékna
a[ t ê w, kaì o[k æyel en paraklhyênai, –ti o[k e†sín.
2.5 eÂpon ♦ eÂpan 2.15 toû kuríou ♦ kuríou

2.8 ˙kribôw \jetásate ♦ \jetásate 2.17 øpò ♦ dià
˙kribôw 2.18 yrênow kaì ♦ —
2.9 ¡sth ♦ \stáyh
PS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PS
19
Teleut}santow dè toû ^Hrœdou, †doú, ƒggelow kuríou kat'
ªnar faínetai t! &Ivs|f \n A†gúpt~, 20 légvn, &Egeryeìw
parálabe tò paidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì poreúou e†w
gên &Isra}l: teyn}kasin gàr o¥ zhtoûntew t|n cux|n toû
paidíou. 21 Ô dè \geryeìw parélaben tò paidíon kaì t|n
mhtéra a[toû, kaì ‘lyen e†w gên &Isra}l. 22 &Akoúsaw dè –ti
&Arxélaow basileúei \pì têw &Ioudaíaw ˙ntì ^Hrœdou toû
patròw a[toû, \fob}yh \keî ˙pelyeîn: xrhmatisyeìw dè kat'
ªnar, ˙nexQrhsen e†w tà mérh têw Galilaíaw, 23 kaì \lyWn
katœkhsen e†w pólin legoménhn Nazarét: –pvw plhrvy_ tò
]hyèn dià tôn profhtôn, –ti Nazvraîow klhy}setai.
3 &En dè taîw =méraiw \keínaiw paragínetai &Ivánnhw `

baptist}w, khrússvn \n t_ \r}m~ têw &Ioudaíaw, 2 kaì
légvn, Metanoeîte: æggiken gàr = basileía tôn o[ranôn.
3
O ˚tow gár \stin ` ]hyeì w øpò &Hsafiou toû prof}tou,
légontow, Fvn| boôntow \n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn
kuríou: e[yeíaw poieîte tàw tríbouw a[toû. 4 A[tòw dè `
&Ivánnhw eÂxen tò ¡nduma a[toû ˙pò trixôn kam}lou, kaì
zQnhn dermatínhn perì t|n •sfùn a[toû: = dè trof| a[toû ‘n
˙krídew kaì méli ƒgrion. 5 Tóte \jeporeúeto pròw a[tòn
Îerosóluma kaì pâsa = &Ioudaía kaì pâsa = períxvrow toû
&Iordánou: 6 kaì \baptízonto \n t! &Iordán+ øp' a[toû,
\jomologoúmenoi tàw a^martíaw a[tôn. 7 &IdWn dè polloùw tôn
Farisaívn kaì Saddoukaívn \rxoménouw \pì tò báptisma
a[toû, eÂpen a[toîw, Genn}mata \xidnôn, tíw øpédeijen ømîn
fugeîn ˙pò têw melloúshw •rgêw; 8 Poi}sate o{n karpòn ƒjion
têw metanoíaw: 9 kaì m| dójhte légein \n e^ autoîw, Patéra
¡xomen tòn &Abraám: légv gàr ømîn, –ti dúnatai ` yeòw \k tôn
líyvn toútvn \geîrai tékna t! &Abraám. 10 *Hdh dè kaì =
˙jính pròw t|n ]ízan tôn déndrvn keîtai: pân o{n déndron m|
poioûn karpòn kalòn \kkóptetai kaì e†w pûr bálletai.
11
&EgW mèn baptízv ømâw \n %udati e†w metánoian: ` dè •písv
mou \rxómenow †sxuróterów mou \stín, o˚ o[k e†mì ¥kanòw tà
2.19 kat' ªnar faínetai ♦ faínetai 3.2 kaì ♦ ˆkaì˜

kat' ªnar 3.3 øpò ♦ dià

2.21 ‘lyen ♦ e†sêlyen 3.4 a[toû ‘n ♦ ‘n a[toû
2.22 \pì ♦ — 3.6 øp' ♦ potam! øp'
2.22 ^Hrœdou toû patròw a[toû ♦ toû 3.10 kaì = ♦ =
patròw a[toû ^HrQdou 3.11 baptízv ømâw ♦ ømâw baptízv
PT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PT
øpod}mata bastásai: a[tòw ømâw baptísei \n pneúmati a^gí~.

12
O˚ tò ptúon \n t_ xeirì a[toû, kaì diakayarieî t|n ßlvna
a[toû, kaì sunájei tòn sîton a[toû e†w t|n ˙poy}khn, tò dè
ƒxuron katakaúsei purì ˙sbést~.
13
Tóte paragínetai ` &Ihsoûw ˙pò têw Galilaíaw \pì tòn
&Iordánhn pròw tòn &Ivánnhn, toû baptisyênai øp' a[toû.
14
Ô dè &Ivánnhw diekQluen a[tón, légvn, &EgW xreían ¡xv øpò
soû baptisyênai, kaì sù ¡rx+ prów me; 15 &Apokriyeìw dè `
&Ihsoûw eÂpen pròw a[tón, *Afew ƒrti: o%utvw gàr prépon \stìn
=mîn plhrôsai pâsan dikaiosúnhn. Tóte ˙fíhsin a[tón.
16
Kaì baptisyeìw ` &Ihsoûw ˙nébh e[yùw ˙pò toû %udatow: kaì
†doú, ˙neœxyhsan a[t! o¥ o[ranoí, kaì eÂden tò pneûma toû
yeoû katabaînon qseì peristeràn kaì \rxómenon \p' a[tón.
17
Kaì †doú, fvn| \k tôn o[ranôn, légousa, O˚tów \stin ` u¥ów
mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa.
4 Tóte ` &Ihsoûw ˙n}xyh e†w t|n ¡rhmon øpò toû pneúmatow,

peirasyênai øpò toû diabólou. 2 Kaì nhsteúsaw =méraw
tessarákonta kaì núktaw tessarákonta, %usteron \peínasen.
3
Kaì proselyWn a[t! ` peirázvn eÂpen, E† u¥òw eÂ toû yeoû,
e†pè ®na o¥ líyoi o˚toi ƒrtoi génvntai. 4 Ô dè ˙pokriyeìw
eÂpen, Gégraptai, O[k \p' ƒrt~ món~ z}setai ƒnyrvpow, ˙ll'
\pì pantì ]}mati \kporeuomén~ dià stómatow yeoû. 5 Tóte
paralambánei a[tòn ` diábolow e†w t|n a^ gían pólin, kaì
®sthsin a[tòn \pì tò pterúgion toû ¥eroû, 6 kaì légei a[t!, E†
u¥òw eÂ toû yeoû, bále seautòn kátv: gégraptai gàr –ti Toîw
˙ggéloiw a[toû \nteleîtai perì soû, kaì \pì xeirôn ˙roûsín
se, m}pote proskóc+w pròw líyon tòn póda soû. 7 *Efh a[t! `
&Ihsoûw, Pálin gégraptai, O[k \kpeiráseiw kúrion tòn yeón
sou. 8 Pálin paralambánei a[tòn ` diábolow e†w ªrow øchlòn
lían, kaì deíknusin a[t! pásaw tàw basileíaw toû kósmou kaì
t|n dójan a[tôn, 9 kaì légei a[t!, Taûta pánta soi dQsv,
3.11 a^gí~ ♦ a^gí~ kaì purí tessarákonta ♦ tesserákonta

3.16 Kaì baptisyeìw ♦ Baptisyeìw dè kaì núktaw tesserákonta
3.16 ˙nébh e[yùw ♦ e[yùw ˙nébh 4.3 a[t! ` peirázvn eÂpen ♦ `
3.16 ˙neœxyhsan a[t! ♦ “neœxyhsan peirázvn eÂpen a[t!
â[t!˜ 4.4 ƒnyrvpow ♦ ` ƒnyrvpow

3.16 tò pneûma toû ♦ ˆtò˜ pneûma ˆtoû˜ 4.5 ®sthsin ♦ ¡sthsen
3.16 kaì \rxómenon ♦ ˆkaì˜ \rxómenon 4.9 légei ♦ eÂpen
4.2 tessarákonta kaì núktaw 4.9 pánta soi ♦ soi pánta
PU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PU
\àn pesWn proskun}s+w moi. 10 Tóte légei a[t! ` &Ihsoûw,

%Upage •písv mou, Satanâ: gégraptai gár, Kúrion tòn yeón
sou proskun}seiw, kaì a[t! món~ latreúseiw. 11 Tóte ˙fíhsin
a[tòn ` diábolow: kaì †doú, ƒggeloi prosêlyon kaì dihkónoun
a[t!.
12
&A k o ú s a w dè ` &Ihsoûw –ti &Ivánnhw paredóyh,
˙nexQ r h s en e† w t|n Galilaían: 13 kaì katalipWn t|n
Nazarét, \lyWn katœkhsen e†w Kapernaoùm t|n
parayalassían, \n `ríoiw ZaboulWn kaì Nefyaleím: 14 ®na
plhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, 15 Gê
ZaboulWn kaì gê Nefyaleím, `dòn yalásshw, péran toû
&Iordánou, Galilaía tôn \ynôn, 16 ` laòw ` kay}menow \n
skótei eÂden fôw méga, kaì toîw kayhménoiw \n xQrŸ kaì skiÅ
yanátou, fôw ˙néteilen a[toîw.
17
&A p ò tóte ærjato ` &Ihsoûw khrússein kaì légein,
Metanoeîte: æggiken gàr = basileía tôn o[ranôn.
18
Peripatôn dè parà t|n yálassan têw Galilaíaw eÂden
dúo ˙delfoúw, Símvna tòn legómenon Pétron, kaì &Andréan tòn
˙delfòn a[toû, bállontaw ˙mfíblhstron e†w t|n yálassan:
‘san gàr a^ lieîw. 19 Kaì légei a[toîw, Deûte •písv mou, kaì
poi}sv ømâw a^ lieîw ˙nyrQpvn. 20 O¥ dè e[yévw ˙féntew tà
díktua “koloúyhsan a[t!. 21 Kaì probàw \keîyen, eÂden
ƒllouw dúo ˙delfoúw, &Iákvbon tòn toû Zebedaíou kaì
&Ivánnhn tòn ˙delfòn a[toû, \n t! ploí~ metà Zebedaíou toû
patròw a[tôn, katartízontaw tà díktua a[tôn: kaì \kálesen
a[toúw. 22 O¥ dè e[yévw ˙féntew tò ploîon kaì tòn patéra
a[tôn “koloúyhsan a[t!.
23
Kaì periêgen –lhn t|n Galilaían ` &Ihsoûw, didáskvn \n
taîw sunagvgaîw a[tôn, kaì khrússvn tò e[aggélion têw
basileíaw, kaì yerapeúvn pâsan nóson kaì pâsan malakían
\n t! la!. 24 Kaì ˙pêlyen = ˙ko| a[toû e†w –lhn t|n Surían:
kaì pros}negkan a[t! pántaw toùw kakôw ¡xontaw, poikílaiw
4.10 •písv mou ♦ — 4.15 Nefyaleím ♦ Nefyalím

4.12 ` &Ihsoûw ♦ — 4.16 eÂden fôw ♦ fôw eÂden

4.13 Nazarét ♦ Nazarà 4.23 –lhn t|n Galilaían ` &Ihsoûw ♦
4.13 Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm \n –l+ t_ GalilaíŸ
4.13 Nefyaleím ♦ Nefyalím
PV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PV
nósoiw kaì basánoiw sunexoménouw, kaì daimonizoménouw, kaì

selhniazoménouw, kaì paralutikoúw: kaì \yerápeusen
a[toúw. 25 Kaì “koloúyhsan a[t! ªxloi polloì ˙pò têw
Galilaíaw kaì Dekapólevw kaì Îerosolúmvn kaì &Ioudaíaw
kaì péran toû &Iordánou.
5 &IdWn dè toùw ªxlouw, ˙nébh e†w tò ªrow: kaì kayísantow

a[toû, prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû: 2 kaì ˙noíjaw
tò stóma a[toû, \dídasken a[toúw, légvn,
3
Makárioi o¥ ptvxoì t! pneúmati: –ti a[tôn \stin =
basileía tôn o[ranôn.
4
Makárioi o¥ penyoûntew: –ti a[toì paraklhy}sontai.
5
Makárioi o¥ prŸeîw: –ti a[toì klhronom}sousin t|n gên.
6
Makárioi o¥ peinôntew kaì dicôntew t|n dikaiosúnhn: –ti
a[toì xortasy}sontai.
7
Makárioi o¥ \le}monew: –ti a[toì \lehy}sontai.
8
Makárioi o¥ kayaroì t_ kardíŸ: –ti a[toì tòn yeòn
ªcontai.
9
Makárioi o¥ e† r h n o p o i o í : –ti a[toì u¥oì yeo û
klhy}sontai.
10
Makárioi o¥ dedivgménoi £neken dikaiosúnhw: –ti a[tôn
\stin = basileía tôn o[ranôn.
11
Makárioí \ste, –tan •neidísvsin ømâw kaì diQjvsin, kaì
eÊpvsin pân ponhròn ]êma kay' ømôn ceudómenoi, £neken
\moû. 12 Xaírete kaì ˙galliâsye, –ti ` misyòw ømôn polùw \n
toîw o[ranoîw: o%utvw gàr \dívjan toùw prof}taw toùw prò
ømôn.
13
Ûmeîw \ste tò ßlaw têw gêw: \àn dè tò ßlaw mvrany_, \n
tíni a^lisy}setai; E†w o[dèn †sxúei ¡ti, e† m| blhyênai ¡jv kaì
katapateîsyai øpò tôn ˙nyrQpvn. 14 Ûmeîw \ste tò fôw toû
kósmou: o[ dúnatai póliw krubênai \pánv ªrouw keiménh:
15
o[dè kaíousin lúxnon kaì tiyéasin a[tòn øpò tòn módion,
˙ll' \pì t|n luxnían, kaì lámpei pâsin toîw \n t_ o†kíŸ.
4.24 kaì daimonizoménouw ♦ ˆkaì˜ 5.11 ]êma ♦ —

daimonizoménouw 5.11 ceudómenoi ♦ ˆceudómenoi˜
5.1 prosêlyon ♦ prosêlyan 5.13 blhyênai ¡jv kaì ♦ blhyèn ¡jv
QM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QM
16
O%utvw lamcátv tò fôw ømôn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn,
–pvw Êdvsin ømôn tà kalà ¡rga, kaì dojásvsin tòn patéra
ømôn tòn \n toîw o[ranoîw.
17 ( toùw
M| nomíshte –ti ‘lyon katalûsai tòn nómon h
prof}taw: o[k ‘lyon katalûsai ˙llà plhrôsai. 18 &Am|n gàr
légv ømîn, £vw ©n parély+ ` o[ranòw kaì = gê, †ôta ¢n (h mía
keraía o[ m| parély+ ˙pò toû nómou, £vw ©n pánta génhtai.
19
$O w \àn o{n lús+ mían tôn \ntolôn toútvn tôn \laxístvn,
kaì didáj+ o%utvw toùw ˙nyrQpouw, \láxistow klhy}setai \n
t_ basileíŸ tôn o[ranôn: $ow d' ©n poi}s+ kaì didáj+, o˚tow
mégaw klhy}setai \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn. 20 Légv gàr
ømîn –ti \àn m| perisseús+ = dikaiosúnh ømôn pleîon tôn
gra m m a t év n kaì Farisaívn, o[ m| e†sélyhte e†w t|n
basileían tôn o[ranôn.
21
&Hkoúsate –ti \rréyh toîw ˙rxaíoiw, O[ foneúseiw: $ow d'
©n foneús+, ¡noxow ¡stai t_ krísei: 22 \gW dè légv ømîn –ti pâw
` •rgizómenow t! ˙delf! a[toû e†kê ¡noxow ¡stai t_ krísei: $ow
d' ©n eÊp+ t! ˙delf! a[toû, ^Raká, ¡noxow ¡stai t! sunedrí~:
$ow d' ©n eÊp+, Mvré, ¡noxow ¡stai e†w t|n géennan toû purów.
23
&Eàn o{n prosfér+w tò dôrón sou \pì tò yusiast}rion, kaì
\keî mnhsy_w –ti ` ˙delfów sou ¡xei ti katà soû, 24 ƒfew \keî
tò dôrón sou ¡mprosyen toû yusiasthríou, kaì %upage, prôton
diallághyi t! ˙delf! sou, kaì tóte \lyWn prósfere tò dôrón
sou. 25 *Isyi e[noôn t! ˙ntidík~ sou taxú, £vw –tou eÂ \n t_
`d! met' a[toû, m}poté se parad! ` ˙ntídikow t! krit_, kaì `
krit}w se parad! t! øphrét+, kaì e†w fulak|n blhy}s+.
26
&Am|n légv soi, o[ m| \jély+w \keîyen, £vw ©n ˙pod!w tòn
¡sxaton kodránthn.
27
&Hkoúsate –ti \rréyh, O[ moixeúseiw: 28 \gW dè légv
ømîn, –ti pâw ` blépvn gunaîka pròw tò \piyumêsai a[t|n ædh
\moíxeusen a[t|n \n t_ kardíŸ a[toû. 29 E† dè ` •fyalmów sou
` dejiòw skandalízei se, ¡jele a[tòn kaì bále ˙pò soû:
sumférei gár soi ®na ˙pólhtai ¢n tôn melôn sou, kaì m| –lon
tò sômá sou blhy_ e†w géennan. 30 Kaì e† = dejiá sou xeìr
5.20 = dikaiosúnh ømôn ♦ ømôn = 5.25 \n t_ `d! met' a[toû ♦ met' a[toû
dikaiosúnh \n t_ `d!
5.22 e†kê ♦ — 5.25 se parad! t! ♦ t!
5.23 kaì \keî ♦ k˙keî
QN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QN
skandalízei se, ¡kkocon a[t|n kaì bále ˙pò soû: sumférei

gár soi ®na ˙pólhtai ¢n tôn melôn sou, kaì m| –lon tò sômá
sou blhy_ e†w géennan. 31 &Erréyh dè –ti $Ow ©n ˙polús+ t|n
gunaîka a[toû, dótv a[t_ ˙postásion: 32 \gW dè légv ømîn,
–ti $o w ©n ˙polús+ t|n gunaîka a[toû, parektòw lógou
porneíaw, poieî a[t|n moixâsyai: kaì $ow \àn ˙poleluménhn
gam}s+ moixâtai.
33
Pálin “koúsate –ti \rréyh toîw ˙rxaíoiw, O [k
\piork}seiw, ˙podQseiw dè t! kurí~ toùw –rkouw sou: 34 \gW dè
légv ømîn m| •mósai –lvw: m}te \n t! o[ran!, –ti yrónow
\stìn toû yeoû: 35 m}te \n t_ g_, –ti øpopódión \stin tôn podôn
a[toû: m}te e†w Îerosóluma, –ti póliw \stìn toû megálou
basilévw: 36 m}te \n t_ kefal_ sou •mós+w, –ti o[ dúnasai
mían tríxa leuk|n (h mélainan poiêsai. 37 *Estv dè ` lógow
ømôn, naì naí, o’ o·: tò dè perissòn toútvn \k toû ponhroû
\stin.
38
&Hkoúsate –ti \rréyh, &O fyalmòn ˙ntì •fyalmoû, kaì
•dónta ˙ntì •dóntow: 39 \gW dè légv ømîn m| ˙ntistênai t!
ponhr!: ˙ll' –stiw se ]apísei \pí t|n dejiàn siagóna, sou siagóna
strécon a[t! kaì t|n ƒllhn: 40 kaì t! yélontí soi kriyênai

kaì tòn xitôná sou labeîn, ƒfew a[t! kaì tò ¥mátion: 41 kaì
–stiw se ˙ggareúsei mílion £n, %upage met' a[toû dúo. 42 T!
a†toûntí se dídou: kaì tòn yélonta ˙pò soû daneísasyai m|
˙postraf_w.
43
&Hkoúsate –ti \rréyh, &Agap}seiw tòn plhsíon sou, kaì
mis}seiw tòn \xyrón sou: 44 \gW dè légv ømîn, &Agapâte toùw
\xyroùw ømôn, e[logeîte toùw katarvménouw ømâw, kalôw
poi eî t e toîw misoûsin ømâw, kaì proseúxes ye øpèr tôn
\phreazóntvn ømâw, kaì divkóntvn ømâw: 45 –pvw génhsye u¥oì
toû patròw ømôn toû \n toîw o[ranoîw, –ti tòn h % lion a[toû
˙natéllei \pì ponhroùw kaì ˙gayoúw, kaì bréxei \pì dikaíouw
5.30 blhy_ e†w géennan ♦ e†w géennan 5.39 strécon ♦ ˆsou˜ strécon
˙pély+ 5.42 dídou ♦ dów
5.31 –ti ♦ — 5.42 daneísasyai ♦ danísasyai
5.32 $ow ©n ˙polús+ ♦ pâw ` ˙polúvn 5.44 e[logeîte toùw katarvménouw
5.32 moixâsyai ♦ moixeuyênai ømâw kalôw poieîte toîw misoûsin

5.36 (h mélainan poiêsai ♦ poiêsai (h ømâw ♦ —
mélainan 5.44 \phreazóntvn ømâw kaì ♦ —
5.39 ]apísei \pí ♦ ]apízei e†w 5.45 toîw ♦ —
QO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QO
kaì ˙díkouw. 46 &Eàn gàr ˙gap}shte toùw ˙gapôntaw ømâw,

tína misyòn ¡xete; O[xì kaì o¥ telônai tò a[tò poioûsin;
47
Kaì \àn ˙spáshsye toùw fílouw ømôn mónon, tí perissòn
poieîte; O[xì kaì o¥ telônai o%utvw poioûsin; 48 *Esesye o{n
% sper ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw téleiów
ømeîw téleioi, v
\stin.
6 Proséxete t|n \lehmosúnhn ømôn m| poieîn ¡mprosyen

tôn ˙nyrQpvn, pròw tò yeayênai a[toîw: e† dè m}ge,
misyòn o[k ¡xete parà t! patrì ømôn t! \n toîw o[ranoîw.
2
%O tan o{n poi_w \lehmosúnhn, m| salpís+w ¡mprosyén
sou, v% sper o¥ øpokritaì poioûsin \n taîw sunagvgaîw kaì \n
taîw ]úmaiw, –pvw dojasyôsin øpò tôn ˙nyrQpvn: ˙m|n légv
ømîn, ˙péxo u s i n tòn misyòn a[tôn. 3 Soû dè poioûntow
\lehmosúnhn, m| gnQtv = ˙risterá sou tí poieî = dejiá sou,
4
–pvw ” sou = \lehmosúnh \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou `
blépvn \n t! krupt! aøtòw ˙podQsei soi \n t! faner!.
5 % sper o¥ øpokritaí, –ti
Kaì –tan proseúx+, o[k ¡s+ v
filoûsin \n taîw sunagvgaîw kaì \n taîw gvníaiw tôn plateiôn
e^ stôtew proseúxesyai, –pvw ©n fanôsin toîw ˙nyrQpoiw:
˙m|n légv ømîn –ti ˙péxousin tòn misyòn a[tôn. 6 Sù dé, –tan
proseúx+, eÊselye e†w tò tamieîón sou, kaì kleísaw t|n yúran
sou, próseujai t! patrí sou t! \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou
` blépvn \n t! krupt! ˙podQsei soi \n t! faner!.
7 % sper o¥ \ynikoí:
Proseuxómenoi dè m| battolog}shte, v
dokoûsin gàr –ti \n t_ polulogíŸ a[tôn e†sakousy}sontai.
8
M| o{n `moivyête a[toîw: oÂden gàr ` pat|r ømôn @n xreían
¡xete, prò toû ømâw a†têsai a[tón. 9 O%utvw o{n proseúxesye
ømeîw: Páter =môn ` \n toîw o[ranoîw, a^ giasy}tv tò ªnomá
sou: 10 \lyétv = basileía sou: genhy}tv tò yélhmá sou, qw \n
o[ran!, kaì \pì têw gêw: 11 tòn ƒrton =môn tòn \pioúsion dòw
=mîn s}meron: 12 kaì ƒfew =mîn tà •feil}mata =môn, qw kaì
5.47 fílouw ♦ ˙delfoùw 6.5 %

proseúx+ o[k ¡s+ vsper ♦
5.47 telônai o%utvw ♦ \ynikoì tò a[tò proseúxhsye o[k ¡sesye qw
5.48 %
vsper ♦ qw 6.5 ©n ♦ —
5.48 \n toîw o[ranoîw ♦ o[rániow 6.5 –ti ˙péxousin ♦ ˙péxousin
6.1 t|n \lehmosúnhn ♦ ˆdè˜ t|n 6.6 tamieîón ♦ tameîón

dikaiosúnhn 6.6 \n t! faner! ♦ —
6.1 m}ge ♦ m} ge 6.7 battolog}shte ♦ battalog}shte
6.4 aøtòw ♦ — 6.10 têw ♦ —
6.4 \n t! faner! ♦ —
10
QP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QP
=meîw ˙fíemen toîw •feilétaiw =môn: 13 kaì m| e†senégk+w =mâw

e†w peirasmón, ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû. %Oti soû
\stin = basileía kaì = dúnamiw kaì = dója e†w toûw a†ônaw.
&Am}n. 14 &Eàn gàr ˙fête toîw ˙nyrQpoiw tà paraptQmata
a[tôn, ˙f}sei kaì ømîn ` pat|r ømôn ` o[rániow: 15 \àn dè m|
˙fête toîw ˙nyrQpoiw tà paraptQmata a[tôn, o[dè ` pat|r
ømôn ˙f}sei tà paraptQmata ømôn.
16 % sper o¥ øpokritaì
%O tan dè nhsteúhte, m| gínesye v
skuyrvp o í : ˙fanízousin gàr tà prósvpa a[tôn, –pvw
fanôsin toîw ˙nyrQpoiw nhsteúontew: ˙m|n légv ømîn –ti
˙péxousin tòn misyòn a[tôn. 17 Sù dè nhsteúvn ƒleicaí sou
t|n kefal}n, kaì tò prósvpón sou nícai, 18 –pvw m| fan_w
toîw ˙nyrQpoiw nhsteúvn, ˙llà t! patrí sou t! \n t! krupt!:
kaì ` pat}r sou ` blépvn \n t! krupt! ˙podQsei soi.
19
M| yhsaurízete ømîn yhsauroùw \pì têw gêw, –pou s|w
kaì brôsiw ˙fanízei, kaì –pou kléptai diorússousin kaì
kléptousin: 20 yhsaurízete dè ømîn yhsauroùw \n o[ran!,
–pou o·te s|w o·te brôsiw ˙fanízei, kaì –pou kléptai o[
diorússousin o[dè kléptousin. 21 %O pou gár \stin `
yhsauròw ømôn, \keî ¡stai kaì = kardía ømôn. 22 Ô lúxnow
toû sQmatów \stin ` •fyalmów: \àn o{n ` •fyalmów sou
a^ ploûw ”, –lon tò sômá sou fvteinòn ¡stai: 23 \àn dè `
•fyalmów sou ponhròw ”, –lon tò sômá sou skoteinòn ¡stai.
E† o{n tò fôw tò \n soì skótow \stín, tò skótow póson;
24
O[deìw dúnatai dusìn kuríoiw douleúein: (h gàr tòn £na
mis}sei, kaì tòn £teron ˙gap}sei: (h e^nòw ˙nyéjetai, kaì toû
e^térou katafron}sei. O[ dúnasye ye! douleúein kaì mamvnÅ.
25
Dià toûto légv ømîn, m| merimnâte t_ cux_ ømôn, tí fághte
kaì tí píhte: mhdè t! sQmati ømôn, tí \ndúshsye. O[xì = cux|
pleîón \stin têw trofêw, kaì tò sôma toû \ndúmatow;
26
&Emblécate e†w tà peteinà toû o[ranoû, –ti o[ speírousin,
o[dè yerízousin, o[dè sunágousin e†w ˙poy}kaw, kaì ` pat|r
6.12 ˙fíemen ♦ ˙f}kamen 6.18 krupt! ˙podQsei ♦ krufaí~

6.13 %Oti soû \stin = basileía kaì = ˙podQsei
dúnamiw kaì = dója e†w toûw 6.21 ømôn \keî ♦ sou \keî
a†ônaw &Am}n ♦ — 6.21 kardía ømôn ♦ kardía sou

6.15 tà paraptQmata a[tôn ♦ — 6.22 o{n ` ♦ o{n ” `
%
6.16 vsper ♦ qw 6.22 ” ♦—
6.16 –ti ♦ — 6.25 kaì tí píhte ♦ ˆ(h tí píhte˜
6.18 krupt! kaì ♦ krufaí~ kaì
11
QQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQ
ømôn ` o[rániow tréfei a[tá: o[x ømeîw mâllon diaférete

a[tôn; 27 Tíw dè \j ømôn merimnôn dúnatai prosyeînai \pì t|n
=likían a[toû pêxun £na; 28 Kaì perì \ndúmatow tí merimnâte;
Katamáyete tà krína toû ˙groû, pôw a[jánei: o[ kopiÅ, o[dè
n}yei: 29 légv dè ømîn –ti o[dè SolomWn \n pás+ t_ dój+ a[toû
periebáleto qw ¢n toútvn. 30 E† dè tòn xórton toû ˙groû,
s}meron ªnta, kaì a·rion e†w klíbanon ballómenon, ` yeòw
o%utvw ˙mfiénnusin, o[ poll! mâllon ømâw, •ligópistoi;
31
M| o{n merimn}shte, légontew, Tí fágvmen, æ tí pívmen, æ tí
peribalQmeya; 32 Pánta gàr taûta tà ¡ynh \pizhteî: oÂden
gàr ` pat|r ømôn ` o[rániow –ti xr§zete toútvn a^ pántvn.
33
Zhteîte dè prôton t|n basileían toû yeo û kaì t|n
dikaiosúnhn a[toû, kaì taûta pánta prostey}setai ømîn.
34
M| o{n merimn}shte e†w t|n a·rion: = gàr a·rion
merimn}sei tà eâutêw. &Arketòn t_ =mérŸ = kakía a[têw.
7
3
M| krínete, ®na m| kriyête: 2 \n > gàr krímati krínete,
kriy}sesye: kaì \n > métr~ metreîte, metrhy}setai ømîn.
Tí dè blépeiw tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou,
t|n dè \n t! s! •fyalm! dokòn o[ katanoeîw; 4 (H pôw \reîw
t! ˙delf! sou, *Afew \kbálv tò kárfow ˙pò toû •fyalmoû
sou: kaì †doú, = dokòw \n t! •fyalm! sou; 5 Ûpokritá,
¡kbale prôton t|n dokòn \k toû •fyalmoû sou, kaì tóte
diabléceiw \kbaleîn tò kárfow \k toû •fyalmoû toû ˙delfoû
sou.
6
M| dôte tò ßgion toîw kusín: mhdè bálhte toùw
margarítaw ømôn ¡m p r o s yen tôn xoírvn, m}pote
katapat}svsin a[toùw \n toîw posìn a[tôn, kaì straféntew
]}jvsin ømâw.
7
A†teîte, kaì doy}setai ømîn: zhteîte, kaì eør}sete:
kroúete, kaì ˙noig}setai ømîn. 8 Pâw gàr ` a†tôn lambánei,
kaì ` zhtôn eørískei, kaì t! kroúonti ˙noig}setai. 9 (H tíw
\stin \j ømôn ƒnyrvpow, $on \àn a†t}s+ ` u¥òw a[toû ƒrton, m|
6.28 a[jánei o[ kopiÅ o[dè n}yei ♦ 7.4 ˙pò ♦ \k

a[jánousin o[ kopiôsin o[dè 7.5 t|n dokòn \k toû •fyalmoû sou ♦
n}yousin \k toû •fyalmoû sou t|n dokón

6.32 \pizhteî ♦ \pizhtoûsin 7.6 katapat}svsin ♦
6.33 toû yeoû ♦ ˆtoû yeoû˜ katapat}sousin
6.34 tà ♦ — 7.9 \àn a†t}s+ ♦ a†t}sei
12
QR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QR
líyon \pidQsei a[t!; 10 Kaì \àn †xyù n a†t}s+, m| ªfin

\pidQsei a[t!; 11 E† o{n ømeîw, ponhroì ªntew, oÊdate dómata
˙gayà didónai toîw téknoiw ømôn, pós~ mâllon ` pat|r ømôn `
\n toîw o[ranoîw dQsei ˙gayà toîw a†toûsin a[tón; 12 Pánta
o{n –sa ©n yélhte ®na poiôsin ømîn o¥ ƒnyrvpoi, o%utvw kaì
ømeîw poieîte a[toîw: o˚tow gár \stin ` nómow kaì o¥ profêtai.
13
E†sélyete dià têw stenêw púlhw: –ti plateîa = púlh, kaì
e[rúxvrow = `dòw = ˙págousa e†w t|n ˙pQleian, kaì polloí
e† s i n o¥ e†serxómenoi di' a[têw: 14 tí sten| = púlh, kaì
teylimménh = `dòw = ˙págousa e†w t|n zv}n, kaì •lígoi e†sìn o¥
eørískontew a[t}n.
15
Proséxete dè ˙pò tôn ceudoprofhtôn, o®tinew ¡rxontai
pròw ømâw \n \ndúmasin probátvn, ¡svyen dé e†sin lúkoi
ßrpagew. 16 &Apò tôn karpôn a[tôn \pignQsesye a[toúw: m}ti
sullégousin ˙pò ˙kanyôn staful}n, (h ˙pò tribólvn sûka;
17
O%utvw pân déndron ˙gayòn karpoùw kaloùw poieî: tò dè
sapròn déndron karpoùw ponhroùw poieî. 18 O[ dúnatai
déndron ˙gayòn karpoùw ponhroùw poieîn, o[dè déndron
sapròn karpoùw kaloùw poieîn. 19 Pân déndron m| poioûn
karpòn kalòn \kkóptetai kaì e†w pûr bálletai. 20 *Ara ge ˙pò
tôn karpôn a[tôn \pignQsesye a[toúw. 21 O[ pâw ` légvn moi,
Kúrie, kúrie, e†seleúsetai e†w t|n basileían tôn o[ranôn:
˙ll' ` poiôn tò yélhma toû patrów mou toû \n o[ranoîw.
22
Polloì \roûsín moi \n \keín+ t_ =mérŸ, Kúrie, kúrie, o[ t!
s! •nómati proefhteúsamen, kaì t! s! •nómati daimónia
\jebálomen, kaì t! s! •nómati dunámeiw pollàw \poi}samen;
23
Kaì tóte `molog}sv a[toîw –ti O[dépote ¡gnvn ømâw:
˙poxvreîte ˙p' \moû o¥ \rgazómenoi t|n ˙nomían. 24 Pâw o{n
–stiw ˙koúei mou toùw lógouw toútouw kaì poieî a[toúw,
`moiQsv a[tòn ˙ndrì froním~, –stiw Œkodómhsen t|n o†kían
a[toû \pì t|n pétran: 25 kaì katébh = brox| kaì ‘lyon o¥
potamoì kaì ¡pneusan o¥ ƒnemoi, kaì prosépeson t_ o†kíŸ
7.10 Kaì \àn †xyùn a†t}s+ ♦ (H kaì 7.22 proefhteúsamen ♦

†xyùn a†t}sei \profhteúsamen
7.12 ©n ♦ \àn 7.24 `moiQsv a[tòn ♦ `moivy}setai
7.13 E†sélyete ♦ E†sélyate 7.24 t|n o†kían a[toû ♦ a[toû t|n

7.15 dè ˙pò ♦ ˙pò o†kían
7.16 staful}n ♦ stafulàw 7.25 prosépeson ♦ prosépesan
7.21 o[ranoîw ♦ toîw o[ranoîw
13
QS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QS
\keín+, kaì o[k ¡pesen: teyemelívto gàr \pì t|n pétran. 26 Kaì
pâw ` ˙koúvn mou toùw lógouw toútouw kaì m| poiôn a[toúw,
`moivy}setai ˙ndrì mvr!, –stiw Œkodómhsen t|n o†kían
a[toû \pì t|n ƒmmon: 27 kaì katébh = brox| kaì ‘lyon o¥
potamoì kaì ¡pneusan o¥ ƒnemoi, kaì prosékocan t_ o†kíŸ
\keín+, kaì ¡pesen: kaì ‘n = ptôsiw a[têw megálh.
28
Kaì \géneto –te sunetélesen ` &Ihsoûw toùw lógouw
toútouw, \jepl}ssonto o¥ ªxloi \pì t_ didax_ a[toû: 29 ‘n gàr
didáskvn a[toùw qw \jousían ¡xvn, kaì o[x qw o¥ grammateîw.
8 Katabánti dè a[t! ˙pò toû ªrouw, “koloúyhsan a[t!

ªxloi polloí: 2 kaì †doú, lepròw \lyWn prosekúnei a[t!,
légvn, Kúrie, \àn yél + w, dúnasaí me kayarísai. 3 Kaì
\kteínaw t|n xeîra, %hcato a[toû ` &Ihsoûw, légvn, Yélv,
kayarísyhti. Kaì e[yévw \kayarísyh a[toû = lépra. 4 Kaì
légei a[t! ` &Ihsoûw, %Ora mhdenì eÊp+w: ˙llà %upage, seautòn
deîjon t! ¥ereî, kaì prosénegke tò dôron $o prosétajen Mvsêw,
e†w martúrion a[toîw.
5
E†selyónti dè a[t! e†w Kapernaoúm, prosêlyen a[t!
e^katóntarxow parakalôn a[tón, 6 kaì légvn, Kúrie, ` paîw
mou béblhtai \n t_ o†kíŸ paralutików, deinôw basanizómenow.
7
Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &EgW \lyWn yerapeúsv a[tón.
8
Kaì ˙pokriyeìw ` e^katóntarxow ¡fh, Kúrie, o[k e†mì ¥kanòw
®na mou øpò t|n stéghn e†sély+w: ˙llà mónon e†pè lóg~, kaì
†ay}setai ` paîw mou. 9 Kaì gàr \gW ƒnyrvpów e†mi øpò
\jousían, ¡xvn øp' \mautòn stratiQtaw: kaì légv toút~,
Poreúyhti, kaì poreúetai: kaì ƒll~, *Erxou, kaì ¡rxetai: kaì
t! doúl~ mou, Poíhson toûto, kaì poieî. 10 &Akoúsaw dè `
&Ihsoûw \yaúmasen, kaì eÂpen toîw ˙kolouyoûsin, &Am|n légv
ømîn, o[dè \n t! &Isra|l tosaúthn pístin e˚ron. 11 Légv dè
ømîn, –ti polloì ˙pò ˙natolôn kaì dusmôn %hjousin, kaì
˙nakliy}sontai metà &Abraàm kaì &Isaàk kaì &IakWb \n t_
7.26 t|n o†kían a[toû ♦ a[toû t|n 8.4 Mvsêw ♦ Mvüsêw

o†kían 8.5 E†selyónti dè a[t! ♦
7.28 sunetélesen ♦ \télesen E†selyóntow dè a[toû
7.29 grammateîw ♦ grammateîw a[tôn 8.5 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm
8.1 Katabánti dè a[t! ♦ 8.7 ` &Ihsoûw ♦ —

Katabántow dè a[toû 8.10 o[dè \n t! &Isra|l tosaúthn
8.2 \lyWn ♦ proselyWn pístin ♦ par' o[denì tosaúthn
8.3 ` &Ihsoûw ♦ — pístin \n t! &Isra|l
8.4 prosénegke ♦ prosénegkon
14
QT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QT
basileíŸ tôn o[ranôn: 12 o¥ dè u¥oì têw basileíaw

\k b l h y} s o n t a i e† w tò skótow tò \jQteron: \keî ¡stai `
klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 13 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw t!
e^katontárx+, %Upage, kaì qw \písteusaw genhy}tv soi. Kaì
†áyh ` paîw a[toû \n t_ v % rŸ \keín+.
14
Kaì \lyWn ` &Ihsoûw e†w t|n o†kían Pétrou, eÂden t|n
penyeràn a[toû beblhménhn kaì puréssousan, 15 kaì %hcato
têw xeiròw a[têw, kaì ˙fêken a[t|n ` puretów: kaì “géryh, kaì
dihkónei a[t!. 16 &O cíaw dè genoménhw pros}negkan a[t!
daimonizoménouw polloúw: kaì \jébalen tà pneúmata lóg~,
kaì pántaw toùw kakôw ¡xontaw \yerápeusen: 17 –pvw plhrvy_
tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, A[tòw tàw
˙syeneíaw =môn ¡laben, kaì tàw nósouw \bástasen.
18
&IdWn dè ` &Ihsoûw polloùw ªxlouw perì a[tón, \kéleusen
˙pelyeîn e†w tò péran. 19 Kaì proselyWn e<w grammateùw eÂpen
a[t!, Didáskale, ˙kolouy}sv soi –pou \àn ˙pérx+. 20 Kaì
légei a[t! ` &Ihsoûw, A¥ ˙lQpekew fvleoùw ¡xousin, kaì tà
peteinà toû o[ranoû kataskhnQseiw: ` dè u¥òw toû ˙nyrQpou
o[k ¡xei poû t|n kefal|n klín+. 21 %Eterow dè tôn mayhtôn
a[toû eÂpen a[t!, Kúrie, \pítrecón moi prôton ˙pelyeîn kaì
yácai tòn patéra mou. 22 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Akoloúyei
moi, kaì ƒfew toùw nekroùw yácai toùw eâutôn nekroúw.
23
Kaì \mbánti a[t! e†w tò ploîon, “koloúyhsan a[t! o¥
mayhtaì a[toû. 24 Kaì †doú, seismòw mégaw \géneto \n t_
yaláss+, v % ste tò ploîon kalúptesyai øpò tôn kumátvn:
a[tòw dè \káyeuden. 25 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì ægeiran
a[tón, légontew, Kúrie, sôson =mâw, ˙pollúmeya. 26 Kaì légei
a[toîw, Tí deiloí \ste, •ligópistoi; Tóte \geryeìw \petímhsen
toîw ˙némoiw kaì t_ yaláss+, kaì \géneto gal}nh megálh.
27
O¥ dè ƒnyrvpoi \yaúmasan, légontew, Potapów \stin o˚tow,
–ti kaì o¥ ƒnemoi kaì = yálassa øpakoúousin a[t!;
8.13 kaì qw ♦ qw 8.25 o¥ mayhtaì ♦ —

8.13 a[toû ♦ â[toû˜ 8.25 =mâw ♦ —
8.18 polloùw ªxlouw ♦ ªxlon 8.27 øpakoúousin a[t! ♦ a[t!
8.21 a[toû ♦ â[toû˜ øpakoúousin
8.22 eÂpen ♦ légei
15
QU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QU
28
Kaì \lyónti a[t! e†w tò péran e†w t|n xQ r a n tôn
Gergeshnôn, øp}nthsan a[t! dúo daimonizómenoi \k tôn
mnhmeívn \jerxómenoi, xalepoì lían, v % ste m| †sxúein tinà
29
parelyeîn dià têw `doû \keínhw: kaì †doú, ¡krajan légontew,
Tí =mîn kaì soí, &Ihsoû u¥è toû yeoû; )Hlyew @de prò kairoû
basanísai =mâw; 30 )Hn dè makràn ˙p' a[tôn ˙gélh xoírvn
pollôn boskoménh. 31 O¥ dè daímonew parekáloun a[tón,
légontew, E† \kbálleiw =mâw, \pítrecon =mîn ˙pelyeîn e†w t|n
˙gélhn tôn xoírvn. 32 Kaì eÂpen a[toîw, Ûpágete. O¥ dè
\jelyóntew ˙pêlyon e†w t|n ˙gélhn tôn xoírvn: kaì †doú,
% rmhsen pâsa = ˙gélh tôn xoírvn katà toû krhmnoû e†w t|n
v
yálassan, kaì ˙péyanon \n toîw %udasin. 33 O¥ dè bóskontew
¡fugon, kaì ˙pelyóntew e†w t|n pólin ˙p}ggeilan pánta, kaì
tà tôn daimonizoménvn. 34 Kaì †doú, pâsa = póliw \jêlyen e†w
sunánthsin t! &Ihsoû: kaì †dóntew a[tón, parekálesan –pvw
metab_ ˙pò tôn `rívn a[tôn.
9 Kaì \mbàw e†w tò ploîon diepérasen kaì ‘lyen e†w t|n

†dían pólin. 2 Kaì †doú, proséferon a[t! paralutikòn
\pì klínhw beblhménon: kaì †dWn ` &Ihsoûw t|n pístin a[tôn
eÂ p en t! paralutik!, Yársei, téknon: ˙févntaí soi a¥
a^ martíai sou. 3 Kaì †doú, tinèw tôn grammatévn eÂpon \n
e†dWw eâutoîw, O ˚tow blasfhmeî. 4 Kaì †dWn ` &Ihsoûw tàw
\nyum}seiw a[tôn eÂpen, %Ina tí ømeîw \nyumeîsye ponhrà \n
taîw kardíaiw ømôn; 5 Tí gár \stin e[kopQteron, e†peîn,
soi &Afévntaí sou a¥ a^martíai: (h e†peîn, *Egeirai kaì peripátei;
6
%Ina dè e†dête, –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû ˙nyrQpou \pì têw
gêw ˙fiénai a^ martíaw — tóte légei t! paralutik! —
&Egeryeìw Órón sou t|n klínhn, kaì %upage e†w tòn oÂkón sou.
7
Kaì \geryeìw ˙pêlyen e†w tòn oÂkon a[toû. 8 &Idóntew dè o¥
ªxloi \yaúmasan, kaì \dójasan tòn yeón, tòn dónta \jousían
toiaúthn toîw ˙nyrQpoiw.
8.28 \lyónti a[t! ♦ \lyóntow a[toû 9.1 tò ♦ —

8.28 Gergeshnôn ♦ Gadarhnôn 9.2 ˙févntaí soi a¥ a^martíai sou ♦
8.29 &Ihsoû ♦ — ˙fíentaí sou a¥ a^martíai
8.31 \pítrecon =mîn ˙pelyeîn ♦ 9.3 eÂpon ♦ eÂpan
˙pósteilon =mâw 9.4 %Ina tí ♦ ¥natí
8.32 t|n ˙gélhn tôn xoírvn ♦ toùw 9.4 ømeîw ♦ —

xoírouw 9.5 &Afévntaí ♦ &Afíentaí
8.32 tôn xoírvn katà ♦ katà 9.5 *Egeirai ♦ *Egeire
8.34 sunánthsin ♦ øpánthsin 9.8 \yaúmasan ♦ \fob}yhsan
16
QV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QV
9
Kaì parágvn ` &Ihsoûw \keîyen eÂden ƒnyrvpon
kay}menon \pì tò telQnion, Matyaîon legómenon, kaì légei
a[t!, &Akoloúyei moi. Kaì ˙nastàw “koloúyhsen a[t!.
10
Kaì \géneto a[toû ˙nakeiménou \n t_ o†kíŸ, kaì †doú,
polloì telônai kaì a^ martvloì \lyóntew sunanékeinto t!
&Ihsoû kaì toîw mayhtaîw a[toû. 11 Kaì †dóntew o¥ Farisaîoi
eÂpon toîw mayhtaîw a[toû, Dià tí metà tôn telvnôn kaì
a^ martvlôn \syíei ` didáskalow ømôn; 12 Ô dè &Ihsoûw
˙koúsaw eÂpen a[toîw, O[ xreían ¡xousin o¥ †sxúontew †atroû,
˙ll' o¥ kakôw ¡xontew. 13 Poreuyéntew dè máyete tí \stin,
*Eleon yélv, kaì o[ yusían: o[ gàr ‘lyon kalésai dikaíouw,
˙llà a^martvloùw e†w metánoian.
14
Tóte prosérxontai a[t! o¥ mayhtaì &Ivánnou, légontew,
Dià tí =meîw kaì o¥ Farisaîoi nhsteúomen pollá, o¥ dè mayhtaí
sou o[ nhsteúousin; 15 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, M|
dúnantai o¥ u¥oì toû numfônow penyeîn, \f' –son met' a[tôn
\stin ` numfíow; &Eleúsontai dè =mérai –tan ˙pary_ ˙p'
a[tôn ` numfíow, kaì tóte nhsteúsousin. 16 O [deìw dè
\pibállei \píblhma ]ákouw ˙gnáfou \pì ¥matí~ palai!: aÊrei
gàr tò pl}rvma a[toû ˙pò toû ¥matíou, kaì xeîron sxísma
gínetai. 17 O[dè bállousin oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e†
dè m}ge, ]}gnuntai o¥ ˙skoí, kaì ` oÂnow \kxeîtai, kaì o¥ ˙skoì
˙poloûntai: ˙llà bállousin oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoúw,
kaì ˙mfóteroi sunthroûntai.
18
Taûta a[toû laloûntow a[toîw, †doú, ƒrxvn e<w \lyWn
prosekúnei a[t!, légvn –ti ^H yugáthr mou ƒrti \teleúthsen:
˙llà \lyWn \píyew t|n xeîrá sou \p' a[t}n, kaì z}setai.
19
Kaì \geryeìw ` &Ihsoûw “koloúyhsen a[t! kaì o¥ mayhtaì
a[toû. 20 Kaì †doú, gun| a¥morrooûsa dQdeka ¡th,
proselyoûsa ªpisyen, %hcato toû kraspédou toû ¥matíou
a[toû. 21 *Elegen gàr \n eâut_, &Eàn mónon ßcvmai toû
¥matíou a[toû, svy}somai. 22 Ô dè &Ihsoûw \pistrafeìw kaì
†dWn a[t|n eÂpen, Yársei, yúgater: = pístiw sou sésvkén se.
9.9 Matyaîon ♦ Mayyaîon 9.13 e†w metánoian ♦ —

9.11 eÂpon ♦ ¡legon 9.14 pollá ♦ ˆpollá˜
9.12 &Ihsoûw ♦ — 9.17 m}ge ♦ m} ge
9.12 a[toîw ♦ — 9.17 ˙poloûntai ♦ ˙pólluntai
9.13 *Eleon ♦ *Eleow 9.22 \pistrafeìw ♦ strafeìw
17
RM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RM
Kaì \sQyh = gun| ˙pò têw v% raw \keínhw. 23 Kaì \lyWn ` &Ihsoûw
e†w t|n o†kían toû ƒrxontow, kaì †dWn toùw a[lhtàw kaì tòn
ªxlon yoruboúmenon, 24 légei a[toîw, &Anaxvreîte: o[ gàr
˙péyanen tò korásion, ˙llà kayeúdei. Kaì kategélvn a[toû.
25
%O te dè \jebl}yh ` ªxlow, e†selyWn \kráthsen têw xeiròw
a[têw, kaì “géryh tò korásion. 26 Kaì \jêlyen = f}mh a%uth e†w
–lhn t|n gên \keínhn.
27
Kaì parágonti \keîyen t! &Ihsoû, “koloúyhsan a[t! dúo
u¥òw tufloí, krázontew kaì légontew, &Eléhson =mâw, u¥è Dauíd.
28
&Elyónti dè e†w t|n o†kían, prosêlyon a[t! o¥ tufloí, kaì
légei a[toîw ` &Ihsoûw, Pisteúete –ti dúnamai toûto poiêsai;
Légousin a[t!, Naí, kúrie. 29 Tóte %hcato tôn •fyalmôn
a[tôn, légvn, Katà t|n pístin ømôn genhy}tv ømîn. 30 Kaì
˙neœxyhsan a[tôn o¥ •fyalmoí: kaì \nebrim}sato a[toîw `
&Ihsoûw, légvn, Ôrâte mhdeìw ginvskétv. 31 O¥ dè \jelyóntew
dief}misan a[tòn \n –l+ t_ g_ \keín+.
32
A[tôn dè \j er xo m én v n , †doú, pros}negkan a[t!
ƒnyrvpon kvfòn daimonizómenon. 33 Kaì \kblhyéntow toû
daimoníou, \lálhsen ` kvfów: kaì \yaúmasan o¥ ªxloi,
légontew, O[dépote \fánh o%utvw \n t! &Isra}l. 34 O¥ dè
Farisaîoi ¡legon, &En t! ƒrxonti tôn daimonívn \kbállei tà
daimónia.
35
Kaì periêgen ` &Ihsoûw tàw póleiw pásaw kaì tàw kQmaw,
didáskvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn, kaì khrússvn tò
e[aggélion têw basileíaw, kaì yerapeúvn pâsan nóson kaì
pâsan malakían \n t! la!. 36 &I d W n dè toùw ªxlouw,
\s p l a g xn í s yh perì a[tôn, –ti ‘san \skulménoi kaì
\rrimménoi qseì próbata m| ¡xonta poiména. 37 Tóte légei toîw
mayhtaîw a[toû, Ô mèn yerismòw polúw, o¥ dè \rgátai •lígoi:
38
de}yhte o{n toû kuríou toû yerismoû, –pvw \kbál+ \rgátaw
e†w tòn yerismòn a[toû.
9.24 légei a[toîw ♦ ¡legen 9.30 ˙neœxyhsan ♦ “neœxyhsan

9.27 a[t! ♦ â[t!˜ 9.30 \nebrim}sato ♦ \nebrim}yh
9.27 u¥è ♦ u¥òw 9.35 \n t! la! ♦ —
18
RN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RN
10 Kaì proskalesámenow toùw dQdeka mayhtàw a[toû,

% ste
¡dvken a[toîw \jousían pneumátvn ˙kayártvn, v
\kbállein a[tá, kaì yerapeúein pâsan nóson kaì pâsan
malakían.
2
Tôn dè dQdeka ˙postólvn tà •nómatá \stin taûta:
prôtow Símvn ` legómenow Pétrow, kaì &Andréaw ` ˙delfòw
a[toû: &Iákvbow ` toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhw ` ˙delfòw
a[toû: 3 Fílippow, kaì Baryolomaîow: Yvmâw, kaì Matyaîow `
telQnhw: &Iákvbow ` toû &Alfaíou, kaì Lebbaîow ` \piklhyeìw
Yaddaîow: 4 Símvn ` Kananíthw, kaì &Ioúdaw &IskariQthw ` kaì
paradoùw a[tón.
5
Toútouw toùw dQdeka ˙pésteilen ` &Ihsoûw, paraggeílaw
a[toîw, légvn, E†w `dòn \ynôn m| ˙pélyhte, kaì e†w pólin
Samareitôn m| e†sélyhte: 6 poreúesye dè mâllon pròw tà
próbata tà ˙polvlóta oÊkou &Isra}l. 7 Poreuómenoi dè
khrússete, légontew –ti *Hggiken = basileía tôn o[ranôn.
8
&Asyenoûntaw yerapeúete, leproùw kayarízete, daimónia
\kbállete: dvreàn \lábete, dvreàn dóte. 9 M| kt}shsye
xrusón, mhdè ƒrguron, mhdè xalkòn e†w tàw zQnaw ømôn, 10 m|
p}ran e†w `dón, mhdè dúo xitônaw, mhdè øpod}mata, mhdè
]ábdouw: ƒjiow gàr ` \rgáthw têw trofêw a[toû \stin. 11 E†w ÷n
d' ©n pólin (h kQmhn e†sélyhte, \jetásate tíw \n a[t_ ƒjiów
\stin: k˙keî meínate, £vw ©n \jélyhte. 12 E†serxómenoi dè e†w
t|n o†kían, ˙spásasye a[t}n. 13 Kaì \àn mèn ” = o†kía ˙jía,
\lyétv = e†r}nh ømôn \p' a[t}n: \àn dè m| ” ˙jía, = e†r}nh
ømôn pròw ømâw \pistraf}tv. 14 Kaì $ow \àn m| déjhtai ømâw
mhdè ˙koús+ toùw lógouw ømôn, \jerxómenoi têw o†kíaw (h têw
pólevw \keínhw, \ktinájate tòn koniortòn tôn podôn ømôn.
15
&A m | n légv ømîn, ˙nektóteron ¡stai g_ Sodómvn kaì
Gomórrvn \n =mérŸ krísevw, (h t_ pólei \keín+.
16
&Idoú, \gW ˙postéllv ømâw qw próbata \n més~ lúkvn:
gínesye o{n frónimoi qw o¥ ªfeiw, kaì ˙kéraioi qw a¥
10.2 &Iákvbow ♦ kaì &Iákvbow leproùw

10.3 Matyaîow ♦ Mayyaîow 10.10 ]ábdouw ♦ ]ábdon
10.3 Lebbaîow ` \piklhyeìw ♦ — 10.10 \stin ♦ —

10.4 Kananíthw ♦ Kananaîow 10.13 \lyétv ♦ \lyátv
10.4 &Ioúdaw ♦ &Ioúdaw ` 10.14 \àn ♦ ©n
10.5 Samareitôn ♦ Samaritôn 10.14 \jerxómenoi ♦ \jerxómenoi ¡jv
10.8 leproùw ♦ nekroùw \geírete
19
RO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RO
peristeraí. 17 Proséxet e dè ˙pò tôn ˙nyrQpvn:

paradQsousin gàr ømâw e†w sunédria, kaì \n taîw sunagvgaîw
a[tôn mastigQsousin ømâw: 18 kaì \pì =gemónaw dè kaì
basileîw ˙xy}sesye £neken \moû, e†w martúrion a[toîw kaì
toîw ¡ynesin. 19 %O tan dè paradidôsin ømâw, m| merimn}shte
pôw (h tí lal}shte: doy}setai gàr ømîn \n \keín+ t_ v % rŸ tí
20
lal}sete: o[ gàr ømeîw \stè o¥ laloûntew, ˙llà tò pneûma
toû patròw ømôn tò laloûn \n ømîn. 21 ParadQsei dè ˙delfòw
˙delfòn e†w yánaton, kaì pat|r téknon: kaì \panast}sontai
tékna \pì goneîw, kaì yanatQsousin a[toúw. 22 Kaì ¡sesye
misoúmenoi øpò pántvn dià tò ªnomá mou: ` dè øpomeínaw e†w
télow, o˚tow svy}setai. 23 %O tan dè diQkvsin ømâw \n t_ pólei
taút+, feúgete e†w t|n ƒllhn: ˙m|n gàr légv ømîn, o[ m|
teléshte tàw póleiw toû &Isra}l, £vw ©n ¡ly+ ` u¥òw toû
˙nyrQpou.
24
O[k ¡stin mayht|w øpèr tòn didáskalon, o[dè doûlow
øpèr tòn kúrion a[toû. 25 &Arketòn t! mayht_ ®na génhtai qw `
didáskalow a[toû, kaì ` doûlow qw ` kúriow a[toû. E† tòn
o†kodespóthn Beelzeboùl \kálesan, pós~ mâllon toùw
o†keiakoùw a[toû; 26 M| o{n fobhyête a[toúw: o[dèn gár
\stin kekalumménon $o o[k ˙pokalufy}setai: kaì kruptòn $o
o[ gnvsy}setai. 27 $O légv ømîn \n t_ skotíŸ, eÊpate \n t!
fvtí: kaì $o e†w tò o{w ˙koúete, khrújate \pì tôn dvmátvn.
28
Kaì m| fobeîsye ˙pò tôn ˙poktenóntvn tò sôma, t|n dè
cux|n m| dunaménvn ˙pokteînai: fob}yhte dè mâllon tòn
cux|n kaì dunámenon kaì t|n cux|n kaì tò sôma ˙polésai \n geénn+.
29
O[xì dúo strouyía ˙ssaríou pvleîtai; Kaì ¢n \j a[tôn o[
peseîtai \pì t|n gên ƒneu toû patròw ømôn: 30 ømôn dè kaì a¥
tríxew têw kefalêw pâsai “riymhménai e†sín. 31 M| o{n
fobhyête: pollôn strouyívn diaférete ømeîw. 32 Pâw o{n
–stiw `molog}sei \n \moì ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn,
`molog}sv k˙gW \n a[t! ¡mprosyen toû patrów mou toû \n
o[ranoîw. 33 %O stiw d' ©n ˙rn}shtaí me ¡mprosyen tôn
10.19 paradidôsin ♦ paradôsin 10.28 ˙poktenóntvn ♦ ˙poktennóntvn

10.19 lal}sete ♦ lal}shte 10.28 fob}yhte ♦ fobeîsye

10.23 ƒllhn ♦ e^téran 10.28 t|n cux|n kaì tò ♦ cux|n kaì
10.25 \kálesan ♦ \pekálesan 10.31 fobhyête ♦ fobeîsye
10.25 o†keiakoùw ♦ o†kiakoùw 10.32 o[ranoîw ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw
20
RP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RP
˙nyrQpvn, ˙rn}somai a[tòn k˙gW ¡mprosyen toû patrów mou

toû \n o[ranoîw.
34
M| nomíshte –ti ‘lyon baleîn e†r}nhn \pì t|n gên: o[k
‘lyon baleîn e†r}nhn, ˙llà máxairan. 35 )Hlyon gàr dixásai
ƒnyrvpon katà toû patròw a[toû, kaì yugatéra katà têw
mhtròw a[têw, kaì númfhn katà têw penyerâw a[têw: 36 kaì
\xyroì toû ˙nyrQpou o¥ o†keiakoì a[toû. 37 Ô filôn patéra (h
mhtéra øpèr \mé o[k ¡stin mou ƒjiow: kaì ` filôn u¥òn (h
yugatéra øpèr \mé, o[k ¡stin mou ƒjiow: 38 kaì $ow o[ lambánei
tòn stauròn a[toû kaì ˙kolouyeî •písv mou, o[k ¡stin mou
ƒjiow. 39 Ô eørWn t|n cux|n a[toû ˙polései a[t}n: kaì `
˙polésaw t|n cux|n a[toû £neken \moû eør}sei a[t}n.
40
Ô dexómenow ømâw \mè déxetai: kaì ` \mè dexómenow
déxetai tòn ˙posteílantá me. 41 Ô dexómenow prof}thn e†w
ªnoma prof}tou misyòn prof}tou l}cetai: kaì ` dexómenow
díkaion e†w ªnoma dikaíou misyòn dikaíou l}cetai. 42 Kaì $ow
\àn potís+ £na tôn mikrôn toútvn pot}rion cuxroû mónon e†w
ªnoma mayhtoû, ˙m|n légv ømîn, o[ m| ˙polés+ tòn misyòn
a[toû.
11 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw diatássvn toîw

dQdeka mayhtaîw a[toû, metébh \keîyen toû didáskein
kaì khrússein \n taîw pólesin a[tôn.
2
Ô dè &Ivánnhw ˙koúsaw \n t! desmvthrí~ tà ¡rga toû
xristoû, pémcaw dúo tôn mayhtôn a[toû, 3 eÂpen a[t!, Sù eÂ `
\rxómenow, (h £teron prosdokômen; 4 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw
eÂpen a[toîw, Poreuyéntew ˙paggeílate &Ivánn+ $a ˙koúete kaì
blépete: 5 tufloì ˙nablépousin, kaì xvloì peripatoûsin,
leproì kayarízontai, kaì kvfoì ˙koúousin, nekroì
\geírontai, kaì ptvxoì e[aggelízontai: 6 kaì makáriów \stin,
$ow \àn m| skandalisy_ \n \moí. 7 Toútvn dè poreuoménvn,
ærjato ` &Ihsoûw légein toîw ªxloiw perì &Ivánnou, Tí \j}lyete
e† w t|n ¡rhmon yeá s a s ya i ; Kálamon øpò ˙némou
10.33 a[tòn k˙gW ♦ k˙gW a[tòn l}mcetai

10.33 o[ranoîw ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw 10.42 \àn ♦ ©n

10.36 o†keiakoì ♦ o†kiakoì 11.2 dúo ♦ dià
10.41 l}cetai kaì ♦ l}mcetai kaì 11.5 nekroì ♦ kaì nekroì
10.41 dikaíou l}cetai ♦ dikaíou 11.7 \j}lyete ♦ \j}lyate
21
RQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQ
saleuómenon; 8 &A l l à tí \j}lyet e †deîn; *Anyrvpon \n

malakoîw ¥matíoiw “mfiesménon; &Idoú, o¥ tà malakà
basilévn foroûntew \n toîw oÊkoiw tôn basileívn e†sín. 9 &Allà tí
\j}lyete †deîn; Prof}thn; Naí, légv ømîn, kaì perissóteron
prof}tou: 10 o˚tow gár \stin perì o˚ gégraptai, &Idoú, \gW
˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $o w
kataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 11 &Am|n légv
ømîn, o[k \g}gertai \n gennhtoîw gunaikôn meízvn &Ivánnou
toû baptistoû. Ô dè mikróterow \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn
meízvn a[toû \stin. 12 &Apò dè tôn =merôn &Ivánnou toû
baptistoû £vw ƒrti = basileía tôn o[ranôn biázetai, kaì
biastaì a^rpázousin a[t}n. 13 Pántew gàr o¥ profêtai kaì `
nómow £vw &Ivánnou proef}teusan: 14 kaì e† yélete déjasyai,
a[tów \stin &Hlíaw ` méllvn ¡rxesyai. 15 Ô ¡xvn „ta ˙koúein
˙kouétv. 16 Tíni dè `moiQsv t|n geneàn taúthn; Ômoía \stìn
˙gorÅ paidíoiw \n ˙goraîw kayhménoiw, kaì prosfvnoûsin toîw
e^téroiw e^taíroiw a[tôn, 17 kaì légousin, H[l}samen ømîn, kaì o[k
&
vrx}sasye: \yrhn}samen ømîn, kaì o[k \kócasye. 18 )Hlyen
gàr &Ivánnhw m}te \syívn m}te pínvn, kaì légousin, Daimónion
¡xei. 19 )Hlyen ` u¥òw toû ˙nyrQpou \syívn kaì pínvn, kaì
légousin, &Idoú, ƒnyrvpow fágow kaì o†nopóthw, telvnôn
fílow kaì a^martvlôn. Kaì \dikaiQyh = sofía ˙pò tôn téknvn
a[têw.
20
Tóte ærjato •neidízein tàw póleiw \n a<w \génonto a¥
pleîstai dunámeiw a[toû, –ti o[ metenóhsan. 21 O[aí soi,
bhysaïdán Xorazín, o[aí soi, bhysaïdá, –ti e† \n Túr~ kaì Sidôni
\génonto a¥ dunámeiw a¥ genómenai \n ømîn, pálai ©n \n sákk~
kaì spod! metenóhsan. 22 Pl|n légv ømîn, Túr~ kaì Sidôni
˙nektóteron ¡stai \n =mérŸ krísevw, (h ømîn. 23 Kaì sú,
øcvy_w Kapernaoúm, = £vw toû o[ranoû øcvyeîsa, £vw %A ͅ dou
11.8 \j}lyete ♦ \j}lyate ˙goraîw $a prosfvnoûnta toîw

11.8 ¥matíoiw ♦ — e^téroiw
11.8 basileívn ♦ basilévn 11.17 kaì légousin ♦ légousin
11.9 \j}lyete ♦ \j}lyate 11.17 \yrhn}samen ømîn ♦
11.10 gár ♦ — \yrhn}samen
11.13 proef}teusan ♦ \prof}teusan 11.19 téknvn ♦ ¡rgvn
11.15 ˙koúein ♦ — 11.23 Kapernaoúm = ♦ Kafarnaoúm m|

11.16 \n ˙goraîw kayhménoiw kaì 11.23 toû ♦ —
prosfvnoûsin toîw e^taíroiw 11.23 øcvyeîsa ♦ øcvy}s+
a[tôn ♦ kayhménoiw \n taîw
22
RR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RR
katabibasy}s+: –ti e† \n Sodómoiw \génonto a¥ dunámeiw a¥

genómenai \n soí, ¡meinan ©n méxri têw s}meron. 24 Pl|n légv
ømîn, –ti g_ Sodómvn ˙nektóteron ¡stai \n =mérŸ krísevw, (h
soí.
25
&E n \k eí n ~ t! kair! ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen,
&Ejomologoûmaí soi, páter, kúrie toû o[ranoû kaì têw gêw, –ti
˙pékrucaw taûta ˙pò sofôn kaì sunetôn, kaì ˙pekálucaw
a[tà nhpíoiw. 26 Naí, ` pat}r, –ti o%utvw \géneto e[dokía
¡mprosyén sou. 27 Pánta moi paredóyh øpò toû patrów mou:
kaì o[deìw \piginQskei tòn u¥ón, e† m| ` pat}r: o[dè tòn
patéra tiw \piginQskei, e† m| ` u¥ów, kaì > \àn boúlhtai ` u¥òw
˙pokalúcai. 28 Deûte prów me pántew o¥ kopiôntew kaì
pefortisménoi, k˙gW ˙napaúsv ømâw. 29 *Arate tòn zugón mou
\f' ømâw kaì máyete ˙p' \moû, –ti prÅów e†mi kaì tapeinòw t_
kardíŸ: kaì eør}sete ˙nápausin taîw cuxaîw ømôn. 30 Ô gàr
zugów mou xrhstów, kaì tò fortíon mou \lafrón \stin.
12 &En \keín~ t! kair! \poreúyh ` &Ihsoûw toîw sábbasin

dià tôn sporímvn: o¥ dè mayhtaì a[toû \peínasan, kaì
ærjanto tíllein stáxuaw kaì \syíein. 2 O¥ dè Farisaîoi
†dóntew eÂpon a[t!, &Idoú, o¥ mayhtaí sou poioûsin $o o[k
¡jestin poieîn \n sabbát~. 3 Ô dè eÂpen a[toîw, O[k ˙négnvte
tí \poíhsen Dauíd, –te \peínasen a[tòw kaì o¥ met' a[toû:
4
pôw e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeoû, kaì toùw ƒrtouw têw
proyésevw ¡fagen, o¬w o[k \jòn ‘n a[t! fageîn, o[dè toîw met'
a[toû, e† m| toîw ¥ereûsin mónoiw; 5 (H o[k ˙négnvte \n t!
nóm~, –ti toîw sábbasin o¥ ¥ereîw \n t! ¥er! tò sábbaton
bebhloûsin, kaì ˙naítioí e†sin; 6 Légv dè ømîn –ti toû ¥eroû
meîzón \stin @de. 7 E† dè \gnQkeite tí \stin, *Eleon yélv kaì
o[ yusían, o[k ©n katedikásate toùw ˙naitíouw. 8 kúriow gár
\stin toû sabbátou ` u¥òw toû ˙nyrQpou.
9
Kaì metabàw \keîyen ‘lyen e†w t|n sunagvg|n a[tôn.
10
Kaì †doú, ƒnyrvpow ‘n t|n xeî r a ¡xv n jhrán: kaì
11.23 katabibasy}s+ ♦ katab}s+ 11.29 prÅów ♦ pra‡w

11.23 \génonto ♦ \gen}yhsan 12.2 eÂpon ♦ eÂpan
11.23 ¡meinan ♦ ¡meinen 12.3 a[tòw ♦ —

11.25 ˙pékrucaw ♦ ¡krucaw 12.4 ¡fagen o¬w ♦ ¡fagon $o
11.26 \géneto e[dokía ♦ e[dokía 12.7 *Eleon ♦ *Eleow
\géneto 12.10 ‘n t|n ♦ —
23
RS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RS
\phrQthsan a[tón, légontew, E† ¡jestin toîw sábbasin

yerapeúein; %Ina kathgor}svsin a[toû. 11 Ô dè eÂpen a[toîw,
Tíw ¡stai \j ømôn ƒnyrvpow, $ow £jei próbaton £n, kaì \àn
\mpés+ toûto toîw sábbasin e†w bóyunon, o[xì krat}sei a[tò
kaì \gereî; 12 Pós~ o{n diaférei ƒnyrvpow probátou. %Vste
¡j es t i n toîw sábbasin kalôw poieîn. 13 Tóte légei t!
˙nyrQp~, *Ekteinon t|n xeî r á sou. Kaì \jéteinen, kaì
˙pokatestáyh øgi|w qw = ƒllh. 14 O¥ dè Farisaîoi
sumboúlion ¡labon kat' a[toû \jelyóntew, –pvw a[tòn
˙polésvsin. 15 Ô dè &Ihsoûw gnoùw ˙nexQrhsen \keîyen: kaì
“koloúyhsan a[t! ªxloi polloí, kaì \yerápeusen a[toùw
pántaw, 16 kaì \petímhsen a[toîw, ®na m| faneròn a[tòn
poi}svsin: 17 –pvw plhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toû
prof}tou, légontow, 18 &I d o ú , ` paîw mou $o n Òrétisa: `
˙gaphtów mou e†w $on e[dókhsen = cux} mou: y}sv tò pneûmá
mou \p' a[tón, kaì krísin toîw ¡ynesin ˙paggeleî. 19 O[k
\rísei, o[dè kraugásei: o[dè ˙koúsei tiw \n taîw plateíaiw t|n
fvn|n a[toû. 20 Kálamon suntetrimménon o[ kateájei, kaì
lînon tufómenon o[ sbései: £vw ©n \kbál+ e†w nîkow t|n
krísin. 21 Kaì t! •nómati a[toû ¡ynh \lpioûsin.
22
Tóte proshnéxyh a[t! daimonizómenow, tuflòw kaì
kvfów: kaì \yerápeusen a[tón, v % ste tòn tuflòn kaì kvfòn
23
kaì laleîn kaì blépein. Kaì \jístanto pántew o¥ ªxloi kaì
¡legon, M}ti o˚tów \stin ` u¥òw Dauíd; 24 O¥ dè Farisaîoi
˙koúsantew eÂpon, O˚tow o[k \kbállei tà daimónia, e† m| \n
t! Beelzeboùl ƒrxonti tôn daimonívn. 25 E†dWw dè ` &Ihsoûw
tàw \nyum}seiw a[tôn eÂpen a[toîw, Pâsa basileía
merisyeîsa kay' eâutêw \rhmoûtai: kaì pâsa póliw (h o†kía
merisyeîsa kay' eâutêw o[ stay}setai. 26 Kaì e† ` Satanâw
tòn Satanân \k b á l l ei , \f ' eâutòn \merísyh: pôw o{n
stay}setai = basileía a[toû; 27 Kaì e† \gW \n Beelzeboùl
\kbállv tà daimónia, o¥ u¥oì ømôn \n tíni \kbállousin; Dià
toûto a[toì ømôn ¡sontai kritaí. 28 E† dè \n pneúmati yeoû \gW
12.10 yerapeúein ♦ yerapeûsai 12.17 –pvw ♦ ®na

12.13 t|n xeîrá sou ♦ sou t|n xeîra 12.22 tuflòn kaì kvfòn kaì ♦ kvfòn
12.13 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh 12.25 ` &Ihsoûw ♦ —
12.14 O¥ dè ♦ &Ejelyóntew dè o¥ 12.27 ømôn ¡sontai kritaí ♦ kritaì
12.14 \jelyóntew ♦ — ¡sontai ømôn
12.15 ªxloi ♦ ˆªxloi˜
24
RT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RT
\kbállv tà daimónia, ƒra ¡fyasen \f' ømâw = basileía toû

yeoû. 29 (H pôw dúnataí tiw e†selyeîn e†w t|n o†kían toû
†sxuroû kaì tà skeúh a[toû diarpásai, \àn m| prôton d}s+
tòn †sxurón; Kaì tóte t|n o†kían a[toû diarpásei. 30 Ô m| çn
met' \moû, kat' \moû \stin, kaì ` m| sunágvn met' \moû,
sko r p í z ei . 31 Dià toûto légv ømîn, Pâsa a^ martía kaì
blasfhmía ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw: = dè toû pneúmatow
blasfhmía o[k ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw. 32 Kaì $ow \àn eÊp+
lógon katà toû u¥oû toû ˙nyrQpou, ˙fey}setai a[t!: $ow d' ©n
eÊp+ katà toû pneúmatow toû a^ gíou, o[k ˙fey}setai a[t!,
o·te \n t! nûn a†ôni o·te \n t! méllonti. 33 (H poi}sate tò
déndron kalón, kaì tòn karpòn a[toû kalón, (h poi}sate tò
déndron saprón, kaì tòn karpòn a[toû saprón: \k gàr toû
karpoû tò déndron ginQsketai. 34 Genn}mata \xidnôn, pôw
dúnasye ˙gayà laleîn, ponhroì ªntew; &Ek gàr toû
perisseúmatow têw kardíaw tò stóma laleî. 35 Ô ˙gayòw
ƒnyrvpow \k toû ˙gayoû yhsauroû \kbállei ˙gayá: kaì `
ponhròw ƒnyrvpow \k toû ponhroû yhsauroû \kbállei
ponhrá. 36 Légv dè ømîn, –ti pân ]êma ˙rgón, $o \àn lal}svsin
o¥ ƒnyrvpoi, ˙podQsousin perì a[toû lógon \n =mérŸ
krísevw. 37 &Ek gàr tôn lógvn sou dikaivy}s+, kaì \k tôn
lógvn sou katadikasy}s+.
38
Tóte ˙pekríyhsán tinew tôn grammatévn kaì Farisaívn,
légontew, Didáskale, yélomen ˙pò soû shmeîon †deîn. 39 Ô dè
˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Geneà ponhrà kaì moixalìw shmeîon
\pizhteî: kaì shmeîon o[ doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon
&Ivnâ toû prof}tou. 40 %Vsper gàr ‘n &Ivnâw \n t_ koilíŸ toû
k}touw treîw =méraw kaì treîw núktaw, o%utvw ¡stai ` u¥òw toû
˙nyrQpou \n t_ kardíŸ têw gêw treîw =méraw kaì treîw núktaw.
41
*Andrew Nineuîtai ˙nast}sontai \n t_ krísei metà têw
geneâw taúthw kaì katakrinoûsin a[t}n: –ti metenóhsan e†w tò
k}rugma &Ivnâ: kaì †doú, pleîon &Ivnâ @de. 42 Basílissa
nótou \gery}setai \n t_ krísei metà têw geneâw taúthw kaì
katakrineî a[t}n: –ti ‘lyen \k tôn perátvn têw gêw ˙koûsai
12.29 diarpásai ♦ a^rpásai 12.32 t! nûn ♦ toút~ t!

12.31 o[k ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw ♦ 12.36 \àn lal}svsin ♦ lal}sousin
o[k ˙fey}setai 12.38 tinew ♦ a[t! tinew
25
RU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RU
t|n sofían Solomônow: kaì †doú, pleîon Solomônow @de.

43
%O tan dè tò ˙káyarton pneûma \jély+ ˙pò toû ˙nyrQpou,
diérxetai di' ˙núdrvn tópvn, zhtoûn ˙nápausin, kaì o[x
eørískei. 44 Tóte légei, &Epistrécv e†w tòn oÂkón mou –yen
\jêlyon: kaì \lyòn eørískei sxolázonta, sesarvménon, kaì
kekosmhménon. 45 Tóte poreúetai kaì paralambánei mey'
eâut o û e^ptà £tera pneúmata ponhrótera eâutoû, kaì
e†selyónta katoikeî \keî: kaì gínetai tà ¡sxata toû ˙nyrQpou
\keínou xeírona tôn prQtvn. O%utvw ¡stai kaì t_ geneÅ taút+
t_ ponhrÅ.
46
*Eti dè a[toû laloûntow toîw ªxloiw, †doú, = m}thr kaì o¥
˙delfoì a[toû e¥st}keisan ¡jv, zhtoûntew a[t! lalêsai.
47
EÂpen dé tiw a[t!, &Idoú, = m}thr sou kaì o¥ ˙delfoí sou ¡jv
e^st}kasin, zhtoûntéw soi lalêsai. 48 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen
t! e†pónti a[t!, Tíw \stin = m}thr mou; Kaì tínew e†sìn o¥
˙d el f o í mou; 49 Kaì \kteínaw t|n xeî r a a[toû \pì toùw
mayhtàw a[toû eÂpen, &Idoú, = m}thr mou kaì o¥ ˙delfoí mou.
50
%O stiw gàr ©n poi}s+ tò yélhma toû patrów mou toû \n
o[ranoîw, a[tów mou ˙delfòw kaì ˙delf| kaì m}thr \stín.
13 &En dè t_ =mérŸ \keín+ \jelyWn ` &Ihsoûw ˙pò têw

o†kíaw \káyhto parà t|n yálassan. 2 Kaì
sun}xyhsan pròw a[tòn ªxloi polloí, v % ste a[tòn e†w tò
ploîon \mbánta kayêsyai: kaì pâw ` ªxlow \pì tòn a†gialòn
e¥st}kei. 3 Kaì \lálhsen a[toîw pollà \n parabolaîw, légvn,
speîrai &Idoú, \jêlyen ` speírvn toû speírein. 4 Kaì \n t! speírein
a[tón, $a mèn ¡pesen parà t|n `dón: kaì ‘lyen tà peteinà kaì
katéfagen a[tá. 5 *Alla dè ¡pesen \pì tà petrQdh, –pou o[k
eÂxen gên poll}n: kaì e[yévw \janéteilen, dià tò m| ¡xein
báyow gêw: 6 =líou dè ˙nateílantow \kaumatísyh, kaì dià tò
m| ¡xein ]ízan, \jhrányh. 7 *Alla dè ¡pesen \pì tàw ˙kányaw,
kaì ˙nébhsan a¥ ƒkanyai kaì ˙pépnijan a[tá. 8 *Alla dè
12.44 &Epistrécv e†w ♦ E†w 13.1 dè ♦ —

12.44 –yen ♦ \pistrécv –yen 13.1 ˙pò ♦ —
12.46 dè ♦ — 13.2 tò ♦ —
12.47 EÂpen ♦ ÊÂpen 13.4 ‘lyen tà peteinà kaì ♦ \lyónta

12.47 lalêsai ♦ lalêsai˜ tà peteinà
12.48 e†pónti ♦ légonti 13.7 ˙pépnijan ♦ ¡pnijan
26
RV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RV
¡pesen \pì t|n gên t|n kal}n, kaì \dídou karpón, $o mèn e^katón,
$o dè e^j}konta, $o dè triákonta. 9 Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.
10
Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì eÂpon a[t!, Dià tí \n
parabolaîw laleîw a[toîw; 11 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw
–ti Ûmîn dédotai gnônai tà must}ria têw basileíaw tôn
o[ranôn, \keínoiw dè o[ dédotai. 12 %O stiw gàr ¡xei, doy}setai
a[t! kaì perisseuy}setai: –stiw dè o[k ¡xei, kaì $o ¡xei,
˙ry}setai ˙p' a[toû. 13 Dià toûto \n parabolaîw a[toîw
lalô, –ti blépontew o[ blépousin, kaì ˙koúontew o[k
˙koúousin, o[dè sunioûsin. 14 Kaì ˙naplhroûtai a[toîw =
profhteía &Hsafiou, = légousa, &Ako_ ˙koúsete, kaì o[ m|
sunête: kaì blépontew blécete, kaì o[ m| Êdhte. 15 &Epaxúnyh
&
gàr = kardía toû laoû toútou, kaì toîw vsìn barévw ækousan,
kaì toùw •fyalmoùw a[tôn \kámmusan: m}pote Êdvsin toîw
&
•fyalmoîw, kaì toîw vsìn ˙koúsvsin, kaì t_ kardíŸ sunôsin,
kaì \pistrécvsin, kaì †ásomai a[toúw. 16 Ûmôn dè makárioi †ásvmai
o¥ •fyalmoí, –ti blépousin: kaì tà „ta ømôn, –ti ˙koúei.

17
&A m | n gàr légv ømîn –ti polloì profêtai kaì díkaioi
\peyúmhsan †deîn $a blépete, kaì o[k eÂdon: kaì ˙koûsai $a
˙koúete, kaì o[k ækousan. 18 Û m eî w o{n ˙koúsate t|n
parabol|n toû speírontow. 19 Pantòw ˙koúontow tòn lógon têw
basileíaw kaì m| suniéntow, ¡rxetai ` ponhrów, kaì a^rpázei tò
\sparménon \n t_ kardíŸ a[toû: o˚tów \stin ` parà t|n `dòn
spareíw. 20 Ô dè \pì tà petrQdh spareíw, o˚tów \stin ` tòn
lógon ˙koúvn, kaì e[yùw metà xarâw lambánvn a[tón: 21 o[k
¡xei dè ]ízan \n eâut!, ˙llà próskairów \stin: genoménhw dè
ylícevw (h divgmoû dià tòn lógon, e[yùw skandalízetai. 22 Ô
dè e†w tàw ˙kányaw spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn,
kaì = mérimna toû a†ônow toútou kaì = ˙páth toû ploútou
sumpnígei tòn lógon, kaì ƒkarpow gínetai. 23 Ô dè \pì t|n gên
t|n kal|n spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn kaì
suniQn: $o w d| karpoforeî, kaì poieî ` mèn e^katón, ` dè
e^j}konta, ` dè triákonta.
13.9 ˙koúein ♦ — 13.18 speírontow ♦ speírantow

13.10 eÂpon ♦ eÂpan 13.22 toútou ♦ —
13.16 ˙koúei ♦ ˙koúousin 13.23 gên t|n kal|n ♦ kal|n gên
13.17 eÂdon ♦ eÂdan 13.23 suniQn ♦ sunieíw
27
SM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SM
24
*Allhn parabol|n paréyhken a[toîw, légvn, ^VmoiQyh =
basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ speíronti kalòn spérma \n
t! ˙gr! a[toû: 25 \n dè t! kayeúdein toùw ˙nyrQpouw, ‘lyen
a[toû ` \xyròw kaì ¡speiren zizánia ˙nà méson toû sítou, kaì
˙pêlyen. 26 %O te dè \blásthsen ` xórtow kaì karpòn \poíhsen,
tóte \fánh kaì tà zizánia. 27 Proselyóntew dè o¥ doûloi toû
o†kodespótou eÂpon a[t!, Kúrie, o[xì kalòn spérma ¡speiraw
\n t! s! ˙gr!; Póyen o{n ¡xei zizánia; 28 Ô dè ¡fh a[toîw,
&Exyròw ƒnyrvpow toûto \poíhsen. O¥ dè doûloi eÂpon a[t!,
sulléjvmen Yéleiw o{n ˙pelyóntew sulléjomen a[tá; 29 Ô dè ¡fh, O·:
m}pote, sullégontew tà zizánia, \krizQshte ßma a[toîw tòn
sîton. 30 *Afete sunaujánesyai ˙mfótera méxri toû yerismoû:
kaì \n kair! toû yerismoû \rô toîw yeristaîw, Sulléjate
prôton tà zizánia, kaì d}sate a[tà e†w désmaw pròw tò
katakaûsai a[tá: tòn dè sîton sunagágete e†w t|n ˙poy}khn
mou.
31
*Allhn parabol|n paréyhken a[toîw, légvn, Ô moía
\stìn = basileía tôn o[ranôn kókk~ sinápevw, $on labWn
ƒnyrvpow ¡speiren \n t! ˙gr! a[toû: 32 $o mikróteron mén
\stin pántvn tôn spermátvn: –tan dè a[jhy_, meîzon tôn
laxánvn \stín, kaì gínetai déndron, v% ste \lyeîn tà peteinà
toû o[ranoû kaì kataskhnoûn \n toîw kládoiw a[toû.
33
*Allhn parabol|n \lálhsen a[toîw, Ômoía \stìn =
\nékrucen basileía tôn o[ranôn zúm+, ÷n laboûsa gun| ¡krucen e†w
˙leúrou sáta tría, £vw o˚ \zumQyh –lon.
34
Taûta pánta \lálhsen ` &Ihsoûw \n parabolaîw toîw
ªxloiw, kaì xvrìw parabolêw o[k \lálei a[toîw: 35 –pvw
plhrvy_ tò ]hyèn dià toû prof}tou, légontow, &Anoíjv \n
parabolaîw tò stóma mou, \reújomai kekrumména ˙pò
katabolêw kósmou.
36
Tóte ˙feìw toùw ªxlouw ‘lyen e†w t|n o†kían ` &Ihsoûw:
kaì prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, légontew, Fráson =mîn
13.24 speíronti ♦ speíranti 13.33 ¡krucen ♦ \nékrucen

13.25 ¡speiren ♦ \péspeiren 13.34 o[k ♦ o[dèn
13.28 eÂpon ♦ légousin 13.35 kósmou ♦ ˆkósmou˜

13.28 sulléjomen ♦ sulléjvmen 13.36 ` &Ihsoûw ♦ —
13.29 ¡fh ♦ fhsin 13.36 Fráson ♦ Diasáfhson
13.30 méxri ♦ £vw
28
SN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SN
t|n parabol|n tôn zizanívn toû ˙groû. 37 Ô dè ˙pokriyeìw

eÂpen a[toîw, Ô speírvn tò kalòn spérma \stìn ` u¥òw toû
˙nyrQpou: 38 ` dè ˙grów \stin ` kósmow: tò dè kalòn spérma,
o˚toí e†sin o¥ u¥oì têw basileíaw: tà dè zizániá e†sin o¥ u¥oì
toû ponhroû: 39 ` dè \xyròw ` speíraw a[tá \stin ` diábolow: `
dè yerismòw suntéleia toû a†ônów \stin: o¥ dè yeristaì
ƒggeloí e†sin. 40 %Vsper o{n sullégetai tà zizánia kaì purì
kaíetai, o%utvw ¡stai \n t_ sunteleíŸ toû a†ônow toútou.
41
&Aposteleî ` u¥òw toû ˙nyrQpou toùw ˙ggélouw a[toû, kaì
sulléjousin \k têw basileíaw a[toû pánta tà skándala kaì
toùw poioûntaw t|n ˙nomían, 42 kaì baloûsin a[toùw e†w t|n
káminon toû purów: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn
•dóntvn. 43 Tóte o¥ díkaioi \klámcousin qw ` %hliow \n t_
basileíŸ toû patròw a[tôn. Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.
44
Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn yhsaur!
kekrummén~ \n t! ˙gr!, $on eørWn ƒnyrvpow ¡krucen: kaì ˙pò
têw xarâw a[toû øpágei, kaì pánta –sa ¡xei pvleî, kaì
˙gorázei tòn ˙gròn \keînon.
45
Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~
\m p ó r ~ zhtoûnti kaloùw margarítaw: 46 $o w eørWn £na
polútimon margaríthn, ˙pelyWn pépraken pánta –sa eÂxen,
kaì “górasen a[tón.
47
Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn sag}n+
blhyeí s + e† w t|n yálassan, kaì \k pantòw génouw
sunagagoús+: 48 %hn, –te \plhrQyh, ˙nabibásantew \pì tòn
a†gialón, kaì kayísantew, sunélejan tà kalà e†w ˙ggeîa, tà dè
saprà ¡jv ¡balon. 49 O %u tvw ¡stai \n t_ sunteleíŸ toû
a†ônow: \jeleúsontai o¥ ƒggeloi, kaì ˙forioûsin toùw
ponhroùw \k mésou tôn dikaívn, 50 kaì baloûsin a[toùw e†w
t|n káminon toû purów: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw
tôn •dóntvn.
13.37 a[toîw ♦ — 13.44 Pálin ♦ —

13.39 toû ♦ — 13.44 pánta –sa ¡xei pvleî ♦ pvleî
13.40 kaíetai ♦ ˆkata˜kaíetai pánta –sa ¡xei
13.40 toútou ♦ — 13.46 $ow eørWn ♦ eørWn dè
13.43 ˙koúein ♦ — 13.48 ˙ggeîa ♦ ƒggh
29
SO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SO
51
Légei a[toîw ` &Ihsoûw, Sun}kate taûta pánta; Légousin
a[t!, Naí, kúrie. 52 Ô dè eÂpen a[toîw, Dià toûto pâw
grammateùw mayhteuyeìw e†w t|n basileían tôn o[ranôn
–moiów \stin ˙nyrQp~ o†kodespót+, –stiw \kbállei \k toû
yhsauroû a[toû kainà kaì palaiá.
53
Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw tàw parabolàw
taútaw, metêren \keîyen: 54 kaì \lyWn e†w t|n patrída a[toû
\dídasken a[toùw \n t_ sunagvg_ a[tôn, v % ste \kpl}ttesyai
a[toùw kaì légein, Póyen toút~ = sofía a%uth kaì a¥ dunámeiw;
55
O[x o˚tów \stin ` toû téktonow u¥ów; O[xí = m}thr a[toû
légetai Mariám, kaì o¥ ˙delfoì a[toû &Iákvbow kaì &Ivsêw
kaì Símvn kaì &Ioúdaw; 56 Kaì a¥ ˙delfaì a[toû o[xì pâsai
pròw =mâw e† s í n ; Póyen o{n toút~ taûta pánta; 57 Kaì
\skandalízonto \n a[t!. Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[k
¡stin prof}thw ƒtimow, e† m| \n t_ patrídi a[toû kaì \n t_
o†kíŸ aøtoû. 58 Kaì o[k \poíhsen \keî dunámeiw polláw, dià
t|n ˙pistían a[tôn.
14 &En \keín~ t! kair! ækousen ^Hrœdhw ` tetrárxhw t|n

˙ko|n &Ihsoû, 2 kaì eÂpen toîw paisìn a[toû, O˚tów
\stin &Ivánnhw ` baptist}w: a[tòw “géryh ˙pò tôn nekrôn, kaì
dià toûto a¥ dunámeiw \nergoûsin \n a[t!. 3 Ô gàr ^Hrœdhw
krat}saw tòn &Ivánnhn ¡dhsen a[tòn kaì ¡yeto \n fulak_, dià
^H r ~ d i á d a t|n gunaîka Filíppou toû ˙delfoû a[toû.
4
*Elegen gàr a[t! ` &Ivánnhw, O[k ¡jestín soi ¡xein a[t}n.
5
Kaì yélvn a[tòn ˙pokteînai, \fob}yh tòn ªxlon, –ti qw
prof}thn a[tòn eÂxon. 6 Genesívn dè ˙goménvn toû ^Hrœdou,
&
vrx}sato = yugáthr têw ^Hr~diádow \n t! més~, kaì æresen
t! ^Hrœd+: 7 –yen mey' –rkou qmológhsen a[t_ doûnai $o \àn
a†t}shtai. 8 ^H dé, probibasyeîsa øpò têw mhtròw a[têw, Dów
moi, fhsín, @de \pì pínaki t|n kefal|n &Ivánnou toû
baptistoû. 9 Kaì \lup}yh ` basileúw, dià dè toùw –rkouw kaì
13.51 Légei a[toîw ` &Ihsoûw ♦ — 14.3 a[tòn kaì ¡yeto \n fulak_ ♦

13.51 kúrie ♦ — â[tòn˜ kaì \n fulak_ ˙péyeto
13.52 e†w t|n basileían ♦ t_ basileíŸ 14.4 a[t! ` &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw
13.54 \kpl}ttesyai ♦ \kpl}ssesyai a[t!
13.55 O[xí ♦ O[x 14.6 Genesívn dè ˙goménvn ♦

13.55 &Ivsêw ♦ &Ivs|f Genesíoiw dè genoménoiw
13.57 a[toû kaì ♦ kaì 14.9 \lup}yh ♦ luphyeìw
14.1 tetrárxhw ♦ tetraárxhw 14.9 dè ♦ —
30
SP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SP
toùw sunanakeiménouw \kéleusen doyênai: 10 kaì pémcaw

˙pekefálisen tòn &Ivánnhn \n t_ fulak_. 11 Kaì “néxyh =
kefal| a[toû \pì pínaki, kaì \dóyh t! korasí~: kaì ænegken
t_ mhtrì a[têw. 12 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû ‘ran tò
sôma, kaì ¡yacan a[tó: kaì \lyóntew ˙p}ggeilan t! &Ihsoû.
13
Kaì ˙koúsaw ` &Ihsoûw ˙nexQrhsen \keîyen \n ploí~ e†w
¡r h m o n tópon kat' †dían: kaì ˙koúsantew o¥ ªxl o i
“koloúyhsan a[t! pez_ ˙pò tôn pólevn. 14 Kaì \jelyWn `
&Ihsoûw eÂden polùn ªxlon, kaì \splagxnísyh \p' a[toîw, kaì
\yerápeusen toùw ˙rrQstouw a[tôn. 15 &O cíaw dè genoménhw,
prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, légontew, *Erhmów \stin `
tópow, kaì = v% ra ædh parêlyen: ˙póluson toùw ªxlouw, ®na
˙pelyóntew e†w tàw kQmaw ˙gorásvsin eâutoîw brQmata. 16 Ô
dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[ xreían ¡xousin ˙pelyeîn: dóte
a[toîw ømeîw fageîn. 17 O¥ dè légousin a[t!, O[k ¡xomen @de e†
m| pénte ƒrtouw kaì dúo †xyúaw. 18 Ô dè eÂpen, Féreté moi
a[toùw @de. 19 Kaì keleúsaw toùw ªxlouw ˙nakliyênai \pì
toùw xórtouw, labWn toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyúaw,
˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen, kaì klásaw ¡dvken
toîw mayhtaîw toùw ƒrtouw, o¥ dè mayhtaì toîw ªxloiw. 20 Kaì
¡fagon pántew, kaì \xortásyhsan: kaì ‘ran tò perisseûon
tôn klasmátvn, dQdeka kofínouw pl}reiw. 21 O¥ dè \syíontew
‘san ƒndrew qseì pen t a k i s xí l i o i , xv r ì w gunaikôn kaì
paidívn.
22
Kaì e[yévw “nágkasen ` &Ihsoûw toùw mayhtàw \mbênai
e†w tò ploîon, kaì proágein a[tòn e†w tò péran, £vw o˚ ˙polús+
toùw ªxlouw. 23 Kaì ˙polúsaw toùw ªxlouw, ˙nébh e†w tò ªrow
kat' †dían proseújasyai: •cíaw dè genoménhw, mónow ‘n \keî.
24
Tò dè ploîon ædh méson têw yalásshw ‘n, basanizómenon
øpò tôn kumátvn: ‘n gàr \nantíow ` ƒnemow. 25 Tetárt+ dè
fulak_ têw nuktòw ˙pêlyen pròw a[toùw ` &Ihsoûw, peripatôn
14.10 tòn ♦ ˆtòn˜ 14.19 toùw xórtouw ♦ toû xórtou

14.12 sôma ♦ ptôma 14.22 ` &Ihsoûw ♦ —
14.12 a[tó ♦ a[tóˆn˜ 14.24 méson têw yalásshw ‘n ♦
14.13 Kaì ˙koúsaw ♦ &Akoúsaw dè stadíouw polloùw ˙pò têw gêw
14.14 ` &Ihsoûw ♦ — ˙peîxen

14.15 a[toû ♦ — 14.25 ˙pêlyen ♦ ‘lyen
14.16 &Ihsoûw ♦ ˆ&Ihsoûw˜ 14.25 ` &Ihsoûw ♦ —
14.18 a[toùw @de ♦ @de a[toúw
31
SQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SQ
\pì têw yalásshw. 26 Kaì †dóntew a[tòn o¥ mayhtaì \pì t|n

yá l a s s a n peripatoûnta \taráxyh s a n , légontew –ti
Fántasmá \stin: kaì ˙pò toû fóbou ¡krajan. 27 E[yévw dè
\lálhsen a[toîw ` &Ihsoûw, légvn, Yarseîte: \gQ e†mi: m|
fobeîsye. 28 &Apokriyeìw dè a[t! ` Pétrow eÂpen, Kúrie, e† sù
eÂ, kéleusón me prów se \lyeîn \pì tà %udata. 29 Ô dè eÂpen,
&Elyé. Kaì katabàw ˙pò toû ploíou ` Pétrow periepáthsen \pì
tà %udata, \lyeîn pròw tòn &Ihsoûn. 30 Blépvn dè tòn ƒnemon
†sxuròn \fob}yh: kaì ˙rjámenow katapontízesyai ¡krajen,
légvn, Kúrie, sôsón me. 31 E[yévw dè ` &Ihsoûw \kteínaw t|n
xeîra \pelábeto a[toû, kaì légei a[t!, &Oligópiste, e†w tí
\dístasaw; 32 Kaì \mbántvn a[tôn e†w tò ploîon, \kópasen `
ƒnemow: 33 o¥ dè \n t! ploí~ \lyóntew prosekúnhsan a[t!,
légontew, &Alhyôw yeoû u¥òw eÂ.
34
Kaì diaperásantew ‘lyon e†w t|n gên Gennhsarét. 35 Kaì
\pignóntew a[tòn o¥ ƒndrew toû tópou \keínou ˙pésteilan e†w
–lhn t|n períxvron \keínhn, kaì pros}negkan a[t! pántaw
toùw kakôw ¡xontaw: 36 kaì parekáloun a[tón, ®na mónon
ßcvntai toû kraspédou toû ¥matíou a[toû: kaì –soi %hcanto
diesQyhsan.
15 Tóte prosérxontai t! &Ihsoû o¥ ˙pò Îerosolúmvn

grammateîw kaì Farisaîoi, légontew, 2 Dià tí o¥
mayhtaí sou parabaínousin t|n parádosin tôn presbutérvn;
O[ gàr níptontai tàw xeîraw a[tôn, –tan ƒrton \syívsin. 3 Ô
dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Dià tí kaì ømeîw parabaínete t|n
\ntol|n toû yeoû dià t|n parádosin ømôn; 4 Ô gàr yeòw
\neteílato, légvn, Tíma tòn patéra kaì t|n mhtéra: kaí, Ô
kakologôn patéra (h mhtéra yanát~ teleutátv: 5 ømeîw dè
légete, $Ow ©n eÊp+ t! patrì (h t_ mhtrí, Dôron, $o \àn \j \moû
&
vfelhy_w, kaì o[ m| tim}s+ tòn patéra a[toû (h t|n mhtéra
14.25 têw yalásshw ♦ t|n yálassan 14.32 \mbántvn ♦ ˙nabántvn

14.26 Kaì †dóntew a[tòn o¥ mayhtaì ♦ 14.33 \lyóntew ♦ —
O¥ dè mayhtaì †dóntew a[tòn 14.34 e†w t|n gên ♦ \pì t|n gên e†w
14.26 t|n yálassan ♦ têw yalásshw 15.1 o¥ ♦ —
14.27 E[yévw ♦ E[yùw 15.1 grammateîw kaì Farisaîoi ♦
14.27 a[toîw ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜ Farisaîoi kaì grammateîw
a[toîw 15.2 a[tôn ♦ â[tôn˜

14.28 prów se \lyeîn ♦ \lyeîn prów se 15.4 \neteílato légvn ♦ eÂpen
14.29 ` Pétrow ♦ ˆ`˜ Pétrow 15.5 kaì ♦ —
14.29 \lyeîn ♦ kaì ‘lyen 15.5 tim}s+ ♦ tim}sei
14.30 †sxuròn ♦ ˆ†sxuròn˜ 15.5 a[toû (h t|n mhtéra ♦ —
32
SR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SR
a[toû: 6 kaì “kurQsate t|n \ntol|n toû yeo û dià t|n

parádosin ømôn: 7 øpokritaí, kalôw proef}teusen perì ømôn
&Hsafiaw, légvn, 8 &Eggízei moi ` laòw o˚tow t! stómati a[tôn,
kaì toîw xeílesín me timÅ: = dè kardía a[tôn pórrv ˙péxei ˙p'
\moû. 9 Máthn dè sébontaí me, didáskontew didaskalíaw
\ntálmata ˙nyrQpvn. 10 Kaì proskalesámenow tòn ªxlon,
eÂpen a[toîw, &Akoúete kaì suníete. 11 O[ tò e†serxómenon e†w
tò stóma koinoî tòn ƒnyrvpon: ˙llà tò \kporeuómenon \k toû
stómatow, toûto koinoî tòn ƒnyrvpon. 12 Tóte proselyóntew o¥
mayhtaì a[toû eÂ p o n a[t!, OÂdaw –ti o¥ Farisaîoi
˙koúsantew tòn lógon \skandalísyhsan; 13 Ô dè ˙pokriyeìw
eÂpen, Pâsa futeía, ÷n o[k \fúteusen ` pat}r mou ` o[rániow,
\krizvy}setai. 14 *Afete a[toúw: `dhgoí e†sin tufloì tuflôn:
tuflòw dè tuflòn \àn `dhg_, ˙mfóteroi e†w bóyunon
pesoûntai. 15 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen a[t!, Fráson =mîn
t|n parabol|n taúthn. 16 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, &Akm|n kaì
ømeîw ˙súnetoí \ste; 17 O ·pv noeîte, –ti pân tò
e†sporeuómenon e†w tò stóma e†w t|n koilían xvreî, kaì e†w
˙fedrôna \kbálletai; 18 Tà dè \kporeuómena \k toû stómatow
\k têw kardíaw \jérxetai, k˙keîna koinoî tòn ƒnyrvpon. 19 &Ek
gàr têw kardíaw \jérxontai dialogismoì ponhroí, fónoi,
moixeîai, porneîai, klopaí, ceudomarturíai, blasfhmíai:
20
taûtá \stin tà koinoûnta tòn ƒnyrvpon: tò dè ˙níptoiw
xersìn fageîn o[ koinoî tòn ƒnyrvpon.
21
Kaì \jelyWn \keîyen ` &Ihsoûw ˙nexQrhsen e†w tà mérh
Túrou kaì Sidônow. 22 Kaì †doú, gun| Xananaía ˙pò tôn `rívn
\keínvn \jelyoûsa \kraúgasen a[t!, légousa, &Eléhsón me,
kúrie, u¥è Dauíd: = yugáthr mou kakôw daimonízetai. 23 Ô dè
o[k ˙pekríyh a[t_ lógon. Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû
“rQtvn a[tón, légontew, &Apóluson a[t}n, –ti krázei ªpisyen
=môn. 24 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, O[k ˙pestálhn e† m| e†w tà
próbata tà ˙polvlóta oÊkou &Isra}l. 25 ^H dè \lyoûsa
15.6 t|n \ntol|n ♦ tòn lógon 15.15 taúthn ♦ ˆtaúthn˜

15.7 proef}teusen ♦ \prof}teusen 15.16 &Ihsoûw ♦ —
15.8 &Eggízei moi ♦ — 15.17 O·pv ♦ O[
15.8 t! stómati a[tôn kaì ♦ — 15.22 \kraúgasen a[t! ♦ ¡krazen

15.12 a[toû eÂpon ♦ légousin 15.22 u¥è ♦ u¥òw
15.14 `dhgoí e†sin tufloì tuflôn ♦ 15.23 “rQtvn ♦ “rQtoun
tufloí e†sin `dhgoí ˆtuflôn˜
33
SS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SS
prosekúnhsen a[t! légousa, Kúrie, bo}yei moi. 26 Ô dè

˙pokriyeìw eÂpen, O[k ¡stin kalòn labeîn tòn ƒrton tôn
téknvn, kaì baleîn toîw kunaríoiw. 27 ^H dè eÂpen, Naí, kúrie:
kaì gàr tà kunária \syíei ˙pò tôn cixívn tôn piptóntvn ˙pò
têw trapézhw tôn kurívn a[tôn. 28 Tóte ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw
eÂpen a[t_, )V gúnai, megálh sou = pístiw: genhy}tv soi qw
% raw \keínhw.
yéleiw. Kaì †áyh = yugáthr a[têw ˙pò têw v
29
Kaì metabàw \keîyen ` &Ihsoûw ‘lyen parà t|n
yálassan têw Galilaíaw: kaì ˙nabàw e†w tò ªrow \káyhto
\keî. 30 Kaì prosêlyon a[t! ªxloi polloí, ¡xontew mey'
e^ autôn xvloúw, tufloúw, kvfoúw, kulloúw, kaì e^ térouw
polloúw, kaì ¡rrican a[toùw parà toùw pódaw toû &Ihsoû kaì
\yer á p eu s en a[toúw: 31 v
% ste toùw ªxlouw yaumásai,
blépontaw kvfoùw laloûntaw, kulloùw øgieîw, xvloùw
peripatoûntaw, kaì tufloùw blépontaw: kaì \dójasan tòn
yeòn &Isra}l.
32
Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow toùw mayhtàw a[toû
eÂpen, Splagxnízomai \pì tòn ªxlon, –ti ædh =mérai treîw
prosménousín moi, kaì o[k ¡xousin tí fágvsin: kaì ˙polûsai
a[toùw n}steiw o[ yélv, m}pote \kluyôsin \n t_ `d!. 33 Kaì
légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Póyen =mîn \n \rhmíŸ ƒrtoi
% ste xortásai ªxlon tosoûton; 34 Kaì légei a[toîw `
tosoûtoi, v
&Ihsoûw, Pósouw ƒrtouw ¡xete; O¥ dè eÂpon, Êptá, kaì •líga
†xyúdia. 35 Kaì \kéleusen toîw ªxloiw ˙napeseîn \pì t|n gên:
36
kaì labWn toùw e^ptà ƒrtouw kaì toùw †xyúaw, e[xarist}saw
¡klasen, kaì ¡dvken toîw mayhtaîw a[toû, o¥ dè mayhtaì t!
ªxl!. 37 Kaì ¡fagon pántew kaì \xortásyhsan: kaì ‘ran tò
perisseûon tôn klasmátvn, e^ptà spurídaw pl}reiw. 38 O¥ dè
\syíontew ‘san tetrakisxílioi ƒndrew, xvrìw gunaikôn kaì
˙nébh paidívn. 39 Kaì ˙polúsaw toùw ªxlouw \nébh e†w tò ploîon,
kaì ‘lyen e†w tà –ria Magdalá.
15.25 prosekúnhsen ♦ prosekúnei 15.36 kaì labWn ♦ ¡laben

15.30 kvfoúw kulloúw ♦ kulloúw 15.36 e[xarist}saw ♦ kaì
kvfoúw e[xarist}saw
15.30 toû &Ihsoû ♦ a[toû 15.36 ¡dvken ♦ \dídou
15.31 toùw ªxlouw ♦ tòn ªxlon 15.36 a[toû ♦ —
15.31 xvloùw ♦ kaì xvloùw 15.36 t! ªxl! ♦ toîw ªxloiw

15.33 a[toû ♦ — 15.37 ‘ran tò ♦ tò
15.34 eÂpon ♦ eÂpan 15.37 e^ptà ♦ ‘ran e^ptà
15.35 \kéleusen toîw ªxloiw ♦ 15.39 Magdalá ♦ Magadán
paraggeílaw t! ªxl~
34
ST tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ST
16 Kaì proselyóntew o¥ Farisaîoi kaì Saddoukaîoi

peirázontew \phrQthsan a[tòn shmeîon \k toû
o[ranoû \pideîjai a[toîw. 2 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw,
&O cíaw genoménhw légete, E[día: purrázei gàr ` o[ranów.
3
Kaì prvfi, S}meron xeimQn: purrázei gàr stugnázvn `
o[ranów. Ûpokritaí, tò mèn prósvpon toû o[ranoû ginQskete
diakrínein, tà dè shmeîa tôn kairôn o[ dúnasye; 4 Geneà
ponhrà kaì moixalìw shmeîon \pizhteî: kaì shmeîon o[
doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou. Kaì
katalipWn a[toúw, ˙pêlyen.
5
Kaì \lyóntew o¥ mayhtaì a[toû e†w tò péran \peláyonto
ƒrtouw labeîn. 6 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Ôrâte kaì
proséxete ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn.
7
O¥ dè dielogízonto \n e^ autoîw, légontew –ti *Artouw o[k
\lábomen. 8 Gnoùw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tí dialogízesye
\n e^ autoîw, •ligópistoi, –ti ƒrtouw o[k \lábete; 9 O·pv
noeîte, o[dè mnhmoneúete toùw pénte ƒrtouw tôn
pentakisxilívn, kaì pósouw kofínouw \lábete; 10 O[dè toùw
e^ptà ƒrtouw tôn tetrakisxilívn, kaì pósaw spurídaw
\l á b et e; 11 Pôw o[ noeîte, –ti o[ perì ƒrtou eÂpon ømîn
proséxein ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn;
12
Tóte sunêkan –ti o[k eÂpen proséxein ˙pò têw zúmhw toû
ƒrtou, ˙llà ˙pò têw didaxêw tôn Farisaívn kaì
Saddoukaívn.
13
&ElyWn dè ` &Ihsoûw e†w tà mérh Kaisareíaw têw Filíppou
“rQta toùw mayhtàw a[toû, légvn, Tína me légousin o¥
ƒnyrvpoi eÂnai, tòn u¥òn toû ˙nyrQpou; 14 O¥ dè eÂpon, O¥ mèn
&Ivánnhn tòn baptist}n: ƒlloi dè &Hlían: £teroi dè &Ieremían,
(h £na tôn profhtôn. 15 Légei a[toîw, Ûmeîw dè tína me légete
eÂnai; 16 &Apokriyeìw dè Símvn Pétrow eÂpen, Sù eÂ ` xristów, `
u¥òw toû yeoû toû zôntow. 17 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen
a[t!, Makáriow eÂ, Símvn Barivnâ, –ti sàrj kaì a<ma o[k
16.2 &Ocíaw ♦ ˆ&O cíaw 16.11 ƒrtou ♦ ƒrtvn

16.3 Ûpokritaí ♦ — 16.11 proséxein ♦ proséxete dè
16.3 dúnasye ♦ dúnasye˜ 16.12 toû ƒrtou ♦ tôn ƒrtvn

16.4 toû prof}tou ♦ — 16.13 me ♦ —
16.5 a[toû ♦ — 16.14 eÂpon ♦ eÂpan
16.8 a[toîw ♦ — 16.17 Kaì ˙pokriyeìw ♦ &Apokriyeìw dè
16.8 \lábete ♦ ¡xete
35
SU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SU
˙pekálucén soi, ˙ll' ` pat}r mou ` \n toîw o[ranoîw. 18 K˙gW

dé soi légv, –ti sù eÂ Pét r o w, kaì \pì taút+ t_ pétrŸ
o†kodom}sv mou t|n \kklhsían, kaì púlai %A ͅ dou o[
19
katisxúsousi n a[têw. Kaì dQsv soì tàw kleîw têw
basileíaw tôn o[ranôn: kaì $o \àn d}s+w \pì têw gêw, ¡stai
dedeménon \n toîw o[ranoîw: kaì $o \àn lús+w \pì têw gêw, ¡stai
leluménon \n toîw o[ranoîw. 20 Tóte diesteílato toîw mayhtaîw
a[toû ®na mhdenì eÊpvsin –ti a[tów \stin &Ihsoûw ` xristów.
21
&Apò tóte ærjato ` &Ihsoûw deiknúein toîw mayhtaîw
a[toû –ti deî a[tòn ˙pelyeîn e†w Îerosóluma, kaì pollà
payeîn ˙pò tôn presbutérvn kaì ˙rxierévn kaì grammatévn,
kaì ˙poktanyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ \geryênai. 22 Kaì
proslabómenow a[tòn ` Pétrow ærjato \pitimÅn a[t! légvn,
%IleQw soi, kúrie: o[ m| ¡stai soi toûto. 23 Ô dè strafeìw
eÂpen t! Pétr~, %Upage •písv mou, Satanâ, skándalon mou eÂ:
–ti o[ froneîw tà toû yeoû, ˙llà tà tôn ˙nyrQpvn. 24 Tóte `
&Ihsoûw eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, EÊ tiw yélei •písv mou
\lyeîn, ˙parnhsásyv eâutón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû,
kaì ˙kolouyeítv moi. 25 $O w gàr ©n yél+ t|n cux|n a[toû
sôsai ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|n cux|n a[toû
£neken \moû eør}sei a[t}n: 26 tí gàr vfeleîtai
& ƒnyrvpow \àn
tòn kósmon –lon kerd}s+, t|n dè cux|n a[toû zhmivy_; (H tí
dQsei ƒnyrvpow ˙ntállagma têw cuxêw a[toû; 27 Méllei gàr
` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxesyai \n t_ dój+ toû patròw a[toû
metà tôn ˙ggélvn a[toû, kaì tóte ˙podQsei e^kást~ katà t|n
prâjin a[toû. 28 &Am|n légv ømîn, e†sín tinew @de e^ stôtew,
o®tinew o[ m| geúsvntai yanátou, £vw ©n Êdvsin tòn u¥òn toû
˙nyrQpou \rxómenon \n t_ basileíŸ a[toû.
16.19 Kaì dQsv ♦ DQsv 16.23 mou eÂ ♦ eÂ \moû

16.19 kleîw ♦ kleîdaw 16.25 ©n yél+ ♦ \àn yél+
16.20 a[toû ♦ — 16.26 &
vfeleîtai &
♦ vfelhy}setai
16.20 &Ihsoûw ♦ — 16.28 e†sín ♦ –ti e†sín

16.21 ˙pelyeîn e†w Îerosóluma ♦ e†w 16.28 @de ♦ tôn @de
Îerosóluma ˙pelyeîn 16.28 e^stôtew ♦ e^stQtvn
36
SV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SV
17 Kaì mey' =mér aw ¢j par al amb ánei ` &Ihsoûw tòn

Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn a[toû,
kaì ˙naférei a[toùw e†w ªrow øchlòn kat' †dían. 2 Kaì
metemorfQyh ¡mprosyen a[tôn, kaì ¡lamcen tò prósvpon
a[toû qw ` %hliow, tà dè ¥mátia a[toû \génonto leukà qw tò \géneto
fôw. 3 Kaì †doú, v * fyhsan a[toîw Mvsêw kaì &Hlíaw, met'

a[toû sullaloûntew. 4 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen t!
&I h s o û , kúrie, kalón \stin =mâw @de eÂnai: e† yél ei w,
poi}svmen @de treîw skhnáw, soì mían, kaì Mvs_ mían, kaì
mían &HlíŸ. 5 *Eti a[toû laloûntow, †doú, nefélh fvtein|
\peskíasen a[toúw: kaì †doú, fvn| \k têw nefélhw, légousa,
O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa: a[toû
˙koúete. 6 Kaì ˙koúsantew o¥ mayhtaì ¡peson \pì prósvpon
a[tôn, kaì \fob}yhsan sfódra. 7 Kaì proselyWn ` &Ihsoûw
%h cato a[tôn kaì eÂpen, &Egéryhte kaì m| fobeîsye.
8
&Epárantew dè toùw •fyalmoùw a[tôn, o[déna eÂdon, e† m| tòn
&Ihsoûn mónon.
9
Kaì katabainóntvn a[tôn \k toû ªrouw, \neteílato
a[toîw ` &Ihsoûw, légvn, Mhdenì eÊphte tò –rama, £vw o˚ ` u¥òw
toû ˙nyrQpou \k nekrôn ˙nast_. 10 Kaì \phrQthsan a[tòn o¥
mayhtaì a[toû légontew, Tí o{n o¥ grammateîw légousin –ti
&Hlían deî \lyeîn prôton; 11 Ô dè &Ihsoûw ˙pokriyeìw eÂpen
a[toîw, &Hlíaw mèn ¡rxetai prôton, kaì ˙pokatast}sei pánta:
12
légv dè ømîn –ti &Hlíaw ædh ‘lyen, kaì o[k \pégnvsan
a[tón, ˙llà \poíhsan \n a[t! –sa “yélhsan: o%utvw kaì `
u¥òw toû ˙nyrQpou méllei pásxein øp' a[tôn. 13 Tóte sunêkan
o¥ mayhtaì –ti perì &Ivánnou toû baptistoû eÂpen a[toîw.
14
Kaì \lyóntvn a[tôn pròw tòn ªxlon, prosêlyen a[t!
ƒnyrvpow gonupetôn a[tòn 15 kaì légvn, Kúrie, \léhsón mou
tòn u¥ón, –ti selhniázetai kaì kakôw pásxei: pollákiw gàr
17.2 \génonto ♦ \géneto 17.7 proselyWn ♦ prosêlyen

*
17.3 vfyhsan *
♦ vfyh 17.7 h% cato a[tôn kaì ♦ kaì a^cámenow
17.3 Mvsêw ♦ Mvüsêw a[tôn
17.3 met' a[toû sullaloûntew ♦ 17.8 tòn ♦ a[tòn
sullaloûntew met' a[toû 17.9 ˙nast_ ♦ \gery_
17.4 poi}svmen ♦ poi}sv 17.10 a[toû ♦ —
17.4 Mvs_ ♦ Mvüseî 17.11 &Ihsoûw ♦ —

17.4 mían &HlíŸ ♦ &HlíŸ mían 17.11 a[toîw ♦ —
17.5 a[toû ˙koúete ♦ ˙koúete a[toû 17.11 prôton ♦ —
17.6 ¡peson ♦ ¡pesan 17.14 a[tôn ♦ —
37
TM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TM
píptei e†w tò pûr, kaì pollákiw e†w tò %udvr. 16 Kaì pros}negka

a[tòn toîw mayhtaîw sou, kaì o[k “dun}yhsan a[tòn
yerapeûsai. 17 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, )V geneà
ƒpistow kaì diestramménh, £vw póte ¡somai mey' ømôn; %Evw
póte ˙néjomai ømôn; Féreté moi a[tòn @de. 18 Kaì \petímhsen
a[t! ` &Ihsoûw, kaì \jêlyen ˙p' a[toû tò daimónion, kaì
\yerapeúyh ` paîw ˙pò têw v % raw \keínhw. 19 Tóte proselyóntew
o¥ mayhtaì t! &Ihsoû kat' †dían eÂpon, Dià tí =meîw o[k
“dun}yhmen \kbaleîn a[tó; 20 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Dià
t|n ˙pistían ømôn. &Am|n gàr légv ømîn, \àn ¡xhte pístin qw
kókkon sinápevw, \reîte t! ªrei toút~, Metábhyi ¡nteûyen
\keî, kaì metab}setai: kaì o[dèn ˙dunat}sei ømîn. 21 Toûto dè
tò génow o[k \kporeúetai e† m| \n proseux_ kaì nhsteíŸ.
22
&Anastrefoménvn dè a[tôn \n t_ GalilaíŸ, eÂpen a[toîw
` &Ihsoûw, Méllei ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídosyai e†w
xeîraw ˙nyrQpvn, 23 kaì ˙poktenoûsin a[tón, kaì t_ trít+
=mérŸ \gery}setai. Kaì \lup}yhsan sfódra.
24
&Elyóntvn dè a[tôn e†w Kapernaoúm, prosêlyon o¥ tà
dídraxma lambánontew t! Pétr~ kaì eÂpon, Ô didáskalow
ømôn o[ teleî tà dídraxma; 25 Légei, Naí. Kaì –te e†sêlyen e†w
t|n o†kían, proéfyasen a[tòn ` &Ihsoûw, légvn, Tí soi dokeî,
Símvn; O¥ basileîw têw gêw ˙pò tínvn lambánousin télh (h
kênson; &Apò tôn u¥ôn a[tôn, (h ˙pò tôn ˙llotrívn; 26 Légei
a[t! ` Pétrow, &Apò tôn ˙llotrívn. *Efh a[t! ` &Ihsoûw,
*Ara ge \leúyeroí e†sin o¥ u¥oí. 27 %Ina dè m| skandalísvmen
a[toúw, poreuyeìw e†w t|n yálassan bále ƒgkistron, kaì tòn
˙nabánta ˙nabaínonta prôton †xyùn Óron: kaì ˙noíjaw tò stóma
a[toû, eør}seiw statêra: \keînon labWn dòw a[toîw ˙ntì \moû
kaì soû.
17.17 ¡somai mey' ømôn ♦ mey' ømôn 17.24 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm

¡somai 17.24 eÂpon ♦ eÂpan
17.20 &Ihsoûw eÂpen ♦ légei 17.24 teleî tà ♦ teleî ˆtà˜
17.20 ˙pistían ♦ •ligopistían 17.25 –te e†sêlyen ♦ \lyónta
17.20 Metábhyi ¡nteûyen ♦ Metába 17.26 Légei a[t! ` Pétrow ♦ E†póntow
¡nyen dé
17.21 — 17.27 t|n ♦ —
17.22 &Anastrefoménvn ♦ 17.27 ˙nabaínonta ♦ ˙nabánta
Sustrefoménvn
38
TN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TN
18 &En \keín+ t_ v % rŸ prosêlyon o¥ mayhtaì t! &Ihsoû,

légontew, Tíw ƒra meízvn \stìn \n t_ basileíŸ tôn
o[ranôn; 2 Kaì proskalesámenow ` &Ihsoûw paidíon ¡sthsen
a[tò \n més~ a[tôn, 3 kaì eÂpen, &Am|n légv ømîn, \àn m|
strafête kaì génhsye qw tà paidía, o[ m| e†sélyhte e†w t|n
basileían tôn o[ranôn. 4 %O stiw o{n tapeinQsei eâutòn qw tò
paidíon toûto, o˚tów \stin ` meízvn \n t_ basileíŸ tôn
o[ranôn. 5 Kaì $ow \àn déjhtai paidíon toioûton ¢n \pì t!
•nómatí mou, \mè déxetai: 6 $O w d' ©n skandalís+ £na tôn
mikrôn toútvn tôn pisteuóntvn e†w \mé, sumférei a[t! ®na
kremasy_ múlow •nikòw e†w tòn tráxhlon a[toû, kaì
katapontisy_ \n t! pelágei têw yalásshw. 7 O[aì t! kósm~
˙pò tôn skandálvn: ˙nágkh gár \stin \lyeîn tà skándala:
pl|n o[aì t! ˙nyrQp~ \keín~, di' o˚ tò skándalon ¡rxetai.
8
E† dè = xeír sou (h ` poúw sou skandalízei se, ¡kkocon a[tà
kaì bále ˙pò soû: kalón soi \stìn e†selyeîn e†w t|n zv|n
xvlòn (h kullón, (h dúo xeîraw (h dúo pódaw ¡xonta blhyênai e†w
tò pûr tò a†Qnion. 9 Kaì e† ` •fyalmów sou skandalízei se,
¡jele a[tòn kaì bále ˙pò soû: kalón soi \stìn monófyalmon
e†w t|n zv|n e†selyeîn, (h dúo •fyalmoùw ¡xonta blhyênai e†w
t|n géennan toû purów. 10 Ô râte m| katafron}shte e^nòw tôn
mikrôn toútvn, légv gàr ømîn –ti o¥ ƒggeloi a[tôn \n
o[ranoîw dià pantòw blépousin tò prósvpon toû patrów mou
toû \n o[ranoîw. 11 )Hlyen gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou sôsai tò
˙polvlów. 12 Tí ømîn dokeî; &Eàn génhtaí tini ˙nyrQp~ e^katòn
próbata, kaì planhy_ ¢n \j a[tôn: o[xì ˙feìw tà \nen}konta
\nnéa, \pì tà ªrh poreuyeìw zhteî tò planQmenon; 13 Kaì \àn
génhtai eøreîn a[tó, ˙m|n légv ømîn –ti xaírei \p' a[t!
mâllon, (h \pì toîw \nen}konta \nnéa toîw m| peplanhménoiw.
14
O%utvw o[k ¡stin yélhma ¡mprosyen toû patròw ømôn toû \n
o[ranoîw, ®na ˙pólhtai e<w tôn mikrôn toútvn.
18.2 ` &Ihsoûw ♦ — 18.8 xvlòn (h kullón ♦ kullòn (h

18.5 paidíon toioûton ¢n ♦ ¢n paidíon xvlòn
toioûto 18.11 —
18.6 e†w tòn ♦ perì tòn 18.12 ˙feìw ♦ ˙f}sei
18.7 \stin ♦ — 18.12 poreuyeìw ♦ kaì poreuyeìw
18.7 \keín~ ♦ — 18.14 e<w ♦ ¢n
18.8 a[tà ♦ a[tòn
39
TO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TO
15
&E à n dè a^ mart}s+ e†w sè ` ˙delfów sou, u % page kaì
¡legjon a[tòn metajù soû kaì a[toû mónou. &Eán sou ˙koús+,
\kérdhsaw tòn ˙delfón sou: 16 \àn dè m| ˙koús+, parálabe
metà soû ¡ti £na (h dúo, ®na \pì stómatow dúo martúrvn (h triôn
stay_ pân ]êma: 17 \à n dè parakoús+ a[tôn, e†pè t_
\kklhsíŸ: \àn dè kaì têw \kklhsíaw parakoús+, ¡stv soi
% sper ` \ynikòw kaì ` telQnhw. 18 &Am|n légv ømîn, –sa \àn
v
d}shte \pì têw gêw, ¡stai dedeména \n t! o[ran!: kaì –sa \àn
lúshte \pì têw gêw, ¡stai leluména \n t! o[ran!. 19 Pálin
˙m|n légv ømîn, –ti \àn dúo ømôn sumfvn}svsin \pì têw gêw
perì pantòw prágmatow o˚ \àn a†t}svntai, gen}setai a[toîw
parà toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 20 O˚ gár e†sin dúo (h
treîw sunhgménoi e†w tò \mòn ªnoma, \keî e†mì \n més~ a[tôn.
21
Tóte proselyWn a[t! ` Pétrow eÂpen, Kúrie, posákiw
a^ mart}sei e†w \mè ` ˙delfów mou, kaì ˙f}sv a[t!; %Evw
e^ ptákiw; 22 Légei a[t! ` &Ihsoûw, O[ légv soi £vw e^ ptákiw,
˙ll' £vw e^bdomhkontákiw e^ptá. 23 Dià toûto qmoiQyh =
basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ basileî, $o w “yél h s en
sunârai lógon metà tôn doúlvn a[toû. 24 &Arjaménou dè
a[toû sunaírein, proshnéxyh a[t! e<w •feiléthw murívn
talántvn. 25 M| ¡xontow dè a[toû ˙podoûnai \kéleusen
a[tòn ` kúriow a[toû prayênai, kaì t|n gunaîka a[toû kaì tà
tékna, kaì pánta –sa eÂxen, kaì ˙podoyênai. 26 PesWn o{n `
doûlow prosekúnei a[t!, légvn, Kúrie, Makroyúmhson \p'
\moí, kaì pánta soi ˙podQsv. 27 Splagxnisyeìw dè ` kúriow toû
doúlou \keínou ˙pélusen a[tón, kaì tò dáneion ˙fêken a[t!.
28
&EjelyWn dè ` doûlow \keînow e˚ren £na tôn sundoúlvn
a[toû, $ow v* feilen a[t! e^katòn dhnária, kaì krat}saw a[tòn
¡pnigen, légvn, &Apódow moi eÊ ti •feíleiw. 29 PesWn o{n `
súndoulow a[toû e†w toùw pódaw a[toû parekálei a[tón,
légvn, Makroyúmhson \p' \moí, kaì ˙podQsv soi. 30 Ô dè o[k
18.15 e†w sè ♦ ê†w sè˜ 18.22 ˙ll' ♦ ˙llà

18.15 kaì ¡legjon ♦ ¡legjon 18.25 a[toû prayênai ♦ prayênai
18.18 dedeména \n t! ♦ dedeména \n 18.25 a[toû kaì ♦ kaì
18.18 leluména \n t! ♦ leluména \n 18.25 eÂxen ♦ ¡xei
18.19 ˙m|n ♦ ˆ˙m|n˜ 18.26 Kúrie ♦ —
18.19 ømôn sumfvn}svsin ♦ 18.26 soi ˙podQsv ♦ ˙podQsv soi

sumfvn}svsin \j ømôn 18.28 moi ♦ —
18.21 a[t! ` Pétrow eÂpen ♦ ` Pétrow 18.29 e†w toùw pódaw a[toû ♦ —
eÂpen a[t!
40
TP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TP
æyelen, ˙llà ˙pelyWn ¡balen a[tòn e†w fulak}n, £vw o˚

˙pod! tò •feilómenon. 31 &Idóntew dè o¥ súndouloi a[toû tà
genómena \lup}yhsan sfódra: kaì \lyóntew diesáfhsan t!
kurí~ eâutôn pánta tà genómena. 32 Tóte proskalesámenow
a[tòn ` kúriow a[toû légei a[t!, Doûle ponhré, pâsan t|n
•feil|n \keínhn ˙fêká soi, \peì parekálesáw me: 33 o[k ¡dei
kaì sè \leêsai tòn súndoulón sou, qw kaì \gQ se “léhsa;
34
Kaì •rgisyeì w ` kúriow a[toû parédvken a[tòn toîw
basanistaîw, £vw o˚ ˙pod! pân tò •feilómenon a[t!.
35
O%utvw kaì ` pat}r mou ` \pourániow poi}sei ømîn, \àn m|
˙fête £kastow t! ˙delf! a[toû ˙pò tôn kardiôn ømôn tà
paraptQmata a[tôn.
19 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw toùw lógouw

toútouw, metêren ˙pò têw Galilaíaw, kaì ‘lyen e†w tà
–ria têw &Ioudaíaw péran toû &Iordánou. 2 Kaì “koloúyhsan
a[t! ªxloi polloí, kaì \yerápeusen a[toùw \keî. 3 Kaì
prosêlyon a[t! o¥ Farisaîoi peirázontew a[tón, kaì
légontew a[t!, E† ¡jestin ˙nyrQp~ ˙polûsai t|n gunaîka
a[toû katà pâsan a†tían; 4 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw,
O [k ˙négnvte –ti ` poi}saw ˙p' ˙rxêw ƒrsen kaì yêlu
\poíhsen a[toúw, 5 kaì eÂpen, %Eneken toútou kataleícei
ƒnyrvpow tòn patéra kaì t|n mhtéra, kaì patéra a[toû
proskollhy}setai t_ gunaikì a[toû, kaì ¡sontai o¥ dúo e†w kollhy}setai
sárka mían; 6 %Vste o[kéti e†sìn dúo, ˙llà sàrj mía: $o o{n `
yeòw sunézeujen, ƒnyrvpow m| xvrizétv. 7 Légousin a[t!, Tí
o{n Mvsêw \neteílato doûnai biblíon ˙postasíou, kaì
˙polûsai a[t}n; 8 Légei a[toîw –ti Mvsêw pròw t|n
sklhrokardían ømôn \pétrecen ømîn ˙polûsai tàw gunaîkaw
ømôn: ˙p' ˙rxêw dè o[ gégonen o%utvw. 9 Légv dè ømîn –ti $ow ©n
˙polús+ t|n gunaîka a[toû, m| \pì porneíŸ, kaì gam}s+
ƒllhn, moixâtai: kaì ` ˙poleluménhn gam}saw moixâtai.
18.30 o˚ ♦ — 19.4 poi}saw ♦ ktísaw

18.31 dè ♦ o{n 19.5 %Eneken ♦ %Eneka
18.33 kaì \gQ ♦ k˙gW 19.5 proskollhy}setai ♦
18.34 a[t! ♦ — kollhy}setai
18.35 \pourániow ♦ o[rániow 19.7 Mvsêw ♦ Mvüsêw
18.35 tà paraptQmata a[tôn ♦ — 19.7 a[t}n ♦ â[t}n˜

19.3 o¥ ♦ — 19.8 Mvsêw ♦ Mvüsêw
19.3 a[t! E† ♦ E† 19.9 kaì ` ˙poleluménhn gam}saw
19.4 a[toîw ♦ — moixâtai ♦ —
41
TQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TQ
10
Légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, E† o%utvw \stìn = a†tía toû
˙nyrQpou metà têw gunaików, o[ sumférei gamêsai. 11 Ô dè
eÂpen a[toîw, O[ pántew xvroûsin tòn lógon toûton, ˙ll' o<w
dédotai. 12 E†sìn gàr e[noûxoi, o®tinew \k koilíaw mhtròw
\g en n } y h s a n o%u tvw: kaí e†sin e[noûxoi, o®tinew
e[nouxísyhsan øpò tôn ˙nyrQpvn: kaí e†sin e[noûxoi, o®tinew
e[noúxisan e^ autoùw dià t|n basileían tôn o[ranôn. Ô
dunámenow xvreîn xvreítv.
13
Tóte proshnéxyh a[t! paidía, ®na tàw xeîraw \piy_
a[toîw, kaì proseújhtai: o¥ dè mayhtaì \petímhsan a[toîw.
14
Ô dè &Ihsoûw eÂpen, *Afete tà paidía, kaì m| kvlúete a[tà
\l yeî n prów me: tôn gàr toioútvn \stìn = basileía tôn
o[ranôn. 15 Kaì \piyeìw a[toîw tàw xeîraw, \poreúyh \keîyen.
16
Kaì †doú, e<w proselyWn eÂpen a[t!, Didáskale ˙gayé, tí
˙gayòn poi}sv, ®na ¡xv zv|n a†Qnion; 17 Ô dè eÂpen a[t!, Tí
me légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, ` yeów. E† dè yéleiw
e†selyeîn e†w t|n zv}n, t}rhson tàw \ntoláw. 18 Légei a[t!,
Poíaw; Ô dè &Ihsoûw eÂpen, Tò O[ foneúseiw: o[ moixeúseiw: o[
kléceiw: o[ ceudomartur}seiw: 19 tíma tòn patéra kaì t|n
mhtéra: kaí, ˙gap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. 20 Légei
a[t! ` neanískow, Pánta taûta \fulajámhn \k neóthtów mou:
tí ¡ti østerô; 21 *Efh a[t! ` &Ihsoûw, E† yéleiw téleiow eÂnai,
%upage, pQlhsón sou tà øpárxonta kaì dòw ptvxoîw, kaì £jeiw
yhsauròn \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi. 22 &Akoúsaw
dè ` neanískow tòn lógon ˙pêlyen lupoúmenow: ‘n gàr ¡xvn
kt}mata pollá.
23
Ô dè &Ihsoûw eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, &Am|n légv ømîn
–ti duskólvw ploúsiow e†seleúsetai e†w t|n basileían tôn
o[ranôn. 24 Pálin dè légv ømîn, e[kopQterón \stin kámhlon
dià trup}matow ]afídow dielyeî n , (h ploúsion e†w t|n
19.10 a[toû ♦ â[toû˜ E<w \stin ` ˙gayów

19.11 toûton ♦ ˆtoûton˜ 19.17 e†selyeîn e†w t|n zv}n ♦ e†w t|n
19.13 proshnéxyh ♦ proshnéxyhsan zv|n e†selyeîn
19.15 a[toîw tàw xeîraw ♦ tàw xeîraw 19.20 \fulajámhn \k neóthtów mou ♦
a[toîw \fúlaja
19.16 eÂpen a[t! ♦ a[t! eÂpen 19.21 ptvxoîw ♦ ˆtoîw˜ ptvxoîw
19.16 ˙gayé ♦ — 19.21 o[ran! ♦ o[ranoîw

19.16 ¡xv ♦ sxô 19.23 duskólvw ploúsiow ♦ ploúsiow
19.17 légeiw ˙gayón ♦ \rvtÅw perì toû duskólvw
˙gayoû 19.24 e†w ♦ e†selyeîn e†w
19.17 O[deìw ˙gayów e† m| e<w ` yeów ♦
42
TR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TR
basileían toû yeoû e†selyeîn. 25 &Akoúsantew dè o¥ mayhtaì

a[toû \jepl}ssonto sfódra, légontew, Tíw ƒra dúnatai
svyênai; 26 &Emblécaw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Parà
˙nyrQpoiw toûto ˙dúnatón \stin, parà dè ye! pánta dunatá. dunatá \stin
27
Tóte ˙pokriyeìw ` Pétrow eÂpen a[t!, &Idoú, =meîw ˙f}kamen
pánta kaì “kolouy}samén soi: tí ƒra ¡stai =mîn; 28 Ô dè
&I h s o û w eÂ p en a[toîw, &Am|n légv ømîn –ti ømeîw o¥
˙kolouy}santéw moi, \n t_ paliggenesíŸ –tan kayís+ ` u¥òw
toû ˙nyrQpou \pì yrónou dójhw a[toû, kayísesye kaì ømeîw
\pì dQdeka yrónouw, krínontew tàw dQdeka fulàw toû &Isra}l.
29
Kaì pâw –w ˙fêken o†kíaw, (h ˙delfoúw, (h ˙delfáw, (h patéra,
(h mhtéra, (h gunaîka, (h tékna, (h ˙groúw, £neken toû •nómatów
mou, e^ katontaplasíona l}cetai, kaì zv|n a†Qnion
klhronom}sei. 30 Polloì dè ¡sontai prôtoi ¡sxatoi, kaì
¡sxatoi prôtoi.
20 Ô moía gár \stin = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~

o†kodespót+, –stiw \jêlyen ßma prv› misyQsasyai
\rgátaw e†w tòn ˙mpelôna a[toû. 2 Kaì sumfvn}saw metà tôn
\rgatôn \k dhnaríou t|n =méran, ˙pésteilen a[toùw e†w tòn
˙mpelôna a[toû. 3 Kaì \jelyWn perì tríthn v % ran, eÂden
^ 4
ƒllouw e stôtaw \n t_ ˙gorÅ ˙rgoúw: kaì \keínoiw eÂpen,
Ûpágete kaì ømeîw e†w tòn ˙mpelôna, kaì $o \àn ” díkaion
dQsv ømîn. 5 O¥ dè ˙pêlyon. Pálin \jelyWn perì £kthn kaì
\náthn v % ran, \poíhsen qsaútvw. 6 Perì dè t|n e^ ndekáthn
% ran \jelyQn, e˚ren ƒllouw e^ stôtaw ˙rgoúw, kaì légei
v
a[toîw, Tí @de e^st}kate –lhn t|n =méran ˙rgoí; 7 Légousin
a[t!, %Oti o[deìw =mâw \misyQsato. Légei a[toîw, Ûpágete
kaì ømeîw e†w tòn ˙mpelôna, kaì $o \àn ” díkaion l}cesye.
8
&O cíaw dè genoménhw légei ` kúriow toû ˙mpelônow t!
\pitróp~ a[toû, Káleson toùw \rgátaw, kaì ˙pódow a[toîw tòn
misyón, ˙rjámenow ˙pò tôn \sxátvn £vw tôn prQtvn. 9 Kaì
\lyóntew o¥ perì t|n e^ndekáthn v
% ran ¡labon ˙nà dhnárion.
19.24 e†selyeîn ♦ — 20.2 Kaì sumfvn}saw ♦ Sumfvn}saw

19.25 a[toû ♦ — dè
19.28 kayísesye ♦ kay}sesye 20.5 \jelyWn ♦ ˆdè˜ \jelyWn
19.29 –w ♦ –stiw %
20.6 vran ♦—
19.29 (h gunaîka ♦ — 20.6 ˙rgoúw ♦ —
19.29 l}cetai ♦ l}mcetai 20.7 kaì $o \àn ” díkaion l}cesye ♦ —
43
TS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TS
10
&Elyóntew dè o¥ prôtoi \nómisan –ti pleîona l}contai: kaì
¡labon kaì a[toì ˙nà dhnárion. 11 Labóntew dè \gógguzon
katà toû o†kodespótou, 12 légontew –ti O˚toi o¥ ¡sxatoi mían
% ran \poíhsan, kaì Êsouw =mîn a[toùw \poíhsaw, toîw
v
bastásasin tò bárow têw =méraw kaì tòn kaúsvna. 13 Ô dè
˙pokriyeìw eÂpen e^ nì a[tôn, Êtaîre, o[k ˙dikô se: o[xì
dhnaríou sunefQnhsáw moi; 14 )Aron tò sòn kaì %upage: yélv
dè toút~ t! \sxát~ doûnai qw kaì soí. 15 (H o[k ¡jestín moi
poiêsai $o yélv \n toîw \moîw; E† ` •fyalmów sou ponhrów \stin,
–ti \gW ˙gayów e†mi; 16 O%utvw ¡sontai o¥ ¡sxatoi prôtoi, kaì o¥
prôtoi ¡sxatoi: polloì gàr e†sin klhtoí, •lígoi dè \klektoí.
17
Kaì ˙nabaínvn ` &Ihsoûw e†w Îerosóluma parélaben toùw
dQdeka mayhtàw kat' †dían \n t_ `d!, kaì eÂpen a[toîw,
18
&I d o ú , ˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì ` u¥òw toû
˙nyrQpou paradoy}setai toîw ˙rxiereûsin kaì
grammateûsin: kaì katakrinoûsin a[tòn yanát~, 19 kaì
paradQsousin a[tòn toîw ¡yn es i n e† w tò \mpaîjai kaì
mastigôsai kaì staurôsai: kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai.
20
Tóte prosêlyen a[t! = m}thr tôn u¥ôn Zebedaíou metà
tôn u¥ôn a[têw, proskunoûsa kaì a†toûsá ti par' a[toû.
21
Ô dè eÂpen a[t_, Tí yéleiw; Légei a[t!, E†pè ®na kayísvsin
o˚toi o¥ dúo u¥oí mou, e<w \k dejiôn sou, kaì e<w \j e[vnúmvn
sou, \n t_ basileíŸ sou. 22 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, O[k
oÊdate tí a†teîsye. Dúnasye pieîn tò pot}rion $o \gW méllv
pínein, (h tò báptisma $o \gW baptízomai baptisyênai;
Légousin a[t!, Dunámeya . 23 Kaì légei a[toîw, Tò mèn
pot}rión mou píesye, kaì tò báptisma $o \gW baptízomai
baptisy}sesye: Tò dè kayísai \k dejiôn mou kaì \j e[vnúmvn
mou, o[k ¡stin \mòn doûnai, ˙ll' o<w =toímastai øpò toû
patrów mou. 24 Kaì ˙koúsantew o¥ déka “ganákthsan perì tôn
20.10 &Elyóntew dè ♦ Kaì \lyóntew 20.17 mayhtàw ♦ ˆmayhtàw˜

20.10 pleîona ♦ pleîon 20.17 \n t_ `d! kaì ♦ kaì \n t_ `d!
20.10 l}contai ♦ l}mcontai 20.19 ˙nast}setai ♦ \gery}setai
20.10 kaì a[toì ˙nà dhnárion ♦ ˆtò˜ 20.20 par' ♦ ˙p'
˙nà dhnárion kaì a[toí 20.22 (h tò báptisma $o \gW baptízomai
20.12 –ti ♦ — baptisyênai ♦ —
20.13 eÂpen e^nì a[tôn ♦ e^nì a[tôn eÂpen 20.23 Kaì légei ♦ Légei
20.15 (H ♦ ˆ(H˜ 20.23 kaì tò báptisma $o \gW

20.15 poiêsai $o yélv ♦ $o yélv poiêsai baptízomai baptisy}sesye ♦ —
20.15 E† ♦ (H 20.23 mou o[k ♦ o[k
20.16 polloì gàr e†sin klhtoí •lígoi dè 20.23 doûnai ♦ ˆtoûto˜ doûnai
\klektoí ♦ —
44
TT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TT
dúo ˙delfôn. 25 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow a[toùw eÂpen,

OÊdate –ti o¥ ƒrxontew tôn \ynôn katakurieúousin a[tôn, kaì
o¥ megáloi katejousiázousin a[tôn. 26 O[x o%utvw dé ¡stai \n
ømîn: ˙ll' $ow \àn yél+ \n ømîn mégaw genésyai ¡stai ømôn
diákonow: 27 kaì $ow \àn yél+ \n ømîn eÂnai prôtow ¡stv ømôn
doûlow: 28 v % sper ` u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyen
diakonhyênai, ˙llà diakonêsai, kaì doûnai t|n cux|n a[toû
lútron ˙ntì pollôn.
29
Kaì \kporeuoménvn a[tôn ˙pò &IerixQ, “koloúyhsen
a[t! ªxlow polúw. 30 Kaì †doú, dúo tufloì kay}menoi parà
t|n `dón, ˙koúsantew –ti &Ihsoûw parágei, ¡krajan, légontew,
&Eléhson =mâw, kúrie, u¥òw Dauíd. 31 Ô dè ªxlow \petímhsen
a[toîw ®na sivp}svsin. O¥ dè meîzon ¡krazon, légontew,
&Eléhson =mâw, kúrie, u¥òw Dauíd. 32 Kaì stàw ` &Ihsoûw
\f Q n h s en a[toúw, kaì eÂpen, Tí yél et e poi}sv ømîn;
33
Légousin a[t!, Kúrie, ®na ˙noixyôsin =môn o¥ •fyalmoí.
34
Splagxnisyeìw dè ` &Ihsoûw %hcato tôn •fyalmôn a[tôn: kaì
e[yévw ˙néblecan a[tôn o¥ •fyalmoí, kaì “koloúyhsan
a[t!.
21 Kaì –te æggis an e†w Îer os ól uma, kaì ‘lyon e†w

Bhysfagê pròw tò ªrow tôn &Elaiôn, tóte ` &Ihsoûw
˙pésteilen dúo mayhtáw, 2 légvn a[toîw, Poreúyhte e†w t|n
Bhyfagê
kQmhn t|n ˙pénanti ømôn, kaì e[yév w eø r } s et e ªnon

dedeménhn, kaì pôlon met' a[têw: lúsantew ˙gágeté moi. 3 Kaì
\án tiw ømîn eÊp+ ti, \reîte –ti Ô kúriow a[tôn xreían ¡xei:
e[yévw dè ˙postéllei a[toúw. 4 Toûto dè –lon gégonen, ®na
plhrvy_ tò ]hyèn dià toû prof}tou, légontow, 5 EÊpate t_
yugatrì SiQn, &Idoú, ` basileúw sou ¡rxetaí soi, pra°w kaì
\pibebhkWw \pì ªnon kaì pôlon u¥òn øpozugíou. 6 Poreuyéntew
dè o¥ mayhtaí, kaì poi}santew kayWw prosétajen a[toîw `
20.26 dé ♦ — 21.1 Bhysfagê pròw ♦ Bhyfag| e†w

20.27 \àn ♦ ©n 21.1 ` ♦—
20.27 ¡stv ♦ ¡stai 21.2 Poreúyhte ♦ Poreúesye
20.30 kúrie ♦ ˆkúrie˜ 21.2 ˙pénanti ♦ katénanti
20.31 ¡krazon ♦ ¡krajan 21.3 e[yévw dè ˙postéllei ♦ e[yùw dè
20.33 ˙noixyôsin =môn o¥ •fyalmoí ♦ ˙posteleî
˙noigôsin o¥ •fyalmoì =môn 21.4 –lon ♦ —

20.34 •fyalmôn ♦ •mmátvn 21.5 pôlon ♦ \pì pôlon
20.34 a[tôn o¥ •fyalmoí ♦ — 21.6 prosétajen ♦ sunétajen
45
TU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TU
&Ihsoûw, 7 ægagon t|n ªnon kaì tòn pôlon, kaì \péyhkan \pánv
a[tôn tà ¥mátia a[tôn, kaì \pekáyisen \pánv a[tôn. 8 Ô dè
pleîstow ªxlow ¡strvsan eâutôn tà ¥mátia \n t_ `d!: ƒlloi
dè ¡kopton kládouw ˙pò tôn déndrvn, kaì \strQnnuon \n t_
`d!. 9 O¥ dè ªxloi o¥ proágontew kaì o¥ ˙kolouyoûntew
¡krazon, légontew, ^Vsannà t! u¥! Dauíd: E[loghménow `
\rxómenow \n •nómati kuríou: ^Vsannà \n toîw øcístoiw.
10
Kaì e†selyóntow a[toû e†w Îerosóluma, \seísyh pâsa =
póliw, légousa, Tíw \stin o˚tow; 11 O¥ dè ªxloi ¡legon, O˚tów
\stin &Ihsoûw ` prof}thw, ` ˙pò Nazarèt têw Galilaíaw.
12
Kaì e†sêlyen ` &Ihsoûw e†w tò ¥eròn toû yeo û , kaì
\jébalen pántaw toùw pvloûntaw kaì ˙gorázontaw \n t! ¥er!,
kaì tàw trapézaw tôn kollubistôn katéstrecen, kaì tàw
kayédraw tôn pvloúntvn tàw peristeráw. 13 Kaì légei a[toîw,
Gégraptai, Ô oÂków mou oÂkow proseuxêw klhy}setai: ømeîw dè
a[tòn \poi}sate sp}laion l+stôn. 14 Kaì prosêlyon a[t!
xv l o ì kaì tufloì \n t! ¥er ! : kaì \yer á p eu s en a[toúw.
15
&Idóntew dè o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw tà yaumásia $a
\poíhsen, kaì toùw paîdaw krázontaw \n t! ¥er!, kaì légontaw,
^Vsannà t! u¥! Dauíd, “ganákthsan, 16 kaì eÂpon a[t!,
&Akoúeiw tí o˚toi légousin; Ô dè &Ihsoûw légei a[toîw, Naí:
o[dépote ˙négnvte –ti &Ek stómatow nhpívn kaì yhlazóntvn
kathrtísv aÂnon; 17 Kaì katalipWn a[toùw \jêlyen ¡jv têw
pólevw e†w Bhyanían, kaì h[lísyh \keî.
18
Prv›aw dè \panágvn e†w t|n pólin, \peínasen:
19
kaì †dWn sukên mían \pì têw `doû, ‘lyen \p' a[t}n, kaì
o[dèn e˚ren \n a[t_ e† m| fúlla mónon: kaì légei a[t_,
Mhkéti \k soû karpòw génhtai e†w tòn a†ôna. Kaì \jhrányh
paraxrêma = sukê. 20 Kaì †dóntew o¥ mayhtaì \yaúmasan,
légontew, Pôw paraxrêma \jhrányh = sukê; 21 &Apokriyeìw dè
` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, &Am|n légv ømîn, \àn ¡xhte pístin, kaì
m| diakriyête, o[ mónon tò têw sukêw poi}sete, ˙llà k©n t!
21.7 \péyhkan \pánv ♦ \péyhkan \p' 21.12 toû yeoû ♦ —

21.7 a[tôn kaì ♦ kaì 21.13 \poi}sate ♦ poieîte
21.9 kaì ♦ a[tòn kaì 21.14 xvloì kaì tufloì ♦ tufloì kaì
21.11 &Ihsoûw ` prof}thw ♦ ` prof}thw xvloì
&Ihsoûw 21.15 krázontaw ♦ toùw krázontaw
21.11 Nazarèt ♦ Nazarèy 21.16 eÂpon ♦ eÂpan
21.12 ` ♦ — 21.18 Prv›aw ♦ Prv›
46
TV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ TV
ªrei toút~ eÊphte, *Aryhti kaì bl}yhti e†w t|n yálassan,

gen}setai. 22 Kaì pánta –sa \àn a†t}shte \n t_ proseux_, ©n
pisteúontew, l}cesye.
23
Kaì \lyónti a[t! e†w tò ¥erón, prosêlyon a[t!
didáskonti o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû,
légontew, &En poíŸ \jousíŸ taûta poieîw; Kaì tíw soi ¡dvken
t|n \jousían taúthn; 24 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw,
&Ervt}sv ømâw k˙gW lógon £na, $on \àn eÊphté moi, k˙gW ømîn
\rô \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 25 Tò báptisma &Ivánnou
póyen ‘n; &Ej o[ranoû (h \j ˙nyrQpvn; O¥ dè dielogízonto par'
eâutoîw, légontew, &Eàn eÊpvmen, &Ej o[ranoû, \reî =mîn, Dià tí
o{n o[k \pisteúsate a[t!; 26 &Eàn dè eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn,
foboúmeya tòn ªxlon: pántew gàr ¡xousin tòn &Ivánnhn qw
prof}thn. 27 Kaì ˙pokriyéntew t! &Ihsoû eÂpon, O[k oÊdamen.
*Efh a[toîw kaì a[tów, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸ
taûta poiô. 28 Tí dè ømîn dokeî; *Anyrvpow eÂxen tékna dúo,
kaì proselyWn t! prQt~ eÂpen, Téknon, %upage, s}meron
\rgázou \n t! ˙mpelôní mou. 29 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, O[
yélv: %usteron dè metamelhyeíw, ˙pêlyen. 30 Kaì proselyWn
t! deutér~ eÂpen qsaútvw. Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, &EgQ, e^tér~
kúrie: kaì o[k ˙pêlyen. 31 Tíw \k tôn dúo \poíhsen tò yélhma

toû patrów; Légousin a[t!, Ô prôtow. Légei a[toîw ` &Ihsoûw,
&Am|n légv ømîn, –ti o¥ telônai kaì a¥ pórnai proágousin
ømâw e†w t|n basileían toû yeoû. 32 )Hlyen gàr pròw ømâw
&Ivánnhw \n `d! dikaiosúnhw, kaì o[k \pisteúsate a[t!: o¥ dè
telônai kaì a¥ pórnai \písteusan a[t!: ømeîw dè †dóntew o[
metemel}yhte %usteron toû pisteûsai a[t!.
33
*A l l h n parabol|n ˙koúsate. *Anyrvpów tiw ‘n
o†kodespóthw, –stiw \fúteusen ˙mpelôna, kaì fragmòn a[t!
periéyhken, kaì v * rujen \n a[t! lhnón, kaì Œkodómhsen
púrgon, kaì \jédoto a[tòn gevrgoîw, kaì ˙ped}mhsen. 34 %O te
21.22 \àn ♦ ©n 21.28 mou ♦ —

21.22 l}cesye ♦ l}mcesye 21.30 Kaì proselyWn t! deutér~ ♦
21.23 \lyónti a[t! ♦ \lyóntow a[toû ProselyWn dè t! e^tér~
21.25 &Ivánnou ♦ tò &Ivánnou 21.31 a[t! ♦ —
21.25 par' ♦ \n 21.32 pròw ømâw &Ivánnhw ♦ &Ivánnhw
21.26 ¡xousin tòn &Ivánnhn qw pròw ømâw

prof}thn ♦ qw prof}thn ¡xousin 21.32 o[ ♦ o[dè
tòn &Ivánnhn 21.33 tiw ♦ —
21.27 eÂpon ♦ eÂpan 21.33 \jédoto ♦ \jédeto
47
UM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UM
dè æggisen ` kairòw tôn karpôn, ˙pésteilen toùw doúlouw

a[toû pròw toùw gevrgoúw, labeîn toùw karpoùw a[toû: 35 kaì
labóntew o¥ gevrgoì toùw doúlouw a[toû, $on mèn ¡deiran, $on dè
˙pékteinan, $on dè \liyobólhsan. 36 Pálin ˙pésteilen ƒllouw
doúlouw pleíonaw tôn prQtvn: kaì \poíhsan a[toîw qsaútvw.
37
%Usteron dè ˙pésteilen pròw a[toùw tòn u¥òn a[toû, légvn,
&Entrap}sontai tòn u¥ón mou. 38 O¥ dè gevrgoì †dóntew tòn u¥òn
eÂ p o n \n e^ autoîw, O ˚tów \stin ` klhronómow: deû t e,
˙pokteínvmen a[tón, kaì katásxvmen t|n klhronomían a[toû.
39
Kaì labóntew a[tòn \jébalon ¡jv toû ˙mpelônow kaì
˙pékteinan. 40 %O tan o{n ¡ly+ ` kúriow toû ˙mpelônow, tí
poi}sei toîw gevrgoîw \keínoiw; 41 Légousin a[t!, Kakoùw
kakôw ˙polései a[toúw, kaì tòn ˙mpelôna \kdQsetai ƒlloiw
gevrgoîw, o®tinew ˙podQsousin a[t! toùw karpoùw \n toîw
kairoîw a[tôn. 42 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, O[dépote ˙négnvte
\n taîw grafaîw, Líyon $on ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew,
o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw: parà kuríou \géneto a%uth,
kaì ¡stin yaumast| \n •fyalmoîw =môn; 43 Dià toûto légv
ømîn –ti ˙ry}setai ˙f' ømôn = basileía toû yeo û , kaì
doy}setai ¡ynei poioûnti toùw karpoùw a[têw. 44 Kaì ` pesWn
\pì tòn líyon toûton sunylasy}setai: \f' $on d' ©n pés+,
likm}sei a[tón. 45 Kaì ˙koúsantew o¥ ˙rxiereîw kaì o¥
Farisaîoi tàw parabolàw a[toû ¡gnvsan –ti perì a[tôn
légei. 46 Kaì zhtoûntew a[tòn kratêsai, \fob}yhsan toùw
ªxlouw, \peid| qw prof}thn a[tòn eÂxon.
22 Kaì ˙pok r iyeìw ` &Ihsoûw pál in eÂp en a[t oîw \n

parabo l a î w, légvn, 2 ^V m o i Q yh = basileía tôn
o[ranôn ˙nyrQp~ basileî, –stiw \poíhsen gámouw t! u¥!
a[toû: 3 kaì ˙pésteilen toùw doúlouw a[toû kalésai toùw
keklhménouw e†w toùw gámouw, kaì o[k æyelon \lyeîn. 4 Pálin
˙pésteilen ƒllouw doúlouw, légvn, EÊpate toîw keklhménoiw.
&Idoú, tò ƒristón mou =toímasa, o¥ taûroí mou kaì tà sitistà
teyuména, kaì pánta £toima: deûte e†w toùw gámouw. 5 O¥ dè
21.38 katásxvmen ♦ sxômen 22.1 a[toîw \n parabolaîw ♦ \n

21.44 Kaì ♦ ˆKaì parabolaîw a[toîw
21.44 a[tón ♦ a[tón˜ 22.4 =toímasa ♦ =toímaka
21.46 \peid| qw ♦ \peì e†w
48
UN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UN
˙mel}santew ˙pêlyon, ` mèn e†w tòn Êdion ˙grón, ` dè e†w t|n

\mporían a[toû: 6 o¥ dè loipoì krat}santew toùw doúlouw
a[toû %ubrisan kaì ˙pékteinan. 7 Kaì ˙koúsaw ` basileùw
&
\keînow vrgísyh, kaì pémcaw tà strateúmata a[toû ˙pQlesen
toùw foneîw \keínouw, kaì t|n pólin a[tôn \néprhsen. 8 Tóte
légei toîw doúloiw a[toû, Ô mèn gámow £toimów \stin, o¥ dè
keklhménoi o[k ‘san ƒjioi. 9 Poreúesye o{n \pì tàw diejódouw
tôn `dôn, kaì –souw ©n e%urhte, kalésate e†w toùw gámouw. \àn
10
Kaì \jelyóntew o¥ doûloi \keînoi e†w tàw `doùw sun}gagon
pántaw –souw e˚ron, ponhroúw te kaì ˙gayoúw: kaì \pl}syh `
gámow ˙nakeiménvn. 11 E†selyWn dè ` basileùw yeásasyai
toùw ˙nakeiménouw eÂden \keî ƒnyrvpon o[k \ndeduménon
¡nduma gámou: 12 kaì légei a[t!, Êtaîre, pôw e†sêlyew @de m|
¡xvn ¡nduma gámou; Ô dè \fimQyh. 13 Tóte eÂpen ` basileùw
toîw diakónoiw, D}santew a[toû pódaw kaì xeîraw, ƒrate xeîraw kaì pódaw
a[tòn kaì \kbálete e†w tò skótow tò \jQteron: \keî ¡stai `

klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 14 Polloì gár e†sin
klhtoí, •lígoi dè \klektoí.
15
Tóte poreuyéntew o¥ Farisaîoi sumboúlion ¡labon –pvw
a[tòn pagideúsvsin \n lóg~. 16 Kaì ˙postéllousin a[t! toùw
mayhtàw a[tôn metà tôn ^Hr~dianôn, légontew, Didáskale,
oÊdamen –ti ˙lhy|w eÂ, kaì t|n `dòn toû yeoû \n ˙lhyeíŸ
didáskeiw, kaì o[ mélei soi perì o[denów, o[ gàr blépeiw e†w
prósvpon ˙nyrQpvn. 17 E†pè o{n =mîn, tí soi dokeî; *Ejestin
doûna i kênson Kaísari, (h o·; 18 Gnoùw dè ` &Ihsoûw t|n
ponhrían a[tôn eÂ p en , Tí me peirázete, øpokritaí;
19
&Epideíjaté moi tò nómisma toû k}nsou. O¥ dè pros}negkan
a[t! dhnárion. 20 Kaì légei a[toîw, Tínow = e†kWn a%uth kaì =
\pigraf}; 21 Légousin a[t!, Kaísarow. Tóte légei a[toîw,
&Apódote o{n tà Kaísarow Kaísari: kaì tà toû yeoû t! ye!.
22
Kaì ˙koúsantew \yaúmasan: kaì ˙féntew a[tòn ˙pêlyon.
23
&En \keín+ t_ =mérŸ prosêlyon a[t! Saddoukaîoi, o¥
légontew m| eÂnai ˙nástasin, kaì \phrQthsan a[tón,
22.5 ` mèn ♦ $ow mèn 22.13 eÂpen ` basileùw ♦ ` basileùw

22.5 ` dè e†w ♦ $ow dè \pì eÂpen

22.7 Kaì ˙koúsaw ` basileùw \keînow 22.13 ƒrate a[tòn kaì \kbálete ♦
♦ Ô dè basileùw \kbálete a[tòn
22.9 ©n ♦ \àn 22.22 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan
22.10 –souw ♦ o¬w 22.23 o¥ ♦ —
49
UO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UO
24
légontew, Didáskale, Mvsêw eÂpen, &Eán tiw ˙poyán+ m|
¡xvn tékna, \pigambreúsei ` ˙delfòw a[toû t|n gunaîka
a[toû, kaì ˙nast}sei spérma t! ˙delf! a[toû. 25 )Hsan dè
par' =mîn e^ptà ˙delfoí: kaì ` prôtow gam}saw \teleúthsen:
kaì m| ¡xvn spérma, ˙fêken t|n gunaîka a[toû t! ˙delf!
a[toû. 26 Ô moívw kaì ` deúterow, kaì ` trítow, £vw tôn e^ptá.
27
%Usteron dè pántvn ˙péyanen kaì = gun}. 28 &En t_ o{n
˙nastásei, tínow tôn e^ ptà ¡stai gun}; Pántew gàr ¡sxon
a[t}n. 29 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Planâsye, m|
e†dótew tàw grafáw, mhdè t|n dúnamin toû yeoû. 30 &En gàr t_
˙nastásei o·te gamoûsin, o·te \kgamízontai, ˙ll' qw ƒggeloi
toû yeoû \n o[ran! e†sin. 31 Perì dè têw ˙nastásevw tôn
nekrôn, o[k ˙négnvte tò ]hyèn ømîn øpò toû yeoû, légontow,
32
&EgQ e†mi ` yeòw &Abraám, kaì ` yeòw &Isaák, kaì ` yeòw
&IakQb; O[k ¡stin ` yeòw yeòw nekrôn, ˙llà zQntvn. 33 Kaì
˙koúsantew o¥ ªxloi \jepl}ssonto \pì t_ didax_ a[toû.
34
O¥ dè Farisaîoi, ˙koúsantew –ti \fímvsen toùw
Saddoukaíouw, sun}xyhsan \pì tò a[tó. 35 Kaì \phrQthsen e<w
\j a[tôn nomików, peirázvn a[tón, kaì légvn, 36 Didáskale,
poía \ntol| megálh \n t! nóm~; 37 ` dè &Ihsoûw ¡fh a[t!,
&Agap}seiw kúrion tòn yeón sou, \n –l+ kardíŸ sou, kaì \n –l+
cux_ sou, kaì \n –l+ t_ dianoíŸ sou. 38 A%uth \stìn prQth kaì
a%uth megálh \ntol}. 39 Deutéra dè `moía a[t_, &Agap}seiw tòn
plhsíon sou qw seautón. 40 &En taútaiw taîw dusìn \ntolaîw
–low ` nómow kaì o¥ profêtai krémantai.
41
Sunhgménvn dè tôn Farisaívn, \phrQthsen a[toùw `
&Ihsoûw, 42 légvn, Tí ømîn dokeî perì toû xristoû; Tínow u¥ów
\stin; Légousin a[t!, Toû Dauíd. 43 Légei a[toîw, Pôw o{n
Dauìd \n pneúmati kúrion a[tòn kaleî, légvn, 44 EÂpen `
kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dejiôn mou, £vw ©n yô toùw
22.24 Mvsêw ♦ Mvüsêw 22.37 kardíŸ ♦ t_ kardíŸ

22.25 gam}saw ♦ g}maw 22.37 cux_ ♦ t_ cux_
22.27 kaì ♦ — 22.38 prQth kaì megálh ♦ = megálh kaì
22.28 o{n ˙nastásei ♦ ˙nastásei o{n prQth
22.30 \kgamízontai ♦ gamízontai 22.40 kaì ♦ krématai kaì
22.30 toû yeoû \n ♦ \n t! 22.40 krémantai ♦ —
22.32 ` yeòw yeòw ♦ ˆ`˜ yeòw 22.43 kúrion a[tòn kaleî ♦ kaleî
22.35 nomików ♦ ˆnomikòw˜ a[tòn kúrion
22.35 kaì légvn ♦ — 22.44 ` ♦ —
22.37 &Ihsoûw ♦ —
50
UP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UP
\xyroúw sou øpopódion tôn podôn sou; 45 E† o{n Dauìd kaleî

a[tòn kúrion, pôw u¥òw a[toû \stin; 46 Kaì o[deìw \dúnato
a[t! ˙pokriyênai lógon: o[dè \tólmhsén tiw ˙p' \keínhw têw
=méraw \pervtêsai a[tòn o[kéti.
23 Tóte ` &Ihsoûw \lálhsen toîw ªxloiw kaì toîw mayhtaîw

a[toû, 2 légvn, &Epì têw Mvsévw kayédraw \káyisan
o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi: 3 pánta o{n –sa \àn eÊpvsin
ømîn threîn, threîte kaì poieîte: katà dè tà ¡rga a[tôn m|
poieîte, légousin gàr kaì o[ poioûsin. 4 Desmeúousin gàr
fortía baréa kaì dusbástakta, kaì \pitiyéasin \pì toùw
* mouw tôn ˙nyrQpvn, t! dè daktúl~ a[tôn o[ yélousin
v
kinêsai a[tá. 5 Pánta dè tà ¡rga a[tôn poioûsin pròw tò
yeayênai toîw ˙nyrQpoiw: platúnousin dè tà fulakt}ria
a[tôn, kaì megalúnousin tà kráspeda tôn ¥matívn a[tôn:
6
filoûsín te t|n prvtoklisían \n toîw deípnoiw, kaì tàw
prvtokayedríaw \n taîw sunagvgaîw, 7 kaì toùw ˙spasmoùw \n
taîw ˙goraîw, kaì kaleîsyai øpò tôn ˙nyrQpvn, ^Rabbí,
^Rabbí: 8 ømeîw dè m| klhyête ^Rabbí: e<w gár \stin ømôn `
kayhght}w, ` xristów: pántew dè ømeîw ˙delfoí \ste. 9 Kaì
patéra m| kaléshte ømôn \pì têw gêw: e<w gár \stin ` pat|r
ømôn, ` \n toîw o[ranoîw. 10 mhdè klhyête kayhghtaí: e<w gàr
ømôn \stin ` kayhght}w, ` xristów. 11 Ô dè meízvn ømôn ¡stai
ømôn diákonow. 12 %O stiw dè øcQsei eâutón, tapeinvy}setai:
kaì –stiw tapeinQsei eâutón, øcvy}setai.
13
O[aì dé ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti
katesyíete tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makrà
proseuxómenoi: dià toûto l}cesye perissóteron kríma.
14
O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti kleíete
22.44 øpopódion ♦ øpokátv 23.7 ^Rabbí ^Rabbí ♦ ^Rabbí

22.46 a[t! ˙pokriyênai ♦ ˙pokriyênai 23.8 kayhght}w ` xristów ♦
a[t! didáskalow
23.2 Mvsévw ♦ Mvüsévw 23.9 ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw ♦
23.3 threîn threîte kaì poieîte ♦ ømôn ` pat|r ` o[rániow
poi}sate kaì threîte 23.10 e<w gàr ømôn \stin ` kayhght}w ♦
23.4 gàr ♦ dè –ti kayhght|w ømôn \stin e<w
23.4 kaì dusbástakta ♦ ˆkaì 23.13 katesyíete tàw o†kíaw tôn xhrôn,
dusbástakta˜ kaì profásei makrà
23.4 t! dè ♦ a[toì dè t! proseuxómenoi: dià toûto
23.5 platúnousin dè ♦ platúnousin l}cesye perissóteron kríma ♦

gàr —
23.5 tôn ¥matívn a[tôn ♦ — 23.14 O[aì ømîn, grammateîw kaì
23.6 te ♦ dè Farisaîoi, øpokritaí, –ti ♦ —
51
UQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UQ
t|n basileían tôn o[ranôn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn: ømeîw

gàr o[k e† s ér xes ye, o[dè toùw e†serxoménouw ˙fíete
e†selyeîn.
15
O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti
periágete t|n yá l a s s a n kaì t|n jhràn poiêsai £na
pros}luton, kaì –tan génhtai, poieîte a[tòn u¥òn geénnhw
diplóteron ømôn.
16
O[aì ømîn, `dhgoì tufloí, o¥ légontew, $Ow ©n •mós+ \n
t! na!, o[dén \stin: $ow d' ©n •mós+ \n t! xrus! toû naoû,
•feílei. 17 Mvroì kaì tufloí: tíw gàr meízvn \stín, ` xrusów, (h
` naòw ` a^ giázvn tòn xrusón; 18 Kaí, $Ow \àn •mós+ \n t!
yusiasthrí~, o[dén \stin: $ow d' ©n •mós+ \n t! dQr~ t!
\pánv a[toû, •feílei. 19 Mvroì kaì tufloí: tí gàr meîzon, tò
dôron, (h tò yusiast}rion tò a^ giázon tò dôron; 20 Ô o{n
•mósaw \n t! yusiasthrí~ •mnúei \n a[t! kaì \n pâsin toîw
\pánv a[toû: 21 kaì ` •mósaw \n t! na! •mnúei \n a[t! kaì \n
t! katoik}santi a[tón: 22 kaì ` •mósaw \n t! o[ran! •mnúei
\n t! yrón~ toû yeoû kaì \n t! kayhmén~ \pánv a[toû.
23
˙podekatoûte tò =dúosmon kaì tò ƒnhyon kaì tò kúminon, kaì
˙f}kate tà barútera toû nómou, t|n krísin kaì tòn ¡leon kaì
t|n pístin: taûta ¡dei poiêsai, k˙keîna m| ˙fiénai.
24
Ô dhgoì tufloí, o¥ diülízontew tòn kQnvpa, t|n dè kámhlon
katapínontew.
25
kayarízete tò ¡jvyen toû pothríou kaì têw parocídow, ¡svyen
dè gémousin \j a^ rpagêw kaì ˙dikíaw. 26 Farisaîe tuflé,
kayárison prôton tò \ntòw toû pothríou kaì têw parocídow,
®na génhtai kaì tò \ktòw a[tôn kayarón.
27
paromoiázete táfoiw kekoniaménoiw, o®tinew ¡jvyen mèn
faínontai qraîoi, ¡svyen dè gémousin •stévn nekrôn kaì
páshw ˙kayarsíaw. 28 O%utvw kaì ømeîw ¡jvyen mèn faínesye
23.17 a^giázvn ♦ a^giásaw 23.23 ¡dei ♦ ˆdè˜ ¡dei

23.18 \àn ♦ ©n 23.25 ˙dikíaw ♦ ˙krasíaw
23.19 Mvroì kaì ♦ — 23.26 kaì têw parocídow ♦ —
23.21 katoik}santi ♦ katoikoûnti 23.26 a[tôn ♦ a[toû
23.23 tòn ¡leon ♦ tò ¡leow
52
UR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UR
toîw ˙nyrQpoiw díkaioi, ¡svyen dé mestoí \ste øpokrísevw kaì

˙nomíaw.
29
o†kodomeîte toùw táfouw tôn profhtôn, kaì kosmeîte tà
mnhmeîa tôn dikaívn, 30 kaì légete, E† ‘men \n taîw =méraiw
tôn patérvn =môn, o[k ©n ‘men koinvnoì a[tôn \n t! a®mati
tôn profhtôn. 31 %Vste martureîte eâutoîw –ti u¥oí \ste tôn
foneusántvn toùw prof}taw: 32 kaì ømeîw plhrQsate tò
métron tôn patérvn ømôn. 33 *O feiw, genn}mata \xidnôn, pôw
fúghte ˙pò têw krísevw têw geénnhw; 34 Dià toûto, †doú, \gW
˙postéllv pròw ømâw prof}taw kaì sofoùw kaì grammateîw:
kaì \j a[tôn ˙pokteneîte kaì staurQsete, kaì \j a[tôn
mastigQsete \n taîw sunagvgaîw ømôn kaì diQjete ˙pò pólevw
e† w pólin: 35 –pvw ¡ly+ \f' ømâw pân a<ma díkaion
\kxunómenon \pì têw gêw, ˙pò toû a®matow *Abel toû dikaíou,
£vw toû a®matow Zaxaríou u¥oû Baraxíou, $on \foneúsate
metajù toû naoû kaì toû yusiasthríou. 36 &Am|n légv ømîn, –ti
%hjei pánta taûta \pì t|n geneàn taúthn. taûta pánta
37
Î er o u s a l } m , Î er o u s a l } m , = ˙pokténousa toùw ˙pokteínousa
prof}taw kaì liyoboloûsa toùw ˙pestalménouw pròw a[t}n,

posákiw “yélhsa \pisunagageîn tà tékna sou, $on trópon
\pisunágei ªrniw tà nossía eâutêw øpò tàw ptérugaw, kaì o[k
“yel } s a t e . 38 &I d o ú , ˙fíetai ømîn ` oÂkow ømôn ¡rhmow.
39
Légv gàr ømîn, o[ m} me Êdhte ˙p' ƒrti, £vw ©n eÊphte,
E[loghménow ` \rxómenow \n •nómati kuríou.
24 Kaì \jelyWn ` &Ihsoûw \poreúeto ˙pò toû ¥eroû: kaì

prosêlyon o¥ mayhtaì a[toû \pideîjai a[t! tàw
o†kodomàw toû ¥eroû. 2 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[ blépete
pánta taûta; &Am|n légv ømîn, o[ m| ˙fey_ @de líyow \pì taûta pánta
líyon, $ow o[ kataluy}setai.
23.28 mestoí \ste ♦ \ste mestoì 23.37 ˙pokténousa ♦ ˙pokteínousa

23.30 ‘men \n ♦ æmeya \n 23.37 \pisunágei ªrniw ♦ ªrniw
23.30 ‘men koinvnoì a[tôn ♦ æmeya \pisunágei
a[tôn koinvnoì 23.37 eâutêw ♦ a[têw
23.34 kaì \j a[tôn ˙pokteneîte ♦ \j 24.1 \poreúeto ˙pò toû ¥eroû ♦ ˙pò
a[tôn ˙pokteneîte toû ¥eroû \poreúeto

23.35 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon 24.2 &Ihsoûw ♦ ˙pokriyeìw
23.36 –ti ♦ — 24.2 pánta taûta ♦ taûta pánta
23.36 pánta taûta ♦ taûta pánta
53
US tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ US
3
Kayhménou dè a[toû \pì toû ªrouw tôn &Elaiôn,
prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì kat' †dían, légontew, E†pè =mîn,
póte taûta ¡stai; Kaì tí tò shmeîon têw sêw parousíaw, kaì têw
sunteleíaw toû a†ônow; 4 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen
a[to î w, Blépete, m} tiw ømâw plan}s+. 5 Polloì gàr
\leúsontai \pì t! •nómatí mou, légontew, &EgQ e†mi ` xristów:
kaì polloùw plan}sousin. 6 Mell}sete dè ˙koúein polémouw
kaì ˙koàw polémvn: `râte, m| yroeîsye: deî gàr pánta
genésyai: ˙ll' o·pv \stìn tò télow. 7 &Egery}setai gàr ¡ynow
\pì ¡ynow, kaì basileía \pì basileían: kaì ¡sontai limoì kaì
loimoì kaì seismoì katà tópouw. 8 Pánta dè taûta ˙rx|
& dínvn. 9 Tóte paradQsousin ømâw e†w ylícin, kaì
v
˙poktenoûsin ømâw: kaì ¡sesye misoúmenoi øpò pántvn tôn
\ynôn dià tò ªnomá mou. 10 Kaì tóte skandalisy}sontai
polloí, kaì ˙ll}louw paradQsousin, kaì mis}sousin
˙ll}louw. 11 Kaì polloì ceudoprofêtai \gery}sontai, kaì
plan}sousin polloúw. 12 Kaì dià tò plhyunyênai t|n
˙nomían, cug}setai = ˙gáph tôn pollôn: 13 ` dè øpomeínaw e†w
télow, o˚tow svy}setai. 14 Kaì khruxy} s et a i toûto tò
e[aggélion têw basileíaw \n –l+ t_ o†koumén+ e†w martúrion
pâsin toîw ¡ynesin: kaì tóte %hjei tò télow.
15
%O tan o{n Êdhte tò bdélugma têw \rhmQsevw, tò ]hyèn
dià Dani|l toû prof}tou, e^ stWw \n tóp~ a^ gí~ — `
˙naginQskvn noeítv — 16 tóte o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan
\pì tà ªrh: 17 ` \pì toû dQmatow m| katabainétv Órai tà \k têw
o†kíaw a[toû: 18 kaì ` \n t! ˙gr! m| \pistrecátv •písv Órai
tà ¥mátia a[toû. 19 O[aì dè taîw \n gastrì \xoúsaiw kaì taîw
yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw =méraiw. 20 Proseúxesye dè ®na
m| génhtai = fug| ømôn xeimônow, mhdè sabbát~. 21 *Estai
gàr tóte ylíciw megálh, o®a o[ gégonen ˙p' ˙rxêw kósmou £vw
toû nûn, o[d' o[ m| génhtai. 22 Kaì e† m| \kolobQyhsan a¥
=mérai \keînai, o[k ©n \sQyh pâsa sárj: dià dè toùw
\klektoùw kolobvy}sontai a¥ =mérai \keînai. 23 Tóte \án tiw
ømîn eÊp+, &Idoú, @de ` xristów, æ @de, m| pisteúshte.
24.3 têw sunteleíaw ♦ sunteleíaw 24.16 \pì ♦ e†w

24.6 pánta ♦ — 24.17 katabainétv ♦ katabátv
24.7 loimoì kaì ♦ — 24.18 tà ¥mátia ♦ tò ¥mátion
24.15 e^stWw ♦ e^stòw
54
UT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UT
24
&Egery}sontai gàr ceudóxristoi kaì ceudoprofêtai, kaì
dQsousin shmeîa megála kaì térata, v % ste planêsai, e†
dunatón, kaì toùw \klektoúw. &Idoú, proeírhka ømîn. 26 &Eàn
25
o{n eÊpvsin ømîn, &Idoú, \n t_ \r}m~ \stín, m| \jélyhte: &Idoú,

\n toîw tameíoiw, m| pisteúshte. 27 %Vsper gàr = ˙strap|
\jérxetai ˙pò ˙natolôn kaì faínetai £vw dusmôn, o%utvw
¡stai kaì = parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 28 %O pou gàr =
\àn ” tò ptôma, \keî sunaxy}sontai o¥ ˙etoí.

29
E[yévw dè metà t|n ylícin tôn =merôn \keínvn, ` %hliow
skotisy}setai, kaì = sel}nh o[ dQsei tò féggow a[têw, kaì o¥
˙stérew pesoûntai ˙pò toû o[ranoû, kaì a¥ dunámeiw tôn
o[ranôn saleuy}sontai. 30 Kaì tóte fan}setai tò shmeîon
toû u¥oû toû ˙nyrQpou \n t! o[ran!: kaì tóte kócontai
pâsai a¥ fulaì têw gêw, kaì ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou
\rxómenon \pì tôn nefelôn toû o[ranoû metà dunámevw kaì
dójhw pollêw. 31 Kaì ˙posteleî toùw ˙ggélouw a[toû metà
sálpiggow fvnêw megálhw, kaì \pisunájousin toùw \klektoùw
a[toû \k tôn tessárvn ˙némvn, ˙p' ƒkrvn o[ranôn £vw
ƒkrvn a[tôn.
32
&Apò dè têw sukêw máyete t|n parabol}n: –tan ædh `
kládow a[têw génhtai a^palów, kaì tà fúlla \kfú+, ginQskete
–ti \ggùw tò yérow: 33 o%utvw kaì ømeîw, –tan Êdhte taûta pánta taûta
pánta, ginQskete –ti \ggúw \stin \pì yúraiw. 34 &Am|n légv

ømîn, o[ m| parély+ = gen eà a%u th, £vw ©n pánta taûta
génhtai. 35 Ô o[ranòw kaì = gê pareleúsontai, o¥ dè lógoi mou
o[ m| parélyvsin. 36 Perì dè têw =méraw \keínhw kaì v % raw
o[deìw oÂden, o[dè o¥ ƒggeloi tôn o[ranôn, e† m| ` pat}r mou
mónow. 37 %Vsper dè a¥ =mérai toû Nôe, o%utvw ¡stai kaì =
parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 38 %Vsper gàr ‘san \n taîw
=méraiw taîw prò toû kataklusmoû trQgontew kaì pínontew,
gamoûntew kaì \kgamízontew, ƒxri «w =méraw e†sêlyen Nôe e†w
t|n kibvtón, 39 kaì o[k ¡gnvsan, £vw ‘lyen ` kataklusmòw
24.27 kaì = ♦ = 24.36 e† m| ` pat}r mou ♦ o[dè ` u¥ów, e†

24.28 gàr ♦ — m| ` pat|r
24.30 t! ♦ — 24.37 dè ♦ gàr
24.31 fvnêw ♦ — 24.37 kaì ♦ —

24.31 £vw ♦ £vw ˆtôn˜ 24.38 %Vsper ♦ qw
24.33 taûta pánta ♦ pánta taûta 24.38 =méraiw ♦ =méraiw ˆ\keínaiw˜
24.34 o[ ♦ –ti o[ 24.38 \kgamízontew ♦ gamízontew
24.35 pareleúsontai ♦ pareleúsetai
55
UU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UU
kaì ‘ren ßpantaw, o%utvw ¡stai kaì = parousía toû u¥oû toû
˙nyrQpou. 40 Tóte dúo ¡sontai \n t! ˙gr!: ` e<w
paralambánetai, kaì ` e<w ˙fíetai. 41 Dúo ˙l}yousai \n t!
múlvni: mía paralambánetai, kaì mía ˙fíetai. 42 Grhgoreîte
o{n, –ti o[k oÊdate poíŸ v% rŸ ` kúriow ømôn ¡rxetai. 43 &Ekeîno
dè ginQskete, –ti e† Ædei ` o†kodespóthw poíŸ fulak_ `
klépthw ¡rxet a i , \g r h g ó r h s en ƒn, kaì o[k ©n eÊasen
diorugênai t|n o†kían a[toû. 44 Dià toûto kaì ømeîw gínesye
£toimoi: –ti " v% rŸ o[ dokeîte, ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai.
45
Tíw ƒra \stìn ` pistòw doûlow kaì frónimow, $on katésthsen `
kúriow a[toû \pì têw yerapeíaw a[toû, toû didónai a[toîw t|n
trof|n \n kair!; 46 Makáriow ` doûlow \keînow, $on \lyWn `
kúriow a[toû eør}sei poioûnta o%utvw. 47 &Am|n légv ømîn, –ti
\pì pâsin toîw øpárxousin a[toû katast}sei a[tón. 48 &Eàn dè
eÊp+ ` kakòw doûlow \keînow \n t_ kardíŸ a[toû, Xronízei `
kúriów mou \lyeîn, 49 kaì ƒrjhtai túptein toùw sundoúlouw,
\syíein dè kaì pínein metà tôn meyuóntvn, 50 %hjei ` kúriow toû
doúlou \keínou \n =mérŸ " o[ prosdokÅ, kaì \n v % rŸ " o[
51
ginQskei, kaì dixotom}sei a[tón, kaì tò mérow a[toû metà
tôn øpokritôn y}sei: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn
•dóntvn.
25 Tóte `moivy}setai = basileía tôn o[ranôn déka

paryénoiw, a®tinew laboûsai tàw lampádaw ˙utôn
\jêlyon e†w ˙pánthsin toû numfíou. 2 Pénte dè ‘san \j a[tôn
frónimoi, kaì a¥ pénte mvraí. 3 A®tinew mvraí, laboûsai tàw
lampádaw a[tôn, o[k ¡labon mey' e^ autôn ¡laion: 4 a¥ dè
frónimoi ¡labon ¡laion \n toîw ˙ggeíoiw a[tôn metà tôn
lampádvn ˙utôn. 5 Xronízontow dè toû numfíou, \nústajan
pâsai kaì \káyeudon. 6 Méshw dè nuktòw kraug| gégonen,
24.39 kaì = ♦ ˆkaì˜ = 24.49 sundoúlouw ♦ sundoúlouw a[toû

24.40 ˙gr! ` ♦ ˙gr! 24.49 \syíein dè kaì pínein ♦ \syí+ dè
24.40 kaì ` ♦ kaì kaì pín+
24.41 múlvni ♦ múl~ 25.1 ˙utôn ♦ eâutôn
24.42 % ♦ =mérŸ
vrŸ 25.1 ˙pánthsin ♦ øpánthsin
24.43 diorugênai ♦ dioruxyênai 25.2 ‘san \j a[tôn ♦ \j a[tôn ‘san
24.44 % o[ dokeîte ♦ o[ dokeîte vrŸ
vrŸ % 25.2 frónimoi kaì a¥ pénte mvraí ♦
24.45 a[toû \pì têw yerapeíaw a[toû mvraì kaì pénte frónimoi
toû didónai ♦ \pì têw o†keteíaw 25.3 A®tinew ♦ A¥ gàr

a[toû toû doûnai 25.4 ˙ggeíoiw a[tôn ♦ ˙ggeíoiw
24.46 poioûnta o%utvw ♦ o%utvw poioûnta 25.4 lampádvn ˙utôn ♦ lampádvn
24.48 ` kúriów mou ♦ mou ` kúriow eâutôn
24.48 \lyeîn ♦ —
56
UV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ UV
&Idoú, ` numfíow ¡rxetai, \jérxesye e†w ˙pánthsin a[toû.

7
Tóte “géryhsan pâsai a¥ paryénoi \keînai, kaì \kósmhsan
tàw lampádaw ˙utôn. 8 A¥ dè mvraì taîw fronímoiw eÂpon, Dóte
=mîn \k toû \laíou ømôn, –ti a¥ lampádew =môn sbénnuntai.
9
&Apekríyhsan dè a¥ frónimoi, légousai, M}pote o[k ˙rkés+
=mîn kaì ømîn: poreúesye dè mâllon pròw toùw pvloûntaw kaì
˙gorásate e^ autaîw. 10 &Aperxoménvn dè a[tôn ˙gorásai,
‘lyen ` numfíow: kaì a¥ £toimoi e†sêlyon met' a[toû e†w toùw
gámouw, kaì \kleísyh = yúra. 11 %Usteron dè ¡rxontai kaì a¥
loipaì paryénoi, légousai, Kúrie, kúrie, ƒnoijon =mîn. 12 Ô
dè ˙pokriyeì w eÂ p en , &A m | n légv ømîn, o[k oÂda ømâw.
13 % ran, \n
Grhgoreîte o{n, –ti o[k oÊdate t|n =méran o[dè t|n v
" ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai.
14
%Vsper gàr ƒnyrvpow ˙podhmôn \kálesen toùw †díouw
doúlouw, kaì parédvken a[toîw tà øpárxonta a[toû: 15 kaì >
mèn ¡dvken pénte tálanta, > dè dúo, > dè £n, e^kást~ katà t|n
†dían dúnamin: kaì ˙ped}mhsen e[yévw. 16 Poreuyeìw dè ` tà
pénte tálanta labWn e†rgásato \n a[toîw, kaì \poíhsen ƒlla
pénte tálanta. 17 ^Vsaútvw kaì ` tà dúo \kérdhsen kaì a[tòw
ƒlla dúo. 18 Ô dè tò ¢n labWn ˙pelyWn v * rujen \n t_ g_, kaì
˙pékrucen tò ˙rgúrion toû kuríou a[toû. 19 Metà dè xrónon
polùn ¡rxetai ` kúriow tôn doúlvn \keínvn, kaì sunaírei met'
a[tôn lógon. 20 Kaì proselyWn ` tà pénte tálanta labWn
pr o s } n eg k en ƒlla pénte tálanta, légvn, Kúrie, pén t e
tálantá moi parédvkaw: Êde, ƒlla pénte tálanta \kérdhsa
\p' a[toîw. 21 *Efh dè a[t! ` kúriow a[toû, E{, doûle ˙gayè
kaì pisté, \pì •líga ‘w pistów, \pì pollôn se katast}sv:
eÊselye e†w t|n xaràn toû kuríou sou. 22 ProselyWn dè kaì `
tà dúo tálanta labWn eÂpen, Kúrie, dúo tálantá moi
parédvkaw: Êde, ƒlla dúo tálanta \kérdhsa \p' a[toîw.
25.6 ¡rxetai ♦ — 25.17 kaì ` ♦ `

25.6 a[toû ♦ â[toû˜ 25.17 kaì a[tòw ♦ —
25.7 ˙utôn ♦ eâutôn 25.18 \n t_ g_ kaì ˙pékrucen ♦ gên kaì
25.8 eÂpon ♦ eÂpan ¡krucen
25.9 o[k ♦ o[ m| 25.19 xrónon polùn ♦ polùn xrónon
25.9 dè mâllon ♦ mâllon 25.19 met' a[tôn lógon ♦ lógon met'
25.13 \n " ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai a[tôn
♦— 25.20 \p' a[toîw ♦ —

25.16 dè ♦ — 25.21 dè ♦ —
25.16 e†rgásato ♦ “rgásato 25.22 dè ♦ ˆdè˜
25.16 \poíhsen ƒlla pénte tálanta ♦ 25.22 labWn ♦ —
\kérdhsen ƒlla pénte 25.22 \p' a[toîw ♦ —
57
VM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VM
23
*Efh a[t! ` kúriow a[toû, E{, doûle ˙gayè kaì pisté, \pì
•líga ‘w pistów, \pì pollôn se katast}sv: eÊselye e†w t|n
xaràn toû kuríou sou. 24 ProselyWn dè kaì ` tò ¢n tálanton
e†lhfWw eÂpen, Kúrie, ¡gnvn se –ti sklhròw eÂ ƒnyrvpow,
yer í z v n –pou o[k ¡speiraw, kaì sunágvn –yen o[
dieskórpisaw: 25 kaì fobhyeíw, ˙pelyWn ¡kruca tò tálantón
sou \n t_ g_: Êde, ¡xeiw tò són. 26 &Apokriyeìw dè ` kúriow a[toû
eÂpen a[t!, Ponhrè doûle kaì •knhré, Ædeiw –ti yerízv –pou
o[k ¡speira, kaì sunágv –yen o[ dieskórpisa: 27 ¡dei o{n se
baleîn tò ˙rgúrión mou toîw trapezítaiw, kaì \lyWn \gW
\komisámhn ©n tò \mòn sùn tók~. 28 *Arate o{n ˙p' a[toû tò
tálanton, kaì dóte t! ¡xonti tà déka tálanta. 29 T! gàr
¡xonti pantì doy}setai, kaì perisseuy}setai: ˙pò dè toû m|
¡xontow, kaì $o ¡xei, ˙ry}setai ˙p' a[toû. 30 Kaì tòn ˙xreîon
doûlon \kbálete e†w tò skótow tò \jQteron. &Ekeî ¡stai `
klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn.
31
%O tan dè ¡ly+ ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ dój+ a[toû, kaì
pántew o¥ ßgioi ƒggeloi met' a[toû, tóte kayísei \pì yrónou
dójhw a[toû, 32 kaì sunaxy}setai ¡mprosyen a[toû pánta tà
¡ynh, kaì ˙forieî a[toùw ˙p' ˙ll}lvn, v % sper ` poim|n
33
˙forízei tà próbata ˙pò tôn \rífvn: kaì st}sei tà mèn
próbata \k dejiôn a[toû, tà dè \rífia \j e[vnúmvn. 34 Tóte
\reî ` basileùw toîw \k dejiôn a[toû, Deûte, o¥ e[loghménoi
toû patrów mou, klhronom}sate t|n =toimasménhn ømîn
basileían ˙pò katabolêw kósmou. 35 &Epeínasa gár, kaì
\dQkaté moi fageîn: \díchsa, kaì \potísaté me: jénow æmhn,
kaì sunhgágeté me: 36 gumnów, kaì periebáleté me: “syénhsa,
kaì \peskécasyé me: \n fulak_ æmhn, kaì ælyete prów me.
37
Tóte ˙pokriy}sontai a[t! o¥ díkaioi, légontew, Kúrie, póte
sè eÊdomen pei n ô n t a , kaì \yr éc a m en ; (H dicônta, kaì
\potísamen; 38 Póte dé se eÊdomen jénon, kaì sunhgágomen; (H
gumnón, kaì periebálomen; 39 Póte dé se eÊdomen ˙syenê, (h \n
fulak_, kaì ælyomen prów se; 40 Kaì ˙pokriyeìw ` basileùw
\reî a[toîw, &Am|n légv ømîn, \f' –son \poi}sate e^nì toútvn
25.27 o{n se ♦ se o{n 25.32 sunaxy}setai ♦ sunaxy}sontai

25.27 tò ˙rgúrión ♦ tà ˙rgúriá 25.32 ˙forieî ♦ ˙forísei
25.29 ˙pò dè toû ♦ toû dè 25.36 ælyete ♦ ælyate
25.31 ßgioi ♦ — 25.39 ˙syenê ♦ ˙syenoûnta
58
VN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VN
tôn ˙delfôn mou tôn \laxístvn, \moì \poi}sate. 41 Tóte \reî

kaì toîw \j e[vnúmvn, Poreúesye ˙p' \moû, o¥ kathraménoi, e†w
tò pûr tò a†Qnion, tò =toimasménon t! diaból~ kaì toîw
˙ggéloiw a[toû. 42 &Epeínasa gár, kaì o[k \dQkaté moi fageîn:
\d í c h s a , kaì o[k \potísaté me: 43 jénow æmhn, kaì o[
sunhgágeté me: gumnów, kaì o[ periebáleté me: ˙syen}w, kaì \n
fulak_, kaì o[k \peskécasyé me. 44 Tóte ˙pokriy}sontai kaì
a[toí, légontew, Kúrie, póte sè eÊdomen peinônta, (h dicônta, (h
jénon, (h gumnón, (h ˙syenê, (h \n fulak_, kaì o[ dihkon}samén
soi; 45 Tóte ˙pokriy}setai a[toîw, légvn, &Am|n légv ømîn, \f'
–son o[k \poi}sate e^ nì toútvn tôn \laxístvn, o[dè \moì
\poi}sate. 46 Kaì ˙peleúsontai o˚toi e†w kólasin a†Qnion: o¥
dè díkaioi e†w zv|n a†Qnion.
26 Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw pántaw toùw lógouw

toútouw, eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, 2 OÊdate –ti metà
dúo =méraw tò Pásxa gínetai, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou
paradídotai e†w tò staurvyênai. 3 Tóte sun}xyhsan o¥
˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû e†w
t|n a[l|n toû ˙rxierévw toû legoménou Kaïáfa, 4 kaì
sunebouleúsanto ®na tòn &Ihsoûn dól~ krat}svsin kaì
˙pokteínvsin. 5 *Elegon dé, M| \n t_ eôrt_, ®na m| yórubow
génhtai \n t! la!. 6 Toû dè &Ihsoû genoménou \n BhyaníŸ \n
o†kíŸ Símvnow toû leproû, 7 prosêlyen a[t! gun|
˙lábastron múrou ¡xousa barutímou, kaì katéxeen \pì t|n
kefal|n a[toû ˙nakeiménou. 8 &Idóntew dè o¥ mayhtaì a[toû
“ganákthsan, légontew, E†w tí = ˙pQleia a%uth; 9 &Hdúnato gàr
toûto tò múron prayênai polloû, kaì doyênai ptvxoîw. toîw ptvxoîw
10
Gnoùw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tí kópouw paréxete t_
gunaikí; *Ergon gàr kalòn e†rgásato e†w \mé. 11 Pántote gàr Toùw ptvxoùw
gàr pántote
toùw ptvxoùw ¡xete mey' e^ autôn, \mè dè o[ pántote ¡xete.
12
Baloûsa gàr a%uth tò múron toûto \pì toû sQmatów mou, pròw
tò \ntafiásai me \poíhsen. 13 &Am|n légv ømîn, –pou \àn
khruxy_ tò e[aggélion toûto \n –l~ t! kósm~, lalhy}setai
25.41 o¥ ♦ ô¥˜ 26.8 a[toû ♦ —

26.3 grammateîw kaì o¥ ♦ — 26.9 &Hdúnato ♦ &Edúnato

26.7 ˙lábastron múrou ¡xousa ♦ 26.9 tò múron ♦ —
¡xousa ˙lábastron múrou 26.10 e†rgásato ♦ “rgásato
26.7 t|n kefal|n ♦ têw kefalêw
59
VO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VO
kaì $o \poíhsen a%uth, e†w mnhmósunon a[têw. 14 Tóte poreuyeìw

e<w tôn dQdeka, ` legómenow &Ioúdaw &IskariQthw, pròw toùw
kaì \gW ˙rxiereîw, 15 eÂ p en , Tí yél et é moi doûnai, k˙gW ømîn
paradQsv a[tón; O¥ dè ¡sthsan a[t! triákonta ˙rgúria.
16
Kaì ˙pò tóte \z}tei e[kairían ®na a[tòn parad!.
17
T_ dè prQt+ tôn ˙zúmvn prosêlyon o¥ mayhtaì t!
e^toimásvmén &Ihsoû, légontew a[t!, Poû yéleiw e^toimásomén soi fageîn tò
Pásxa; 18 Ô dè eÂpen, Ûpágete e†w t|n pólin pròw tòn deîna,
kaì eÊpate a[t!, Ô didáskalow légei, Ô kairów mou \ggúw
\stin: pròw sè poiô tò Pásxa metà tôn mayhtôn mou. 19 Kaì
\poíhsan o¥ mayhtaì qw sunétajen a[toîw ` &Ihsoûw, kaì
=toímasan tò Pásxa. 20 &O cíaw dè genoménhw ˙nékeito metà
tôn dQdeka. 21 Kaì \syióntvn a[tôn eÂpen, &Am|n légv ømîn
–ti e<w \j ømôn paradQsei me. 22 Kaì lupoúmenoi sfódra
ærjanto légein a[t! £kastow a[tôn, M}ti \gQ e†mi, kúrie;
23
Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, Ô \mbácaw met' \moû \n t! trublí~
t|n xeîra, o˚tów me paradQsei. 24 Ô mèn u¥òw toû ˙nyrQpou
øpágei, kayWw gégraptai perì a[toû: o[aì dè t! ˙nyrQp~
\keín~, di' o˚ ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídotai: kalòn ‘n
a[t! e† o[k \genn}yh ` ƒnyrvpow \keînow. 25 &Apokriyeìw dè
&Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn eÂpen, M}ti \gQ e†mi, ]abbí; Légei
a[t!, Sù eÂpaw. 26 &Esyióntvn dè a[tôn, labWn ` &Ihsoûw tòn
ƒrton, kaì e[xarist}saw, ¡klasen kaì \dídou toîw mayhtaîw,
kaì eÂpen, Lábete, fágete: toûtó \stin tò sômá mou. 27 Kaì
labWn tò pot}rion, kaì e[xarist}saw, ¡dvken a[toîw, légvn,
Píete \j a[toû pántew: 28 toûto gár \stin tò a<má mou, tò têw
kainêw diay}khw, tò perì pollôn \kxunómenon e†w ƒfesin
a^martiôn. 29 Légv dè ømîn –ti o[ m| pív ˙p' ƒrti \k toútou toû
genn}matow têw ˙mpélou, £vw têw =méraw \keínhw –tan a[tò
pínv mey' ømôn kainòn \n t_ basileíŸ toû patrów mou.
30
Kaì ømn}santew \jêlyon e†w tò ªrow tôn &Elaiôn.
26.17 a[t! ♦ — 26.26 \dídou ♦ doùw

26.17 e^toimásomén ♦ e^toimásvmén 26.26 kaì eÂpen ♦ eÂpen
26.22 £kastow a[tôn ♦ e<w £kastow 26.27 tò ♦ —
26.23 \n t! trublí~ t|n xeîra ♦ t|n 26.28 tò têw kainêw ♦ têw

xeîra \n t! trublí~ 26.28 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon
26.26 tòn ♦ — 26.29 –ti ♦ —
26.26 e[xarist}saw ♦ e[log}saw 26.29 genn}matow ♦ gen}matow
60
VP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VP
31
Tóte légei a[toîw ` &Ihsoûw, Pántew ømeîw
skandalisy}sesye \n \moì \n t_ nuktì taút+: gégraptai gár,
Patájv tòn poiména, kaì diaskorpisy}setai tà próbata têw
poímnhw. 32 Metà dè tò \geryênaí me, proájv ømâw e†w t|n
Galilaían. 33 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen a[t!, E† pántew
skandalisy}sontai \n soí, \gW dè o[dépote o[dépote
34
skandalisy}somai. *Efh a[t! ` &Ihsoûw, &Am|n légv soi
–ti \n taút+ t_ nuktí, prìn ˙léktora fvnêsai, trìw ˙parn}s+
me. 35 Légei a[t! ` Pétrow, K©n dé+ me sùn soì ˙poyaneîn, o[
m} se ˙parn}svmai. Ômoívw dè kaì pántew o¥ mayhtaì eÂpon. ˙parn}somai
36
Tóte ¡rxetai met' a[tôn ` &Ihsoûw e†w xvríon legómenon
Geyshmanê, kaì légei toîw mayhtaîw, Kayísate a[toû, £vw o˚
˙pelyWn proseújvmai \keî. 37 Kaì paralabWn tòn Pétron kaì
toùw dúo u¥oùw Zebedaíou, ærjato lupeîsyai kaì ˙dhmoneîn.
38
Tóte légei a[toîw ` &Ihsoûw, Perílupów \stin = cux} mou £vw
ya n á t o u : meínate @de kaì grhgoreîte met' \moû. 39 Kaì
proselyWn mikrón, ¡pesen \pì prósvpon a[toû proseuxómenow
kaì légvn, Páter mou, e† dunatón \stin, parelyétv ˙p' \moû
tò pot}rion toûto: pl|n o[x qw \gW yélv, ˙ll' qw sú. 40 Kaì
¡rxetai pròw toùw mayhtáw, kaì eørískei a[toùw kayeúdontaw,
kaì légei t! Pét r ~ , O %u tvw o[k †sxúsate mían v % ran
41
grhgorêsai met' \moû; Grhgoreîte kaì proseúxesye, ®na m|
e†sélyhte e†w peirasmón: tò mèn pneûma próyumon, = dè sàrj
˙syen}w. 42 Pálin \k deutérou ˙pelyWn proshújato, légvn,
Páter mou, e† o[ dúnatai toûto tò pot}rion parelyeîn ˙p'
\moû, \àn m| a[tò pív, genhy}tv tò yélhmá sou. 43 Kaì \lyWn
eørískei a[toùw pálin kayeúdontaw, ‘san gàr a[tôn o¥
•fyalmoì bebarhménoi. 44 Kaì ˙feìw a[toùw ˙pelyWn pálin
proshújato \k trítou, tòn a[tòn lógon e†pQn. 45 Tóte ¡rxetai
pròw toùw mayhtàw a[toû, kaì légei a[toîw, Kayeúdete tò
26.31 diaskorpisy}setai ♦ 26.39 proselyWn ♦ proelyWn

diaskorpisy}sontai 26.39 parelyétv ♦ parelyátv
26.33 dè o[dépote ♦ o[dépote 26.42 tò pot}rion parelyeîn ˙p' \moû ♦
26.35 ˙parn}svmai ♦ ˙parn}somai parelyeîn
26.35 dè ♦ — 26.43 eørískei a[toùw pálin ♦ pálin
26.35 eÂpon ♦ eÂpan e˚ren a[toùw
26.36 Geyshmanê ♦ Geyshmanì 26.44 ˙pelyWn pálin ♦ pálin ˙pelyWn
26.36 o˚ ♦ ô˚˜ 26.44 e†pQn ♦ e†pWn pálin

26.36 proseújvmai \keî ♦ \keî 26.45 a[toû ♦ —
proseújvmai 26.45 tò ♦ ˆtò˜
26.38 ` &Ihsoûw ♦ —
61
VQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VQ
loipòn kaì ˙napaúesye: †doú, æggiken = v% ra, kaì ` u¥òw toû

˙nyrQpou paradídotai e†w xeîraw a^martvlôn. 46 &Egeíresye,
ƒgvmen. &Idoú, æggiken ` paradidoúw me.
47
Kaì ¡ti a[toû laloûntow, †doú, &Ioúdaw e<w tôn dQdeka
‘lyen, kaì met' a[toû ªxlow polùw metà maxairôn kaì júlvn,
˙pò tôn ˙rxierévn kaì presbutérvn toû laoû. 48 Ô dè
paradidoùw a[tòn ¡dvken a[toîw shmeîon, légvn, $On ©n
fil}sv, a[tów \stin: krat}sate a[tón. 49 Kaì e[yév w
proselyWn t! &Ihsoû eÂpen, Xaîre, ]abbí: kaì katefílhsen
a[tón. 50 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, Êtaîre, \f' > párei; Tóte
proselyóntew \pébalon tàw xeîraw \pì tòn &Ihsoûn, kaì
\kráthsan a[tón. 51 Kaì †doú, e<w tôn metà &Ihsoû, \kteínaw
t|n xeîra, ˙péspasen t|n máxairan a[toû, kaì patájaw tòn
& 52
doûlon toû ˙rxierévw ˙feîlen a[toû tò vtíon. Tóte légei
a[t! ` &Ihsoûw, &Apóstrecón sou t|n máxairan e†w tòn tópon
a[têw: pántew gàr o¥ labóntew máxairan \n maxaírŸ
˙poyanoûntai. 53 (H dokeîw –ti o[ dúnamai ƒrti parakalésai
tòn patéra mou, kaì parast}sei moi pleíouw (h dQdeka
legeônaw ˙ggélvn; 54 Pôw o{n plhrvyôsin a¥ grafaí, –ti
o%utvw deî genésyai; 55 &En \keín+ t_ v
% rŸ eÂpen ` &Ihsoûw toîw
ªxloiw, ^Vw \pì l+st|n \j}lyete metà maxairôn kaì júlvn
sullabeîn me; Kay' =méran pròw ømâw \kayezómhn didáskvn
\n t! ¥er!, kaì o[k \krat}saté me. 56 Toûto dè –lon gégonen,
®na plhrvyôsin a¥ grafaì tôn profhtôn. Tóte o¥ mayhtaì
pántew ˙féntew a[tòn ¡fugon.
57
O¥ dè krat}santew tòn &Ihsoûn ˙p}gagon pròw Kaïáfan
tòn ˙rxieréa, –pou o¥ grammateîw kaì o¥ presbúteroi
sun}xyhsan. 58 Ô dè Pétrow “koloúyei a[t! ˙pò makróyen,
£vw têw a[lêw toû ˙rxierévw, kaì e†selyWn ¡sv \káyhto metà
tôn øphretôn, †deîn tò télow. 59 O¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥
presbúteroi kaì tò sunédrion –lon \z}toun ceudomarturían
katà toû &Ihsoû, –pvw yanatQsvsin a[tón. 60 Kaì o[x e˚ron:
26.50 > ♦ $o 26.55 \j}lyete ♦ \j}lyate

26.52 sou t|n máxairan ♦ t|n 26.55 pròw ømâw \kayezómhn didáskvn
máxairán sou \n t! ¥er! ♦ \n t! ¥er!
26.52 maxaírŸ ˙poyanoûntai ♦ \kayezómhn didáskvn

maxaír+ ˙poloûntai 26.59 o¥ presbúteroi kaì ♦ —
26.53 ƒrti ♦ — 26.59 yanatQsvsin a[tón ♦ a[tòn
26.53 pleíouw (h dQdeka legeônaw ♦ yanatQsvsin
ƒrti pleív dQdeka legiônaw
62
VR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VR
kaì pollôn ceudomartúrvn proselyóntvn, o[x e˚ron.

61
%Usteron dè proselyóntew dúo ceudomárturew eÂpon, O˚tow
¡fh, Dúnamai katalûsai tòn naòn toû yeoû, kaì dià triôn
=merôn o†kodomêsai a[tón. 62 Kaì ˙nastàw ` ˙rxiereùw eÂpen
a[t!, O[dèn ˙pokrín+; Tí o˚toí sou katamarturoûsin; 63 Ô
dè &Ihsoûw \siQpa. Kaì ˙pokriyeìw ` ˙rxiereùw eÂpen a[t!,
&Ejorkízv se katà toû yeoû toû zôntow, ®na =mîn eÊp+w e† sù eÂ
` xristów, ` u¥òw toû yeoû. 64 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Sù eÂpaw.
Pl|n légv ømîn, ˙p' ƒrti ªcesye tòn u¥òn toû ˙nyrQpou
kay}menon \k dejiôn têw dunámevw kaì \rxómenon \pì tôn
nefelôn toû o[ranoû. 65 Tóte ` ˙rxiereùw diérrhjen tà ¥mátia
a[toû, légvn –ti &Eblasf}mhsen: tí ¡t i xr eí a n ¡xo m en
martúrvn; *Ide, nûn “koúsate t|n blasfhmían a[toû. 66 Tí
ømîn dokeî; O¥ dè ˙pokriyéntew eÂpon, *Enoxow yanátou \stín.
67
Tóte \néptusan e†w tò prósvpon a[toû kaì \koláfisan
a[tón: o¥ dè \rrápisan, 68 légontew, Prof}teuson =mîn,
Xristé, tíw \stin ` paísaw se;
69
Ô dè Pétrow ¡jv \káyhto \n t_ a[l_: kaì prosêlyen
a[t! mía paidískh, légousa, Kaì sù ‘sya metà &Ihsoû toû
Galilaíou. 70 Ô dè “rn}sato ¡mprosyen a[tôn pántvn,
légvn, O[k oÂda tí légeiw. 71 &Ejelyónta dè a[tòn e†w tòn
pulôna, eÂden a[tòn ƒllh, kaì légei a[toîw \keî, Kaì o˚tow ‘n
metà &Ihsoû toû Nazvraíou. 72 Kaì pálin “rn}sato mey'
–rkou –ti O [k oÂda tòn ƒnyrvpon. 73 Metà mikròn dè
proselyóntew o¥ e^stôtew eÂpon t! Pétr~, &Alhyôw kaì sù \j
a[tôn eÂ: kaì gàr = laliá sou dêlón se poieî. 74 Tóte ærjato
katayematízein kaì •mnúein –ti O[k oÂda tòn ƒnyrvpon. Kaì
e[yévw ˙léktvr \fQnhsen. 75 Kaì \mn}syh ` Pétrow toû
]}matow toû &I h s o û e† r h k ó t o w a[t! –ti Prìn ˙léktora
fvnêsai, trìw ˙parn}s+ me. Kaì \jelyWn ¡jv ¡klausen
pikrôw.
26.60 kaì pollôn ♦ pollôn blasfhmían

26.60 ceudomartúrvn proselyóntvn 26.66 eÂpon ♦ eÂpan
o[x e˚ron ♦ proselyóntvn 26.67 \rrápisan ♦ \rápisan
ceudomartúrvn 26.69 ¡jv \káyhto ♦ \káyhto ¡jv
26.61 ceudomárturew ♦ — 26.70 a[tôn ♦ —
26.61 eÂpon ♦ eÂpan 26.71 a[tòn e†w ♦ e†w

26.61 a[tón ♦ — 26.71 a[toîw \keî Kaì ♦ toîw \keî
26.63 ˙pokriyeìw ♦ — 26.72 mey' ♦ metà
26.65 –ti ♦ — 26.75 toû &Ihsoû e†rhkótow a[t! ♦
26.65 blasfhmían a[toû ♦ &Ihsoû e†rhkótow
63
VS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VS
27 Prvfiaw dè genoménhw, sumboúlion ¡labon pántew o¥

˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû katà toû
% ste yanatôsai a[tón: 2 kaì d}santew a[tòn
&I h s o û , v
˙p}gagon kaì parédvkan a[tòn Pontí~ Pilát~ t! =gemóni.
3
Tóte †dWn &Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn –ti katekríyh,
metamelhyeì w ˙péstrecen tà triákonta ˙rgúria toîw
˙rxiereûsin kaì toîw presbutéroiw, 4 légvn, %Hmarton
paradoùw a<ma ˙yôon. O¥ dè eÂpon, Tí pròw =mâw; Sù ªcei.
5
Kaì ]ícaw tà ˙rgúria \n t! na!, ˙nexQrhsen: kaì ˙pelyWn
˙p}gjato. 6 O¥ dè ˙rxiereîw labóntew tà ˙rgúria eÂpon, O[k
¡jestin baleîn a[tà e†w tòn korbanân, \peì tim| a®matów
\stin. 7 Sumboúlion dè labóntew “górasan \j a[tôn tòn ˙gròn
toû keramévw, e†w taf|n toîw jénoiw. 8 Diò \kl}yh ` ˙gròw
\keînow &Agròw A®matow, £vw têw s}meron. 9 Tóte \plhrQyh tò
]hyèn dià &Ieremíou toû prof}tou, légontow, Kaì ¡labon tà
triákonta ˙rgúria, t|n tim|n toû tetimhménou, $on \tim}santo
˙pò u¥ôn &Isra}l: 10 kaì ¡dvkan a[tà e†w tòn ˙gròn toû
keramévw, kayà sunétajén moi kúriow.
11
Ô dè &Ihsoûw ¡sth ¡mprosyen toû =gemónow: kaì
\phrQthsen a[tòn ` =gemQn, légvn, Sù eÂ ` basileùw tôn
&Ioudaívn; Ô dè &Ihsoûw ¡fh a[t!, Sù légeiw. 12 Kaì \n t!
kathgoreîsyai a[tòn øpò tôn ˙rxierévn kaì tôn
presbutérvn, o[dèn ˙pekrínato. 13 Tóte légei a[t! ` Pilátow,
O[k ˙koúeiw pósa soû katamarturoûsin; 14 Kaì o[k ˙pekríyh
a[t! pròw o[dè ¢n ]êma, v % ste yaumázein tòn =gemóna lían.
15
Katà dè e^ ort|n e†Qyei ` =gemWn ˙polúein £na t! ªxl~
désmion, $o n æyel o n . 16 EÂxon dè tóte désmion \píshmon,
legómenon Barabbân. 17 Sunhgménvn o{n a[tôn, eÂpen a[toîw
` Pilátow, Tína yélete ˙polúsv ømîn; Barabbân, (h &Ihsoûn
tòn legómenon xristón; 18 *H ͅ dei gàr –ti dià fyónon parédvkan
a[tón. 19 Kayhménou dè a[toû \pì toû b}matow, ˙pésteilen
pròw a[tòn = gun| a[toû, légousa, Mhdén soi kaì t! dikaí~
27.2 a[tòn Pontí~ ♦ — 27.6 eÂpon ♦ eÂpan

27.3 ˙péstrecen ♦ ¡strecen 27.11 ¡sth ♦ \stáyh
27.3 toîw presbutéroiw ♦ 27.11 a[t! ♦ —

presbutéroiw 27.12 tôn presbutérvn ♦ presbutérvn
27.4 eÂpon ♦ eÂpan 27.16 Barabbân ♦ ˆ&Ihsoûn˜ Barabbân
27.4 ªcei ♦ ªc+ 27.17 Barabbân ♦ ˆ&Ihsoûn tòn˜
27.5 \n t! na! ♦ e†w tòn naòn Barabbân
64
VT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VT
\keín~: pollà gàr ¡payon s}meron kat' ªnar di' a[tón. 20 O¥

dè ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi ¡peisan toùw ªxlouw ®na
a†t}svntai tòn Barabbân, tòn dè &Ihsoûn ˙polésvsin.
21
&Apokriyeìw dè ` =gemWn eÂpen a[toîw, Tína yélete ˙pò tôn
dúo ˙polúsv ømîn; O¥ dè eÂpon, Barabbân. 22 Légei a[toîw `
Pilátow, Tí o{n poi}sv &Ihsoûn tòn legómenon xristón;
Légousin a[t! pántew, Staurvy}tv. 23 Ô dè =gemWn ¡fh, Tí
gàr kakòn \poíhsen; O¥ dè perissôw ¡krazon, légontew,
Staurvy}tv. 24 &IdWn dè ` Pilátow –ti o[dèn vfeleî,
& ˙llà
mâllon yórubow gínetai, labWn %udvr, ˙penícato tàw xeîraw
˙pénanti toû ªxlou, légvn, &Ay!ów e†mi ˙pò toû a®matow toû
dikaíou toútou: ømeîw ªcesye. 25 Kaì ˙pokriyeìw pâw ` laòw
eÂpen, Tò a<ma a[toû \f' =mâw kaì \pì tà tékna =môn. 26 Tóte
˙pélusen a[toîw tòn Barabbân: tòn dè &Ihsoûn fragellQsaw
parédvken ®na staurvy_.
27
Tóte o¥ stratiôtai toû =gemónow, paralabóntew tòn
&Ihsoûn e†w tò praitQrion, sun}gagon \p' a[tòn –lhn t|n
speîran: 28 kaì \kdúsantew a[tón, periéyhkan a[t! xlamúda
kokkínhn. 29 Kaì pléjantew stéfanon \j ˙kanyôn, \péyhkan
\pì t|n kefal|n a[toû, kaì kálamon \pì t|n dejiàn a[toû: kaì
gonupet}santew ¡mprosyen a[toû \népaizon a[t!, légontew,
Xaîre, ` basileùw tôn &Ioudaívn: 30 kaì \mptúsantew e†w
a[tón, ¡labon tòn kálamon, kaì ¡tupton e†w t|n kefal|n
a[toû. 31 Kaì –te \népaijan a[t!, \jédusan a[tòn t|n
xlamúda, kaì \nédusan a[tòn tà ¥mátia a[toû, kaì ˙p}gagon
a[tòn e†w tò staurôsai.
32
&Ejerxómenoi dè e˚ron ƒnyrvpon Kurhnaîon, •nómati
Símvna: toûton “ggáreusan ®na ƒr+ tòn stauròn a[toû.
33
Kaì \lyóntew e†w tópon legómenon Golgoyâ, – \stin
legómenow Kraníou Tópow, 34 ¡dvkan a[t! pieîn ªjow metà
xo l ê w memigménon: kaì geusámenow o[k æyel en pieîn.
35
StaurQsantew dè a[tón, diemerísanto tà ¥mátia a[toû,
27.21 eÂpon ♦ eÂpan Tòn 27.29 \pì t|n dejiàn ♦ \n t_ dejiÅ

27.22 a[t! ♦ — 27.29 \népaizon ♦ \népaijan
27.23 =gemWn ♦ — 27.29 ` basileùw ♦ basileû
27.24 toû dikaíou ♦ — 27.33 legómenow Kraníou Tópow ♦

27.28 periéyhkan a[t! xlamúda Kraníou Tópow legómenow
kokkínhn ♦ xlamúda kokkínhn 27.34 ªjow ♦ oÂnon
periéyhkan a[t! 27.34 æyelen ♦ “yélhsen
27.29 t|n kefal|n ♦ têw kefalêw
65
VU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VU
bállontew klêron. 36 Kaì kay}menoi \t}roun a[tòn \keî.

37
Kaì \péyhkan \pánv têw kefalêw a[toû t|n a†tían a[toû
gegramménhn, O˚tów \stin &Ihsoûw ` basileùw tôn &Ioudaívn.
38
Tóte stauroûntai sùn a[t! dúo l+staí, e<w \k dejiôn kaì
e<w \j e[vnúmvn. 39 O¥ dè paraporeuómenoi \blasf}moun
a[tón, kinoûntew tàw kefalàw a[tôn, 40 kaì légontew, Ô
katalúvn tòn naòn kaì \n trisìn =méraiw o†kodomôn, sôson
seautón: e† u¥òw eÂ toû yeoû, katábhyi ˙pò toû stauroû.
41
Ô moívw dè kaì o¥ ˙rxiereîw \mpaízontew met à tôn
gra m m a t év n kaì presbutérvn kaì Farisaívn ¡legon,
42
*Allouw ¡svsen, e^ autòn o[ dúnatai sôsai. E† basileùw
&I s r a } l \s t i n , katabátv nûn ˙pò toû stauroû, kaì
pisteúsomen \p' a[t!. 43 Pépoiyen \pì tòn yeón: ]usásyv nûn
a[tón, e† yélei a[tón. EÂpen gàr –ti yeoû e†mi u¥ów. 44 Tò d'
&
a[tò kaì o¥ l+staì o¥ sustaurvyéntew a[t! vneídizon a[tón.
45 % raw skótow \géneto \pì pásan t|n gên £vw
&Apò dè £kthw v
46
% raw \náthw: perì dè t|n \náthn v % ran ˙nebóhsen ` &Ihsoûw
v
fvn_ megál+, légvn, &Hlí, &Hlí, limà sabaxyaní; Toût' ¡stin,
Yeé mou, Yeé mou, ®na tí me \gkatélipew; 47 Tinèw dè tôn \keî
e^stQtvn ˙koúsantew ¡legon –ti &Hlían fvneî o˚tow. 48 Kaì
e[yévw dramWn e<w \j a[tôn, kaì labWn spóggon, pl}saw te
ªjouw, kaì periyeìw kalám~, \pótizen a[tón. 49 O¥ dè loipoì
¡legon, *Afew, Êdvmen e† ¡rxetai &Hlíaw sQsvn a[tón. 50 Ô dè
&Ihsoûw pálin krájaw fvn_ megál+ ˙fêken tò pneûma. 51 Kaì
†doú, tò katapétasma toû naoû \sxísyh e†w dúo ˙pò ƒnvyen
£vw kátv: kaì = gê \seísyh: kaì a¥ pétrai \sxísyhsan: 52 kaì
tà mnhmeîa ˙neœxyh s a n : kaì pollà sQmata tôn
kekoim h m én v n a^ gívn “géryh: 53 kaì \jelyóntew \k tôn
mnhmeívn metà t|n ¡gersin a[toû e†sêlyon e†w t|n a^ gían
pólin, kaì \nefanísyhsan polloîw. 54 Ô dè e^katóntarxow kaì
o¥ met' a[toû throûntew tòn &Ihsoûn, †dóntew tòn seismòn kaì
tà genómena, \fob}yhsan sfódra, légontew, &Alhyôw yeoû
u¥òw ‘n o˚tow. 55 )Hsan dè \keî gunaîkew pollaì ˙pò makróyen
27.40 katábhyi ♦ ˆkaì˜ katábhyi 27.46 limà ♦ lema

27.41 dè ♦ — 27.46 ®na tí ♦ ¥natí

27.41 kaì Farisaívn ♦ — 27.47 e^stQtvn ♦ e^sthkótvn
27.42 E† ♦ — 27.51 e†w dúo ˙pò ƒnvyen £vw kátv ♦
27.42 a[t! ♦ a[tón ˙p' ƒnvyen £vw kátv e†w dúo
27.43 nûn a[tón ♦ nûn 27.52 “géryh ♦ “géryhsan
27.44 a[t! ♦ sùn a[t!
66
VV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ VV
yev r o û s a i , a®tinew “koloúyhsan t! &Ihsoû ˙pò têw

Galilaíaw, diakonoûsai a[t!: 56 \n a<w ‘n María =
Magdalhn}, kaì María = toû &IakQbou kaì &Ivsê m}thr, kaì =
m}thr tôn u¥ôn Zebedaíou.
57
&O cíaw dè genoménhw, ‘lyen ƒnyrvpow ploúsiow ˙pò
&Arimayaíaw, to·noma &Ivs}f, $ow kaì a[tòw \may}teusen t!
&Ihsoû: 58 o˚tow proselyWn t! Pilát~, &+t}sato tò sôma toû
&Ihsoû. Tóte ` Pilátow \kéleusen ˙podoyênai tò sôma. 59 Kaì
labWn tò sôma ` &Ivs|f \netúlijen a[tò sindóni kayarÅ,
60
kaì ¡yhken a[tò \n t! kain! a[toû mnhmeí~, $o \latómhsen
\n t_ pét r Ÿ : kaì proskulísaw líyon mégan t_ yúrŸ toû
mnhmeíou, ˙pêlyen. 61 )Hn dè \keî María = Magdalhn}, kaì =
ƒllh María, kay}menai ˙pénanti toû táfou.
62 % tiw \stìn metà t|n Paraskeu}n,
T_ dè \paúrion, h
sun}xyhsan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi pròw Piláton,
63
légontew, Kúrie, \mn}syhmen –ti \keînow ` plánow eÂpen ¡ti
zôn, Metà treîw =méraw \geíromai. 64 Kéleuson o{n
˙sfalisyênai tòn táfon £vw têw tríthw =méraw: m}pote
\lyóntew o¥ mayhtaì a[toû nuktòw klécvsin a[tón, kaì
eÊpvsin t! la!, &Hgéryh ˙pò tôn nekrôn: kaì ¡stai = \sxáth
plánh xeírvn têw prQthw. 65 *Efh dè a[toîw ` Pilátow, *Exete
koustvdían: øpágete, ˙sfalísasye qw oÊdate. 66 O¥ dè
poreuyéntew “sfalísanto tòn táfon, sfragísantew tòn líyon,
metà têw koustvdíaw.
28 &O cè dè sabbátvn, t_ \pifvskoús + e†w mían

sabbátvn, ‘lyen María = Magdalhn}, kaì = ƒllh
María, yevrêsai tòn táfon. 2 Kaì †doú, seismòw \géneto
mégaw: ƒggelow gàr kuríou katabàw \j o[ranoû, proselyWn
˙pekúlisen tòn líyon ˙pò têw yúraw, kaì \káyhto \pánv
a[toû. 3 )Hn dè = †déa a[toû qw ˙strap}, kaì tò ¡nduma a[toû
leukòn qseì xiQn. 4 &Apò dè toû fóbou a[toû \seísyhsan o¥
throûntew kaì \génonto qseì nekroí. 5 &Apokriyeìw dè ` ƒggelow
27.56 &Ivsê ♦ &Ivs|f 27.65 dè ♦ —

27.57 \may}teusen ♦ \mayhteúyh 28.1 María = ♦ Mariàm =
27.58 ˙podoyênai tò sôma ♦ 28.2 proselyWn ♦ kaì proselyWn

˙podoyênai 28.2 ˙pò têw yúraw ♦ —
27.59 sindóni ♦ ˆ\n˜ sindóni 28.3 †déa ♦ e†déa
27.61 María = ♦ Mariàm = 28.3 qseì ♦ qw
27.64 nuktòw ♦ — 28.4 \génonto qseì ♦ \gen}yhsan qw
67
NMM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMM
eÂpen taîw gunaijín, M| fobeîsye ømeîw: oÂda gàr –ti &Ihsoûn

tòn \staurvménon zhteîte. 6 O[k ¡stin @de: “géryh gár, kayWw
eÂpen. Deûte, Êdete tòn tópon –pou ¡keito ` kúriow. 7 Kaì taxù
poreuyeîsai eÊpate toîw mayhtaîw a[toû –ti &Hgéryh ˙pò tôn
nekrôn: kaì †doú, proágei ømâw e†w t|n Galilaían: \keî a[tòn
ªcesye: †doú, eÂpon ømîn. 8 Kaì \jelyoûsai taxù ˙pò toû
mnhmeíou metà fóbou kaì xarâw megálhw, ¡dramon ˙paggeîlai
toîw mayhtaîw a[toû. 9 ^Vw dè \poreúonto ˙paggeîlai toîw
mayhtaîw a[toû, kaì †doú, &Ihsoûw ˙p}nthsen a[taîw, légvn,
Xaírete. A¥ dè proselyoûsai \kráthsan a[toû toùw pódaw,
kaì prosekúnhsan a[t!. 10 Tóte légei a[taîw ` &Ihsoûw: M|
fobeîsye: øpágete, ˙paggeílate toîw ˙delfoîw mou ®na
k˙keî ˙pélyvsin e†w t|n Galilaían, kaì \keî me ªcontai.
11
Poreuoménvn dè a[tôn, †doú, tinèw têw koustvdíaw
\lyóntew e†w t|n pólin ˙p}ggeilan toîw ˙rxiereûsin ßpanta tà
genómena. 12 Kaì sunaxyén t ew metà tôn presbutérvn,
sumboúl i ó n te labóntew, ˙rgúria ¥kanà ¡dvkan toîw
stratiQtaiw, 13 légontew, EÊpate –ti O¥ mayhtaì a[toû nuktòw
\l yó n t ew ¡k l ec a n a[tòn =môn koimvménvn. 14 Kaì \àn
˙kousy_ toûto \pì toû =gemónow, =meîw peísomen a[tón, kaì
ømâw ˙merímnouw poi}somen. 15 O¥ dè labóntew tà ˙rgúria
\poíhsan qw \didáxyhsan. Kaì diefhmísyh ` lógow o˚tow parà
&Ioudaíoiw méxri têw s}meron.
16
O¥ dè £ndeka mayhtaì \poreúyhsan e†w t|n Galilaían,
e†w tò ªrow o˚ \tájato a[toîw ` &Ihsoûw. 17 Kaì †dóntew a[tòn
prosekúnhsan a[t!: o¥ dè \dístasan. 18 Kaì proselyWn `
&Ihsoûw \lálhsen a[toîw, légvn, &Edóyh moi pâsa \jousía \n
o[ran! kaì \pì gêw. 19 Poreuyéntew mayhteúsate pánta tà
¡ynh, baptízontew a[toùw e†w tò ªnoma toû Patròw kaì toû
U¥oû kaì toû Âgíou Pneúmatow: 20 didáskontew a[toùw threîn
pánta –sa \neteilámhn ømîn: kaì †doú, \gW mey' ømôn e†mi
pásaw tàw =méraw £vw têw sunteleíaw toû a†ônow. &Am}n.
28.6 ` kúriow ♦ — 28.14 a[tón ♦ â[tòn˜

28.8 \jelyoûsai ♦ ˙pelyoûsai 28.15 s}meron ♦ s}meron ˆ=méraw˜
28.9 ^Vw dè \poreúonto ˙paggeîlai 28.17 a[t! ♦ —
toîw mayhtaîw a[toû ♦ — 28.18 gêw ♦ ˆtêw˜ gêw

28.9 ˙p}nthsen ♦ øp}nthsen 28.19 mayhteúsate ♦ o{n mayhteúsate
28.10 kaì \keî ♦ k˙keî 28.20 &Am}n ♦ —
68
NMN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMN
KATA MARKON
&A rx| toû e[aggelíou &Ihsoû xristoû, u¥oû toû yeoû:

2
^V w gégraptai \n toîw prof}taiw, &Idoú, \gW
˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $o w
kataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 3 Fvn| boôntow
\n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn kuríou: e[yeíaw poieîte tàw
tríbouw a[toû. 4 &Egéneto &Ivánnhw baptízvn \n t_ \r}m~, kaì
khrússvn báptisma metanoíaw e†w ƒfesin a^martiôn. 5 Kaì
\j ep o r e ú e t o pròw a[tòn pâsa = &Ioudaía xQra, kaì o¥
Îerosolumîtai, kaì \baptízonto pántew \n t! &Iordán+
potam! øp' a[toû, \jomologoúmenoi tàw a^ martíaw a[tôn.
6
)Hn dè ` &Ivánnhw \ndeduménow tríxaw kam}lou, kaì zQnhn
dermatínhn perì t|n •sfùn a[toû, kaì \syívn ˙krídaw kaì
méli ƒgrion. 7 Kaì \k}russen, légvn, *Erxetai ` †sxuróterów
mou •písv mou, o˚ o[k e†mì ¥kanòw kúcaw lûsai tòn ¥mánta tôn
øpodhmátvn a[toû. 8 &EgW mèn \báptisa ømâw \n %udati: a[tòw
dè baptísei ømâw \n pneúmati a^gí~.
9
Kaì \géneto \n \keínaiw taîw =méraiw, ‘lyen &Ihsoûw ˙pò
Nazarèt têw Galilaíaw, kaì \baptísyh øpò &Ivánnou e†w tòn
&Iordánhn. 10 Kaì e[yévw ˙nabaínvn ˙pò toû %udatow, eÂden
sxizoménouw toùw o[ranoúw, kaì tò pneûma qseì peristeràn qw
katabaînon \p' a[tón: 11 kaì fvn| \géneto \k tôn o[ranôn, Sù

eÂ ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa.
12
Kaì e[yùw tò pneûma a[tòn \kbállei e†w t|n ¡rhmon.
13
Kaì ‘n \keî \n t_ \r}m~ =méraw tessarákonta peirazómenow
1.1 u¥oû toû yeoû ♦ û¥oû yeoû˜ 1.8 mèn ♦ —

1.2 ^Vw ♦ KayWw 1.8 ømâw \n %udati ♦ ømâw %udati
1.2 toîw prof}taiw ♦ t! &HsafiŸ t! 1.9 øpò &Ivánnou e†w tòn &Iordánhn ♦
prof}t+ e†w tòn &Iordánhn øpò &Ivánnou
1.2 \gW ♦ — 1.10 e[yévw ♦ e[yùw
1.2 ¡mprosyén sou ♦ — 1.10 ˙pò ♦ \k
1.4 baptízvn ♦ ˆ`˜ baptízvn 1.10 qseì ♦ qw
1.5 kaì \baptízonto pántew ♦ pántew 1.10 \p' ♦ e†w
kaì \baptízonto 1.11 > ♦ soì
1.5 \n t! &Iordán+ potam! øp' a[toû 1.13 \keî ♦ —

♦ øp' a[toû \n t! &Iordán+ 1.13 =méraw tessarákonta ♦
potam! tesserákonta =méraw
1.6 )Hn dè ♦ kaì ‘n
69
NMO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMO
1.14 - 1.27 KATA MARKON
øpò toû Satanâ, kaì ‘n metà tôn yhrívn, kaì o¥ ƒggeloi

dihkónoun a[t!.
14
Metà dè tò paradoyênai tòn &Ivánnhn, ‘lyen ` &Ihsoûw
e†w t|n Galilaían, khrússvn tò e[aggélion têw basileíaw toû
yeoû, 15 kaì légvn –ti Pepl}rvtai ` kairów, kaì æggiken =
basileía toû yeoû: metanoeîte, kaì pisteúete \n t! e[aggelí~.
16
Peripatôn dè parà t|n yálassan têw Galilaíaw eÂden
Símvna kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, toû Símvnow
bállontaw ˙mfíblhstron \n t_ yaláss+: ‘san gàr a^lieîw.
17
Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, Deûte •písv mou, kaì poi}sv
ømâw genésyai a^ lieîw ˙nyrQpvn. 18 Kaì e[yévw ˙féntew tà
díktua a[tôn, “koloúyhsan a[t!. 19 Kaì probàw \keîyen
•lígon, eÂden &Iákvbon tòn toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhn tòn
˙delfòn a[toû, kaì a[toùw \n t! ploí~ katartízontaw tà
díktua. 20 Kaì e[yévw \kálesen a[toúw: kaì ˙féntew tòn
patéra a[tôn Zebedaîon \n t! ploí~ metà tôn misyvtôn
˙pêlyon •písv a[toû.
21
Kaì e†sporeúontai e†w Kapernaoúm: kaì e[yévw toîw
sábbasin e†selyWn e†w t|n sunagvg}n, \dídasken. 22 Kaì
\jepl}ssonto \pì t_ didax_ a[toû: ‘n gàr didáskvn a[toùw
qw \jousían ¡xvn, kaì o[x qw o¥ grammateîw. 23 Kaì ‘n \n t_
sunagvg_ a[tôn ƒnyrvpow \n pneúmati ˙kayárt~, kaì
˙nékrajen, 24 légvn, *Ea, tí =mîn kaì soí, &Ihsoû Nazarhné;
)Hlyew ˙polésai =mâw; OÂdá se tíw eÂ, ` ßgiow toû yeoû. 25 Kaì
\petímhsen a[t! ` &Ihsoûw, légvn, FimQyhti, kaì ¡jelye \j
a[toû. 26 Kaì sparájan a[tòn tò pneûma tò ˙káyarton kaì
krájan fvn_ megál+, \jêlyen \j a[toû. 27 Kaì \yamb}yhsan
% ste suzhteîn pròw eâutoúw, légontaw, Tí \stin toûto;
pántew, v
Tíw = didax| = kain| a%u th, –ti kat' \j o u s í a n kaì toîw
pneúmasin toîw ˙kayártoiw \pitássei, kaì øpakoúousin a[t!;
1.14 têw basileíaw ♦ — 1.21 Kapernaoúm kaì e[yévw ♦

1.16 Peripatôn dè ♦ Kaì parágvn Kafarnaoúm kaì e[yùw
1.16 a[toû toû ♦ — 1.23 ‘n ♦ e[yùw ‘n
1.16 bállontaw ˙mfíblhstron ♦ 1.24 *Ea ♦ —
˙mfibállontaw 1.26 krájan ♦ fvnêsan
1.18 e[yévw ♦ e[yùw 1.27 pántew ♦ ßpantew

1.18 a[tôn ♦ — 1.27 Tíw = didax| = kain| a%uth –ti ♦
1.19 \keîyen ♦ — didax| kain|
1.20 e[yévw ♦ e[yùw
70
NMP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMP
KATA MARKON 1.28 - 1.44
28
&Ejêlyen dè = ˙ko| a[toû e[yùw e†w –lhn t|n períxvron têw
Galilaíaw.
29
Kaì e[yévw \k têw sunagvgêw \jelyóntew, ‘lyon e†w t|n
o†kían Símvnow kaì &Andréou, metà &IakQbou kaì &Ivánnou.
30
^H dè penyerà Símvnow katékeito puréssousa, kaì e[yévw
légousin a[t! perì a[têw: 31 kaì proselyWn ægeiren a[t}n,
krat}saw têw xeiròw a[têw: kaì ˙fêken a[t|n ` puretòw
e[yévw, kaì dihkónei a[toîw.
32
&O cíaw dè genoménhw, –te ¡du ` %hliow, ¡feron pròw a[tòn
pántaw toùw kakôw ¡xontaw kaì toùw daimonizoménouw: 33 kaì =
póliw –lh \p i s u n h g m én h ‘n pròw t|n yúran. 34 Kaì
\yerápeusen polloùw kakôw ¡xontaw poikílaiw nósoiw, kaì
daimónia pollà \jébalen, kaì o[k æfien laleîn tà daimónia,
–ti Ædeisan a[tón. a[tón xristòn
eÂnai
35
Kaì prv› ¡nnuxon lían ˙nastàw \jêlyen, kaì ˙pêlyen
e†w ¡rhmon tópon, k˙keî proshúxeto. 36 Kaì katedívjan a[tòn
` Símvn kaì o¥ met' a[toû: 37 kaì eøróntew a[tòn légousin
a[t! –ti Pántew se zhtoûsin. 38 Kaì légei a[toîw, *Agvmen e†w
tàw \xoménaw kvmopóleiw, ®na kaì \keî khrújv: e†w toûto gàr
\jel}luya. 39 Kaì ‘n khrússvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn e†w
–lhn t|n Galilaían, kaì tà daimónia \kbállvn.
40
Kaì ¡rxetai pròw a[tòn leprów, parakalôn a[tòn kaì
gonupetôn a[tón, kaì légvn a[t! –ti &Eàn yél+w, dúnasaí me
kayarísai. 41 Ô dè &Ihsoûw splagxnisyeíw, \kteínaw t|n xeîra,
%hcato a[toû, kaì légei a[t!, Yélv, kayarísyhti. 42 Kaì
e†póntow a[toû e[yévw ˙pêlyen ˙p' a[toû = lépra, kaì
\kayarísyh. 43 Kaì \mbrimhsámenow a[t!, e[yévw \jébalen
a[tón, 44 kaì légei a[t!, %Ora, mhdenì mhdèn eÊp+w: ˙ll'
1.28 &Ejêlyen dè ♦ Kaì \jêlyen 1.38 *Agvmen ♦ *Agvmen ˙llaxoû

1.28 e†w ♦ pantaxoû e†w 1.38 \jel}luya ♦ \jêlyon
1.29 e[yévw ♦ e[yùw 1.39 ‘n ♦ ‘lyen
1.30 e[yévw ♦ e[yùw 1.39 \n taîw sunagvgaîw ♦ e†w tàw
1.31 a[têw ♦ — sunagvgàw
1.31 e[yévw ♦ — 1.40 kaì gonupetôn a[tón ♦ ˆkaì
1.33 = póliw –lh \pisunhgménh ‘n ♦ ‘n gonupetôn˜
–lh = póliw \pisunhgménh 1.41 Ô dè &Ihsoûw ♦ Kaì
1.35 ¡nnuxon ♦ ¡nnuxa 1.41 %hcato a[toû ♦ a[toû %hcato
1.36 katedívjan ♦ katedívjen 1.42 e†póntow a[toû ♦ —

1.36 ` ♦— 1.42 e[yévw ♦ e[yùw
1.37 eøróntew a[tòn ♦ e˚ron a[tòn 1.43 e[yévw ♦ e[yùw
kaì 1.44 ˙ll' ♦ ˙llà
1.37 se zhtoûsin ♦ zhtoûsín se
71
NMQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMQ
%upage, seautòn deîjon t! ¥ereî, kaì prosénegke perì toû

kayarismoû sou $a prosétajen Mvsêw, e†w martúrion a[toîw.
45
Ô dè \jelyWn ærjato khrússein pollà kaì diafhmízein tòn
lógon, v % ste mhkéti a[tòn dúnasyai fanerôw e†w pólin
e†selyeîn, ˙ll' ¡jv \n \r}moiw tópoiw ‘n: kaì ærxonto pròw
a[tòn pantaxóyen.
2 Kaì e†sêlyen pálin e†w Kapernaoùm di' =merôn: kaì

“koúsyh –ti e†w oÂkón \stin. 2 Kaì e[yévw sun}xyhsan
polloí, v % ste mhkéti xvreîn mhdè tà pròw t|n yúran: kaì
\l á l ei a[toîw tòn lógon. 3 Kaì ¡rxontai pròw a[tón,
paralutikòn férontew, a†rómenon øpò tessárvn. 4 Kaì m|
dunámenoi proseggísai a[t! dià tòn ªxlon, ˙pestégasan t|n
krábatton stéghn –pou ‘n, kaì \jorújantew xalôsin tòn krábbaton \f'
> ` paralutikòw katékeito. 5 &IdWn dè ` &Ihsoûw t|n pístin
a[tôn légei t! paralutik!, Téknon, ˙févntaí soi a¥
a^ martíai sou. 6 )Hsan dé tinew tôn grammatévn \keî
kay}menoi, kaì dialogizómenoi \n taîw kardíaiw a[tôn, 7 Tí
o˚tow o%utvw laleî blasfhmíaw; Tíw dúnatai ˙fiénai a^martíaw
e† m| e<w, ` yeów; 8 Kaì e[yévw \pignoùw ` &Ihsoûw t! pneúmati
a[toû –ti o%utvw a[toì dialogízontai \n eâutoîw, eÂpen a[toîw,
Tí taûta dialogízesye \n taîw kardíaiw ømôn; 9 Tí \stin
e[ k o p Q t er o n , e† p eî n t! paralutik!, &Afévntaí sou a¥
*Egeire
krábatton a^martíai, (h e†peîn, *Egeirai, kaì Órón sou tòn krábbaton,
kaì peripátei; 10 %Ina dè e†dête –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû
\pì têw gêw
˙fiénai ˙nyrQpou ˙fiénai \pì têw gêw a^ martíaw — légei t!
¡geire paralutik! — 11 Soì légv, ¡geirai kaì Óron tòn krábbatón
krábattón
sou, kaì %upage e†w tòn oÂkón sou. 12 Kaì “géryh e[yévw, kaì
1.44 Mvsêw ♦ Mvüsêw ˙fíentaí sou a¥ a^martíai

1.45 \n ♦ \p' 2.7 laleî blasfhmíaw; ♦ laleî;
1.45 pantaxóyen ♦ pántoyen Blasfhmeî.
2.1 e†sêlyen ♦ e†selyWn 2.8 e[yévw ♦ e[yùw
2.1 Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm 2.8 a[toì ♦ —
2.1 kaì “koúsyh ♦ “koúsyh 2.8 eÂpen ♦ légei
2.1 e†w oÂkón ♦ \n oÊk~ 2.9 &Afévntaí ♦ &Afíentaí
2.2 e[yévw ♦ — 2.9 *Egeirai ♦ *Egeire
2.3 pròw a[tón paralutikòn 2.9 sou tòn krábbaton ♦ tòn
férontew ♦ férontew pròw a[tòn krábattón sou
paralutikòn 2.10 \pì têw gêw a^martíaw ♦ a^martíaw
2.4 proseggísai ♦ prosenégkai \pì têw gêw
2.4 krábbaton \f' > ♦ krábatton 2.11 ¡geirai kaì ♦ ¡geire

–pou 2.11 krábbatón ♦ krábattón
2.5 &IdWn dè ♦ Kaì †dWn 2.12 e[yévw kaì ♦ kaì e[yùw
2.5 ˙févntaí soi a¥ a^martíai sou ♦
72
NMR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMR
ƒraw tòn krábbaton, \jêlyen \nantíon pántvn: v % ste krábatton
\jístasyai pántaw, kaì dojázein tòn yeón, légontaw –ti

O[dépote o%utvw eÊdomen.
13
Kaì \jêlyen pálin parà t|n yálassan: kaì pâw ` ªxlow
ærxeto pròw a[tón, kaì \dídasken a[toúw. 14 Kaì parágvn
eÂden Leu› tòn toû &Alfaíou kay}menon \pì tò telQnion, kaì Leu›n
légei a[t!, &Akoloúyei moi. Kaì ˙nastàw “koloúyhsen a[t!.

15
Kaì \géneto \n t! katakeîsyai a[tòn \n t_ o†kíŸ a[toû, kaì
polloì telônai kaì a^martvloì sunanékeinto t! &Ihsoû kaì
toîw mayhtaîw a[toû: ‘san gàr polloí, kaì “koloúyhsan
a[t!. 16 Kaì o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi, †dóntew a[tòn
\syíonta metà tôn telvnôn kaì a^ martvlôn, ¡legon toîw
mayhtaîw a[toû, Tí –ti metà tôn telvnôn kaì a^ martvlôn
\syíei kaì pínei; 17 Kaì ˙koúsaw ` &Ihsoûw légei a[toîw, O[
xreían ¡xousin o¥ †sxúontew †atroû, ˙ll' o¥ kakôw ¡xontew.
O [k ‘lyon kalésai dikaíouw, ˙llà a^ martvlouw e†w
metánoian.
18
Kaì ‘san o¥ mayhtaì &Ivánnou kaì o¥ tôn Farisaívn
nhsteúontew: kaì ¡rxontai kaì légousin a[t!, Dià tí o¥
mayhtaì &Ivánnou kaì o¥ tôn Farisaívn nhsteúousin, o¥ dè
soì mayhtaì o[ nhsteúousin; 19 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, M|
dúnantai o¥ u¥oì toû numfônow, \n > ` numfíow met' a[tôn
\stin, nhsteúein; %Oson xrónon mey' e^ autôn ¡xousin tòn
numfíon, o[ dúnantai nhsteúein: 20 \leúsontai dè =mérai –tan
˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, kaì tóte nhsteúsousin \n
\k eí n a i w taîw =méraiw. 21 Kaì o[deìw \píblhma ]ákouw
˙gnáfou \pirráptei \pì ¥matí~ palai!: e† dè m}, aÊrei tò
pl}rvma a[toû tò kainòn toû palaioû, kaì xeîron sxísma
2.12 krábbaton ♦ krábatton 2.17 O[ ♦ ˆ–ti˜ O[

2.12 \nantíon ♦ ¡mprosyen 2.17 e†w metánoian ♦ —
2.12 O[dépote o%utvw ♦ O%utvw 2.18 tôn Farisaívn nhsteúontew ♦
o[dépote Farisaîoi nhsteúontew
2.14 Leu› ♦ Leuìn 2.18 tôn Farisaívn nhsteúousin ♦
2.15 \géneto \n t! ♦ gínetai mayhtaì tôn Farisaívn
2.15 “koloúyhsan ♦ “koloúyoun nhsteúousin
2.16 kaì o¥ Farisaîoi ♦ tôn 2.19 mey' eâutôn ¡xousin tòn numfíon
Farisaívn ♦ ¡xousin tòn numfíon met' a[tôn
2.16 a[tòn \syíonta ♦ –ti \syíei 2.20 \keínaiw taîw =méraiw ♦ \keín+ t_
2.16 telvnôn kaì a^martvlôn ¡legon =mérŸ

♦a^ martvlôn kaì telvnôn 2.21 Kaì o[deìw ♦ O[deìw
¡legon 2.21 \pirráptei \pì ¥matí~ palai! ♦
2.16 Tí ♦ — \piráptei \pì ¥mátion palaión
2.16 kaì pínei ♦ — 2.21 a[toû ♦ ˙p' a[toû
73
NMS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMS
gínetai. 22 Kaì o[deìw bállei oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw:

e† dè m}, ]}ssei ` oÂnow ` néow toùw ˙skoúw, kaì ` oÂnow
\kxeîtai kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai: ˙llà oÂnon néon e†w ˙skoùw
kainoùw blhtéon.
23
Kaì \géneto paraporeúesyai a[tòn \n toîw sábbasin dià
tôn sporímvn, kaì ærjanto o¥ mayhtaì a[toû `dòn poieîn
tíllontew toùw stáxuaw. 24 Kaì o¥ Farisaîoi ¡legon a[t!,
*Ide, tí poioûsin \n toîw sábbasin $o o[k ¡jestin; 25 Kaì a[tòw
¡legen a[toîw, O[dépote ˙négnvte tí \poíhsen Dauíd, –te
xreían ¡sxen kaì \peínasen a[tòw kaì o¥ met' a[toû; 26 Pôw
e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeoû \pì &Abiáyar ˙rxierévw, kaì
toùw ƒrtouw têw proyésevw ¡fagen, o¬w o[k ¡jestin fageîn e†
m| toîw ¥ereûsin, kaì ¡dvken kaì toîw sùn a[t! o{sin; 27 Kaì
¡legen a[toîw, Tò sábbaton dià tòn ƒnyrvpon \géneto, o[x `
ƒnyrvpow dià tò sábbaton: 28 v % ste kúriów \stin ` u¥òw toû
˙nyrQpou kaì toû sabbátou.
3 Kaì e†sêl yen pálin e†w t|n sunagvg}n, kaì ‘n \keî

ƒnyrvpow \jhramménhn ¡xvn t|n xeîra. 2 Kaì paret}roun
a[tòn e† toîw sábbasin yerapeúsei a[tón, ®na kathgor}svsin
a[toû. 3 Kaì légei t! ˙nyrQp~ t! \jhramménhn ¡xonti t|n
xeîra, *Egeirai e†w tò méson. 4 Kaì légei a[toîw, *Ejestin toîw
sábbasin ˙gayopoiêsai, (h kakopoiêsai; Cux|n sôsai, (h
˙pokteînai; O¥ dè \siQpvn. 5 Kaì periblecámenow a[toùw met'
•rgêw, sullupoúmenow \pì t_ pvrQsei têw kardíaw a[tôn,
légei t! ˙nyrQp~, *Ekteinon t|n xeîrá sou. Kaì \jéteinen, kaì
˙pekatestáyh ˙pokatestáyh = xeì r a[toû øgi|w qw = ƒllh. 6 Kaì
\j el yó n t ew o¥ Farisaîoi e[yév w metà tôn ^Hr~dianôn
sumboúlion \poíoun kat' a[toû, –pvw a[tòn ˙polésvsin.
7
Kaì ` &Ihsoûw ˙nexQrhsen metà tôn mayhtôn a[toû pròw t|n
2.22 ]}ssei ♦ ]}jei 2.27 o[x ♦ kaì o[x

2.22 ` néow ♦ — 3.3 \jhramménhn ¡xonti t|n xeîra
2.22 \kxeîtai ♦ ˙póllutai *Egeirai ♦ t|n jhràn xeîra
2.22 ˙poloûntai ♦ — ¡xonti ¡geire
2.22 blhtéon ♦ — 3.4 ˙gayopoiêsai ♦ ˙gayòn poiêsai
2.23 paraporeúesyai a[tòn ♦ a[tòn 3.5 sou ♦ —
2.23 dià ♦ paraporeúesyai dià 3.5 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh
2.23 ærjanto o¥ mayhtaì a[toû ♦ o¥ 3.5 øgi|w qw = ƒllh ♦ —
mayhtaì a[toû ærjanto 3.6 e[yévw ♦ e[yùw

2.24 \n ♦ — 3.6 \poíoun ♦ \dídoun
2.25 a[tòw ¡legen ♦ légei 3.7 ˙nexQrhsen metà ♦ metà
2.26 toîw ¥ereûsin ♦ toùw ¥ereîw 3.7 pròw ♦ ˙nexQrhsen pròw
74
NMT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMT
yálassan: kaì polù plêyow ˙pò têw Galilaíaw “koloúyhsan “koloúyhsen
a[t!, kaì ˙pò têw &Ioudaíaw, 8 kaì ˙pò Îerosolúmvn, kaì ˙pò
têw &Idoumaíaw, kaì péran toû &Iordánou, kaì o¥ perì Túron kaì
Sidôna, plêyow polú, ˙koúsantew –sa \poíei, ‘lyon pròw
a[tón . 9 Kaì eÂpen toîw mayhtaîw a[toû ®na ploiárion
proskarter_ a[t! dià tòn ªxlon, ®na m| ylíbvsin a[tón.
10 % ste \pipíptein a[t!, ®na a[toû
Polloùw gàr \yerápeusen, v
ßcvntai, –soi eÂ xo n mástigaw. 11 Kaì tà pneúmata tà
˙káyarta, –tan a[tòn \yeQ r ei , prosépipten a[t!, kaì
¡krazen, légonta –ti Sù eÂ ` u¥òw toû yeoû. 12 Kaì pollà
\petíma a[toîw ®na m| faneròn a[tòn poi}svsin.
13
Kaì ˙nabaínei e†w tò ªrow, kaì proskaleîtai o¬w æyelen
a[tów: kaì ˙pêlyon pròw a[tón. 14 Kaì \poíhsen dQdeka, ®na
„sin met' a[toû, kaì ®na ˙postéll+ a[toùw khrússein, 15 kaì
¡xein \jousían yerapeúein tàw nósouw, kaì \kbállein tà
daimónia: 16 kaì \péyhken t! Símvni ªnoma Pétron: 17 kaì
&Iákvbon tòn toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn toû
&IakQbou: kaì \péyhken a[toîw •nómata Boanergéw, – \stin,
U¥oì Brontêw: 18 kaì &Andréan, kaì Fílippon, kaì
Baryolomaîon, kaì Matyaîon, kaì Yvmân, kaì &Iákvbon tòn
toû &Alfaíou, kaì Yaddaîon, kaì Símvna tòn Kananíthn,
19
kaì &Ioúdan &IskariQthn, $ow kaì parédvken a[tón.
Kaì ¡rxontai e†w oÂkon: 20 kaì sunérxetai pálin ªxlow,
% ste m| dúnasyai a[toùw m}te ƒrton fageîn. 21 Kaì
v
˙koúsantew o¥ par' a[toû \jêlyon kratêsai a[tón: ¡legon
gàr –ti &Ejésth. 22 Kaì o¥ grammateîw o¥ ˙pò Îerosolúmvn
katabántew ¡legon –ti Beelzeboùl ¡xei, kaì –ti &En t! ƒrxonti
tôn daimonívn \k b á l l ei tà daimónia. 23 Kaì
proskalesámenow a[toúw, \n parabolaîw ¡legen a[toîw, Pôw
dúnatai Satanâw Satanân \kbállein; 24 Kaì \àn basileía \f'
3.7 “koloúyhsan a[t! ♦ 3.16 kaì \péyhken t! Símvni ªnoma ♦

ˆ“koloúyhsen˜ ˆkaì \poíhsen toùw dQdeka˜ kaì
3.8 o¥ ♦ — \péyhken ªnoma t! Símvni
3.8 ˙koúsantew ♦ ˙koúontew 3.17 •nómata Boanergéw ♦ •nómaˆta˜
3.11 \yeQrei prosépipten ♦ \yeQroun Boanhrgéw
prosépipton 3.18 Matyaîon ♦ Mayyaîon
3.11 ¡krazen légonta ♦ ¡krazon 3.18 Kananíthn ♦ Kananaîon

légontew 3.19 &IskariQthn ♦ &IskariQy
3.12 faneròn a[tòn ♦ a[tòn faneròn 3.19 ¡rxontai ♦ ¡rxetai
3.14 dQdeka ♦ dQdeka ô¬w kaì 3.20 ªxlow ♦ ˆ`˜ ªxlow
&
˙postólouw vnómasen˜ 3.20 m}te ♦ mhdè
3.15 yerapeúein tàw nósouw kaì ♦ —
75
NMU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMU
e^ aut|n merisy_, o[ dúnatai stayênai = basileía \keính.

25
Kaì \àn o†kía \f' eâut|n merisy_, o[ dúnatai stayênai =
o†kía \keính. 26 Kaì e† ` Satanâw ˙nésth \f' e^ autòn kaì
meméristai, o[ dúnatai stayênai, ˙llà télow ¡xei. 27 O[deìw
dúnatai tà skeúh toû †sxuroû, e†selyWn e†w t|n o†kían a[toû,
diarpásai, \àn m| prôton tòn †sxuròn d}s+, kaì tóte t|n
diarpásei o†kían a[toû diarpás+. 28 &Am|n légv ømîn, –ti pánta
˙fey}setai tà a^ mart}mata toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn, kaì
blasfhmíai –saw ©n blasfhm}svsin: 29 $o w d' ©n
blasfhm}s+ e†w tò pneûma tò ßgion, o[k ¡xei ƒfesin e†w tòn
a†ôna, ˙ll' ¡noxów \stin a†vníou krísevw. 30 %O ti ¡legon,
Pneûma ˙káyarton ¡xei.
31
*Erxontai o{n o¥ ˙delfoì kaì = m}thr a[toû, kaì ¡jv
e^ stôtew ˙pésteilan pròw a[tón, fvnoûntew a[tón. 32 Kaì
\káyhto ªxlow perì a[tón: eÂpon dè a[t!, &Idoú, = m}thr sou
kaì o¥ ˙delfoí sou kaì a¥ ˙delfaí sou ¡jv zhtoûsín se.
33
Kaì ˙pekríyh a[toîw légvn, Tíw \stin = m}thr mou (h o¥
˙delfoí mou; 34 Kaì periblecámenow kúkl~ toùw perì a[tòn
kayhménouw, légei, *Ide, = m}thr mou kaì o¥ ˙delfoí mou.
35
$O w gàr ©n poi}s+ tò yélhma toû yeoû, o˚tow ˙delfów mou
kaì ˙delf} mou kaì m}thr \stín.
4 Kaì pálin ærjato didáskein parà t|n yálassan. Kaì

% ste a[tòn \mbánta e†w
sun}xyh pròw a[tòn ªxlow polúw, v
tò ploîon kayêsyai \n t_ yaláss+: kaì pâw ` ªxlow pròw t|n
3.25 dúnatai stayênai = o†kía \keính a[toû

♦ dun}setai = o†kía \keính 3.31 e^stôtew ♦ st}kontew
stayênai 3.31 fvnoûntew ♦ kaloûntew
3.26 meméristai ♦ \merísyh 3.32 ªxlow perì a[tón ♦ perì a[tòn
3.26 stayênai ♦ stênai ªxlow
3.27 O[deìw dúnatai ♦ &All' o[ 3.32 eÂpon dè ♦ kaì légousin
dúnatai o[deìw 3.32 kaì a¥ ˙delfaí sou ♦ ˆkaì a¥
3.27 tà skeúh toû †sxuroû e†selyWn ˙delfaí sou˜
e†w t|n o†kían ♦ e†w t|n o†kían toû 3.33 ˙pekríyh a[toîw légvn ♦
†sxuroû e†selyWn tà skeúh ˙pokriyeìw a[toîw légei
3.27 diarpás+ ♦ diarpásei 3.33 (h o¥ ♦ kaì o¥
3.28 tà a^mart}mata toîw u¥oîw tôn 3.33 ˙delfoí mou ♦ ˙delfoí ˆmou˜
˙nyrQpvn ♦ toîw u¥oîw tôn 3.34 kúkl~ toùw perì a[tòn ♦ toùw
˙nyrQpvn tà a^mart}mata perì a[tòn kúkl~
3.28 kaì ♦ kaì a¥ 3.35 gàr ♦ ˆgàr˜
3.28 –saw ©n ♦ –sa \àn 3.35 ˙delf} mou ♦ ˙delf|
3.29 ˙ll' ♦ ˙llà 4.1 sun}xyh ♦ sunágetai
3.29 krísevw ♦ a^mart}matow 4.1 polúw ♦ pleîstow

3.31 *Erxontai o{n ♦ Kaì ¡rxetai 4.1 \mbánta e†w tò ploîon ♦ e†w
3.31 o¥ ˙delfoì kaì = m}thr a[toû ♦ = ploîon \mbánta
m}thr a[toû kaì o¥ ˙delfòì
76
NMV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NMV
yá l a s s a n \p ì têw gêw ‘n. 2 Kaì \dídasken a[toùw \n

parabolaîw pollá, kaì ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû,
3
&Akoúete: †doú, \jêlyen ` speírvn toû speîrai: 4 kaì \géneto
\n t! speírein, $o mèn ¡pesen parà t|n `dón, kaì ‘lyen tà
peteinà kaì katéfagen a[tó. 5 *A l l o dè ¡pesen \pì tò
petrôdew, –pou o[k eÂxen gên poll}n: kaì e[yévw \janéteilen,
dià tò m| ¡xei n báyow gêw: 6 =líou dè ˙nateílantow
\kaumatísyh, kaì dià tò m| ¡xein ]ízan \jhrányh. 7 Kaì ƒllo
¡p es en e† w tàw ˙kányaw, kaì ˙nébhsan a¥ ƒkanyai, kaì
sunépnijan a[tó, kaì karpòn o[k ¡dvken. 8 Kaì ƒllo ¡pesen
e†w t|n gên t|n kal}n: kaì \dídou karpòn ˙nabaínonta kaì
a[jánonta, kaì ¡feren \n triákonta, kaì \n e^j}konta, kaì \n
e^katón. 9 Kaì ¡legen $O ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.
10
%O te dè \géneto katamónaw, “rQthsan a[tòn o¥ perì
a[tòn sùn toîw dQdeka t|n parabol}n. 11 Kaì ¡legen a[toîw,
Ûmîn dédotai gnônai tò must}rion têw basileíaw toû yeoû:
\keínoiw dè toîw ¡jv, \n parabolaîw tà pánta gínetai: 12 ®na
blépontew blépvsin, kaì m| Êdvsin: kaì ˙koúontew ˙koúvsin,
kaì m| suniôsin: m}pote \pistrécvsin, kaì ˙fey_ a[toîw tà
a^mart}mata. 13 Kaì légei a[toîw, O[k oÊdate t|n parabol|n
taúthn; Kaì pôw pásaw tàw parabolàw gnQsesye; 14 Ô
speírvn tòn lógon speírei. 15 O˚toi dé e†sin o¥ parà t|n `dón,
–pou speíretai ` lógow, kaì –tan ˙koúsvsin, e[yévw ¡rxetai `
Satanâw kaì aÊrei tòn lógon tòn \sparménon \n taîw kardíaiw
a[tôn. 16 Kaì o˚toí e†sin `moívw o¥ \pì tà petrQdh
speirómenoi, o®, –tan ˙koúsvsin tòn lógon, e[yévw metà xarâw
lambánousin a[tón, 17 kaì o[k ¡xousin ]ízan \n e^ autoîw,
˙llà próskairoí e†sin: eÂta genoménhw ylícevw (h divgmoû dià
tòn lógon, e[yévw skandalízontai. 18 Kaì o˚toí e†sin o¥ e†w
4.1 ‘n ♦ ‘san mónaw “rQtvn

4.3 toû ♦ — 4.10 t|n parabol}n ♦ tàw paraboláw
4.5 *Allo dè ♦ kaì ƒllo 4.11 dédotai gnônai tò must}rion ♦ tò
4.5 e[yévw ♦ e[yùw must}rion dédotai
4.6 =líou dè ˙nateílantow ♦ kaì –te 4.12 tà a^mart}mata ♦ —
˙néteilen ` %hliow 4.15 e[yévw ♦ e[yùw
4.8 ƒllo ♦ ƒlla 4.15 \n taîw kardíaiw a[tôn ♦ e†w
4.8 a[jánonta ♦ a[janómena a[toúw
4.8 \n...\n...\n ♦ £n...£n...£n 4.16 `moívw ♦ —
4.9 $O ¡xvn ♦ $ow ¡xei 4.16 e[yévw ♦ e[yùw

4.10 %Ote dè \géneto katamónaw 4.17 e[yévw ♦ e[yùw
“rQthsan ♦ Kaì –te \géneto katà 4.18 o˚toí ♦ ƒlloi
77
NNM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNM
tàw ˙kányaw speirómenoi, o¥ tòn lógon ˙koúontew, 19 kaì a¥

mérimnai toû a†ônow toútou, kaì = ˙páth toû ploútou, kaì a¥
perì tà loipà \piyumíai e†sporeuómenai sumpnígousin tòn
lógon, kaì ƒkarpow gínetai. 20 Kaì o˚toí e†sin o¥ \pì t|n gên
t|n kal|n sparéntew, o®tinew ˙koúousin tòn lógon, kaì
paradéxontai, kaì karpoforoûsin, \n triákonta, kaì \n
e^j}konta, kaì \n e^katón.
21
Kaì ¡legen a[toîw, M}ti ` lúxnow ¡rxetai ®na øpò tòn
módion tey_ (h øpò t|n klínhn; O [x ®na \pì t|n luxnían
\pitey_; 22 O[ gár \stín ti kruptón, $o \àn m| fanervy_: o[dè
\géneto ˙pókrufon, ˙ll' ®na e†w faneròn ¡ly+. 23 EÊ tiw ¡xei
„ta ˙koúein ˙kouétv. 24 Kaì ¡legen a[toîw, Blépete tí
˙koúete. &En > métr~ metreîte metrhy}setai ømîn, kaì
prostey} s et a i ømîn toîw ˙koúousin. 25 $O w gàr ©n ¡x+ ,
doy}setai a[t!: kaì $ow o[k ¡xei, kaì $o ¡xei ˙ry}setai ˙p'
a[toû.
26
Kaì ¡legen, O%utvw \stìn = basileía toû yeoû, qw \àn
ƒnyrvpow bál+ tòn spóron \pì têw gêw, 27 kaì kayeúd+ kaì
\geírhtai núkta kaì =méran, kaì ` spórow blastán+ kaì
mhkúnhtai qw o[k oÂden a[tów. 28 A[tomáth gàr = gê
karpoforeî, prôton xórton, eÂta stáxun, eÂta pl}rh sîton \n
t! stáxuï. 29 %O tan dè parad! ` karpów, e[yévw ˙postéllei
tò drépanon, –ti parésthken ` yerismów.
30
`moiQsomen Kaì ¡legen, Tíni `moiQsvmen t|n basileían toû yeoû;
(H \n poíŸ parabol_ parabálvmen a[t}n; 31 ^Vw kókkon
sinápevw, –w, –tan spar_ \pì têw gêw, mikróterow pántvn tôn
spermátvn \stìn tôn \pì têw gêw: 32 kaì –tan spar_,
4.18 o¥ tòn ♦ o˚toí e†sin o¥ tòn 4.26 \àn ♦ —

4.18 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew 4.27 blastán+ ♦ blastÅ
4.19 toútou ♦ — 4.28 gàr ♦ —
4.20 o˚toí ♦ \keînoí 4.28 pl}rh ♦ pl}rhˆw˜
4.20 \n...\n...\n ♦ £n...£n...£n 4.29 parad! ♦ paradoî
4.21 ` lúxnow ¡rxetai ♦ ¡rxetai ` 4.29 e[yévw ♦ e[yùw
lúxnow 4.30 Tíni `moiQsvmen ♦ pôw
4.21 \pitey_ ♦ tey_ `moiQsvmen
4.22 ti kruptón $o \àn m| ♦ kruptòn 4.30 poíŸ parabol_ parabálvmen
\àn m| ®na a[t}n ♦ tíni a[t|n parabol_
4.22 e†w faneròn ¡ly+ ♦ ¡ly+ e†w yômen
fanerón 4.31 kókkon ♦ kókk~

4.24 toîw ˙koúousin ♦ — 4.31 mikróterow ♦ mikróteron ºn
4.25 ©n ¡x+ ♦ ¡xei 4.31 \stìn ♦ —
78
NNN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNN
˙nabaínei, kaì gínetai pántvn tôn laxánvn meízvn, kaì poieî

kládouw megálouw, v % ste dúnasyai øpò t|n skiàn a[toû tà
peteinà toû o[ranoû kataskhnoûn. 33 Kaì toiaútaiw
parabolaîw pollaîw \lálei a[toîw tòn lógon, kayWw \dúnanto
˙koúein: 34 xvrìw dè parabolêw o[k \lálei a[toîw: kat' †dían
dè toîw mayhtaîw a[toû \péluen pánta.
35
Kaì légei a[toîw \n \keín+ t_ =mérŸ, •cíaw genoménhw,
Diélyvmen e†w tò péran. 36 Kaì ˙féntew tòn ªxlon,
paralambánousin a[tòn qw ‘n \n t! ploí~. Kaì ƒlla dè
ploiária ‘n met' a[toû. 37 Kaì gínetai laîlac ˙némou
megálh: tà dè kúmata \péballen e†w tò ploîon, v % ste a[tò \pébalen
38
ædh gem í z es ya i . Kaì ‘n a[tòw \pì t_ prúmn+ \pì tò
proskefálaion kayeúdvn: kaì diegeírousin a[tón, kaì
légousin a[t!, Didáskale, o[ mélei soi –ti ˙pollúmeya;
39
Kaì diegeryeìw \petímhsen t! ˙ném~, kaì eÂpen t_ yaláss+,
SiQpa, pefímvso. Kaì \kópasen ` ƒnemow, kaì \géneto gal}nh
megálh. 40 Kaì eÂpen a[toîw, Tí deiloí \ste o%utvw; Pôw o[k
¡xete pístin; 41 Kaì \fob}yhsan fóbon mégan, kaì ¡legon pròw
˙ll}louw, Tíw ƒra o˚tów \stin, –ti kaì ` ƒnemow kaì =
yálassa øpakoúousin a[t!;
5 Kaì ‘lyon e†w tò péran têw yalásshw, e†w t|n xQran tôn
Gadarhnôn. 2 Kaì \jelyónti a[t! \k toû ploíou, e[yévw
˙p}nthsen a[t! \k tôn mnhmeívn ƒnyrvpow \n pneúmati
˙kayárt~, 3 $ow t|n katoíkhsin eÂxen \n toîw mn}masin: kaì
o·te a^ lúsesin o[deìw \dúnato a[tòn dêsai, 4 dià tò a[tòn
pollákiw pédaiw kaì a^lúsesin dedésyai, kaì diespâsyai øp'
a[toû tàw a^lúseiw, kaì tàw pédaw suntetrífyai: kaì o[deìw
a[tòn Êsxuen damásai: 5 kaì dià pantów, nuktòw kaì =méraw,
\n toîw ªresin kaì \n toîw mn}masin ‘n krázvn kaì katakóptvn
4.32 pántvn tôn laxánvn meízvn ♦ O·pv

meîzon pántvn tôn laxánvn 4.41 øpakoúousin ♦ øpakoúei
4.33 \dúnanto ♦ “dúnanto 5.1 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn
4.34 mayhtaîw a[toû ♦ †díoiw 5.2 \jelyónti a[t! ♦ \jelyóntow
mayhtaîw a[toû
4.36 dè ploiária ♦ ploîa 5.2 e[yévw ˙p}nthsen ♦ e[yùw
4.37 ˙némou megálh ♦ megálh ˙némou øp}nthsen
4.37 tà dè ♦ kaì tà 5.3 o·te a^lúsesin ♦ o[dè a^lúsei
4.37 a[tò ædh gemízesyai ♦ ædh o[kéti

gemízesyai tò ploîon 5.4 a[tòn Êsxuen ♦ Êsxuen a[tòn
4.38 ‘n a[tòw \pì t_ ♦ a[tòw ‘n \n t_ 5.5 ªresin ♦ mn}masin
4.38 diegeírousin ♦ \geírousin 5.5 mn}masin ♦ ªresin
4.40 \ste o%utvw; Pôw o[k ♦ \ste;
79
NNO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNO
eâutòn líyoiw. 6 &IdWn dè tòn &Ihsoûn ˙pò makróyen, ¡dramen

kaì prosekúnhsen a[t!, 7 kaì krájaw fvn_ megál+ eÂpen, Tí
\moì kaì soí, &Ihsoû, u¥è toû yeoû toû øcístou; Ôrkízv se tòn
yeón, m} me basanís+w. 8 *Elegen gàr a[t!, *Ejelye, tò
pneûma tò ˙káyarton, \k toû ˙nyrQpou. 9 Kaì \phrQta a[tón,
Tí soi ªnoma; Kaì ˙pekríyh, légvn, LegeWn ªnomá moi, –ti
polloí \smen. 10 Kaì parekálei a[tòn pollá, ®na m| a[toùw
˙posteíl+ ¡jv têw xQraw. 11 )Hn dè \keî pròw t! ªrei ˙gélh
xoírvn megálh boskoménh: 12 kaì parekálesan a[tòn pántew
o¥ daímonew, légontew, Pémcon =mâw e†w toùw xoírouw, ®na e†w
a[toùw e†sélyvmen. 13 Kaì \pétrecen a[toîw e[yévw ` &Ihsoûw.
Kaì \jelyónta tà pneúmata tà ˙káyarta e†sêlyon e†w toùw
xoírouw: kaì v % rmhsen = ˙gélh katà toû krhmnoû e†w t|n
yá l a s s a n : ‘san dè qw disxílioi: kaì \pnígonto \n t_
ya l á s s + . 14 O¥ dè bóskontew toùw xoírouw ¡fugon, kaì
˙n}ggeilan e†w t|n pólin kaì e†w toùw ˙groúw. Kaì \jêlyon
†deîn tí \stin tò gegonów: 15 kaì ¡rxontai pròw tòn &Ihsoûn, kaì
yevroûsin tòn daimonizómenon kay}menon kaì ¥matisménon
kaì svfronoûnta, tòn \sxhkóta tòn Legeôna: kaì
\fob}yhsan. 16 Dihg}santo dè a[toîw o¥ †dóntew pôw \géneto
t! daimonizomén~, kaì perì tôn xoírvn. 17 Kaì ærjanto
parakaleîn a[tòn ˙pelyeîn ˙pò tôn `rívn a[tôn. 18 Kaì
\m b á n t o w a[toû e†w tò ploîon, parekálei a[tòn `
daimonisyeíw, ®na ” met' a[toû. 19 Ô dè &Ihsoûw o[k ˙fêken
a[tón, ˙llà légei a[t!, %Upage e†w tòn oÂkón sou pròw toùw
soúw, kaì ˙nággeilon a[toîw –sa soi ` kúriow pepoíhken, kaì
“léhsén se. 20 Kaì ˙pêlyen kaì ærjato khrússein \n t_
Dekapólei –sa \poíhsen a[t! ` &Ihsoûw: kaì pántew
\yaúmazon.
5.6 &IdWn dè ♦ Kaì †dWn 5.14 ˙n}ggeilan ♦ ˙p}ggeilan

5.7 eÂpen ♦ légei 5.14 \jêlyon ♦ ‘lyon
5.9 soi ªnoma ♦ ªnomá soi 5.15 kay}menon kaì ¥matisménon ♦
5.9 ˙pekríyh légvn ♦ légei a[t! kay}menon ¥matisménon
5.9 LegeWn ♦ LegiWn 5.15 Legeôna ♦ Legiôna
5.10 a[toùw ♦ a[tà 5.16 Dihg}santo dè ♦ Kaì dihg}santo
5.12 pántew o¥ daímonew ♦ — 5.18 \mbántow ♦ \mbaínontow
5.13 e[yévw ` &Ihsoûw ♦ — 5.18 ” met' a[toû ♦ met' a[toû ”

5.13 ‘san dè ♦ — 5.19 Ô dè &Ihsoûw ♦ Kaì
5.14 O¥ dè ♦ Kaì o¥ 5.19 ˙nággeilon ♦ ˙pággeilon
5.14 toùw xoírouw ♦ a[toùw 5.19 soi ` kúriow ♦ ` kúriów soi
80
NNP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNP
21
Kaì diaperásantow toû &Ihsoû \n t! ploí~ pálin e†w tò
péran, sun}xyh ªxlow polùw \p' a[tón, kaì ‘n parà t|n
yálassan. 22 Kaì †doú, ¡rxetai e<w tôn ˙rxisunagQgvn,
•nómati &Iáeirow, kaì †dWn a[tón, píptei pròw toùw pódaw
a[toû, 23 kaì parekálei a[tòn pollá, légvn –ti Tò yugátrión
mou \sxátvw ¡xei: ®na \lyWn \piy_w a[t_ tàw xeîraw, –pvw
svy_ kaì z}setai. 24 Kaì ˙pêlyen met' a[toû: kaì “koloúyei
a[t! ªxlow polúw, kaì sunéylibon a[tón.
25
Kaì gun} tiw o{sa \n ]úsei a®matow ¡th dQdeka, 26 kaì
pollà payoûsa øpò pollôn †atrôn, kaì dapan}sasa tà par'
&
a[têw pánta, kaì mhdèn vfelhyeî sa, ˙llà mâllon e†w tò
27
xeîron \lyoûsa, ˙koúsasa perì toû &Ihsoû, \lyoûsa \n t!
ªxl~ ªpisyen, %hcato toû ¥matíou a[toû: 28 ¡legen gàr –ti K©n
tôn ¥matívn a[toû ßcvmai, svy}somai. 29 Kaì e[yév w
\jhrányh = phg| toû a®matow a[têw, kaì ¡gnv t! sQmati –ti
Êatai ˙pò têw mástigow. 30 Kaì e[yévw ` &Ihsoûw \pignoùw \n
eâut! t|n \j a[toû dúnamin \jelyoûsan, \pistrafeìw \n t!
ªxl~, ¡legen, Tíw mou %hcato tôn ¥matívn; 31 Kaì ¡legon a[t!
o¥ mayhtaì a[toû, Blépeiw tòn ªxlon sunylíbontá se, kaì
légeiw, Tíw mou %hcato; 32 Kaì perieblépeto †deîn t|n toûto
poi}sasan. 33 ^H dè gun| fobhyeîsa kaì trémousa, e†duîa $o
gégonen \p' a[t_, ‘lyen kaì prosépesen a[t!, kaì eÂpen a[t!
pâsan t|n ˙l}yeian. 34 Ô dè eÂpen a[t_, yúgater, = pístiw sou
sésvkén se: %u page e†w e†r}nhn, kaì Êsyi øgi|w ˙pò têw
mástigów sou.
35
*Eti a[toû laloûntow, ¡rxontai ˙pò toû ˙rxisunagQgou,
légontew –ti ^H yugáthr sou ˙péyanen: tí ¡ti skúlleiw tòn
didáskalon; 36 Ô dè &Ihsoûw e[yévw ˙koúsaw tòn lógon
laloúmenon légei t! ˙rxisunagQg~, M| foboû, mónon
písteue. 37 Kaì o[k ˙fêken o[déna a[t! sunakolouyêsai, e†
m| Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn &IakQbou.
5.21 \n t! ploí~ ♦ ˆ\n t! ploí~˜ 5.28 K©n ♦ &Eàn ßcvmai k©n

5.22 †doú ♦ — 5.28 ßcvmai ♦ —
5.22 &Iáeirow ♦ &Iáïrow 5.29 e[yévw ♦ e[yùw
5.23 parekálei ♦ parakaleî 5.30 e[yévw ♦ e[yùw
5.23 a[t_ tàw xeîraw –pvw ♦ tàw 5.33 \p' ♦ —
xeîraw a[t_ ®na 5.34 yúgater ♦ yugáthr

5.23 z}setai ♦ z}s+ 5.36 e[yévw ˙koúsaw ♦ parakoúsaw
5.25 tiw ♦ — 5.37 a[t! ♦ met' a[toû
5.25 ¡th dQdeka ♦ dQdeka ¡th 5.37 Pétron ♦ tòn Pétron
81
NNQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNQ
38
Kaì ¡rxetai e†w tòn oÂkon toû ˙rxisunagQgou, kaì yevreî
yórubon, klaíontaw kaì ˙lalázontaw pollá. 39 Kaì e†selyWn
légei a[toîw, Tí yorubeîsye kaì klaíete; Tò paidíon o[k
˙péyanen, ˙llà kayeúdei. 40 Kaì kategélvn a[toû. Ô dé,
\kbalWn pántaw, paralambánei tòn patéra toû paidíou kaì
t|n mhtéra kaì toùw met' a[toû, kaì e†sporeúetai –pou ‘n tò
paidíon ˙nakeímenon. 41 Kaì krat}saw têw xeiròw toû paidíou,
légei a[t_, Taliyá, koûmi: – \stin meyermhneuómenon, Tò
korásion, soì légv, ¡geirai. 42 Kaì e[yévw ˙nésth tò korásion
kaì periepátei, ‘n gàr \tôn dQdeka: kaì \jésthsan \kstásei
megál+. 43 Kaì diesteílato a[toîw pollà ®na mhdeìw gn!
toûto: kaì eÂpen doyênai a[t_ fageîn.
6 Kaì \jêlyen \keîyen, kaì ‘lyen e†w t|n patrída a[toû:

kaì ˙kolouyoûsin a[t! o¥ mayhtaì a[toû. 2 Kaì
genoménou sabbátou, ærjato \n t_ sunagvg_ didáskein: kaì
polloì ˙koúontew \jepl}ssonto, légontew, Póyen toút~
taûta; Kaì tíw = sofía = doyeîsa a[t!, kaì dunámeiw toiaûtai
dià tôn xeirôn a[toû gínontai; 3 O[x o˚tów \stin ` téktvn, `
u¥òw Maríaw, ˙delfòw dè &IakQbou kaì &Ivsê kaì &Ioúda kaì
Símvnow; Kaì o[k e†sìn a¥ ˙delfaì a[toû @de pròw =mâw; Kaì
\skandalízonto \n a[t!. 4 *Elegen dè a[toîw ` &Ihsoûw –ti
O[k ¡stin prof}thw ƒtimow, e† m| \n t_ patrídi a[toû, kaì \n
toîw suggenésin kaì \n t_ o†kíŸ a[toû. 5 Kaì o[k “dúnato \keî
o[demían dúnamin poiêsai, e† m| •lígoiw ˙rrQstoiw \piyeìw tàw
xeîraw, \yerápeusen. 6 Kaì \yaúmazen dià t|n ˙pistían
a[tôn.
Kaì periêgen tàw kQmaw kúkl~ didáskvn.
7
Kaì proskaleîtai toùw dQdeka, kaì ærjato a[toùw
˙postéllein dúo dúo, kaì \d í d o u a[toîw \jousían tôn
5.38 ¡rxetai ♦ ¡rxontai didáskein \n t_ sunagvg_

5.38 klaíontaw ♦ kaì klaíontaw 6.2 a[t! kaì ♦ toút~ kaì a¥
5.40 Ô ♦ A[tòw 6.2 gínontai ♦ ginómenai
5.40 ˙nakeímenon ♦ — 6.3 Maríaw ♦ têw Maríaw
5.41 koûmi ♦ koûm 6.3 ˙delfòw dè ♦ kaì ˙delfòw
5.41 ¡geirai ♦ ¡geire 6.3 &Ivsê ♦ &Ivsêtow
5.42 e[yévw ♦ e[yùw 6.4 *Elegen dè ♦ kaì ¡legen
5.42 \kstásei ♦ ê[yùw˜ \kstásei 6.4 suggenésin ♦ suggeneûsin a[toû

5.43 gn! ♦ gnoî 6.5 “dúnato \keî o[demían dúnamin
6.1 ‘lyen ♦ ¡rxetai poiêsai ♦ \dúnato \keî poiêsai
6.2 \n t_ sunagvg_ didáskein ♦ o[demían dúnamin
82
NNR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNR
pneumátvn tôn ˙kayártvn. 8 Kaì par}ggeilen a[toîw ®na

mhdèn aÊrvsin e†w `dón, e† m| ]ábdon mónon: m| p}ran, m|
ƒrton, m| e† w t|n zQnhn xalkón: 9 ˙ll' øpodedeménouw
sandália: kaì m| \ndúshsye dúo xitônaw. 10 Kaì ¡legen
a[toîw, %Opou \àn e†sélyhte e†w o†kían, \keî ménete £vw ©n
\jélyhte \keîyen. 11 Kaì –soi ©n m| déjvntai ømâw, mhdè
˙koúsvsin ømôn, \kporeuómenoi \keîyen, \ktinájate tòn xoûn
tòn øpokátv tôn podôn ømôn e†w martúrion a[toîw. &Am|n
légv ømîn, ˙nektóteron ¡stai Sodómoiw (h Gomórroiw \n =mérŸ
krísevw, (h t_ pólei \keín+. 12 Kaì \jelyóntew \k}russon ®na
metano}svsin: 13 kaì daimónia pollà \jéballon, kaì æleifon
\laí~ polloùw ˙rrQstouw kaì \yerápeuon.
14
Kaì ækousen ` basileùw ^Hrœdhw, faneròn gàr \géneto
tò ªnoma a[toû, kaì ¡legen –ti &Ivánnhw ` baptízvn \k nekrôn
“géryh, kaì dià toûto \nergoûsin a¥ dunámeiw \n a[t!.
15
*A l l o i ¡l eg o n –ti &Hlíaw \stín: ƒlloi dè ¡legon –ti
Prof}thw \stín, qw e<w tôn profhtôn. 16 &Akoúsaw dè ^Hrœdhw ` ^Hrœdhw
eÂpen –ti $On \gW ˙pekefálisa &Ivánnhn, o˚tów \stin: a[tòw

“géryh \k nek r ô n . 17 A[tòw gàr ` ^Hrœdhw ˙posteílaw
\kráthsen tòn &Ivánnhn, kaì ¡dhsen a[tòn \n fulak_, dià
^Hr~diáda t|n gunaîka Filíppou toû ˙delfoû a[toû, –ti
a[t|n \gámhsen. 18 *Elegen gàr ` &Ivánnhw t! ^Hrœd+ –ti O[k
¡jestín soi ¡xein t|n gunaîka toû ˙delfoû sou. 19 ^H dè
^Hr~diàw \neîxen a[t!, kaì æyelen a[tòn ˙pokteînai: kaì o[k
“dúnato: 20 ` gàr ^Hrœdhw \fobeîto tòn &Ivánnhn, e†dWw a[tòn
ƒndra díkaion kaì ßgion, kaì sunet}rei a[tón: kaì ˙koúsaw
a[toû, pollà \p o í ei , kaì =dévw a[toû ækouen. 21 Kaì
genoménhw =méraw e[kaírou, –te ^Hrœdhw toîw genesíoiw a[toû
deîpnon \poíei toîw megistâsin a[toû kaì toîw xiliárxoiw kaì
toîw prQtoiw têw Galilaíaw, 22 kaì e†selyoúshw têw yugatròw
6.8 p}ran m| ƒrton ♦ ƒrton m| 6.14 ¡legen ♦ ¡legon

p}ran 6.14 \k nekrôn “géryh ♦ \g}gertai \k
6.9 ˙ll' ♦ ˙llà nekrôn
6.11 –soi ©n m| déjvntai ♦ $ow ©n 6.15 *Alloi ¡legon ♦ *Alloi dè ¡legon
tópow m| déjhtai 6.15 \stín qw ♦ qw
6.11 &Am|n légv ømîn ˙nektóteron 6.16 ^Hrœdhw eÂpen –ti ♦ ` ^Hrœdhw
¡stai Sodómoiw (h Gomórroiw \n ¡legen
=mérŸ krísevw (h t_ pólei \keín+ 6.16 \stin a[tòw “géryh \k nekrôn ♦

♦— “géryh
6.12 \k}russon ®na metano}svsin ♦ 6.20 \poíei ♦ “pórei
\k}rujan ®na metanoôsin 6.21 \poíei ♦ \poíhsen
83
NNS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNS
a[têw têw ^Hr~diádow kaì •rxhsaménhw, kaì ˙resáshw t!

^H r œ d + kaì toîw sunanakeiménoiw, eÂpen ` basileùw t!
korasí~, AÊthsón me $o \àn yél+w, kaì dQsv soí: 23 kaì v
* mosen
a[t_ –ti $O \án me a†t}s+w, dQsv soí, £vw =mísouw têw
basileíaw mou. 24 ^H dè \jelyoûsa eÂpen t_ mhtrì a[têw, Tí
a†t}somai; ^H dè eÂpen, T|n kefal|n &Ivánnou toû baptistoû.
25
Kaì e†selyoûsa e[yévw metà spoudêw pròw tòn basiléa,
&+t}sato, légousa, Yélv ®na moi d!w \jautêw \pì pínaki t|n
kefal|n &Ivánnou toû baptistoû. 26 Kaì perílupow genómenow
` basileúw, dià toùw –rkouw kaì toùw sunanakeiménouw o[k
“yél h s en a[t|n ˙yet ê s a i . 27 Kaì e[yév w ˙posteílaw `
basileùw spekoulátora \pétajen \nexyênai t|n kefal|n
a[toû. 28 Ô dè ˙pelyWn ˙pekefálisen a[tòn \n t_ fulak_,
kaì ænegken t|n kefal|n a[toû \pì pínaki, kaì ¡dvken a[t|n
t! korasí~: kaì tò korásion ¡dvken a[t|n t_ mhtrì a[têw.
29
Kaì ˙koúsantew o¥ mayhtaì a[toû ‘lyon, kaì ‘ran tò ptôma
a[toû, kaì ¡yhkan a[tò \n mnhmeí~.
30
Kaì sunágontai o¥ ˙póstoloi pròw tòn &Ihsoûn, kaì
˙p}ggeilan a[t! pánta, kaì –sa \poíhsan kaì –sa \dídajan.
31
Kaì eÂpen a[toîw, Deûte ømeîw a[toì kat' †dían e†w ¡rhmon
tópon, kaì ˙napaúesye •lígon. )Hsan gàr o¥ \rxómenoi kaì o¥
øpágontew polloí, kaì o[dè fageîn e[kaíroun. 32 Kaì ˙pêlyon
e†w ¡rhmon tópon t! ploí~ kat' †dían. 33 Kaì eÂdon a[toùw
øpágontaw kaì \pégnvsan a[tòn polloí, kaì pez_ ˙pò pasôn
tôn pólevn sunédramon \keî, kaì proêlyon a[toúw, kaì
sunêlyon pròw a[tón. 34 Kaì \jelyWn eÂden ` &Ihsoûw polùn
ªxlon, kaì \splagxnísyh \p' a[toîw, –ti ‘san qw próbata m|
¡xonta poiména: kaì ærjato didáskein a[toùw pollá. 35 Kaì
ædh v% raw pollêw genoménhw, proselyóntew a[t! o¥ mayhtaì
6.22 a[têw têw ♦ a[toû a[t}n

6.22 kaì ˙resáshw ♦ æresen 6.27 e[yévw ♦ e[yùw
6.23 –ti $O ♦ ˆpollà˜ %O ti 6.27 \nexyênai ♦ \négkai
6.24 ^H dè \jelyoûsa ♦ Kaì 6.28 Ô dè ♦ Kaì
\jelyoûsa 6.30 pánta kaì ♦ pánta
6.24 a†t}somai ♦ a†t}svmai 6.31 eÂpen ♦ légei
6.24 baptistoû ♦ baptízontow 6.31 ˙napaúesye ♦ ˙napaúsasye
6.25 e[yévw ♦ e[yùw 6.32 e†w ¡rhmon tópon t! ploí~ ♦ \n t!
6.25 moi d!w \jautêw ♦ \jautêw d!w ploí~ e†w ¡rhmon tópon
moi 6.33 a[tòn polloí ♦ polloì

6.26 sunanakeiménouw ♦ 6.33 kaì sunêlyon pròw a[tón ♦ —
˙nakeiménouw 6.34 ` &Ihsoûw ♦ —
6.26 a[t|n ˙yetêsai ♦ ˙yetêsai 6.34 a[toîw ♦ a[toúw
84
NNT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNT
a[toû légousin –ti *Erhmów \stin ` tópow, kaì ædh v% ra poll}:

36
˙póluson a[toúw, ®na ˙pelyóntew e†w toùw kúkl~ ˙groùw kaì
kQmaw ˙gorásvsin e^ autoîw ƒrtouw. Tí gàr fágvsin o[k
¡xousin. 37 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Dóte a[toîw ømeîw
fageîn. Kaì légousin a[t!, &Apelyóntew ˙gorásvmen
dhnarívn diakosívn ƒrtouw, kaì dômen a[toîw fageîn; 38 Ô dè
légei a[toîw, Pósouw ƒrtouw ¡xete; Ûpágete kaì Êdete. Kaì
gnóntew légousin, Pénte, kaì dúo †xyúaw. 39 Kaì \pétajen
a[toîw ˙naklînai pántaw sumpósia sumpósia \pì t! xlvr!
xórt~. 40 Kaì ˙népeson prasiaì prasiaí, ˙nà e^katòn kaì ˙nà
pent}konta. 41 Kaì labWn toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo
†xyú a w, ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen, kaì
katéklasen toùw ƒrtouw, kaì \dídou toîw mayhtaîw a[toû ®na
parayôsin a[toîw: kaì toùw dúo †xyúaw \mérisen pâsin.
42
Kaì ¡fagon pántew, kaì \xo r t á s yh s a n : 43 kaì ‘ran
klasmátvn dQdeka kofínouw pl}reiw, kaì ˙pò tôn †xyúvn.
44
Kaì ‘san o¥ fagóntew toùw ƒrtouw pentakisxílioi ƒndrew.
45
Kaì e[yévw “nágkasen toùw mayhtàw a[toû \mbênai e†w
tò ploîon, kaì proágein e†w tò péran pròw Bhysaïdán, £vw
a[tòw ˙polús+ tòn ªxlon. 46 Kaì ˙potajámenow a[toîw,
˙pêlyen e†w tò ªrow proseújasyai. 47 Kaì •cíaw genoménhw, ‘n
tò ploîon \n més~ têw yalásshw, kaì a[tòw mónow \pì têw gêw.
48
Kaì eÂden a[toùw basanizoménouw \n t! \laúnein, ‘n gàr `
ƒnemow \nantíow a[toîw, kaì perì tetárthn fulak|n têw nuktòw
¡rxetai pròw a[toúw, peripatôn \pì têw yalásshw: kaì æyelen
parelyeîn a[toúw. 49 O¥ dé, †dóntew a[tòn peripatoûnta \pì
têw yalásshw, ¡dojan fántasma eÂnai, kaì ˙nékrajan:
50
pántew gàr a[tòn eÂdon, kaì \taráxyhsan. Kaì e[yévw
\lálhsen met' a[tôn, kaì légei a[toîw, Yarseîte: \gQ e†mi, m|
fobeîsye. 51 Kaì ˙nébh pròw a[toùw e†w tò ploîon, kaì
6.35 légousin ♦ ¡legon kofínvn plhrQmata

6.36 ƒrtouw Tí gàr fágvsin o[k 6.44 toùw ƒrtouw ♦ ˆtoùw ƒrtouw˜
¡xousin ♦ tí fágvsin 6.45 e[yévw ♦ e[yùw
6.37 dômen ♦ dQsomen 6.45 ˙polús+ ♦ ˙polúei
6.38 kaì Êdete ♦ Êdete 6.48 eÂden ♦ †dWn
6.40 ˙népeson ♦ ˙népesan 6.48 kaì perì ♦ perì
6.40 ˙nà e^katòn kaì ˙nà ♦ katà 6.49 peripatoûnta \pì têw yalásshw ♦
e^katòn kaì katà \pì têw yalásshw peripatoûnta

6.41 a[toû ♦ â[toû˜ 6.49 fántasma eÂnai ♦ –ti Fántasmá
6.41 parayôsin ♦ paratiyôsin \stin
6.43 klasmátvn dQdeka kofínouw 6.50 Kaì e[yévw ♦ Ô dè e[yùw
pl}reiw ♦ klásmata dQdeka
85
NNU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNU
\kópasen ` ƒnemow: kaì lían \kperissoû \n eâutoîw \jístanto,

kaì \yaúmazon. 52 O[ gàr sunêkan \pì toîw ƒrtoiw: ‘n gàr
a[tôn = kardía pepvrvménh.
53
Kaì diaperásantew ‘lyon \pì t|n gên Gennhsarét, kaì
prosvrmísyhsan. 54 Kaì \jelyóntvn a[tôn \k toû ploíou,
e[ yév w \p i g n ó n t ew a[tón, 55 peridramóntew –lhn t|n
períxvron \keínhn, ærjanto \pì toîw krabbátoiw toùw kakôw
¡xontaw periférein, –pou ækouon –ti \keî \stin. 56 Kaì –pou ©n
e†seporeúeto e†w kQmaw (h póleiw (h ˙groúw, \n taîw ˙goraîw
\tíyoun toùw ˙syenoûntaw, kaì parekáloun a[tòn ®na k©n toû
kraspédou toû ¥matíou a[toû ßcvntai: kaì –soi ©n %hptonto
a[toû \sQzonto.
7 Kaì sunágontai pròw a[tòn o¥ Farisaîoi, kaí tinew tôn

grammatévn, \lyóntew ˙pò Îerosolúmvn: 2 kaì †dóntew
tinàw tôn mayhtôn a[toû koinaîw xersín, toût' ¡stin ˙níptoiw,
\syíontaw ƒrtouw \mémcanto. 3 O¥ gàr Farisaîoi kaì pántew o¥
&Ioudaîoi, \àn m| pugm_ nícvntai tàw xeîraw, o[k \syíousin,
kratoûntew t|n parádosin tôn presbutérvn: 4 kaì ˙pò
˙gorâw, \àn m| baptísvntai, o[k \syíousin: kaì ƒlla pollá
\stin $a parélabon krateîn, baptismoùw pothrívn kaì jestôn
kaì xalkívn kaì klinôn. 5 *Epeita \pervtôsin a[tòn o¥
Farisaîoi kaì o¥ grammateîw, Dià tí o¥ mayhtaí sou o[
peripatoûsin katà t|n parádosin tôn presbutérvn, ˙llà
˙níptoiw xersìn \syíousin tòn ƒrton; 6 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen
a[toîw –ti Kalôw proef}teusen &Hsafiaw perì ømôn tôn
øpokritôn, qw gégraptai, O˚tow ` laòw toîw xeílesín me timÅ, =
dè kardía a[tôn pórrv ˙péxei ˙p' \moû. 7 Máthn dè sébontaí
me, didáskontew didaskalíaw \ntálmata ˙nyrQpvn.
6.51 \kperissoû ♦ ˆ\k perissoû˜ 7.2 koinaîw ♦ –ti koinaîw

6.51 kaì \yaúmazon ♦ — 7.2 \syíontaw ƒrtouw \mémcanto ♦
6.52 ‘n gàr ♦ ˙ll' ‘n \syíousin toùw ƒrtouw
6.53 ‘lyon \pì t|n gên ♦ \pì t|n gên 7.4 ˙pò ♦ ˙p'
‘lyon e†w 7.4 kaì klinôn ♦ ˆkaì klinôn˜
6.54 e[yévw ♦ e[yùw 7.5 *Epeita ♦ Kaì
6.55 peridramóntew ♦ periédramon 7.5 o¥ mayhtaí sou o[ peripatoûsin
6.55 períxvron ♦ xQran ♦ o[ peripatoûsin o¥ mayhtaí
6.55 ærjanto ♦ kaì ærjanto sou
6.55 krabbátoiw ♦ krabáttoiw 7.5 ˙níptoiw ♦ koinaîw
6.55 \keî ♦ — 7.6 ˙pokriyeìw ♦ —

6.56 póleiw (h ♦ e†w póleiw (h e†w 7.6 –ti ♦ —
6.56 \tíyoun ♦ \tíyesan 7.6 proef}teusen ♦ \prof}teusen
6.56 %hptonto ♦ %hcanto 7.6 O˚tow ♦ ˆ–ti˜ O˚tow
86
NNV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NNV
8
&Aféntew gàr t|n \ntol|n toû yeoû, krateîte t|n parádosin
tôn ˙nyrQpvn, baptismoùw jestôn kaì pothrívn: kaì ƒlla
parómoia toiaûta pollà poieîte. 9 Kaì ¡legen a[toîw, Kalôw
˙yeteîte t|n \ntol|n toû yeoû, ®na t|n parádosin ømôn
thr}shte. 10 Mvsêw gàr eÂpen, Tíma tòn patéra sou kaì t|n
mhtéra sou: kaí, Ô kakologôn patéra (h mhtéra yanát~
teleutátv: 11 ømeîw dè légete, &Eàn eÊp+ ƒnyrvpow t! patrì (h
t_ mhtrí, Korbân, – \stin, dôron, $o \àn \j \moû vfelhy_w:
&
12
kaì o[kéti ˙fíete a[tòn o[dèn poiêsai t! patrì a[toû (h t_
mhtrì a[toû, 13 ˙kuroûntew tòn lógon toû yeoû t_ paradósei
ømôn " paredQkate: kaì parómoia toiaûta pollà poieîte.
14
Kaì proskalesámenow pánta tòn ªxlon, ¡legen a[toîw,
&Akoúeté mou pántew, kaì suníete. 15 O[dén \stin ¡jvyen toû
˙nyrQpou e†sporeuómenon e†w a[tón, $o dúnatai a[tòn
koinôsai: ˙llà tà \kporeuómena ˙p' a[toû, \keîná \stin tà
koinoûnta tòn ƒnyrvpon. 16 EÊ tiw ¡xei „ta ˙koúein ˙kouétv.
17
Kaì –te e†sêlyen e†w oÂkon ˙pò toû ªxlou, \phrQtvn a[tòn
o¥ mayhtaì a[toû perì têw parabolêw. 18 Kaì légei a[toîw,
O%utvw kaì ømeîw ˙súnetoí \ste; O[ noeîte –ti pân tò ¡jvyen
e†sporeuómenon e†w tòn ƒnyrvpon o[ dúnatai a[tòn koinôsai,
19
–ti o[k e†sporeúetai a[toû e†w t|n kardían, ˙ll' e†w t|n
koilían: kaì e†w tòn ˙fedrôna \kporeúetai, kayarízon pánta
tà brQmata. 20 *E l eg en dè –ti Tò \k toû ˙nyrQpou
\kporeuómenon, \keîno koinoî tòn ƒnyrvpon. 21 *Esvyen gár,
\k têw kardíaw tôn ˙nyrQpvn o¥ dialogismoì o¥ kakoì
\k p o r eú o n t a i , moixeî a i , porneîai, fónoi, 22 klopaí,
pleonejíai, ponhríai, dólow, ˙sélgeia, •fyalmòw ponhrów,
blasfhmía, øperhfanía, ˙frosúnh: 23 pánta taûta tà
ponhrà ¡svyen \kporeúetai, kaì koinoî tòn ƒnyrvpon.
7.8 gàr ♦ — 7.15 a[tòn koinôsai ♦ koinôsai

7.8 baptismoùw jestôn kaì pothrívn a[tón
kaì ƒlla parómoia toiaûta 7.15 \kporeuómena ˙p' a[toû \keîná ♦
pollà poieîte ♦ — \k toû ˙nyrQpou \kporeuómená
7.9 thr}shte ♦ st}shte 7.16 —
7.10 Mvsêw ♦ Mvüsêw 7.17 perì têw parabolêw ♦ t|n
7.12 kaì ♦ — parabol}n
7.12 a[toû (h ♦ (h 7.19 kayarízon ♦ kayarízvn
7.12 mhtrì a[toû ♦ mhtrí 7.21 moixeîai porneîai ♦ porneîai

7.14 pánta ♦ pálin klopaí
7.14 &Akoúeté ♦ &Akoúsaté 7.22 klopaí ♦ moixeîai
7.14 suníete ♦ súnete
87
NOM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOM
24
Kaì \keîyen ˙nastàw ˙pêlyen e†w tà meyória Túrou kaì
Sidônow. Kaì e†selyWn e†w o†kían, o[déna æyelen gnônai, kaì
o[k “dun}yh layeîn. 25 &Akoúsasa gàr gun| perì a[toû, «w
eÂ xen tò yugátrion a[têw pneûma ˙káyarton, \lyoûsa
prosépesen pròw toùw pódaw a[toû: 26 ‘n dè = gun| Êllhníw,
Surafoínikissa t! génei: kaì “rQta a[tòn ®na tò daimónion
\kbál+ \k têw yugatròw a[têw. 27 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t_,
*Afew prôton xortasyênai tà tékna: o[ gàr kalón \stin
labeîn tòn ƒrton tôn téknvn kaì baleîn toîw kunaríoiw. 28 ^H
dè ˙pekríyh kaì légei a[t!, Naí, kúrie: kaì gàr tà kunária
øpokátv têw trapézhw \syíei ˙pò tôn cixívn tôn paidívn.
29
Kaì eÂpen a[t_, Dià toûton tòn lógon %upage: \jel}luyen tò
daimónion \k têw yugatrów sou. 30 Kaì ˙pelyoûsa e†w tòn oÂkon
a[têw, e˚ren tò daimónion \jelhluyów, kaì t|n yugatéra
beblhménhn \pì têw klínhw.
31
Kaì pálin \jelyWn \k tôn `rívn Túrou kaì Sidônow,
‘lyen pròw t|n yálassan têw Galilaíaw, ˙nà méson tôn
mogilálon `rívn Dekapólevw. 32 Kaì férousin a[t! kvfòn moggilálon,
kaì parakaloûsin a[tòn ®na \piy_ a[t! t|n xeîra. 33 Kaì
˙polabómenow a[tòn ˙pò toû ªxlou kat' †dían, ¡balen toùw
daktúlouw a[toû e†w tà „ta a[toû, kaì ptúsaw %hcato têw
glQsshw a[toû, 34 kaì ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, \sténajen,
kaì légei a[t!, &Effayá, – \stin, Dianoíxyhti. 35 Kaì e[yévw
dihnoíxyh s a n a[toû a¥ ˙koaí: kaì \lúyh ` des m ò w têw
glQsshw a[toû, kaì \lálei •ryôw. 36 Kaì diesteílato a[toîw
®na mhdenì eÊpvsin: –son dè a[tòw a[toîw diestélleto, mâllon
perissóteron \k}russon. 37 Kaì øperperissôw \jepl}ssonto,
7.24 Kaì \keîyen ♦ &Ekeîyen dè ♦ \k têw yugatrów sou tò

7.24 meyória Túrou kaì Sidônow ♦ daimónion
–ria Túrou 7.30 daimónion \jelhluyów kaì t|n
7.25 &Akoúsasa gàr ♦ ˙ll' e[yùw yugatéra beblhménhn \pì têw
˙koúsasa klínhw ♦ paidíon beblhménon \pì
7.26 ‘n dè = gun| Êllhníw t|n klínhn kaì tò daimónion
Surafoínikissa ♦ = dè gun| ‘n \jelhluyów
Êllhníw Surofoiníkissa 7.31 kaì Sidônow ‘lyen pròw ♦ ‘lyen
7.27 Ô dè &Ihsoûw eÂpen ♦ kaì ¡legen dià Sidônow e†w
7.27 kalón \stin ♦ \stin kalòn 7.32 moggilálon ♦ kaì mogilálon
7.27 baleîn toîw kunaríoiw ♦ toîw 7.35 e[yévw dihnoíxyhsan ♦ ê[yévw˜
kunaríoiw baleîn “noíghsan
7.28 Naí kúrie kaì gàr ♦ kúrie kaì 7.36 eÊpvsin ♦ légvsin
7.28 \syíei ♦ \syíousin 7.36 a[tòw a[toîw diestélleto ♦
7.29 tò daimónion \k têw yugatrów sou a[toîw diestélleto a[toì
88
NON tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NON
légontew, Kalôw pánta pepoíhken: kaì toùw kvfoùw poieî

˙koúein, kaì toùw ˙lálouw laleîn.
8 &En \keínaiw taîw =méraiw, pampóllou ªxlou ªntow, kaì m|

\xóntvn tí fágvsin, proskalesámenow ` &Ihsoûw toùw
mayhtàw a[toû légei a[toîw, 2 Splagxnízomai \pì tòn ªxlon:
–ti ædh =mérai treîw prosménousín moi, kaì o[k ¡xousin tí =méraw
fágvsin: 3 kaì \àn ˙polúsv a[toùw n}steiw e†w oÂkon a[tôn,

\kluy}sontai \n t_ `d!: tinèw gàr a[tôn makróyen %hkousin.
4
Kaì ˙pekríyhsan a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Póyen toútouw
dun}setaí tiw @de xortásai ƒrtvn \p' \rhmíaw; 5 Kaì \phrQta
a[toúw, Pósouw ¡xet e ƒrtouw; O¥ dè eÂpon, Êptá. 6 Kaì
par}ggeilen t! ªxl~ ˙napeseîn \pì têw gêw: kaì labWn toùw
e^ptà ƒrtouw, e[xarist}saw ¡klasen kaì \dídou toîw mayhtaîw
a[toû, ®na parayôsin: kaì paréyhkan t! ªxl~. 7 Kaì eÂxon
†xyúdia •líga: kaì e[log}saw eÂpen parayeînai kaì a[tá. parayênai
8
*Efagon dé, kaì \xortásyhsan: kaì ‘ran perisseúmata
klasmátvn e^ptà spurídaw. 9 )Hsan dè o¥ fagóntew qw
tetrakisxílioi: kaì ˙pélusen a[toúw. 10 Kaì e[yévw \mbàw e†w
tò ploîon metà tôn mayhtôn a[toû, ‘lyen e†w tà mér h
Dalmanouyá.
11
Kaì \jêlyon o¥ Farisaîoi, kaì ærjanto suzhteîn a[t!,
zhtoûntew par' a[toû shmeîon ˙pò toû o[ranoû, peirázontew
a[tón. 12 Kaì ˙nastenájaw t! pneúmati a[toû légei, Tí =
geneà a%uth shmeîon \pizhteî; &Am|n légv ømîn, e† doy}setai t_
geneÅ taút+ shmeîon. 13 Kaì ˙feìw a[toúw, \mbàw pálin e†w e†w tò
ploîon, ˙pêlyen e†w tò péran.

14
Kaì \peláyonto labeîn ƒrtouw, kaì e† m| £na ƒrton o[k
eÂxon mey' e^ autôn \n t! ploí~. 15 Kaì diestélleto a[toîw,
légvn, Ôrâte, blépete ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì têw
7.37 toùw ˙lálouw ♦ ˆtoùw˜ ˙lálouw 8.6 parayôsin ♦ paratiyôsin

8.1 pampóllou ♦ pálin polloû 8.7 eÂpen parayeînai kaì a[tá ♦
8.1 ` &Ihsoûw ♦ — a[tà eÂpen kaì taûta
8.1 a[toû ♦ — paratiyénai
8.3 tinèw gàr ♦ kaí tinew 8.8 *Efagon dé ♦ Kaì ¡fagon
8.3 makróyen %hkousin ♦ ˙pò 8.9 o¥ fagóntew ♦ —
makróyen %hkasin 8.10 e[yévw ♦ e[yùw
8.4 Póyen ♦ –ti Póyen 8.12 shmeîon \pizhteî ♦ zhteî shmeîon

8.5 \phrQta ♦ “rQta 8.13 \mbàw pálin e†w ploîon ♦ pálin
8.5 eÂpon ♦ eÂpan \mbàw
8.6 par}ggeilen ♦ paraggéllei
89
NOO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOO
zúmhw ^Hrœdou. 16 Kaì dielogízonto pròw ˙ll}louw, légontew

–ti *Artouw o[k ¡xomen. 17 Kaì gnoùw ` &Ihsoûw légei a[toîw, Tí
dialogízesye –ti ƒrtouw o[k ¡xete; O·pv noeîte, o[dè suníete;
*Eti pepvrvménhn ¡xete t|n kardían ømôn; 18 &O fyalmoùw
¡xontew o[ blépete; Kaì „ta ¡xontew o[k ˙koúete; Kaì o[
mnhmoneúete; 19 %O te toùw pénte ƒrtouw ¡klasa e†w toùw
pentakisxilíouw, pósouw kofínouw pl}reiw klasmátvn ærate;
Légousin a[t!, DQdeka. 20 %O te dè toùw e^ptà e†w toùw
tetrakisxilíouw, pósvn spurídvn plhrQmata klasmátvn
ærate; O¥ dè eÂpon, Êptá. 21 Kaì ¡legen a[toîw, Pôw o[
suníete;
22
Kaì ¡rxetai e†w Bhysaïdán. Kaì férousin a[t! tuflón,
kaì parakaloûsin a[tòn ®na a[toû ßchtai. 23 Kaì
\pilabómenow têw xeiròw toû tufloû, \j}gagen a[tòn ¡jv têw
kQmhw: kaì ptúsaw e†w tà ªmmata a[toû, \piyeìw tàw xeîraw
a[t!, \phrQta a[tòn eÊ ti blépei. 24 Kaì ˙nablécaw ¡legen,
Blépv toùw ˙nyrQpouw –ti qw déndra `rô peripatoûntaw.
25
EÂta pálin \péyhken tàw xeîraw \pì toùw •fyalmoùw a[toû,
kaì \poíhsen a[tòn ˙nablécai. Kaì ˙pokatestáyh, kaì
˙néblecen \néblecen thlaugôw ßpantaw. 26 Kaì ˙pésteilen a[tòn e†w
tòn oÂkon a[toû, légvn, Mhdè e†w t|n kQmhn e†sély+w, mhdè
eÊp+w tinì \n t_ kQm+.
27
Kaì \jêlyen ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w tàw
kQmaw Kaisareíaw têw Filíppou: kaì \n t_ `d! \phrQta toùw
mayhtàw a[toû, légvn a[toîw, Tína me légousin o¥ ƒnyrvpoi
eÂnai; 28 O¥ dè ˙pekríyhsan, &Ivánnhn tòn baptist}n: kaì
ƒlloi &Hlían, ƒlloi dè £na tôn profhtôn. 29 Kaì a[tòw légei
a[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; &Apokriyeìw dè ` Pétrow
légei a[t!, Sù eÂ ` xristów. 30 Kaì \petímhsen a[toîw, ®na
8.16 légontew ♦ — 8.25 \poíhsen a[tòn ˙nablécai ♦

8.16 ¡xomen ♦ ¡xousin diéblecen
8.17 ` &Ihsoûw ♦ — 8.25 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatésth
8.17 *Eti ♦ — 8.25 \néblecen ♦ \néblepen
8.19 pl}reiw klasmátvn ♦ 8.25 ßpantaw ♦ ßpanta
klasmátvn pl}reiw 8.26 tòn ♦ —
8.20 dè toùw ♦ toùw 8.26 mhdè eÊp+w tinì \n t_ kQm+ ♦ —
8.20 O¥ dè eÂpon ♦ Kaì légousin 8.28 ˙pekríyhsan ♦ eÂpan a[t!
â[t!˜ légontew ˆ–ti˜

8.21 Pôw o[ ♦ o·pv 8.28 £na ♦ –ti e<w
8.22 ¡rxetai ♦ ¡rxontai 8.29 légei a[toîw ♦ \phrQta a[toúw
8.23 \j}gagen ♦ \j}negken 8.29 dè ` ♦ `
8.23 eÊ ti blépei. ♦ EÊ ti blépeiw;
90
NOP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOP
mhdenì légvsin perì a[toû. 31 Kaì ærjato didáskein a[toúw,

–ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou pollà payeî n , kaì
˙podokimasyênai ˙pò tôn presbutérvn kaì tôn ˙rxierévn
kaì tôn grammatévn, kaì ˙poktanyênai, kaì metà treîw =méraw
˙nastênai: 32 kaì parrhsíŸ tòn lógon \lálei. Kaì
proslabómenow a[tòn ` Pétrow ærjato \pitimÅn a[t!. 33 Ô dè
\pistrafeíw, kaì †dWn toùw mayhtàw a[toû, \petímhsen t!
Pétr~, légvn, %Upage •písv mou, Satanâ: –ti o[ froneîw tà
toû yeoû, ˙llà tà tôn ˙nyrQpvn. 34 Kaì proskalesámenow tòn
ªxlon sùn toîw mayhtaîw a[toû, eÂpen a[toîw, %Ostiw yélei
•písv mou ˙kolouyeîn, ˙parnhsásyv eâutón, kaì ˙rátv tòn
stauròn a[toû, kaì ˙kolouyeítv moi. 35 $O w gàr ©n yél+ t|n
cux|n a[toû sôsai, ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|n
eâutoû cux|n £neken \moû kaì toû e[aggelíou, o˚tow sQsei
a[t}n. 36 Tí gàr vfel}sei
& ƒnyrvpon, \àn kerd}s+ tòn kósmon
–lon, kaì zhmivy_ t|n cux|n a[toû; 37 (H tí dQsei ƒnyrvpow
˙ntállagma têw cuxêw a[toû; 38 $O w gàr \àn \paisxuny_ me ©n
kaì toùw \moùw lógouw \n t_ geneÅ taút+ t_ moixalídi kaì

a^martvl!, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou \paisxuny}setai a[tón,
–tan ¡ly+ \n t_ dój+ toû patròw a[toû metà tôn ˙ggélvn tôn
a^gívn.
9 Kaì ¡legen a[toîw, &Am|n légv ømîn, –ti e†sín tinew tôn
@de e^sthkótvn, o®tinew o[ m| geúsvntai yanátou, £vw ©n
Êdvsin t|n basileían toû yeoû \lhluyuîan \n dunámei.
2
Kaì mey' =méraw ¢j paralambánei ` &Ihsoûw tòn Pétron
kaì tòn &Iákvbon kaì &Ivánnhn, kaì ˙naférei a[toùw e†w ªrow tòn &Ivánnhn
øchlòn kat' †dían mónouw: kaì metemorfQyh ¡mprosyen

a[tôn: 3 kaì tà ¥mátia a[toû \génonto stílbonta, leukà \géneto
lían qw xiQn, o<a gnafeùw \pì têw gêw o[ dúnatai leukânai.

4 * fyh a[toîw &Hlíaw sùn Mvs_, kaì ‘san
Kaì v Mvseî
8.31 ˙pò ♦ øpò 8.36 \àn kerd}s+ ♦ kerdêsai

8.32 a[tòn ` Pétrow ♦ ` Pétrow a[tòn 8.36 zhmivy_ ♦ zhmivyênai
8.33 t! Pétr~ légvn ♦ Pétr~ kaì 8.37 (H tí dQsei ♦ tí gàr doî
légei 9.1 tôn @de ♦ @de tôn
8.34 %Ostiw ♦ EÊ tiw 9.2 mey' ♦ metà
8.35 ©n yél+ ♦ \àn yél+ 9.2 &Ivánnhn ♦ tòn &Ivánnhn
8.35 ˙polés+ ♦ ˙polései 9.3 \génonto ♦ \géneto

8.35 eâutoû cux|n ♦ cux|n a[toû 9.3 qw xiQn ♦ —
8.35 o˚tow ♦ — 9.3 leukânai ♦ o%utvw leukânai
&
8.36 vfel}sei &
♦ vfeleî 9.4 Mvs_ ♦ Mvüseî
91
NOQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOQ
sullaloûntew t! &Ihsoû. 5 Kaì ˙pokriyeìw ` Pétrow légei t!

&Ihsoû, ^Rabbí, kalón \stin =mâw @de eÂnai: kaì poi}svmen
Mvseî skhnàw treîw, soì mían, kaì Mvs_ mían, kaì &HlíŸ mían. 6 O[
gàr Ædei tí lal}sei: ‘san gàr ¡kfoboi. 7 Kaì \géneto nefélh
\piskiázousa a[toîw: kaì ‘lyen fvn| \k têw nefélhw, O˚tów
\stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów: a[toû ˙koúete. 8 Kaì \jápina
periblecámenoi, o[kéti o[déna eÂdon, ˙llà tòn &Ihsoûn mónon
mey' eâutôn.
9
Katabainóntvn dè a[tôn ˙pò toû ªrouw, diesteílato
a[toîw ®na mhdenì dihg}svntai $a eÂdon, e† m| –tan ` u¥òw toû
˙nyrQpou \k nekrôn ˙nast_. 10 Kaì tòn lógon \kráthsan pròw
eâutoúw, suzhtoûntew tí \stin tò \k nekrôn ˙nastênai. 11 Kaì
\phrQtvn a[tón, légontew –ti Légousin o¥ grammateîw –ti
&Hlían deî \lyeîn prôton; 12 Ô dè ˙pokriyeíw, eÂpen a[toîw,
&H l í a w mèn \lyWn prôton, ˙pokayistÅ pánta: kaì pôw
gégraptai \pì tòn u¥òn toû ˙nyrQpou, ®na pollà páy+ kaì
\joudenvy_. 13 &Allà légv ømîn –ti kaì &Hlíaw \l}luyen, kaì
\poíhsan a[t! –sa “yélhsan, kayWw gégraptai \p' a[tón.
14
Kaì \lyWn pròw toùw mayhtáw, eÂden ªxlon polùn perì
a[toúw, kaì grammateîw suzhtoûntaw a[toîw. 15 Kaì e[yévw
pâw ` ªxlow †dWn a[tòn \jeyamb}yh, kaì prostréxontew
“spázonto a[tón. 16 Kaì \phrQthsen toûw grammateîw, Tí
suzhteîte pròw a[toúw; 17 Kaì ˙pokriyeìw e<w \k toû ªxlou
eÂpen, Didáskale, ænegka tòn u¥ón mou pròw se, ¡xonta pneûma
ƒlalon. 18 Kaì –pou ©n a[tòn kataláb+, ]}ssei a[tón: kaì
˙frízei, kaì trízei toùw •dóntaw a[toû, kaì jhraínetai: kaì
eÂpon toîw mayhtaîw sou ®na a[tò \kbálvsin, kaì o[k Êsxusan.
19
Ô dè ˙pokriyeìw a[t! légei, )V geneà ƒpistow, £vw póte pròw
ømâw ¡somai; %Evw póte ˙néjomai ømôn; Férete a[tòn prów me.
9.5 skhnàw treîw ♦ treîw skhnáw 9.14 \lyWn ♦ \lyóntew

9.5 Mvs_ ♦ Mvüseî 9.14 eÂden ♦ eÂdon
9.6 lal}sei ‘san gàr ¡kfoboi ♦ 9.14 a[toîw ♦ pròw a[toúw
˙pokriy_ ¡kfoboi gàr \génonto 9.15 e[yévw ♦ e[yùw
9.7 ‘lyen ♦ \géneto 9.15 †dWn a[tòn \jeyamb}yh ♦ †dóntew
9.7 a[toû ˙koúete ♦ ˙koúete a[toû a[tòn \jeyamb}yhsan
9.9 Katabainóntvn dè a[tôn ˙pò ♦ 9.16 toûw grammateîw ♦ a[toúw
Kaì katabainóntvn a[tôn \k 9.17 ˙pokriyeìw ♦ ˙pekríyh a[t!
9.9 dihg}svntai $a eÂdon ♦ $a eÂdon 9.17 eÂpen ♦ —

dihg}svntai 9.18 ©n ♦ \àn
9.12 ˙pokriyeíw eÂpen ♦ ¡fh 9.18 a[toû ♦ —
9.12 ˙pokayistÅ ♦ ˙pokayistánei 9.18 eÂpon ♦ eÂpa
9.12 \joudenvy_ ♦ \joudenhy_ 9.19 a[t! ♦ a[toîw
9.13 “yélhsan ♦ æyelon
92
NOR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOR
20
Kaì ænegkan a[tòn pròw a[tón: kaì †dWn a[tón, e[yévw tò
pneûma \spárajen a[tón: kaì pesWn \pì têw gêw, \kulíeto
˙frízvn. 21 Kaì \phrQthsen tòn patéra a[toû, Pósow xrónow
\stín, qw toûto gégonen a[t!; Ô dè eÂpen, Paidióyen. 22 Kaì
pollákiw a[tòn kaì e†w tó pûr ¡balen kaì e†w %udata, ®na
˙polés+ a[tón: ˙ll' eÊ ti dúnasai, bo}yhson =mîn,
splagxnisyeìw \f' =mâw. 23 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, Tó e†
dúnasai pisteûsai, pánta dunatà t! pisteúonti. 24 Kaì
e[yévw krájaw ` pat|r toû paidíou, metà dakrúvn ¡legen,
Pisteúv, kúrie, bo}yei mou t_ ˙pistíŸ. 25 &IdWn dè ` &Ihsoûw
–ti \pisuntréxei ªxlow, \petímhsen t! pneúmati t! ˙kayárt~,
légvn a[t!, Tò pneûma tò ƒlalon kaì kvfón, \gQ soi
\pitássv, ¡jelye \j a[toû, kaì mhkéti e†sély+w e†w a[tón.
26
Kaì krájan, kaì pollà sparájan a[tón, \jêlyen: kaì
\géneto qseì nekrów, v % ste polloùw légein –ti ˙péyanen. 27 Ô
dè &Ihsoûw krat}saw a[tòn têw xeirów, ægeiren a[tón: kaì
˙nésth. 28 Kaì e†selyónta a[tòn e†w oÂkon, o¥ mayhtaì a[toû
\p h r Q t v n a[tòn kat' †dían –ti ^Hmeîw o[k “dun}yhmen
\kbaleîn a[tó; 29 Kaì eÂpen a[toîw, Toûto tò génow \n o[denì
dúnatai \jelyeîn, e† m| \n proseux_ kaì nhsteíŸ.
30
Kaì \keîyen \jel yó n t ew pareporeúonto dià têw
Galilaíaw: Kaì o[k æyelen ®na tiw gn!. 31 &Edídasken gàr toùw
mayhtàw a[toû, kaì ¡legen a[toîw –ti Ô u¥òw toû ˙nyrQpou
paradídotai e†w xeîraw ˙nyrQpvn, kaì ˙poktenoûsin a[tón:
kaì ˙poktanyeí w, t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai. 32 O¥ dè
“gnóoun tò ]êma, kaì \foboûnto a[tòn \pervtêsai.
33
Kaì ‘lyen e†w Kapernaoúm: kaì \n t_ o†kíŸ genómenow
\phrQta a[toúw, Tí \n t_ `d! pròw e^ autoùw dielogízesye;
9.20 e[yévw tò pneûma \spárajen ♦ tò 9.26 polloùw ♦ toùw polloùw

pneûma e[yùw sunespárajen 9.27 a[tòn têw xeirów ♦ têw xeiròw
9.21 Paidióyen ♦ &Ek paidióyen a[toû
9.22 a[tòn kaì e†w tó pûr ♦ kaì e†w pûr 9.28 e†selyónta a[tòn ♦ e†selyóntow
a[tòn a[toû
9.22 dúnasai ♦ dún+ 9.28 \phrQtvn a[tòn kat' †dían ♦
9.23 dúnasai pisteûsai ♦ dún+ kat' †dían \phrQtvn a[tón
9.24 Kaì e[yévw ♦ E[yùw 9.29 kaì nhsteíŸ ♦ —
9.24 metà dakrúvn ♦ — 9.30 Kaì \keîyen ♦ K˙keîyen
9.24 kúrie ♦ — 9.30 gn! ♦ gnoî
9.25 pneûma tò ƒlalon kaì kvfón ♦ 9.31 t_ trít+ =mérŸ ♦ metà treîw
ƒlalon kaì kvfòn pneûma =méraw
9.25 soi \pitássv ♦ \pitássv soi 9.33 ‘lyen e†w Kapernaoúm ♦ ‘lyon
9.26 krájan ♦ krájaw e†w Kafarnaoúm
9.26 sparájan a[tón ♦ sparájaw 9.33 pròw eâutoùw ♦ —
93
NOS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOS
34
O¥ dè \siQpvn: pròw ˙ll}louw gàr dieléxyhsan \n t_ `d!,
tíw meízvn. 35 Kaì kayísaw \fQnhsen toùw dQdeka, kaì légei
a[toîw, EÊ tiw yélei prôtow eÂnai, ¡stai pántvn ¡sxatow, kaì
pántvn diákonow. 36 Kaì labWn paidíon, ¡sthsen a[tò \n més~
a[tôn: kaì \nagkalisámenow a[tó, eÂpen a[toîw: 37 $O w \àn ¢n
tôn toioútvn paidívn déjhtai \pì t! •nómatí mou, \mè déxetai:
kaì $o w \àn \mè déjhtai, o[k \mè déxet a i , ˙llà tòn
˙posteílantá me.
38
` &Ivánnhw &Apekríyh dè a[t! &Ivánnhw, légvn, Didáskale, eÊdomén
tina t! •nómatí sou \kbállonta daimónia, $ow o[k ˙kolouyeî
=mîn: kaì \kvlúsamen a[tón, –ti o[k ˙kolouyeî =mîn. 39 Ô dè
&Ihsoûw eÂpen, M| kvlúete a[tón: o[deìw gár \stin $ow poi}sei
dúnamin \pì t! •nómatí mou, kaì dun}setai taxù kakologêsaí
me. 40 $O w gàr o[k ¡stin kay' ømôn, øpèr ømôn \stin. 41 $O w gàr
©n potís+ ømâw pot}rion %udatow \n •nómatí mou, –ti xristoû
\sté, ˙m|n légv ømîn, o[ m| ˙polés+ tòn misyòn a[toû. 42 Kaì
$ow \àn skandalís+ £na tôn mikrôn tôn pisteuóntvn e†w \mé,
kalón \stin a[t! mâllon e† períkeitai líyow mulikòw perì tòn
tráxhlon a[toû, kaì béblhtai e†w t|n yálassan. 43 Kaì \àn
skandalíz+ se = xeír sou, ˙pókocon a[t}n: kalón soi \stìn
kullòn e†w t|n zv|n e†selyeîn, (h tàw dúo xeîraw ¡xonta
˙pelyeîn e†w t|n géennan, e†w tò pûr tò ƒsbeston, 44 –pou `
skQlhj a[tôn o[ teleutÅ, kaì tò pûr o[ sbénnutai. 45 Kaì \àn
se ` poúw sou skandalíz+ se, ˙pókocon a[tón: kalón \stín soi
e† s el yeî n e† w t|n zv|n xvlón, (h toùw dúo pódaw ¡xo n t a
blhyênai e†w t|n géennan, e†w tò pûr tò ƒsbeston, 46 –pou `
skQlhj a[tôn o[ teleutÅ, kaì tò pûr o[ sbénnutai. 47 Kaì \àn
` •fyalmów sou skandalíz+ se, ¡kbale a[tón: kalón soi
\stìn monófyalmon e†selyeîn e†w t|n basileían toû yeoû, h (
9.37 \àn ¢n ♦ ©n ¢n 9.42 \àn ♦ ©n

9.37 \àn \mè déjhtai ♦ ©n \mè déxhtai 9.42 tôn pisteuóntvn e†w \mé ♦ toútvn
9.38 &Apekríyh dè a[t! &Ivánnhw tôn pisteuóntvn ê†w \mé˜
légvn ♦ *Efh a[t! ` &Ivánnhw 9.42 líyow mulikòw ♦ múlow •nikòw
9.38 t! ♦ \n t! 9.43 soi \stìn ♦ \stín se
9.38 $ow o[k ˙kolouyeî =mîn kaì 9.43 e†w t|n zv|n e†selyeîn ♦
\kvlúsamen ♦ kaì \kvlúomen e†selyeîn e†w t|n zv|n
9.38 ˙kolouyeî ♦ “koloúyei 9.44 —
9.40 ømôn øpèr ømôn ♦ =môn øpèr 9.45 soi ♦ se
=môn 9.45 e†w tò pûr tò ƒsbeston ♦ —

9.41 mou ♦ — 9.46 —
9.41 o[ ♦ –ti o[ 9.47 soi ♦ sé
94
NOT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOT
dúo •fyalmoùw ¡xonta blhyênai e†w t|n géennan toû purów,

48
–pou ` skQlhj a[tôn o[ teleutÅ, kaì tò pûr o[ sbénnutai.
49
Pâw gàr purì a^ lisy}setai, kaì pâsa yusía a^ lì
a^ lisy}setai. 50 Kalòn tò ßlaw: \àn dè tò ßlaw ƒnalon
génhtai, \n tíni a[tò ˙rtúsete; *Exete \n eâutoîw ßlaw, kaì
e†rhneúete \n ˙ll}loiw.
10 K˙keîyen ˙nastàw ¡rxetai e†w tà –ria têw &Ioudaíaw

dià toû péran toû &Iordánou: Kaì sumporeúontai
pálin ªxloi pròw a[tón: kaí, qw e†Qyei, pálin \dídasken
a[toúw. 2 Kaì proselyóntew Farisaîoi \phrQthsan a[tón, o¥ Farisaîoi
E† ¡jestin ˙ndrì gunaîka ˙polûsai, peirázontew a[tón. 3 Ô

dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Tí ømîn \neteílato Mvsêw; 4 O¥ dè
eÂpon, Mvsêw \pétrecen biblíon ˙postasíou grácai, kaì
˙polûsai. 5 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Pròw t|n
sklhrokardían ømôn ¡gracen ømîn t|n \ntol|n taúthn: 6 ˙pò
dè ˙rxêw ktísevw, ƒrsen kaì yêlu \poíhsen a[toùw ` yeów.
7
%Eneken toútou kataleícei ƒnyrvpow tòn patéra a[toû kaì
t|n mhtéra: kaì proskollhy}setai pròw t|n gunaîka a[toû,
8
kaì ¡sontai o¥ dúo e†w sárka mían. %Vste o[kéti e†sìn dúo,
˙llà mía sárj. 9 $O o{n ` yeòw sunézeujen, ƒnyrvpow m|
xvrizétv. 10 Kaì \n t_ o†kíŸ pálin o¥ mayhtaì a[toû perì toû
a[toû \phrQthsan a[tón. 11 Kaì légei a[toîw, $O w \àn
˙polús+ t|n gunaîka a[toû kaì gam}s+ ƒllhn, moixâtai \p'
a[t}n: 12 kaì \àn gun| ˙polús+ tòn ƒndra a[têw kaì gamhy_
ƒll~, moixâtai.
13
Kaì proséferon a[t! paidía ®na ßchtai a[tôn: o¥ dè
mayhtaì \petímvn toîw prosférousin. 14 &IdWn dè ` &Ihsoûw
“ganákthsen, kaì eÂpen a[toîw, *Afete tà paidía ¡rxesyai
9.47 toû purów ♦ — proskollhy}setai pròw t|n

9.49 kaì pâsa yusía a^lì a^lisy}setai gunaîka a[toû˜
♦— 10.10 \n t_ o†kíŸ ♦ e†w t|n o†kían
9.50 ßlaw kaì ♦ ßla kaì 10.10 a[toû perì toû a[toû
10.1 K˙keîyen ♦ Kaì \keîyen \phrQthsan ♦ perì toútou
10.1 dià toû ♦ ˆkaì˜ \phrQtvn
10.2 \phrQthsan ♦ \phrQtvn 10.11 \àn ♦ ©n
10.3 Mvsêw ♦ Mvüsêw 10.12 gun| ˙polús+ ♦ a[t|
10.4 eÂpon Mvsêw \pétrecen ♦ eÂpan ˙polúsasa
&Epétrecen Mvüsêw 10.12 kaì gamhy_ ƒll~ ♦ gam}s+
10.5 Kaì ˙pokriyeìw ` ♦ ` dè ƒllon

10.6 ` yeów ♦ — 10.13 ßchtai a[tôn ♦ a[tôn ßchtai
10.7 kaì proskollhy}setai pròw t|n 10.13 \petímvn toîw prosférousin ♦
gunaîka a[toû ♦ ˆkaì \petímhsan a[toîw
95
NOU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOU
prów me: m| kvlúete a[tá: tôn gàr toioútvn \stìn = basileía

toû yeoû. 15 &Am|n légv ømîn, $ow \àn m| déjhtai t|n basileían
toû yeo û qw paidíon, o[ m| e†sély+ e†w a[t}n. 16 Kaì
\nagkalisámenow a[tá, tiyeìw tàw xeîraw \p' a[tá, e[lógei
a[tá.
17
Kaì \kporeuoménou a[toû e†w `dón, prosdramWn e<w kaì
gonupet}saw a[tòn \phrQta a[tón, Didáskale ˙gayé, tí
poi}sv ®na zv|n a†Qnion klhronom}sv; 18 Ô dè &Ihsoûw eÂpen
a[t!, Tí me légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, ` yeów.
19
Tàw \ntolàw oÂdaw, M| moixeús+w, m| foneús+w, m| kléc+w,
m| ceudomartur}s+w, m| ˙poster}s+w, tíma tòn patéra sou
kaì t|n mhtéra. 20 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[t!, Didáskale,
taûta pánta \fulajámhn \k neóthtów mou. 21 Ô dè &Ihsoûw
\mblécaw a[t! “gáphsen a[tón, kaì eÂpen a[t!, %En soi
østereî: %upage, –sa ¡xeiw pQlhson, kaì dòw ptvxoîw, kaì £jeiw
yhsauròn \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi, ƒraw tòn
staurón. 22 Ô dè stugnásaw \pì t! lóg~ ˙pêlyen lupoúmenow:
‘n gàr ¡xvn kt}mata pollá.
23
Kaì periblecámenow ` &Ihsoûw légei toîw mayhtaîw
a[toû, Pôw duskólvw o¥ tà xr}mata ¡xontew e†w t|n basileían
toû yeoû e†seleúsontai. 24 O¥ dè mayhtaì \yamboûnto \pì toîw
lógoiw a[toû. Ô dè &Ihsoûw pálin ˙pokriyeìw légei a[toîw,
Tékna, pôw dúskolón \stin toùw pepoiyótaw \pì xr}masin e†w
t|n basileían toû yeoû e†selyeîn. 25 E[kopQterón \stin
kámhlon dià têw trumaliâw têw ]afídow e†selyeîn, (h ploúsion
e†w t|n basileían toû yeoû e†selyeîn. 26 O¥ dè perissôw
\jepl}ssonto, légontew pròw eâutoúw, Kaì tíw dúnatai
svyênai; 27 &Emblécaw dè a[toîw ` &Ihsoûw légei, Parà
˙nyrQpoiw ˙dúnaton, ˙ll' o[ parà ye!: pánta gàr dunatá
\stin parà t! ye!. 28 *Hrjato ` Pétrow légein a[t!, &Idoú,
=meîw ˙f}kamen pánta, kaì “kolouy}samén soi.
10.15 \àn ♦ ©n —
10.16 tiyeìw ♦ kateulógei tiyeìw 10.25 têw trumaliâw têw ]afídow
10.16 e[lógei a[tá ♦ — e†selyeîn ♦ ˆtêw˜ trumaliâw ˆtêw˜
10.19 moixeús+w m| foneús+w ♦ ]afídow dielyeîn
foneús+w M| moixeús+w 10.27 dè ♦ —
10.20 ˙pokriyeìw eÂpen ♦ ¡fh 10.27 \stin ♦ —

10.21 soi ♦ se 10.28 ` Pétrow légein ♦ légein ` Pétrow
10.21 ptvxoîw ♦ ˆtoîw˜ ptvxoîw 10.28 “kolouy}samén ♦
10.21 ƒraw tòn staurón ♦ — “kolouy}kamén
10.24 toùw pepoiyótaw \pì xr}masin ♦
96
NOV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NOV
29
&Apokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen, &Am|n légv ømîn, o[deíw \stin &Apokriyeìw dè
$ow ˙fêken o†kían, (h ˙delfoúw, (h ˙delfáw, (h patéra, (h mhtéra,
(h gunaîka, (h tékna, (h ˙groúw, £neken \moû kaì £neken toû toû
e[aggelíou, 30 \àn m| láb+ e^ katontaplasíona nûn \n t!

kair! toút~, o†kíaw kaì ˙delfoùw kaì ˙delfàw kaì mhtéraw
kaì tékna kaì ˙groúw, metà divgmôn, kaì \n t! a†ôni t!
\rxomén~ zv|n a†Qnion. 31 Polloì dè ¡sontai prôtoi ¡sxatoi,
kaì ¡sxatoi prôtoi. kaì o¥ ¡sxatoi
32
)Hsan dè \n t_ `d! ˙nabaínontew e†w Îerosóluma: kaì
‘n proágvn a[toùw ` &Ihsoûw, kaì \ya m b o û n t o , kaì
˙kolouyoûntew \foboûnto. Kaì paralabWn pálin toùw
dQdeka, ærjato a[toîw légein tà méllonta a[t! sumbaínein:
33
–ti &Idoú, ˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì ` u¥òw toû
˙nyrQpou paradoy}setai toîw ˙rxiereûsin kaì
grammateûsin, kaì katakrinoûsin a[tòn yanát~, kaì
paradQsousin a[tòn toîw ¡ynesin, 34 kaì \mpaíjousin a[t!,
kaì mastigQsousin a[tón, kaì \mptúsousin a[t!, kaì
˙poktenoûsin a[tón: kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai.
35
Kaì prosporeúontai a[t! &Iákvbow kaì &Ivánnhw o¥ u¥oì
Zebedaíou, légontew, Didáskale, yél o m en ®na $o \àn
a†t}svmen, poi}s+w =mîn. 36 Ô dè eÂpen a[toîw, Tí yélete
poiêsaí me ømîn; 37 O¥ dè eÂpon a[t!, Dòw =mîn, ®na e<w \k
dejiôn sou kaì e<w \j e[vnúmvn sou kayísvmen \n t_ dój+
sou. 38 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[k oÊdate tí a†teîsye.
Dúnasye pieîn tò pot}rion $o \gW pínv, kaì tò báptisma $o \gW
baptízomai baptisyênai; 39 O¥ dè eÂpon a[t!, Dunámeya. Ô dè
&Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tò mèn pot}rion $o \gW pínv píesye: kaì tò
báptisma $o \gW baptízomai baptisy}sesye: 40 tò dè kayísai
\k dejiôn mou kaì \j e[vnúmvn o[k ¡stin \mòn doûnai, ˙ll'
10.29 &Apokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen ♦ ¡fh 10.34 a[tón kaì t_ trít+ =mérŸ ♦ kaì
` &Ihsoûw metà treîw =méraw
10.29 patéra (h mhtéra (h gunaîka ♦ 10.35 légontew ♦ légontew a[t!
mhtéra (h patéra 10.35 a†t}svmen ♦ a†t}svmen se
10.31 kaì ¡sxatoi ♦ kaì ô¥˜ ¡sxatoi 10.36 poiêsaí me ♦ ˆme˜ poi}sv
10.32 kaì ˙kolouyoûntew ♦ o¥ dè 10.37 eÂpon ♦ eÂpan
˙kolouyoûntew 10.37 \k dejiôn sou ♦ sou \k dejiôn
10.33 grammateûsin ♦ toîw 10.37 e[vnúmvn sou ♦ ˙risterôn
grammateûsin 10.38 kaì ♦ (h

10.34 mastigQsousin a[tón kaì 10.39 eÂpon ♦ eÂpan
\mptúsousin a[t! ♦ 10.39 mèn ♦ —
\mptúsousin a[t! kaì 10.40 kaì ♦ (h
mastigQsousin a[tòn
97
NPM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPM
o<w =toímastai. 41 Kaì ˙koúsantew o¥ dék a ærjanto

˙ganakteîn perì &IakQbou kaì &Ivánnou. 42 Ô dè &Ihsoûw
proskal es á m en o w a[toùw légei a[toîw, OÊdate –ti o¥
dokoûntew ƒrxein tôn \ynôn katakurieúousin a[tôn: kaì o¥
megáloi a[tôn katejousiázousin a[tôn. 43 O[x o%utvw dè
¡stai \n ømîn: ˙ll' $ow \àn yél+ genésyai mégaw \n ømîn, ¡stai
ømôn: diákonow: 44 kaì $ow \àn yél+ ømôn genésyai prôtow,
¡stai pántvn doûlow. 45 Kaì gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou o[k
‘lyen diakonhyênai, ˙llà diakonêsai, kaì doûnai t|n cux|n
a[toû lútron ˙ntì pollôn.
46
Kaì ¡rxontai e†w &IerixQ: kaì \kporeuoménou a[toû ˙pò
&IerixQ, kaì tôn mayhtôn a[toû, kaì ªxlou ¥kanoû, u¥òw
Timaíou Bartímaiow ` tuflòw \káyhto parà t|n `dòn
prosaitôn. 47 Kaì ˙koúsaw –ti &Ihsoûw ` Nazvraîów \stin,
ærjato krázein kaì légein, Ô øiòw Dauìd, &Ihsoû, \léhsón me.
48
Kaì \petímvn a[t! polloí, ®na sivp}s+: ` dè poll! mâllon
¡krazen, U¥è Dauíd, \léhsón me. 49 Kaì stàw ` &Ihsoûw eÂpen
a[tòn fvnhyênai: kaì fvnoûsin tòn tuflón, légontew a[t!,
Yársei: ¡geirai, fvneî se. 50 Ô dè ˙pobalWn tò ¥mátion a[toû
˙nastàw ‘lyen pròw tòn &Ihsoûn. 51 Kaì ˙pokriyeìw légei a[t!
` &Ihsoûw, Tí yéleiw poi}sv soí; Ô dè tuflòw eÂpen a[t!,
^R a b b o u n í , ®na ˙nablécv. 52 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!,
%Upage: = pístiw sou sésvkén se. Kaì e[yévw ˙néblecen, kaì
“koloúyei t! &Ihsoû \n t_ `d!.
Bhyfag|
11 Kaì –te \ggízousin e†w Îerousal}m, e†w Bhysfag|

kaì Bhyanían, pròw tò ªrow tôn &Elaiôn, ˙postéllei
dúo tôn mayhtôn a[toû, 2 kaì légei a[toîw, Ûpágete e†w t|n
kQmhn t|n katénanti ømôn: kaì e[yévw e†sporeuómenoi e†w
10.42 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow a[tón

a[toùw ♦ Kaì proskalesámenow 10.49 ¡geirai ♦ ¡geire
a[toùw ` &Ihsoûw 10.50 ˙nastàw ♦ ˙naphd}saw
10.43 ¡stai \n ♦ \stin \n 10.51 légei a[t! ` &Ihsoûw ♦ a[t! `
10.43 \àn yél+ genésyai mégaw ♦ ©n &Ihsoûw eÂpen
yél+ mégaw genésyai 10.51 yéleiw poi}sv soí ♦ soi yéleiw
10.44 \àn yél+ ømôn genésyai ♦ ©n poi}sv
yél+ \n ømîn eÂnai 10.52 Ô dè ♦ kaì `
10.46 u¥òw ♦ ` u¥òw 10.52 e[yévw ♦ e[yùw
10.46 ` tuflòw ♦ tuflòw prosaíthw 10.52 t! &Ihsoû ♦ a[t!
10.46 prosaitôn ♦ — 11.1 Îerousal}m e†w Bhysfag| ♦

10.47 Nazvraîów ♦ Nazarhnów Îerosóluma e†w Bhyfag|
10.47 Ô øiòw ♦ U¥è 11.2 e[yévw ♦ e[yùw
10.49 a[tòn fvnhyênai ♦ Fvn}sate
98
NPN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPN
a[t|n eør}sete pôlon dedeménon, \f' o$ n o[deìw ˙nyrQpvn

kekáyiken: lúsantew a[tòn ˙gágete. 3 Kaì \án tiw ømîn eÊp+, Tí
poieîte toûto; EÊpate, –ti Ô kúriow a[toû xreían ¡xei: kaì
e[yévw a[tòn ˙postelleî @de. 4 &Apêlyon dè kaì e˚ron pôlon tòn pôlon
dedeménon pròw t|n yúran ¡jv \pì toû ˙mfódou, kaì lúousin
a[tón. 5 Kaí tinew tôn \keî e^sthkótvn ¡legon a[toîw, Tí poieîte
lúontew tòn pôlon; 6 O¥ dè eÂpon a[toîw kayWw \neteílato `
&Ihsoûw: kaì ˙fêkan a[toúw. 7 Kaì ægagon tòn pôlon pròw tòn
&Ihsoûn, kaì \pébalon a[t! tà ¥mátia a[tôn, kaì \káyisen \p'
a[t!. 8 Polloì dè tà ¥mátia a[tôn ¡strvsan e†w t|n `dón:
ƒlloi dè stoibádaw ¡kopton \k tôn déndrvn, kaì \strQnnuon
e† w t|n `dón. 9 Kaì o¥ proágontew kaì o¥ ˙kolouyoûntew
¡krazon, légontew, ^Vsanná: e[loghménow ` \rxómenow \n
•nómati kuríou: 10 E[loghménh = \rxoménh basileía \n
•nómati kuríou toû patròw =môn Dauíd: ^Vsannà \n toîw
øcístoiw.
11
Kaì e†sêlyen e†w Îerosóluma ` &Ihsoûw, kaì e†w tò ¥erón:
kaì periblecámenow pánta, •cíaw ædh o·shw têw v % raw,
\jêlyen e†w Bhyanían metà tôn dQdeka.
12
Kaì t_ \paúrion \jelyóntvn a[tôn ˙pò Bhyaníaw,
\peínasen. 13 Kaì †dWn sukên makróyen, ¡xousan fúlla,
‘lyen e† ƒra eør}sei ti \n a[t_: kaì \lyWn \p' a[t}n, o[dèn
e˚ren e† m| fúlla: o[ gàr ‘n kairòw súkvn. 14 Kaì ˙pokriyeìw
` &Ihsoûw eÂpen a[t_, Mhkéti \k soû e†w tòn a†ôna mhdeìw
karpòn fágoi. Kaì ækouon o¥ mayhtaì a[toû.
15
Kaì ¡rxontai e†w Îerosóluma: kaì e†selyWn ` &Ihsoûw e†w
tò ¥eròn ærjato \kbállein toùw pvloûntaw kaì ˙gorázontaw
11.2 ˙nyrQpvn kekáyiken lúsantew kócantew

a[tòn ˙gágete ♦ o·pv ˙nyrQpvn 11.8 déndrvn kaì \strQnnuon e†w t|n
\káyisen lúsate a[tòn kaì `dón ♦ ˙grôn
férete 11.9 légontew ♦ —
11.3 –ti ♦ — 11.10 \n •nómati kuríou ♦ —
11.3 e[yévw ♦ e[yùw 11.11 ` &Ihsoûw kaì ♦ —
11.3 @de ♦ pálin @de 11.13 makróyen ♦ ˙pò makróyen
11.4 &Apêlyon dè ♦ Kaì ˙pêlyon 11.13 eør}sei ti ♦ ti eør}sei
11.4 t|n ♦ — 11.13 o[ gàr ‘n kairòw ♦ ` gàr kairòw
11.6 eÂpon ♦ eÂpan o[k ‘n
11.6 \neteílato ♦ eÂpen 11.14 ` &Ihsoûw ♦ —
11.7 ægagon ♦ férousin 11.14 \k soû e†w tòn a†ôna ♦ e†w tòn
11.7 \pébalon ♦ \pibállousin a†ôna \k soû
11.7 \p' a[t! ♦ \p' a[tón 11.15 ` &Ihsoûw ♦ —
11.8 Polloì dè tà ♦ Kaì polloì tà 11.15 ˙gorázontaw ♦ toùw ˙gorázontaw
11.8 stoibádaw ¡kopton ♦ stibádaw
99
NPO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPO
\n t! ¥er!: kaì tàw trapézaw tôn kollubistôn, kaì tàw

kayédraw tôn pvloúntvn tàw peristeràw katéstrecen: 16 kaì
o[k æfien ®na tiw dienégk+ skeûow dià toû ¥eroû. 17 Kaì
\dídasken, légvn a[toîw, O[ gégraptai –ti Ô oÂków mou oÂkow
proseuxêw klhy}setai pâsin toîw ¡yn es i n ; Û m eî w dè
\p o i } s a t e a[tòn sp}laion l+stôn. 18 Kaì ækousan o¥
grammateî w kaì o¥ ˙rxiereîw, kaì \z}toun pôw a[tòn
˙polésvsin: \foboûnto gàr a[tón, –ti pâw ` ªxlow
\jepl}sseto \pì t_ didax_ a[toû.
19
Kaì –te •cè \géneto, \jeporeúeto ¡jv têw pólevw.
20
Kaì prv› paraporeuómenoi, eÂdon t|n sukên
\jhramménhn \k ]izôn. 21 Kaì ˙namnhsyeìw ` Pétrow légei
a[t!, ^Rabbí, Êde, = sukê ÷n kathrásv \j}rantai. 22 Kaì
˙pokriyeìw ` &Ihsoûw légei a[toîw, *Exete pístin yeoû. 23 &Am|n
gàr légv ømîn –ti $ow ©n eÊp+ t! ªrei toút~, *Aryhti, kaì
bl}yhti e†w t|n yálassan, kaì m| diakriy_ \n t_ kardíŸ
a[toû, ˙llà pisteús+ –ti $a légei gínetai: ¡stai a[t! $o \àn
eÊp+. 24 Dià toûto légv ømîn, Pánta –sa ƒn proseuxómenoi
a†teîsye a†têsye, pisteúete –ti lambánete, kaì ¡stai ømîn. 25 Kaì –tan
st}khte proseuxómenoi, ˙fíete eÊ ti ¡xete katá tinow: ®na kaì `
pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw ˙f_ ømîn tà paraptQmata
ømôn. 26 E† dè ømeîw o{k ˙fíete, o[dè ` pat|r ømôn ` \n toîw
o[ranoîw ˙f}sei tà paraptQmata ømôn.
27
Kaì ¡rxontai pálin e†w Îerosóluma: kaì \n t! ¥er!
peripatoûntow a[toû, ¡rxontai pròw a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥
grammateîw kaì o¥ presbúteroi, 28 kaì légousin a[t!, &En poíŸ
\jousíŸ taûta poieîw; Kaì tíw soi t|n \jousían taúthn ¡dvken
®na taûta poi_w; 29 Ô dè &Ihsoûw ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw,
&Epervt}sv ømâw kaì \gW £na lógon, kaì ˙pokríyhté moi, kaì
11.17 légvn ♦ kaì ¡legen 11.23 o$ \àn eÊp+ ♦ —

11.17 \poi}sate ♦ pepoi}kate 11.24 ƒn proseuxómenoi a†têsye ♦
11.18 grammateîw kaì o¥ ˙rxiereîw ♦ proseúxesye kaì a†teîsye
˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw 11.24 lambánete ♦ \lábete
11.18 –ti pâw ♦ pâw gàr 11.25 st}khte ♦ st}kete
11.19 –te ♦ –tan 11.26 —
11.19 \jeporeúeto ♦ \jeporeúonto 11.28 légousin ♦ ¡legon
11.20 prv› paraporeuómenoi ♦ 11.28 Kaì tíw ♦ (H tíw
paraporeuómenoi prv› 11.28 t|n \jousían taúthn ¡dvken ♦

11.23 gàr ♦ — ¡dvken t|n \jousían taúthn
11.23 pisteús+ ♦ pisteú+ 11.29 ˙pokriyeìw ♦ —
11.23 $a légei ♦ $o laleî 11.29 kaì \gW ♦ —
100
NPP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPP
\rô ømîn \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 30 Tò báptisma &Ivánnou

\j o[ranoû ‘n, (h \j ˙nyrQpvn; &Apokríyhté moi. 31 Kaì
\l o g í z o n t o pròw eâutoúw, lég o n t ew, &E à n eÊ p v m en , &E j
o[ranoû, \reî, Dià tí o{n o[k \pisteúsate a[t!; 32 &All'
eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn, \foboûnto tòn laón: ßpantew gàr
eÂ xo n tòn &Ivánnhn, –ti ªntvw prof}thw ‘n. 33 Kaì
˙pokriyéntew légousin t! &Ihsoû, O[k oÊdamen. Kaì ` &Ihsoûw
˙pokriyeìw légei a[toîw, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸ
taûta poiô.
12 Kaì ærjato a[toîw \n parabolaîw légein, &Ampelôna

\fúteusen ƒnyrvpow, kaì periéyhken fragmón, kaì
* rujen øpol}nion, kaì Œkodómhsen púrgon, kaì \jédoto a[tòn
v
gevrgoîw, kaì ˙ped}mhsen. 2 Kaì ˙pésteilen pròw toùw
gevrgoùw t! kair! doûlon, ®na parà tôn gevrgôn láb+ ˙pò
toû karpoû toû ˙mpelônow. 3 O¥ dè labóntew a[tòn ¡deiran,
kaì ˙pésteilan kenón. 4 Kaì pálin ˙pésteilen pròw a[toùw
ƒllon doûlon: k˙keînon liyobol}santew \kefalaívsan, kaì
˙pésteilan “timvménon. 5 Kaì pálin ƒllon ˙pésteilen:
k˙keînon ˙pékteinan: kaì polloùw ƒllouw, toùw mèn dérontew,
toùw dè ˙pokténontew. 6 *Eti o{n £na u¥òn ¡xvn ˙gaphtòn
a[toû, ˙pésteilen kaì a[tòn pròw a[toùw ¡sxaton, légvn –ti
&Entrap}sontai tòn u¥ón mou. 7 &Ekeînoi dè o¥ gevrgoì eÂpon
pròw e^ autoùw –ti O ˚tów \stin ` klhronómow: deû t e,
˙pokteínvmen a[tón, kaì =môn ¡stai = klhronomía. 8 Kaì
labóntew a[tòn ˙pékteinan, kaì \jébalon ¡jv toû ˙mpelônow.
9
Tí o{n poi}sei ` kúriow toû ˙mpelônow; &Eleúsetai kaì
11.30 &Ivánnou ♦ tò &Ivánnou “tímasan

11.31 \logízonto ♦ dielogízonto 12.5 pálin ♦ —
11.31 o{n ♦ ô{n˜ 12.5 toùw mèn dérontew toùw dè
11.32 &All' ♦ ˙llà ˙pokténontew ♦ o¬w mèn dérontew
11.32 laón ♦ ªxlon o¬w dè ˙pokténnontew
11.32 –ti ªntvw ♦ ªntvw –ti 12.6 o{n ♦ —
11.33 légousin t! &Ihsoû ♦ t! &Ihsoû 12.6 u¥òn ¡xvn ♦ eÂxen u¥òn
légousin 12.6 a[toû ♦ —
11.33 ˙pokriyeìw ♦ — 12.6 kaì ♦ —
12.1 légein ♦ laleîn 12.6 pròw a[toùw ¡sxaton ♦ ¡sxaton
12.1 \fúteusen ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow pròw a[toùw
\fúteusen 12.7 eÂpon pròw eâutoùw ♦ pròw
12.1 \jédoto ♦ \jédeto eâutoùw eÂpan
12.2 toû karpoû ♦ tôn karpôn 12.8 a[tòn ˙pékteinan ♦ ˙pékteinan
12.3 O¥ dè ♦ Kaì a[tón

12.4 liyobol}santew ♦ — 12.8 \jébalon ♦ \jébalon a[tòn
12.4 \kefalaívsan ♦ \kefalívsan 12.9 o{n ♦ ô{n˜
12.4 ˙pésteilan “timvménon ♦
101
NPQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPQ
˙polései toùw gevrgoúw, kaì dQsei tòn ˙mpelôna ƒlloiw.

10
O[dè t|n graf|n taúthn ˙négnvte, Líyon $on ˙pedokímasan
o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw: 11 parà
kuríou \géneto a%uth, kaì ¡stin yaumast| \n •fyalmoîw =môn;
12
Kaì \z}toun a[tòn kratêsai, kaì \fob}yhsan tòn ªxlon:
¡gnvsan gàr –ti pròw a[toùw t|n parabol|n eÂpen: kaì
˙féntew a[tòn ˙pêlyon.
13
Kaì ˙postéllousin pròw a[tón tinaw tôn Farisaívn kaì
tôn ^Hr~dianôn, ®na a[tòn ˙greúsvsin lóg~. 14 O¥ dè
\lyóntew légousin a[t!, Didáskale, oÊdamen –ti ˙lhy|w eÂ,
kaì o[ mélei soi perì o[denów: o[ gàr blépeiw e†w prósvpon
˙nyrQpvn, ˙ll' \p' ˙lhyeíaw t|n `dòn toû yeoû didáskeiw:
¡jestin kênson Kaísari doûnai (h o·; 15 Dômen, (h m| dômen; Ô
dè e†dWw a[tôn t|n øpókrisin eÂpen a[toîw, Tí me peirázete;
Féreté moi dhnárion, ®na Êdv. 16 O¥ dè ænegkan. Kaì légei
a[toîw, Tínow = e†kWn a%uth kaì = \pigraf}; O¥ dè eÂpon a[t!,
Kaísarow. 17 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, &Apódote
tà Kaísarow Kaísari, kaì tà toû yeoû t! ye!. Kaì \yaúmasan
\p' a[t!.
18
Kaì ¡rxontai Saddoukaîoi pròw a[tón, o®tinew légousin
˙nás t a s i n m| eÂnai: kaì \phrQthsan a[tón, légontew,
19
Didáskale, Mvsêw ¡gracen =mîn, –ti \án tinow ˙delfòw
˙poyán+, kaì katalíp+ gunaîka, kaì tékna m| ˙f_, ®na láb+ `
˙delfòw a[toû t|n gunaîka a[toû, kaì \janast}s+ spérma t!
˙delf! a[toû: 20 e^ptà ˙delfoì ‘san: kaì ` prôtow ¡laben
guna î k a , kaì ˙poyn§skvn o[k ˙fêken spérma: 21 kaì `
deúterow ¡laben a[t}n, kaì ˙péyanen, kaì o[dè a[tòw ˙fêken
spérma: kaì ` trítow qsaútvw. 22 Kaì ¡labon a[t|n o¥ e^ptá,
kaì o[k ˙fêkan spérma. &Esxáth pántvn ˙péyanen kaì = gun}.
23
&En t_ ˙nastásei, –tan ˙nastôsin, tínow a[tôn ¡stai gun};
12.14 O¥ dè \lyóntew ♦ kaì \lyóntew 12.19 a[toû kaì ♦ kaì

12.14 kênson Kaísari doûnai ♦ doûnai 12.21 kaì o[dè a[tòw ˙fêken ♦ m|
kênson Kaísari katalipWn
12.16 eÂpon ♦ eÂpan 12.22 ¡labon a[t|n ♦ —
12.17 Kaì ˙pokriyeìw ` ♦ Ô dè 12.22 kaì o[k ♦ o[k
12.17 &Apódote tà Kaísarow ♦ Tà 12.22 &Esxáth ♦ *Esxaton
Kaísarow ˙pódote 12.22 ˙péyanen kaì = gun} ♦ kaì = gun|

12.17 \yaúmasan ♦ \jeyaúmazon ˙péyanen
12.18 \phrQthsan ♦ \phrQtvn 12.23 –tan ˙nastôsin ♦ ˆ–tan
12.19 Mvsêw ♦ Mvüsêw ˙nastôsin˜
12.19 tékna m| ˙f_ ♦ m| ˙f_ téknon
102
NPR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPR
O¥ gàr e^ptà ¡sxon a[t|n gunaîka. 24 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw

eÂpen a[toîw, O[ dià toûto planâsye, m| e†dótew tàw grafáw,
mhdè t|n dúnamin toû yeo û ; 25 %O tan gàr \k nek r ô n
˙nastôsin, o·te gamoûsin, o·te gamískontai, ˙ll' e†sìn qw
ƒggeloi o¥ \n toîw o[ranoîw. 26 Perì dè tôn nekrôn, –ti
\geírontai, o[k ˙négnvte \n t_ bíbl~ Mvsévw, \pì toû Mvüsévw
bátou, qw eÂpen a[t! ` yeów, légvn, &EgW ` yeòw &Abraám, kaì `

yeòw &Isaák, kaì ` yeòw &IakQb; 27 O[k ¡stin ` yeòw nekrôn,
˙llà yeòw zQntvn: ømeîw o{n polù planâsye.
28
Kaì proselyWn e<w tôn grammatévn, ˙koúsaw a[tôn
suzhtoúntvn, e†dWw –ti kalôw a[toîw ˙pekríyh, \phrQthsen
a[tón, Poía \stìn prQth pántvn \ntol}; 29 Ô dè &Ihsoûw
˙pekríyh a[t! –ti PrQth pántvn tôn \ntolôn, *Akoue,
&I s r a } l : kúriow ` yeò w =môn, kúriow e<w \stín: 30 kaì
˙gap}seiw kúrion tòn yeón sou \j –lhw têw kardíaw sou, kaì \j
–lhw têw cuxêw sou, kaì \j –lhw têw dianoíaw sou, kaì \j –lhw
têw †sxúow sou. A%uth prQth \ntol}. 31 Kaì deutéra `moía
a%uth, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. Meízvn toútvn
ƒllh \ntol| o[k ¡stin. 32 Kaì eÂpen a[t! ` grammateúw,
Kalôw, didáskale, \p' ˙lhyeíaw eÂpaw –ti e<w \stin, kaì o[k
¡stin ƒllow pl|n a[toû: 33 kaì tò ˙gapÅn a[tòn \j –lhw têw
kardíaw, kaì \j –lhw têw sunésevw, kaì \j –lhw têw cuxêw, kaì
\j –lhw têw †sxúow, kaì tò ˙gapÅn tòn plhsíon qw e^ autón,
pleîón \stin pántvn tôn `lokautvmátvn kaì yusiôn. 34 Kaì `
&Ihsoûw †dWn a[tòn –ti nounexôw ˙pekríyh, eÂpen a[t!, O[
makràn eÂ ˙pò têw basileíaw toû yeoû. Kaì o[deìw o[kéti
\tólma a[tòn \pervtêsai.
35
Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw ¡legen, didáskvn \n t! ¥er!,
Pôw légousin o¥ grammateîw –ti ` xristòw u¥ów \stin Dauíd;
12.24 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw

a[toîw ♦ ¡fh a[toîw ` &Ihsoûw 12.28 prQth pántvn \ntol} ♦ \ntol|
12.25 gamískontai ♦ gamízontai prQth pántvn
12.25 o¥ ♦ — 12.29 Ô dè &Ihsoûw ˙pekríyh a[t! ♦
12.26 Mvsévw ♦ Mvüsévw &Apekríyh ` &Ihsoûw
12.26 qw ♦ pôw 12.29 pántvn tôn \ntolôn ♦ \stín
12.26 ` yeòw &Isaák ♦ ˆ`˜ yeòw &Isaák 12.30 A%uth prQth \ntol} ♦ —
12.26 ` yeòw &IakQb ♦ ˆ`˜ yeòw &IakQb 12.31 Kaì deutéra `moía ♦ Deutéra
12.27 ` ♦ — 12.32 eÂpaw ♦ eÂpew

12.27 yeòw zQntvn ♦ zQntvn 12.33 cuxêw kaì \j –lhw têw ♦ —
12.27 ømeîw o{n ♦ — 12.33 pleîón ♦ perissóterón
12.28 e†dWw ♦ †dWn 12.34 a[tòn –ti ♦ â[tòn˜ –ti
12.28 a[toîw ˙pekríyh ♦ ˙pekríyh 12.35 \stin Dauíd ♦ Dauíd \stin
103
NPS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPS
36
A[tòw gàr Dauìd eÂpen \n pneúmati a^gí~, Légei ` kúriow t!
kurí~ mou, Káyou \k dejiôn mou, £vw ©n yô toùw \xyroúw sou
øpopódion tôn podôn sou. 37 A[tòw o{n Dauìd légei a[tòn
kúrion: kaì póyen u¥òw a[toû \stin; Kaì ` polùw ªxlow ækouen
a[toû =dévw.
38
Kaì ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû, Blépete ˙pò tôn
grammatévn, tôn yel ó n t v n \n stolaîw peripateîn, kaì
˙spasmoùw \n taîw ˙goraîw, 39 kaì prvtokayedríaw \n taîw
sunagvgaîw, kaì prvtoklisíaw \n toîw deípnoiw: 40 o¥
katesyíontew tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makrà
proseuxómenoi: o˚toi l}contai perissóteron kríma.
41
Kaì kayísaw ` &Ihsoûw katénanti toû gazofulakíou
\yeQrei pôw ` ªxlow bállei xalkòn e†w tò gazofulákion: kaì
polloì ploúsioi ¡ballon pollá. 42 Kaì \lyoûsa mía x}ra
ptvx| ¡balen lep t à dúo, – \stin kodránthw. 43 Kaì
proskalesámenow toùw mayhtàw a[toû, légei a[toîw, &Am|n
légv ømîn –ti = x}ra a%uth = ptvx| pleîon pántvn béblhken
balóntvn tôn ballóntvn e†w tò gazofulákion: 44 pántew gàr \k toû
perisseúontow a[toîw ¡balon: a%uth dè \k têw øster}sevw
a[têw pánta –sa eÂxen ¡balen, –lon tòn bíon a[têw.
13 Kaì \kporeuoménou a[toû \k toû ¥eroû, légei a[t! e<w

tôn mayhtôn a[toû, Didáskale, Êde, potapoì líyoi kaì
potapaì o†kodomaí. 2 Kaì ` &Ihsoûw ˙pokriyeìw eÂpen a[t!,
Blépeiw taútaw tàw megálaw o†kodomáw; O[ m| ˙fey_ líyow \pì
líy!, $ow o[ m| kataluy_.
3
Kaì kayhménou a[toû e†w tò ªrow tôn \laiôn katénanti
toû ¥eroû, \phrQtvn a[tòn kat' †dían Pétrow kaì &Iákvbow kaì
&Ivánnhw kaì &Andréaw, 4 E†pè =mîn, póte taûta ¡stai; Kaì tí tò
shmeîon –tan méll+ pánta taûta sunteleîsyai; 5 Ô dè
12.36 gàr ♦ — 12.40l}contai ♦ l}mcontai

12.36 pneúmati a^gí~ ♦ t! pneúmati t! 12.41` &Ihsoûw ♦ —
a^gí~ 12.43légei ♦ eÂpen
12.36 Légei ` ♦ EÂpen 12.43béblhken ♦ ¡balen
12.36 øpopódion ♦ øpokátv 13.2 ˙pokriyeìw ♦ —
12.37 o{n ♦ — 13.2 líyow \pì líy! ♦ @de líyow \pì
12.37 u¥òw a[toû \stin ♦ a[toû \stin líyon
u¥ów 13.3 \phrQtvn ♦ \phrQta

12.37 ` ♦ ˆ`˜ 13.4 E†pè ♦ E†pòn
12.38 ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû 13.4 pánta taûta sunteleîsyai ♦
♦ \n t_ didax_ a[toû ¡legen taûta sunteleîsyai pánta
104
NPT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPT
&Ihsoûw ˙pokriyeìw a[toîw ærjato légein, Blépete m} tiw ømâw

plan}s+. 6 Polloì gàr \leúsontai \pì t! •nómatí mou,
légontew –ti &EgQ e†mi: kaì polloùw plan}sousin. 7 %O tan dè
˙koúshte polémouw kaì ˙koàw polémvn, m| yroeîsye: deî gàr
genésyai: ˙ll' o·pv tò télow. 8 &Egery}setai gàr ¡ynow \pì
¡ynow, kaì basileía \pì basileían: kaì ¡sontai seismoì katà
&
tópouw, kaì ¡sontai limoì kaì taraxaí: ˙rxaì vdínvn taûta.
9
Blépete dè ømeîw eâutoúw: paradQsousin gàr ømâw e†w
sunédria, kaì e†w sunagvgàw dar}sesye, kaì \pì =gemónvn kaì
basilévn stay}sesye £neken \moû, e†w martúrion a[toîw.
10
Kaì e†w pánta tà ¡ynh deî prôton khruxyênai tò e[aggélion.
11
%O tan dè ˙gágvsin ømâw paradidóntew, m| promerimnâte tí
lal}shte, mhdè meletâte: ˙ll' $o \àn doy_ ømîn \n \keín+ t_
% rŸ, toûto laleîte: o[ gár \ste ømeîw o¥ laloûntew, ˙llà tò
v
pneûma tò ßgion. 12 ParadQsei dè ˙delfòw ˙delfòn e†w
yánaton, kaì pat|r téknon: kaì \panast}sontai tékna \pì
goneîw, kaì yanatQsousin a[toúw: 13 kaì ¡sesye misoúmenoi
øpò pántvn dià tò ªnomá mou: ` dè øpomeínaw e†w télow, o˚tow
svy}setai.
14
%O tan dè Êdhte tò bdélugma têw \rhmQsevw, tò ]hyèn øpò
Dani|l toû prof}tou, e^stWw –pou o[ deî — ` ˙naginQskvn
noeítv — tóte o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan e†w tà ªrh: 15 ` dè
\pì toû dQmatow m| katabátv e†w t|n o†kían, mhdè e†selyétv
Óraí ti \k têw o†kíaw a[toû: 16 kaì ` e†w tòn ˙gròn çn m|
\pistrecátv e†w tà •písv, Órai tò ¥mátion a[toû. 17 O[aì dè
taîw \n gastrì \xoúsaiw kaì taîw yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw
=méraiw. 18 Proseúxesye dè ®na m| génhtai = fug| ømôn
xeimônow. 19 *Esontai gàr a¥ =mérai \keînai ylíciw, o®a o[
gégonen toiaúth ˙p' ˙rxêw ktísevw «w ¡ktisen ` yeòw £vw toû
13.5 ˙pokriyeìw a[toîw ærjato légein ƒgvsin

♦ ærjato légein a[toîw 13.11 mhdè meletâte ♦ —
13.6 gàr ♦ — 13.12 ParadQsei dè ♦ kaì paradQsei
13.7 gàr ♦ — 13.14 tò ]hyèn øpò Dani|l toû
13.8 \pì ¡ynow ♦ \p' ¡ynow prof}tou ♦ —
13.8 kaì ¡sontai seismoì ♦ ¡sontai 13.14 e^stWw ♦ e^sthkóta
seismoì 13.15 dè ♦ ˆdè˜
13.8 kaì ¡sontai limoì kaì taraxaí 13.15 e†w t|n o†kían ♦ —
˙rxaì ♦ ¡sontai limoí ˙rx| 13.15 e†selyétv ♦ e†selyátv

13.9 gàr ♦ — 13.16 çn ♦ —
13.10 deî prôton ♦ prôton deî 13.18 = fug| ømôn ♦ —
13.11 %Otan dè ˙gágvsin ♦ kaì –tan 13.19 «w ♦ ÷n
105
NPU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPU
nûn, kaì o[ m| génhtai. 20 Kaì e† m| kúriow \kolóbvsen tàw

=méraw, o[k ©n \sQyh pâsa sárj: ˙llà dià toùw \klektoúw,
Kaì tóte o¬w \jeléjato, \kolóbvsen tàw =méraw. 21 Tóte \án tiw ømîn
eÊ p + , &I d o ú , @de ` xristów, (h &Idoú, \keî, m| pisteúete.
22
&Egery}sontai gàr ceudóxristoi kaì ceudoprofêtai, kaì
dQsousin shmeîa kaì térata, pròw tò ˙poplanÅn, e† dunatón,
kaì toùw \klektoúw. 23 Ûmeîw dè blépete: †doú, proeírhka ømîn
pánta.
24
&All' \n \keínaiw taîw =méraiw, metà t|n ylícin \keínhn, `
%hliow skotisy}setai, kaì = sel}nh o[ dQsei tò féggow a[têw,
25
kaì o¥ ˙stérew toû o[ranoû ¡sontai \kpíptontew, kaì a¥
dunámeiw a¥ \n toîw o[ranoîw saleuy}sontai. 26 Kaì tóte
ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \n nefélaiw metà
dunámevw pollêw kaì dójhw. 27 Kaì tóte ˙posteleî toùw
˙ggélouw a[toû, kaì \pisunájei toùw \klektoùw a[toû \k tôn
tessárvn ˙némvn, ˙p' ƒkrou gêw £vw ƒkrou o[ranoû.
28
&Apò dè têw sukêw máyete t|n parabol}n: –tan a[têw
ædh ` kládow a^palòw génhtai kaì \kfú+ tà fúlla, ginQskete
–ti \ggùw tò yérow \stín: 29 o%utvw kaì ømeîw, –tan taûta Êdhte
ginómena, ginQskete –ti \ggúw \stin \pì yúraiw. 30 &Am|n légv
ømîn –ti o[ m| parély+ = geneà a%uth, méxri o˚ pánta taûta
pareleúsontai génhtai. 31 Ô o[ranòw kaì = gê pareleúsetai: o¥ dè lógoi mou
o[ m| parélyvsin. 32 Perì dè têw =méraw \keínhw (h v% raw o[deìw
oÂden, o[dè o¥ ƒggeloi o¥ \n o[ran!, o[dè ` u¥ów, e† m| ` pat}r.
33
Blépete, ˙grupneîte kaì proseúxesye: o[k oÊdate gàr póte `
kairów \stin. 34 ^Vw ƒnyrvpow ˙pódhmow ˙feìw t|n o†kían
a[toû, kaì doùw toîw doúloiw a[toû t|n \jousían, kaì e^kást~
tò ¡rgon a[toû, kaì t! yurvr! \neteílato ®na grhgor_.
35
Grhgoreîte o{n: o[k oÊdate gàr póte ` kúriow têw o†kíaw
13.20 kúriow \kolóbvsen ♦ 13.27 a[toû \k ♦ â[toû˜ \k

\kolóbvsen kúriow 13.28 a[têw ædh ` kládow ♦ ædh `
13.21 Tóte ♦ Kaì tóte kládow a[têw
13.21 &Idoú @de ♦ *Ide @de 13.29 taûta Êdhte ♦ Êdhte taûta
13.21 (h &Idoú ♦ *Ide 13.30 méxri ♦ méxriw
13.22 kaì toùw ♦ toùw 13.30 pánta taûta ♦ taûta pánta
13.23 †doú ♦ — 13.31 pareleúsetai ♦ pareleúsontai
13.24 &All' ♦ &Allà 13.31 parélyvsin ♦ pareleúsontai
13.25 toû o[ranoû ¡sontai ♦ ¡sontai %

13.32 vraw %
♦ têw vraw
\k toû o[ranoû 13.32 o¥ \n ♦ \n
13.25 \kpíptontew ♦ píptontew 13.33 kaì proseúxesye ♦ —
13.27 a[toû kaì ♦ kaì 13.34 kaì e^kást~ ♦ e^kást~
106
NPV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NPV
¡rxetai, •cé, (h mesonuktíou, (h ˙lektorofvníaw, (h prvfi: 36 m|

\lyWn \jaífnhw e%ur+ ømâw kayeúdontaw. 37 $A dè ømîn légv
pâsin légv, Grhgoreîte.
14 )Hn dè tò Pásxa kaì tà ƒzuma metà dúo =méraw: kaì

\z}toun o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw pôw a[tòn \n
dól~ krat}santew ˙pokteínvsin: 2 ¡legon dé, M| \n t_ eôrt_,
m}pote yórubow ¡stai toû laoû.
3
Kaì ªntow a[toû \n BhyaníŸ, \n t_ o†kíŸ Símvnow toû
leproû, katakeiménou a[toû, ‘lyen gun| ¡xousa ˙lábastron
múrou nárdou pistikêw poluteloûw: kaì suntrícasa tò tòn
˙lábastron, katéxeen a[toû katà têw kefalêw. 4 )Hsan dé

tinew ˙ganaktoûntew pròw e^ autoúw, kaì légontew, E†w tí =
˙pQleia a%uth toû múrou gégonen; 5 &Hdúnato gàr toûto
prayênai \pánv triakosívn dhnarívn, kaì doyênai toîw
ptvxoîw. Kaì \nebrimônto a[t_. 6 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, *Afete
a[t}n: tí a[t_ kópouw paréxete; Kalòn ¡rgon e†rgásato \n
\moí. 7 Pántote gàr toùw ptvxoùw ¡xete mey' eâutôn, kaì –tan
yélhte dúnasye a[toùw e{ poiêsai: \mè dè o[ pántote ¡xete.
8
$O ¡sxen a%uth \poíhsen: proélaben murísai mou tò sôma e†w
tòn \ntafiasmón. 9 &Am|n légv ømîn, –pou \àn khruxy_ tò dè legv
e[aggélion toûto e†w –lon tòn kósmon, kaì $o \poíhsen a%uth

lalhy}setai e†w mnhmósunon a[têw.
10
Kaì ` &Ioúdaw ` &IskariQthw, e<w tôn dQdeka, ˙pêlyen
pròw toùw ˙rxiereîw, ®na parad! a[tòn a[toîw. 11 O¥ dè
˙koúsantew \xárhsan, kaì \phggeílanto a[t! ˙rgúrion
doûnai: kaì \z}tei pôw e[kaírvw a[tòn parad!.
12
Kaì t_ prQt+ =mérŸ tôn ˙zúmvn, –te tò Pásxa ¡yuon,
légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Poû yéleiw ˙pelyóntew
e^toimásvmen ®na fág+w tò Pásxa; 13 Kaì ˙postéllei dúo tôn e^toimásomen
13.35 •cé (h mesonuktíou ♦ (h •cè (h 14.6 e†rgásato ♦ “rgásato

mesonúktion 14.7 a[toùw ♦ a[toîw
13.37 $A ♦ $O 14.8 a%uth ♦ —
14.2 dé ♦ gár 14.8 mou tò sôma ♦ tò sômá mou
14.2 yórubow ¡stai ♦ ¡stai yórubow 14.9 légv ♦ dè légv
14.3 kaì suntrícasa tò ♦ 14.9 toûto ♦ —
suntrícasa t|n 14.10 ` &Ioúdaw ` &IskariQthw ♦ &Ioúdaw
14.3 katà ♦ — &IskariWy `

14.4 kaì légontew ♦ — 14.10 parad! a[tòn ♦ a[tòn paradoî
14.5 toûto ♦ toûto tò múron 14.11 e[kaírvw a[tòn parad! ♦ a[tòn
14.5 triakosívn dhnarívn ♦ e[kaírvw paradoî
dhnarívn triakosívn
107
NQM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQM
mayhtôn a[toû, kaì légei a[toîw, Ûpágete e†w t|n pólin, kaì
˙pant}sei ømîn ƒnyrvpow kerámion %u datow bastázvn:
˙kolouy}sate a[t!, 14 kaì –pou \àn e†sély+, eÊpate t!
o†kodespót+ –ti Ô didáskalow légei, Poû \stin tò katáluma,
–pou tò Pásxa metà tôn mayhtôn mou fágv; 15 Kaì a[tòw ømîn
˙nágaion deíjei ˙nQgeon méga \strvménon £toimon: \keî e^toimásate
=mîn. 16 Kaì \jêlyon o¥ mayhtaì a[toû, kaì ‘lyon e†w t|n
pólin, kaì e˚ron kayWw eÂpen a[toîw, kaì =toímasan tò Pásxa.
17
Kaì •cíaw genoménhw ¡rxetai metà tôn dQdeka. 18 Kaì
˙nakeiménvn a[tôn kaì \syióntvn, eÂpen ` &Ihsoûw, &Am|n
légv ømîn, –ti e<w \j ømôn paradQsei me, ` \syívn met' \moû.
19
O¥ dè ærjanto lupeîsyai, kaì légein a[t! e<w kay' e<w, M}ti
\gQ; Kaì ƒllow, M}ti \gQ; 20 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, E<w
\k tôn dQdeka, ` \mbaptómenow met' \moû e†w tò trublíon.
21
Ô mèn u¥òw toû ˙nyrQpou øpágei, kayWw gégraptai perì
a[toû: o[aì dè t! ˙nyrQp~ \keín~ di' o˚ ` u¥òw toû ˙nyrQpou
paradídotai: kalòn ‘n a[t! e† o[k \genn}yh ` ƒnyrvpow
\keînow.
22
Kaì \syióntvn a[tôn, labWn ` &Ihsoûw ƒrton e[log}saw
¡klasen, kaì ¡dvken a[toîw, kaì eÂpen, Lábete, fágete: toûtó
\stin tò sômá mou. 23 Kaì labWn tò pot}rion e[xarist}saw
¡dvken a[toîw: kaì ¡pion \j a[toû pántew. 24 Kaì eÂpen a[toîw,
Toûtó \stin tò a<má mou, tò têw kainêw diay}khw, tò perì
pollôn \kxunómenon. 25 &Am|n légv ømîn –ti o[kéti o[ m| pív
\k toû gen}matow têw ˙mpélou, £vw têw =méraw \keínhw –tan
a[tò pínv kainòn \n t_ basileíŸ toû yeoû.
26
Kaì ømn}santew \jêlyon e†w tò ªrow tôn &Elaiôn.
27
Kaì légei a[toîw ` &Ihsoûw –ti Pántew
skandalisy}sesye \n \moì \n t_ nuktì taút+: –ti gégraptai,
Patájv tòn poiména, kaì diaskorpisy}setai tà próbata.
14.14 katáluma ♦ katálumá mou 14.21 ‘n ♦ —

14.15 ˙nQgeon ♦ ˙nágaion 14.22 ` &Ihsoûw ♦ —
14.15 \keî ♦ kaì \keî 14.22 fágete ♦ —
14.16 a[toû ♦ — 14.23 tò ♦ —
14.18 eÂpen ` &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw eÂpen 14.24 tò têw kainêw ♦ têw
14.19 O¥ dè ♦ — 14.24 perì pollôn \kxunómenon ♦

14.19 kay' ♦ katà \kxunnómenon øpèr pollôn
14.19 M}ti \gQ Kaì ƒllow ♦ — 14.27 \n \moì \n t_ nuktì taút+ ♦ —
14.20 ˙pokriyeìw ♦ — 14.27 diaskorpisy}setai tà próbata ♦
14.20 \k ♦ — tà próbata diaskorpisy}sontai
14.21 Ô mèn ♦ %O ti ` mèn
108
NQN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQN
28
&Allà metà tò \geryênaí me, proájv ømâw e†w t|n Galilaían.
29
Ô dè Pétrow ¡fh a[t!, Kaì e† pántew skandalisy}sontai,
˙ll' o[k \gQ. 30 Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &Am|n légv soi, –ti
sù s}meron \n t_ nuktì taút+, prìn (h dìw ˙léktora fvnêsai,
trìw ˙parn}s+ me. 31 Ô dè \kperissoû ¡legen mâllon, &Eán me
dé+ sunapoyaneîn soi, o[ m} se ˙parn}svmai. ^Vsaútvw dè
kaì pántew ¡legon.
32
Kaì ¡rxontai e†w xvríon o˚ tò ªnoma Geyshmanê: kaì
légei toîw mayhtaîw a[toû, Kayísate @de, £vw proseújvmai.
33
Kaì paralambánei tòn Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhn
mey' eâutoû, kaì ærjato \kyambeîsyai kaì ˙dhmoneîn. 34 Kaì
légei a[toîw, Perílupów \stin = cux} mou £vw yanátou:
meínate @de kaì grhgoreîte. 35 Kaì proselyWn mikrón, ¡pesen
\pì têw gêw, kaì proshúxeto ®na, e† dunatón \stin, parély+ ˙p'
a[toû = v% ra. 36 Kaì ¡legen, &Abbâ, ` pat}r, pánta dunatá soi.
Parénegke tò pot}rion ˙p' \moû toûto: ˙ll' o[ tí \gW yélv,
˙llà tí sú. 37 Kaì ¡rxetai kaì eørískei a[toùw kayeúdontaw,
kaì légei t! Pétr~, Símvn, kayeúdeiw; O[k Êsxusaw mían v % ran
38
grhgorêsai; Grhgoreîte kaì proseúxesye, ®na m| e†sélyhte
e†w peirasmón. Tò mèn pneûma próyumon, = dè sàrj ˙syen}w.
39
Kaì pálin ˙pelyWn proshújato, tòn a[tòn lógon e†pQn.
40
Kaì øpostrécaw e˚ren a[toùw pálin kayeúdontaw: ‘san
gàr o¥ •fyalmoì a[tôn bebarhménoi, kaì o[k Ædeisan tí a[t!
˙pokriyôsin. 41 Kaì ¡rxetai tò tríton, kaì légei a[toîw,
Kayeúdete loipòn kaì ˙napaúesye. &Apéxei: ‘lyen = v % ra:
†doú, paradídotai ` u¥òw toû ˙nyrQpou e†w tàw xeîraw tôn
a^ martvlôn. 42 &Egeíresye, ƒgvmen: †doú, ` paradidoúw me
æggiken.
14.29 Kaì e† ♦ E† kaì 14.35 proselyWn ♦ proelyWn

14.30 \n t_ nuktì taút+ ♦ taút+ t_ 14.35 ¡pesen ♦ ¡pipten
nuktì 14.36 ˙p' \moû toûto ♦ toûto ˙p' \moû
14.30 ˙parn}s+ me ♦ me ˙parn}s+ 14.38 e†sélyhte ♦ ¡lyhte
14.31 \kperissoû ¡legen mâllon ♦ 14.40 øpostrécaw e˚ren a[toùw pálin
\kperissôw \lálei ♦ pálin \lyWn e˚ren a[toùw
14.31 me dé+ ♦ dé+ me 14.40 o¥ •fyalmoì a[tôn ♦ a[tôn o¥
14.31 ˙parn}svmai ♦ ˙parn}somai •fyalmoì

14.32 Geyshmanê ♦ Geyshmaní 14.40 bebarhménoi ♦ katabarunómenoi
14.33 &Iákvbon ♦ ˆtòn˜ &Iákvbon 14.40 a[t! ˙pokriyôsin ♦
14.33 &Ivánnhn ♦ ˆtòn˜ &Ivánnhn ˙pokriyôsin a[t!
14.33 mey' eâutoû ♦ met' a[toû 14.41 loipòn ♦ tò loipòn
109
NQO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQO
43
Kaì e[yévw, ¡ti a[toû laloûntow, paragínetai &Ioúdaw,
e<w çn tôn dQdeka, kaì met' a[toû ªxlow polùw metà maxairôn
kaì júlvn, parà tôn ˙rxierévn kaì tôn grammatévn kaì tôn
presbutérvn. 44 DedQkei dè ` paradidoùw a[tòn sússhmon
a[toîw, légvn, $O n ©n fil}sv, a[tów \stin: krat}sate a[tón,
kaì ˙pagágete ˙sfalôw. 45 Kaì \lyQn, e[yévw proselyWn
a[t! légei a[t!, ^Rabbí, ]abbí: kaì katefílhsen a[tón. 46 O¥
dè \pébalon \p' a[tòn tàw xeîraw a[tôn, kaì \kráthsan
a[ t ó n . 47 E<w dé tiw tôn paresthkótvn spasámenow t|n
máxairan ¡paisen tòn doûlon toû ˙rxierévw, kaì ˙feîlen
& 48
a[toû tò vtíon. Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, ^Vw
\pì l+st|n \j}lyete metà maxairôn kaì júlvn sullabeîn me;
49
Kay' =méran æmhn pròw ømâw \n t! ¥er! didáskvn, kaì o[k
\krat}saté me: ˙ll' ®na plhrvyôsin a¥ grafaí. 50 Kaì
˙féntew a[tòn pántew ¡fugon.
51
Kaì e<w tiw neanískow “koloúyhsen a[t!,
peribeblhménow sindóna \pì gumnoû. Kaì kratoûsin a[tòn o¥
neanískoi: 52 ` dè katalipWn t|n sindóna gumnòw ¡fugen ˙p'
a[tôn.
53
Kaì ˙p}gagon tòn &Ihsoûn pròw tòn ˙rxieréa: kaì
sunérxontai a[t! pántew o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi kaì
o¥ grammateîw. 54 Kaì ` Pétrow ˙pò makróyen “koloúyhsen
a[t! £vw ¡sv e†w t|n a[l|n toû ˙rxierévw: kaì ‘n
sugkay}menow metà tôn øphretôn, kaì yermainómenow pròw tò
fôw. 55 O¥ dè ˙rxiereîw kaì –lon tò sunédrion \z}toun katà
toû &Ihsoû marturían, e†w tò yanatôsai a[tón: kaì o[x
e%uriskon. 56 Polloì gàr \ceudomartúroun kat' a[toû, kaì
Êsai a¥ marturíai o[k ‘san. 57 Kaí tinew ˙nastántew
\c eu d o m a r t ú r o u n kat' a[toû, légontew 58 –ti ^Hmeîw
“koúsamen a[toû légontow –ti &EgW katalúsv tòn naòn
toûton tòn xei r o p o í h t o n , kaì dià triôn =merôn ƒllon
14.43 e[yévw ♦ e[yùw 14.47 &

vtíon &
♦ vtárion
14.43 çn ♦ — 14.48 \j}lyete ♦ \j}lyate
14.43 polùw ♦ — 14.50 pántew ¡fugon ♦ ¡fugon pántew
14.44 ˙pagágete ♦ ˙págete 14.51 e<w tiw neanískow “koloúyhsen ♦
14.45 e[yévw ♦ e[yùw neanískow tiw sunhkoloúyei
14.45 a[t! ^Rabbí ♦ — 14.51 o¥ neanískoi ♦ —

14.46 \p' a[tòn ♦ — 14.52 ˙p' a[tôn ♦ —
14.46 a[tôn ♦ a[t! 14.53 a[t! ♦ —
14.47 tiw ♦ ˆtiw˜ 14.55 e%uriskon ♦ h%uriskon
110
NQP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQP
˙xei r o p o í h t o n o†kodom}sv. 59 Kaì o[dè o%u tvw Êsh ‘n =

martu r í a a[tôn. 60 Kaì ˙nastàw ` ˙rxiereùw e†w méson
\phrQthsen tòn &Ihsoûn, légvn, O[k ˙pokrín+ o[dén; Tí o˚toí
sou katamarturoûsin; 61 Ô dè \siQpa, kaì o[dèn ˙pekrínato.
Pálin ` ˙rxiereùw \phrQta a[tón, kaì légei a[t!, Sù eÂ `
xristów, ` u¥òw toû e[loghtoû; 62 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, &EgQ e†mi.
Kaì ªcesye tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \k dejiôn kay}menon têw
dunámevw, kaì \rxómenon metà tôn nefelôn toû o[ranoû.
63
Ô dè ˙rxiereùw diarr}jaw toùw xitônaw a[toû légei, Tí ¡ti
xreían ¡xomen martúrvn; 64 &Hkoúsate têw blasfhmíaw: tí
ømîn faínetai; O¥ dè pántew katékrinan a[tòn eÂnai ¡noxon
ya n á t o u . 65 Kaì ærjantó tinew \mptúein a[t!, kaì
perikalúptein tò prósvpon a[toû, kaì kolafízein a[tón, kaì
légein a[t!, Prof}teuson: kaì o¥ øphrétai ]apísmasin a[tòn
¡ballon. ¡balon
66
Kaì ªntow toû Pétrou \n t_ a[l_ kátv, ¡rxetai mía tôn
paidiskôn toû ˙rxierévw, 67 kaì †doûsa tòn Pétron
yermainómenon, \mblécasa a[t! légei, Kaì sù metà toû
Nazarhnoû &Ihsoû ‘sya. 68 Ô dè “rn}sato, légvn, O[k oÂda,
o[dè \pístamai tí sù légeiw. Kaì \jêlyen ¡jv e†w tò o·te
proaúlion: kaì ˙léktvr \fQnhsen. 69 Kaì = paidískh †doûsa

a[tòn pálin ærjato légein toîw paresthkósin –ti O˚tow \j
a[tôn \stín. 70 Ô dè pálin “rneîto. Kaì metà mikròn pálin o¥
parestôtew ¡legon t! Pétr~, &Alhyôw \j a[tôn eÂ: kaì gàr
Galilaîow eÂ, kaì = laliá sou `moiázei. 71 Ô dè ærjato
˙nayematízein kaì •mnúnai –ti O[k oÂda tòn ƒnyrvpon toûton
$o n légete. 72 Kaì \k deu t ér o u ˙léktvr \fQnhsen. Kaì
˙nemn}syh ` Pétrow tò ]êma $o eÂpen a[t! ` &Ihsoûw –ti Prìn
˙léktora fvnêsai díw, ˙parn}s+ me tríw. Kaì \pibalWn
¡klaien.
14.61 o[dèn ˙pekrínato ♦ o[k 14.68 tí sù ♦ sù tí

˙pekrínato o[dén 14.68 kaì ˙léktvr \fQnhsen ♦ ˆkaì
14.64 eÂnai ¡noxon ♦ ¡noxon eÂnai ˙léktvr \fQnhsen˜
14.65 tò prósvpon a[toû ♦ a[toû tò 14.69 pálin ærjato ♦ ærjato pálin
prósvpon 14.69 paresthkósin ♦ parestôsin
14.65 ¡ballon ♦ ¡labon 14.70 kaì = laliá sou `moiázei ♦ —
14.66 \n t_ a[l_ kátv ♦ kátv \n t_ 14.72 \k ♦ e[yùw \k
a[l_ 14.72 $o eÂpen ♦ qw eÂpen

14.67 &Ihsoû ‘sya ♦ ‘sya toû &Ihsoû 14.72 ˙parn}s+ me tríw ♦ tríw me
14.68 O[k ♦ O·te ˙parn}s+
14.68 o[dè ♦ o·te
111
NQQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQQ
15 Kaì e[yévw \pì tò prv› sumboúlion poi}santew o¥

˙rxiereîw metà tôn presbutérvn kaì grammatévn, kaì
–lon tò sunédrion, d}santew tòn &Ihsoûn ˙p}negkan kaì
parédvkan t! Pilát~. 2 Kaì \phrQthsen a[tòn ` Pilátow, Sù
eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn; Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[t!, Sù
légeiw. 3 Kaì kathgóroun a[toû o¥ ˙rxiereîw pollá: 4 ` dè
Pilátow pálin \phrQthsen a[tón, légvn, O[k ˙pokrín+
o[dén; *Ide, pósa sou katamarturoûsin. 5 Ô dè &Ihsoûw
% ste yaumázein tòn Piláton.
o[kéti o[dèn ˙pekríyh, v
6
Katà dè eôrt|n ˙péluen a[toîw £na désmion, –nper
&+ toûnto. 7 )Hn dè ` legómenow Barabbâw metà tôn
sustasiastôn dedeménow, o®tinew \n t_ stásei fónon
pepoi}keisan. 8 Kaì ˙nabo}saw ` ªxlow ærjato a†teîsyai
kayWw ˙eì \poíei a[toîw. 9 Ô dè Pilátow ˙pekríyh a[toîw,
légvn, Yélete ˙polúsv ømîn tòn basiléa tôn &Ioudaívn;
10
&Egínvsken gàr –ti dià fyónon paradedQkeisan a[tòn o¥
˙rxiereîw. 11 O¥ dè ˙rxiereîw ˙néseisan tòn ªxlon, ®na mâllon
tòn Barabbân ˙polús+ a[toîw. 12 Ô dè Pilátow ˙pokriyeìw
pálin eÂpen a[toîw, Tí o{n yélete poi}sv $on légete basiléa
tôn &Ioudaívn; 13 O¥ dè pálin ¡krajan, Staúrvson a[tón.
14
Ô dè Pilátow ¡legen a[toîw, Tí gàr kakòn \poíhsen; O¥ dè
perissotérvw ¡krajan, Staúrvson a[tón. 15 Ô dè Pilátow
boulómenow t! ªxl~ tò ¥kanòn poiêsai, ˙pélusen a[toîw tòn
Barabbân: kaì parédvken tòn &Ihsoûn, fragellQsaw, ®na
staurvy_.
16
O¥ dè stratiôtai ˙p}gagon a[tòn ¡sv têw a[lêw, – \stin
praitQrion, kaì sugkaloûsin –lhn t|n speîran. 17 Kaì
\ndúousin a[tòn porfúran, kaì peritiyéasin a[t! pléjantew
15.1 e[yévw \pì tò ♦ e[yùw 15.8 ˙eì ♦ —

15.1 t! ♦ — 15.12 ˙pokriyeìw pálin eÂpen ♦ pálin
15.2 eÂpen a[t! ♦ a[t! légei ˙pokriyeìw ¡legen
15.4 \phrQthsen ♦ \phrQta 15.12 yélete poi}sv $on légete ♦
15.4 katamarturoûsin ♦ ˆyélete˜ poi}sv ˆ$on légete˜ tòn
kathgoroûsin 15.14 kakòn \poíhsen ♦ \poíhsen kakón

15.6 –nper &+toûnto ♦ $on par+toûnto 15.14 perissotérvw ♦ perissôw
15.7 sustasiastôn ♦ stasiastôn 15.17 \ndúousin ♦ \ndidúskousin
15.8 ˙nabo}saw ♦ ˙nabàw
112
NQR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQR
˙kányinon stéfanon, 18 kaì ærjanto ˙spázesyai a[tón,

Xaîre, ` basileùw tôn &Ioudaívn: 19 kaì ¡tupton a[toû t|n basileû
kefal|n kalám~, kaì \néptuon a[t!, kaì tiyéntew tà gónata

prosekúnoun a[t!. 20 Kaì –te \népaijan a[t!, \jédusan
a[tòn t|n porfúran, kaì \nédusan a[tòn tà ¥mátia tà Êdia.
Kaì \jágousin a[tòn ®na staurQsvsin a[tón. 21 Kaì
˙ggareúousin parágontá tina Símvna Kurhnaîon, \rxómenon
˙p' ˙groû, tòn patéra &Alejándrou kaì ^Roúfou, ®na ƒr+ tòn
stauròn a[toû. 22 Kaì férousin a[tòn \pì Golgoyâ tópon, –
\stin meyermhneuómenon, Kraníou Tópow. 23 Kaì \dídoun a[t!
pieîn \smurnisménon oÂnon: ` dè o[k ¡laben. 24 Kaì
staurQsantew a[tón, diamerízontai tà ¥mátia a[toû,
bállontew klêron \p' a[tá, tíw tí ƒr+. 25 )Hn dè v
% ra tríth, kaì
26
\staúrvsan a[tón. Kaì ‘n = \pigraf| têw a†tíaw a[toû
\pigegramménh, Ô basileùw tôn &Ioudaívn. 27 Kaì sùn a[t!
stauroûsin dúo l+stáw, £na \k dejiôn kaì £na \j e[vnúmvn
a[toû. 28 Kaì \plhrQyh = graf| = légousa, Kaì metà ˙nómvn
\logísyh. 29 Kaì o¥ paraporeuómenoi \blasf}moun a[tón,
kinoûntew tàw kefalàw a[tôn, kaì légontew, O[á, ` katalúvn
tòn naón, kaì \n trisìn =méraiw o†kodomôn, 30 sôson seautón,
kaì katába ˙pò toû stauroû. 31 Ô moívw kaì o¥ ˙rxiereîw
\mpaízontew pròw ˙ll}louw metà tôn grammatévn ¡legon,
*Allouw ¡svsen, e^ autòn o[ dúnatai sôsai. 32 Ô xristòw `
basileùw toû &Isra|l katabátv nûn ˙pò toû stauroû, ®na
Êdvmen kaì pisteúsvmen a[t!. Kaì o¥ sunestaurvménoi pisteúsvmen
&
a[t! vneídizon a[tón.
33 % raw £kthw, skótow \géneto \f' –lhn t|n
Genoménhw dè v
% raw \náthw. 34 Kaì t_ v
gên £vw v % rŸ t_ \nát+ \bóhsen ` &Ihsoûw
15.18 ` basileùw ♦ basileû o†kodomôn \n trisìn =méraiw

15.20 tà Êdia ♦ a[toû 15.30 kaì katába ♦ katabàw
15.22 Golgoyâ ♦ tòn Golgoyân 15.32 toû &Isra|l ♦ &Isra|l
15.23 pieîn ♦ — 15.32 pisteúsvmen a[t! ♦
15.23 ` ♦ $ow pisteúsvmen
15.24 staurQsantew a[tón ♦ 15.32 sunestaurvménoi ♦
stauroûsin a[tòn kaì sunestaurvménoi sùn

15.28 — 15.33 Genoménhw dè ♦ Kaì genoménhw
15.29 \n trisìn =méraiw o†kodomôn ♦ % t_ \nát+ ♦ \nát+ vrŸ
15.34 vrŸ %
113
NQS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQS
fvn_ megál+, légvn, &Elvfi, &Elvfi, limà sabaxyani; %O \stin

meyer m h n eu ó m en o n , Ô yeów mou, ` yeó w mou, e†w tí me
\gkatélipew; 35 Kaí tinew tôn paresthkótvn ˙koúsantew
¡legon, &Idoú, &Hlían fvneî. 36 DramWn dè e<w, kaì gemísaw
spóggon ªjouw, periyeíw te kalám~, \pótizen a[tón, légvn,
*Afete, Êdvmen e† ¡rxetai &Hlíaw kayeleîn a[tón. 37 Ô dè
&I h s o û w ˙feìw fvn|n megálhn \jépneusen. 38 Kaì tò
katapétasma toû naoû \sxísyh e†w dúo ˙pò ƒnvyen £vw kátv.
39
&IdWn dè ` kenturívn ` paresthkWw \j \nantíaw a[toû –ti
o%utvw krájaw \jépneusen, eÂpen, &Alhyôw ` ƒnyrvpow o˚tow
u¥òw ‘n yeo û . 40 )Hsan dè kaì gunaîkew ˙pò makróyen
yevroûsai, \n a<w ‘n kaì María = Magdalhn}, kaì María =
toû &IakQbou toû mikroû kaì &Ivsê m}thr, kaì SalQmh, 41 a$i
kaí, –te ‘n \n t_ GalilaíŸ, “koloúyoun a[t!, kaì dihkónoun
a[t!, kaì ƒllai pollaì a¥ sunanabâsai a[t! e†w
Îerosóluma.
42
Kaì ædh •cíaw genoménhw, \peì ‘n Paraskeu}, – \stin
pròw sábbaton prosábbaton, 43 ‘lyen &Ivs|f ` ˙pò &Arimayaíaw, e[sx}mvn
bouleut}w, $ow kaì a[tòw ‘n prosdexómenow t|n basileían toû
yeoû: tolm}saw e†sêlyen pròw Piláton, kaì &+t}sato tò sôma
toû &Ihsoû. 44 Ô dè Pilátow \yaúmasen e† ædh téynhken: kaì
proskalesámenow tòn kenturívna, \phrQthsen a[tòn e†
pálai ˙péya n en . 45 Kaì gnoùw ˙pò toû kenturívnow,
\dvr}sato tò sôma t! &Ivs}f. 46 Kaì ˙gorásaw sindóna, kaì
kayelWn a[tón, \neílhsen t_ sindóni, kaì katéyhken a[tòn \n
mnhmeí~, $o ‘n lelatomhménon \k pétraw: kaì prosekúlisen
líyon \pì t|n yúran toû mnhmeíou. 47 ^H dè María =
Magdalhn| kaì María &Ivsê \yeQroun poû tíyetai.
15.34 légvn ♦ — 15.40 toû &IakQbou ♦ &IakQbou

15.34 limà ♦ lema 15.40 &Ivsê ♦ &Ivsêtow
15.34 me \gkatélipew ♦ \gkatélipéw me 15.41 a$i kaí ♦ a$i
15.35 &Idoú ♦ *Ide 15.43 ‘lyen &Ivs|f ` ♦ \lyWn &Ivs|f
15.36 e<w kaì ♦ tiw ˆkaì˜ ˆ`˜
15.36 te ♦ — 15.43 Piláton ♦ tòn Pilâton
15.38 ˙pò ♦ ˙p' 15.45 sôma ♦ ptôma
15.39 krájaw ♦ — 15.46 kaì kayelWn ♦ kayelWn
15.39 ` ƒnyrvpow o˚tow ♦ o˚tow ` 15.46 katéyhken ♦ ¡yhken

ƒnyrvpow 15.47 &Ivsê ♦ = &Ivsêtow
15.39 ‘n yeoû ♦ yeoû ‘n 15.47 tíyetai ♦ téyeitai
15.40 ‘n ♦ —
114
NQT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQT
16 Kaì diagenoménou toû sabbátou, María = Magdalhn|

kaì María &I a k Q b o u kaì SalQmh “górasan
˙rQmata, ®na \lyoûsai ˙leícvsin a[tón. 2 Kaì lían prv› têw
= toû &IakQbou
miâw sabbátvn ¡rxontai \pì tò mnhmeîon, ˙nateílantow toû

=líou. 3 Kaì ¡legon pròw e^ autáw, Tíw ˙pokulísei =mîn tòn
líyon \k têw yúraw toû mnhmeíou; 4 Kaì ˙nablécasai
yevroûsin –ti ˙pokekúlistai ` líyow: ‘n gàr mégaw sfódra.
5
Kaì e†selyoûsai e†w tò mnhmeîon, eÂdon neanískon kay}menon
\n toîw dejioîw, per i b eb l h m én o n stol|n leuk}n: kaì
\jeyamb}yhsan. 6 Ô dè légei a[taîw, M| \kyambeîsye:
&Ihsoûn zhteîte tòn Nazarhnòn tòn \staurvménon: “géryh,
o[k ¡stin @de: Êde, ` tópow –pou ¡yh k a n a[tón. 7 &A l l '
øpágete, eÊpate toîw mayhtaîw a[toû kaì t! Pétr~ –ti Proágei
ømâw e†w t|n Galilaían: \keî a[tòn ªcesye, kayWw eÂpen ømîn.
8
Kaì \jelyoûsai ¡fugon ˙pò toû mnhmeíou: eÂxen dè a[tàw
trómow kaì ¡kstasiw: kaì o[denì o[dèn eÂpon, \foboûnto gár.
9
&Anastàw dè prv› prQt+ sabbátou \fánh prôton MaríŸ
t_ Magdalhn_, ˙f' «w \kbebl}kei e^ptà daimónia. 10 &Ekeính
poreuyeîsa ˙p}ggeilen toîw met' a[toû genoménoiw, penyoûsin
kaì klaíousin. 11 K˙keînoi ˙koúsantew –ti z_ kaì \yeáyh øp'
a[têw “písthsan.
12
Metà dè taûta dusìn \j a[tôn peripatoûsin \fanerQyh
\n e^térŸ morf_, poreuoménoiw e†w ˙grón. 13 K˙keînoi
˙pelyóntew ˙p}ggeilan toîw loipoîw: o[dè \keínoiw
\písteusan.
14
%Usteron ˙nakeiménoiw a[toîw toîw £ndeka \fanerQyh,
&
kaì vneídisen t|n ˙pistían a[tôn kaì sklhrokardían, –ti
toîw yeasaménoiw a[tòn \ghgerménon o[k \písteusan. 15 Kaì
eÂpen a[toîw, Poreuyéntew e†w tòn kósmon ßpanta, khrújate tò
e[aggélion pás+ t_ ktísei. 16 Ô pisteúsaw kaì baptisyeìw
svy}setai: ` dè ˙pist}saw katakriy}setai. 17 Shmeîa dè toîw
16.1 &IakQbou ♦ = ˆtoû˜ &IakQbou 16.8 gár ♦ gár + ˆˆ shorter ending ˜˜

16.2 têw miâw ♦ t_ miÅ tôn 16.9 &Anastàw ♦ ˆˆ&Anastàw

16.7 &All' ♦ &Allà 16.9 ˙f' ♦ par'
16.8 dè ♦ gàr 16.14 ˙nakeiménoiw ♦ ˆdè˜ ˙nakeiménoiw
16.8 eÂpon ♦ eÂpan
115
NQU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQU
pisteúsasin taûta parakolouy}sei: \n t! •nómatí mou

daimónia \kbaloûsin: glQssaiw lal}sousin kainaîw:
18
ªfeiw ˙roûsin: k©n yanásimón ti pívsin, o[ m| a[toùw
blác+: \pì ˙rrQstouw xeî r a w \p i y} s o u s i n , kaì kalôw
£jousin.
19
Ô mèn o{n kúriow, metà tò lalêsai a[toîw, ˙nel}fyh e†w
tòn o[ranón, kaì \káyisen \k dejiôn toû yeoû. 20 &Ekeînoi dè
\jelyóntew \k}rujan pantaxoû, toû kuríou sunergoûntow, kaì
tòn lógon bebaioûntow dià tôn \pakolouyoúntvn shmeívn.
&Am}n.
16.18 ªfeiw ♦ ˆkaì \n taîw xersìn˜ ªfeiw 16.19 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh

16.19 kúriow ♦ kúriow &Ihsoûw 16.20 shmeívn. &Am}n ♦ shmeívn.˜˜
116
NQV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NQV
KATA LOUKAN
&E
2
peid}per polloì \pexeírhsan ˙natájasyai di}ghsin
perì tôn peplhroforhménvn \n =mîn pragmátvn,
kayWw parédosan =mîn o¥ ˙p' ˙rxêw a[tóptai kaì øphrétai
genómenoi toû lógou, 3 ¡dojen k˙moí, parhkolouyhkóti ƒnvyen
pâsin ˙kribôw, kayejêw soi grácai, krátiste Yeófile, 4 ®na
\pign!w perì @n kathx}yhw lógvn t|n ˙sfáleian.
5
&Egéneto \n taîw =méraiw ^Hrœdou toû basilévw têw
&Ioudaíaw ¥ereúw tiw •nómati Zaxaríaw, \j \fhmeríaw &Abiá:
kaì = gun| a[toû \k tôn yugatérvn &AarQn, kaì tò ªnoma
a[têw &Elisábet. 6 )Hsan dè díkaioi ˙mfóteroi \nQpion toû
yeoû, poreuómenoi \n pásaiw taîw \ntolaîw kaì dikaiQmasin
toû kuríou ƒmemptoi. 7 Kaì o[k ‘n a[toîw téknon, kayóti =
&Elisábet ‘n steîra, kaì ˙mfóteroi probebhkótew \n taîw
=méraiw a[tôn ‘san.
8
&E g én et o dè \n t! ¥er a t eú ei n a[tòn \n t_ tájei têw
\fhmeríaw a[toû ¡nanti toû yeoû, 9 katà tò ¡yow têw ¥erateíaw,
¡laxen toû yumiâsai e†selyWn e†w tòn naòn toû kuríou. 10 Kaì
pân tò plêyow ‘n toû laoû proseuxómenon ¡jv t_ v % rŸ toû
11
yumiámatow. *Vfyh dè a[t! ƒggelow kuríou, e^ stWw \k
dejiôn toû yusiasthríou toû yumiámatow. 12 Kaì \taráxyh
Zaxaríaw †dQn, kaì fóbow \pépesen \p' a[tón. 13 EÂpen dè pròw
a[tòn ` ƒggelow, M| foboû, Zaxaría: dióti e†shkoúsyh =
déhsíw sou, kaì = gun} sou &Elisábet genn}sei u¥ón soi, kaì
kaléseiw tò ªnoma a[toû &Ivánnhn. 14 Kaì ¡stai xará soi kaì
˙gallíasiw, kaì polloì \pì t_ genn}sei a[toû xar}sontai.
15
*Estai gàr mégaw \nQpion toû kuríou, kaì oÂnon kaì síkera
o[ m| pí+, kaì pneúmatow a^gíou plhsy}setai ¡ti \k koilíaw
mhtròw a[toû. 16 Kaì polloùw tôn u¥ôn &Isra|l \pistrécei \pì
kúrion tòn yeòn a[tôn: 17 kaì a[tòw proeleúsetai \nQpion
a[toû \n pneúmati kaì dunámei &Hlíou, \pistrécai kardíaw
patérvn \pì tékna, kaì ˙peiyeî w \n fron}sei dikaívn,
1.5 toû ♦ — 1.7 = &Elisábet ‘n ♦ ‘n = &Elisábet

1.5 = gun| a[toû ♦ gun| a[t! 1.14 genn}sei ♦ genései
1.6 \nQpion ♦ \nantíon 1.15 toû ♦ ˆtoû˜
117
NRM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRM
1.18 - 1.33 KATA LOUKAN
e^toimásai kurí~ laòn kateskeuasménon. 18 Kaì eÂpen

Zaxaríaw pròw tòn ƒggelon, Katà tí gnQsomai toûto; &EgW gár
e†mi presbúthw, kaì = gun} mou probebhkuîa \n taîw =méraiw
a[têw. 19 Kaì ˙pokriyeìw ` ƒggelow eÂpen a[t!, &EgQ e†mi
Gabri|l ` paresthkWw \nQpion toû yeoû: kaì ˙pestálhn
lalêsai prów se, kaì e[aggelísasyaí soi taûta. 20 Kaì †doú,
¡s+ sivpôn kaì m| dunámenow lalêsai, ƒxri «w =méraw
génhtai taûta, ˙ny' @n o[k \písteusaw toîw lógoiw mou, o®tinew
plhrvy}sontai e†w tòn kairòn a[tôn. 21 Kaì ‘n ` laòw
prosdokôn tòn Zaxarían: kaì \yaúmazon \n t! xronízein
a[tón \n t! na!. 22 &EjelyWn dè o[k “dúnato lalêsai a[toîw:
kaì \pégnvsan –ti •ptasían e^Qraken \n t! na!: kaì a[tòw ‘n
dianeúvn a[toîw, kaì diémenen kvfów. 23 Kaì \géneto, qw
\pl}syhsan a¥ =mérai têw leitourgíaw a[toû, ˙pêlyen e†w tòn
oÂkon a[toû.
24
Metà dè taútaw tàw =méraw sunélaben &Elisábet = gun|
a[toû, kaì periékruben eâut|n mênaw pénte, légousa 25 –ti
O%utvw moi pepoíhken ` kúriow \n =méraiw a<w \peîden ˙feleîn
tò ªneidów mou \n ˙nyrQpoiw.
26
&En dè t! mhnì t! £kt~ ˙pestálh ` ƒggelow Gabri|l øpò
toû yeoû e†w pólin têw Galilaíaw, " ªnoma Nazarét, 27 pròw
paryénon memnhsteuménhn ˙ndrí, > ªnoma &Ivs}f, \j oÊkou
Dauíd: kaì tò ªnoma têw paryénou Mariám. 28 Kaì e†selyWn `
ƒggelow pròw a[t|n eÂpen, Xaîre, kexaritvménh: ` kúriow metà
soû, e[loghménh sù \n gunaijín. 29 ^H dè †doûsa dietaráxyh
\pì t! lóg~ a[toû, kaì dielogízeto potapòw eÊh ` ˙spasmòw
o˚tow. 30 Kaì eÂpen ` ƒggelow a[t_, M| foboû, Mariám: e˚rew
gàr xárin parà t! ye!. 31 Kaì †doú, sull}c+ \n gastrí, kaì
téj+ u¥ón, kaì kaléseiw tò ªnoma a[toû &Ihsoûn. 32 O˚tow
¡stai mégaw, kaì u¥òw øcístou klhy}setai: kaì dQsei a[t!
kúriow ` yeòw tòn yrónon Dauìd toû patròw a[toû, 33 kaì
basileúsei \pì tòn oÂkon &IakWb e†w toùw a†ônaw, kaì têw
1.21 a[tón \n t! na! ♦ \n t! na! \mnhsteuménhn

a[tón 1.28 ` ƒggelow ♦ —
1.22 “dúnato ♦ \dúnato 1.28 e[loghménh sù \n gunaijín ♦ —
1.25 ` ♦— 1.29 †doûsa ♦ —

1.25 tò ♦ — 1.29 dietaráxyh \pì t! lóg~ a[toû ♦
1.26 øpò ♦ ˙pò \pì t! lóg~ dietaráxyh
1.26 Nazarét ♦ Nazarèy 1.31 sull}c+ ♦ sull}mc+
1.27 memnhsteuménhn ♦
118
NRN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRN
KATA LOUKAN 1.34 - 1.54
basileíaw a[toû o[k ¡stai télow. 34 EÂpen dè Mariàm pròw tòn

ƒggelon, Pôw ¡stai toûto, \peì ƒndra o[ ginQskv; 35 Kaì
˙pokriyeìw ` ƒggelow eÂpen a[t_, Pneûma ßgion \peleúsetai
\p ì sé, kaì dúnamiw øcístou \piskiásei soi: diò kaì tò
gennQmenon ßgion klhy}setai u¥òw yeo û . 36 Kaì †doú,
&Elisábet = suggen}w sou, kaì a[t| suneílhfuîa u¥òn \n g}rei
a[têw: kaì o˚tow m|n £ktow \stìn a[t_ t_ kaloumén+ steírŸ.
37
%O ti o[k ˙dunat}sei parà t! ye! pân ]êma. 38 EÂpen dè
Mariám, &Idoú, = doúlh kuríou: génoitó moi katà tò ]êmá sou.
Kaì ˙pêlyen ˙p' a[têw ` ƒggelow.
39
&Anastâsa dè Mariàm \n taîw =méraiw taútaiw \poreúyh
e†w t|n •rein|n metà spoudêw, e†w pólin &Ioúda, 40 kaì e†sêlyen
e†w tòn oÂkon Zaxaríou, kaì “spásato t|n &Elisábet. 41 Kaì
\géneto qw ækousen = &Elisábet tòn ˙spasmòn têw Maríaw,
\s k í r t h s e n tò bréfow \n t_ koilíŸ a[têw: kaì \pl}syh
pneúmatow a^ gíou = &Elisábet, 42 kaì ˙nefQnhsen fvn_
megál+, kaì eÂ p en , E[loghménh sù \n gunaijín, kaì
e[loghménow ` karpòw têw koilíaw sou. 43 Kaì póyen moi toûto,
®na ¡ly+ = m}thr toû kuríou mou pròw mé; 44 &Idoù gár, qw
\géneto = fvn| toû ˙spasmoû sou e†w tà „tá mou, \skírthsen
tò bréfow \n ˙galliásei \n t_ koilíŸ mou. 45 Kaì makaría =
pisteúsasa, –ti ¡stai teleívsiw toîw lelalhménoiw a[t_ parà
kuríou. 46 Kaì eÂpen Mariám, Megalúnei = cux} mou tòn
kúrion, 47 kaì “gallíasen tò pneûmá mou \pì t! ye! t! svtêrí
mou. 48 %O ti \péblecen \pì t|n tapeínvsin têw doúlhw a[toû.
&Idoù gár, ˙pò toû nûn makarioûsín me pâsai a¥ geneaí.
49
%O ti \poíhsén moi megaleîa ` dunatów, kaì ßgion tò ªnoma
a[toû. 50 kaì tò ¡leow a[toû e†w geneàw geneôn toîw
fobouménoiw a[tón. 51 &Epoíhsen krátow \n braxíoni a[toû:
dieskórpisen øperhfánouw dianoíŸ kardíaw a[tôn.
52
Kayeîlen dunástaw ˙pò yrónvn, kaì %ucvsen tapeinoúw.
53
Peinôntaw \néplhsen ˙gayôn, kaì ploutoûntaw
\japésteilen kenoúw. 54 &Antelábeto &Isra|l paidòw a[toû,
1.36 suggen}w ♦ suggeníw 1.42 fvn_ ♦ kraug_

1.36 suneílhfuîa ♦ suneílhfen 1.43 mé ♦ \mé

1.37 t! ye! ♦ toû yeoû 1.44 tò bréfow \n ˙galliásei ♦ \n
1.41 = &Elisábet tòn ˙spasmòn têw ˙galliásei tò bréfow
Maríaw ♦ tòn ˙spasmòn têw 1.49 megaleîa ♦ megála
Maríaw = &Elisábet 1.50 geneôn ♦ kaì geneàw
119
NRO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRO
mnhsyênai \léouw, 55 kayWw \lálhsen pròw toùw patéraw

=môn, t! &Abraàm kaì t! spérmati a[toû e†w tòn a†ôna.
56
*Emeinen dè Mariàm sùn a[t_ qseì mênaw treîw, kaì
øpéstrecen e†w tòn oÂkon a[têw.
57
T_ dè &Elisábet \pl}syh ` xrónow toû tekeîn a[t}n, kaì
\génnhsen u¥ón. 58 Kaì ækousan o¥ períoikoi kaì o¥ suggeneîw
a[têw –ti \megálunen kúriow tò ¡leow a[toû met' a[têw, kaì
sunéxairon a[t_. 59 Kaì \géneto \n t_ •gdó+ =mérŸ, ‘lyon
peritemeîn tò paidíon: kaì \káloun a[tò \pì t! •nómati toû
patròw a[toû Zaxarían. 60 Kaì ˙pokriyeîsa = m}thr a[toû
eÂpen, O[xí, ˙llà klhy}setai &Ivánnhw. 61 Kaì eÂpon pròw
a[t|n –ti O[deíw \stin \n t_ suggeneíŸ sou $ow kaleîtai t!
•nómati toút~. 62 &Enéneuon dè t! patrì a[toû, tò tí ©n yéloi
kaleîsyai a[tón. 63 Kaì a†t}saw pinakídion ¡gracen, légvn,
&Ivánnhw \stìn tò ªnoma a[toû: kaì \yaúmasan pántew.
64
&Aneœxyh dè tò stóma a[toû paraxrêma kaì = glôssa
a[toû, kaì \lálei e[logôn tòn yeón. 65 Kaì \géneto \pì pántaw
fóbow toùw perioikoûntaw a[toúw: kaì \n –l+ t_ •rein_ têw
&Ioudaíaw dielaleîto pánta tà ]}mata taûta. 66 Kaì ¡yento
pántew o¥ ˙koúsantew \n t_ kardíŸ a[tôn, légontew, Tí ƒra tò
paidíon toûto ¡stai; Kaì xeìr kuríou ‘n met' a[toû.
67
Kaì Zaxaríaw ` pat|r a[toû \pl}syh pneúmatow a^gíou,
kaì proef}teusen, légvn, 68 E[loghtòw kúriow ` yeòw toû
&Isra}l, –ti \peskécato kaì \poíhsen lútrvsin t! la!
a[toû, 69 kaì ægeiren kéraw svthríaw =mîn \n t! oÊk~ Dauìd
toû paidòw a[toû — 70 kayWw \lálhsen dià stómatow tôn
a^ gívn tôn ˙p' a†ônow profhtôn a[toû — 71 svthrían \j
\xyrôn =môn, kaì \k xeiròw pántvn tôn misoúntvn =mâw:
72
poiêsai ¡leow metà tôn patérvn =môn, kaì mnhsyênai
diay}khw a^gíaw a[toû, 73 –rkon $on v
* mosen pròw &Abraàm tòn
74
patéra =môn, toû doûnai =mîn, ˙fóbvw, \k xeiròw tôn
\xyrôn =môn ]usyéntaw, latreúein a[t! 75 \n `sióthti kaì
1.56 qseì ♦ qw 1.63 tò ♦ —

1.59 •gdó+ =mérŸ ♦ =mérŸ t_ •gdó+ 1.66 xeìr ♦ gàr xeìr
1.61 eÂpon ♦ eÂpan 1.67 proef}teusen ♦ \prof}teusen

1.61 \n t_ suggeneíŸ ♦ \k têw 1.69 t! oÊk~ Dauìd toû ♦ oÊk~ Dauìd
suggeneíaw 1.70 tôn ˙p' ♦ ˙p'
1.62 a[tón ♦ a[tó 1.74 tôn \xyrôn =môn ♦ \xyrôn
120
NRP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRP
dikaiosún+ \nQpion a[toû pásaw tàw =méraw t|w zvêw =môn.

76
Kaì sú, paidíon, prof}thw øcístou klhy}s+: proporeús+
gàr prò prosQpou kuríou e^ toimásai `doùw a[toû: 77 toû
doûnai gnôsin svthríaw t! la! a[toû \n ˙fései a^martiôn
a[tôn, 78 dià splágxna \léouw yeoû =môn, \n o<w \peskécato
=mâw ˙natol| \j %ucouw, 79 \pifânai toîw \n skótei kaì skiÅ
yanátou kayhménoiw, toû kateuyûnai toùw pódaw =môn e†w
`dòn e†r}nhw.
80
Tò dè paidíon h·janen kaì \krataioûto pneúmati, kaì ‘n
\n taîw \r}moiw £vw =méraw ˙nadeíjevw a[toû pròw tòn
&Isra}l.
2 &Egéneto dè \n taîw =méraiw \keínaiw, \jêlyen dógma parà

Kaísarow A[goústou, ˙pográfesyai pâsan t|n
o†kouménhn. 2 A%uth = ˙pograf| prQth \géneto =gemoneúontow
têw Suríaw Kurhníou. 3 Kaì \poreúonto pántew ˙pográfesyai,
£kastow e†w t|n †dían pólin. 4 &Anébh dè kaì &Ivs|f ˙pò têw
Galilaíaw, \k pólevw Nazarét, e†w t|n &Ioudaían, e†w pólin
Dauíd, %htiw kaleîtai Bhyléem, dià tò eÂnai a[tòn \j oÊkou kaì
patriâw Dauíd, 5 ˙pográcasyai sùn Mariàm t_
memnhsteumén+ a[t! gunaikí, o·s+ \gkú~. 6 &Egéneto dè \n t!
eÂnai a[toùw \keî, \pl}syhsan a¥ =mérai toû tekeîn a[t}n.
7
Kaì ¡teken tòn u¥òn a[têw tòn prvtótokon, kaì
\spargánvsen a[tón, kaì ˙néklinen a[tòn \n t_ fátn+, dióti
o[k ‘n a[toîw tópow \n t! katalúmati.
8
Kaì poiménew ‘san \n t_ xQrŸ t_ a[t_ ˙grauloûntew kaì
fulássontew fulakàw têw nuktòw \pì t|n poímnhn a[tôn.
9
Kaì †doú, ƒggelow kuríou \pésth a[toîw, kaì dója kuríou
periélamcen a[toúw: kaì \fob}yhsan fóbon mégan. 10 Kaì
eÂpen a[toîw ` ƒggelow, M| fobeîsye: †doù gár, e[aggelízomai
ømîn xaràn megálhn, %htiw ¡stai pantì t! la!: 11 –ti \téxyh
ømîn s}meron svt}r, –w \stin xristòw kúriow, \n pólei Dauíd.
12
Kaì toûto ømîn tò shmeîon: eør}sete bréfow
1.75 pásaw tàw =méraw t|w zvêw ♦ 2.3 †dían ♦ eâutoû

pásaiw taîw =méraiw 2.4 Nazarét ♦ Nazarèy
1.76 sú ♦ sù dé 2.5 memnhsteumén+ a[t! gunaikí ♦

1.76 prò prosQpou ♦ \nQpion \mnhsteumén+ a[t!
1.78 \peskécato ♦ \piskécetai 2.7 t_ ♦ —
2.2 = ♦— 2.9 †doú ♦ —
121
NRQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRQ
\sparganvménon, keímenon \n fátn+. 13 Kaì \jaífnhw \géneto

sùn t! ˙ggél~ plêyow stratiâw o[raníou, a†noúntvn tòn
yeón, kaì legóntvn, 14 Dója \n øcístoiw ye!, kaì \pì gêw
e†r}nh: \n ˙nyrQpoiw e[dokía.
15
Kaì \géneto, qw ˙pêlyon ˙p' a[tôn e†w tòn o[ranòn o¥
ƒggeloi, kaì o¥ ƒnyrvpoi o¥ poiménew eÂpon pròw ˙ll}louw,
Diélyvmen d| £vw Bhyléem, kaì Êdvmen tò ]êma toûto tò
gegonów, $o ` kúriow \gnQrisen =mîn. 16 Kaì ‘lyon speúsantew,
kaì ˙neûron t}n te Mariàm kaì tòn &Ivs}f, kaì tò bréfow
keímenon \n t_ fátn+. 17 &Idóntew dè diegnQrisan perì toû
]}matow toû lalhyéntow a[toîw perì toû paidíou toútou.
18
Kaì pántew o¥ ˙koúsantew \yaúmasan perì tôn lalhyéntvn
øpò tôn poiménvn pròw a[toúw. 19 ^H dè Mariàm pánta
sunet}rei tà ]}mata taûta, sumbállousa \n t_ kardíŸ
a[têw. 20 Kaì øpéstrecan o¥ poiménew, dojázontew kaì
a†noûntew tòn yeòn \pì pâsin o<w ækousan kaì eÂdon, kayWw
\lal}yh pròw a[toúw.
21
Kaì –te \pl}syhsan =mérai •ktW toû peritemeîn a[tón,
kaì \kl}yh tò ªnoma a[toû &Ihsoûw, tò klhyèn øpò toû
˙ggélou prò toû sullhfyênai a[tòn \n t_ koilíŸ.
22
Kaì –te \pl}syhsan a¥ =mérai toû kayarismoû a[tôn
katà tòn nómon Mvsévw, ˙n}gagon a[tòn e†w Îerosóluma,
parastêsai t! kurí~ — 23 kayWw gégraptai \n nóm~ kuríou
–ti Pân ƒrsen dianoîgon m}tran ßgion t! kurí~ klhy}setai
— 24 kaì toû doûnai yusían katà tò e†rhménon \n nóm~ kuríou,
Zeûgow trugónvn (h dúo neossoùw peristerôn. 25 Kaì †doú, ‘n
ƒnyrvpow \n Îerousal}m, > ªnoma SumeQn, kaì ` ƒnyrvpow
o˚tow díkaiow kaì e[lab}w, prosdexómenow paráklhsin toû
&Isra}l, kaì pneûma ‘n ßgion \p' a[tón. 26 Kaì ‘n a[t!
kexrhmatisménon øpò toû pneúmatow toû a^ gíou, m| †deîn
yánaton prìn (h Êd+ tòn xristòn kuríou. 27 Kaì ‘lyen \n t!
pneúmati e†w tò ¥erón: kaì \n t! e†sagageîn toùw goneîw tò
2.12 keímenon ♦ kaì keímenon 2.21 sullhfyênai ♦ sullhmfyênai

2.14 e[dokía ♦ e[dokíaw 2.22 Mvsévw ♦ Mvüsévw
2.15 kaì o¥ ƒnyrvpoi ♦ — 2.24 nóm~ ♦ t! nóm~

2.15 eÂpon ♦ \láloun 2.24 neossoùw ♦ nossoùw
2.16 ‘lyon ♦ ‘lyan 2.25 ‘n ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow ‘n
2.16 ˙neûron ♦ ˙neûran 2.26 (h ♦ ˆ(h˜ ©n
2.17 diegnQrisan ♦ \gnQrisan
122
NRR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRR
paidíon &Ihsoûn, toû poiêsai a[toùw katà tò e†yisménon toû

nómou perì a[toû, 28 kaì a[tòw \déjato a[tò e†w tàw ˙gkálaw
a[toû, kaì e[lóghsen tòn yeón, kaì eÂpen, 29 Nûn ˙polúeiw tòn
doûlón sou, déspota, katà tò ]êmá sou, \n e†r}n+: 30 –ti eÂdon
o¥ •fyalmoí mou tò svt}rión sou, 31 $o =toímasaw katà
prósvpon pántvn tôn laôn: 32 fôw e†w ˙pokálucin \ynôn,
kaì dójan laoû sou &Isra}l. 33 Kaì ‘n &Ivs|f kaì = m}thr
a[toû yaumázontew \pì toîw lalouménoiw perì a[toû. 34 Kaì
e[lóghsen a[toùw SumeQn, kaì eÂpen pròw Mariàm t|n mhtéra
a[toû, &Idoú, o˚tow keîtai e†w ptôsin kaì ˙nástasin pollôn \n
t! &Isra}l, kaì e†w shmeîon ˙ntilegómenon: 35 kaì soû dè
a[têw t|n cux|n dieleúsetai ]omfaía: –pvw ©n
˙pokalufyôsin \k pollôn kardiôn dialogismoí. 36 Kaì ‘n
%Anna profêtiw, yugáthr Fanou}l, \k fulêw &As}r — a%uth
probebhkuîa \n =méraiw pollaîw, z}sasa ¡th metà ˙ndròw
e^ ptà ˙pò têw paryeníaw a[têw, 37 kaì a%uth x}ra qw \tôn
•gdo}konta tessárvn — ÷ o[k ˙fístato ˙pò toû ¥eroû,
nhsteíaiw kaì de}sesin latreúousa núkta kaì =méran. 38 Kaì
a%uth a[t_ t_ v % rŸ \pistâsa ˙nyvmologeîto t! kurí~, kaì
\lálei perì a[toû pâsin toîw prosdexoménoiw lútrvsin \n
Îerousal}m. 39 Kaì qw \télesan ßpanta tà katà tòn nómon
kuríou, øpéstrecan e†w t|n Galilaían, e†w t|n pólin eâutôn
Nazarét.
40
Tò dè paidíon h·janen, kaì \krataioûto pneúmati,
plhroúmenon sofíaw: kaì xáriw yeoû ‘n \p' a[tó.
41
Kaì \poreúonto o¥ goneîw a[toû kat' ¡tow e†w
Îerousal|m t_ e^ ort_ toû Pásxa. 42 Kaì –te \géneto \tôn
dQdeka, ˙nabántvn a[tôn e†w Îerosóluma katà tò ¡yow têw
eôrtêw, 43 kaì teleivsántvn tàw =méraw, \n t! øpostréfein
a[toúw, øpémeinen &Ihsoûw ` paîw \n Îerousal}m: kaì o[k
2.28 a[toû ♦ — 2.38 \n ♦ —

2.33 &Ivs|f kaì = m}thr a[toû ♦ ` 2.39 ßpanta ♦ pánta
pat|r a[toû kaì = m}thr 2.39 øpéstrecan ♦ \péstrecan
2.35 dè ♦ ˆdè˜ 2.39 t|n pólin ♦ pólin
2.36 ¡th metà ˙ndròw ♦ metà ˙ndròw 2.39 Nazarét ♦ Nazaréy
¡th 2.40 pneúmati ♦ —
2.37 qw ♦ £vw 2.40 sofíaw ♦ sofíŸ

2.37 ˙pò ♦ — 2.42 ˙nabántvn ♦ ˙nabainóntvn
2.38 a%uth a[t_ ♦ a[t_ 2.42 e†w Îerosóluma ♦ —
2.38 kurí~ ♦ ye!
123
NRS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRS
¡gnv &Ivs|f kaì = m}thr a[toû: 44 nomísantew dè a[tòn \n t_

sunodíŸ eÂnai, ‘lyon =méraw `dón, kaì ˙nez}toun a[tòn \n
toîw suggenésin kaì \n toîw gnvstoîw: 45 kaì m| eøróntew a[tón,
øpéstrecan e†w Îerousal}m, zhtoûntew a[tón. 46 Kaì \géneto,
mey' =méraw treîw e˚ron a[tòn \n t! ¥er!, kayezómenon \n
més~ tôn didaskálvn, kaì ˙koúonta a[tôn, kaì \pervtônta
a[toúw. 47 &Ejístanto dè pántew o¥ ˙koúontew a[toû \pì t_
sunései kaì taîw ˙pokrísesin a[toû. 48 Kaì †dóntew a[tòn
\jeplághsan: kaì pròw a[tòn = m}thr a[toû eÂpen, Téknon, tí
\poíhsaw =mîn o%utvw; &Idoú, ` pat}r sou k˙gW •dunQmenoi
\zhtoûmén se. 49 Kaì eÂpen pròw a[toúw, Tí –ti \zhteîté me; O[k
Ædeite –ti \n toîw toû patrów mou deî eÂnaí me; 50 Kaì a[toì o[
sunêkan tò ]êma $o \lálhsen a[toîw. 51 Kaì katébh met'
a[tôn, kaì ‘lyen e†w Nazarét: kaì ‘n øpotassómenow a[toîw.
Kaì = m}thr a[toû diet}rei pánta tà ]}mata taûta \n t_
kardíŸ a[têw.
52
Kaì &Ihsoûw proékopten sofíŸ kaì =likíŸ, kaì xáriti
parà ye! kaì ˙nyrQpoiw.
3 &En ¡tei dè pentekaidekát~ têw =gemoníaw Tiberíou

Kaísarow, =gemoneúontow Pontíou Pilátou têw &Ioudaíaw,
kaì tetrarxoûntow têw Galilaíaw ^Hrœdou, Filíppou dè toû
˙delfoû a[toû tetrarxoûntow têw &Itouraíaw kaì
Traxvnítidow xQraw, kaì Lusaníou têw &Abilhnêw
tetrarxoûntow, 2 \pì ˙rxierévw *Anna kaì Kaïáfa, \géneto
]êma yeoû \pì &Ivánnhn tòn Zaxaríou u¥òn \n t_ \r}m~. 3 Kaì
‘lyen e†w pâsan t|n períxvron toû &Iordánou, khrússvn
báptisma metanoíaw e†w ƒfesin a^martiôn: 4 qw gégraptai \n
bíbl~ lógvn &Hsafiou toû prof}tou, légontow, Fvn| boôntow
\n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn kuríou: e[yeíaw poieîte tàw
tríbouw a[toû. 5 Pâsa fáragj plhrvy}setai, kaì pân ªrow
2.43 ¡gnv &Ivs|f kaì = m}thr ♦ 2.51 Nazarét ♦ Nazaréy

¡gnvsan o¥ goneîw 2.51 taûta ♦ —
2.44 \n t_ sunodíŸ eÂnai ♦ eÂnai \n t_ 2.52 sofíŸ ♦ ˆ\n t_˜ sofíŸ
sunodíŸ 3.1 kaì tetrarxoûntow ♦ kaì
2.44 suggenésin kaì \n ♦ suggeneûsin tetraarxoûntow
kaì 3.1 a[toû tetrarxoûntow ♦ a[toû
2.45 a[tón øpéstrecan ♦ øpéstrecan tetraarxoûntow

2.45 zhtoûntew ♦ ˙nazhtoûntew 3.1 &Abilhnêw tetrarxoûntow ♦
2.46 mey' ♦ metà &Abilhnêw tetraarxoûntow
2.48 pròw ♦ eÂpen pròw 3.3 t|n ♦ ˆt|n˜
2.48 eÂpen ♦ — 3.4 légontow ♦ —
124
NRT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRT
kaì bounòw tapeinvy}setai: kaì ¡stai tà skolià e†w e[yeían,

kaì a¥ traxeîai e†w `doùw leíaw: 6 kaì ªcetai pâsa sàrj tò
svt}rion toû yeoû.
7
*Elegen o{n toîw \kporeuoménoiw ªxloiw baptisyênai øp'
a[toû, Genn}mata \xidnôn, tíw øpédeijen ømîn fugeîn ˙pò têw
melloúshw •rgêw; 8 Poi}sate o{n karpoùw ˙jíouw têw
metanoíaw: kaì m| ƒrjhsye légein \n eâutoîw, Patéra ¡xomen
tòn &Abraám: légv gàr ømîn –ti dúnatai ` yeòw \k tôn líyvn
toútvn \geîrai tékna t! &Abraám. 9 *Hdh dè kaì = ˙jính pròw
t|n ]ízan tôn déndrvn keîtai: pân o{n déndron m| poioûn
karpòn kalòn \k k ó p t et a i kaì e†w pûr bálletai. 10 Kaì
\p h r Q t v n a[tòn o¥ ªxloi légontew, Tí o{n poi}somen;
11
&Apokriyeìw dè légei a[toîw, Ô ¡xvn dúo xitônaw metadótv
t! m| ¡xonti: kaì ` ¡xvn brQmata `moívw poieítv. 12 )Hlyon dè
kaì telônai baptisyênai, kaì eÂpon pròw a[tón, Didáskale, tí
poi}somen; 13 Ô dè eÂpen pròw a[toúw, Mhdèn pléon parà tò
diatetagménon ømîn prássete. 14 &EphrQtvn dè a[tòn kaì
strateuómenoi, légontew, Kaì =meîw tí poi}somen; Kaì eÂpen
pròw a[toúw, Mhdéna diaseíshte, mhdè sukofant}shte: kaì
˙rkeîsye toîw •cvníoiw ømôn.
15
Prosdokôntow dè toû laoû, kaì dialogizoménvn pántvn
\n taîw kardíaiw a[tôn perì toû &Ivánnou, m}pote a[tòw eÊh `
xristów, 16 ˙pekrínato ` &Ivánnhw, ßpasin légvn, &EgW mèn
%udati baptízv ømâw: ¡rxetai dè ` †sxuróterów mou, o˚ o[k e†mì
¥kanòw lûsai tòn ¥mánta tôn øpodhmátvn a[toû: a[tòw ømâw
baptísei \n pneúmati a^gí~ kaì purí: 17 o˚ tò ptúon \n t_ xeirì
a[toû, kaì diakayarieî t|n ßlvna a[toû, kaì sunajeî tòn
sîton e†w t|n ˙poy}khn a[toû, tò dè ƒxuron katakaúsei purì
˙sbést~.
18
Pollà mèn o{n kaì £tera parakalôn e[hggelízeto tòn
laón: 19 ` dè ^Hrœdhw ` tetrárxhw, \legxómenow øp' a[toû perì
^Hr~diádow têw gunaikòw toû ˙delfoû a[toû, kaì perì pántvn
3.10 poi}somen ♦ poi}svmen 3.14 pròw a[toúw ♦ a[toîw

3.11 légei ♦ ¡legen 3.16 ` &Ivánnhw ßpasin légvn ♦ légvn
3.12 eÂpon ♦ eÂpan pâsin ` &Ivánnhw

3.12 poi}somen ♦ poi}svmen 3.17 kaì diakayarieî ♦ diakayârai
3.14 Kaì =meîw tí poi}somen ♦ Tí 3.17 sunajeî ♦ sunagageîn
poi}svmen kaì =meîw 3.19 tetrárxhw ♦ tetraárxhw
125
NRU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRU
@n \poíhsen ponhrôn ` ^Hrœdhw, 20 proséyhken kaì toûto \pì

pâsin, kaì katékleisen tòn &Ivánnhn \n t_ fulak_.
21
&Egéneto dè \n t! baptisyênai ßpanta tòn laón, kaì
&Ihsoû baptisyéntow kaì proseuxoménou, ˙ne~xyênai tòn
o[ranón, 22 kaì katabênai tò pneûma tò ßgion svmatik! eÊdei
qseì peristeràn \p' a[tón, kaì fvn|n \j o[ranoû genésyai,
légousan, Sù eÂ ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n soì e[dókhsa.
23
Kaì a[tòw ‘n ` &Ihsoûw qseì \tôn triákonta ˙rxómenow,
çn — qw \nomízeto — u¥ów &Ivs}f, toû ^Hlí, 24 toû Matyát,
toû Leufi, toû Melxí, toû &Ianná, toû &Ivs}f, 25 toû Mattayíou,
toû &AmQw, toû Naoúm, toû &Eslí, toû Naggaí, 26 toû Maáy, toû
Semeeî Mattayíou, toû Semefi, toû &I v s } f , toû &Ioúda, 27 toû
&Ivannâ &Ivanán, toû ^Rhsá, toû Zorobábel, toû Salayi}l, toû Nhrí,
28
toû Melxí, toû &Addí, toû Kvsám, toû &Elmvdám, toû *Hr,
29
toû &Ivs}, toû &Eliézer, toû &Ivreím, toû Matyát, toû Leufi,
30
toû SumeQn, toû &Ioúda, toû &Ivs}f, toû &Ivnán, toû
&Eliakeím, 31 toû Meleâ, toû Maïnán, toû Mattayá, toû
Nayán, toû Dauíd, 32 toû &Iessaí, toû &Vb}d, toû Bóoz, toû
&Arám, toû
&Ivrám, SalmQn, toû NaassQn, 33 toû &Aminadáb, toû &Arám, toû
ÊsrQm, toû Fárew, toû &Ioúda, 34 toû &IakQb, toû &Isaák, toû
Yárra &Abraám, toû Yára, toû NaxQr, 35 toû Seroúx, toû ^Ragaû,
Falék toû Fáleg, toû Ê b ér , toû Salá, 36 toû Kaïnán, toû
&Arfajád, toû S}m, toû Nôe, toû Lámex, 37 toû Mayousála,
toû &EnQx, toû &Iaréd, toû Malele}l, toû Kaïnán, 38 toû
&EnQw, toû S}y, toû &Adám, toû yeoû.
3.20 kaì katékleisen ♦ ˆkaì˜ 3.29 &Ivs} ♦ &Ihsoû

katékleisen 3.29 &Ivreím toû Matyát ♦ &Ivrìm toû
3.20 t_ ♦ — Mayyàt
3.22 qseì ♦ qw 3.30 &Ivnán toû &Eliakeím ♦ &Ivnàm
3.22 légousan ♦ — toû &Eliakìm
3.23 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw 3.31 Maïnán ♦ Mennà
3.23 qseì \tôn triákonta ˙rxómenow ♦ 3.31 Nayán ♦ Nayàm
˙rxómenow qseì \tôn triákonta 3.32 &Vb}d toû Bóoz toû SalmQn ♦
3.23 qw \nomízeto u¥ów ♦ u¥ów qw &Ivb|d toû Bóow toû Salà
\nomízeto 3.33 &Arám ♦ &Admìn toû &Arnì
3.24 Matyát ♦ Mayyàt 3.35 Fáleg ♦ Fálek
3.24 &Ianná ♦ &Iannaì 3.36 Kaïnán ♦ Kaïnàm

3.26 Semefi toû &Ivs}f toû &Ioúda ♦ 3.37 &Iaréd ♦ &Iáret
Seme›n toû &Ivs|x toû &Ivdà 3.37 Kaïnán ♦ Kaïnàm
3.28 &Elmvdám ♦ &Elmadàm
126
NRV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NRV
4
2
&Ihsoûw dè pneúmatow a^gíou pl}rhw øpéstrecen ˙pò toû
&Iordánou, kaì ægeto \n t! pneúmati e†w t}n \r}mon,
=méraw tessarákonta peirazómenow øpò toû diabólou. Kaì
o[k ¡fagen o[dèn \n taîw =méraiw \keínaiw: kaì
suntelesyeisôn a[tôn, %usteron \peínasen. 3 Kaì eÂpen a[t! `
diábolow, E† u¥òw eÂ toû yeoû, e†pè t! líy~ toút~ ®na génhtai
ƒrtow. 4 Kaì ˙pekríyh &Ihsoûw pròw a[tón, légvn, Gégraptai
–ti O[k \p' ƒrt~ món~ z}setai ƒnyrvpow, ˙ll' \pì pantì ` ƒnyrvpow
]}mati yeoû. 5 Kaì ˙nagagWn a[tòn ` diábolow e†w ªrow

øchlòn ¡deijen a[t! pásaw tàw basileíaw têw o†kouménhw \n
stigm_ xrónou. 6 Kaì eÂpen a[t! ` diábolow, Soì dQsv t|n
\jousían taúthn ßpasan kaì t|n dójan a[tôn: –ti \moì
paradédotai, kaì > \àn yélv dídvmi a[t}n. 7 Sù o{n \àn
proskun}s+w \nQpion \moû, ¡stai soû pâsa. 8 Kaì ˙pokriyeìw
a[t! eÂpen ` &Ihsoûw, %Upage •písv mou, Satanâ: gégraptai,
Proskun}seiw kúrion tòn yeó n sou, kaì a[t! món~
latreúseiw. 9 Kaì ægagen a[tòn e†w Îerousal}m, kaì ¡sthsen
a[tòn \pì tò pterúgion toû ¥eroû, kaì eÂpen a[t!, E† u¥òw eÂ toû
yeoû, bále seautòn \nteûyen kátv: 10 gégraptai gàr –ti Toîw
˙ggéloiw a[toû \nteleîtai perì soû, toû diafulájai se:
11
kaì, &Epì xeirôn ˙roûsín se, m}pote proskóc+w pròw líyon
tòn póda sou. 12 Kaì ˙pokriyeìw eÂpen a[t! ` &Ihsoûw –ti
EÊrhtai, O [k \kpeiráseiw kúrion tòn yeó n sou. 13 Kaì
suntelésaw pánta peirasmòn ` diábolow ˙pésth ˙p' a[toû
ƒxri kairoû.
14
Kaì øpéstrecen ` &Ihsoûw \n t_ dunámei toû pneúmatow
e†w t|n Galilaían: kaì f}mh \jêlyen kay' –lhw têw perixQrou
perì a[toû. 15 Kaì a[tòw \dídasken \n taîw sunagvgaîw a[tôn,
dojazómenow øpò pántvn.
4.1 pneúmatow a^gíou pl}rhw ♦ 4.5 ` diábolow e†w ªrow øchlòn ♦ —

pl}rhw pneúmatow a^gíou 4.8 a[t! eÂpen ` &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw
4.1 e†w t}n \r}mon ♦ \n t_ \r}m~ eÂpen a[t!
4.2 tessarákonta ♦ tesserákonta 4.8 %Upage •písv mou Satanâ ♦ —
4.2 %usteron ♦ — 4.8 Proskun}seiw kúrion tòn yeón
4.3 Kaì eÂpen ♦ EÂpen dè sou ♦ Kúrion tòn yeón sou
4.4 &Ihsoûw pròw a[tón ♦ pròw a[tòn proskun}seiw
` &Ihsoûw 4.9 Kaì ægagen ♦ *Hgagen dè

4.4 légvn ♦ — 4.9 a[tòn \pì ♦ \pì
4.4 ƒnyrvpow ♦ ` ƒnyrvpow 4.11 &Epì ♦ –ti &Epì
4.4 ˙ll' \pì pantì ]}mati yeoû ♦ —
127
NSM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSM
16
Kaì ‘lyen e†w t|n Nazarét, o˚ ‘n teyramménow: kaì
e†sêlyen, katà tò e†vyòw a[t!, \n t_ =mérŸ tôn sabbátvn e†w
t|n sunagvg}n, kaì ˙nésth ˙nagnônai. 17 Kaì \pedóyh a[t!
biblíon &Hsafiou toû prof}tou. Kaì ˙naptújaw tò biblíon,
e˚ren tòn tópon o˚ ‘n gegramménon, 18 Pneûma kuríou \p' \mé,
o˚ e®neken ¡xrisén me e[aggelísasyai ptvxoîw: ˙péstalkén me
†àsasyai toùw suntetrimménouw t|n kardían: khrújai
a†xmalQtoiw ƒfesin, kaì tufloîw ˙náblecin, ˙posteîlai
teyrausménouw \n ˙fései, 19 khrújai \niautòn kuríou dektón.
20
Kaì ptújaw tò biblíon, ˙podoùw t! øphrét+, \káyisen: kaì
pántvn \n t_ sunagvg_ o¥ •fyalmoì ‘san ˙tenízontew a[t!.
21
*Hrjato dè légein pròw a[toùw –ti S}meron pepl}rvtai =
&
graf| a%uth \n toîw vsìn ømôn. 22 Kaì pántew \martúroun
a[t!, kaì \ya ú m a z o n \p ì toîw lógoiw têw xáritow toîw
\kporeuoménoiw \k toû stómatow a[toû, kaì ¡legon, O[x o˚tow
\stin ` u¥ów &Ivs}f; 23 Kaì eÂpen pròw a[toúw, Pántvw \reîté
moi t|n parabol|n taúthn, &Iatré, yerápeuson seautón: –sa
“koúsamen genómena \n t_ Kapernaoúm, poíhson kaì @de \n t_
patrídi sou. 24 EÂpen dé, &Am|n légv ømîn –ti o[deìw prof}thw
dektów \stin \n t_ patrídi a[toû. 25 &Ep' ˙lhyeíaw dè légv
ømîn, pollaì xêrai ‘san \n taîw =méraiw &Hlíou \n t!
&Isra}l, –te \kleísyh ` o[ranòw \pì ¡th tría kaì mênaw £j, qw
\géneto limòw mégaw \pì pâsan t|n gên: 26 kaì pròw o[demían
a[tôn \pémfyh &Hlíaw, e† m| e†w Sárepta têw Sidônow pròw
gunaîka x}ran. 27 Kaì polloì leproì ‘san \pì &Elissaíou toû
prof}tou \n t! &Isra}l: kaì o[deìw a[tôn \kayarísyh, e† m|
Neem à n ` Súrow. 28 Kaì \pl}syhsan pántew yumoû \n t_
sunagvg_, ˙koúontew taûta, 29 kaì ˙nastántew \jébalon
a[tòn ¡jv têw pólevw, kaì ægagon a[tòn £vw •frúow toû ªrouw
\f' o˚ = póliw a[tôn Œkodómhto, e†w tò katakrhmnísai a[tón.
30
A[tòw dè dielyWn dià mésou a[tôn \poreúeto.
4.16 t|n Nazarét ♦ Nazará 4.23 \n t_ Kapernaoúm ♦ e†w t|n

4.17 &Hsafiou toû prof}tou ♦ toû Kafarnaoùm
prof}tou &Hsafiou 4.26 Sidônow ♦ Sidvníaw
4.18 †àsasyai toùw suntetrimménouw 4.27 \pì &Elissaíou toû prof}tou \n
t|n kardían ♦ — t! &Isra}l ♦ \n t! &Isra|l \pì
4.20 \n t_ sunagvg_ o¥ •fyalmoì ♦ o¥ &Elisaíou toû prof}tou
•fyalmoì \n t_ sunagvg_ 4.27 Neemàn ♦ Naimàn

4.22 O[x o˚tow \stin ` u¥ów &Ivs}f ♦ 4.29 a[tôn Œkodómhto e†w tò ♦
O[xì u¥ów \stin &Ivs|f o˚tow %
Œkodómhto a[tôn vste
128
NSN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSN
31
Kaì katêlyen e†w Kapernaoùm pólin têw Galilaíaw: kaì
‘n didáskvn a[toùw \n toîw sábbasin. 32 Kaì \jepl}ssonto
\pì t_ didax_ a[toû, –ti \n \jousíŸ ‘n ` lógow a[toû. 33 Kaì \n
t_ sunagvg_ ‘n ƒnyrvpow ¡xvn pneûma daimoníou ˙kayártou,
kaì ˙nékrajen fvn_ megál+, 34 légvn, *Ea, tí =mîn kaì soí,
&Ihsoû Nazarhné; )Hlyew ˙polésai =mâw; OÂdá se tíw eÂ, `
ßgiow toû yeoû. 35 Kaì \petímhsen a[t! ` &Ihsoûw, légvn,
FimQyhti, kaì ¡jelye \j a[toû. Kaì ]ícan a[tòn tò daimónion
e†w méson \jêlyen ˙p' a[toû, mhdèn blácan a[tón. 36 Kaì
\géneto yámbow \pì pántaw, kaì suneláloun pròw ˙ll}louw,
légontew, Tíw ` lógow o˚tow, –ti \n \jousíŸ kaì dunámei
\pitássei toîw ˙kayártoiw pneúmasin, kaì \jérxontai; 37 Kaì
\jeporeúeto ‘xow perì a[toû e†w pánta tópon têw perixQrou.
38
&Anastàw dè \k têw sunagvgêw, e†sêlyen e†w t|n o†kían
Símvnow: penyerà dè toû Símvnow ‘n sunexoménh puret!
megál~: kaì “rQthsan a[tòn perì a[têw. 39 Kaì \pistàw
\pánv a[têw, \petímhsen t! puret!, kaì ˙fêken a[t}n:
paraxrêma dè ˙nastâsa dihkónei a[toîw.
40
Dúnontow dè toû =líou, pántew –soi eÂxon ˙syenoûntaw
nósoiw poikílaiw ægagon a[toùw pròw a[tón: ` dè e^nì e^kást~
a[tôn tàw xeîraw \piyeìw \yerápeusen a[toúw. 41 &Ej}rxeto dè
kaì daimónia ˙pò pollôn, krázonta kaì légonta –ti Sù eÂ ` kraugázonta
xristòw ` u¥òw toû yeoû. Kaì \pitimôn o[k eÊa a[tà laleîn, –ti
Ædeisan tòn xristòn a[tòn eÂnai.
42
Genoménhw dè =méraw, \jelyWn \poreúyh e†w ¡rhmon
tópon, kaì o¥ ªxloi \pez}toun a[tón, kaì ‘lyon £vw a[toû, kaì
kateîxon a[tòn toû m| poreúesyai ˙p' a[tôn. 43 Ô dè eÂpen
pròw a[toùw –ti Kaì taîw e^téraiw pólesin e[aggelísasyaí me
deî t|n basileían toû yeoû: –ti e†w toûto ˙pestálmai.
44
Kaì ‘n khrússvn \n taîw sunagvgaîw têw Galilaíaw.
4.31 Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm 4.41 krázonta ♦ krâug˜ázonta

4.34 légvn ♦ — 4.41 ` xristòw ♦ —
4.35 \j ♦ ˙p' 4.43 e†w toûto ˙pestálmai ♦ \pì toûto
4.35 méson ♦ tò méson ˙pestálhn
4.38 \k ♦ ˙pò 4.44 \n taîw sunagvgaîw têw

4.40 pántew ♦ ßpantew Galilaíaw ♦ e†w tàw sunagvgàw
4.40 \piyeìw \yerápeusen ♦ \pitiyeìw têw &Ioudaíaw
\yerápeuen
129
NSO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSO
5 &Egéneto dè \n t! tòn ªxlon \pikeîsyai a[t! toû ˙koúein

tòn lógon toû yeoû, kaì a[tòw ‘n e^stWw parà t|n límnhn
Gennhsarét: 2 kaì eÂden dúo ploîa e^stôta parà t|n límnhn: o¥
dè a^ lieîw ˙pobántew ˙p' a[tôn ˙péplunan tà díktua.
3
&Embàw dè e†w ¢n tôn ploívn, $o ‘n toû Símvnow, “rQthsen
a[tòn ˙pò têw gêw \panagageîn •lígon. Kaì kayísaw \dídasken
\k toû ploíou toùw ªxlouw. 4 ^Vw dè \paúsato lalôn, eÂpen
pròw tòn Símvna, &Epanágage e†w tò báyow, kaì xalásate tà
díktua ømôn e†w ƒgran. 5 Kaì ˙pokriyeìw ` Símvn eÂpen a[t!,
&Epistáta, di' –lhw têw nuktòw kopiásantew o[dèn \lábomen:
\p ì dè t! ]}matí sou xalásv tò díktuon. 6 Kaì toûto
poi}santew, sunékleisan plêyow †xyúvn polú: dierr}gnuto dè
tò díktuon a[tôn: 7 kaì katéneusan toîw metóxoiw toîw \n t!
e^tér~ ploí~, toû \lyóntaw sullabésyai a[toîw: kaì ‘lyon
kaì ¡plhsan ˙mfótera tà ploîa, v % ste buyízesyai a[tá.
8
&IdWn dè Símvn Pétrow prosépesen toîw gónasin &Ihsoû,
légvn, *Ejelye ˙p' \moû, –ti ˙n|r a^ martvlów e†mi, kúrie.
9
Yámbow gàr periésxen a[tòn kaì pántaw toùw sùn a[t!, \pì
t_ ƒgrŸ tôn †xyúvn " sunélabon: 10 `moívw dè kaì &Iákvbon
kaì &Ivánnhn, u¥oùw Zebedaíou, o$i ‘san koinvnoì t! Símvni.
Kaì eÂpen pròw tòn Símvna ` &Ihsoûw, M| foboû: ˙pò toû nûn
˙nyrQpouw ¡s+ zvgrôn. 11 Kaì katagagóntew tà ploîa \pì t|n
gên, ˙féntew ßpanta, “koloúyhsan a[t!.
12
Kaì \géneto, \n t! eÂnai a[tòn \n miÅ tôn pólevn, kaì
†doú, ˙n|r pl}rhw lépraw: kaì †dWn tòn &Ihsoûn, pesWn \pì
prósvpon, \de}yh a[toû, légvn, Kúrie, \àn yél+w, dúnasaí me
kayarísai. 13 Kaì \kteínaw t|n xeîra %hcato a[toû, e†pQn,
Yélv, kayarísyhti. Kaì e[yévw = lépra ˙pêlyen ˙p' a[toû.
14
Kaì a[tòw par}ggeilen a[t! mhdenì e†peîn: ˙llà ˙pelyWn
deîjon seautòn t! ¥ereî, kaì prosénegke perì toû kayarismoû
sou, kayWw prosétajen Mvsêw, e†w martúrion a[toîw.
5.1 toû ˙koúein ♦ kaì ˙koúein 5.5 tò díktuon ♦ tà díktua

5.2 ˙pobántew ˙p' a[tôn ˙péplunan 5.6 dierr}gnuto dè tò díktuon ♦
♦ ˙p' a[tôn ˙pobántew ¡plunon dierr}sseto dè tà díktua
5.3 toû Símvnow ♦ Símvnow 5.7 toîw \n ♦ \n
5.3 Kaì kayísaw \dídasken \k toû 5.9 " ♦ @n
ploíou ♦ Kayísaw dè \k toû 5.11 ßpanta ♦ pánta

ploíou \dídasken 5.12 kaì †dWn ♦ †dWn dè
5.5 ` Símvn eÂpen a[t! ♦ Símvn eÂpen 5.13 e†pQn ♦ légvn
5.5 têw ♦ — 5.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw
130
NSP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSP
15
Di}rxeto dè mâllon ` lógow perì a[toû: kaì sun}rxonto
ªxloi polloì ˙koúein, kaì yerapeúesyai øp' a[toû ˙pò tôn
˙syeneiôn a[tôn. 16 A[tòw dè ‘n øpoxvrôn \n taîw \r}moiw kaì
proseuxómenow.
17
Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn, kaì a[tòw ‘n didáskvn:
kaì ‘san kay}menoi Farisaîoi kaì nomodidáskaloi, o$i ‘san
\lhluyótew \k páshw kQmhw têw Galilaíaw kaì &Ioudaíaw kaì
Îerousal}m: kaì dúnamiw kuríou ‘n e†w tò †âsyai a[toúw.
18
Kaì †doú, ƒndrew férontew \pì klínhw ƒnyrvpon $ow ‘n
paraleluménow, kaì \z}toun a[tòn e†senegkeîn kaì yeînai
\nQpion a[toû: 19 kaì m| eøróntew poíaw e†senégkvsin a[tòn
dià tòn ªxlon, ˙nabántew \pì tò dôma, dià tôn kerámvn
kayêkan a[tòn sùn t! klinidí~ e†w tò méson ¡mprosyen toû
&Ihsoû. 20 Kaì †dWn t|n pístin a[tôn, eÂpen a[t!, *Anyrvpe,
˙févntaí soi a¥ a^martíai sou. 21 Kaì ærjanto dialogízesyai
o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi, légontew, Tíw \stin o˚tow $ow
laleî blasfhmíaw; Tíw dúnatai ˙fiénai a^martíaw, e† m| mónow
` yeów; 22 &Epignoùw dè ` &Ihsoûw toùw dialogismoùw a[tôn
˙pokriyeì w eÂ p en pròw a[toúw, Tí dialogízesye \n taîw
kardíaiw ømôn; 23 Tí \stin e[kopQteron, e†peîn, &Afévntaí soi
a¥ a^martíai sou, (h e†peîn, *Egeirai kaì peripátei; 24 %Ina dè
e†dête –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû ˙nyrQpou \pì têw gêw
˙fiénai a^ martíaw — eÂpen t! paralelumén~ — Soì légv,
¡geirai, kaì ƒraw tò klinídión sou, poreúou e†w tòn oÂkón sou.
25
Kaì paraxrêma ˙nastàw \nQpion a[tôn, ƒraw \f' $o
katékeito, ˙pêlyen e†w tòn oÂkon a[toû, dojázvn tòn yeón.
26
Kaì ¡kstasiw ¡laben ßpantaw, kaì \dójazon tòn yeón, kaì
\pl}syhsan fóbou, légontew –ti EÊdomen parádoja s}meron.
27
Kaì metà taûta \jêlyen, kaì \yeásato telQnhn, •nómati
Leufin, kay}menon \pì tò telQnion, kaì eÂpen a[t!, &Akoloúyei
moi. 28 Kaì katalipWn ßpanta, ˙nastàw “koloúyhsen a[t!.
29
Kaì \poíhsen dox|n megálhn Leuìw a[t! \n t_ o†kíŸ a[toû:
5.15 øp' a[toû ♦ — 5.24 \jousían ¡xei ` u¥òw toû

5.17 a[toúw ♦ a[tón ˙nyrQpou ♦ ` u¥òw toû ˙nyrQpou
5.18 \nQpion ♦ â[tòn˜ \nQpion \jousían ¡xei
5.20 a[t! ♦ — 5.24 ¡geirai ♦ ¡geire

5.21 ˙fiénai a^martíaw ♦ a^martíaw 5.28 ßpanta ♦ pánta
˙feînai 5.28 “koloúyhsen ♦ “koloúyei
5.23 *Egeirai ♦ *Egeire
131
NSQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSQ
kaì ‘n ªxlow telvnôn polúw, kaì ƒllvn o$i ‘san met' a[tôn
katakeímenoi. 30 Kaì \gógguzon o¥ grammateîw a[tôn kaì o¥
Farisaîoi pròw toùw mayhtàw a[toû, légontew, Dià tí metà
tôn telvnôn kaì a^ martvlôn \syíete kaì pínete; 31 Kaì
˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen pròw a[toúw, O[ xreían ¡xousin o¥
øgiaínontew †atroû, ˙ll' o¥ kakôw ¡xontew. 32 O[k \l}luya
kalésai dikaíouw, ˙llà a^martvloùw e†w metánoian. 33 O¥ dè
eÂpon pròw a[tón, Diá tí o¥ mayhtaì &Ivánnou nhsteúousin
pukná, kaì de}seiw poioûntai, `moívw kaì o¥ tôn Farisaívn:
o¥ dè soì \syíousin kaì pínousin; 34 Ô dè eÂpen pròw a[toúw,
M| dúnasye toùw u¥oùw toû numfônow, \n > ` numfíow met'
a[tôn \stin, poiêsai nhsteúein; 35 &Eleúsontai dè =mérai, kaì
–tan ˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, tóte nhsteúsousin \n
\keínaiw taîw =méraiw. 36 *Elegen dè kaì parabol|n pròw
a[toùw –ti O[deìw \píblhma ¥matíou kainoû \pibállei \pì
¥mátion palaión: e† dè m}ge, kaì tò kainòn sxízei, kaì t!
palai! o[ sumfvneî tò ˙pò toû kainoû. 37 Kaì o[deìw bállei
oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e† dè m}ge, ]}jei ` néow oÂnow
toùw ˙skoúw, kaì a[tòw \kxuy}setai, kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai.
38
&Allà oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoùw blhtéon, kaì ˙mfóteroi
sunthroûntai. 39 Kaì o[deìw piWn palaiòn e[yévw yélei néon:
légei gár, Ô palaiòw xrhstóterów \stin.
6 &Egéneto dè \n sabbát~ deuteroprQt~ diaporeúesyai

a[tòn dià tôn sporímvn: kaì ¡tillon o¥ mayhtaì a[toû
toùw stáxuaw, kaì æsyion, cQxontew taîw xersín. 2 Tinèw dè tôn
Farisaívn eÂpon a[toîw, Tí poieîte $o o[k ¡jestin poieîn \n toîw
sábbasin; 3 Kaì ˙pokriyeìw pròw a[toùw eÂpen ` &Ihsoûw, O[dè
toûto ˙négnvte, $o \poíhsen Dauíd, `póte \peínasen a[tòw kaì
5.29 telvnôn polúw ♦ polùw telvnôn \píblhma

5.30 grammateîw a[tôn kaì o¥ 5.37 m}ge ♦ m} ge
Farisaîoi ♦ Farisaîoi kaì o¥ 5.37 ` néow oÂnow ♦ ` oÂnow ` néow
grammateîw a[tôn 5.38 kaì ˙mfóteroi sunthroûntai ♦ —
5.31 ˙ll' ♦ ˙llà 5.39 Kaì ♦ ˆkaì˜
5.33 eÂpon ♦ eÂpan 5.39 e[yévw ♦ —
5.33 Diá tí o¥ ♦ O¥ 5.39 xrhstóterów ♦ xrhstów
5.34 eÂpen ♦ &Ihsoûw eÂpen 6.1 deuteroprQt~ ♦ —
5.34 nhsteúein ♦ nhsteûsai 6.1 tôn ♦ —
5.36 ¥matíou kainoû ♦ ˙pò ¥matíou 6.1 toùw stáxuaw kaì æsyion ♦ kaì
kainoû sxísaw æsyion toùw stáxuaw

5.36 m}ge ♦ m} ge 6.2 eÂpon a[toîw ♦ eÂpan
5.36 sxízei ♦ sxísei 6.2 poieîn \n ♦ —
5.36 sumfvneî ♦ sumfvn}sei tò 6.3 `póte ♦ –te
132
NSR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSR
o¥ met' a[toû ªntew; 4 ^Vw e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeoû, kaì
toùw ƒrtouw têw proyésevw ¡laben, kaì ¡fagen, kaì ¡dvken kaì
toîw met' a[toû, o¬w o[k ¡jestin fageîn e† m| mónouw toùw
¥ereîw; 5 Kaì ¡legen a[toîw –ti Kúriów \stin ` u¥òw toû
˙nyrQpou kaì toû sabbátou.
6
&Egéneto dè kaì \n e^tér~ sabbát~ e†selyeîn a[tòn e†w t|n
sunagvg|n kaì didáskein: kaì ‘n \keî ƒnyrvpow, kaì = xeìr
a[toû = dejià ‘n jhrá. 7 Paret}roun dè o¥ grammateîw kaì o¥
Farisaîoi, e† \n t! sabbát~ yer a p eú s ei : ®na e%u rvsin
kathgorían a[toû. 8 A[tòw dè Ædei toùw dialogismoùw a[tôn,
kaì eÂpen t! ˙nyrQp~ t! jhràn ¡xonti t|n xeîra, *Egeirai, kaì
stêyi e†w tò méson. Ô dè ˙nastàw ¡sth. 9 EÂpen o{n ` &Ihsoûw
pròw a[toúw, &Epervt}sv ømâw tí, *Ejestin toîw sábbasin,
˙gayopoiêsai (h kakopoiêsai; cux|n sôsai (h ˙pokteînai;
10
Kaì periblecámenow pántaw a[toúw, eÂpen a[t!, *Ekteinon
t|n xeîrá sou. Ô dè \poíhsen kaì ˙pokatestáyh = xeìr a[toû
øgi|w qw = ƒllh. 11 A[toì dè \pl}syhsan ˙noíaw: kaì
dieláloun pròw ˙ll}louw, tí ©n poi}seian t! &Ihsoû.
12
&Egéneto dè \n taîw =méraiw taútaiw \jhlyen e†w tò ªrow
proseújasyai: kaì ‘n dianuktereúvn \n t_ proseux_ toû
yeoû. 13 Kaì –te \géneto =méra, prosefQnhsen toùw mayhtàw
a[toû: kaì \k l ej á m en o w ˙p' a[tôn dQdeka, o¬w kaì
& 14
˙postólouw vnómasen, Símvna $on kaì vnómasen
& Pétron,
kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, &Iákvbon kaì &Ivánnhn,
Fílippon kaì Baryolomaîon, 15 Matyaîon kaì Yvmân,
&Iákvbon tòn toû Âlfaíou, kaì Símvna tòn kaloúmenon
6.3 ªntew ♦ ˆªntew˜ 6.8 *Egeirai ♦ *Egeire

6.4 ^Vw ♦ ˆ^Vw˜ 6.8 Ô dè ♦ Kaì
6.4 ¡laben kaì ♦ labWn 6.9 o{n ♦ dè
6.4 kaì toîw ♦ toîw 6.9 &Epervt}sv ♦ &Epervtô
6.5 –ti ♦ — 6.9 tí ♦ e†
6.5 ` u¥òw toû ˙nyrQpou kaì toû 6.9 toîw sábbasin ♦ t! sabbát~
sabbátou ♦ toû sabbátou ` u¥òw 6.9 ˙pokteînai ♦ ˙polésai
toû ˙nyrQpou 6.10 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh
6.6 kaì \n ♦ \n 6.10 øgi|w qw = ƒllh ♦ —
6.6 \keî ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow \keî 6.11 poi}seian ♦ poi}saien
6.7 Paret}roun dè ♦ Parethroûnto 6.12 \jhlyen ♦ \jelyeîn a[tòn
dè a[tòn 6.14 &Iákvbon ♦ kaì &Iákvbon
6.7 yerapeúsei ♦ yerapeúei 6.14 Fílippon ♦ kaì Fílippon

6.7 kathgorían ♦ kathgoreîn 6.15 Matyaîon ♦ kaì Mayyaîon
6.8 kaì eÂpen t! ˙nyrQp~ ♦ eÂpen dè 6.15 &Iákvbon tòn toû ♦ kaì &Iákvbon
t! ˙ndrì
133
NSS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSS
Zhlvt}n, 16 &Ioúdan &IakQbou, kaì &Ioúdan &IskariQthn, o$ w

kaì \géneto prodóthw, 17 Kaì katabàw met' a[tôn, ¡sth \pì
tópou pedinoû, kaì ªxlow mayhtôn a[toû, kaì plêyow polù toû
laoû ˙pò páshw têw &Ioudaíaw kaì Îerousal}m, kaì têw
paralíou Túrou kaì Sidônow, o® ‘lyon ˙koûsaí a[toû, kaì
˙pò †ayênai ˙pò tôn nósvn a[tôn: 18 kaì o¥ •xloúmenoi øpò
pneumátvn ˙kayártvn, kaì \yerapeúonto. 19 Kaì pâw ` ªxlow
\z}tei ßptesyai a[toû: –ti dúnamiw par' a[toû \j}rxeto kaì
†âto pántaw.
20
Kaì a[tòw \páraw toùw •fyalmoùw a[toû e† w toùw
mayhtàw a[toû ¡legen,
Makárioi o¥ ptvxoí, –ti ømetéra \stìn = basileía toû yeoû.
21
Makárioi o¥ peinôntew nûn, –ti xortasy}sesye.
Makárioi o¥ klaíontew nûn, –ti gelásete.
22
Makárioí \ste, –tan mis}svsin ømâw o¥ ƒnyrvpoi, kaì
–tan ˙forísvsin ømâw, kaì •neidísvsin, kaì \kbálvsin tò
ªnoma ømôn qw ponhrón, £neka toû u¥oû toû ˙nyrQpou.
23
Xárhte \n \keín+ t_ =mérŸ kaì skirt}sate: †doù gár, `
misyòw ømôn polùw \n t! o[ran!: katà taûta gàr \poíoun toîw
prof}taiw o¥ patérew a[tôn.
24
Pl|n o[aì ømîn toîw plousíoiw, –ti ˙péxet e t|n
paráklhsin ømôn.
25
O[aì ømîn, o¥ \mpeplhsménoi, –ti peinásete.
O[aí ømîn, o¥ gelôntew nûn, –ti peny}sete kaì klaúsete.
26
eÊpvsin pántew O[aì –tan kalôw ømâw eÊpvsin o¥ ƒnyrvpoi: katà
taûta gàr \poíoun toîw ceudoprof}taiw o¥ patérew a[tôn.
27
&Allà &All' ømîn légv toîw ˙koúousin, &Agapâte toùw \xyroùw
ømôn, kalôw poieîte toîw misoûsin ømâw, 28 e[logeîte toùw
6.16 &Ioúdan &IakQbou ♦ kaì &Ioúdan 6.19 \z}tei ♦ \z}toun

&IakQbou 6.23 taûta ♦ tà a[tà
6.16 &IskariQthn ♦ &IskariQy 6.25 \mpeplhsménoi ♦ \mpeplhsménoi
6.16 $ow kaì ♦ $ow nûn
6.17 mayhtôn ♦ polùw mayhtôn 6.25 ømîn o¥ gelôntew ♦ o¥ gelôntew
6.18 •xloúmenoi ♦ \noxloúmenoi 6.26 kalôw ømâw eÊpvsin ♦ ømâw
6.18 øpò ♦ ˙pò kalôw eÊpvsin pántew

6.18 kaì \yerapeúonto ♦ 6.26 taûta ♦ tà a[tà
\yerapeúonto 6.27 &All' ♦ &Allà
134
NST tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NST
katarvménouw ømîn, proseúxesye øpèr tôn \phreazóntvn

ømâw. 29 T! túptontí se \pì t|n siagóna, párexe kaì t|n
ƒllhn: kaì ˙pò toû aÊrontów sou tò ¥mátion, kaì tòn xitôna m|
kvlús+w. 30 Pantì dè t! a†toûntí se dídou: kaì ˙pò toû
aÊrontow tà sà m| ˙paítei. 31 Kaì kayWw yélete ®na poiôsin
ømîn o¥ ƒnyrvpoi, kaì ømeîw poieîte a[toîw `moívw. 32 Kaì e†
˙gapâte toùw ˙gapôntaw ømâw, poía ømîn xáriw \stín; Kaì gàr
o¥ a^martvloì toùw ˙gapôntaw a[toùw ˙gapôsin. 33 Kaì \àn
˙gayopoiête toùw ˙gayopoioûntaw ømâw, poía ømîn xáriw
\stín; Kaì gàr o¥ a^ martvloì tò a[tò poioûsin. 34 Kaì \àn
daneízhte par' @n \lpízete ˙polabeîn, poía ømîn xáriw \stín;
Kaì gàr a^martvloì a^martvloîw daneízousin, ®na ˙polábvsin
tà Êsa. 35 Pl|n ˙gapâte toùw \xyroùw ømôn, kaì ˙gayopoieîte,
kaì daneízete, mhdèn ˙pelpízontew: kaì ¡stai ` misyòw ømôn
polúw, kaì ¡sesye u¥oì øcístou: –ti a[tòw xrhstów \stin \pì
toùw ˙xarístouw kaì ponhroúw. 36 Gínesye o{n o†ktírmonew,
kayWw kaì ` pat|r ømôn o†ktírmvn \stín. 37 Kaì m| krínete,
kaì o[ m| kriyête. M| katadikázete, kaì o[ m|
katadikasyête: ˙polúete, kaì ˙poluy}sesye: 38 dídote, kaì
doy}setai ømîn: métron kalón, pepiesménon kaì sesaleuménon
kaì øperekxunómenon dQsousin e†w tòn kólpon ømôn. T> gàr
a[t! métr~ > metreîte ˙ntimetrhy}setai ømîn.
39
EÂpen dè parabol|n a[toîw, M}ti dúnatai tuflòw
tuflòn `dhgeîn; O[xì ˙mfóteroi e†w bóyunon pesoûntai;
40
O [k ¡stin mayht|w øpèr tòn didáskalon a[toû:
kathrtisménow dè pâw ¡stai qw ` didáskalow a[toû. 41 Tí dè
blépeiw tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou, t|n dè
do k ò n t|n \n t! †dí~ •fyalm! o[ katanoeîw; 42 *H pôw
dúnasai légein t! ˙delf! sou, &Adelfé, ƒfew \kbálv tò
6.28 ømîn ♦ ømâw 6.36 kaì ♦ ˆkaì˜

6.28 øpèr ♦ perì 6.37 kriyête ♦ kriyête. Kaì
6.30 dè t! ♦ — 6.38 kaì sesaleuménon ♦
6.31 kaì ømeîw ♦ — sesaleuménon
6.33 \àn ♦ ˆgàr˜ \àn 6.38 kaì øperekxunómenon ♦
6.33 gàr ♦ — øperekxunnómenon
6.34 daneízhte ♦ daníshte 6.38 T> gàr a[t! métr~ > ♦ > gàr
6.34 ˙polabeîn ♦ labeîn métr~
6.34 \stín ♦ ˆ\stín˜ 6.39 dè ♦ dè kaì
6.34 gàr ♦ — 6.39 pesoûntai ♦ \mpesoûntai

6.34 daneízousin ♦ danízousin 6.40 a[toû kathrtisménow ♦
6.35 daneízete ♦ danízete kathrtisménow
6.36 o{n ♦ — 6.42 *H ♦ —
135
NSU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSU
kárfow tò \n t! •fyalm! sou, a[tòw t|n \n t! •fyalm! soû

dokòn o[ blépvn; Ûpokritá, ¡kbale prôton t|n dokòn \k toû
•fyalmoû soû, kaì tóte diabléceiw \kbaleîn tò kárfow tò \n
t! •fyalm! toû ˙delfoû sou. 43 O[ gár \stin déndron kalòn
poioûn karpòn saprón: o[dè déndron sapròn poioûn karpòn
kalón. 44 %E k a s t o n gàr déndron \k toû †díou karpoû
ginQsketai. O[ gàr \j ˙kanyôn sullégousin sûka, o[dè \k
bátou trugôsin staful}n. 45 Ô ˙gayòw ƒnyrvpow \k toû
˙gayoû yhsauroû têw kardíaw a[toû proférei tò ˙gayón, kaì
` ponhròw ƒnyrvpow \k toû ponhroû yhsauroû têw kardíaw
aøtoû proférei tò ponhrón: \k gàr toû perisseúmatow têw
kardíaw laleî tò stóma aøtoû.
46
Tí dé me kaleîte, Kúrie, kúrie, kaì o[ poieîte $a légv;
47
Pâw ` \rxómenow prów me kaì ˙koúvn mou tôn lógvn kaì
poiôn a[toúw, øpodeíjv ømîn tíni \stìn –moiow: 48 –moiów \stin
˙nyrQp~ o†kodomoûnti o†kían, $ow ¡skacen kaì \báyunen, kaì
¡yhken yemélion \pì t|n pétran: plhmmúraw dè genoménhw,
prosérrhjen ` potamòw t_ o†kíŸ \keín+, kaì o[k Êsxusen
saleûsai a[t}n: teyemelívto gàr \pì t|n pétran. 49 Ô dè
˙koúsaw kaì m| poi}saw –moiów \stin ˙nyrQp~ o†kodom}santi
o†kían \pì t|n gên xvrìw yemelíou: " prosérrhjen ` potamów,
kaì e[yèvw ¡pesen, kaì \géneto tò ]êgma têw o†kíaw \keínhw
méga.
7 2
&Epei dè \pl}rvsen pánta tà ]}mata a[toû e†w tàw ˙koàw
toû laoû, e†sêlyen e†w Kapernaoúm.
Êkatontárxou dé tinow doûlow kakôw ¡xvn ¡mellen
teleutÅn, $ow ‘n a[t! ¡ntimow. 3 &Akoúsaw dè perì toû &Ihsoû,
˙pésteilen pròw a[tòn presbutérouw tôn &Ioudaívn, \rvtôn
a[tón, –pvw \l yW n diasQs+ tòn doûlon a[toû. 4 O¥ dé,
6.42 \kbaleîn tò ♦ tò perisseúmatow

6.42 ˙delfoû sou ♦ ˙delfoû sou 6.48 plhmmúraw ♦ plhmmúrhw
\kbaleîn 6.48 prosérrhjen ♦ prosérhjen
6.43 o[dè ♦ o[dè pálin 6.48 teyemelívto gàr \pì t|n pétran ♦
6.44 trugôsin staful}n ♦ staful|n dià tò kalôw o†kodomêsyai
trugôsin a[t}n
6.45 a[toû proférei tò ˙gayón ♦ 6.49 prosérrhjen ♦ prosérhjen
proférei tò ˙gayón 6.49 e[yèvw ¡pesen ♦ e[yùw sunépesen

6.45 ponhròw ƒnyrvpow ♦ ponhròw 7.1 &Epei dè ♦ &Epeid|
6.45 ponhroû yhsauroû têw kardíaw 7.1 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm
aøtoû ♦ ponhroû 7.2 ¡mellen ♦ æmellen
6.45 toû perisseúmatow têw ♦
136
NSV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NSV
paragenómenoi pròw tòn &Ihsoûn, parekáloun a[tòn

spou d a í v w, légontew –ti *Ajiów \stin > paréjei toûto:
5
˙gapÅ gàr tò ¡yn o w =môn, kaì t|n sunagvg|n a[tòw
Œkodómhsen =mîn. 6 Ô dè &Ihsoûw \poreúeto sùn a[toîw. *Hdh
dè a[toû o[ makràn ˙péxontow ˙pò têw o†kíaw, ¡pemcen pròw
a[tòn ` e^katóntarxow fílouw, lég v n a[t!, Kúrie, m|
skúllou: o[ gàr e†mi ¥kanòw ®na øpò t|n stéghn mou mou øpò t|n
stéghn
e†sély+w: 7 diò o[dè \mautòn “jívsa pròw sè \lyeîn: ˙ll' e†pè
lóg~, kaì †ay}setai ` paîw mou. 8 Kaì gàr \gW ƒnyrvpów e†mi
øpò \jousían tassómenow, ¡xvn øp' \mautòn stratiQtaw, kaì
légv toút~, Poreúyhti, kaì poreúetai: kaì ƒll~, *Erxou, kaì
¡r xet a i : kaì t! doúl~ mou, Poíhson toûto, kaì poieî.
9
&Akoúsaw dè taûta ` &Ihsoûw \yaúmasen a[tón, kaì strafeìw
t! ˙kolouyoûnti a[t! ªxl~ eÂpen, Légv ømîn, o·te \n t! o[dè
&Isra|l tosaúthn pístin e˚ron. 10 Kaì øpostrécantew o¥

pemfyéntew e†w tòn oÂkon e˚ron tòn ˙syenoûnta doûlon
øgiaínonta.
11
Kaì \géneto \n t! e^jêw, \poreúeto e†w pólin kalouménhn t_
Nafin: kaì suneporeúonto a[t! o¥ mayhtaì a[toû ¥kanoí, kaì

ªxlow polúw. 12 ^Vw dè æggisen t_ púl+ têw pólevw, kaì †doú,
\jekomízeto teynhkQw, u¥òw monogen|w t_ mhtrì a[toû, kaì
a[t| x}ra: kaì ªxlow têw pólevw ¥kanòw sùn a[t_. 13 Kaì ‘n x}ra
†dWn a[t|n ` kúriow \splagxnísyh \p' a[t_, kaì eÂpen a[t_,

M| klaîe. 14 Kaì proselyWn %h cato têw soroû: o¥ dè
bastázontew ¡sthsan. Kaì eÂpen, Nea n í s k e, soì légv,
\géryhti. 15 Kaì ˙nekáyisen ` nekròw, kaì ærjato laleîn. Kaì
¡dvken a[tòn t_ mhtrì a[toû. 16 *Elaben dè fóbow pántaw, kaì
\dójazon tòn yeón, légontew –ti Prof}thw mégaw \g}gertai \n
=mîn, kaì –ti &Epeskécato ` yeòw tòn laòn a[toû. 17 Kaì
\jêlyen ` lógow o˚tow \n –l+ t_ &IoudaíŸ perì a[toû, kaì \n
pás+ t_ perixQr~.
7.4 paréjei ♦ paréj+ 7.10 ˙syenoûnta ♦ —

7.6 pròw a[tòn ` e^katóntarxow 7.11 \poreúeto ♦ \poreúyh
fílouw ♦ fílouw ` e^katontárxhw 7.11 ¥kanoí ♦ —
7.6 e†mi ¥kanòw ♦ ¥kanów e†mi 7.12 u¥òw monogen|w ♦ monogen|w u¥òw
7.7 ˙ll' ♦ ˙llà 7.12 x}ra ♦ ‘n x}ra
7.7 †ay}setai ♦ †ay}tv 7.12 sùn ♦ ‘n sùn

7.9 o·te ♦ o[dè 7.16 \g}gertai ♦ “géryh
7.10 o¥ pemfyéntew e†w tòn oÂkon ♦ e†w 7.17 \n pás+ ♦ pás+
tòn oÂkon o¥ pemfyéntew
137
NTM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTM
18
Kaì ˙p}ggeilan &Ivánn+ o¥ mayhtaì a[toû perì pántvn
toútvn. 19 Kaí proskalesámenow dúo tinàw tôn mayhtôn
a[toû ` &Ivánnhw ¡pemcen pròw tòn &Ihsoûn, légvn, Sù eÂ `
\rxómenow, (h ƒllon prosdokômen; 20 Paragenómenoi dè pròw
a[tòn o¥ ƒndrew eÂpon, &Ivánnhw ` baptist|w ˙péstalken =mâw
prów se, légvn, Sù eÂ ` \rxómenow, (h ƒllon prosdokômen;
21 % rŸ \yerápeusen polloùw ˙pò nósvn kaì
&En a[t_ dè t_ v
mastígvn kaì pneumátvn ponhrôn, kaì tufloîw polloîw
\xarísato tò blépein. 22 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen
a[toîw, Poreuyén t ew ˙paggeílate &Ivánn+ $a eÊdete kaì
“koúsate: –ti tufloì ˙nablépousin, xvloì peripatoûsin,
leproì kayarízontai, kvfoì ˙koúousin, nekroì \geírontai,
ptvxoì e[aggelízontai: 23 kaì makáriów \stin, $ow \àn m|
skandalisy_ \n \moí.
24
&Apelyóntvn dè tôn ˙ggélvn &Ivánnou, ærjato légein
toîw ªxloiw perì &Ivánnou, Tí \jelhlúyate e†w t|n ¡rhmon
yeásasyai; Kálamon øpò ˙némou saleuómenon; 25 &Allà tí
\j el h l ú ya t e †deîn; *Anyrvpon \n malakoîw ¥matíoiw
“mfiesménon; &Idoú, o¥ \n ¥matism! \ndój~ kaì truf_
øpárxontew \n toîw basileíoiw e†sín. 26 &Allà tí \jelhlúyate
†deîn; Prof}thn; Naí, légv ømîn, kaì perissóteron prof}tou.
27
O˚tów \stin perì o˚ gégraptai, &Idoú, \gQ ˙postéllv tòn
ƒggelón mou prò prosQpou sou, $ow kataskeuásei t|n `dón
sou ¡mprosyén sou. 28 Légv gàr ømîn, meízvn \n gennhtoîw
gunaikôn prof}thw &Ivánnou toû baptistoû o[deíw \stin: ` dè
mikróterow \n t_ basileíŸ toû yeoû meízvn a[toû \stin.
29
Kaì pâw ` laòw ˙koúsaw kaì o¥ telônai \dikaívsan tòn
yeón, baptisyéntew tò báptisma &Ivánnou: 30 o¥ dè Farisaîoi
kaì o¥ nomikoì t|n boul|n toû yeoû “yéthsan e†w eâutoúw, m|
baptisyéntew øp' a[toû. 31 Tíni o{n `moiQsv toùw ˙nyrQpouw
têw geneâw taúthw, kaì tíni e†sìn –moioi; 32 %O moioí e†sin
paidíoiw toîw \n ˙gorÅ kayhménoiw, kaì prosfvnoûsin
7.19 &Ihsoûn ♦ kúrion 7.24 toîw ªxloiw ♦ pròw toùw ªxlouw

7.20 eÂpon ♦ eÂpan 7.24 \jelhlúyate ♦ \j}lyate
7.20 ˙péstalken ♦ ˙pésteilen 7.25 \jelhlúyate ♦ \j}lyate
7.21 a[t_ dè ♦ \keín+ 7.26 \jelhlúyate ♦ \j}lyate

7.21 tò ♦ — 7.27 \gQ ♦ —
7.22 ` &Ihsoûw ♦ — 7.28 gàr ♦ —
7.22 –ti ♦ — 7.28 prof}thw &Ivánnou toû
7.22 kvfoì ♦ kaì kvfoì baptistoû ♦ &Ivánnou
138
NTN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTN
˙ll } l o i w, kaì légousin, H[l}samen ømîn, kaì o[k

& rx}sasye: \yrhn}samen ømîn, kaì o[k \k l a ú s a t e.
v
33
&El}luyen gàr &Ivánnhw ` baptist|w m}te ƒrton \syívn
m|tè oÂnon pínvn, kaì légete, Daimónion ¡xei: 34 \l}luyen `
u¥òw toû ˙nyrQpou \syívn kaì pínvn, kaì légete, &Idoú,
ƒnyrvpow fágow kaì o†nopóthw, fílow telvnôn kaì
a^martvlôn. 35 Kaì \dikaiQyh = sofía ˙pò tôn téknvn a[têw
pántvn.
36
&HrQta dé tiw a[tòn tôn Farisaívn ®na fág+ met' a[toû:
kaì e†selyWn e†w t|n oÂkìan toû Farisaíou ˙neklíyh. 37 Kaì
†doú, gun| \n t_ pólei, %htiw ‘n a^ martvlów, \pignoûsa –ti kaì \pignoûsa
˙nákeitai \n t_ o†kíŸ toû Farisaíou, komísasa ˙lábastron

múrou, 38 kaì stâsa parà toùw pódaw a[toû •písv klaíousa,
ærjato bréxein toùw pódaw a[toû toîw dákrusin, kaì taîw
yrijìn têw kefalêw a[têw \jémassen, kaì katefílei toùw
pódaw a[toû, kaì æleifen t! múr~. 39 &IdWn dè ` Farisaîow `
kalésaw a[tòn eÂpen \n eâut! légvn, O˚tow, e† ‘n prof}thw,
\gínvsken ©n tíw kaì potap| = gun| %htiw ßptetai a[toû, –ti
a^ martvlów \stin. 40 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen pròw
a[tón, Símvn, ¡xv soí ti e†peîn. Ô dé fhsin, Didáskale, e†pé.
41 * feilen
Dúo xrevfeilétai ‘san daneist_ tiní: ` e<w v
42
dhnária pentakósia, ` dè £terow pent}konta. M| \xóntvn dè
a[tôn ˙podoûnai, ˙mfotéroiw \xarísato. Tíw o{n a[tôn, eÂpé,
pleîon a[tón ˙gap}sei; 43 &Apokriyeìw dè ` Símvn eÂpen,
Ûpolambánv –ti > tò pleîon \xarísato. Ô dè eÂpen a[t!,
&O ryôw ¡krinaw. 44 Kaì strafeìw pròw t|n gunaîka, t! Símvni
¡fh, Blépeiw taúthn t|n gunaîka; E†sêlyón sou e†w t|n o†kían,
%udvr \pì toùw pódaw mou o[k ¡dvkaw: a%uth dè toîw dákrusin
7.32 kaì légousin ♦ $a légei 7.38 parà ♦ •písv parà

7.32 \yrhn}samen ømîn ♦ 7.38 •písv klaíousa ♦ klaíousa toîw
\yrhn}samen dákrusin
7.33 m}te ƒrton \syívn ♦ m| \syívn 7.38 toîw dákrusin ♦ —
ƒrton 7.40 fhsin Didáskale e†pé ♦
7.33 oÂnon pínvn ♦ pínvn oÂnon Didáskale e†pé fhsín
7.35 tôn téknvn a[têw pántvn ♦ 7.41 xrevfeilétai ‘san daneist_ ♦
pántvn tôn téknvn a[têw xreofeilétai ‘san danist_
7.36 t|n oÂkìan ♦ tòn oÂkon 7.42 dè ♦ —
7.36 ˙neklíyh ♦ kateklíyh 7.42 eÂpé pleîon a[tón ˙gap}sei ♦
7.37 \n t_ pólei %htiw ‘n ♦ %htiw ‘n \n t_ pleîon ˙gap}sei a[tón
pólei 7.43 dè ` ♦ —
7.37 \pignoûsa ♦ kaì \pignoûsa 7.44 \pì toùw pódaw mou ♦ moi \pì
7.37 ˙nákeitai ♦ katákeitai pódaw
139
NTO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTO
¡brején mou toùw pódaw, kaì taîw yrijìn t|w kefalêw a[têw
\j ém a j en . 45 Fílhmá moi o[k ¡dvkaw: a%u th dé, ˙f' «w
e†sêlyon, o[ diélipen katafiloûsá mou toùw pódaw. 46 &Elaí~
toùw pódaw mou t|n kefal}n mou o[k æleicaw: a%uth dè múr~ æleicen mou
toùw pódaw. 47 O˚ xárin, légv soi, ˙févntai a¥ a^ martíai
a[têw a¥ pollaí, –ti “gáphsen polú: > dè •lígon ˙fíetai,
•lígon ˙gapÅ. 48 EÂpen dè a[t_, &Afévntaí sou a¥ a^martíai.
49
Kaì ærjanto o¥ sunanakeímenoi légein \n eâutoîw, Tíw o˚tów
\stin $ow kaì a^martíaw ˙fíhsin; 50 EÂpen dè pròw t|n gunaîka,
^H pístiw sou sésvkén se: poreúou e†w e†r}nhn.
8 Kaì \géneto \n t! kayejêw, kaì a[tòw diQdeuen katà pólin

kaì kQmhn, khrússvn kaì e[aggelizómenow t|n basileían
toû yeoû: kaì o¥ dQdeka sùn a[t!, 2 kaì gunaîkéw tinew a$i
‘san teyerapeuménai ˙pò pneumátvn ponhrôn kaì ˙syeneiôn,
María = kalouménh Magdalhn}, ˙f' «w daimónia e^ptà
\jelhlúyei, 3 kaì &Ivánna gun| Xouzâ \pitrópou ^Hrœdou, kaì
Svsánna Sousánna, kaì £terai pollaí, a®tinew dihkónoun a[toîw ˙pò
tôn øparxóntvn a[taîw.
4
Sunióntow dè ªxlou polloû, kaì tôn katà pólin
\piporeuoménvn pròw a[tón, eÂpen dià parabolêw, 5 &Ejêlyen
` speírvn toû speîrai tòn spóron a[toû: kaì \n t! speírein
a[tón, $o mèn ¡pesen parà t|n `dón, kaì katepat}yh, kaì tà
peteinà toû o[ranoû katéfagen a[tó. 6 Kaì £teron ¡pesen \pì
t|n pétran, kaì fuèn \jhrányh, dià tò m| ¡xein †kmáda. 7 Kaì
£teron ¡pesen \n més~ tôn ˙kanyôn, kaì sumfueîsai a¥
ƒkanyai ˙pépnijan a[tó. 8 Kaì £teron ¡pesen e†w t|n gên t|n
˙gay}n, kaì fuèn \poíhsen karpòn e^katontaplasíona. Taûta
légvn \fQnei, Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.
9
&EphrQtvn dè a[tòn o¥ mayhtaì a[toû, légontew, Tíw eÊh =
parabol| a%uth; 10 Ô dè eÂpen, Ûmîn dédotai gnônai tà
must}ria têw basileíaw toû yeo û : toîw dè loipoîw \n
parabolaîw, ®na blépontew m| blépvsin, kaì ˙koúontew m|
suniôsin. 11 *Estin dè a%uth = parabol}: Ô spórow \stìn `
7.44 t|w kefalêw ♦ — 8.9 légontew ♦ —

7.46 mou toùw pódaw ♦ toùw pódaw mou 8.9 eÊh = parabol| a%uth ♦ a%uth eÊh =
8.3 ˙pò ♦ \k parabol}
8.6 ¡pesen ♦ katépesen
140
NTP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTP
lógow toû yeoû. 12 O¥ dè parà t|n `dón e†sin o¥ ˙koúontew, eÂta

¡rxetai ` diábolow kaì aÊrei tòn lógon ˙pò têw kardíaw
a[tôn, ®na m| pisteúsantew svyôsin. 13 O¥ dè \pì têw pétraw
o®, –tan ˙koúsvsin, metà xarâw déxontai tòn lógon, kaì o˚toi
]ízan o[k ¡xousin, o$i pròw kairòn pisteúousin, kaì \n kair!
peirasmoû ˙fístantai. 14 Tò dè e†w tàw ˙kányaw pesón, o˚toí
e†sin o¥ ˙koúsantew, kaì øpò merimnôn kaì ploútou kaì
=donôn toû bíou poreuómenoi sumpnígontai, kaì o[
telesforoûsin. 15 Tò dè \n t_ kal_ g_, o˚toí e†sin o®tinew \n
kardíŸ kal_ kaì ˙gay_, ˙koúsantew tòn lógon katéxousin,
kaì karpoforoûsin \n øpomon_.
16 (
O [deìw dè lúxnon ßcaw kalúptei a[tòn skeúei, h
øpokátv klínhw tíyhsin, ˙ll' \pì luxníaw \pitíyhsin, ®na o¥
e†sporeuómenoi blépvsin tò fôw. 17 O[ gár \stin kruptón, $o
o[ faneròn gen}setai: o[dè ˙pókrufon, $o o[ gnvsy}setai kaì
e†w faneròn ¡ly+. 18 Blépete o{n pôw ˙koúete: $ow gàr \àn ¡x+,
doy}setai a[t!: kaì $o w \àn m| ¡x+ , kaì $o dokeî ¡xei n
˙ry}setai ˙p' a[toû.
19
Paregénonto dè pròw a[tòn = m}thr kaì o¥ ˙delfoì
a[toû, kaì o[k “dúnanto suntuxeîn a[t! dià tòn ªxlon.
20
Kaì ˙phggélh a[t!, légontvn, ^H m}thr sou kaì o¥ ˙delfoí
sou e^ st}kasin ¡jv, †deîn se yélontéw. 21 Ô dè ˙pokriyeìw
eÂpen pròw a[toúw, M}thr mou kaì ˙delfoí mou o˚toí e†sin, o¥
tòn lógon toû yeoû ˙koúontew kaì poioûntew a[tón.
22
Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn, kaì a[tòw \nébh e†w
ploîon kaì o¥ mayhtaì a[toû, kaì eÂpen pròw a[toúw,
Diélyvmen e†w tò péran têw límnhw: Kaì ˙n}xyh s a n .
23
Pleóntvn dè a[tôn ˙fúpnvsen: kaì katébh laîlac ˙némou
e† w t|n límnhn, kaì suneplhroûnto, kaì \k i n d ú n eu o n .
24
Proselyóntew dè di}geiran a[tón, légontew, &Epistáta,
\pistáta, ˙pollúmeya. Ô dè \geryeìw \petímhsen t! ˙ném~
kaì t! klúdvni toû %udatow: kaì \paúsanto, kaì \géneto
8.12 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew 8.20 Kaì ˙phggélh a[t! légontvn ♦

8.16 \pitíyhsin ♦ tíyhsin &Aphggélh dè a[t!
8.17 gnvsy}setai ♦ m| gnvsy_ 8.20 se yélontéw ♦ yélontéw se

8.18 gàr \àn ♦ ©n gàr 8.21 a[tón ♦ —
8.18 \àn m| ♦ ©n m| 8.22 Kaì \géneto ♦ &Egéneto dè
8.19 Paregénonto ♦ Paregéneto 8.24 \geryeìw ♦ diegeryeìw
141
NTQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTQ
gal}nh. 25 EÂpen dè a[toîw, Poû \stin = pístiw ømôn;

Fobhyéntew dè \yaúmasan, légontew pròw ˙ll}louw, Tíw ƒra
o˚tów \stin, –ti kaì toîw ˙némoiw \pitássei kaì t! %udati, kaì
øpakoúousin a[t!;
26 % tiw
Kaì katépleusan e†w t|n xQran tôn Gadarhnôn, h
27
\stìn ˙ntipéran têw Galilaíaw. &Ejelyónti dè a[t! \pì t|n
gên, øp}nthsen a[t! ˙n}r tiw \k têw pólevw, –w eÂxen daimónia
\k xrónvn ¥kanôn, kaì ¥mátion o[k \nedidúsketo, kaì \n o†kíŸ
o[k ¡menen, ˙ll' \n toîw mn}masin. 28 &IdWn dè tòn &Ihsoûn, kaì
˙nakrájaw, prosépesen a[t!, kaì fvn_ megál+ eÂpen, Tí \moì
kaì soí, &Ihsoû, u¥è toû yeoû toû øcístou; Déomaí sou, m} me
basanís+w. 29 Par}ggeilen gàr t! pneúmati t! ˙kayárt~
\jelyeîn ˙pò toû ˙nyrQpou: polloîw gàr xrónoiw sunhrpákei
a[tón, kaì \desmeîto a^lúsesin kaì pédaiw fulassómenow, kaì
diarr}ssvn tà desmà “laúneto øpò toû daímonow e†w tàw
\r}mouw. 30 &EphrQthsen dè a[tòn ` &Ihsoûw, légvn, Tí soi
\stin ªnoma; Ô dè eÂpen, LegeQn: –ti daimónia pollà e†sêlyen
e†w a[tón. 31 Kaì parekálei a[tòn ®na m| \pitáj+ a[toîw e†w
t|n ƒbusson ˙pelyeîn. 32 )Hn dè \keî ˙gélh xoírvn ¥kanôn
boskoménvn \n t! ªrei: kaì parekáloun a[tòn ®na \pitréc+
a[toîw e†w \keínouw e†selyeî n . Kaì \pétrecen a[toîw.
33
&Ejelyónta dè tà daimónia ˙pò toû ˙nyrQpou e†sêlyon e†w
toùw xoírouw: kaì v % rmhsen = ˙gélh katà toû krhmnoû e†w t|n
límnhn, kaì ˙pepnígh. 34 &I d ó n t ew dè o¥ bóskontew tò
gegenhménon ¡fugon, kaì ˙p}ggeilan e†w t|n pólin kaì e†w toùw
˙groúw. 35 &Ejêlyon dè †deîn tò gegonów: kaì ‘lyon pròw tòn
&I h s o û n , kaì e˚ron kay}menon tòn ƒnyrvpon ˙f' o˚ tà
daimónia \jelhlúyei, ¥matisménon kaì svfronoûnta, parà
toùw pódaw toû &Ihsoû: kaì \fob}yhsan. 36 &Ap}ggeilan dè
a[toîw kaì o¥ †dóntew pôw \sQyh ` daimonisyeí w. 37 Kaì
8.25 \stin = ♦ = 8.30 légvn ♦ —

8.26 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn 8.30 \stin ªnoma ♦ ªnomá \stin
8.26 ˙ntipéran ♦ ˙ntipéra 8.30 LegeQn ♦ LegiQn
8.27 a[t! ˙n}r ♦ ˙n}r 8.30 daimónia pollà e†sêlyen ♦
8.27 –w eÂxen ♦ ¡xvn e†sêlyen daimónia pollà
8.27 \k xrónvn ¥kanôn kaì ♦ kaì 8.31 parekálei ♦ parekáloun
xrón~ ¥kan! 8.32 boskoménvn ♦ boskoménh
8.27 ¥mátion o[k \nedidúsketo ♦ o[k 8.32 parekáloun ♦ parekálesan

\nedúsato ¥mátion 8.34 gegenhménon ♦ gegonòw
8.28 kaì ˙nakrájaw ♦ ˙nakrájaw 8.35 \jelhlúyei ♦ \jêlyen
8.29 \desmeîto ♦ \desmeúeto 8.36 kaì ♦ —
8.29 daímonow ♦ daimoníou
142
NTR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTR
“rQthsan a[tòn ßpan tò plêyow têw perixQrou tôn

Gadarhnôn ˙pelyeîn ˙p' a[tôn, –ti fób~ megál~ suneíxonto:
a[tòw dè \mbàw e†w tò ploîon øpéstrecen. 38 &Edéeto dè a[toû `
˙n| r ˙f' o˚ \jelhlúyei tà daimónia eÂnai sùn a[t!.
&Apélusen dè a[tòn ` &Ihsoûw légvn, 39 Ûpóstrefe e†w tòn
oÂkón sou, kaì dihgoû –sa \poíhsen soi ` yeów. Kaì ˙pêlyen,
kay' –lhn t|n pólin khrússvn –sa \poíhsen a[t! ` &Ihsoûw.
40
&Egéneto dè \n t! øpostrécai tòn &Ihsoûn, ˙pedéjato
a[tòn ` ªxlow: ‘san gàr pántew prosdokôntew a[tón. 41 Kaì
†doú, ‘lyen ˙n|r > ªnoma &Iáeirow, kaì a[tòw ƒrxvn têw
sunagvgêw øpêrxen, kaì pesWn parà toùw pódaw toû &Ihsoû
parekálei a[tòn e†selyeîn e†w tòn oÂkon a[toû: 42 –ti yugáthr
monogen|w ‘n a[t! qw \tôn dQdeka, kaì a%uth ˙péyn+sken. a[t|
&En dè t! øpágein a[tòn o¥ ªxloi sunépnigon a[tón.

43
Kaì gun| o{sa \n ]úsei a®matow ˙pò \tôn dQdeka, %htiw
†atroîw prosanalQsasa –lon tòn bíon o[k Êsxusen øp'
o[denòw yerapeuyênai, 44 proselyoûsa ªpisyen, %hcato toû
kraspédou toû ¥matíou a[toû: kaì paraxrêma ¡sth = ]úsiw
toû a®matow a[têw. 45 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw, Tíw ` a^cámenów mou;
&Arnouménvn dè pántvn, eÂpen ` Pétrow kaì o¥ met' a[toû,
&Epistáta, o¥ ªxloi sunéxousín se kaì ˙poylíbousin, kaì
légeiw, Tíw ` a^cámenów mou; 46 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, %Hcató moú
tiw: \gW gàr ¡gnvn dúnamin \jelyoûsan ˙p' \moû. 47 &Idoûsa dè
= gun| –ti o[k ¡layen, trémousa ‘lyen, kaì prospesoûsa
a[t!, di' ÷n a†tían %hcato a[toû ˙p}ggeilen a[t! \nQpion
pantòw toû laoû, kaì qw †áyh paraxrêma. 48 Ô dè eÂpen a[t_,
Yársei, yúgater, = pístiw sou sésvkén se: poreúou e†w
e†r}nhn.
8.37 “rQthsan ♦ “rQthsen 8.42 a%uth ♦ a[t|

8.37 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn 8.43 †atroîw prosanalQsasa –lon
8.37 tò ploîon ♦ ploîon tòn bíon ♦ ˆ†atroîw
8.38 &Edéeto ♦ &Edeîto prosanalQsasa –lon tòn bíon˜
8.38 ` &Ihsoûw ♦ — 8.43 øp' ♦ ˙p'
8.39 \poíhsen soi ♦ soi \poíhsen 8.45 kaì o¥ met' a[toû ♦ —
8.40 &Egéneto dè \n t! øpostrécai ♦ 8.45 kaì légeiw Tíw ` a^cámenów mou ♦

&En dè t! øpostréfein —
8.41 &Iáeirow kaì a[tòw ♦ &Iáïrow kaì 8.46 \jelyoûsan ♦ \jelhluyuîan
o˚tow 8.47 a[t! \nQpion ♦ \nQpion
8.41 toû ♦ ˆtoû˜ 8.48 Yársei yúgater ♦ Yugáthr
143
NTS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTS
49
*E t i a[toû laloûntow, ¡rxet a í tiw parà toû
˙rxisunagQgou, légvn a[t! –ti Téynhken = yugáthr sou: m|
skúlle tòn didáskalon. 50 Ô dè &Ihsoûw ˙koúsaw ˙pekríyh
a[t!, légvn, M| foboû. Mónon písteue, kaì svy}setai.
51
&ElyWn dè e†w t|n o†kían, o[k ˙fêken e†selyeîn o[déna, e† m|
Pétron kaì &Ivánnhn kaì &Iákvbon, kaì tòn patéra têw paidòw
kaì t|n mhtéra. 52 *Eklaion dè pántew, kaì \kóptonto a[t}n.
Ô dè eÂpen, M| klaíete: o[k ˙péyanen, ˙llà kayeúdei. 53 Kaì
kategélvn a[toû, e†dótew –ti ˙péyanen. 54 A[tòw dè \kbalWn
¡jv pántaw, kaì krat}saw têw xeiròw a[têw, \fQnhsen légvn,
^H paîw ¡geirou. 55 Kaì \péstrecen tò pneûma a[têw, kaì
˙nésth paraxrêma: kaì diétajen a[t_ doyênai fageîn. 56 Kaì
\jésthsan o¥ goneîw a[têw: ` dè par}ggeilen a[toîw mhdenì
e†peîn tò gegonów.
9 Sugkalesámenow dè toùw dQdeka, ¡dvken a[toîw dúnamin

kaì \jousían \pì pánta tà daimónia, kaì nósouw
yer a p eú ei n . 2 Kaì ˙pésteilen a[toùw khrússein t|n
basileían toû yeoû, kaì †âsyai toùw ˙syenoûntaw. 3 Kaì eÂpen
pròw a[toúw, Mhdèn aÊrete e†w t|n `dón: m}te ]ábdouw, m}te
p}ran, m}te ƒrton, m}te ˙rgúrion, m}te ˙nà dúo xitônaw ¡xein.
4
Kaì e†w ÷n ©n o†kían e†sélyhte, \keî ménete, kaì \keîyen
\jérxesye. 5 Kaì –soi \án m| déjvntai ømâw, \jerxómenoi ˙pò
têw pólevw \keínhw kaì tòn koniortòn ˙pò tôn podôn ømôn
˙potinájate e†w martúrion \p' a[toúw. 6 &Ejerxómenoi dè
di}rxonto katà tàw kQmaw, e[aggelizómenoi kaì yerapeúontew
pantaxoû.
7
*Hkousen dè ^Hrœdhw ` tetrárxhw tà ginómena øp' a[toû
pánta: kaì dihpórei, dià tò légesyai øpó tinvn –ti &Ivánnhw
\g}gertai \k nekrôn: 8 øpó tinvn dè –ti &Hlíaw \fánh: ƒllvn
dè –ti Prof}thw e<w tôn ˙rxaívn ˙nésth. 9 Kaì eÂpen ^Hrœdhw,
8.49 a[t! ♦ — 9.3 ˙nà ♦ ˆ˙nà˜

8.49 m| ♦ mhkéti 9.5 \án m| déjvntai ♦ ©n m|
8.50 légvn ♦ — déxvntai
8.50 písteue ♦ písteuson 9.5 kaì tòn ♦ tòn
8.51 o[déna ♦ tina sùn a[t! 9.5 ˙potinájate ♦ ˙potinássete
8.52 o[k ♦ o[ gàr 9.7 tetrárxhw ♦ tetraárxhw
8.54 \kbalWn ¡jv pántaw kaì ♦ — 9.7 øp' a[toû ♦ —

8.54 ¡geirou ♦ ¡geire 9.7 \g}gertai ♦ “géryh
9.2 toùw ˙syenoûntaw ♦ ˆtoùw 9.8 e<w ♦ tiw
˙syeneîw˜ 9.9 Kaì eÂpen ^Hrœdhw ♦ EÂpen dè
9.3 ]ábdouw ♦ ]ábdon ^Hrœdhw
144
NTT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTT
&Ivánnhn \gW ˙pekefálisa: tíw dè \stin o˚tow, perì o˚ \gW

˙koúv toiaûta; Kaì \z}tei †deîn a[tón.
10
Kaì øpostrécantew o¥ ˙póstoloi dihg}santo a[t! –sa
\poíhsan. Kaì paralabWn a[toúw, øpexQrhsen kat' †dían e†w
tópon ¡rhmon pólevw kalouménhw Bhysaïdán. 11 O¥ dè ªxloi
gnóntew “koloúyhsan a[t!: kaì dejámenow a[toúw, \lálei
a[toîw perì têw basileíaw toû yeoû, kaì toùw xreían ¡xontaw
yerapeíaw †âto. 12 ^H dè =méra ærjato klínein: proselyóntew
dè o¥ dQdeka eÂpon a[t!, &Apóluson tòn ªxlon, ®na ˙pelyóntew
e†w tàw kúkl~ kQmaw kaì toûw ˙groùw katalúsvsin, kaì
e%urvsin \pisitismón: –ti @de \n \r}m~ tóp~ \smén. 13 EÂpen dè
pròw a[toúw, Dóte a[toîw ømeîw fageîn. O¥ dè eÂpon, O[k e†sìn
=mîn pleîon (h pénte ƒrtoi kaì †xyúew dúo, e† m}ti poreuyéntew
=meîw ˙gorásvmen e†w pánta tòn laòn toûton brQmata.
14
)Hsan gàr qseì ƒndrew pentakisxílioi. EÂpen dè pròw toùw
mayhtàw a[toû, Kataklínate a[toùw klisíaw ˙nà pent}konta.
15
Kaì \poíhsan o%utvw, kaì ˙néklinan ßpantaw. 16 LabWn dè
toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyúaw, ˙nablécaw e†w tòn
o[ranón, e[lóghsen a[toúw, kaì katéklasen, kaì \dídou toîw
mayhtaîw paratiyén a i t! ªxl~. 17 Kaì ¡fagon kaì
\xortásyhsan pántew: kaì æryh tò perisseûsan a[toîw
klasmátvn, kófinoi dQdeka.
18
Kaì \géneto \n t! eÂnai a[tòn proseuxómenon
katamónaw, sunêsan a[t! o¥ mayhtaí: kaì \phrQthsen
a[toúw, légvn, Tína me légousin o¥ ªxloi eÂnai; 19 O¥ dè
˙pokriyéntew eÂpon, &Ivánnhn tòn baptist}n: ƒlloi dè &Hlían:
ƒlloi dé, –ti Prof}thw tiw tôn ˙rxaívn ˙nésth. 20 EÂpen dè
a[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; &Apokriyeìw dè ` Pétrow
eÂ p en , Tòn xristòn toû yeo û . 21 Ô dè \pitim}saw a[toîw
par}ggeilen mhdenì e†peîn toûto, 22 e†pWn –ti Deî tòn u¥òn toû
˙nyrQpou pollà payeîn, kaì ˙podokimasyênai ˙pò tôn
9.9 \gW ˙koúv ♦ ˙koúv 9.13 pénte ƒrtoi ♦ ƒrtoi pénte

9.10 tópon ¡rhmon ♦ — 9.14 ˙nà ♦ ˆqseì˜ ˙nà
9.10 pólevw kalouménhw Bhysaïdán ♦ 9.15 ˙néklinan ♦ katéklinan
pólin kalouménhn Bhysaïdá 9.16 paratiyénai ♦ parayeînai
9.11 dejámenow ♦ ˙podejámenow 9.18 katamónaw ♦ katà mónaw
9.12 eÂpon ♦ eÂpan 9.19 eÂpon ♦ eÂpan

9.12 ˙pelyóntew ♦ poreuyéntew 9.20 &Apokriyeìw dè ` Pétrow ♦ Pétrow
9.12 toûw ♦ — dè ˙pokriyeìw
9.13 eÂpon ♦ eÂpan 9.21 e†peîn ♦ légein
145
NTU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTU
pr es b u t ér v n kaì ˙rxierévn kaì grammatévn, kaì

\geryênai ˙poktanyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nastênai. 23 *Elegen dè
pròw pántaw, EÊ tiw yélei •písv mou \lyeîn, ˙parnhsásyv
eâutón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû, kaì ˙kolouyeítv moi.
24
$O w gàr \àn yél+ t|n cux|n a[toû sôsai, ˙polései a[t}n:
$ow d' ©n ˙polés+ t|n cux|n a[toû £neken \moû, o˚tow sQsei
a[t}n. 25 Tí gàr vfeleîtai
& ƒnyrvpow, kerd}saw tòn kósmon
–lon, eâutòn dè ˙polésaw (h zhmivyeí w; 26 $O w gàr ©n
\paisxuny_ me kaì toùw \moùw lógouw, toûton ` u¥òw toû
˙nyrQpou \paisxuny}setai, –tan ¡ly+ \n t_ dój+ a[toû kaì
toû patròw kaì tôn a^gívn ˙ggélvn. 27 Légv dè ømîn ˙lhyôw,
e†sín tinew tôn @de e^stQtvn, o$i o[ m| geúsvntai yanátou, £vw
©n Êdvsin t|n basileían toû yeoû.
28
&Egéneto dè metà toùw lógouw toútouw qseì =mérai •ktQ,
kaì paralabWn Pétron kaì &Ivánnhn kaì &Iákvbon, ˙nébh e†w
tò ªrow proseújasyai. 29 Kaì \géneto, \n t! proseúxesyai
a[tón, tò eÂdow toû prosQpou a[toû £teron, kaì ` ¥matismòw
a[toû leukòw \jastráptvn. 30 Kaì †doú, ƒndrew dúo
suneláloun a[t!, o®tinew ‘san Mvsêw kaì &Hlíaw, 31 o$i
•fyéntew \n dój+ ¡legon t|n ¡jodon a[toû ÷n ¡mellen plhroûn
\n Îerousal}m. 32 Ô dè Pét r o w kaì o¥ sùn a[t! ‘san
bebarhménoi %upn~: diagrhgor}santew dè eÂdon t|n dójan
a[toû, kaì toùw dúo ƒndraw toùw sunestôtaw a[t!. 33 Kaì
\géneto, \n t! diaxvrízesyai a[toùw ˙p' a[toû, eÂpen Pétrow
pròw tòn &Ihsoûn, &Epistáta, kalón \stin =mâw @de eÂnai: kaì
Mvseî poi}svmen skhnàw treîw, mían soí, kaì mían Mvs_, kaì mían
&HlíŸ: m| e†dWw $o légei. 34 Taûta dè a[toû légontow, \géneto
nefélh kaì \peskíasen a[toúw: \fob}yhsan dè \n t! \keínouw
e†selyeîn e†w t|n nefélhn. 35 Kaì fvn| \géneto \k têw nefélhw,
légousa, O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów: a[toû ˙koúete.
36
Kaì \n t! genésyai t|n fvn}n, eøréyh ` &Ihsoûw mónow. Kaì
9.22 ˙nastênai ♦ \geryênai 9.31 ¡mellen ♦ æmellen

9.23 \lyeîn ˙parnhsásyv ♦ ¡rxesyai 9.33 Pétrow ♦ ` Pétrow
˙rnhsásyv 9.33 Mvs_ ♦ Mvüseî
9.23 a[toû ♦ a[toû kay' =méran 9.34 \peskíasen ♦ \peskíazen
9.24 \àn ♦ ©n 9.34 \keínouw e†selyeîn ♦ e†selyeîn
9.27 @de e^stQtvn ♦ a[toû e^sthkótvn a[toùw

9.28 kaì paralabWn ♦ ˆkaì˜ 9.35 ˙gaphtów ♦ \klelegménow
paralabWn 9.36 ` ♦ —
9.30 Mvsêw ♦ Mvüsêw
146
NTV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NTV
a[toì \síghsan, kaì o[denì ˙p}ggeilan \n \keínaiw taîw

=méraiw o[dèn @n e^Qrakasin.
37
&Egéneto dè \n t_ e^jêw =mérŸ, katelyóntvn a[tôn ˙pò
toû ªrouw, sun}nthsen a[t! ªxlow polúw. 38 Kaì †doú, ˙n|r
˙pò toû ªxlou ˙nebóhsen, légvn, Didáskale, déomaí sou,
\piblécai \pì tòn u¥ón mou, –ti monogen}w \stín moi: 39 kaì \píblecon
†doú, pneûma lambánei a[tón, kaì \jaífnhw krázei, kaì

sparássei a[tòn metà ˙froû, kaì mógiw ˙poxvreî ˙p' a[toû,
suntrîbon a[tón. 40 Kaì \de}yhn tôn mayhtôn sou ®na
\kbálvsin a[tó, kaì o[k “dun}yhsan. 41 &Apokriyeìw dè `
&Ihsoûw eÂpen, )V geneà ƒpistow kaì diestramménh, £vw póte
¡somai pròw ømâw, kaì ˙néjomai ømôn; Proságage tòn u¥ón
sou @de. 42 *Eti dè proserxoménou a[toû, ¡rrhjen a[tòn tò
daimónion kaì sunespárajen: \petímhsen dè ` &Ihsoûw t!
pneúmati t! ˙kayárt~, kaì †ásato tòn paîda, kaì ˙pédvken
a[tòn t! patrì a[toû. 43 &Ejepl}ssonto dè pántew \pì t_
megaleióthti toû yeoû.
Pántvn dè yaumazóntvn \pì pâsin o<w \poíhsen ` &Ihsoûw,
eÂpen pròw toùw mayhtàw a[toû, 44 Yésye ømeîw e†w tà „ta ømôn
toùw lógouw toútouw: ` gàr u¥òw toû ˙nyrQpou méllei
paradídosyai e†w xeîraw ˙nyrQpvn. 45 O¥ dè “gnóoun tò ]êma
toûto, kaì ‘n parakekalumménon ˙p' a[tôn, ®na m| aÊsyvntai
a[tó: kaì \foboûnto \rvtêsai a[tòn perì toû ]}matow toútou.
46
E†sêlyen dè dialogismòw \n a[toîw, tò tíw ©n eÊh meízvn
a[tôn. 47 Ô dè &Ihsoûw †dWn tòn dialogismòn têw kardíaw
a[tôn, \pilabómenow paidíou, ¡sthsen a[tò par' e^ aut!,
48
kaì eÂpen a[toîw, $Ow \àn déjhtai toûto tò paidíon \pì t!
•nómatí mou \mè déxetai: kaì $ow \àn \mè déjhtai déxetai tòn
˙posteílantá me: ` gàr mikróterow \n pâsin ømîn øpárxvn
o˚tow ¡stai mégaw.
49
&Apokriyeìw dè ` &Ivánnhw eÂpen, &Epistáta, eÊdomén tina
\pì t! •nómatí sou \kbállonta daimónia: kaì \kvlúsamen
9.36 e^Qrakasin ♦ e^Qrakan 9.47 †dWn ♦ e†dWw

9.37 \n ♦ — 9.47 paidíou ♦ paidíon
9.38 ˙nebóhsen ♦ \bóhsen 9.48 \àn \mè ♦ ©n \mè

9.38 \stín moi ♦ moí \stin 9.48 ¡stai ♦ \stin
9.41 tòn u¥ón sou @de ♦ @de tòn u¥ón 9.49 ` ♦—
sou 9.49 \pì ♦ \n
9.43 \poíhsen ` &Ihsoûw ♦ \poíei 9.49 \kvlúsamen ♦ \kvlúomen
147
NUM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUM
a[tón, –ti o[k ˙kolouyeî mey' =môn. 50 Kaì eÂpen pròw a[tòn `
&Ihsoûw, M| kvlúete: $ow gàr o[k ¡stin kay' =môn øpèr =môn
\stin.
51
&E g én et o dè \n t! sumplhroûsyai tàw =méraw têw
˙nal}cevw a[toû, kaì a[tòw tò prósvpon a[toû \st}rijen
toû poreúesyai e†w Îerousal}m, 52 kaì ˙pésteilen ˙ggélouw
prò prosQpou a[toû: kaì poreuyéntew e†sêlyon e†w kQmhn
Samareitôn, qste e^toimásai a[t!. 53 Kaì o[k \déjanto a[tón,
–ti tò prósvpon a[toû ‘n poreuómenon e†w Îerousal}m.
54
&Idóntew dè o¥ mayhtaì a[toû &Iákvbow kaì &Ivánnhw eÂpon,
Kúrie, yéleiw eÊpvmen pûr katabênai ˙pò toû o[ranoû, kaì
˙nalôsai a[toúw, qw kaì &Hlíaw \poíhsen; 55 Strafeìw dè
\petímhsen a[toîw, kaì eÂpen, O[k o†date o®ou pneúmatów \ste
ømeîw: 56 ` gàr øiòw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyen cuxàw
˙nyrQpvn ˙polésai, ˙llà sôsai. Kaì \poreúyhsan e†w
e^téran kQmhn.
57
&Egéneto dè poreuoménvn a[tôn \n t_ `d!, eÂpén tiw pròw
\àn a[tón, &Akolouy}sv soi –pou ©n ˙pérx+, kúrie. 58 Kaì eÂpen
a[t! ` &Ihsoûw, A¥ ˙lQpekew fvleoùw ¡xousin, kaì tà peteinà
toû o[ranoû kataskhnQseiw: ` dè u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ¡xei
poû t|n kefal|n klín+. 59 EÂpen dè pròw £teron, &Akoloúyei
moi. Ô dè eÂpen, Kúrie, \pítrecón moi ˙pelyónti prôton yácai
tòn patéra mou. 60 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, *Afew toùw nekroùw
yácai toùw e^ autôn nekroúw: sù dè ˙pelyWn diággelle t|n
basileían toû yeoû. 61 EÂpen dè kaì £terow, &Akolouy}sv soi,
kúrie: prôton dè \pítrecón moi ˙potájasyai toîw e†w tòn oÂkón
mou. 62 EÂpen dè ` &Ihsoûw pròw a[tón, O[deíw, \pibalWn t|n
xeîra a[toû \p' ƒrotron, kaì blépvn e†w tà •písv, e·yetów
\stin e†w t|n basileían toû yeoû.
9.50 Kaì eÂpen ♦ EÂpen dè 9.56 ` gàr øiòw toû ˙nyrQpou o[k
9.50 =môn øpèr =môn ♦ ømôn øpèr ‘lyen cuxàw ˙nyrQpvn
ømôn ˙polésai ˙llà sôsai ♦ —
9.51 ˙nal}cevw ♦ ˙nal}mcevw 9.57 &Egéneto dè ♦ Kaì
9.51 a[toû \st}rijen ♦ \st}risen 9.57 ©n ♦ \àn
9.52 Samareitôn qste ♦ Samaritôn 9.57 kúrie ♦ —
qw 9.59 Kúrie ♦ ˆKúrie˜
9.54 a[toû ♦ — 9.60 ` &Ihsoûw ♦ —
9.54 eÂpon ♦ eÂpan 9.62 ` &Ihsoûw pròw a[tón ♦ ˆpròw

9.54 qw kaì &Hlíaw \poíhsen ♦ — a[tòn˜ ` &Ihsoûw
9.55 kaì eÂpen O[k o†date o®ou 9.62 a[toû ♦ —
pneúmatów \ste ømeîw ♦ — 9.62 e†w t|n basileían ♦ t_ basileíŸ
148
NUN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUN
10 Met à dè taût a ˙néd eijen ` kúr iow kaì e^térouw

e^ bdom}konta, kaì ˙pésteilen a[toùw ˙nà dúo prò
prosQpou a[toû e†w pâsan pólin kaì tópon o˚ ¡mellen a[tòw
¡rxesyai. 2 *Elegen o{n pròw a[toúw, Ô mèn yerismòw polúw,
o¥ dè \rgátai •lígoi. De}yhte o{n toû kuríou toû yerismoû,
–pvw \kbál+ \rgátaw e†w tòn yerismòn a[toû. 3 Ûpágete: †doú,
\gW ˙postéllv ømâw qw ƒrnaw \n més~ lúkvn. 4 M| bastázete
balántion, m| p}ran, mhdè øpod}mata: kaì mhdéna katà t|n
`dòn ˙spáshsye. 5 E†w ÷n d' ©n o†kían e†sérxhsye, prôton
légete, E†r}nh t! oÊk~ toút~. 6 Kaì \àn ” \keî u¥òw e†r}nhw,
\panapaúsetai \p' a[tòn = e†r}nh ømôn: e† dè m}ge, \f' ømâw
˙nakámcei. 7 &En a[t_ dè t_ o†kíŸ ménete, \syíontew kaì
pínontew tà par' a[tôn: ƒjiow gàr ` \rgáthw toû misyoû a[toû
\stín. M| metabaínete \j o†kíaw e†w o†kían. 8 Kaì e†w ÷n ©n
pólin e†sérxhsye, kaì déxv n t a i ømâw, \syíete tà
paratiyémena ømîn, 9 kaì yerapeúete toùw \n a[t_ ˙syeneîw,
kaì légete a[toîw, *Hggiken \f' ømâw = basileía toû yeoû.
10
E†w ÷n d' ©n pólin e†sérxhsye, kaì m| déxv n t a i ømâw,
\jelyóntew e†w tàw plateíaw a[têw eÊpate, 11 Kaì tòn koniortòn
tòn kollhyénta =mîn \k têw pólevw ømôn ˙pomassómeya ømîn:
pl|n toûto ginQskete, –ti æggiken \f' ømâw = basileía toû
yeo û . 12 Légv ømîn, –ti Sodómoiw \n t_ =mérŸ \keín+
˙nektóteron ¡stai, (h t_ pólei \keín+. 13 O[aí soi, Xorazín,
o[aí soi, Bhysaïdá: –ti e† \n Túr~ kaì Sidôni \génonto a¥
dunámeiw a¥ genómenai \n ømîn, pálai ©n \n sákk~ kaì spod!
kay}menai metenóhsan. 14 Pl|n Túr~ kaì Sidôni ˙nektóteron
¡stai \n t_ krísei, (h ømîn. 15 Kaì sú, Kapernaoúm, = £vw toû
o[ranoû øcvyeîsa, £vw Ídou katabibasy}s+. 16 Ô ˙koúvn
10.1 kaì e^térouw e^bdom}konta ♦ 10.6 m}ge ♦ m} ge

e^térouw e^bdom}konta ˆdúo˜ 10.7 \stín ♦ —
10.1 ˙nà dúo ♦ ˙nà dúo ˆdúo˜ 10.10 e†sérxhsye ♦ e†sélyhte
10.1 ¡mellen ♦ æmellen 10.11 ˙pomassómeya ♦ e†w toùw pódaw
10.2 o{n pròw ♦ dè pròw ˙pomassómeya
10.2 \kbál+ \rgátaw ♦ \rgátaw 10.11 \f' ømâw ♦ —
\kbál+ 10.13 \génonto ♦ \gen}yhsan
10.3 \gW ♦ — 10.13 kay}menai ♦ kay}menoi
10.4 balántion ♦ ballántion 10.15 Kapernaoúm = ♦ Kafarnaoúm m|
10.4 mhdè ♦ m| 10.15 toû o[ranoû øcvyeîsa ♦
10.5 o†kían e†sérxhsye ♦ e†sélyhte o[ranoû øcvy}s+

o†kían 10.15 Ídou katabibasy}s+ ♦ toû
10.6 ” \keî ♦ \keî ” %A
ͅdou katab}s+
10.6 \panapaúsetai ♦ \panapa}setai
149
NUO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUO
ømôn \moû ˙koúei: kaì ` ˙yetôn ømâw \mè ˙yeteî: ` dè \mè

˙yetôn ˙yeteî tòn ˙posteílantá me.
17
Ûpéstrecan dè o¥ e^bdom}konta metà xarâw, légontew,
Kúrie, kaì tà daimónia øpotássetai =mîn \n t! •nómatí sou.
18
EÂpen dè a[toîw, &EyeQroun tòn Satanân qw ˙strap|n \k toû
o[ranoû pesónta. 19 &Idoú, dídvmi ømîn t|n \jousían toû
pateîn \pánv ªfevn kaì skorpívn, kaì \pì pâsan t|n dúnamin
toû \xyroû: kaì o[dèn ømâw o[ m| ˙dik}s+. 20 Pl|n \n toút~
m| xaírete –ti tà pneúmata ømîn øpotássetai: xaírete dè –ti
tà •nómata ømôn \gráfh \n toîw o[ranoîw.
21 % rŸ “galliásato t! pneúmati ` &Ihsoûw, kaì
&En a[t_ t_ v
eÂpen, &Ejomologoûmaí soi, páter, kúrie toû o[ranoû kaì têw
gêw, –ti ˙pékrucaw taûta ˙pò sofôn kaì sunetôn, kaì
˙pekálucaw a[tà nhpíoiw: naí, ` pat}r, –ti o%utvw \géneto
e[dokía ¡mprosyén sou. 22 Kaì strafeíw prów toúw mayhtáw
eÂpen pánta moi paredóyh øpò toû patrów mou: kaì o[deìw
ginQskei tíw \stin ` u¥ów, e† m| ` pat}r, kaì tíw \stin ` pat}r,
e† m| ` u¥òw, kaì > \àn boúlhtai ` u¥òw ˙pokalúcai. 23 Kaì
strafeìw pròw toùw mayhtàw kat' †dían eÂpen, Makárioi o¥
•fyalmoì o¥ blépontew $a blépete. 24 Légv gàr ømîn, –ti polloì
profêtai kaì basileîw “yélhsan †deîn $a ømeîw blépete, kaì
o[k eÂdon: kaì ˙koûsai $a ˙koúete, kaì o[k ækousan.
25
Kaì †doú, nomików tiw ˙nésth, \kpeirázvn a[tón, kaì
légvn, Didáskale, tí poi}saw zv|n a†Qnion klhronom}sv;
26
Ô dè eÂpen pròw a[tón, &En t! nóm~ tí gégraptai; Pôw
˙naginQskeiw; 27 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, &Agap}seiw kúrion
tòn yeón sou, \j –lhw têw kardíaw sou, kaì \j –lhw têw cuxêw
sou, kaì \j –lhw têw †sxúow sou, kaì \j –lhw têw dianoíaw sou:
kaì tòn plhsíon sou qw seautón. 28 EÂpen dè a[t!, &Oryôw
˙pekríyhw: toûto poíei, kaì z}s+. 29 Ô dè yélvn dikaioûn
10.17 e^bdom}konta ♦ e^bdom}konta eÂpen ♦ —

ˆdúo˜ 10.24 eÂdon ♦ eÂdan
10.19 dídvmi ♦ dédvka 10.25 kaì légvn ♦ légvn
10.20 \gráfh ♦ \ggégraptai 10.27 têw kardíaw ♦ ˆtêw˜ kardíaw
10.21 t! pneúmati ♦ ˆ\n˜ t! pneúmati 10.27 \j –lhw têw cuxêw sou kaì \j
t! a^gí~ –lhw têw †sxúow sou kaì \j –lhw
10.21 ` &Ihsoûw ♦ — têw dianoíaw ♦ \n –l+ t_ cux_

10.21 \géneto e[dokía ♦ e[dokía sou kaì \n –l+ t_ †sxúï sou kaì
\géneto \n –l+ t_ dianoíŸ
10.22 Kaì strafeíw prów toúw mayhtáw 10.29 dikaioûn ♦ dikaiôsai
150
NUP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUP
e^ autòn eÂpen pròw tòn &Ihsoûn, Kaì tíw \stín mou plhsíon;
30
ÛpolabWn dé ` &Ihsoûw eÂpen, *Anyrvpów tiw katébainen
˙pò Îerousal|m e†w &IerixQ, kaì l+staîw periépesen, o$i kaì
\kdúsantew a[tòn kaì plhgàw \piyéntew ˙pêlyon, ˙féntew
=miya n ê tugxánonta. 31 Katà sugkurían dè ¥ereúw tiw
katébainen \n t_ `d! \keín+: kaì †dWn a[tòn ˙ntiparêlyen.
32
Ô moívw dè kaì Leufithw genómenow katà tòn tópon \lyWn kaì
†dWn ˙ntiparêlyen. 33 Samareíthw dé tiw `deúvn ‘lyen kat'
a[tón, kaì †dWn a[tòn \splagxnísyh, 34 kaì proselyWn
katédhsen tà traúmata a[toû, \pixévn ¡laion kaì oÂnon:
\pibibásaw dè a[tòn \pì tò Êdion ktênow, ægagen a[tòn e†w
pandoxeîon, kaì \pemel}yh a[toû. 35 Kaì \pì t|n a·rion
\jelyQn, \kbalWn dúo dhnária ¡dvken t! pandoxeî, kaì eÂpen
a[t!, &Epimel}yhti a[toû: kaì – ti ©n prosdapan}s+w, \gW \n
t! \panérxesyaí me ˙podQsv soi. 36 Tíw o{n toútvn tôn triôn
plhsíon dokeî soi gegonénai toû \mpesóntow e†w toùw l+stáw;
37
Ô dè eÂpen, Ô poi}saw tò ¡leow met' a[toû. EÂpen o{n a[t! `
&Ihsoûw, Poreúou, kaì sù poíei `moívw.
38
&Egéneto dè \n t! poreúesyai a[toúw, kaì a[tòw e†sêlyen
e†w kQmhn tiná: gun| dé tiw •nómati Márya øpedéjato a[tón
e†w tòn oÂkon aøtêw. 39 Kaì t_de ‘n ˙delf| kalouménh María,
÷ kaì parakayísasa parà toùw pódaw toû &Ihsoû ækouen tòn
lógon a[toû. 40 ^H dè Márya per i es p â t o perì poll|n
diakonían: \pistâsa dè eÂpen, Kúrie, o[ mélei soi –ti =
˙delf} mou mónhn me katéleipen diakoneîn; E†pè o{n a[t_ ®na
moi sunantilábhtai. 41 &Apokriyeìw dè eÂpen a[t_ ` &Ihsoûw,
Márya, Márya, merimnÅw kaì turbáz+ perì pollá: 42 e^nòw dé
\stin xreía: María dè t|n ˙gay|n merída \jeléjato, %htiw o[k
˙fairey}setai ˙p' a[têw.
10.30 dé ♦ — 10.38 &Egéneto dè \n ♦ &En dè

10.30 tugxánonta ♦ — 10.38 kaì ♦ —
10.32 genómenow ♦ ˆgenómenow˜ 10.38 e†w tòn oÂkon aøtêw ♦ —
10.33 Samareíthw ♦ Samaríthw 10.39 María ÷ ♦ Mariám ˆ÷˜
10.33 a[tòn \splagxnísyh ♦ 10.39 parakayísasa parà ♦
\splagxnísyh parakayesyeîsa pròw
10.35 \jelyQn ♦ — 10.39 &Ihsoû ♦ kuríou
10.35 dúo dhnária ¡dvken ♦ ¡dvken 10.40 katéleipen ♦ katélipen
dúo dhnária 10.41 &Ihsoûw ♦ kúriow

10.35 a[t! ♦ — 10.41 turbáz+ ♦ yorubáz+
10.36 o{n ♦ — 10.42 María dè ♦ Mariàm gàr
10.37 o{n ♦ dè 10.42 ˙p' ♦ —
151
NUQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUQ
11 Kaì \géneto \n t! eÂnai a[tòn \n tóp ~ tinì

proseuxómenon, qw \paúsato, eÂpén tiw tôn mayhtôn
a[toû pròw a[tón, Kúrie, dídajon =mâw proseúxesyai, kayWw
kaì &Ivánnhw \dídajen toùw mayhtàw a[toû. 2 EÂpen dè a[toîw,
%O tan proseúxhsye, légete, Páter =môn ` \n toîw o[ranoiw,
a^giasy}tv tò ªnomá sou. &Elyétv = basileía sou. Genhy}tv
tò yélhmá sou, qw \n o[ran~, kaì \pì têw gêw. 3 Tòn ƒrton
=môn tòn \pioúsion dídou =mîn tò kay' =méran. 4 Kaì ƒfew
=m î n tàw a^ martíaw =môn, kaì gàr a[toì ˙fíemen pantì
•feílonti =mîn. Kaì m| e†senégk+w =mâw e†w peirasmón, ˙llà
]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû.
5
Kaì eÂpen pròw a[toúw, Tíw \j ømôn £jei fílon, kaì
poreúsetai pròw a[tòn mesonuktíou, kaì eÊp+ a[t!, Fíle,
xrêsón moi treîw ƒrtouw, 6 \peid| fílow paregéneto \j `doû
prów me, kaì o[k ¡xv $o paray}sv a[t!: 7 k˙keînow ¡svyen
˙pokriyeì w eÊ p + , M} moi kópouw párexe: ædh = yúra
kékleistai, kaì tà paidía mou met' \moû e†w t|n koíthn e†sín:
o[ dúnamai ˙nastàw doûnaí soi. 8 Légv ømîn, e† kaì o[ dQsei
a[t! ˙nastáw, dià tò eÂnai a[toû fílon, diá ge t|n ˙naídeian
a[toû \geryeìw dQsei a[t! –son xr§zei. 9 K˙gW ømîn légv,
a†teîte, kaì doy}setai ømîn: zhteîte, kaì eør}sete: kroúete,
kaì ˙noig}setai ømîn. 10 Pâw gàr ` a†tôn lambánei: kaì `
zhtôn eørískei: kaì t! kroúonti ˙noig}setai. 11 Tína dè ømôn
tòn patéra a†t}sei ` u¥òw ƒrton, m| líyon \pidQsei a[t!; *H
kaì †xyún, m| ˙ntì †xyúow ªfin \pidQsei a[t!; 12 (H kaì \àn
a†t}s+ Œón, m| \pidQsei a[t! skorpíon; 13 E† o{n ømeîw
ponhroì øpárxontew oÊdate dómata ˙gayà didónai toîw téknoiw
ømôn, pós~ mâllon ` pat|r ` \j o[ranoû dQsei pneûma ßgion
toîw a†toûsin a[tón;
14
Kaì ‘n \kbállvn daimónion, kaì a[tò ‘n kvfón. &Egéneto
dé, toû daimoníou \jelyóntow, \lálhsen ` kvfów: kaì
11.2 =môn ` \n toîw o[ranoiw ♦ — 11.10 ˙noig}setai ♦ ˙noigˆ}s˜etai

11.2 Genhy}tv tò yélhmá sou qw \n 11.11 ømôn ♦ \j ømôn
o[ran~ kaì \pì têw gêw ♦ — 11.11 ƒrton m| líyon \pidQsei a[t! ♦
11.4 ˙fíemen ♦ ˙fíomen —
11.4 ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû 11.11 *H kaì †xyún m| ♦ †xyún kaì
ponhroû ♦ — 11.11 \pidQsei a[t! ♦ a[t! \pidQsei

11.6 fílow ♦ fílow mou 11.12 \àn a†t}s+ Œón m| ♦ a†t}sei Œón
11.8 a[toû fílon ♦ fílon a[toû 11.13 ` \j ♦ ˆ`˜ \j
11.8 –son ♦ –svn 11.14 kaì a[tò ‘n ♦ ˆkaì a[tò ‘n˜
152
NUR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUR
\ya ú m a s a n o¥ ªxloi. 15 Tinèw dè \j a[tôn eÂpon, &En

Beelzeboùl ƒrxonti tôn daimonívn \kbállei tà daimónia.
16
%Eteroi dè peirázontew shmeîon par' a[toû \z}toun \j
o[ranoû. 17 A[tòw dè e†dWw a[tôn tà diano}mata eÂpen a[toîw,
Pâsa basileía \f' e^ aut|n diamerisyeîsa \rhmoûtai: kaì
oÂkow \pì oÂkon, píptei. 18 E† dè kaì ` Satanâw \f' e^ autòn
diemerísyh, pôw stay}setai = basileía a[toû; %Oti légete, \n
Beel z eb o ù l \k b á l l ei n me tà daimónia. 19 E† dè \gW \n
Beel z eb o ù l \k b á l l v tà daimónia, o¥ u¥oì ømôn \n tíni
\kbállousin; Dià toûto kritaì ømôn a[toì ¡sontai. 20 E† dè \n
daktúl~ yeoû \kbállv tà daimónia, ƒra ¡fyasen \f' ømâw =
basileía toû yeo û . 21 %O tan ` †sxuròw kayvplisménow
fuláss+ t|n e^ autoû a[l}n, \n e†r}n+ \stìn tà øpárxonta
a[toû: 22 \pàn dè ` †sxuróterow a[toû \pelyWn nik}s+ a[tón,
t|n panoplían a[toû aÊrei \f' " \pepoíyei, kaì tà skûla
a[toû diadídvsin. 23 Ô m| çn met' \moû kat' \moû \stin: kaì `
m| sunágvn met' \moû skorpízei. 24 %O tan tò ˙káyarton
pneûma \jély+ ˙pò toû ˙nyrQpou, diérxetai di' ˙núdrvn
tópvn, zhtoûn ˙nápausin: kaì m| eørískon légei, Ûpostrécv
e† w tòn oÂkón mou –yen \jêlyon. 25 Kaì \lyòn eørískei
sesarvménon kaì kekosmhménon. 26 Tóte poreúetai kaì
paralambánei e^ptá £tera pneúmata ponhrótera eâutoû, kaì
\lyónta katoikeî \keî: kaì gínetai tà ¡sxata toû ˙nyrQpou
\keínou xeírona tôn prQtvn.
27
&Egéneto dè \n t! légein a[tòn taûta, \párasá tiw gun|
fvn|n \k toû ªxlou eÂpen a[t!, Makaría = koilía =
bastásasá se, kaì mastoì o¬w \y}lasaw. 28 A[tòw dè eÂpen,
Menoûnge makárioi o¥ ˙koúontew tòn lógon toû yeoû kaì
fulássontew a[tón.
29
Tôn dè ªxlvn \payroizoménvn ærjato légein, ^H geneà
a%u th ponhrá \stin: shmeîon \pizhteî, kaì shmeîon o[
11.15 ƒrxonti ♦ t! ƒrxonti 11.26 e^ptá £tera ♦ £tera

11.16 par' a[toû \z}toun \j o[ranoû ♦ 11.26 kaì \lyónta ♦ e^ptá kaì
\j o[ranoû \z}toun par' a[toû e†selyónta
11.19 kritaì ømôn a[toì ♦ a[toì ømôn 11.27 gun| fvn|n ♦ fvn|n gun|
kritaì 11.28 Menoûnge ♦ Menoûn
11.20 \kbállv ♦ ˆ\gW˜ \kbállv 11.28 a[tón ♦ —

11.22 ` ♦ — 11.29 ponhrá ♦ geneà ponhrá
11.24 légei ♦ ˆtóte˜ légei 11.29 \pizhteî ♦ zhteî
153
NUS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUS
doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou.

30
KayWw gàr \géneto &Ivnâw shmeîon toîw Nineufitaiw, o%utvw
¡stai kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou t_ geneÅ taút+. 31 Basílissa
nótou \gery}setai \n t_ krísei metà tôn ˙ndrôn têw geneâw
taúthw, kaì katakrineî a[toúw: –ti ‘lyen \k tôn perátvn têw
gêw ˙koûsai t|n sofían Solomônow, kaì †doú, pleîon
Nineuîtai Solomônow @de. 32 *Andrew Nineu› ˙nast}sontai \n t_ krísei
metà têw geneâw taúthw, kaì katakrinoûsin a[t}n: –ti
metenóhsan e†w tò k}rugma &Ivnâ, kaì †doú, pleîon &Ivnâ @de.
33
O[deìw dè lúxnon ßcaw e†w krúpthn tíyhsin, o[dè øpò tòn
módion, ˙ll' \pì t|n luxnían, ®na o¥ e†sporeuómenoi tò féggow
blépvsin. 34 Ô lúxnow toû sQmatów \stin ` •fyalmów: –tan
o{n ` •fyalmów sou a^ploûw ”, kaì –lon tò sômá sou fvteinón
\s t i n : \p à n dè ponhròw ”, kaì tò sômá sou skoteinón.
35
Skópei o{n m| tò fôw tò \n soì skótow \stín. 36 E† o{n tò
sômá sou –lon fvteinón, m| ¡xon ti mérow skoteinón, ¡stai
fvteinòn –lon, qw –tan ` lúxnow t_ ˙strap_ fvtíz+ se.
37
&En dè t! lalêsai, “rvtÅ a[tòn Farisaîów tiw –pvw
˙rist}s+ par' a[t!: e†selyWn dè ˙népesen. 38 Ô dè
Farisaîow †dWn \yaúmasen –ti o[ prôton \baptísyh prò toû
˙rístou. 39 EÂpen dè ` kúriow pròw a[tón, Nûn ømeîw o¥
Farisaîoi tò ¡j v yen toû pothríou kaì toû pínakow
kayarízete, tò dè ¡svyen ømôn gémei a^rpagêw kaì ponhríaw.
40
*Afronew, o[x ` poi}saw tò ¡jvyen kaì tò ¡svyen \poíhsen;
41
Pl|n tà \nónta dóte \lehmosúnhn: kaì †doú, pánta kayarà
ømîn \stin.
42
&All' o[aì ømîn toîw Farisaíoiw, –ti ˙podekatoûte tò
=dúosmon kaì tò p}ganon kaì pân láxanon, kaì parérxesye
t|n krísin kaì t|n ˙gáphn toû yeoû: taûta ¡dei poiêsai,
k˙keîna m| ˙fiénai. 43 O[aì ømîn toîw Farisaíoiw, –ti ˙gapâte
t|n prvtokayedrían \n taîw sunagvgaîw, kaì toùw ˙spasmoùw
11.29 toû prof}tou ♦ — •fyalmów sou

11.30 shmeîon toîw Nineufitaiw ♦ toîw 11.34 o{n ♦ —
Nineuítaiw shmeîon 11.36 ti mérow ♦ mérow ti
11.32 Nineu› ♦ Nineuîtai 11.37 “rvtÅ a[tòn Farisaîów tiw ♦
11.33 dè ♦ — \rvtÅ a[tòn Farisaîow

11.33 o[dè øpò tòn módion ♦ ô[dè øpò 11.42 &All' ♦ &Allà
tòn módion˜ 11.42 ¡dei ♦ dè ¡dei
11.33 féggow ♦ fôw 11.42 ˙fiénai ♦ pareînai
11.34 \stin ` •fyalmów ♦ \stin `
154
NUT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUT
\n taîw ˙goraîw. 44 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi,

øpokritaí, –ti \stè qw tà mnhmeîa tà ƒdhla, kaì o¥ ƒnyrvpoi
peripatoûntew \pánv o[k oÊdasin.
45
&Apokriyeìw dé tiw tôn nomikôn légei a[t!, Didáskale,
taûta légvn kaì =mâw øbrízeiw. 46 Ô dè eÂpen, Kaì ømîn toîw
nomikoîw o[aí, –ti fortízete toùw ˙nyrQpouw fortía
dusbástakta, kaì a[toì e^ nì tôn daktúlvn ømôn o[
proscaúete toîw fortíoiw. 47 O[aì ømîn, –ti o†kodomeîte tà
mnhmeîa tôn profhtôn, o¥ dè patérew ømôn ˙pékteinan a[toúw.
48
*Ara mártureîte kaì suneudokeîte toîw ¡rgoiw tôn patérvn
ømôn: –ti a[toì mèn ˙pékteinan a[toúw, ømeîw dè o†kodomeîte
a[tôn tà mnhmeîa. 49 Dià toûto kaì = sofía toû yeoû eÂpen,
&Apostelô e†w a[toùw prof}taw kaì ˙postólouw, kaì \j a[tôn
˙poktenoûsin kaì \kdiQjousin: 50 ®na \kzhthy_ tò a<ma
pántvn tôn profhtôn tò \kxunómenon ˙pò katabolêw kósmou
˙pò têw geneâw taúthw, 51 ˙pò toû a®matow *Abel £vw toû
a®matow Zaxaríou toû ˙poloménou metajù toû yusiasthríou
kaì toû oÊkou: naí, légv ømîn, \kzhthy}setai ˙pò têw geneâw
taúthw. 52 O[aì ømîn toîw nomikoîw, –ti Ærate t|n kleîda têw
gnQsevw: a[toì o[k e†s}lyete, kaì toùw e†serxoménouw
\kvlúsate.
53
Légontow dè a[toû taûta pròw a[toúw, ærjanto o¥
gram m a t eî w kaì o¥ Farisaîoi deinôw \néxei n , kaì
˙postomatízein a[tòn perì pleiónvn, 54 \nedreúontew a[tón,
zhtoùntew yhreûsaí ti \k toû stómatow a[toû, ®na
kathgor}svsin a[toû.
12 &En o<w \pisunaxyeisôn tôn muriádvn toû ªxlou, v

katapateîn ˙ll}louw, ærjato légein pròw toùw
% ste
mayhtàw a[toû prôton, Proséxete eâutoîw ˙pò têw zúmhw tôn

Farisaívn, %h tiw \stìn øpókrisiw. 2 O [dèn dè
11.44 grammateîw kaì Farisaîoi 11.52 e†s}lyete ♦ e†s}lyate

øpokritaí ♦ — 11.53 Légontow dè a[toû taûta pròw
11.44 peripatoûntew ♦ ô¥˜ a[toúw ♦ K˙keîyen \jelyóntow
peripatoûntew a[toû
11.48 mártureîte ♦ márturéw \ste 11.54 zhtoùntew ♦ —
11.48 a[tôn tà mnhmeîa ♦ — 11.54 ®na kathgor}svsin a[toû ♦ —
11.49 \kdiQjousin ♦ diQjousin 12.1 tôn Farisaívn %htiw \stìn

11.50 \kxunómenon ♦ \kkexuménon øpókrisiw ♦ %htiw \stìn øpókrisiw
11.51 ˙pò toû ♦ ˙pò tôn Farisaívn
11.51 £vw toû ♦ £vw
155
NUU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUU
su g k ek a l u m m én o n \s t í n , $o o[k ˙pokalufy}setai, kaì

kruptón, $o o[ gnvsy}setai. 3 &Any' @n –sa \n t_ skotíŸ eÊpate,
\n t! fvtì ˙kousy}setai: kaì $o pròw tò o{w \lal}sate \n toîw
tameíoiw, khruxy}setai \pì tôn dvmátvn. 4 Légv dè ømîn toîw
fíloiw mou, M| fobhyête ˙pò tôn ˙poktenóntvn tò sôma, kaì
metà taûta m| \xóntvn perissóterón ti poiêsai. 5 Ûpodeíjv
dè ømîn tína fobhyête: fob}yhte tòn metà tò ˙pokteînai
\jousían ¡xonta \mbaleîn e†w t|n géennan: naí, légv ømîn,
toûton fob}yhte. 6 O[xì pénte strouyía pvleîtai ˙ssarívn
dúo; Kaì ¢n \j a[tôn o[k ¡stin \pilelhsménon \nQpion toû
yeo û . 7 &A l l à kaì a¥ tríxew têw kefalêw ømôn pâsai
“ríymhntai. M| o{n fobeîsye: pollôn strouyívn diaférete.
8
Légv dè ømîn, Pâw $ow ©n `molog}s+ \n \moì ¡mprosyen tôn
˙nyrQpvn, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou `molog}sei \n a[t!
¡mprosyen tôn ˙ggélvn toû yeoû: 9 ` dè ˙rnhsámenów me
\nQpion tôn ˙nyrQpvn ˙parnhy}setai \nQpion tôn ˙ggélvn
toû yeoû. 10 Kaì pâw $ow \reî lógon e†w tòn u¥òn toû ˙nyrQpou,
˙fey}setai a[t!: t! dè e†w tò ßgion pneûma blasfhm}santi
o[k ˙fey} s et a i . 11 %O tan dè prosférvsin ømâw \pì tàw
sunagvgàw kaì tàw ˙rxàw kaì tàw \jousíaw, m| merimnâte pôw
(h tí ˙polog}shsye, (h tí eÊphte: 12 tò gàr ßgion pneûma didájei
ømâw \n a[t_ t_ v % rŸ, $a deî e†peîn.
13
EÂpen dé tiw a[t! \k toû ªxlou, Didáskale, e†pè t!
˙delf! mou merísasyai met' \moû t|n klhronomían. 14 Ô dè
eÂpen a[t!, *Anyrvpe, tíw me katésthsen dikast|n (h merist|n
\f' ømâw; 15 EÂpen dè pròw a[toúw, Ôrâte kaì fulássesye ˙pò
têw pleonejíaw: –ti o[k \n t! perisseúein tinì = zv| a[t!
\stin \k tôn øparxóntvn a[toû. 16 EÂpen dè parabol|n pròw
a[toúw, légvn, &AnyrQpou tinòw plousíou e[fórhsen = xQra:
17
kaì dielogízeto \n eâut! légvn, Tí poi}sv, –ti o[k ¡xv poû
sunájv toùw karpoúw mou; 18 Kaì eÂpen, Toûto poi}sv:
kayelô mou tàw ˙poy}kaw, kaì meízonaw o†kodom}sv, kaì
12.4 ˙poktenóntvn ♦ ˙pokteinóntvn 12.13 a[t! \k toû ªxlou ♦ \k toû ªxlou

12.5 \jousían ¡xonta ♦ ¡xonta a[t!
\jousían 12.14 dikast|n ♦ krit|n
12.6 pvleîtai ♦ pvloûntai 12.15 têw ♦ páshw

12.7 o{n ♦ — 12.15 a[t! ♦ a[toû
12.11 prosférvsin ♦ e†sférvsin 12.15 a[toû ♦ a[t!
12.11 merimnâte ♦ merimn}shte
156
NUV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NUV
sunájv \keî pánta tà gen}matá mou kaì tà ˙gayá mou. 19 Kaì

\rô t_ cux_ mou, Cux}, ¡xeiw pollà ˙gayà keímena e†w ¡th
pollá: ˙napaúou, fáge, píe, e[fraínou. 20 EÂpen dè a[t! `
yeów, *Afron, taút+ t_ nuktì t|n cux}n sou ˙paitoûsin ˙pò
soû: $a dè =toímasaw, tíni ¡stai; 21 O%utvw ` yhsaurízvn
eâut!, kaì m| e†w yeòn ploutôn.
22
EÂpen dè pròw toùw mayhtáw a[toû, Dià toûto ømîn légv,
m| merimnâte t_ cux_ ømôn, tí fághte: mhdè t! sQmati, tí
\ndúshsye. 23 ^H cux| pleîón \stin têw trofêw, kaì tò sôma
toû \ndúmatow. 24 Katano}sate toùw kórakaw, –ti o[
speírousin, o[dè yerízousin, o<w o[k ¡stin tameîon o[dè
˙poy}kh, kaì ` yeò w tréfei a[toúw: pós~ mâllon ømeîw
diaférete tôn peteinôn; 25 Tíw dè \j ømôn merimnôn dúnatai
prosyeînai \pì t|n =likían a[toû pêxun £na; 26 E† o{n o[tè
\l á xi s t o n dúnasye, tí per ì tôn loipôn merimnâte;
27
Katano}sate tà krína pôw a[jánei: o[ kopiÅ, o[dè n}yei:
légv dè ømîn, o[dè SolomWn \n pás+ t_ dój+ a[toû
periebáleto qw ¢n toútvn. 28 E† dè tòn xórton \n t! ˙gr!
s}meron ªnta, kaì a·rion e†w klíbanon ballómenon, ` yeòw
o%utvw ˙mfiénnusin, pós~ mâllon ømâw, •ligópistoi; 29 Kaì
ømeîw m| zhteîte tí fághte, (h tí píhte: kaì m| metevrízesye.
30
Taûta gàr pánta tà ¡ynh toû kósmou \pizhteî: ømôn dè `
pat| r oÂden –ti xr§zete toútvn. 31 Pl|n zhteîte t|n
basileían toû yeoû, kaì taûta pánta prostey}setai ømîn.
32
M| foboû, tò mikròn poímnion: –ti e[dókhsen ` pat|r ømôn
doûnai ømîn t|n basileían. 33 Pvl}sate tà øpárxonta ømôn
kaì dóte \l eh m o s ú n h n . Poi}sate eâutoîw balántia m|
palaioúmena, yhsauròn ˙nékleipton \n toîw o[ranoîw, –pou
klépthw o[k \ggízei, o[dè s|w diafyeírei: 34 –pou gár \stin `
yhsauròw ømôn, \keî kaì = kardía ømôn ¡stai.
12.18 tà gen}matá mou ♦ tòn sîton 12.28 tòn xórton \n t! ˙gr! s}meron
12.20 *Afron ♦ *Afrvn ªnta ♦ \n ˙gr! tòn xórton ªnta
12.22 a[toû ♦ â[toû˜ s}meron
12.22 ømîn légv ♦ légv ømîn 12.28 ˙mfiénnusin ♦ ˙mfiézei
12.22 ømôn ♦ — 12.29 (h ♦ kaì
12.23 cux| ♦ gàr cux| 12.30 \pizhteî ♦ \pizhtoûsin

12.25 prosyeînai \pì ♦ \pì 12.31 toû yeoû kaì taûta pánta ♦
12.25 pêxun £na ♦ prosyeînai pêxun a[toû kaì taûta
12.26 o[tè ♦ o[dè 12.33 balántia ♦ ballántia
157
NVM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVM
35
*Estvsan ømôn a¥ •sfúew periezvsménai, kaì o¥ lúxnoi
kaiómenoi: 36 kaì ømeîw –moioi ˙nyrQpoiw prosdexoménoiw tòn
kúrion eâutôn, póte ˙nalús+ \k tôn gámvn, ®na, \lyóntow kaì
kroúsantow, e[yévw ˙noíjvsin a[t!. 37 Makárioi o¥ doûloi
\keînoi, o¬w \lyWn ` kúriow eør}sei grhgoroûntaw: ˙m|n légv
ømîn –ti perizQsetai kaì ˙naklineî a[toúw, kaì parelyWn
diakon}sei a[toîw. 38 Kaì \àn ¡ly+ \n t_ deutérŸ fulak_, kaì
\n t_ trít+ fulak_ ¡ly+, kaì e%ur+ o%utvw, makárioí e†sin o¥
doûloi \keînoi. 39 Toûto dè ginQskete, –ti e† Ædei `
o†kodespóthw poíŸ v % rŸ ` klépthw ¡rxetai, \grhgórhsen ƒn,
kaì o[k ©n ˙fêken diorugênai tòn oÂkon a[toû. 40 Kaì ømeîw
% rŸ o[ dokeîte ` u¥òw toû ˙nyrQpou
o{n gínesye £toimoi: –ti " v
¡rxetai.
41
EÂpen dè a[t! ` Pétrow, Kúrie, pròw =mâw t|n parabol|n
taúthn légeiw, (h kaì pròw pántaw; 42 EÂpen dè ` kúriow, Tíw ƒra
\stìn ` pistòw o†konómow kaì frónimow, $on katast}sei ` kúriow
\pì têw yerapeíaw a[toû, toû didónai \n kair! tò sitométrion;
43
Makáriow ` doûlow \keînow, $o n \lyWn ` kúriow a[toû
eør}sei poioûnta o%utvw. 44 &Alhyôw légv ømîn –ti \pì pâsin
toîw øpárxousin a[toû katast}sei a[tón. 45 &Eàn dè eÊp+ `
doûlow \keînow \n t_ kardíŸ a[toû, Xronízei ` kúriów mou
¡rxesyai, kaì ƒrjhtai túptein toùw paîdaw kaì tàw paidískaw,
\syíein te kaì pínein kaì meyúskesyai: 46 %hjei ` kúriow toû
doúlou \keínou \n =mérŸ " o[ prosdokÅ, kaì \n v % rŸ " o[
ginQskei: kaì dixotom}sei a[tón, kaì tò mérow a[toû metà tôn
˙pístvn y}sei. 47 &Ekeînow dè ` doûlow ` gnoùw tò yélhma toû
kuríou eâutoû, kaì m| e^toimásaw mhdè poi}saw pròw tò yélhma
a[toû, dar}setai polláw: 48 ` dè m| gnoúw, poi}saw dè ƒjia
plhgôn, dar}setai •lígaw. Pantì dè > \dóyh polú, polù
zhthy}setai par' a[toû: kaì > paréyento polú, perissóteron
a†t}sousin a[tón.
12.38 Kaì \àn ¡ly+ \n t_ deutérŸ 12.41 a[t! ♦ —

fulak_ kaì ♦ k©n \n t_ deutérŸ 12.42 EÂpen dè ♦ Kaì eÂpen

k©n 12.42 kaì frónimow ♦ ` frónimow
12.38 o¥ doûloi ♦ — 12.42 tò ♦ ˆtò˜
12.39 \grhgórhsen ƒn kaì ♦ — 12.47 eâutoû ♦ a[toû
12.39 diorugênai ♦ dioruxyênai 12.47 mhdè ♦ (h
12.40 o{n ♦ —
158
NVN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVN
49
Pûr ‘lyon baleîn e†w t|n gên, kaì tí yélv e† ædh ˙n}fyh;
50
Báptisma dè ¡xv baptisyênai, kaì pôw sunéxomai £vw o˚
telesy_. 51 Dokeîte –ti e†r}nhn paregenómhn doûnai \n t_ g_;
O[xí, légv ømîn, ˙ll' (h diamerismón. 52 *Esontai gàr ˙pò toû
nûn pénte \n oÊk~ e^nì diamemerisménoi, treîw \pì dusín, kaì dúo
\pì trisín. 53 Diamerisy}setai pat|r \pì u¥!, kaì u¥òw \pì
patrí: m}thr \pì yugatrí, kaì yugáthr \pì mhtrí: penyerà \pì
t|n númfhn a[têw, kaì númfh \pì t|n penyer à n a[têw.
54
*E l eg en dè kaì toîw ªxloiw, %O tan Êdhte t|n nefélhn
˙natéllousan ˙pò dusmôn, e[yévw légete *Ombrow ¡rxetai:
kaì gínetai o%utvw. 55 Kaì –tan nóton pnéonta, légete –ti
Kaúsvn ¡stai: kaì gínetai. 56 Ûpokritaí, tò prósvpon têw gêw
kaì toû o[ranoû oÊdate dokimázein: tòn dè kairòn toûton pôw
o[ dokimázete; 57 Tí dè kaì ˙f' eâutôn o[ krínete tò díkaion;
58
^Vw gàr øpágeiw metà toû ˙ntidíkou sou \p' ƒrxonta, \n t_
`d! dòw \rgasían ˙phlláxyai ˙p' a[toû: m}pote katasúr+
se pròw tòn krit}n, kaì ` krit}w se parad! t! práktori, kaì `
práktvr se bál+ e†w fulak}n. 59 Légv soi, o[ m| \jély+w
\keîyen, £vw o˚ kaì tòn ¡sxaton leptòn ˙pod!w.
13 Parêsan dé tinew \n a[t! t! kair! ˙paggéllontew

a[t! perì tôn Galilaívn, @n tò a<ma Pilátow ¡mijen
metà tôn yusiôn a[tôn. 2 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen
a[toîw, Dokeîte –ti o¥ Galilaîoi o˚toi a^martvloì parà pántaw
toùw Galilaíouw \génonto, –ti toiaûta pepónyasin; 3 O[xí,
légv ømîn: ˙ll' \àn m| metanoête, pántew qsaútvw
˙poleîsye. 4 (H \keînoi o¥ deka kaì •ktQ, \f' o¬w ¡pesen `
púrgow \n t! Silvàm kaì ˙pékteinen a[toúw, dokeîte –ti o˚toi
•feilétai \génonto parà pántaw ˙nyrQpouw toùw
katoikoûntaw \n Îerousal}m; 5 O[xí, légv ømîn: ˙ll' \àn m|
12.49 e†w ♦ \pì 12.56 o[ dokimázete ♦ o[k oÊdate

12.50 o˚ ♦ –tou dokimázein
12.52 oÊk~ e^nì ♦ e^nì oÊk~ 12.58 parad! ♦ paradQsei
12.53 Diamerisy}setai ♦ 12.58 bál+ ♦ baleî
Diamerisy}sontai 12.59 o˚ kaì tòn ♦ kaì tò
12.53 yugatrí ♦ t|n yugatéra 13.2 ` &Ihsoûw ♦ —
12.53 mhtrí ♦ t|n mhtéra 13.2 toiaûta ♦ taûta
12.53 penyeràn a[têw ♦ penyerán 13.3 qsaútvw ♦ `moívw
12.54 t|n ♦ ˆt|n˜ 13.4 deka kaì •ktQ ♦ dekaoktW

12.54 ˙pò ♦ \pì 13.4 o˚toi ♦ a[toì
12.54 *Ombrow ♦ –ti *Ombrow 13.4 ˙nyrQpouw ♦ toùw ˙nyrQpouw
12.56 dè kairòn ♦ kairòn dè 13.4 katoikoûntaw \n ♦ katoikoûntaw
159
NVO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVO
metanoête, pántew `moívw ˙poleîsye. 6 *Elegen dè taúthn t|n

parabol}n: Sukên eÂ xén tiw \n t! ˙mpelôni a[toû
pefuteuménhn: kaì ‘lyen zhtôn karpòn \n a[t_, kaì o[x
e˚ren. 7 EÂpen dè pròw tòn ˙mpelourgón, &Idoú, tría ¡th
¡rxomai zhtôn karpòn \n t_ suk_ taút+, kaì o[x eørískv:
¡kkocon a[t}n: ®na tí kaì t|n gên katargeî; 8 Ô dè ˙pokriyeìw
légei a[t!, Kúrie, ƒfew a[t|n kaì toûto tò ¡tow, £vw –tou
skácv perì a[t}n, kaì bálv kópria: 9 k©n mèn poi}s+
karpón: e† dè m}ge, e†w tò méllon \kkóceiw a[t}n.
10
)Hn dè didáskvn \n miÅ tôn sunagvgôn \n toîw
sábbasin: 11 kaì †doú, gun| ‘n pneûma ¡xousa ˙syeneíaw ¡th
déka kaì •ktQ, kaì ‘n sugkúptousa, kaì m| dunaménh
˙nakúcai e†w tò panteléw. 12 &I d W n dè a[t|n ` &Ihsoûw
prosefQnhsen, kaì eÂ p en a[t_, Gúnai, ˙polélusai têw
˙syen eí a w sou. 13 Kaì \péyh k en a[t_ tàw xeî r a w: kaì
paraxrêma ˙nvryQyh, kaì \dójazen tòn yeón. 14 &Apokriyeìw
dè ` ˙rxisunágvgow, ˙ganaktôn –ti t! sabbát~ \yerápeusen
` &Ihsoûw, ¡legen t! ªxl ~ , $E j =mérai e†sìn \n a<w deî
\rgázesyai: \n taútaiw o{n \rxómenoi yerapeúesye, kaì m| t_
=mérŸ toû sabbátou. 15 &Apekríyh o{n a[t! ` kúriow, kaì
eÂpen, Ûpokritaí, £kastow ømôn t! sabbát~ o[ lúei tòn boûn
a[toû (h tòn ªnon ˙pò têw fátnhw, kaì ˙pagagWn potízei;
16
Taúthn dé, yugatéra &Abraàm o{san, ÷n ¡dhsen ` Satanâw,
†doú, déka kaì •ktW ¡th, o[k ¡dei luyênai ˙pò toû desmoû
toútou t_ =mérŸ toû sabbátou; 17 Kaì taûta légontow a[toû,
kat+sxúnonto pántew o¥ ˙ntikeímenoi a[t!: kaì pâw ` ªxlow
¡xairen \pì pâsin toîw \ndójoiw toîw ginoménoiw øp' a[toû.
18
*Elegen dé, Tíni `moía \stìn = basileía toû yeoû; Kaì
tíni `moiQsv a[t}n; 19 Ô moía \stìn kókk~ sinápevw, $on
labWn ƒnyrvpow ¡balen e†w kêpon eâutoû: kaì h·jhsen, kaì
\g én et o e† w déndron méga, kaì tà peteinà toû o[ranoû
13.5 `moívw ♦ qsaútvw 13.11 ‘n pneûma ♦ pneûma

13.6 \n t! ♦ pefuteuménhn \n t! 13.11 déka kaì •ktQ ♦ dekaoktQ
13.6 pefuteuménhn ♦ — 13.14 $Ej ♦ –ti $Ej
13.7 ¡rxomai ♦ ˙f' o˚ ¡rxomai 13.14 taútaiw ♦ a[taîw
13.7 a[t}n ♦ ô{n˜ a[t}n 13.15 o{n ♦ dè

13.7 ®na tí ♦ ¥natí 13.18 dé ♦ o{n
13.9 e† dè m}ge e†w tò méllon ♦ e†w tò 13.19 méga ♦ —
méllon e† dè m} ge
160
NVP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVP
katesk}nvsen \n toîw kládoiw a[toû. 20 Pálin eÂpen, Tíni

`moiQsv t|n basileían toû yeoû; 21 Ô moía \stìn zúm+, ÷n
laboûsa gun| \nékrucen e†w ˙leúrou sáta tría, £vw o˚
\zumQyh –lon. 22 Kaì dieporeúeto katà póleiw kaì kQmaw
didáskvn, kaì poreían poioúmenow e†w Îerousal}m. 23 EÂpen
dé tiw a[t!, Kúrie, e† •lígoi o¥ s~zómenoi; Ô dè eÂpen pròw
a[toúw, 24 &Agvnízesye e†selyeîn dià têw stenêw púlhw: –ti
polloí, légv ømîn, zht}sousin e†selyeîn, kaì o[k †sxúsousin.
25
&Af' o˚ ©n \gery_ ` o†kodespóthw kaì ˙pokleís+ t|n yúran,
kaì ƒrjhsye ¡jv e^stánai kaì kroúein t|n yúran, légontew,
Kúrie, kúrie, ƒnoijon =mîn: kaì ˙pokriyeìw \reî ømîn, O[k oÂda
ømâw, póyen \sté: 26 tóte ƒrjesye légein, &Efágomen \nQpión
sou kaì \píomen, kaì \n taîw plateíaiw =môn \dídajaw. 27 Kaì
\reî, Légv ømîn, o[k oÂda ømâw póyen \sté: ˙pósthte ˙p' \moû
pántew o¥ \rgátai têw ˙dikíaw. 28 &Ekeî ¡stai ` klauymòw kaì `
brugmòw tôn •dóntvn, –tan ªchsye &Abraàm kaì &Isaàk kaì
&IakWb kaì pántaw toùw prof}taw \n t_ basileíŸ toû yeoû,
ømâw dè \kballoménouw ¡jv. 29 Kaì %hjousin ˙pò ˙natolôn kaì
dusmôn, kaì borrâ kaì nótou, kaì ˙nakliy}sontai \n t_
basileíŸ toû yeoû. 30 Kaì †doú, e†sìn ¡sxatoi o$i ¡sontai
prôtoi, kaì e†sìn prôtoi o$i ¡sontai ¡sxatoi.
31
&En a[t_ t_ =méra prosêlyón tinew Farisaîoi, légontew
a[t!, *Ejelye kaì poreúou \nteûyen, –ti ^Hrœdhw yélei se
˙pokteînai. 32 Kaì eÂpen a[toîw, Poreuyéntew eÊpate t_
˙lQpeki taút+, &Idoú, \kbállv daimónia kaì †áseiw \pitelô
s}meron kaì a·rion, kaì t_ trít+ teleioûmai. 33 Pl|n deî me
s}meron kaì a·rion kaì t_ \xomén+ poreúesyai: –ti o[k
\n d éxet a i prof}thn ˙polésyai ¡jv Îerousal}m.
34
Îerousal}m, Îerousal}m, = ˙pokténousa toùw prof}taw, ˙pokteínousa
kaì liyoboloûsa toùw ˙pestalménouw pròw a[t}n, posákiw

“yélhsa \pisunájai tà tékna sou, $on trópon ªrniw t|n eâutêw
nossiàn øpò tàw ptérugaw, kaì o[k “yel}sate. 35 &Idoú,
13.20 Pálin ♦ Kaì pálin 13.27 o¥ \rgátai têw ♦ \rgátai

13.21 \nékrucen ♦ ˆ\n˜ékrucen 13.29 borrâ ♦ ˙pò borrâ
13.22 Îerousal}m ♦ Îerosóluma 13.31 =méra prosêlyón ♦ vrŸ%
13.24 púlhw ♦ yúraw prosêlyán

13.25 Kúrie kúrie ♦ Kúrie 13.32 \pitelô ♦ ˙potelô
13.27 Légv ♦ légvn 13.34 ˙pokténousa ♦ ˙pokteínousa
13.27 ømâw ♦ ˆømâw˜
161
NVQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVQ
˙fíetai ømîn ` oÂkow ømôn ¡rhmow: légv dè ømîn –ti o[ m} me

Êdhte £vw ƒn %hjei, –te eÊphte, E[loghménow ` \rxómenow \n
•nómati kuríou.
14 Kaì \géneto \n t! \lyeîn a[tòn e†w oÂkón tinow tôn

˙rxóntvn tôn Farisaívn sabbát~ fageîn ƒrton, kaì
a[toì ‘san parathroúmenoi a[tón. 2 Kaì †doú, ƒnyrvpów tiw
‘n ødrvpikòw ¡mprosyen a[toû. 3 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw
eÂpen pròw toùw nomikoùw kaì Farisaíouw, légvn, E† ¡jestin t!
sabbát~ yerapeúein; 4 O¥ dè =súxasan. Kaì \pilabómenow
†ásato a[tón, kaì ˙pélusen. 5 Kaì ˙pokriyeìw pròw a[toùw
eÂpen, Tínow ømôn u¥òw (h boûw e†w fréar \mpeseîtai, kaì o[k
e[yévw ˙naspásei a[tòn \n t| =mérŸ toû sabbátou; 6 Kaì o[k
Êsxusan ˙ntapokriyênai a[t! pròw taûta.
7
*Elegen dè pròw toùw keklhménouw parabol}n, \péxvn
pôw tàw prvtoklisíaw \jelégonto, légvn pròw a[toúw, 8 %O tan
klhy_w øpó tinow e†w gámouw, m| katakliy_w e†w t|n
prvtoklisían: m}pote \ntimóterów sou ” keklhménow øp'
a[toû, 9 kaì \lyWn ` sè kaì a[tòn kalésaw \reî soi, Dòw toút~
tópon: kaì tóte ƒrj+ met' a†sxúnhw tòn ¡sxaton tópon
katéxein. 10 &All' –tan klhy_w, poreuyeìw ˙nápese e†w tòn
¡sxaton tópon: ®na, –tan ¡ly+ ` keklhkQw se, eÊp+ soi, Fíle,
prosanábhyi ˙nQteron: tóte ¡stai soi dója \nQpion tôn
sunanakeiménvn soi. 11 %O ti pâw ` øcôn e^ autòn
tapeinvy}setai, kaì ` tapeinôn eâutòn øcvy}setai.
12
*Elegen dè kaì t! keklhkóti a[tón, %Otan poi_w ƒriston
(h deîpnon, m| fQnei toùw fílouw sou, mhdè toùw ˙delfoúw sou,
mhdè toùw suggeneîw sou, mhdè geítonaw plousíouw: m}pote kaì
a[toì se ˙ntikalésvsin, kaì génhtaí soi ˙ntapódoma.
13
&All' –tan poi_w dox}n, kálei ptvxoúw, ˙nap}rouw, xvloúw,
13.35¡rhmow ♦ — 14.5 t| ♦ —
13.35dè ♦ ˆdè˜ 14.6 a[t! ♦ —
13.35–ti ♦ — 14.9 met' ♦ metà
13.35me Êdhte ♦ Êdhté me 14.10 eÊp+ ♦ \reî
13.35ƒn %hjei –te ♦ ˆ%hjei –te˜ 14.10 tôn ♦ pántvn tôn
14.1 tôn Farisaívn ♦ ˆtôn˜ 14.12 se ˙ntikalésvsin ♦
Farisaívn ˙ntikalésvsín se
14.3 E† ♦ — 14.12 soi ˙ntapódoma ♦ ˙ntapódomá

14.3 yerapeúein ♦ yerapeûsai (h o· soi
14.5 ˙pokriyeìw ♦ — 14.13 poi_w dox}n ♦ dox|n poi_w
14.5 \mpeseîtai ♦ peseîtai 14.13 ˙nap}rouw ♦ ˙napeírouw
162
NVR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVR
tufloúw: 14 kaì makáriow ¡s+, –ti o[k ¡xousin ˙ntapodoûnaí

soi: ˙ntapodoy}setai gár soi \n t_ ˙nastásei tôn dikaívn.
15
&Akoúsaw dé tiw tôn sunanakeiménvn taûta eÂpen a[t!,
Makáriow, $ow fágetai ƒriston \n t_ basileíŸ toû yeoû. 16 Ô
dè eÂpen a[t!, *Anyrvpów tiw \poíhsen deîpnon méga, kaì
\kálesen polloúw: 17 kaì ˙pésteilen tòn doûlon a[toû t_
% rŸ toû deípnou e†peîn toîw keklhménoiw, *Erxesye, –ti ædh
v
£toimá \stin pánta. 18 Kaì ærjanto ˙pò miâw paraiteîsyai
pántew. Ô prôtow eÂpen a[t!, &Agròn “górasa, kaì ¡xv
˙nágkhn \jelyeî n kaì †deîn a[tón: \rvtô se, ¡xe me
par+thménon. 19 Kaì £terow eÂpen, Zeúgh boôn “górasa pénte,
ka ì poreúomai dokimásai a[tá: \rvtô se, ¡xe me
par+thménon. 20 Kaì £terow eÂpen, Gunaîka ¡ghma, kaì dià
toûto o[ dúnamai \lyeîn. 21 Kaì paragenómenow ` doûlow
\keînow ˙p}ggeilen t! kurí~ a[toû taûta. Tóte •rgisyeìw `
o†kodespóthw eÂpen t! doúl~ a[toû, *Ejelye taxévw e†w tàw
plateíaw kaì ]úmaw têw pólevw, kaì toùw ptvxoùw kaì
˙nap}rouw kaì xvloùw kaì tufloùw e†ságage @de. 22 Kaì eÂpen
` doûlow, Kúrie, gégonen qw \pétajaw, kaì ¡ti tópow \stín.
23
Kaì eÂpen ` kúriow pròw tòn doûlon, *Ejelye e†w tàw `doùw
kaì fragmoúw, kaì ˙nágkason e†selyeîn, ®na gemisy_ ` oÂkow
mou. 24 Légv gàr ømîn –ti o[deìw tôn ˙ndrôn \keínvn tôn
keklhménvn geúsetaí mou toû deípnou. Polloí gàr e†sin
klhtoí, •lígoi dé \klektoí.
25
Suneporeúonto dè a[t! ªxloi polloí: kaì strafeìw eÂpen
pròw a[toúw, 26 EÊ tiw ¡rxetai prów me, kaì o[ miseî tòn patéra
a[toû, kaì t|n mhtéra, kaì t|n gunaîka, kaì tà tékna, kaì toùw
˙delfoúw, kaì tàw ˙delfáw, ¡ti dé kaì t|n eâutoû cux}n, o[
dúnataí mou mayht|w eÂnai. 27 Kaì –stiw o[ bastázei tòn
stauròn aøtoû kaì ¡rxetai •písv mou, o[ dúnatai eÂnaí mou
14.15 $ow fágetai ƒriston ♦ –stiw 14.22 qw ♦ $o

fágetai ƒrton 14.23 ` oÂkow mou ♦ mou ` oÂkow
14.16 \poíhsen ♦ \poíei 14.24 Polloí gàr e†sin klhtoí •lígoi
14.17 pánta ♦ — dé \klektoí ♦ —
14.18 paraiteîsyai pántew ♦ pántew 14.26 a[toû kaì ♦ eâutoû kaì
paraiteîsyai 14.26 dé ♦ te
14.18 \jelyeîn kaì ♦ \jelyWn 14.26 eâutoû cux}n ♦ cux|n eâutoû

14.21 \keînow ♦ — 14.26 mou mayht|w eÂnai ♦ eÂnaí mou
14.21 ˙nap}rouw ♦ ˙napeírouw mayht}w
14.21 xvloùw kaì tufloùw ♦ tufloùw 14.27 Kaì –stiw ♦ %O stiw
kaì xvloùw 14.27 aøtoû ♦ eâutoû
163
NVS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVS
mayht}w. 28 Tíw gàr \j ømôn, ` yélvn púrgon o†kodomêsai, o[xì

pròw prôton kayísaw chfízei t|n dapánhn, e† ¡xei tà e†w
˙partismón; 29 %Ina m}pote, yéntow a[toû yemélion kaì m|
†sxúon t o w \k t el és a i , pántew o¥ yev r o û n t ew ƒrjvntai
\mpaízein a[t!, 30 légontew, –ti O˚tow ` ƒnyrvpow ærjato
o†kodomeîn, kaì o[k Êsxusen \ktelésai. 31 (H tíw basileùw
poreuómenow sumbaleîn e^ tér~ basileî e†w pólemon o[xì
kayísaw prôton bouleúetai e† dunatów \stin \n déka xiliásin
˙pantêsai t! metà eÊkosi xiliádvn \rxomén~ \p' a[tón; 32 E†
dè m}ge, ¡ti pórrv a[toû ªntow, presbeían ˙posteílaw \rvtÅ
tà pròw e†r}nhn. 33 O%utvw o{n pâw \j ømôn $ow o[k ˙potássetai
pâsin toîw eâutoû øpárxousin, o[ dúnataí mou eÂnai mayht}w.
34
Kalòn tò ßlaw: \àn dè tò ßlaw mvrany_, \n tíni
˙rtuy}setai; 35 O·te e†w gên o·te e†w koprían e·yetón \stin:
¡jv bállousin a[tó. Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.
15 )Hsan dè \ggízontew a[t! pántew o¥ telônai kaì o¥

a^ martvloí, ˙koúein a[toû. 2 Kaì diegógguzon o¥
Farisaîoi kaì o¥ grammateîw légontew –ti O˚tow a^martvloùw
prosdéxetai, kaì sunesyíei a[toîw.
3
EÂpen dè pròw a[toùw t|n parabol|n taúthn, légvn, 4 Tíw
ƒnyrvpow \j ømôn ¡xvn e^katòn próbata, kaì ˙polésaw ¢n \j
a[tôn, o[ kataleípei tà \nen}konta \nnéa \n t_ \r}m~, kaì
poreúetai \pì tò ˙polvlów, £vw e%ur+ a[tó; 5 Kaì eørWn
\pitíyhsin \pì toùw v* mouw eâutoû xaírvn. 6 kaì \lyWn e†w tòn
oÂkon, sugkaleî toùw fílouw kaì toùw geítonaw, légvn a[toîw,
Sugxárhté moi, –ti e˚ron tò próbatón mou tò ˙polvlów.
7
Légv ømîn –ti o%u tvw xarà ¡stai \n t! o[ran! \pì e^nì
a^ martvl! metanooûnti, (h \pì \nen}konta \nnéa dikaíoiw,
o®tinew o[ xreían ¡xousin metanoíaw.
14.28 ` ♦— 14.34 Kalòn ♦ Kalòn o{n

14.28 tà ♦ — 14.34 dè ♦ dè kaì
14.29 \mpaízein a[t! ♦ a[t! \mpaízein 15.1 \ggízontew a[t! ♦ a[t!
14.31 sumbaleîn e^tér~ basileî ♦ e^tér~ \ggízontew
basileî sumbaleîn 15.2 Farisaîoi ♦ te Farisaîoi
14.31 bouleúetai ♦ bouleúsetai 15.4 ¢n \j a[tôn ♦ \j a[tôn ¢n
14.31 ˙pantêsai ♦ øpantêsai 15.5 eâutoû ♦ a[toû

14.32 m}ge ♦ m} ge 15.7 ¡stai \n t! o[ran! ♦ \n t!
14.32 pórrv a[toû ♦ a[toû pórrv o[ran! ¡stai
14.33 mou eÂnai ♦ eÂnaí mou
164
NVT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVT
8
(H tíw gun| draxmàw ¡xousa déka, \àn ˙polés+ draxm|n
mían, o[xì ßptei lúxnon, kaì saroî t|n o†kían, kaì zhteî
\pimelôw £vw –tou e%ur+; 9 Kaì eøroûsa sugkaleîtai tàw fílaw
kaì tàw geítonaw, légousa, Sugxárhté moi, –ti e˚ron t|n
draxm|n ÷n ˙pQlesa. 10 O%utvw, légv ømîn, xarà gínetai
\nQpion tôn ˙ggélvn toû yeoû \pì e^nì a^martvl! metanooûnti.
11
EÂpen dé, *Anyrvpów tiw eÂxen dúo u¥oúw: 12 kaì eÂpen `
neQterow a[tôn t! patrí, Páter, dów moi tò \pibállon mérow
têw o[síaw. Kaì dieîlen a[toîw tòn bíon. 13 Kaì met' o[ pollàw
=méraw sunagagWn ßpanta ` neQterow u¥òw ˙ped}mhsen e†w
xQran makrán, kaì \keî dieskórpisen t|n o[sían a[toû, zôn
˙sQtvw. 14 Dapan}santow dè a[toû pánta, \géneto limòw
†sxuròw katà t|n xQran \keínhn, kaì a[tòw ærjato
østereîsyai. 15 Kaì poreuyeìw \koll}yh e^nì tôn politôn têw
xQraw \keínhw: kaì ¡pemcen a[tòn e†w toùw ˙groùw a[toû
bóskein xoírouw. 16 Kaì \peyúmei gemísai t|n koilían aøtoû
˙pò tôn keratívn @n æsyion o¥ xoîroi: kaì o[deìw \dídou a[t!.
17
E†w eâutòn dè \lyWn eÂpen, Pósoi mísyioi toû patrów mou
perisseúousin ƒrtvn, \gW dè lim! ˙póllumai: 18 ˙nastàw
poreúsomai pròw tòn patéra mou, kaì \rô a[t!, Páter,
%hmarton e†w tòn o[ranòn kaì \nQpión sou: 19 kaì o[kéti e†mì
ƒjiow klhyênai u¥ów sou: poíhsón me qw £na tôn misyívn sou.
20
Kaì ˙nastàw ‘lyen pròw tòn patéra a[toû. *Eti dè a[toû patéra eâutoû
makràn ˙péxo n t o w, eÂ d en a[tòn ` pat|r a[toû, kaì

\splagxnísyh, kaì dramWn \pépesen \pì tòn tráxhlon a[toû,
kaì katefílhsen a[tón. 21 EÂpen dè a[t! ` u¥ów, Páter,
%hmarton e†w tòn o[ranòn kaì \nQpión sou, kaì o[kéti e†mì
ƒjiow klhyênai u¥ów sou. 22 EÂpen dè ` pat|r pròw toùw
doúlouw a[toû, &Ejenégkate t|n stol|n t|n prQthn kaì
\ndúsate a[tón, kaì dóte daktúlion e†w t|n xeîra a[toû, kaì
øpod}mata e†w toùw pódaw: 23 kaì \négkantew tòn mósxon tòn
15.8 –tou ♦ o˚ 15.17 perisseúousin ♦ perisseúontai

15.9 sugkaleîtai ♦ sugkaleî 15.17 ˙póllumai ♦ @de ˙póllumai
15.9 tàw geítonaw ♦ geítonaw 15.19 kaì ♦ —
15.10 xarà gínetai ♦ gínetai xarà 15.20 patéra a[toû ♦ patéra eâutoû
15.12 Kaì dieîlen ♦ Ô dè dieîlen 15.21 a[t! ` u¥ów ♦ ` u¥òw a[t!
15.13 ßpanta ♦ pánta 15.21 kaì o[kéti ♦ o[kéti

15.14 †sxuròw ♦ †sxurà 15.22 &Ejenégkate t|n ♦ Taxù
15.16 gemísai t|n koilían aøtoû ˙pò ♦ \jenégkate
xortasyênai \k 15.23 \négkantew ♦ férete
15.17 eÂpen ♦ ¡fh
165
NVU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVU
siteutòn yúsate, kaì fagóntew e[franyômen: 24 –ti o˚tow `

u¥ów mou nekròw ‘n, kaì ˙nézhsen: kaì ˙polvlWw ‘n, kaì
eøréyh. Kaì ærjanto e[fraínesyai. 25 )Hn dè ` u¥òw a[toû `
presbúterow \n ˙gr!: kaì qw \rxómenow æggisen t_ o†kíŸ,
ækousen sumfvníaw kaì xorôn. 26 Kaì proskalesámenow £na
tôn paídvn, \punyáneto tí eÊh taûta. 27 Ô dè eÂpen a[t! –ti Ô
˙delfów sou %hkei: kaì ¡yusen ` pat}r sou tòn mósxon tòn
siteutón, –ti øgiaínonta a[tòn ˙pélaben. 28 &Vrgísyh dé, kaì
o[k æyelen e†selyeîn: ` o{n pat|r a[toû \jelyWn parekálei
a[tón. 29 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen t! patrí, &Idoú, tosaûta ¡th
douleúv soi, kaì o[dépote \ntol}n sou parêlyon, kaì \moì
o[dépote ¡dvkaw ¡rifon, ®na metà tôn fílvn mou e[franyô.
30
%O te dè ` u¥ów sou o˚tow ` katafagQn sou tòn bíon metà
pornôn ‘lyen, ¡yusaw a[t! tòn mósxon tòn siteutón. 31 Ô dè
eÂpen a[t!, Téknon, sù pántote met' \moû eÂ, kaì pánta tà \mà
sá \stin. 32 E[franyênai dè kaì xarênai ¡dei: –ti ` ˙delfów
sou o˚tow nekròw ‘n, kaì ˙nézhsen: kaì ˙polvlWw ‘n, kaì
eøréyh.
16 *Elegen dè kaì pròw toùw mayhtàw a[toû, *Anyrvpów

tiw ‘n ploúsiow, $o w eÂxen o†konómon: kaì o˚tow
diebl}yh a[t! qw diaskorpízvn tà øpárxonta a[toû. 2 Kaì
fvn}saw a[tòn eÂpen a[t!, Tí toûto ˙koúv perì soû; &Apódow
tòn lógon têw o†konomíaw sou: o[ gàr dún}s+ ¡ti o†konomeîn.
3
EÂpen dè \n eâut! ` o†konómow, Tí poi}sv, –ti ` kúriów mou
˙faireîtai t|n o†konomían ˙p' \moû; Skáptein o[k †sxúv,
\paiteîn a†sxúnomai. 4 *Egnvn tí poi}sv, ®na, –tan metastayô
têw o†konomíaw, déjvntaí me e†w toùw oÊkouw a[tôn. 5 Kaì
proskalesámenow £na £kaston tôn xrevfeiletôn toû kuríou
eâutoû, ¡legen t! prQt~, Póson •feíleiw t! kurí~ mou; 6 Ô dè
eÂpen, Êkatòn bátouw \laíou. Kaì eÂpen a[t!, Déjai sou tò
grámma, kaì kayísaw taxévw grácon pent}konta. 7 *Epeita
e^tér~ eÂpen, Sù dè póson •feíleiw; Ô dè eÂpen, Êkatòn kórouw
15.24 kaì ˙polvlWw ‘n ♦ ‘n ˙polvlWw ¡zhsen kaì ˙polvlWw

15.26 eÊh ♦ ©n eÊh 16.1 mayhtàw a[toû ♦ mayhtàw
15.28 o{n ♦ dè 16.2 dún}s+ ♦ dún+
15.29 patrí ♦ patrí a[toû 16.4 têw ♦ \k têw

15.30 mósxon tòn siteutón ♦ siteutòn 16.5 xrevfeiletôn ♦ xreofeiletôn
mósxon 16.6 Kaì eÂpen ♦ Ô dè eÂpen
15.32 ˙nézhsen kaì ˙polvlWw ‘n ♦ 16.6 tò grámma ♦ tà grámmata
166
NVV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ NVV
sítou. Kaì légei a[t!, Déjai sou tò grámma, kaì grácon

•gdo}konta. 8 Kaì \p§nesen ` kúriow tòn o†konómon têw
˙dikíaw –ti fronímvw \poíhsen: –ti o¥ u¥oì toû a†ônow toútou
fronimQteroi øpèr toùw u¥oùw toû fvtòw e†w t|n geneàn t|n
eâutôn e†sin. 9 K˙gW ømîn légv, Poi}sate eâutoîw fílouw \k
toû mamvnâ têw ˙dikíaw, ®na, –tan \klíphte, déjvntai ømâw e†w
tàw a†vníouw skhnáw. 10 Ô pistòw \n \laxíst~ kaì \n poll!
pistów \stin, kaì ` \n \laxíst~ ƒdikow kaì \n poll! ƒdików
\stin. 11 E† o{n \n t! ˙dík~ mamvnÅ pistoì o[k \génesye, tò
˙lhyinòn tíw ømîn pisteúsei; 12 Kaì e† \n t! ˙llotrí~ pistoì
o[k \génesye, tò øméteron tíw ømîn dQsei; 13 O[deìw o†kéthw
dúnatai dusìn kuríoiw douleúein: (h gàr tòn £na mis}sei, kaì
tòn £teron ˙gap}sei: (h e^nòw ˙nyéj et a i , kaì toû e^térou
katafron}sei. O[ dúnasye ye! douleúein kaì mamvnÅ.
14
*Hkouon dè taûta pánta kaì o¥ Farisaîoi filárguroi
øpárxontew, kaì \jemukt}rizon a[tón. 15 Kaì eÂpen a[toîw,
Ûmeîw \ste o¥ dikaioûntew eâutoùw \nQpion tôn ˙nyrQpvn, `
dè yeòw ginQskei tàw kardíaw ømôn: –ti tò \n ˙nyrQpoiw
øchlòn bdélugma \nQpion toû yeo û . 16 Ô nómow kaì o¥
profêtai £vw &Ivánnou: ˙pò tóte = basileía toû yeo û
e[aggelízetai, kaì pâw e†w a[t|n biázetai. 17 E[kopQteron dé
\stin tòn o[ranòn kaì t|n gên parelyeîn, (h toû nómou mían
keraían peseîn. 18 Pâw ` ˙polúvn t|n gunaîka a[toû kaì
gamôn e^téran moixeúei: kaì pâw ` ˙poleluménhn ˙pò ˙ndròw
gamôn moixeúei.
19
*A n y r v p o w dé tiw ‘n ploúsiow, kaì \nedidúsketo
porfúran kaì bússon, e[frainómenow kay' =méran lamprôw.
20
Ptvxòw dé tiw ‘n •nómati Lázarow, $ow \béblhto pròw tòn
pulôna a[toû =lkvménow 21 kaì \piyumôn xortasyênai ˙pò
tôn cixívn tôn piptóntvn ˙pò têw trapézhw toû plousíou:
˙llà kaì o¥ kúnew \rxómenoi ˙péleixon tà £lkh a[toû.
22
&Egéneto dè ˙poyaneîn tòn ptvxón, kaì ˙penexyênai a[tòn
16.7 Kaì légei ♦ Légei 16.16 £vw ♦ méxri

16.7 tò grámma ♦ tà grámmata 16.18 kaì pâw ♦ kaì
16.9 K˙gW ♦ Kaì \gW 16.20 ‘n •nómati Lázarow $ow ♦ •nómati
16.9 Poi}sate eâutoîw ♦ Êautoîw Lázarow

poi}sate 16.20 =lkvménow ♦ e¥lkvménow
16.9 \klíphte ♦ \klíp+ 16.21 tôn cixívn ♦ —
16.14 kaì o¥ ♦ o¥ 16.21 ˙péleixon ♦ \péleixon
167
OMM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMM
øpò tôn ˙ggélvn e†w tòn kólpon &Abraám: ˙péyanen dè kaì `

ploúsiow, kaì \táfh. 23 Kaì \n t! %A ͅ d+ \páraw toùw
•fyalmoùw a[toû, øpárxvn \n basánoiw, `rÅ tòn &Abraàm ˙pò
makróyen, kaì Lázaron \n toîw kólpoiw a[toû. 24 Kaì a[tòw
fvn}saw eÂpen, Páter &Abraám, \léhsón me, kaì pémcon
Lázaron, ®na bác+ tò ƒkron toû daktúlou a[toû %udatow, kaì
katacúj+ t|n glôssán mou: –ti •dunômai \n t_ flogì taút+.
25
EÂpen dè &Abraám, Téknon, mn}syhti –ti ˙pélabew sù tà
˙gayá sou \n t_ zv_ sou, kaì Lázarow `moívw tà kaká: nûn dè
@de parakaleîtai, sù dè •dunâsai. 26 Kaì \pì pásin toútoiw,
meta j ù =môn kaì ømôn xásma méga \st}riktai, –pvw o¥
yélontew diabênai ¡nyen pròw ømâw m| dúnvntai, mhdè o¥
\keîyen pròw =mâw diaperôsin. 27 EÂpen dé, &Ervtô o{n se,
páter, ®na pémc+w a[tòn e†w tòn oÂkon toû patrów mou, 28 ¡xv
gàr pénte ˙delfoúw, –pvw diamartúrhtai a[toîw, ®na m| kaì
a[toì ¡lyvsin e†w tòn tópon toûton têw basánou. 29 Légei a[t!
&Abraám, *Exousin Mvséa kaì toùw prof}taw: ˙kousátvsan
a[tôn. 30 Ô dè eÂpen, O[xí, páter &Abraám: ˙ll' \án tiw ˙pò
nekrôn poreuy_ pròw a[toúw, metano}sousin. 31 EÂpen dè
a[t!, E† Mvsévw kaì tôn profhtôn o[k ˙koúousin, o[dé, \án
tiw \k nekrôn ˙nast_, peisy}sontai.
17
2
EÂpen dè pròw toùw mayhtáw, &Anéndektón \stin toû m|
\l yeî n tà skándala: o[aì dè di' o˚ ¡rxet a i .
Lusiteleî a[t! e† múlow •nikòw períkeitai perì tòn tráxhlon
a[toû, kaì ¡rriptai e†w t|n yálassan, (h ®na skandalís+ £na
tôn mikrôn toútvn. 3 Proséxete eâutoîw. &Eàn dè a^márt+ e†w
sè ` ˙delfów sou, \pitímhson a[t!: kaì \àn metano}s+, ƒfew
a[t!. 4 Kaì \àn e^ptákiw têw =méraw a^márt+ e†w sé, kaì e^ptákiw
têw =méraw \pistréc+, légvn, Metanoô, ˙f}seiw a[t!,
16.23 tòn ♦ — 17.1 m| \lyeîn tà skándala ♦ tà

16.25 sù tà ♦ tà skándala m| \lyeîn
16.26 \pì ♦ \n 17.1 o[aì dè ♦ pl|n o[aì
16.26 o¥ \keîyen ♦ \keîyen 17.2 múlow •nikòw ♦ líyow mulikòw
16.27 o{n se ♦ se o{n 17.2 £na tôn mikrôn toútvn ♦ tôn
16.29 Légei a[t! ♦ Légei dè mikrôn toútvn £na
dè a^márt+ e†w sè ♦ a^márt+
16.29 Mvséa ♦ Mvüséa 17.3

16.31 Mvsévw ♦ Mvüsévw 17.4 a^márt+ ♦ a^mart}s+
16.31 o[dé ♦ o[d' 17.4 têw =méraw \pistréc+ ♦
17.1 mayhtáw ♦ mayhtáw a[toû \pistréc+ pròw sè
168
OMN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMN
5
Kaì eÂpon o¥ ˙póstoloi t! kurí~, Prósyew =mîn pístin.
6
EÂpen dè ` kúriow, E† ¡xete pístin qw kókkon sinápevw,
\légete ©n t_ sukamín~ taút+, &EkrizQyhti, kaì futeúyhti \n
t_ yaláss+: kaì øp}kousen ©n ømîn. 7 Tíw dè \j ømôn doûlon
¡xvn ˙rotriônta (h poimaínonta, $ow e†selyónti \k toû ˙groû
\reî e[yévw, ParelyWn ˙nápese: 8 ˙ll' o[xì \reî a[t!,
Êtoímason tí deipn}sv, kaì perizvsámenow diakónei moi, £vw
fágv kaì pív: kaì metà taûta fágesai kaì píesai sú; 9 M|
xárin ¡xei t! doúl~ \keín~ –ti \poíhsen tà diataxyénta; o[
dokô. 10 O%utvw kaì ømeîw, –tan poi}shte pánta tà diataxyénta
ømîn, légete –ti Doûloi ˙xreîoí \smen: –ti o$ •feílomen &
vfeílomen
poiêsai pepoi}kamen.
11
Kaì \géneto \n t! poreúesyai a[tòn e†w Îerousal}m, kaì
a[tòw di}rxeto dià mésou Samareíaw kaì Galilaíaw. 12 Kaì
e†serxoménou a[toû eÊw tina kQmhn, ˙p}nthsan a[t! déka
leproì ƒndrew, o$i ¡sthsan pórrvyen: 13 kaì a[toì ‘ran
fvn}n, légontew, &Ihsoû, \pistáta, \léhson =mâw. 14 Kaì †dWn
eÂpen a[toîw, Poreuyéntew \pideíjate eâutoùw toîw ¥ereûsin.
Kaì \géneto \n t! øpágein a[toúw, \kayarísyhsan. 15 E<w dè \j
a[tôn, †dWn –ti †áyh, øpéstrecen, metà fvnêw megálhw
dojázvn tòn yeón: 16 kaì ¡pesen \pì prósvpon parà toùw
pódaw a[toû, e[xaristôn a[t!: kaì a[tòw ‘n Samareíthw.
17
&Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, O[xì o¥ déka \kayarísyhsan;
O¥ dè \nnéa poû; 18 O[x eøréyhsan øpostrécantew doûnai
dójan t! ye!, e† m| ` ˙llogen|w o˚tow, 19 kaì eÂpen a[t!,
&Anastàw poreúou: = pístiw sou sésvkén se.
20
&Epervthyeìw dè øpò tôn Farisaívn, póte ¡rxetai =
basileía toû yeoû, ˙pekríyh a[toîw kaì eÂpen, O[k ¡rxetai =
basileía toû yeoû metà parathr}sevw: 21 o[dè \roûsin, &Idoù
@de, æ, &Idoù \keî. &Idoù gár, = basileía toû yeoû \ntòw ømôn
\stín.
17.5 eÂpon ♦ eÂpan 17.10 –ti $o •feílomen ♦ $o vfeílomen

&
17.6 taút+ ♦ ˆtaút+˜ 17.11 a[tòn ♦ —

17.7 \reî ♦ \reî a[t! 17.11 mésou ♦ méson
17.9 xárin ¡xei ♦ ¡xei xárin 17.12 a[t! ♦ â[t!˜
17.9 \keín~ ♦ — 17.16 Samareíthw ♦ Samaríthw
17.9 o[ dokô ♦ — 17.21 &Idoù \keî ♦ &Ekeî
169
OMO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMO
22
EÂpen dè pròw toùw mayhtáw, &Eleúsontai =mérai –te
\piyum}sete mían tôn =merôn toû u¥oû toû ˙nyrQpou †deîn,
kaì o[k ªcesye. 23 Kaì \roûsin ømîn, &Idoù @de, æ, &Idoù \keî:
m| ˙pélyhte, mhdè diQjhte. 24 %V s p er gàr = ˙strap| =
˙stráptousa \k têw øp' o[ranòn e†w t|n øp' o[ranòn lámpei,
o%u tv w ¡s t a i ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ =mérŸ a[toû.
25
Prôton dè deî a[tòn pollà payeîn kaì ˙podokimasyênai
˙pò têw geneâw taúthw. 26 Kaì kayWw \géneto \n taîw =méraiw
Nôe, o%utvw ¡stai kaì \n taîw =méraiw toû u¥oû toû ˙nyrQpou.
27
*Hsyion, ¡pinon, \gámoun, \jegamízonto, ƒxri «w =méraw
e†sêlyen Nôe e†w t|n kibvtón, kaì ‘lyen ` kataklusmów, kaì
˙pQlesen ßpantaw. 28 Ô moívw kaì qw \géneto \n taîw =méraiw
LQt: æsyion, ¡pinon, “górazon, \pQloun, \fúteuon,
Œkodómoun: 29 " dè =mérŸ \jêlyen LWt ˙pò Sodómvn, ¡brejen
pûr kaì yeîon ˙p' o[ranoû, kaì ˙pQlesen ßpantaw: 30 katà
taûta ¡stai " =mérŸ ` u¥òw toû ˙nyrQpou ˙pokalúptetai.
31
&En \keín+ t_ =mérŸ, $ow ¡stai \pì toû dQmatow, kaì tà skeúh
a[toû \n t_ o†kíŸ, m| katabátv Órai a[tá: kaì ` \n t! ˙gr!
`moívw m| \pistrecátv e†w tà •písv. 32 Mnhmoneúete têw
gunaikòw LQt. 33 $O w \àn zht}s+ t|n cux|n a[toû sôsai
˙polései a[t}n: kaì $ow \àn ˙polés+ a[t|n z~ogon}sei a[t}n.
34
Légv ømîn, taút+ t_ nuktì ¡sontai dúo \pì klínhw miâw: e<w
paralhfy}setai, kaì ` £terow ˙fey}setai. 35 Dúo ¡sontai
˙l}yousai \pì tò a[tó: mía paralhfy}setai, kaì = e^ téra
˙fey}setai. 36 37 Kaì ˙pokriyéntew légousin a[t!, Poû,
kúrie; Ô dè eÂpen a[toîw, %Opou tò sôma, \keî sunaxy}sontai
o¥ ˙etoí.
17.23 @de æ &Idoù \keî ♦ \keî ˆæ˜ &Idoù 17.31 t! ♦ —

@de 17.33 sôsai ♦ peripoi}sasyai
17.24 = ˙stráptousa ♦ ˙stráptousa 17.33 kaì $ow \àn ♦ $ow d' ©n
17.24 øp' o[ranòn e†w ♦ øpò tòn 17.33 ˙polés+ a[t|n ♦ ˙polés+
o[ranòn e†w 17.34 e<w paralhfy}setai ♦ ` e<w
17.24 \n t_ =mérŸ a[toû ♦ ˆ\n t_ =mérŸ paralhmfy}setai
a[toû˜ 17.35 Dúo ¡sontai ♦ *Esontai dúo
17.27 \jegamízonto ♦ \gamízonto 17.35 mía paralhfy}setai kaì = ♦ =
17.27 ßpantaw ♦ pántaw mía paralhmfy}setai = dè

17.28 kaì qw ♦ kayWw 17.37 sunaxy}sontai o¥ ˙etoí ♦ kaì o¥
17.29 ßpantaw ♦ pántaw ˙etoì \pisunaxy}sontai
17.30 taûta ♦ tà a[tà
170
OMP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMP
18 *Elegen dè kaì parabol|n a[toîw pròw tò deîn pántote

proseúxesyai, kaì m| \kkakeîn, 2 légvn, Krit}w tiw ‘n
¡n tini pólei, tòn yeòn m| foboúmenow, kaì ƒnyrvpon m|
\ntrepómenow: 3 x}ra dè ‘n \n t_ pólei \keín+, kaì ærxeto pròw
a[tón, légousa, &Ekdíkhsón me ˙pò toû ˙ntidíkou mou. 4 Kaì
o[k “yélhsen \pì xrónon: metà dè taûta eÂpen \n eâut!, E† kaì
tòn yeòn o[ foboûmai, kaì ƒnyrvpon o[k \ntrépomai: 5 diá ge
tò paréxein moi kópon t|n x}ran taúthn, \kdik}sv a[t}n, ®na
m| e†w télow \rxoménh øpopiáz+ me. 6 EÂpen dè ` kúriow,
&Akoúsate tí ` krit|w têw ˙dikíaw légei. 7 Ô dè yeòw o[ m|
poi}s+ t|n \kdíkhsin tôn \klektôn a[toû tôn boQntvn pròw poi}sei
a[tòn =méraw kaì nuktów, kaì makroyumôn \p' a[toîw; 8 Légv

ømîn –ti poi}sei t|n \kdíkhsin a[tôn \n táxei. Pl|n ` u¥òw toû
˙nyrQpou \lyWn Óra eør}sei t|n pístin \pì têw gêw;
9
EÂpen dè prów tinaw toùw pepoiyótaw \f' eâutoîw –ti e†sìn
díkaioi, kaì \jouyenoûntaw toùw loipoúw, t|n parabol|n
taúthn: 10 *A n y r v p o i dúo ˙nébhsan e†w tò ¥eròn
proseújasyai: ` e<w Farisaîow, kaì ` £terow telQnhw. 11 Ô
Farisaîow stayeìw pròw eâutòn taûta proshúxeto, Ô yeów,
e[xaristô soi –ti o[k e†mì v % sper o¥ loipoì tôn ˙nyrQpvn,
ßrpagew, ƒdikoi, moixoí, (h kaì qw o˚tow ` telQnhw. 12 Nhsteúv
dìw toû sabbátou, ˙podekatô pánta –sa ktômai. 13 Kaì `
telQnhw makróyen e^stWw o[k æyelen o[dè toùw •fyalmoùw e†w
tòn o[ranòn \pârai, ˙ll' ¡tupten e†w tò stêyow a[toû, légvn,
Ô yeów, ¥lásyhtí moi t! a^ martvl!. 14 Légv ømîn, katébh
o˚tow dedikaivménow e†w tòn oÂkon a[toû (h gàr \keînow: –ti pâw
` øcôn eâutòn tapeinvy}setai, ` dè tapeinôn eâutòn
øcvy}setai.
15
Proséferon dè a[t! kaì tà bréfh, ®na a[tôn ßpthtai:
†dóntew dè o¥ mayhtaì \petímhsan a[toîw. 16 Ô dè &Ihsoûw
proskalesámenow a[tà eÂpen, *Afete tà paidía ¡rxesyai prów
18.1 kaì parabol|n ♦ parabol|n 18.9 prów ♦ kaì prów

18.1 proseúxesyai ♦ proseúxesyai 18.13 Kaì ` ♦ ` dè
a[toùw 18.13 e†w tòn o[ranòn \pârai ♦ \pârai
18.1 \kkakeîn ♦ \gkakeîn e†w tòn o[ranòn
18.4 “yélhsen ♦ æyelen 18.13 ¡tupten e†w ♦ ¡tupten
18.4 kaì ƒnyrvpon o[k ♦ o[dè (

18.14 h gàr \keînow ♦ par' \keînon
ƒnyrvpon 18.15 \petímhsan ♦ \petímvn
18.5 øpopiáz+ ♦ øpvpiáz+ 18.16 proskalesámenow a[tà eÂpen ♦
18.7 pròw a[tòn ♦ a[t! prosekalésato a[tà légvn
18.7 makroyumôn ♦ makroyumeî
171
OMQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMQ
me, kaì m| kvlúete a[tá: tôn gàr toioútvn \stìn = basileía

toû yeoû. 17 &Am|n légv ømîn, $ow \àn m| déjhtai t|n basileían
toû yeoû qw paidíon, o[ m| e†sély+ e†w a[t}n.
18
Kaì \phrQthsén tiw a[tòn ƒrxvn, légvn, Didáskale
˙gayé, tí poi}saw zv|n a†Qnion klhronom}sv; 19 EÂpen dè
a[t! ` &Ihsoûw, Tí me légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, `
yeów. 20 Tàw \ntolàw oÂdaw, M| moixeús+w, m| foneús+w, m|
kléc+w, m| ceudomartur}s+w, tíma tòn patéra sou kaì t|n
mhtéra sou. 21 Ô dè eÂpen, Taûta pánta \fulajámhn \k
neóthtów mou. 22 &Akoúsaw dè taûta ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, *Eti
£n soi leípei: pánta –sa ¡xeiw pQlhson, kaì diádow ptvxoîw,
kaì £jeiw yhsauròn \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi.
23
Ô dè ˙koúsaw taûta perílupow \géneto: ‘n gàr ploúsiow
sfódra. 24 &IdWn dè a[tòn ` &Ihsoûw perílupon genómenon
eÂpen, Pôw duskólvw o¥ tà xr}mata ¡xontew e†seleúsontai e†w
t|n basileían toû yeoû. 25 E[kopQteron gár \stin kámhlon
dià trumaliâw ]afídow e†selyeî n , (h ploúsion e†w t|n
basileían toû yeoû e†selyeîn. 26 EÂpon dè o¥ ˙koúsantew, Kaì
tíw dúnatai svyênai; 27 Ô dè eÂpen, Tà ˙dúnata parà
˙nyrQpoiw dunatá \stin parà t! ye!. 28 EÂpen dè Pétrow,
&Idoú, =meîw ˙f}kamen pánta, kaì “kolouy}samén soi. 29 Ô dè
eÂpen a[toîw, &Am|n légv ømîn –ti o[deíw \stin $ow ˙fêken
o†kían, (h goneîw, (h ˙delfoúw, (h gunaîka, (h tékna, £neken têw
basileíaw toû yeoû, 30 $ow o[ m| ˙poláb+ pollaplasíona \n
t! kair! toút~, kaì \n t! a†ôni t! \rxomén~ zv|n a†Qnion.
31
ParalabWn dè toùw dQdeka, eÂpen pròw a[toúw, &Idoú,
˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì telesy}setai pánta tà
gegramména dià tôn profhtôn t! u¥! toû ˙nyrQpou.
32
Paradoy}setai gàr toîw ¡ynesin, kaì \mpaixy}setai, kaì
18.17 \àn ♦ ©n belónhw

18.20 mhtéra sou ♦ mhtéra 18.26 EÂpon ♦ EÂpan
18.21 \fulajámhn ♦ \fúlaja 18.27 \stin parà t! ye! ♦ parà t! ye!
18.21 mou ♦ — \stin
18.22 taûta ♦ — 18.28 Pétrow ♦ ` Pétrow
18.22 o[ran! ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw 18.28 ˙f}kamen pánta kaì ♦ ˙féntew
18.23 \géneto ♦ \gen}yh tà Êdia
18.24 perílupon genómenon ♦ 18.29 goneîw ♦ gunaîka
ˆperílupon genómenon˜ 18.29 gunaîka ♦ goneîw

18.24 e†seleúsontai ♦ — 18.30 o[ m| ˙poláb+ ♦ o[xì m|
18.24 yeoû ♦ yeoû e†sporeúontai ˆ˙po˜láb+
18.25 trumaliâw ]afídow ♦ tr}matow 18.31 Îerosóluma ♦ &Ierousal}m
172
OMR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMR
øbrisy}setai, kaì \mptusy}setai, 33 kaì mastigQsantew

˙poktenoûsin a[tón: kaì t_ =mérŸ t_ trít+ ˙nast}setai.
34
Kaì a[toì o[dèn toútvn sunêkan, kaì ‘n tò ]êma toûto
kekrumménon ˙p' a[tôn, kaì o[k \gínvskon tà legómena.
35
&Egéneto dè \n t! \ggízein a[tòn e†w &IerixQ, tuflów tiw
\káyhto parà t|n `dòn prosaitôn: 36 ˙koúsaw dè ªxlou
diaporeuoménou, \punyáneto tí eÊh toûto. 37 &Ap}ggeilan dè
a[t! –ti &Ihsoûw ` Nazvraîow parérxetai. 38 Kaì \bóhsen,
légvn, &Ihsoû, u¥è Dauíd, \léhsón me. 39 Kaì o¥ proágontew
\petímvn a[t! ®na sivp}s+: a[tòw dè poll! mâllon ¡krazen,
U¥è Dauíd, \léhsón me. 40 Stayeìw dè ` &Ihsoûw \kéleusen
a[tòn ˙xyênai pròw a[tón: \ggísantow dè a[toû \phrQthsen
a[tón, 41 légvn, Tí soi yéleiw poi}sv; Ô dè eÂpen, Kúrie, ®na
˙nablécv. 42 Kaì ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Anáblecon: = pístiw
sou sésvkén se. 43 Kaì paraxrêma ˙néblecen, kaì “koloúyei
a[t!, dojázvn tòn yeón: kaì pâw ` laòw †dWn ¡dvken aÂnon t!
ye!.
19 Kaì e†selyWn di}rxeto t|n &IerixQ. 2 Kaì †doú, ˙n|r

•nómati kaloúmenow Zakxaîow, kaì a[tòw ‘n
˙rxitelQnhw, kaì o˚tow ‘n ploúsiow. 3 Kaì \z}tei †deîn tòn
&Ihsoûn tíw \stin, kaì o[k “dúnato ˙pò toû ªxlou, –ti t_
=likíŸ mikròw ‘n. 4 Kaì prodramWn ¡mprosyen ˙nébh \pì
sukomvraían ®na Êd+ a[tón: –ti \keínhw ¡mellen diérxesyai. di' \keínhw
5
Kaì qw ‘lyen \pì tòn tópon, ˙nablécaw ` &Ihsoûw eÂden
a[tón, kaì eÂpen pròw a[tón, Zakxaîe, speúsaw katábhyi:
s}meron gàr \n t! oÊk~ sou deî me meînai. 6 Kaì speúsaw
katébh, kaì øpedéjato a[tòn xaírvn. 7 Kaì †dóntew pántew
diegógguzon, légontew –ti Parà a^martvl! ˙ndrì e†sêlyen
katalûsai. 8 Stayeìw dè Zakxaîow eÂpen pròw tòn kúrion,
&Idoú, tà =mísh tôn øparxóntvn mou, kúrie, dídvmi toîw
ptvxoîw: kaì eÊ tinów ti \sukofánthsa, ˙podídvmi tetraploûn.
9
EÂpen dè pròw a[tòn ` &Ihsoûw –ti S}meron svthría t! oÊk~
18.35 prosaitôn ♦ \paitôn 19.4 ¡mellen ♦ æmellen

18.39 sivp}s+ ♦ sig}s+ 19.5 eÂden a[tón kaì ♦ —
18.41 légvn ♦ — 19.8 =mísh ♦ =mísiá mou

19.2 o˚tow ‘n ♦ a[tòw 19.8 mou kúrie ♦ kúrie
19.4 ¡mprosyen ♦ e†w tò ¡mprosyen 19.8 dídvmi toîw ptvxoîw ♦ toîw
19.4 sukomvraían ♦ sukomoréan ptvxoîw dídvmi
173
OMS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMS
toút~ \géneto, kayóti kaì a[tòw u¥òw &Abraám \stin. 10 )Hlyen

gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou zhtêsai kaì sôsai tò ˙polvlów.
11
&Akouóntvn dè a[tôn taûta, prosyeìw eÂpen parabol}n,
dià tò \ggùw a[tòn eÂnai Îerousal}m, kaì dokeîn a[toùw –ti
paraxrêma méllei = basileía toû yeo û ˙nafaínesyai.
12
EÂpen o{n, *Anyrvpów tiw e[gen|w \poreúyh e†w xQran
makrán , labeîn e^ aut! basileían, kaì øpostrécai.
13
Kalésaw dè déka doúlouw eâutoû, ¡dvken a[toîw déka mnâw,
kaì eÂpen pròw a[toúw, Pragmateúsasye £vw ¡rxomai. 14 O¥ dè
polîtai a[toû \mísoun a[tón, kaì ˙pésteilan presbeían
•písv a[toû, légontew, O[ yélomen toûton basileûsai \f'
=mâw. 15 Kaì \géneto \n t! \panelyeîn a[tòn labónta t|n
eÂpen basileían, kaì eÂpen fvnhyênai a[t! toùw doúlouw toútouw,
o<w ¡dvken tò ˙rgúrion, ®na gn! tíw tí diepragmateúsato.
16
Paregéneto dè ` prôtow, lég v n , Kúrie, = mnâ sou
proseirgásato déka mnâw. 17 Kaì eÂpen a[t!, E{, ˙gayè doûle:
–ti \n \laxíst~ pistòw \génou, Êsyi \jousían ¡xvn \pánv déka
pólevn. 18 Kaì ‘lyen ` deúterow, légvn, Kúrie, = mnâ sou
\poíhsen pénte mnâw. 19 EÂpen dè kaì toút~, Kaì sù gínou
\pánv pénte pólevn. 20 Kaì £terow ‘lyen, légvn, Kúrie, †doú, =
mnâ sou, ÷n eÂxon ˙pokeiménhn \n soudarí~: 21 \foboúmhn gár
se, –ti ƒnyrvpow a[sthròw eÂ: aÊreiw $o o[k ¡yh k a w, kaì
yerízeiw $o o[k ¡speiraw. 22 Légei dè a[t!, &Ek toû stómatów
so u krinô se, ponhrè doûle. *H ͅ dei w –ti \gW ƒnyrvpow
a[sthrów e†mi, aÊrvn $o o[k ¡yhka, kaì yerízvn $o o[k ¡speira:
23
kaì dià tí o[k ¡dvkáw tò ˙rgúrión mou \pì trápezan, kaì \gW
\lyWn sùn tók~ ©n ¡praja a[tó; 24 Kaì toîw parestôsin eÂpen,
*Arate ˙p' a[toû t|n mnân, kaì dóte t! tàw déka mnâw ¡xonti.
25
Kaì eÂpon a[t!, Kúrie, ¡xei déka mnâw. 26 Légv gàr ømîn, –ti
pantì t! ¡xonti doy}setai: ˙pò dè toû m| ¡xontow, kaì $o ¡xei
19.11 a[tòn eÂnai Îerousal}m ♦ eÂnai kúrie

&Ierousal|m a[tòn 19.19 gínou \pánv ♦ \pánv gínou
19.13 £vw ♦ \n > 19.20 £terow ♦ ` £terow
19.15 ¡dvken ♦ dedQkei 19.22 dè ♦ —
19.15 gn! tíw tí diepragmateúsato ♦ 19.23 tò ˙rgúrión mou ♦ mou tò
gnoî tí diepragmateúsanto ˙rgúrion
19.16 proseirgásato déka ♦ déka 19.23 kaì \gW ♦ k˙gW
proshrgásato 19.23 ¡praja a[tó ♦ a[tò ¡praja

19.17 E{ ♦ E{ge 19.25 eÂpon ♦ eÂpan
19.18 Kúrie = mnâ sou ♦ ^H mnâ sou 19.26 gàr ♦ —
174
OMT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMT
˙ry}setai ˙p' a[toû. 27 Pl|n toùw \xyroúw mou \keínouw, toùw

m| yel}santáw me basileûsai \p' a[toúw, ˙gágete @de, kaì
katasfájate ¡mprosyén mou.
28
Kaì e†pWn taûta, \poreúeto ¡mprosyen, ˙nabaínvn e†w
Îerosóluma.
29
Kaì \géneto qw æggisen e†w Bhysfag| kaì Bhyanían Bhyfag|
pròw tò ªrow tò kaloúmenon &Elaiôn, ˙pésteilen dúo tôn

mayhtôn a[toû, 30 e†pQn, Ûpágete e†w t|n katénanti kQmhn:
\n " e†sporeuómenoi eør}sete pôlon dedeménon, \f' $on o[deìw
pQpote ˙nyrQpvn \káyisen: lúsantew a[tòn ˙gágete. 31 Kaì
\án tiw ømâw \rvtÅ, Dià tí lúete; O%utvw \reîte a[t! –ti Ô
kúriow a[toû xreían ¡xei. 32 &Apelyóntew dè o¥ ˙pestalménoi
e˚ron kayWw eÂpen a[toîw. 33 Luóntvn dè a[tôn tòn pôlon,
eÂpon o¥ kúrioi a[toû pròw a[toúw, Tí lúete tòn pôlon; 34 O¥ dè
eÂpon, Ô kúriow a[toû xreían ¡xei. 35 Kaì ægagon a[tòn pròw
tòn &Ihsoûn: kaì \pirrícantew eâutôn tà ¥mátia \pì tòn pôlon,
\p eb í b a s a n tòn &Ihsoûn. 36 Poreuoménou dè a[toû,
øpestrQnnuon tà ¥mátia a[tôn \n t_ `d!. 37 &Eggízontow dè
a[toû ædh pròw t_ katabásei toû ªrouw tôn &Elaiôn, ærjanto
ßpan tò plêyow tôn mayhtôn xaírontew a†neîn tòn yeòn fvn_
megál+ perì pasôn @n eÂdon dunámevn, 38 légontew,
E[loghménow ` \rxómenow basileùw \n •nómati kuríou:
e†r}nh \n o[ran!, kaì dója \n øcístoiw.
39
Kaí tinew tôn Farisaívn ˙pò toû ªxlou eÂpon pròw
a[tón, Didáskale, \pitímhson toîw mayhtaîw sou. 40 Kaì
˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Légv ømîn –ti, \àn o˚toi sivp}svsin,
o¥ líyoi kekrájontai.
41
Kaì qw æggisen, †dWn t|n pólin, ¡klausen \p' a[t_,
42
légvn –ti E† ¡gnvw kaì sú, kaí ge \n t_ =mérŸ sou taút+, tà
19.26 ˙p' a[toû ♦ — \pirícantew a[tôn

19.27 \keínouw ♦ toútouw 19.38 basileùw ♦ ` basileùw
19.27 ¡mprosyén ♦ a[toùw ¡mprosyén 19.38 e†r}nh \n o[ran! ♦ \n o[ran!
19.29 Bhysfag| kaì Bhyanían ♦ e†r}nh
Bhyfag| kaì Bhyaníaˆn˜ 19.39 eÂpon ♦ eÂpan
19.29 a[toû ♦ — 19.40 a[toîw ♦ —
19.30 e†pQn ♦ légvn 19.40 –ti ♦ —
19.30 lúsantew ♦ kaì lúsantew 19.40 sivp}svsin ♦ sivp}sousin

19.31 a[t! ♦ — 19.40 kekrájontai ♦ krájousin
19.33 eÂpon ♦ eÂpan 19.41 a[t_ ♦ a[t}n
19.34 eÂpon ♦ eÂpan –ti 19.42 kaì sú kaí ge ♦ —
19.35 \pirrícantew eâutôn ♦ 19.42 sou taút+ ♦ taút+ kaì sù
175
OMU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMU
pròw e†r}nhn sou: nûn dè \krúbh ˙pò •fyalmôn sou. 43 %O ti

%h jousin =mérai \pì sé, kaì peribaloûsin o¥ \xyr o í sou
xáraká soi, kaì perikuklQsousín se, kaì sunéjousín se
pántoyen, 44 kaì \dafioûsín se kaì tà tékna sou \n soí, kaì
o[k ˙f}sousin \n soì líyon \pì líy~: ˙ny' @n o[k ¡gnvw tòn
kairòn têw \piskopêw sou.
45
Kaì e†selyWn e†w tò ¥erón, ærjato \kbállein toùw
pvloûntaw \n a[t! kaì ˙gorázontaw, 46 légvn a[toîw,
Gégraptai, Ô oÂków mou oÂkow proseuxêw \stín: ømeîw dè a[tòn
\poi}sate sp}laion l+stôn. 47 Kaì ‘n didáskvn tò kay'
=méran \n t! ¥er!: o¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw \z}toun
a[tòn ˙polésai, kaì o¥ prôtoi toû laoû: 48 kaì o[x e%uriskon
tò tí poi}svsin, ` laòw gàr ßpaw \jekrémato a[toû ˙koúvn.
20 Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn \keínvn, didáskontow

a[toû tòn laòn \n t! ¥er! kaì e[aggelizoménou,
\pésthsan o¥ ¥ereîw kaì o¥ grammateîw sùn toîw presbutéroiw,
2
kaì e†pòn pròw a[tón, légontew, E†pè =mîn, \n poíŸ \jousíŸ
taûta poieîw, (h tíw \stin ` doúw soi t|n \jousían taúthn;
3
&Apokriyeìw dè eÂpen pròw a[toúw, &Ervt}sv ømâw k˙gW £na
lógon, kaì eÊpaté moi: 4 Tò báptisma &Ivánnou \j o[ranoû ‘n,
(h \j ˙nyrQpvn; 5 O¥ dè sunelogísanto pròw eâutoúw, légontew
–ti &Eàn eÊpvmen, &Ej o[ranoû, \reî, Dià tí o[k \pisteúsate
a[t!; 6 &E à n dè eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn, pâw ` laòw
kataliyásei =mâw: pepeisménow gár \stin &Ivánnhn prof}thn
eÂnai. 7 Kaì ˙pekríyhsan m| e†dénai póyen. 8 Kaì ` &Ihsoûw
eÂpen a[toîw, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô.
9
*Hrjato dè pròw tòn laòn légein t|n parabol|n taúthn:
*Anyrvpow \fúteusen ˙mpelôna, kaì \jédoto a[tòn gevrgoîw,
kaì ˙ped}mhsen xrónouw ¥kanoúw: 10 kaì \n kair! ˙pésteilen
pròw toùw gevrgoùw doûlon, ®na ˙pò toû karpoû toû
19.42 e†r}nhn sou ♦ e†r}nhn 20.1 ¥ereîw ♦ ˙rxiereîw

19.43 peribaloûsin ♦ parembaloûsin 20.2 e†pòn pròw a[tón légontew E†pè ♦
19.44 \n soì líyon \pì líy~ ♦ líyon \pì eÂpan légontew pròw a[tón E†pòn
líyon \n soí 20.3 £na ♦ —
19.45 \n a[t! kaì ˙gorázontaw ♦ — 20.6 pâw ` laòw ♦ ` laòw ßpaw
19.46 Ô ♦ Kaì ¡stai ` 20.9 \fúteusen ♦ ˆtiw˜ \fúteusen

19.46 \stín ♦ — 20.9 \jédoto ♦ \jédeto
20.1 \keínvn ♦ — 20.10 \n ♦ —
176
OMV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OMV
˙mpelônow dôsin a[t!: o¥ dè gevrgoì deírantew a[tòn

\japésteilan kenón. 11 Kaì proséyeto pémcai £teron doûlon:
o¥ dè k˙keînon deírantew kaì ˙timásantew, \japésteilan
kenón. 12 Kaì proséyeto pémcai tríton: o¥ dè kaì toûton
traumatísantew \jébalon. 13 EÂpen dè ` kúriow toû
˙mpelônow, Tí poi}sv; Pémcv tòn u¥ón mou tòn ˙gaphtón:
Êsvw toûton †dóntew \ntrap}sontai. 14 &Idóntew dè a[tòn o¥
gevrgoì dielogízonto pròw eâutoúw, légontew, O˚tów \stin `
klhronómow: deûte, ˙pokteínvmen a[tón, ®na =môn génhtai =
klhronomía. 15 Kaì \kbalóntew a[tòn ¡jv toû ˙mpelônow,
˙pékteinan. Tí o{n poi}sei a[toîw ` kúriow toû ˙mpelônow;
16
&Eleúsetai kaì ˙polései toùw gevrgoùw toútouw, kaì dQsei
tòn ˙mpelôna ƒlloiw. &Akoúsantew dè eÂpon, M| génoito. 17 Ô
dè \mblécaw a[toîw eÂpen, Tí o{n \stin tò gegramménon toûto,
Líyon $on ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w
kefal|n gvníaw; 18 Pâw ` pesWn \p' \keînon tòn líyon,
sunylasy}setai: \f' $on d' ©n pés+, likm}sei a[tón.
19
Kaì \z}thsan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw \pibaleîn
\p ' a[tòn tàw xeî r a w \n a[t_ t_ v% rŸ, kaì \fob}yhsan:
¡gnvsan gàr –ti pròw a[toùw t|n parabol|n taúthn eÂpen.
20
Kaì parathr}santew ˙pésteilan \gkayét o u w,
^
øpokrinoménouw e autoùw dikaíouw eÂnai, ®na \pilábvntai
a[toû lógou, e†w tò paradoûnai a[tòn t_ ˙rx_ kaì t_ \jousíŸ
toû =gemónow. 21 Kaì \phrQthsan a[tón, légontew, Didáskale,
oÊdamen –ti •ryôw légeiw kaì didáskeiw, kaì o[ lambáneiw
prósvpon, ˙ll' \p' ˙lhyeíaw t|n `dòn toû yeoû didáskeiw.
22
*Ejestin =mîn Kaísari fóron doûnai, (h o·; 23 Katano}saw
dè a[tôn t|n panourgían, eÂpen pròw a[toúw, Tí me peirázete;
24
&Epideíjaté moi dhnárion: tínow ¡xei e†kóna kaì \pigraf}n;
&Apokriyéntew dè eÂpon, Kaísarow. 25 Ô dè eÂpen a[toîw,
20.10 dôsin ♦ dQsousin 20.19 \fob}yhsan ♦ \fob}yhsan tòn

20.10 deírantew a[tòn \japésteilan ♦ laón
\japésteilan a[tòn deírantew 20.19 t|n parabol|n taúthn eÂpen ♦
20.11 pémcai £teron ♦ £teron pémcai eÂpen t|n parabol|n taúthn
20.12 pémcai tríton ♦ tríton pémcai %
20.20 e†w tò ♦ vste
20.13 †dóntew ♦ — 20.22 =mîn ♦ =mâw
20.14 eâutoúw ♦ ˙ll}louw 20.23 Tí me peirázete ♦ —
20.14 deûte ♦ — 20.24 &Epideíjaté ♦ Deíjaté

20.16 eÂpon ♦ eÂpan 20.24 &Apokriyéntew dè eÂpon ♦ O¥ dè
20.19 ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw ♦ eÂpan
grammateîw kaì o¥ ˙rxiereîw 20.25 a[toîw ♦ pròw a[toúw
177
ONM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONM
&Apódote toínun tà Kaísarow Kaísari, kaì tà toû yeoû t! ye!.

26
Kaì o[k Êsxusan \pilabésyai a[toû ]}matow \nantíon toû
laoû: kaì yaumásantew \pì t_ ˙pokrísei a[toû, \síghsan.
27
Proselyóntew dé tinew tôn Saddoukaívn, o¥
˙nt i l ég o n t ew ˙nástasin m| eÂnai, \phrQthsan a[tón,
28
légontew, Didáskale, Mvsêw ¡gracen =mîn, \án tinow
˙delfòw ˙poyán+ ¡xvn gunaîka, kaì o˚tow ƒteknow ˙poyán+,
®na láb+ ` ˙delfòw a[toû t|n gunaîka, kaì \janast}s+
spérma t! ˙delf! a[toû. 29 Êptà o{n ˙delfoì ‘san: kaì `
prôtow labWn gunaîka, ˙péyanen ƒteknow: 30 kaì ¡laben `
deúterow t|n gunaîka, kaì oøtòw ˙péyanen ƒteknow. 31 Kaì `
trítow ¡laben a[t|n qsaútvw. ^Vsaútvw dè kaì o¥ e^ptá: o[
katélipon tékna, kaì ˙péyanon. 32 %Usteron dè pántvn
˙péyanen kaì = gun}. 33 &En t_ o{n ˙nastásei, tínow a[tôn
gí n et a i gun}; O¥ gàr e^ptà ¡sxon a[t|n gunaîka. 34 Kaì
˙pokriyeìw eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, O¥ u¥oì toû a†ônow toútou
gamoûsin kaì \kgamískontai: 35 o¥ dè katajivyéntew toû
a†ônow \keínou tuxeîn kaì têw ˙nastásevw têw \k nekrôn o·te
gamoûsin o·te \kgamízontai: 36 o·te gàr ˙poyaneîn ¡ti
dúnantai: †sággeloi gár e†sin, kaì u¥oí e†sin toû yeoû, têw
˙nastásevw u¥oì ªntew. 37 %O ti dè \geírontai o¥ nekroí, kaì
Mvüsêw Mvsêw \m}nusen \pì têw bátou, qw légei, Kúrion tòn yeòn
&Abraàm kaì tòn yeòn &Isaàk kaì tòn yeòn &IakQb. 38 yeòw dè
o[k ¡stin nekrôn, ˙llà zQntvn: pántew gàr a[t! zôsin.
39
&Apokriyéntew dé tinew tôn grammatévn eÂpon, Didáskale,
kalôw eÂpaw. 40 O[kéti dè \tólmvn \pervtÅn a[tòn o[dén.
41
EÂpen dè pròw a[toúw, Pôw légousin tòn xristòn u¥òn
Dauìd eÂnai; 42 Kaì a[tòw Dauìd légei \n bíbl~ calmôn, EÂpen
20.25 &Apódote toínun ♦ Toínun ˙pódote 20.35 \kgamízontai ♦ gamízontai

20.27 ˙ntilégontew ♦ ˆ˙nti˜légontew 20.36 o·te ♦ o[dè
20.28 Mvsêw ♦ Mvüsêw 20.36 toû ♦ —
20.28 ˙poyán+ ®na ♦ ” ®na 20.37 Mvsêw ♦ Mvüsêw
20.30 ¡laben ♦ — 20.37 kaì tòn yeòn &Isaàk ♦ kaì yeòn
20.30 t|n gunaîka kaì oøtòw ˙péyanen &Isaàk
ƒteknow ♦ — 20.37 kaì tòn yeòn &IakQb ♦ kaì yeòn
20.31 a[t|n qsaútvw ♦ a[t}n &IakQb
20.32 dè pántvn ♦ — 20.39 eÂpon ♦ eÂpan
20.32 ˙péyanen kaì = gun} ♦ kaì = gun| 20.40 dè ♦ gàr
˙péyanen 20.41 u¥òn Dauìd eÂnai ♦ eÂnai Dauìd

20.33 &En t_ o{n ♦ ^H gun| o{n \n t_ u¥ón
20.34 ˙pokriyeìw ♦ — 20.42 Kaì a[tòw ♦ A[tòw gàr
20.34 \kgamískontai ♦ gamískontai
178
ONN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONN
` kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dejiôn mou, 43 £vw ©n yô toùw

\xyroúw sou øpopódion tôn podôn sou. 44 Dauìd o{n kúrion
a[tòn kaleî, kaì pôw u¥òw a[toû \stin;
45
&Akoúontow dè pantòw toû laoû, eÂpen toîw mayhtaîw
a[toû, 46 Proséxete ˙pò tôn grammatévn tôn yelóntvn
peripateîn \n stolaîw, kaì filoúntvn ˙spasmoùw \n taîw
˙goraîw, kaì prvtokayed r í a w \n taîw sunagvgaîw, kaì
prvtoklisíaw \n toîw deípnoiw: 47 o$i katesyíousin tàw o†kíaw
tôn xhrôn, kaì profásei makrà proseúxontai. O ˚toi
l}contai perissóteron kríma.
21 &Anablécaw dè eÂden toùw bállontaw tà dôra a[tôn

e†w tò gazofulákion plousíouw: 2 eÂden dé tina kaì
x}ran penixràn bállousan \keî dúo leptá, 3 kaì eÂpen,
&Alhyôw légv ømîn, –ti = x}ra = ptvx| a%uth pleîon pántvn
¡balen: 4 ßpantew gàr o˚toi \k toû perisseúontow a[toîw
¡balon e†w tà dôra toû yeoû, a%uth dè \k toû øster}matow
a[têw ßpanta tòn bíon $on eÂxen ¡balen.
5
Kaí tinvn legóntvn perì toû ¥eroû, –ti líyoiw kaloîw kaì
˙nay}masin kekósmhtai, eÂpen, 6 Taûta $a yev r eî t e,
\leúsontai =mérai \n a<w o[k ˙fey}setai líyow \pì líy~, $ow o[
kataluy}setai. 7 &E p h r Q t h s a n dè a[tón, légontew,
Didáskale, póte o{n taûta ¡stai; Kaì tí tò shmeîon, –tan
méll+ taûta gínesyai; 8 Ô dè eÂpen, Blépete m| planhyête:
polloì gàr \leúsontai \pì t! •nómatí mou, légontew $oti &EgQ
e†mi: kaí, Ô kairòw æggiken, m| o{n poreuyête •písv a[tôn.
9
%O tan dè ˙koúshte polémouw kaì ˙katastasíaw, m|
ptohyête: deî gàr taûta genésyai prôton, ˙ll' o[k e[yévw tò
télow.
10
Tóte ¡legen a[toîw, &Egery}setai ¡ynow \pì ¡ynow, kaì
basileía \pì basileían: 11 seismoí te megáloi katà tópouw
20.42` ♦— 21.3 = ptvx| a%uth ♦ a%uth = ptvx|

20.44u¥òw a[toû ♦ a[toû u¥ów 21.4 ßpantew ♦ pántew
20.45a[toû ♦ â[toû˜ 21.4 toû yeoû ♦ —
20.47l}contai ♦ l}mcontai 21.4 ßpanta ♦ pánta
21.1 tà dôra a[tôn e†w tò 21.8 $oti ♦ —
gazofulákion ♦ e†w tò 21.8 o{n ♦ —

gazofulákion tà dôra a[tôn 21.10 \pì ¡ynow ♦ \p' ¡ynow
21.2 kaì ♦ — 21.11 katà tópouw kaì ♦ kaì katà
21.2 dúo leptá ♦ leptà dúo tópouw
179
ONO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONO
kaì limoì kaì loimoì ¡sontai, fóbhtrá te kaì shmeîa ˙p'

o[ranoû megála ¡stai. 12 Prò dè toútvn pántvn \pibaloûsin
\f' ømâw tàw xeîraw a[tôn, kaì diQjousin, paradidóntew e†w
sunagvgàw kaì fulakáw, ˙goménouw \pì basileîw kaì
=gemónaw, £neken toû •nómatów mou. 13 &Apob}setai dè ømîn e†w
martúrion. 14 Yésye o{n e†w tàw kardíaw ømôn m| promeletÅn
˙pologhyênai: 15 \gW gàr dQsv ømîn stóma kaì sofían, " o[
dun}sontai ˙nteipeîn o[dè ˙ntistênai pántew o¥ ˙ntikeímenoi
ømîn. 16 Paradoy}sesye dè kaì øpò gonévn kaì suggenôn kaì
fílvn kaì ˙delfôn, kaì yanatQsousin \j ømôn. 17 Kaì ¡sesye
misoúmenoi øpò pántvn dià tò ªnomá mou. 18 Kaì yrìj \k têw
kefalêw ømôn o[ m| ˙pólhtai. 19 &E n t_ øpomon_ ømôn
kt}sasye tàw cuxàw ømôn.
20
%O tan dè Êdhte kuklouménhn øpò stratopédvn t|n
Îerousal}m, tóte gnôte –ti æggiken = \r}mvsiw a[têw. 21 Tóte
o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan e†w tà ªrh: kaì o¥ \n més~ a[têw
\kxvreítvsan: kaì o¥ \n taîw xQraiw m| e†serxésyvsan e†w
plhrvyênai a[t}n. 22 %O ti =mérai \kdik}sevw a˚taí e†sin, toû plhsyênai
pánta tà gegramména. 23 O[aì dè taîw \n gastrì \xoúsaiw kaì
taîw yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw =méraiw: ¡stai gàr ˙nágkh
megálh \pì têw gêw, kaì •rg| \n t! la! toút~. 24 Kaì
pesoûntai stómati maxaíraw, kaì a†xmalvtisy}sontai e†w
pánta tà ¡ynh: kaì Îerousal|m ¡stai patouménh øpò \ynôn,
ƒxri plhrvyôsin kairoì \ynôn. 25 Kaì ¡stai shmeîa \n =lí~
kaì sel}n+ kaì ƒstroiw, kaì \pì têw gêw sunox| \ynôn \n
˙poríŸ, “xoúshw yalásshw kaì sálou, 26 ˙pocuxóntvn
˙nyrQpvn ˙pò fóbou kaì prosdokíaw tôn \perxoménvn t_
o†koumén+: a¥ gàr dunámeiw tôn o[ranôn saleuy}sontai.
27
Kaì tóte ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \n
nefél+ metà dunámevw kaì dójhw pollêw. 28 &Arxoménvn dè
21.11 shmeîa ˙p' o[ranoû ♦ ˙p' ♦ ˙delfôn kaì suggenôn kaì

o[ranoû shmeîa fílvn
21.12 sunagvgàw ♦ tàw sunagvgàw 21.20 t|n ♦ —
21.12 ˙goménouw ♦ ˙pagoménouw 21.23 dè ♦ —
21.13 dè ♦ — 21.23 \n t! ♦ t!
21.14 Yésye o{n e†w tàw kardíaw ♦ Yéte 21.24 maxaíraw ♦ maxaírhw
o{n \n taîw kardíaiw 21.24 pánta tà ¡ynh ♦ tà ¡ynh pánta
21.15 ˙nteipeîn o[dè ˙ntistênai 21.24 ƒxri ♦ ƒxri o˚

pántew ♦ ˙ntistênai (h ˙nteipeîn 21.25 ¡stai ♦ ¡sontai
ßpantew 21.25 “xoúshw ♦ æxouw
21.16 suggenôn kaì fílvn kaì ˙delfôn
180
ONP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONP
toútvn gínesyai, ˙nakúcate kaì \párate tàw kefalàw ømôn:

dióti \ggízei = ˙polútrvsiw ømôn.
29
Kaì eÂpen parabol|n a[toîw, *Idete t|n sukên kaì pánta
tà déndra: 30 –tan probálvsin ædh, blépontew ˙f' eâutôn
ginQskete –ti ædh \ggùw tò yérow \stín. 31 O%utvw kaì ømeîw,
–tan Êdhte taûta ginómena, ginQskete –ti \ggúw \stin =
basileía toû yeoû. 32 &Am|n légv ømîn –ti o[ m| parély+ =
geneà a%uth, £vw ©n pánta génhtai. 33 Ô o[ranòw kaì = gê
pareleúsontai, o¥ dè lógoi mou o[ m| parélyvsin.
34
Proséxet e dè eâutoîw, m}pote barhyôsin ømôn a¥
kardíai \n kraipál+ kaì méy+ kaì merímnaiw bivtikaîw, kaì
a†fnídiow \f' ømâw \pist_ = =méra \keính: 35 qw pagìw gàr
\peleúsetai \pì pántaw toùw kayhménouw \pì prósvpon páshw
têw gêw. 36 &Agrupneîte o{n \n pantì kair! deómenoi, ®na
katajivyête \kfugeîn pánta tà méllonta gínesyai, kaì
stayênai ¡mprosyen toû u¥oû toû ˙nyrQpou.
37
)Hn dè tàw =méraw \n t! ¥er! didáskvn: tàw dè núktaw
\jerxómenow h[lízeto e†w tò ªrow tò kaloúmenon &Elaiôn.
38 * ryrizen pròw a[tòn \n t! ¥er! ˙koúein
Kaì pâw ` laòw v
a[toû.
22 *Hggizen dè = eôrt| tôn ˙zúmvn, = legoménh Pásxa.

2
Kaì \z}toun o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw tò pôw
˙nélvsin a[tón: \foboûnto gàr tòn laón.
3
E†sêlyen dè Satanâw e†w &Ioúdan tòn \pikaloúmenon
&IskariQthn, ªnta \k toû ˙riymoû tôn dQdeka. 4 Kaì ˙pelyWn
sunelálhsen toîw ˙rxiereûsin kaì strathgoîw tò pôw a[tòn
parad! a[toîw. 5 Kaì \xárhsan, kaì sunéyento a[t! ˙rgúrion
doûnai. 6 Kaì \jvmológhsen, kaì \z}tei e[kairían toû
paradoûnai a[tòn a[toîw ƒter ªxlou.
7
)Hlyen dè = =méra tôn ˙zúmvn, \n " ¡dei yúesyai tò
Pásxa. 8 Kaì ˙pésteilen Pét r o n kaì &Ivánnhn, e†pQn,
21.33 parélyvsin ♦ pareleúsontai 21.36 pánta ♦ taûta pánta

21.34 a†fnídiow \f' ømâw \pist_ ♦ 22.3 \pikaloúmenon ♦ kaloúmenon
\pist_ \f' ømâw a†fnídiow 22.4 a[tòn parad! a[toîw ♦ a[toîw

21.35 gàr \peleúsetai ♦ parad! a[tón
\peiseleúsetai gàr 22.6 a[toîw ƒter ªxlou ♦ ƒter ªxlou
21.36 o{n ♦ dè a[toîw
21.36 katajivyête ♦ katisxúshte 22.7 \n ♦ ˆ\n˜
181
ONQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONQ
Poreuyéntew e^toimásate =mîn tò Pásxa, ®na fágvmen. 9 O¥ dè

e^toimásvmen eÂpon a[t!, Poû yéleiw e^toimásomen; 10 Ô dè eÂpen a[toîw,
&Idoú, e†selyóntvn ømôn e†w t|n pólin, sunant}sei ømîn
ƒnyrvpow kerámion %udatow bastázvn: ˙kolouy}sate a[t!
e†w t|n o†kían o˚ e†sporeúetai. 11 Kaì \reîte t! o†kodespót+
têw o†kíaw, Légei soi ` didáskalow, Poû \stin tò katáluma,
–pou tò Pásxa metà tôn mayhtôn mou fágv; 12 K˙keînow ømîn
deíjei ˙nQgeon méga \strvménon: \keî e^ toimásate.
13
&Apelyóntew dè e˚ron kayWw eÊrhken a[toîw: kaì =toímasan
tò Pásxa.
14 % ra, ˙népesen, kaì o¥ dQdeka
Kaì –te \g én et o = v
15
˙póstoloi sùn a[t!. Kaì eÂpen pròw a[toúw, &EpiyumíŸ
\peyúmhsa toûto tò Pásxa fageîn mey' ømôn prò toû me
payeîn: 16 légv gàr ømîn –ti o[kéti o[ m| fágv \j a[toû, £vw
–tou plhrvy_ \n t_ basileíŸ toû yeoû. 17 Kaì dejámenow
pot}rion, e[xarist}saw eÂpen, Lábete toûto, kaì diamerísate
eâutoîw: 18 légv gàr ømîn –ti o[ m| pív ˙pò toû gen}matow têw
˙mpélou, £vw –tou = basileía toû yeoû ¡ly+. 19 Kaì labWn
ƒrton, e[xarist}saw ¡klasen, kaì ¡dvken a[toîw, légvn,
Toûtó \stin tò sômá mou, tò øpèr ømôn didómenon: toûto
poieîte e†w t|n \m|n ˙námnhsin. 20 ^Vsaútvw kaì tò pot}rion
metà tò deipnêsai, légvn, Toûto tò pot}rion = kain| diay}kh
\n t! a®matí mou, tò øpèr ømôn \kxunómenon. 21 Pl|n †doú, =
xeìr toû paradidóntow me met' \moû \pì têw trapézhw. 22 Kaì `
mèn u¥òw toû ˙nyrQpou poreúetai katà tò qrisménon: pl|n
o[aì t! ˙nyrQp~ \keín~ di' o˚ paradídotai. 23 Kaì a[toì
ærjanto suzhteîn pròw e^ autoùw tò tíw ƒra eÊh \j a[tôn `
toûto méllvn prássein.
24
&Egéneto dè kaì filoneikía \n a[toîw tò tíw a[tôn dokeî
eÂnai meízvn. 25 Ô dè eÂpen a[toîw, O¥ basileîw tôn \ynôn
kurieúousin a[tôn, kaì o¥ \jousiázontew a[tôn e[ergétai
22.9 eÂpon ♦ eÂpan 22.18 –ti ♦ ˆ–ti˜

22.9 e^toimásomen ♦ e^toimásvmen 22.18 ˙pò ♦ ˙pò toû nûn ˙po
22.10 o˚ ♦ e†w ÷n 22.18 –tou ♦ o˚
22.12 ˙nQgeon ♦ ˙nágaion 22.20 ^Vsaútvw kaì tò pot}rion ♦ Kaì
22.13 eÊrhken ♦ e†r}kei tò pot}rion qsaútvw
22.14 dQdeka ♦ — 22.20 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon

22.16 o[kéti ♦ — 22.22 Kaì ` mèn u¥òw ♦ %O ti ` u¥òw mèn
22.16 \j a[toû ♦ a[tò 22.22 poreúetai katà tò qrisménon ♦
22.17 eâutoîw ♦ e†w eâutoúw katà tò qrisménon poreúetai
182
ONR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONR
kaloûntai. 26 Ûmeîw dè o[x o%utvw: ˙ll' ` meízvn \n ømîn

genésyv qw ` neQterow: kaì ` =goúmenow qw ` diakonôn. 27 Tíw
gàr meízvn, ` ˙nakeímenow (h ` diakonôn; O[xì ` ˙nakeímenow;
&EgW dé e†mi \n més~ ømôn qw ` diakonôn. 28 Ûmeîw dé \ste o¥
diamemenhkótew met' \moû \n toîw peirasmoîw mou: 29 k˙gW
diatíyemai ømîn, kayWw diéyetó moi ` pat}r mou, basileían,
30
®na \syíhte kaì pínhte \pì têw trapézhw mou kaì kayísesye mou \n t_
basileíŸ mou
\pì yrónvn, krínontew tàw dQdeka fulàw toû &Isra}l. 31 EÂpen
dè ` kúriow, Símvn, Símvn, †doú, ` Satanâw \j+t}sato ømâw,
toû siniásai qw tòn sîton: 32 \gW dè \de}yhn perì soû, ®na m|
\klíp+ = pístiw sou: kaì sú pote \pistrécaw st}rijon toùw \kleíp+
˙delfoúw sou. 33 Ô dè eÂpen a[t!, Kúrie, metà soû £toimów

e†mi kaì e†w fulak|n kaì e†w yánaton poreúesyai. 34 Ô dè
eÂpen, Légv soi, Pétre, o[ m} fvn}s+ s}meron ˙léktvr, prìn (h
trìw ˙parn}s+ m} e†dénai me.
35
Kaì eÂpen a[toîw, %Ote ˙pésteila ømâw ƒter balantíou
kaì p}raw kaì øpodhmátvn, m} tinow øster}sate; O¥ dè eÂpon,
O[yenów. 36 EÂpen o{n a[toîw, &Allà nûn ` ¡xvn balántion
˙rátv, `moívw kaì p}ran: kaì ` m| ¡xvn, pvl}sei tò ¥mátion
a[toû, kaì ˙gorásei máxairan. 37 Légv gàr ømîn –ti ¡ti toûto
tò gegramménon deî telesyênai \n \moí, tò Kaì metà ˙nómvn
\logísyh: kaì gàr tà perì \moû télow ¡xei. 38 O¥ dè eÂpon,
Kúrie, †doú, máxairai @de dúo. Ô dè eÂpen a[toîw, Îkanón
\stin.
39
Kaì \jelyWn \poreúyh katà tò ¡yow e†w tò ªrow tôn
&E l a i ô n : “koloúyhsan dè a[t! kaì o¥ mayhtaì a[toû.
40
Genómenow dè \pì toû tópou, eÂpen a[toîw, Proseúxesye m|
e†selyeîn e†w peirasmón. 41 Kaì a[tòw ˙pespásyh ˙p' a[tôn
qseì líyou bol}n, kaì yeìw tà gónata proshúxeto, 42 légvn,
22.26 genésyv ♦ ginésyv 22.34 ˙parn}s+ m} e†dénai me ♦ me

22.27 e†mi \n més~ ømôn ♦ \n més~ ˙parn}s+ e†dénai
ømôn e†mi 22.35 balantíou ♦ ballantíou
22.30 \syíhte ♦ ¡syhte 22.35 eÂpon ♦ eÂpan
22.30 mou ♦ mou \n t_ basileíŸ mou 22.36 o{n ♦ dè
22.30 kayísesye ♦ kay}sesye 22.36 balántion ♦ ballántion
22.30 krínontew tàw dQdeka fulàw ♦ 22.36 pvl}sei ♦ pvlhsátv
tàw dQdeka fulàw krínontew 22.36 ˙gorásei ♦ ˙gorasátv
22.31 EÂpen dè ` kúriow ♦ — 22.37 ¡ti ♦ —

22.32 st}rijon ♦ st}rison 22.37 tà ♦ tò
22.34 o[ m} fvn}s+ ♦ o[ fvn}sei 22.38 eÂpon ♦ eÂpan
22.34 prìn (h ♦ £vw 22.39 a[toû ♦ —
183
ONS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONS
Páter, e† boúlei, parenegkeîn tò pot}rion toûto ˙p' \moû:

ginésyv pl|n m| tò yélhmá mou, ˙llà tò sòn genésyv. 43 *Vfyh dè
a[t! ƒggelow ˙p' o[ranoû \nisxúvn a[tón. 44 Kaì genómenow
\n ˙gvníŸ, \ktenésteron proshúxeto. &Egéneto dè ` ¥drWw
a[toû qseì yrómboi a®matow katabaínontew \pì t|n gên.
45
Kaì ˙nastàw ˙pò têw proseuxêw, \lyWn pròw toùw mayhtàw
e˚ren a[toùw koimvménouw ˙pò têw lúphw, 46 kaì eÂpen a[toîw,
Tí kayeúdete; &Anastántew proseúxesye, ®na m| e†sélyhte e†w
peirasmón.
47
*Eti dé a[toû laloûntow, †doú, ªxlow, kaì ` legómenow
&Ioúdaw, e<w tôn dQdeka, pro}rxeto a[toúw, kaì æggisen t!
&Ihsoû filêsai a[tón. 48 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Ioúda,
fil}mati tòn u¥òn toû ˙nyrQpou paradídvw; 49 &Idóntew dè o¥
perì a[tòn tò \sómenon eÂpon a[t!, Kúrie, e† patájomen \n
maxaírŸ; 50 Kaì \pátajen e<w tiw \j a[tôn tòn doûlon toû
˙rxierévw, kaì ˙feîlen a[toû tò o{w tò dejión. 51 &Apokriyeìw
dè ` &Ihsoûw eÂpen, &Eâte £vw toútou. Kaì a^cámenow toû vtíou
&
a[toû, †ásato a[tón. 52 EÂpen dè ` &Ihsoûw pròw toùw
paragenoménouw \p' a[tòn ˙rxiereîw kaì strathgoùw toû ¥eroû
kaì presbutérouw, ^Vw \pì l+st|n \jelhlúyate metà
maxairôn kaì júlvn; 53 Kay' =méran ªntow mou mey' ømôn \n
t! ¥er!, o[k \jeteínate tàw xeîraw \p' \mé. &All' a%uth ømôn
% ra, kaì = \jousía toû skótouw.
\stìn = v
54
Sullabóntew dè a[tòn ægagon, kaì e†s}gagon a[tòn e†w
tòn oÂkon toû ˙rxierévw. Ô dè Pétrow “koloúyei makróyen.
55
Âcántvn dè pûr \n més~ têw a[lêw, kaì sugkayisántvn
a[tôn, \káyhto ` Pétrow \n més~ a[tôn. 56 &Idoûsa dè a[tòn
paidískh tiw kay}menon pròw tò fôw, kaì ˙tenísasa a[t!,
eÂpen, Kaì o˚tow sùn a[t! ‘n. 57 Ô dè “rn}sato a[tón, légvn,
22.42 parenegkeîn tò pot}rion toûto ♦ ˙rxierévw tòn doûlon

parénegke toûto tò pot}rion 22.50 a[toû tò o{w ♦ tò o{w a[toû
22.42 genésyv ♦ ginésyv 22.51 a[toû ♦ —
22.43 *Vfyh ♦ ˆˆ*Vfyh 22.52 ` ♦—
22.44 &Egéneto dè ♦ kaì \géneto 22.52 \jelhlúyate ♦ \j}lyate
22.44 gên ♦ gên˜˜ 22.53 ømôn \stìn ♦ \stìn ømôn
22.45 a[toùw koimvménouw ♦ 22.54 a[tòn e†w tòn oÂkon ♦ e†w t|n
koimvménouw a[toùw o†kían
22.47 dé ♦ — 22.55 Âcántvn ♦ Periacántvn

22.48 Ô dè &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw dè 22.55 a[tôn \káyhto ♦ \káyhto
22.49 eÂpon a[t! ♦ eÂpan 22.55 \n més~ a[tôn ♦ mésow a[tôn
22.49 maxaírŸ ♦ maxaír+ 22.57 “rn}sato a[tón ♦ “rn}sato
22.50 tòn doûlon toû ˙rxierévw ♦ toû
184
ONT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONT
Gúnai, o[k oÂda a[tón. 58 Kaì metà braxù £terow †dWn a[tòn
¡fh, Kaì sù \j a[tôn eÂ. Ô dè Pétrow eÊpen, *Anyrvpe, o[k
e†mí. 59 Kaì diastáshw qseì v
% raw miâw, ƒllow tiw diïsxurízeto,
légvn, &Ep' ˙lhyeí a w kaì o˚tow met' a[toû ‘n: kaì gàr
Galilaîów \stin. 60 EÂpen dè ` Pétrow, *Anyrvpe, o[k oÂda $o
légeiw. Kaì paraxrêma, ¡ti laloûntow a[toû, \fQnhsen
˙léktvr. 61 Kaì strafeìw ` kúriow \néblecen t! Pétr~. Kaì
øpemn}syh ` Pétrow toû lógou toû kuríou, qw eÂpen a[t! –ti
Prìn ˙léktora fvnêsai, ˙parn}s+ me tríw. 62 Kaì \jelyWn
¡jv ` Pétrow ¡klausen pikrôw.
63
Kaì o¥ ƒndrew o¥ sunéxontew tòn &Ihsoûn \népaizon a[t!,
dérontew. 64 Kaì perikalúcantew a[tón, ¡tupton a[toû tò
prósvpon, kaì \phrQtvn a[tón, légontew, Prof}teuson: tíw
\stin ` paísaw se; 65 Kaì £tera pollà blasfhmoûntew ¡legon
e†w a[tón.
66
Kaì qw \géneto =méra, sun}xyh tò presbutérion toû
laoû, ˙rxiereîw kaì grammateîw, kaì ˙n}gagon a[tòn e†w tò
sunédrion a[tôn, légontew, 67 E† sù eÂ ` xristów, e†pè =mîn.
EÂpen dè a[toîw, &Eàn ømîn eÊpv, o[ m| pisteúshte: 68 \àn dè
kaì \rvt}sv, o[ m| ˙pokriyêté moi, (h ˙polúshte. 69 &Apò toû
nûn ¡stai ` u¥òw toû ˙nyrQpou kay}menow \k dejiôn têw
dunámevw toû yeoû. 70 EÂpon dè pántew, Sù o{n eÂ ` u¥òw toû
yeoû; Ô dè pròw a[toùw ¡fh, Ûmeîw légete –ti \gQ e†mi. 71 O¥ dè
eÂpon, Tí ¡ti xreían ¡xomen marturíaw; A[toì gàr “koúsamen
˙pò toû stómatow a[toû.
23 Kaì ˙nastàn ßpan tò plêyow a[tôn, ægagon a[tòn \pì

tòn Piláton. 2 *H r j a n t o dè kathgoreîn a[toû,
légo n t ew, Toûton e%u romen diastréfonta tò ¡yn o w, kaì
kvlúonta Kaísari fórouw didónai, légonta eâutòn xristòn
22.57 Gúnai o[k oÂda a[tón ♦ O[k oÂda 22.68kaì ♦ —

a[tón gúnai 22.68moi (h ˙polúshte ♦ —
22.58 eÊpen ♦ ¡fh 22.69¡stai ♦ dè ¡stai
22.61 lógou ♦ ]}matow 22.70EÂpon ♦ EÂpan
22.61 ˙parn}s+ ♦ s}meron ˙parn}s+ 22.71eÂpon ♦ eÂpan
22.62 ` Pétrow ♦ — 22.71xreían ¡xomen marturíaw ♦
22.63 tòn &Ihsoûn ♦ a[tòn ¡xomen marturíaw xreían
22.64 ¡tupton a[toû tò prósvpon kaì 23.2 e%uromen ♦ e%uramen

\phrQtvn a[tón ♦ \phrQtvn 23.2 ¡ynow ♦ ¡ynow =môn
22.66 ˙rxiereîw ♦ ˙rxiereîw te 23.2 Kaísari fórouw ♦ fórouw
22.66 ˙n}gagon ♦ ˙p}gagon Kaísari
22.67 e†pè ♦ e†pòn 23.2 légonta ♦ kaì légonta
185
ONU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONU
basiléa eÂnai. 3 Ô dè Pilátow \phrQthsen a[tón, légvn, Sù eÂ

` basileùw tôn &Ioudaívn; Ô dè ˙pokriyeìw a[t! ¡fh, Sù
légeiw. 4 Ô dè Pilátow eÂpen pròw toùw ˙rxiereîw kaì toùw
ªxlouw, O[dèn eørískv aÊtion \n t! ˙nyrQp~ toút~. 5 O¥ dè
\písxuon, légontew –ti &Anaseíei tòn laón, didáskvn kay'
–lhw têw &Ioudaíaw, ˙rjámenow ˙pò têw Galilaíaw £vw @de.
6
Pilátow dè ˙koúsaw Galilaían \phrQthsen e† ` ƒnyrvpow
Galilaîów \stin. 7 Kaì \pignoùw –ti \k têw \jousíaw ^Hrœdou
\stín, ˙népemcen a[tòn pròw ^Hrœdhn, ªnta kaì a[tòn \n
Îerosolúmoiw \n taútaiw taîw =méraiw.
8
Ô dè ^Hrœdhw †dWn tòn &Ihsoûn \xárh lían: ‘n gàr yélvn
\j ¥kanoû †deîn a[tón, dià tò ˙koúein pollà perì a[toû: kaì
ælpizén ti shmeîon †deîn øp' a[toû ginómenon. 9 &EphrQta dè
a[tòn \n lógoiw ¥kanoîw: a[tòw dè o[dèn ˙pekrínato a[t!.
10
E¥st}keisan dè o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw, e[tónvw
kathgoroûntew a[toû. 11 &Ejouyen}saw dè a[tòn ` ^Hrœdhw
sùn toîw strateúmasin a[toû, kaì \mpaíjaw, peribalWn a[tòn
\syêta lamprán, ˙népemcen a[tòn t! Pilát~. 12 &Egénonto dè
fíloi – te Pilátow kaì ` ^Hrœdhw \n a[t_ t_ =mérŸ met'
˙ll}lvn: proüpêrxon gàr \n ¡xyrŸ ªntew pròw eâutoúw.
13
Pilátow dè sugkalesámenow toùw ˙rxiereîw kaì toùw
ƒrxontaw kaì tòn laón, 14 eÂpen pròw a[toúw, Proshnégkaté
moi tòn ƒnyrvpon toûton, qw ˙postréfonta tòn laón: kaì
†doú, \gW \nQpion ømôn ˙nakrínaw o[dèn e˚ron \n t! ˙nyrQp~
toút~ aÊtion @n kathgoreîte kat' a[toû: 15 ˙ll' o[dè
^Hrœdhw: ˙népemca gàr ømâw pròw a[tón, kaì †doú, o[dèn
ƒjion yanátou \stìn pepragménon a[t!. 16 Paideúsaw o{n
a[tòn ˙polúsv. 17 &Anágkhn dé eÂxen ˙polúein a[toîw katà
e^ ort|n £na. 18 &Anékrajan dè pamplhyeí, légontew, AÂre
toûton, ˙póluson dè =mîn Barabbân: 19 –stiw ‘n dià stásin
tinà genoménhn \n t_ pólei kaì fónon beblhménow e†w fulak}n.
23.3 \phrQthsen ♦ “rQthsen 23.12 eâutoúw ♦ a[toúw

23.5 ˙rjámenow ♦ kaì ˙rjámenow 23.14 o[dèn ♦ o[yèn
23.6 Galilaían ♦ — 23.15 ˙népemca gàr ømâw pròw a[tón ♦
23.8 yélvn \j ¥kanoû ♦ \j ¥kanôn ˙népemcen gàr a[tòn pròw =mâw
xrónvn yélvn 23.17 —
23.8 pollà ♦ — 23.18 &Anékrajan ♦ &Anékragon

23.11 ` ♦ ˆkaì˜ ` 23.18 Barabbân ♦ tòn Barabbân
23.11 a[tòn \syêta ♦ \syêta 23.19 beblhménow e†w fulak}n ♦
23.12 Pilátow kaì ` ^Hrœdhw ♦ blhyeìw \n t_ fulak_
^Hrœdhw kaì ` Pilâtow
186
ONV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ONV
20
Pálin o{n ` Pilátow prosefQnhsen, yélvn ˙polûsai tòn
&Ihsoûn. 21 O¥ dè \pefQnoun, légontew, Staúrvson, staúrvson
a[tó n . 22 Ô dè tríton eÂpen pròw a[toúw, Tí gàr kakòn
\p o í h s en o˚tow; O [dèn aÊtion yanátou e˚ron \n a[t!:
paideúsaw o{n a[tòn ˙polúsv. 23 O¥ dè \pékeinto fvnaîw
megálaiw, a†toúmenoi a[tòn staurvyênai: kaì katísxuon a¥
fvnaì a[tôn kaì tôn ˙rxierévn. 24 Ô dè Pilátow \pékrinen
genésyai tò aÊthma a[tôn. 25 &Apélusen dè tòn dià stásin kaì
fónon beblhménon e†w t|n fulak}n, $on &+toûnto: tòn dè &Ihsoûn
parédvken t! yel}mati a[tôn.
26
Kaì qw ˙p}gagon a[tón, \pilabómenoi Símvnów tinow
Kurhnaíou \rxoménou ˙p' ˙groû, \péyhkan a[t! tòn staurón,
férein ªpisyen toû &Ihsoû.
27
&Hkoloúyei dè a[t! polù plêyow toû laoû, kaì gunaikôn
a$i kaì \kóptonto kaì \yr}noun a[tón. 28 Strafeìw dè pròw
a[tàw ` &Ihsoûw eÂpen, Yugatérew Îerousal}m, m| klaíete \p'
\mé, pl|n \f' eâutàw klaíete kaì \pì tà tékna ømôn. 29 %O ti
†doú, ¡rxontai =mérai \n a<w \roûsin, Makáriai a¥ steîrai,
kaì koilíai a$i o[k \génnhsan, kaì mastoì o$i o[k \y}lasan.
30
Tóte ƒrjontai légein toîw ªresin, Pésete \f' =mâw: kaì toîw
bounoîw, Kalúcate =mâw. 31 %O ti e† \n t! øgr! júl~ taûta
poioûsin, \n t! jhr! tí génhtai;
32
*H g o n t o dè kaì £teroi dúo kakoûrgoi sùn a[t!
˙naireyênai.
33
Kaì –te ˙pêlyon \pì tòn tópon tòn kaloúmenon Kraníon,
\keî \staúrvsan a[tón, kaì toùw kakoúrgouw, $on mèn \k
dejiôn, $on dè \j ˙risterôn. 34 Ô dè &Ihsoûw ¡legen, Páter,
ƒfew a[toîw: o[ gàr oÊdasin tí poioûsin. Diamerizómenoi dè tà
¥mátia a[toû, ¡balon klêron. 35 Kaì e¥st}kei ` laòw yevrôn.
&Ejemukt}rizon dè kaì o¥ ƒrxontew sùn a[toîw, légontew,
23.20 o{n ♦ dè 23.27 kaì \kóptonto ♦ \kóptonto

23.20 prosefQnhsen ♦ prosefQnhsen 23.28 ` ♦ ˆ`˜
a[toîw 23.29 koilíai a$i o[k ♦ a¥ koilíai a$i o[k
23.21 Staúrvson staúrvson ♦ 23.29 \y}lasan ♦ ¡yrecan
Staúrou staúrou 23.32 dúo kakoûrgoi ♦ kakoûrgoi dúo
23.23 kaì tôn ˙rxierévn ♦ — 23.33 ˙pêlyon ♦ ‘lyon

23.24 Ô dè ♦ Kaì 23.34 Ô ♦ ˆˆÔ
23.25 t|n ♦ — 23.34 poioûsin ♦ poioûsin˜˜
23.26 Símvnów tinow Kurhnaíou 23.34 klêron ♦ kl}rouw
\rxoménou ♦ Símvná tina 23.35 sùn a[toîw ♦ —
Kurhnaîon \rxómenon
187
OOM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOM
*Allouw ¡svsen, svsátv eâutón, e† o˚tów \stin ` xristów, `

toû yeoû \klektów. 36 &Enépaizon dè a[t! kaì o¥ stratiôtai,
proserxómenoi kaì ªjow prosférontew a[t!, 37 kaì légontew,
E† sù eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn, sôson seautón. 38 )Hn dè
kaì \pigraf| gegramménh \p' a[t! grámmasin Êllhnikoîw kaì
^Rvmaïkoîw kaì Êbraïkoîw, O˚tów \stin ` basileùw tôn
&Ioudaívn.
39
E<w dè tôn kremasyéntvn kakoúrgvn \blasf}mei a[tón,
légvn, E† sù eÂ ` xristów, sôson seautòn kaì =mâw.
40
&Apokriyeìw dè ` £terow \petíma a[t!, légvn, O[dè fob_ sù
tòn yeón, –ti \n t! a[t! krímati eÂ; 41 Kaì =meîw mèn dikaívw,
ƒjia gàr @n \prájamen ˙polambánomen: o˚tow dè o[dèn
ƒtopon ¡prajen. 42 Kaì ¡legen tŒ &Ihsoû, Mn}syhtí mou, kúrie,
–tan ¡ly+w \n t+ basileíŸ sou. 43 Kaì eÂpen a[t! ` &Ihsoûw,
&Am|n légv soi, s}meron met' \moû ¡s+ \n t! paradeís~.
44 % ra £kth, kaì skótow \géneto \f' –lhn t|n
)Hn dè qseì v
gên £vw v% raw \náthw. 45 Kaì \skotísyh ` %hliow, kaì \sxísyh tò
katapétasma toû naoû méson. 46 Kaì fvn}saw fvn_ megál+ `
&Ihsoûw eÂpen, Páter, e†w xeîráw sou paray}somai tò pneûmá
mou: kaì taûta e†pWn \jépneusen. 47 &IdWn dè ` e^katóntarxow
tò genómenon, \dójasen tòn yeón, légvn, *Ontvw ` ƒnyrvpow
o˚tow díkaiow ‘n. 48 Kaì pántew o¥ sumparagenómenoi ªxloi \pì
t|n yevrían taúthn, yevroûntew tà genómena, túptontew
e^ autôn tà st}yh øpéstrefon. 49 E¥st}keisan dè pántew o¥
gnvstoì a[toû makróyen, kaì gunaîkew a¥ sunakolouy}sasai
a[t! ˙pò têw Galilaíaw, `rôsai taûta.
23.35 ` toû yeoû ♦ toû yeoû ` 23.43 ` &Ihsoûw ♦ —

23.36 &Enépaizon ♦ &Enépaijan 23.43 légv soi ♦ soi légv
23.36 kaì ªjow ♦ ªjow 23.44 )Hn dè ♦ Kaì ‘n ædh
23.38 gegramménh ♦ — 23.45 Kaì \skotísyh ` %hliow ♦ Toû
23.38 grámmasin Êllhnikoîw kaì =líou \klipóntow
^Rvmaïkoîw kaì Êbraïkoîw O˚tów 23.45 kaì \sxísyh ♦ \sxísyh dè
\stin ♦ — 23.46 paray}somai ♦ paratíyemai
23.38 &Ioudaívn ♦ &Ioudaívn o˚tow 23.46 kaì taûta ♦ toûto dè
23.39 E† sù ♦ O[xì sù 23.47 e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw
23.40 \petíma a[t! légvn ♦ \pitimôn 23.47 \dójasen ♦ \dójazen
a[t! ¡fh 23.48 yevroûntew ♦ yevr}santew
23.42 tŒ &Ihsoû Mn}syhtí ♦ &Ihsoû 23.48 eâutôn ♦ —
mn}syhtí 23.49 a[toû ♦ a[t! ˙pò

23.42 kúrie ♦ — 23.49 sunakolouy}sasai ♦
23.42 \n t+ basileíŸ ♦ e†w t|n sunakolouyoûsai
basileían
188
OON tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OON
50
Kaì †doú, ˙n|r •nómati &Ivs}f, bouleut|w øpárxvn,
˙ n | r ˙ g a y ò w k a ì d í k a i o w — 51 o ˚ t o w o [ k ‘ n
sugkatateyeiménow t_ boul_ kaì t_ prájei a[tôn — ˙pò
&Arimayaíaw pólevw tôn &Ioudaívn, $ow kaì prosedéxeto kaì
a[tòw t|n basileían toû yeoû: 52 o˚tow proselyWn t! Pilát~
&+t}sato tò sôma toû &Ihsoû. 53 Kaì kayelWn a[tò \netúlijen
a[tò sindóni, kaì ¡yhken a[tò \n mn}mati lajeut!, o˚ o[k ‘n
o[d ép v o[deìw keímenow. 54 Kaì =méra ‘n Paraskeu},
sábbaton \péfvsken. 55 Katakolouy}sasai dè gunaîkew,
a®tinew ‘san sunelhluyuîai a[t! \k têw Galilaíaw,
\yeá s a n t o tò mnhmeîon, kaì qw \téyh tò sôma a[toû.
56
Ûpostrécasai dè =toímasan ˙rQmata kaì múra. Kaì tò mèn
sábbaton =súxasan katà t|n \ntol}n.
24 T_ dè miÅ tôn sabbátvn, ªryrou bayéow, ‘lyon \pì

tò mnêma, férousai $a =toímasan ˙rQmata, kaí tinew
sùn a[taîw. 2 e˚ron dè tòn líyon ˙pokekulisménon ˙pò toû
bayévw
mnhmeíou. 3 Kaì e†selyoûsai o[x e˚ron tò sôma toû kuríou

&Ihsoû. 4 Kaì \géneto \n t! diaporeîsyai a[tàw perì toútou,
kaì †doú, ƒndrew dúo \pésthsan a[taîw \n \sy}sesin
˙straptoúsaiw: 5 &E m f ó b v n dè genoménvn a[tôn, kaì
klinousôn tò prósvpon e†w t|n gên, eÂpon pròw a[táw, Tí
zhteîte tòn zônta metà tôn nekrôn; 6 O[k ¡stin @de, ˙ll'
“géryh: mn}syhte qw \lálhsen ømîn, ¡ti çn \n t_ GalilaíŸ,
7
légvn –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou paradoyênai e†w xeîraw
˙nyrQpvn a^martvlôn, kaì staurvyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ
˙nastênai. 8 Kaì \mn}syhsan tôn ]hmátvn a[toû, 9 kaì
øpostrécasai ˙pò toû mnhmeíou, ˙p}ggeilan taûta pánta
toîw £ndeka kaì pâsin toîw loipoîw. 10 )Hsan dè = Magdalhn|
María kaì &Ivánna kaì María &IakQbou, kaì a¥ loipaì sùn = &IakQbou
23.50 øpárxvn ♦ øpárxvn ˆkaì˜ 24.1 kaí tinew sùn a[taîw ♦ —

23.51 kaì prosedéxeto kaì a[tòw ♦ 24.3 Kaì e†selyoûsai ♦ E†selyoûsai
prosedéxeto dè
23.53 kayelWn a[tò ♦ kayelWn 24.4 diaporeîsyai ♦ ˙poreîsyai
23.53 a[tò \n ♦ a[tòn \n 24.4 \sy}sesin ˙straptoúsaiw ♦
23.53 o[dépv o[deìw ♦ o[deìw o·pv \syêti ˙straptoús+
23.54 Paraskeu} ♦ Paraskeuêw kaì 24.5 tò prósvpon ♦ tà prósvpa
23.55 gunaîkew ♦ a¥ gunaîkew 24.5 eÂpon ♦ eÂpan
23.55 a[t! \k têw Galilaíaw ♦ \k têw 24.6 ˙ll' ♦ ˙llà

Galilaíaw a[t! 24.7 –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou ♦
24.1 bayéow ‘lyon \pì tò mnêma ♦ tòn u¥òn toû ˙nyrQpou –ti deî
bayévw \pì tò mnêma ‘lyon 24.10 &IakQbou ♦ = &IakQbou
189
OOO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOO
a[taîw, a$i ¡legon pròw toùw ˙postólouw taûta. 11 Kaì

\fánhsan \nQpion a[tôn qseì lêrow tà ]}mata a[tôn, kaì
“pístoun a[taîw. 12 Ô dè Pétrow ˙nastàw ¡dramen \pì tò
mnhmeîon, kaì parakúcaw blépei tà •yónia keímena móna: kaì
˙pêlyen pròw eâutòn yaumázvn tò gegonów.
13
Kaì †doú, dúo \j a[tôn ‘san poreuómenoi \n a[t_ t_
=mérŸ e†w kQmhn ˙péxo u s a n stadíouw e^ j}konta ˙pò
Îerousal}m, " ªnoma &Emmaoúw. 14 Kaì a[toì qmíloun pròw
˙ll}louw perì pántvn tôn sumbebhkótvn toútvn. 15 Kaì
\géneto \n t! `mileîn a[toùw kaì suzhteîn, kaì a[tòw ` &Ihsoûw
\g g í s a w suneporeúeto a[toîw. 16 O¥ dè •fyalmoì a[tôn
\kratoûnto toû m| \pignônai a[tón. 17 EÂpen dè pròw a[toúw,
Tínew o¥ lógoi o˚toi o¬w ˙ntibállete pròw ˙ll}louw
peripatoûntew, kaì \ste skuyrvpoí; 18 &Apokriyeìw dè ` e<w, >
ªnoma Kleopâw, eÂpen pròw a[tón, Sù mónow paroikeîw
Îerousal}m, kaì o[k ¡gnvw tà genómena \n a[t_ \n taîw
=méraiw taútaiw; 19 Kaì eÂpen a[toîw, Poîa; O¥ dè eÂpon a[t!,
Tà perì &Ihsoû toû Nazvraíou, $ow \géneto ˙n|r prof}thw
dunatòw \n ¡rg~ kaì lóg~ \nantíon toû yeoû kaì pantòw toû
laoû: 20 –pvw te parédvkan a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥
ƒrxontew =môn e†w kríma yanátou, kaì \staúrvsan a[tón.
21
^Hmeîw dè “lpízomen –ti a[tów \stin ` méllvn lutroûsyai
tòn &Isra}l. &Allá ge sùn pâsin toútoiw tríthn taúthn =méran
ƒgei s}meron ˙f' o˚ taûta \géneto. 22 &Allà kaì gunaîkéw tinew
\j =môn \jésthsan =mâw, genómenai ªryriai \pì tò mnhmeîon:
23
ka ì m| eøroûsai tò sôma a[toû, ‘lyon légousai kaì
•ptasían ˙ggélvn e^vrakénai, o$i légousin a[tòn z_n. 24 Kaì
˙pêlyón tinew tôn sùn =mîn \pì tò mnhmeîon, kaì e˚ron o%utvw
kayWw kaì a¥ gunaîkew eÂpon: a[tòn dè o[k eÂdon. 25 Kaì a[tòw
eÂpen pròw a[toúw, )V ˙nóhtoi kaì bradeîw t_ kardíŸ toû
pisteúein \pì pâsin o<w \lálhsan o¥ profêtai: 26 o[xì taûta
¡dei payeîn tòn xristón, kaì e†selyeîn e†w t|n dójan a[toû;
24.10 a$i ¡legon ♦ ¡legon 24.17 \ste ♦ \stáyhsan

24.11 a[tôn kaì ♦ taûta kaì 24.18 ` e<w > ªnoma ♦ e<w •nómati
24.12 keímena ♦ — 24.19 eÂpon ♦ eÂpan
24.13 ‘san poreuómenoi \n a[t_ t_ 24.19 Nazvraíou ♦ Nazarhnoû

=mérŸ ♦ \n a[t_ t_ =mérŸ ‘san 24.21 sùn ♦ kaì sùn
poreuómenoi 24.21 s}meron ♦ —
24.15 ` ♦ — 24.22 ªryriai ♦ •ryrinaì
190
OOP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOP
27
Kaì ˙rjámenow ˙pò Mvsévw kaì ˙pò pántvn tôn profhtôn,
dihrm}neuen a[toîw \n pásaiw taîw grafaîw tà perì eâutoû.
28
Kaì æggisan e† w t|n kQmhn o˚ \poreúonto: kaì a[tòw
prosepoieîto porrvtérv poreúesyai. 29 Kaì parebiásanto
a[tón, légontew, Meînon mey' =môn, –ti pròw e^spéran \stín,
kaì kékliken = =méra. Kaì e†sêlyen toû meînai sùn a[toîw.
30
Kaì \géneto \n t! katakliyênai a[tòn met' a[tôn, labWn
tòn ƒrton e[lóghsen, kaì klásaw \pedídou a[toîw. 31 A[tôn dè
dihnoíxyhsan o¥ •fyalmoí, kaì \pégnvsan a[tón: kaì a[tòw
ƒfantow \géneto ˙p' a[tôn. 32 Kaì eÂpon pròw ˙ll}louw, O[xì
= kardía =môn kaioménh ‘n \n =mîn, qw \lálei =mîn \n t_ `d!,
kaì qw di}noigen =mîn tàw grafáw; 33 Kaì ˙nastántew a[t_ t_
% rŸ øpéstrecan e†w Îerousal}m, kaì e˚ron sunhyroisménouw
v
toùw £ndeka kaì toùw sùn a[toîw, 34 légontaw –ti &Hgéryh `
kúriow ªntvw, kaì v* fyh Símvni. 35 Kaì a[toì \jhgoûnto tà \n
t_ `d!, kaì qw \gnQsyh a[toîw \n t_ klásei toû ƒrtou.
36
Taûta dè a[tôn laloúntvn, a[tòw ` &Ihsoûw ¡sth \n
més~ a[tôn, kaì légei a[toîw, E†r}nh ømîn. 37 Ptohyéntew dè
kaì ¡mfoboi genómenoi \dókoun pneûma yevreîn. 38 Kaì eÂpen
a[toîw, Tí tet a r a g m én o i \s t é, kaì dià tí dialogismoì
˙nabaínousin \n taîw kardíaiw ømôn; 39 *Idete tàw xeîráw mou
kaì toùw pódaw mou, –ti a[tòw \gQ e†mi: chlaf}saté me kaì
Êdete, –ti pneûma sárka kaì •stéa o[k ¡xei , kayWw \mè
yevreîte ¡xonta. 40 Kaì toûto e†pWn \pédeijen a[toîw tàw
xeîraw kaì toùw pódaw. 41 *Eti dè ˙pistoúntvn a[tôn ˙pò têw
xarâw kaì yaumazóntvn, eÂpen a[toîw, *Exeté ti brQsimon
\nyáde; 42 O¥ dè \pédvkan a[t! †xyúow •ptoû mérow, kaì ˙pò
melissíou khríou. 43 Kaì labWn \nQpion a[tôn ¡fagen.
44
EÂpen dè a[toîw, O˚toi o¥ lógoi, o¬w \lálhsa pròw ømâw
¡ti çn sùn ømîn, –ti deî plhrvyênai pánta tà gegramména \n
24.27 Mvsévw ♦ Mvüsévw 24.34 &Hgéryh ` kúriow ªntvw ♦ ªntvw

24.27 dihrm}neuen ♦ dierm}neusen “géryh ` kúriow
24.28 prosepoieîto porrvtérv ♦ 24.36 ` &Ihsoûw ♦ —
prosepoi}sato porrQteron 24.38 taîw kardíaiw ♦ t_ kardíŸ
24.29 = ♦ ædh = 24.39 a[tòw \gQ e†mi ♦ \gQ e†mi a[tów
24.32 eÂpon ♦ eÂpan 24.40 \pédeijen ♦ ¡deijen
24.32 \n =mîn ♦ ˆ\n =mîn˜ 24.42 kaì ˙pò melissíou khríou ♦ —

24.32 kaì qw ♦ qw 24.44 a[toîw ♦ pròw a[toúw
24.33 sunhyroisménouw ♦ 24.44 lógoi ♦ lógoi mou
“yroisménouw
191
OOQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOQ
t! nóm~ Mvsévw kaì prof}taiw kaì calmoîw perì \moû.

45
Tóte di}noijen a[tôn tòn noûn, toû suniénai tàw grafáw:
46
kaì eÂpen a[toîw –ti O%utvw gégraptai, kaì o%utvw ¡dei payeîn
tòn xristón, kaì ˙nastênai \k nekrôn t_ trít+ =mérŸ, 47 kaì
khruxyênai \pì t! •nómati a[toû metánoian kaì ƒfesin
a^ martiôn e†w pánta tà ¡ynh, ˙rjámenon ˙pò Îerousal}m.
48
Ûmeîw dé \ste márturew toútvn. 49 Kaì †doú, \gW ˙postéllv
t|n \paggelían toû patrów mou \f' ømâw: ømeîw dè kayísate \n
t_ pólei Îerousal}m, £vw o˚ \ndúshsye dúnamin \j %ucouw.
50
&Ej}gagen dè a[toùw ¡jv £vw e†w Bhyanían: kaì \páraw
tàw xeîraw a[toû e[lóghsen a[toúw. 51 Kaì \géneto \n t!
e[logeîn a[tòn a[toúw, diésth ˙p' a[tôn, kaì ˙neféreto e†w
tòn o[ranón. 52 Kaì a[toì proskun}santew a[tón,
øpéstrecan e†w Îerousal|m metà xarâw megálhw: 53 kaì ‘san
dià pantòw \n t! ¥er!, a†noûntew kaì e[logoûntew tòn yeón.
&Am}n.
24.44 Mvsévw kaì ♦ Mvüsévw kaì toîw 24.49 Îerousal}m ♦ —

24.46 kaì o%utvw ¡dei ♦ — 24.49 dúnamin \j %ucouw ♦ \j %ucouw
24.47 kaì ƒfesin ♦ e†w ƒfesin dúnamin
24.47 ˙rjámenon ♦ ˙rjámenoi 24.50 ¡jv £vw e†w ♦ ˆ¡jv˜ £vw pròw
24.48 dé \ste ♦ — 24.53 a†noûntew kaì ♦ —
24.49 †doú ♦ ˆ†doù˜ 24.53 &Am}n ♦ —
192
OOR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOR
KATA IVANNHN
&E n ˙rx_ ‘n ` lógow, kaì ` lógow ‘n pròw tòn yeón, kaì yeòw
‘n ` lógow. 2 O˚tow ‘n \n ˙rx_ pròw tòn yeón. 3 Pánta
di' a[toû \géneto, kaì xvrìw a[toû \géneto o[dè £n $o gégonen.
4
&En a[t! zv| ‘n, kaì = zv| ‘n tò fôw tôn ˙nyrQpvn, 5 kaì tò
fôw \n t_ skotíŸ faínei, kaì = skotía a[tò o[ katélaben.
6
&Egéneto ƒnyrvpow ˙pestalménow parà yeoû, ªnoma a[t!
&Ivánnhw. 7 O˚tow ‘lyen e†w marturían, ®na martur}s+ perì
toû fvtów, ®na pántew pisteúsvsin di' a[toû. 8 O[k ‘n \keînow
tò fôw, ˙ll' ®na martur}s+ perì toû fvtów. 9 )Hn tò fôw tò
˙lhyinón, $o fvtízei pánta ƒnyrvpon \rxómenon e†w tòn
kósmon. 10 &En t! kósm~ ‘n, kaì ` kósmow di' a[toû \géneto,
kaì ` kósmow a[tòn o[k ¡gnv. 11 E†w tà Êdia ‘lyen, kaì o¥ Êdioi
a[tòn o[ parélabon. 12 %O soi dè ¡labon a[tón, ¡dvken a[toîw
\jousían tékna yeoû genésyai, toîw pisteúousin e†w tò ªnoma
a[toû: 13 o$i o[k \j a¥mátvn, o[dè \k yel}matow sarków, o[dè
\k yel}matow ˙ndrów, ˙ll' \k yeoû \genn}yhsan. 14 Kaì `
lógow sàrj \géneto, kaì \sk}nvsen \n =mîn — kaì \yeasámeya
t|n dójan a[toû, dójan qw monogenoûw parà patrów — pl}rhw
xáritow kaì ˙lhyeíaw. 15 &Ivánnhw martureî perì a[toû, kaì
kékragen légvn, O˚tow ‘n $on eÂpon, Ô •písv mou \rxómenow
¡mprosyén mou gégonen: –ti prôtów mou ‘n. 16 Kaì \k toû
plhrQmatow a[toû =meîw pántew \lábomen, kaì xárin ˙ntì
xáritow. 17 %O ti ` nómow dià Mvsévw \dóyh, = xáriw kaì =
˙l}yeia dià &Ihsoû xristoû \géneto. 18 Yeòn o[deìw e^Qraken
pQpote: ` monogen|w u¥ów, ` çn e†w tòn kólpon toû patrów,
\keînow \jhg}sato.
19
Kaì a%uth \stìn = marturía toû &Ivánnou, –te ˙pésteilan
o¥ &Ioudaîoi \j Îerosolúmvn ¥ereîw kaì Leufitaw ®na
\rvt}svsin a[tón, Sù tíw eÂ; 20 Kaì qmológhsen, kaì o[k
“rn}sato: kaì qmológhsen –ti O[k e†mì \gW ` xristów. 21 Kaì
“rQthsan a[tón, Tí o{n; &Hlíaw eÂ sú; Kaì légei, O[k e†mí. Ô
1.16 Kaì \k ♦ %O ti \k 1.19 o¥ ♦ ˆpròw a[tòn˜ o¥

1.17 Mvsévw ♦ Mvüsévw 1.20 O[k e†mì \gW ♦ &EgW o[k e†mì
1.18 ` monogen|w u¥ów ♦ monogen|w 1.21 &Hlíaw eÂ sú ♦ Sú &Hlíaw eÂ
yeòw
193
OOS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOS
1.22 - 1.39 KATA IVANNHN
prof}thw eÂ sú; Kaì ˙pekríyh, O·. 22 EÂpon o{n a[t!, Tíw eÂ;
%Ina ˙pókrisin dômen toîw pémcasin =mâw. Tí légeiw perì
seautoû; 23 *Efh, &EgW fvn| boôntow \n t_ \r}m~, E[yúnate
t|n `dòn kuríou, kayWw eÂpen &Hsafiaw ` prof}thw. 24 Kaì o¥
˙pestalménoi ‘san \k tôn Farisaívn. 25 Kaì “rQthsan
a[tón, kaì eÂpon a[t!, Tí o{n baptízeiw, e† sù o[k eÂ ` xristów,
o·te &Hlíaw, o·te ` prof}thw; 26 &Apekríyh a[toîw ` &Ivánnhw
légvn, &EgW baptízv \n %udati: mésow dè ømôn £sthken $on ømeîw
o[k oÊdate. 27 A[tów \stin ` •písv mou \rxómenow, $o w
¡mprosyén mou gégonen: o˚ \gW o[k e†mì ƒjiow ®na lúsv a[toû
tòn ¥mánta toû øpod}matow. 28 Taûta \n BhyaníŸ \géneto
péran toû &Iordánou, –pou ‘n &Ivánnhw baptízvn.
29
blépei ` T_ \paúrion blépei tòn &Ihsoûn \rxómenon pròw a[tón,
&Ivánnhw
kaì légei, *Ide ` ˙mnòw toû yeoû, ` aÊrvn t|n a^ martían toû
kósmou. 30 O˚tów \stin perì o˚ \gW eÂpon, &Opísv mou ¡rxetai
˙n|r $ow ¡mprosyén mou gégonen, –ti prôtów mou ‘n. 31 K˙gW
o[k Ædein a[tón: ˙ll' ®na fanervy_ t! &Isra}l, dià toûto
‘lyon \gW \n t! %udati baptízvn. 32 Kaì \martúrhsen &Ivánnhw
qw légvn –ti Teyéamai tò pneûma katabaînon qseì peristeràn
\j o[ranoû, kaì ¡meinen \p' a[tón. 33 K˙gW o[k Ædein a[tón:
˙ll' ` pémcaw me baptízein \n %udati, \keînów moi eÂpen, &Ef' $on
©n Êd+w tò pneûma katabaînon kaì ménon \p' a[tón, o˚tów
\stin ` baptízvn \n pneúmati a^ gí~. 34 K˙gW e^ Qraka, kaì
memartúrhka –ti o˚tów \stin ` u¥òw toû yeoû.
35
T_ \paúrion pálin e¥st}kei ` &Ivánnhw, kaì \k tôn
mayhtôn a[toû dúo: 36 kaì \mblécaw t! &Ihsoû peripatoûnti,
légei, *Ide ` ˙mnòw toû yeoû. 37 Kaì ækousan a[toû o¥ dúo
mayhtaì laloûntow, kaì “koloúyhsan t! &Ihsoû. 38 Strafeìw
dè ` &Ihsoûw kaì yeasámenow a[toùw ˙kolouyoûntaw, légei
a[toîw, Tí zhteîte; O¥ dè eÂpon a[t!, ^Rabbí — $o légetai
e^ rmhneuómenon, Didáskale — poû méneiw; 39 Légei a[toîw,
1.22 EÂpon ♦ EÂpan 1.28 &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw

1.24 o¥ ♦ — 1.30 perì ♦ øpèr
1.25 eÂpon ♦ eÂpan 1.31 t! %udati ♦ %udati
1.25 o·te &Hlíaw o·te ♦ o[dè &Hlíaw 1.32 qseì ♦ qw
o[dè 1.37 a[toû o¥ dúo mayhtaì ♦ o¥ dúo
1.26 dè ♦ — mayhtaì a[toû

1.27 A[tów \stin ♦ — 1.38 eÂpon ♦ eÂpan
1.27 $ow ¡mprosyén mou gégonen ♦ — 1.38 e^rmhneuómenon ♦
1.27 \gW o[k e†mì ♦ o[k e†mì ˆ\gW˜ meyermhneuómenon
194
OOT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOT
KATA IVANNHN 1.40 - 1.51
*Erxesye kaì Êdete. )Hlyon kaì eÂdon poû ménei: kaì par' a[t!
¡m ei n a n t|n =méran \keínhn: v % ra ‘n qw dekáth. 40 )Hn
&A n d r é a w ` ˙delfòw Símvnow Pétrou e<w \k tôn dúo tôn
˙kousántvn parà &Ivánnou kaì ˙kolouyhsántvn a[t!.
41
Eørískei o˚tow prôtow tòn ˙delfòn tòn Êdion Símvna, kaì
légei a[t!, Eør}kamen tòn Mesían — – \stin
meyermhneuómenon, Xristów. 42 Kaì ægagen a[tòn pròw tòn
&Ihsoûn. &Emblécaw a[t! ` &Ihsoûw eÂpen, Sù eÂ Símvn ` u¥òw &Emblécaw dè
&Ivnâ: sù klhy}s+ Khfâw — $o e^rmhneúetai Pétrow.

43
T_ \paúrion “yélhsen \jelyeîn e†w t|n Galilaían, kaì
eørískei Fílippon, kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &Akoloúyei moi.
44
)Hn dè ` Fílippow ˙pò Bhysaïdá, \k têw pólevw &Andréou kaì
Pétrou. 45 Eørískei Fílippow tòn Nayana}l, kaì légei a[t!,
$O n ¡gracen Mvsêw \n t! nóm~ kaì o¥ profêtai eør}kamen,
&Ihsoûn tòn u¥òn toû &Ivs|f tòn ˙pò Nazarét. 46 Kaì eÂpen
a[t! Nayana}l, &Ek Nazarèt dúnataí ti ˙gayòn eÂnai; Légei
a[t! Fílippow, *Erxou kaì Êde. 47 EÂden ` &Ihsoûw tòn
Nayana|l \rxómenon pròw a[tón, kaì légei perì a[toû, *Ide
˙lhyôw &Israhlíthw, \n > dólow o[k ¡stin. 48 Légei a[t!
Nayana}l, Póyen me ginQskeiw; &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen
a[t!, Prò toû se Fílippon fvnêsai, ªnta øpò t|n sukên,
eÂdón se. 49 &Apekríyh Nayana}l kaì légei a[t!, ^Rabbí, sù eÂ
` u¥òw toû yeoû, sù eÂ ` basileùw toû &Isra}l. 50 &Apekríyh
&Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, %Oti eÂpón soi, eÂdón se øpokátv têw
sukêw, pisteúeiw; Meízv toútvn ªcei. 51 Kaì légei a[t!, &Am|n
˙m|n légv ømîn, ˙p' ƒrti ªcesye tòn o[ranòn ˙ne~góta, kaì
toùw ˙ggélouw toû yeoû ˙nabaínontaw kaì katabaínontaw \pì
tòn u¥òn toû ˙nyrQpou.
1.39 Êdete ♦ ªcesye 1.45 tòn u¥òn ♦ u¥òn

1.39 )Hlyon kaì eÂdon ♦ )Hlyan o{n 1.46 Fílippow ♦ ˆ`˜ Fílippow
kaì eÂdan 1.49 Nayana}l kaì légei a[t! ♦ a[t!
1.41 prôtow ♦ prôton Nayana}l
1.41 Mesían ♦ Messían 1.49 eÂ ` basileùw ♦ basileùw eÂ
1.42 Kaì ♦ — 1.50 eÂdón ♦ –ti eÂdón

1.42 &Ivnâ ♦ &Ivánnou 1.50 ªcei ♦ ªc+
1.45 Mvsêw ♦ Mvüsêw 1.51 ˙p' ƒrti ♦ —
195
OOU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOU
2 Kaì t_ =mér Ÿ t_ trít+ gámow \géneto \n KanÅ têw

Galilaíaw, kaì ‘n = m}thr toû &Ihsoû \keî: 2 \kl}yh dè
kaì ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w tòn gámon. 3 Kaì
øster}santow oÊnou, légei = m}thr toû &Ihsoû pròw a[tón,
OÂnon o[k ¡xousin. 4 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Tí \moì kaì soí,
gúnai; O·pv %hkei = v % ra mou. 5 Légei = m}thr a[toû toîw
diakónoiw, %O ti ©n lég+ ømîn, poi}sate. 6 )Hsan dè \keî ødríai
líyinai ¢j keímenai katà tòn kayarismòn tôn &Ioudaívn,
xvroûsai ˙nà metrhtàw dúo (h treîw. 7 Légei a[toîw ` &Ihsoûw,
Gemísate tàw ødríaw %udatow. Kaì \gémisan a[tàw £vw ƒnv.
8
Kaì lég ei a[toîw, &Antl}sate nûn, kaì férete t!
˙rxitriklín~. Kaì ænegkan. 9 ^Vw dè \geúsato ` ˙rxitríklinow
tò %udvr oÂnon gegenhménon, kaì o[k Ædei póyen \stín — o¥ dè
diákonoi Ædeisan o¥ “ntlhkótew tò %udvr — fvneî tòn numfíon
` ˙rxitríklinow, 10 kaì légei a[t!, Pâw ƒnyrvpow prôton tòn
kalòn oÂnon tíyhsin, kaì –tan meyusyôsin, tóte tòn \lássv:
sù tet}rhkaw tòn kalòn oÂnon £vw ƒrti. 11 Taúthn \poíhsen
t|n ˙rx|n tôn shmeívn ` &Ihsoûw \n KanÅ têw Galilaíaw, kaì
\fanérvsen t|n dójan a[toû: kaì \písteusan e†w a[tòn o¥
mayhtaì a[toû.
12
Metà toûto katébh e†w Kapernaoúm, a[tòw kaì = m}thr
a[toû, kaì o¥ ˙delfoì a[toû, kaì o¥ mayhtaì a[toû: kaì \keî
¡meinan o[ pollàw =méraw.
13
Kaì \ggùw ‘n tò Pásxa tôn &Ioudaívn, kaì ˙nébh e†w
Î er o s ó l u m a ` &Ihsoûw. 14 Kaì e˚ren \n t! ¥er ! toùw
pvloûntaw bóaw kaì próbata kaì peristeráw, kaì toùw
kermatistàw kayhménouw. 15 Kaì poi}saw fragéllion \k
sxoinívn pántaw \jébalen \k toû ¥eroû, tá te próbata kaì
toùw bóaw: kaì tôn kollubistôn \jéxeen tò kérma, kaì tàw
trapézaw ˙néstrecen: 16 kaì toîw tàw peristeràw pvloûsin
eÂpen, *Arate taûta \nteûyen: m| poieîte tòn oÂkon toû patrów
mou oÂkon \mporíou. 17 &Emn}syhsan dè o¥ mayhtaì a[toû –ti
gegramménon \stín, Ô zêlow toû oÊkou sou katafágetaí me.
2.4 Légei ♦ ˆKaì˜ légei 2.11 t|n ˙rx|n ♦ ˙rx|n

2.6 ødríai líyinai ¢j keímenai katà 2.12 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm

♦ líyinai ødríai ¢j katà 2.12 ˙delfoì a[toû ♦ ˙delfoì â[toû˜
2.6 xvroûsai ♦ keímenai xvroûsai 2.15 ˙néstrecen ♦ ˙nétrecen
2.8 Kaì ænegkan ♦ o¥ dè ænegkan 2.17 dè ♦ —
2.10 tóte ♦ —
196
OOV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OOV
18
&Apekríyhsan o{n o¥ &Ioudaîoi kaì eÂpon a[t!, Tí shmeîon
deiknúeiw =mîn, –ti taûta poieîw; 19 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen
a[toîw, Lúsate tòn naòn toûton, kaì \n trisìn =méraiw \gerô
a[tón. 20 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi, Tessarákonta kaì ¢j ¡tesin
Œkodom}yh ` naòw o˚tow, kaì sù \n trisìn =méraiw \gereîw
a[tón; 21 &Ekeînow dè ¡legen perì toû naoû toû sQmatow a[toû.
22
%O te o{n “géryh \k nekrôn, \mn}syhsan o¥ mayhtaì a[toû
–ti toûto ¡legen: kaì \písteusan t_ graf_, kaì t! lóg~ >
eÂpen ` &Ihsoûw.
23
^Vw dè ‘n \n toîw Îerosolúmoiw \n t! Pásxa, \n t_ eôrt_,
polloì \písteusan e†w tò ªnoma a[toû, yevroûntew a[toû tà
shmeîa $a \poíei. 24 A[tòw dè ` &Ihsoûw o[k \písteuen eâutòn
a[toîw, dià tò a[tòn ginQskein pántaw, 25 kaì –ti o[ xreían
eÂ x e n ®na tiw martur}s+ perì toû ˙nyrQpou: a[tòw gàr
\gínvsken tí ‘n \n t! ˙nyrQp~.
3 )Hn dè ƒnyrvpow \k tôn Farisaívn, Nikódhmow ªnoma

a[t!, ƒrxvn tôn &Ioudaívn: 2 o˚tow ‘lyen pròw a[tòn
nuktów, kaì eÂpen a[t!, ^Rabbí, oÊdamen –ti ˙pò yeo û
tòn &Ihsoûn
\l}luyaw didáskalow: o[deìw gàr taûta tà shmeîa dúnatai

poieîn $a sù poieîw, \àn m| ” ` yeòw met' a[toû. 3 &Apekríyh `
&Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, &Am|n ˙m|n légv soi, \àn m} tiw
gennhy_ ƒnvyen, o[ dúnatai †deîn t|n basileían toû yeoû.
4
Légei pròw a[tòn ` Nikódhmow, Pôw dúnatai ƒnyrvpow
gennhyênai gérvn v * n; M| dúnatai e†w t|n koilían têw mhtròw
a[toû deúteron e†selyeî n kaì gennhyênai; 5 &A p e k r í y h
&Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv soi, \àn m} tiw gennhy_ \j %udatow kaì
pneúmatow, o[ dúnatai e†selyeîn e†w t|n basileían toû yeoû.
6
Tò gegennhménon \k têw sarkòw sárj \stin: kaì tò
gegennhménon \k toû pneúmatow pneûmá \stin. 7 M| yaumás+w
–ti eÂpón soi, Deî ømâw gennhyênai ƒnvyen. 8 Tò pneûma –pou
yélei pneî, kaì t|n fvn|n a[toû ˙koúeiw, ˙ll' o[k oÂdaw póyen
¡rxetai kaì poû øpágei: o%utvw \stìn pâw ` gegennhménow \k toû
pneúmatow. 9 &Apekríyh Nikódhmow kaì eÂpen a[t!, Pôw
2.24 eâutòn ♦ a[tòn

2.18 eÂpon ♦ eÂpan

2.20 EÂpon ♦ EÂpan 3.2 taûta tà shmeîa dúnatai ♦
2.20 Tessarákonta ♦ Tesserákonta dúnatai taûta tà shmeîa
2.20 Œkodom}yh ♦ o†kodom}yh 3.3 ` ♦—
2.22 > ♦ $on 3.4 ` ♦ ˆ`˜
2.24 ` ♦—
197
OPM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPM
dúnatai taûta genésyai; 10 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!,

Sù eÂ ` didáskalow toû &Isra}l, kaì taûta o[ ginQskeiw;
11
&A m | n ˙m|n légv soi –ti $o oÊdamen laloûmen, kaì $o
e^vrákamen marturoûmen: kaì t|n marturían =môn o[
lambánete. 12 E† tà \pígeia eÂpon ømîn kaì o[ pisteúete, pôw,
\à n eÊ p v ømîn tà \pouránia, pisteúsete; 13 Kaì o[deìw
˙nabébhken e†w tòn o[ranón, e† m| ` \k toû o[ranoû katabáw,
` u¥òw toû ˙nyrQpou ` çn \n t! o[ran!. 14 Kaì kayWw Mvsêw
%ucvsen tòn ªfin \n t_ \r}m~, o%utvw øcvyênai deî tòn u¥òn toû
˙nyrQpou: 15 ®na pâw ` pisteúvn e†w a[tòn m| ˙pólhtai, ˙ll'
¡x+ zv|n a†Qnion.
16 % ste tòn u¥òn
O%utvw gàr “gáphsen ` yeòw tòn kósmon, v
a[toû tòn monogenê ¡dvken, ®na pâw ` pisteúvn e†w a[tòn m|
˙pólhtai, ˙ll' ¡x+ zv|n a†Qnion. 17 O[ gàr ˙pésteilen ` yeòw
tòn u¥òn a[toû e†w tòn kósmon ®na krín+ tòn kósmon, ˙ll' ®na
svy_ ` kósmow di' a[toû. 18 Ô pisteúvn e†w a[tòn o[ krínetai:
` dè m| pisteúvn ædh kékritai, –ti m| pepísteuken e†w tò ªnoma
toû monogenoûw u¥oû toû yeoû. 19 A%uth dé \stin = krísiw, –ti tò
fôw \l}luyen e†w tòn kósmon, kaì “gáphsan o¥ ƒnyrvpoi
mâllon tò skótow (h tò fôw: ‘n gàr ponhrà a[tôn tà ¡rga.
20
Pâw gàr ` faûla prássvn miseî tò fôw, kaì o[k ¡rxetai
pròw tò fôw, ®na m| \legxy_ tà ¡rga a[toû. 21 Ô dè poiôn t|n
˙l}yeian ¡rxetai pròw tò fôw, ®na fanervy_ a[toû tà ¡rga,
–ti \n ye! \stin e†rgasména.
22
Metà taûta ‘lyen ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w t|n
&Ioudaían gên: kaì \keî diétriben met' a[tôn kaì \báptizen.
23
Saleím )Hn dè kaì &Ivánnhw baptízvn \n A†nWn \ggùw toû Sal}m,
–ti %udata pollà ‘n \keî: kaì paregínonto kaì \baptízonto.
24
O·pv gàr ‘n beblhménow e†w t|n fulak|n ` &Ivánnhw.
25
&E g én et o o{n z}thsiw \k tôn mayhtôn &Ivánnou metà
&Ioudaíou perì kayarismoû. 26 Kaì ‘lyon pròw tòn &Ivánnhn
kaì eÂpon a[t!, ^Rabbí, $ow ‘n metà soû péran toû &Iordánou, >
sù memartúrhkaw, Êde o˚tow baptízei, kaì pántew ¡rxontai
3.13 ` çn \n t! o[ran! ♦ — 3.17 a[toû e†w ♦ e†w

3.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw 3.19 ponhrà a[tôn ♦ a[tôn ponhrà

3.15 e†w a[tòn ♦ \n a[t! 3.23 &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw
3.15 m| ˙pólhtai ˙ll' ♦ — 3.23 Sal}m ♦ Saleím
3.16 a[toû ♦ — 3.26 eÂpon ♦ eÂpan
198
OPN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPN
pròw a[tón. 27 &Apekríyh &Ivánnhw kaì eÂpen, O[ dúnatai

ƒnyrvpow lambánein o[dén, \àn m| ” dedoménon a[t! \k toû
o[ranoû. 28 A[toì ømeîw martureîte –ti eÂpon, O[k e†mì \gW `
xristów, ˙ll' –ti &Apestalménow e†mì ¡mprosyen \keínou. 29 Ô
¡xvn t|n númfhn, numfíow \stín: ` dè fílow toû numfíou, `
e^sthkWw kaì ˙koúvn a[toû, xarÅ xaírei dià t|n fvn|n toû
numfíou: a%uth o{n = xarà = \m| pepl}rvtai. 30 &Ekeînon deî
a[jánein, \mè dè \lattoûsyai.
31
Ô ƒnvyen \rxómenow \pánv pántvn \stín. Ô çn \k têw
gêw, \k têw gêw \stin, kaì \k têw gêw laleî: ` \k toû o[ranoû
\rxómenow \pánv pántvn \stín. 32 Kaì $o e^Qraken kaì ækousen,
toûto martureî: kaì t|n marturían a[toû o[deìw lambánei.
33
Ô labWn a[toû t|n marturían \sfrágisen –ti ` yeòw
˙lhy}w \stin. 34 $O n gàr ˙pésteilen ` yeów, tà ]}mata toû
yeoû laleî: o[ gàr \k métrou dídvsin ` yeòw tò pneûma. 35 Ô
pat|r ˙gapÅ tòn u¥ón, kaì pánta dédvken \n t_ xeirì a[toû.
36
Ô pisteúvn e†w tòn u¥òn ¡xei zv|n a†Qnion: ` dè ˙peiyôn t!
u¥!, o[k ªcetai zv}n, ˙ll' = •rg| toû yeoû ménei \p' a[tón. t|n zv}n
4 2
^Vw o{n ¡gnv ` kúriow –ti ækousan o¥ Farisaîoi –ti
&Ihsoûw pleíonaw mayhtàw poieî kaì baptízei (h &Ivánnhw
— kaítoige &Ihsoûw a[tòw o[k \báptizen, ˙ll' o¥ mayhtaì
a[toû — 3 ˙fêken t|n &Ioudaían, kaì ˙pêlyen e†w t|n
Galilaían. 4 *Edei dè a[tòn diérxesyai dià têw Samareíaw.
5
*Erxetai o{n e†w pólin têw Samareíaw legoménhn Suxár,
plhsíon toû xvríou $o ¡dvken &IakWb &Ivs|f t! u¥! a[toû:
6
‘n dè \keî phg| toû &IakQb. Ô o{n &Ihsoûw kekopiakWw \k têw
`doiporíaw \kayézeto o%utvw \pì t_ phg_. %Vra ‘n qseì £kth.
7
*Erxetai gun| \k têw Samareíaw ˙ntlêsai %udvr: légei a[t_ `
&Ihsoûw, Dów moi pieîn. 8 O¥ gàr mayhtaì a[toû ˙pelhlúyeisan
e†w t|n pólin, ®na trofàw ˙gorásvsin. 9 Légei o{n a[t! = gun|
= Samareîtiw, Pôw sù &Ioudaîow çn par' \moû pieîn a†teîw,
3.27 o[dén ♦ o[dè ¢n 4.1 kúriow ♦ &Ihsoûw

3.28 martureîte ♦ moi martureîte 4.3 e†w ♦ pálin e†w
3.28 O[k ♦ ˆ–ti˜ O[k 4.5 &Ivs|f ♦ ˆt!˜ &Ivs|f
3.31 o[ranoû \rxómenow \pánv 4.6 qseì ♦ qw
pántvn \stín ♦ o[ranoû 4.7 pieîn ♦ peîn

\rxómenow ˆ\pánv pántvn \stín˜ 4.9 Samareîtiw ♦ Samarîtiw
3.32 Kaì $o ♦ $O 4.9 pieîn ♦ peîn
3.34 ` yeòw tò ♦ tò
199
OPO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPO
o·shw gunaikòw Samareítidow; — O [ gàr sugxrôntai

&Ioudaîoi Samareítaiw. 10 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t_, E†
Ædeiw t|n dvreàn toû yeoû, kaì tíw \stin ` légvn soi, Dów moi
pieîn, sù ©n Æthsaw a[tón, kaì ¡dvken ƒn soi %udvr zôn.
11
Légei a[t! = gun}, Kúrie, o·te ƒntlhma ¡xeiw, kaì tò fréar
\stìn bayú: póyen o{n ¡xeiw tò %udvr tò zôn; 12 M| sù meízvn eÂ
toû patròw =môn &IakQb, $ow ¡dvken =mîn tò fréar, kaì a[tòw \j
a[toû ¡pien, kaì o¥ u¥oì a[toû, kaì tà yrémmata a[toû;
13
&Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t_, Pâw ` pínvn \k toû %udatow
toútou, dic}sei pálin: 14 $ow d' ©n pí+ \k toû %udatow o˚ \gW
dQsv a[t!, o[ m| dic}s+ e†w tòn a†ôna: ˙llà tò %udvr $o dQsv
a[t! gen}setai \n a[t! phg| %udatow a^ lloménou e†w zv|n
a†Qnion. 15 Légei pròw a[tòn = gun}, Kúrie, dów moi toûto tò
%udvr, ®na m| dicô, mhdè ¡rxomai \nyáde ˙ntleîn. 16 Légei a[t_
` &Ihsoûw, %Upage, fQnhson tòn ƒndra soû, kaì \lyè \nyáde.
17
&Apekríyh = gun| kaì eÂpen, O[k ¡xv ƒndra. Légei a[t_ `
&Ihsoûw, Kalôw eÂpaw –ti *Andra o[k ¡xv: 18 pénte gàr ƒndraw
¡sxew, kaì nûn $on ¡xeiw o[k ¡stin sou ˙n}r: toûto ˙lhyèw
eÊrhkaw. 19 Légei a[t! = gun}, Kúrie, yevrô –ti prof}thw eÂ
sú. 20 O¥ patérew =môn \n t! ªrei toút~ prosekúnhsan: kaì
ømeîw légete –ti \n Îerosolúmoiw \stìn ` tópow –pou deî
proskuneîn. 21 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Gúnai, písteusón moi, –ti
¡rxetai v % ra, –te o·te \n t! ªrei toút~ o·te \n Îerosolúmoiw
proskun}sete t! patrí. 22 Ûmeîw proskuneîte $o o[k oÊdate:
=meîw proskunoûmen $o oÊdamen: –ti = svthría \k tôn
&Ioudaívn \stín. 23 &All' ¡rxetai v % ra kaì nûn \stin, –te o¥
˙lhyinoì proskunhtaì proskun}sousin t! patrì \n pneúmati
kaì ˙lhyeí Ÿ : kaì gàr ` pat|r toioútouw zhteî toùw
proskunoûntaw a[tón. 24 pneûma ` yeó w: kaì toùw
pro s k u n o û n t a w a[tón, \n pneúmati kaì ˙lhyeí Ÿ deî
proskuneîn. 25 Légei a[t! = gun}, OÂda –ti Mesíaw ¡rxetai —
4.9 o·shw gunaikòw Samareítidow ♦ 4.16 ` &Ihsoûw ♦ —

gunaikòw Samarítidow o·shw 4.17 eÂpen ♦ eÂpen a[t!
4.9 Samareítaiw ♦ Samarítaiw 4.20 deî proskuneîn ♦ proskuneîn deî
4.10 pieîn ♦ peîn 4.21 Gúnai písteusón moi ♦ Písteué
4.11 = gun} ♦ ˆ= gun}˜ moi gúnai

4.14 dic}s+ ♦ dic}sei 4.23 &All' ♦ ˙llà
4.15 ¡rxomai ♦ diérxvmai 4.25 Mesíaw ♦ Messíaw
200
OPP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPP
` legómenow xristów: –tan ¡ly+ \keînow, ˙naggeleî =mîn pánta.

26
Légei a[t_ ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi, ` lalôn soi.
27
Kaì \pì toút~ ‘lyon o¥ mayhtaì a[toû, kaì \yaúmasan
–ti metà gunaikòw \lálei: o[deìw méntoi eÂpen, Tí zhteîw; æ, Tí
laleîw met' a[têw; 28 &Afêken o{n t|n ødrían a[têw = gun}, kaì
˙pêlyen e†w t|n pólin, kaì légei toîw ˙nyrQpoiw, 29 Deûte,
Êdete ƒnyrvpon, $ow eÂpén moi pánta –sa \poíhsa: m}ti o˚tów
\stin ` xristów; 30 &Ejêlyon \k têw pólevw, kaì ærxonto pròw
a[tón. 31 &En dè t! metajù “rQtvn a[tòn o¥ mayhtaí, légontew,
^Rabbí, fáge. 32 Ô dè eÂpen a[toîw, &EgW brôsin ¡xv fageîn ÷n
ømeîw o[k oÊdate. 33 *Elegon o{n o¥ mayhtaì pròw ˙ll}louw,
M} tiw ænegken a[t! fageîn; 34 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, &Emòn
brômá \stin, ®na poiô tò yélhma toû pémcantów me, kaì
teleiQsv a[toû tò ¡rgon. 35 O [x ømeîw légete –ti *Eti
tetrámhnów \stin, kaì ` yerismòw ¡rxetai; &Idoú, légv ømîn,
\párate toùw •fyalmoùw ømôn, kaì yeásasye tàw xQraw, –ti
leukaí e†sin pròw yerismòn ædh. 36 Kaì ` yerízvn misyòn
lambánei, kaì sunágei karpòn e†w zv|n a†Qnion: ®na kaì `
speírvn `moû xaír+ kaì ` yerízvn. 37 &En gàr toút~ ` lógow
\stìn ` ˙lhyinów, –ti *Allow \stìn ` speírvn, kaì ƒllow `
yer í z v n . 38 &E g W ˙pésteila ømâw yer í z ei n $o o[x ømeîw
kekopiákate: ƒlloi kekopiákasin, kaì ømeîw e†w tòn kópon
a[tôn e†selhlúyate.
39
&Ek dè têw pólevw \keínhw polloì \písteusan e†w a[tòn
tôn Samareitôn dià tòn lógon têw gunaikòw marturoúshw –ti
EÂpén moi pánta –sa \poíhsa. 40 ^Vw o{n ‘lyon pròw a[tòn o¥
Samareîtai, “rQtvn a[tòn meînai par' a[toîw: kaì ¡meinen
\keî dúo =méraw. 41 Kaì poll! pleíouw \písteusan dià tòn
lógon a[toû, 42 t_ te gunaikì ¡legon –ti O[kéti dià t|n s|n
laliàn pisteúomen: a[toì gàr ˙khkóamen, kaì oÊdamen –ti
o˚tów \stin ˙lhyôw ` svt|r toû kósmou, ` xristów.
4.25 pánta ♦ ßpanta 4.36 ®na kaì ♦ ®na

4.27 ‘lyon ♦ ‘lyan 4.37 ` ˙lhyinów ♦ ˙lhyinòw
4.27 \yaúmasan ♦ \yaúmazon 4.39 Samareitôn ♦ Samaritôn
4.31 dè ♦ — 4.39 –sa ♦ $a

4.34 poiô ♦ poi}sv 4.40 Samareîtai ♦ Samarîtai
4.36 Kaì ` yerízvn misyòn ♦ Ô 4.42 ` xristów ♦ —
yerízvn misyòn
201
OPQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPQ
43
Metà dè tàw dúo =méraw \jêlyen \keîyen, kaì ˙pêlyen e†w
t|n Galilaían. 44 A[tòw gàr ` &Ihsoûw \martúrhsen –ti
prof}thw \n t_ †díŸ patrídi tim|n o[k ¡xei. 45 %O te o{n ‘lyen
e†w t|n Galilaían, \déjanto a[tòn o¥ Galilaîoi, pánta
e^vrakótew $a \poíhsen \n Îerosolúmoiw \n t_ eôrt_: kaì a[toì
gàr ‘lyon e†w t|n eôrt}n.
46
)Hlyen o{n pálin ` &Ihsoûw e†w t|n Kanâ têw Galilaíaw,
–pou \poíhsen tò %udvr oÂnon. Kaì ‘n tiw basilików, o˚ ` u¥òw
“syénei \n Kapernaoúm. 47 O˚tow ˙koúsaw –ti &Ihsoûw %hkei \k
têw &Ioudaíaw e†w t|n Galilaían, ˙pêlyen pròw a[tón, kaì
æmellen “rQta a[tòn ®na katab_ kaì †áshtai a[toû tòn u¥ón: ¡mellen
gàr ˙poyn§skein. 48 EÂpen o{n ` &Ihsoûw pròw a[tón, &Eàn m|
shmeîa kaì térata Êdhte, o[ m| pisteúshte. 49 Légei pròw
a[tòn ` basilików, Kúrie, katábhyi prìn ˙poyaneîn tò
paidíon mou. 50 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Poreúou: ` u¥ów sou z_.
Kaì \písteusen ` ƒnyrvpow t! lóg~ > eÂpen a[t! ` &Ihsoûw,
kaì \poreúeto. 51 *Hdh dè a[toû katabaínontow, o¥ doûloi
a[toû ˙p}nthsan a[t!, kaì ˙p}ggeilan légontew –ti Ô paîw
sou z_. 52 &Epúyeto o{n par' a[tôn t|n v % ran \n " komcóteron
¡sxen. Kaì eÂpon a[t! –ti Xyèw v% ran e^bdómhn ˙fêken a[tòn `
53 % rŸ, \n " eÂpen
puretów. *Egnv o{n ` pat|r –ti \n \keín+ t_ v
a[t! ` &Ihsoûw –ti Ô u¥ów sou z_: kaì \písteusen a[tòw kaì =
o†kía a[toû –lh. 54 Toûto pálin deúteron shmeîon \poíhsen `
&Ihsoûw, \lyWn \k têw &Ioudaíaw e†w t|n Galilaían.
5 2
Metà taûta ‘n = e^ ort| tôn &Ioudaívn, kaì ˙nébh `
&Ihsoûw e†w Îerosóluma.
*E s t i n dè \n toîw Îerosolúmoiw \pì t_ probatik_
kolumb}yra, = \pilegoménh Êbraïstì Bhyesdá, pénte stoàw
¡xo u s a . 3 &E n taútaiw katékeito plêyow polù tôn
4.43 kaì ˙pêlyen ♦ — 4.52 %

par' a[tôn t|n vran %
♦ t|n vran
4.44 ` ♦— par' a[tôn
4.45 $a ♦ –sa 4.52 Kaì eÂpon ♦ eÂpan o{n
4.46 ` &Ihsoûw ♦ — 4.52 Xyèw ♦ &Exyèw
4.46 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm 4.53 \n \keín+ ♦ ˆ\n˜ \keín+
4.47 a[tòn ®na ♦ ®na 4.53 –ti Ô ♦ Ô
4.47 ¡mellen ♦ æmellen 4.54 pálin ♦ ˆdè˜ pálin
4.50 Kaì \písteusen ♦ &Epísteusen 5.1 = ♦—

4.50 > ♦ $on 5.1 ` ♦—
4.51 ˙p}nthsan a[t! kaì ˙p}ggeilan 5.2 Bhyesdá ♦ Bhyzayà
♦ øp}nthsan a[t! 5.3 polù ♦ —
4.51 sou ♦ a[toû
202
OPR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPR
˙syenoúntvn, tuflôn, xvlôn, jhrôn, \kdexoménvn t|n toû

%udatow kínhsin. 4 *Aggelow gàr katà kairòn katébainen \n t_
kolumb}yrŸ, kaì \tárassen tò %udvr: ` o{n prôtow \mbàw metà
t|n tarax|n toû %udatow, øgi|w \gíneto, > d}pote kateíxeto
nos}mati. 5 )Hn dé tiw ƒnyrvpow \keî triákonta •ktW ¡th kaì •ktW
¡xvn \n t_ ˙syeneíŸ. 6 Toûton †dWn ` &Ihsoûw katakeímenon,

kaì gnoùw –ti polùn ædh xrónon ¡xei, légei a[t!, Yéleiw øgi|w
genésyai; 7 &Apekríyh a[t! ` ˙syenôn, Kúrie, ƒnyrvpon o[k
¡xv ®na, –tan taraxy_ tò %udvr, bál+ me e†w t|n kolumb}yran:
\n > dè ¡rxomai \gQ, ƒllow prò \moû katabaínei. 8 Légei a[t!
` &Ihsoûw, *Egeirai, Óron tòn krábbatón sou, kaì peripátei.
9
Kaì e[yév w \g én et o øgi|w ` ƒnyrvpow, kaì ‘ren tòn
krábbaton a[toû kaì periepátei. )Hn dè sábbaton \n \keín+
t_ =mérŸ.
10
*Elegon o{n o¥ &Ioudaîoi t! teyerapeumén~, Sábbatón
\stin: o[k ¡jestín soi Órai tòn krábbaton. 11 &Apekríyh
a[toîw, Ô poi}saw me øgiê, \keînów moi eÂpen, )Aron tòn
krábbatón sou kaì peripátei. 12 &HrQthsan o{n a[tón, Tíw
\stin ` ƒnyrvpow ` e†pQn soi, )Aron tòn krábbatón sou kaì
peripátei; 13 Ô dè †ayeìw o[k Ædei tíw \stin: ` gàr &Ihsoûw
\jéneusen, ªxlou ªntow \n t! tóp~. 14 Metà taûta eørískei
a[tòn ` &Ihsoûw \n t! ¥er!, kaì eÂpen a[t!, *Ide øgi|w gégonaw:
mhkéti a^mártane, ®na m| xeîrón tí soi génhtai. 15 &Apêlyen ` soi tí
ƒnyrvpow, kaì ˙n}ggeilen toîw &Ioudaíoiw –ti &Ihsoûw \stin `

poi}saw a[tòn øgiê. 16 Kaì dià toûto \dívkon tòn &Ihsoûn o¥
&Ioudaîoi, kaì \z}toun a[tòn ˙pokteînai, –ti taûta \poíei \n
sabbát~. 17 Ô dè &Ihsoûw ˙pekrínato a[toîw, Ô pat}r mou
£vw ƒrti \rgázetai, k˙gW \rgázomai. 18 Dià toûto o{n mâllon
\z}toun a[tòn o¥ &Ioudaîoi ˙pokteînai, –ti o[ mónon ¡luen tò
sábbaton, ˙llà kaì patéra Êdion ¡legen tòn yeón, Êson eâutòn
poiôn t! ye!.
5.3 \kdexoménvn t|n toû %udatow 5.11 &Apekríyh ♦ Ô dè ˙pekríyh

kínhsin ♦ — 5.11 krábbatón ♦ krábattón
5.4 — 5.12 o{n ♦ —
5.5 •ktW ♦ ˆkaì˜ •ktW 5.12 tòn krábbatón sou ♦ —
5.5 ˙syeneíŸ ♦ ˙syeneíŸ a[toû 5.14 tí soi ♦ soí ti
5.8 *Egeirai ♦ *Egeire 5.16 tòn &Ihsoûn o¥ &Ioudaîoi ♦ o¥

5.8 krábbatón ♦ krábattón &Ioudaîoi tòn &Ihsoûn
5.9 krábbaton ♦ krábatton 5.16 kaì \z}toun a[tòn ˙pokteînai ♦
5.10 o[k ♦ kaì o[k —
5.10 krábbaton ♦ krábattón sou 5.17 &Ihsoûw ♦ ˆ&Ihsoûw˜
203
OPS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPS
19
&Apekrínato o{n ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, &Am|n ˙m|n
légv ømîn, o[ dúnatai ` u¥òw poieîn ˙f' eâutoû o[dén, \àn m}
ti blép+ tòn patéra poioûnta: $a gàr ©n \keînow poi_, taûta
kaì ` u¥òw `moívw poieî. 20 Ô gàr pat|r fileî tòn u¥ón, kaì
pánta deíknusin a[t! $a a[tòw poieî: kaì meízona toútvn
deíjei a[t! ¡rga, ®na ømeîw yaumázhte. 21 %Vsper gàr ` pat|r
\geírei toùw nekroùw kaì zvopoieî, o%utvw kaì ` u¥òw o¬w yélei
zvopoieî. 22 O[dè gàr ` pat|r krínei o[déna, ˙llà t|n krísin
pâsan dédvken t! u¥!: 23 ®na pántew timôsin tòn u¥ón, kayWw
timôsin tòn patéra. Ô m| timôn tòn u¥ón, o[ timÅ tòn patéra
tòn pémcanta a[tón. 24 &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti ` tòn lógon
mou ˙koúvn, kaì pisteúvn t! pémcantí me, ¡xei zv|n a†Qnion:
kaì e†w krísin o[k ¡rxetai, ˙llà metabébhken \k toû yanátou
e†w t|n zv}n. 25 &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti ¡rxetai v % ra kaì nûn
\stin, –te o¥ nekroì ˙koúsontai têw fvnêw toû u¥oû toû yeoû,
kaì o¥ ˙koúsantew z}sontai. 26 %Vsper gàr ` pat|r ¡xei zv|n
\n eâut!, o%utvw ¡dvken kaì t! u¥! zv|n ¡xein \n eâut!: 27 kaì
\jousían ¡dvken a[t! kaì krísin poieîn, –ti u¥òw ˙nyrQpou
\stín. 28 M| yaumázete toûto: –ti ¡rxetai v% ra, \n " pántew o¥
\n toîw mnhmeíoiw ˙koúsontai têw fvnêw a[toû, 29 kaì
\kporeúsontai, o¥ tà ˙gayà poi}santew, e†w ˙nástasin zvêw:
o¥ dè tà faûla prájantew, e†w ˙nástasin krísevw.
30
O[ dúnamai \gW poieîn ˙p' \mautoû o[dén: kayWw ˙koúv,
krínv: kaì = krísiw = \m| dikaía \stín: –ti o[ zhtô tò yélhma
tò \món, ˙llà tò yélhma toû pémcantów me patrów. 31 &Eàn \gW
marturô perì \mautoû, = marturía mou o[k ¡stin ˙lhy}w.
32
*Allow \stìn ` marturôn perì \moû, kaì oÂda –ti ˙lhy}w
\s t i n = marturía ÷n martureî per ì \m o û . 33 Û m eî w
˙pestálkate pròw &Ivánnhn, kaì memartúrhken t_ ˙lhyeíŸ.
34
&EgW dè o[ parà ˙nyrQpou t|n marturían lambánv, ˙llà
taûta légv ®na ømeîw svyête. 35 &E k eî n o w ‘n ` lúxnow `
kaiómenow kaì faínvn, ømeîw dè “yel}sate ˙galliayênai pròw
% ran \n t! fvtì a[toû. 36 &EgW dè ¡xv t|n marturían meízv
v
toû &Ivánnou: tà gàr ¡rga $a ¡dvkén moi ` pat|r ®na teleiQsv
5.19 eÂpen ♦ ¡legen 5.27 kaì krísin ♦ krísin

5.25 ˙koúsontai ♦ ˙koúsousin 5.28 ˙koúsontai ♦ ˙koúsousin
5.25 z}sontai ♦ z}sousin 5.30 patrów ♦ —
5.26 ¡dvken kaì t! u¥! ♦ kaì t! u¥! 5.36 ¡dvkén ♦ dédvkén
¡dvken
204
OPT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPT
a[tá, a[tà tà ¡rga $a \gW poiô, martureî perì \moû –ti ` pat}r
me ˙péstalken. 37 Kaì ` pémcaw me pat}r, a[tòw
memartúrhken perì \moû. O·te fvn|n a[toû ˙khkóate pQpote,
o·te eÂdow a[toû e^vrákate. 38 Kaì tòn lógon a[toû o[k ¡xete
ménonta \n ømîn, –ti $on ˙pésteilen \keînow, toút~ ømeîw o[
pisteúete. 39 &Ereunâte tàw grafáw, –ti ømeîw dokeîte \n
a[taîw zv|n a†Qnion ¡xein, kaì \keînaí e†sin a¥ marturoûsai
perì \moû: 40 kaì o[ yélete \lyeîn prów me, ®na zv|n ¡xhte.
41
Dójan parà ˙nyrQpvn o[ lambánv: 42 ˙ll' ¡gnvka ømâw,
–ti t|n ˙gáphn toû yeoû o[k ¡xete \n eâutoîw. 43 &EgW \l}luya
\n t! •nómati toû patrów mou, kaì o[ lambáneté me: \àn ƒllow
¡ly+ \n t! •nómati t! †dí~, \keînon l}cesye. 44 Pôw dúnasye
ømeîw pisteûsai, dójan parà ˙ll}lvn lambánontew, kaì t|n
dójan t|n parà toû mónou yeoû o[ zhteîte; 45 M| dokeîte –ti
\gW kathgor}sv ømôn pròw tòn patéra: ¡stin ` kathgorôn
ømôn, Mvsêw, e†w $on ømeîw “lpíkate. 46 E† gàr \pisteúete
Mvs_, \pisteúete ©n \moí: perì gàr \moû \keînow ¡gracen. Mvseî
47
E† dè toîw \keínou grámmasin o[ pisteúete, pôw toîw \moîw
]}masin pisteúsete;
6 Metà taûta ˙pêlyen ` &Ihsoûw péran têw yalásshw têw

Galilaíaw, têw Tiberiádow. 2 Kaì “koloúyei a[t! ªxlow
polúw, –ti e^ Qrvn a[toû tà shmeîa $a \poíei \pì tôn
˙syenoúntvn. 3 &Anêlyen dè e†w tò ªrow ` &Ihsoûw, kaì \keî
\káyhto metà tôn mayhtôn a[toû. 4 )Hn dè \ggùw tò Pásxa, =
eôrt| tôn &Ioudaívn. 5 &Epáraw o{n ` &Ihsoûw toùw •fyalmoúw,
kaì yeasámenow –ti polùw ªxlow ¡rxetai pròw a[tón, légei
pròw tòn Fílippon, Póyen ˙gorásomen ƒrtouw, ®na fágvsin
o˚toi; 6 Toûto dè ¡legen peirázvn a[tón: a[tòw gàr Ædei tí
¡mellen poieîn. 7 &Apekríyh a[t! Fílippow, Diakosívn
dhnarívn ƒrtoi o[k ˙rkoûsin a[toîw, ®na £kastow a[tôn
5.36 \gW poiô ♦ poiô 5.46 Mvs_ ♦ Mvüseî

5.37 a[tòw ♦ \keînow 6.2 Kaì “koloúyei ♦ &Hkoloúyei dè
5.37 ˙khkóate pQpote ♦ pQpote 6.2 e^Qrvn a[toû ♦ \yeQroun
˙khkóate 6.3 ` ♦—
5.38 ménonta \n ømîn ♦ \n ømîn 6.5 ` &Ihsoûw toùw •fyalmoúw ♦ toùw
ménonta •fyalmoùw ` &Ihsoûw
tòn ♦ —
5.39 &Ereunâte ♦ &Eraunâte 6.5

5.42 ˙ll' ♦ ˙llà 6.5 ˙gorásomen ♦ ˙gorásvmen
5.43 l}cesye ♦ l}mcesye 6.7 Fílippow ♦ ˆ`˜ Fílippow
5.45 Mvsêw ♦ Mvüsêw 6.7 a[tôn braxú ti ♦ braxú ˆti˜
205
OPU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPU
braxú ti láb+. 8 Légei a[t! e<w \k tôn mayhtôn a[toû,

&Andréaw ` ˙delfòw Símvnow Pétrou, 9 *Estin paidárion ¢n
@de, $o ¡xei pénte ƒrtouw kriyínouw kaì dúo •cária: ˙llà
taûta tí \stin e†w tosoútouw; 10 EÂpen dè ` &Ihsoûw, Poi}sate
toùw ˙nyrQpouw ˙napeseîn. )Hn dè xórtow polùw \n t! tóp~.
&Anépesan &Anépeson o{n o¥ ƒndrew tòn ˙riymòn qseì pentakisxílioi.
11
*E l a b en dè toùw ƒrtouw ` &I h s o û w, kaì e[xarist}saw
diédvken toîw mayhtaîw, o¥ dè mayhtaì toîw ˙nakeiménoiw:
`moívw kaì \k tôn •carívn –son æyel o n . 12 ^V w dè
\nepl}syhsan, légei toîw mayhtaîw a[toû, Sunagágete tà
perisseúsanta klásmata, ®na m} ti ˙pólhtai. 13 Sun}gagon
o{n, kaì \gémisan dQdeka kofínouw klasmátvn \k tôn pénte
ƒrtvn tôn kriyínvn, $a \perísseusen toîw bebrvkósin. 14 O¥
o{n ƒnyrvpoi †dóntew $o \poíhsen shmeîon ` &Ihsoûw, ¡legon –ti
O˚tów \stin ˙lhyôw ` prof}thw ` \rxómenow e†w tòn kósmon.
15
&Ihsoûw o{n gnoùw –ti méllousin ¡rxesyai kaì a^ rpázein
a[tón, ®na poi}svsin a[tòn basiléa, ˙nexQrhsen e†w tò ªrow
a[tòw mónow.
16
^Vw dè •cía \géneto, katébhsan o¥ mayhtaì a[toû \pì t|n
yálassan, 17 kaì \mbántew e†w tò ploîon, ærxonto péran têw
yalásshw e†w Kapernaoúm. Kaì skotía ædh \gegónei, kaì o[k
\lhlúyei pròw a[toùw ` &Ihsoûw. 18 %H te yálassa ˙némou
megálou pnéontow dihgeíreto. 19 &Elhlakótew o{n qw stadíouw
eÊ k o s i pénte (h triákonta, yev r o û s i n tòn &Ihsoûn
peripatoûnta \pì têw yalásshw, kaì \ggùw toû ploíou
ginómenon: kaì \fob}yhsan. 20 Ô dè légei a[toîw, &EgQ e†mi: m|
fobeîsye. 21 *Hyelon o{n labeîn a[tòn e†w tò ploîon: kaì
e[yévw tò ploîon \géneto \pì têw gêw e†w ÷n øpêgon.
22
T_ \paúrion ` ªxlow ` e^ sthkWw péran têw yalásshw,
†dWn –ti ploiárion ƒllo o[k ‘n \keî e† m| £n \keîno e†w $o
\nébhsan o¥ mayhtaì a[toû, kaì –ti o[ suneisêlyen toîw
6.9 ¢n @de $o ♦ @de $ow 6.17 tò ♦ —

6.10 dè ` ♦ ` 6.17 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm
6.10 &Anépeson ♦ &Anépesan 6.17 o[k ♦ o·pv
6.10 qseì ♦ qw 6.18 dihgeíreto ♦ diegeíreto
6.11 dè toùw ♦ o{n toùw 6.21 tò ploîon \géneto ♦ \géneto tò
6.11 toîw mayhtaîw o¥ dè mayhtaì ♦ — ploîon

6.13 \perísseusen ♦ \perísseusan 6.22 †dWn ♦ eÂdon
6.14 ` &Ihsoûw ♦ — 6.22 \keîno e†w $o \nébhsan o¥ mayhtaì
6.15 poi}svsin a[tòn ♦ poi}svsin a[toû ♦ —
6.15 ˙nexQrhsen ♦ ˙nexQrhsen pálin
206
OPV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OPV
mayhtaîw a[toû ` &Ihsoûw e†w tò ploiárion, ˙llà mónoi o¥

mayhtaì a[toû ˙pêlyon — 23 ƒlla dè ‘lyen ploiária \k
Tiberiádow \ggùw toû tópou –pou ¡f a g o n tòn ƒrton,
e[xarist}santow toû kuríou — 24 –te o{n eÂden ` ªxlow –ti
&Ihsoûw o[k ¡stin \keî o[dè o¥ mayhtaì a[toû, \nébhsan a[toì
e† w tà ploîa, kaì ‘lyon e†w Kapernaoúm, zhtoûntew tòn
&Ihsoûn. 25 Kaì eøróntew a[tòn péran têw yalásshw, eÂpon
a[t!, ^Rabbí, póte @de gégonaw; 26 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw
kaì eÂpen, &Am|n ˙m|n légv ømîn, zhteîté me, o[x –ti eÊdete
shmeîa, ˙ll' –ti \fágete \k tôn ƒrtvn kaì \xortásyhte.
27
&Ergázesye m| t|n brôsin t|n ˙polluménhn, ˙llà t|n
brôsin t|n ménousan e†w zv|n a†Qnion, ÷n ` u¥òw toû
˙nyrQpou ømîn dQsei: toûton gàr ` pat|r \sfrágisen, ` yeów.
28
EÂpon o{n pròw a[tón, Tí poiômen, ®na \rgazQmeya tà ¡rga
toû yeoû; 29 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, Toûtó \stin tò
¡rgon toû yeoû, ®na pisteúshte e†w $on ˙pésteilen \keînow.
30
EÂpon o{n a[t!, Tí o{n poieîw sù shmeîon, ®na Êdvmen kaì
pisteúsvmén soi; Tí \rgáz+; 31 O¥ patérew =môn tò mánna
¡fagon \n t_ \r}m~, kayQw \stin gegramménon, *Arton \k toû
o[ranoû ¡dvken a[toîw fageîn. 32 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw,
&Am|n ˙m|n légv ømîn, o[ Mvsêw dédvken ømîn tòn ƒrton \k
toû o[ranoû: ˙ll' ` pat}r mou dídvsin ømîn tòn ƒrton \k toû
o[ranoû tòn ˙lhyinón. 33 Ô gàr ƒrtow toû yeoû \stin `
katabaínvn \k toû o[ranoû kaì zv|n didoùw t! kósm~.
34
EÂpon o{n pròw a[tón, Kúrie, pántote dòw =mîn tòn ƒrton
toûton. 35 EÂpen dè a[toîw ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi ` ƒrtow têw
zvêw: ` \rxómenow prów me o[ m| peinás+: kaì ` pisteúvn e†w
\mè o[ m| dic}s+ pQpote. 36 &All' eÂpon ømîn –ti kaì e^vrákaté
me, kaì o[ pisteúete. 37 Pân $o dídvsín moi ` pat|r pròw \mè
%hjei: kaì tòn \rxómenon prów me o[ m| \kbálv ¡jv. 38 %O ti
katabébhka \k toû o[ranoû, o[x ®na poiô tò yélhma tò \món,
˙llà tò yélhma toû pémcantów me. 39 Toûto dé \stin tò yélhma
6.22 ploiárion ˙llà ♦ ploîon ˙llà 6.32 Mvsêw ♦ Mvüsêw

6.23 dè ♦ — 6.35 dè ♦ —
6.23 ploiária ♦ ploiáˆria˜ 6.35 prów me ♦ prów \mè
6.24 ploîa ♦ ploiária 6.35 dic}s+ ♦ dic}sei
6.24 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm 6.36 me ♦ ˆme˜

6.29 &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw 6.37 me ♦ \mè
6.29 pisteúshte ♦ pisteúhte 6.38 \k ♦ ˙pò
207
OQM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQM
toû pémcantów me patrów, ®na pân $o dédvkén moi, m| ˙polésv

a[tòn \n t_ \j a[toû, ˙llà ˙nast}sv a[tò t_ \sxát+ =mérŸ. 40 Toûto
dé \stin tò yélhma toû pémcantów me, ®na pâw ` yevrôn tòn
u¥òn kaì pisteúvn e†w a[tón, ¡x+ zv|n a†Qnion, kaì ˙nast}sv
a[tòn \gW t_ \sxát+ =mérŸ.
41
&Egógguzon o{n o¥ &Ioudaîoi perì a[toû, –ti eÂpen, &EgQ
e†mi ` ƒrtow ` katabàw \k toû o[ranoû. 42 Kaì ¡legon, O[x
o˚tów \stin &Ihsoûw ` u¥òw &Ivs}f, o˚ =meîw oÊdamen tòn patéra
kaì t|n mhtéra; Pôw o{n légei o˚tow –ti &Ek toû o[ranoû
katabébhka; 43 &Apekríyh o{n ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, M|
goggúzete met' ˙ll}lvn. 44 O[deìw dúnatai \lyeîn prów me, \àn
m| ` pat|r ` pémcaw me e^ lkús+ a[tón, kaì \gW ˙nast}sv
a[tòn \n t_ \sxát+ =mérŸ. 45 *Estin gegramménon \n toîw
prof}taiw, Kaì ¡sontai pántew didaktoì yeoû. Pâw o{n `
˙koúvn parà toû patròw kaì mayQn, ¡rxetai prów me. 46 O[x
–ti tòn patéra tiw e^Qraken, e† m| ` çn parà toû yeoû, o˚tow
e^Qraken tòn patéra. 47 &Am|n ˙m|n légv ømîn, ` pisteúvn e†w
\mé, ¡xei zv|n a†Qnion. 48 &EgQ e†mi ` ƒrtow têw zvêw. 49 O¥
patérew ømôn ¡fagon tò mánna \n t_ \r}m~, kaì ˙péyanon.
50
O˚tów \stin ` ƒrtow ` \k toû o[ranoû katabaínvn, ®na tiw \j
a[toû fág+ kaì m| ˙poyán+. 51 &EgQ e†mi ` ƒrtow ` zôn, ` \k
toû o[ranoû katabáw: \án tiw fág+ \k toútou toû ƒrtou,
z}setai e†w tòn a†ôna. Kaì ` ƒrtow dè $on \gW dQsv, = sárj mou
\stín, ÷n \gW dQsv øpèr têw toû kósmou zvêw.
52
&Emáxonto o{n pròw ˙ll}louw o¥ &Ioudaîoi légontew, Pôw
dúnatai o˚tow =mîn doûnai t|n sárka fageîn; 53 EÂpen o{n
a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, \àn m| fághte t|n
sárka toû u¥oû toû ˙nyrQpou kaì píhte a[toû tò a<ma, o[k
¡xete zv|n \n eâutoîw. 54 Ô trQgvn mou t|n sárka kaì pínvn
\n t_ mou tò a<ma, ¡xei zv|n a†Qnion, kaì \gW ˙nast}sv a[tòn t_
6.39 patrów ♦ — 6.45 me ♦ \mé

6.39 t_ ♦ ˆ\n˜ t_ 6.46 tiw e^Qraken ♦ e^Qrakén tiw
6.40 dé ♦ gár 6.47 e†w \mé ♦ —
6.40 pémcantów me ♦ patrów mou 6.49 tò mánna \n t_ \r}m~ ♦ \n t_
6.40 t_ ♦ ˆ\n˜ t_ \r}m~ tò mánna
6.42 o{n légei o˚tow ♦ nûn légei 6.51 z}setai ♦ z}sei
6.43 o{n ` ♦ — 6.51 ÷n \gW dQsv ♦ —

6.44 kaì \gW ♦ k˙gW 6.52 sárka ♦ sárka â[toû˜
6.45 o{n ` ˙koúvn ♦ ` ˙koúsaw 6.54 kaì \gW ♦ k˙gW
208
OQN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQN
\sxát+ =mérŸ. 55 ^H gàr sárj mou ˙lhyôw \stin brôsiw, kaì tò

a<má mou ˙lhyôw \stin pósiw. 56 Ô trQgvn mou t|n sárka kaì
pínvn mou tò a<ma, \n \moì ménei, k˙gW \n a[t!. 57 KayWw
˙pésteilén me ` zôn pat}r, k˙gW zô dià tòn patéra: kaì `
trQgvn me, k˙keînow z}setai di' \mé. 58 O˚tów \stin ` ƒrtow `
\k toû o[ranoû katabáw: o[ kayWw ¡fagon o¥ patérew ømôn tò
mánna, kaì ˙péyanon: ` trQgvn toûton tòn ƒrton, z}setai z}sei
e†w tòn a†ôna. 59 Taûta eÂpen \n sunagvg_ didáskvn \n

Kapernaoúm.
60
Polloì o{n ˙koúsantew \k tôn mayhtôn a[toû eÂpon,
Sklhrów \stin o˚tow ` lógow: tíw dúnatai a[toû ˙koúein;
61
E†dWw dè ` &Ihsoûw \n eâut! –ti goggúzousin perì toútou o¥
mayhtaì a[toû, eÂpen a[toîw, Toûto ømâw skandalízei;
62
&Eàn o{n yevrête tòn u¥òn toû ˙nyrQpou ˙nabaínonta –pou
‘n tò próteron; 63 Tò pneûmá \stin tò zvopoioûn, = sàrj o[k
&
vfeleî o[dén: tà ]}mata $a \gW lalô ømîn, pneûmá \stin kaì
zv} \stin. 64 &All' e†sìn \j ømôn tinew o$i o[ pisteúousin.
*Hͅ dei gàr \j ˙rxêw ` &Ihsoûw, tínew e†sìn o¥ m| pisteúontew,
kaì tíw \stin ` paradQsvn a[tón. 65 Kaì ¡legen, Dià toûto
eÊrhka ømîn, –ti o[deìw dúnatai \lyeîn prów me, \àn m| ”
dedoménon a[t! \k toû patrów mou.
66
&Ek toútou polloì ˙pêlyon tôn mayhtôn a[toû e†w tà
•písv, kaì o[kéti met' a[toû periepátoun. 67 EÂpen o{n `
&I h s o û w toîw dQdeka, M| kaì ømeîw yél et e øpágein;
68
&A p e k r í y h o{n a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, pròw tína
˙peleusómeya; ^R}mata zvêw a†vníou ¡xeiw. 69 Kaì =meîw
pepisteúkamen kaì \gnQkamen –ti sù eÂ ` xristòw ` u¥òw toû
yeoû toû zôntow. 70 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, O[k \gW ømâw
toùw dQdeka \jelejámhn, kaì \j ømôn e<w diábolów \stin;
6.55 ˙lhyôw \stin brôsiw ♦ ˙lhy}w 6.60 eÂpon ♦ eÂpan

\stin brôsiw 6.60 o˚tow ` lógow ♦ ` lógow o˚tow
6.55 ˙lhyôw \stin pósiw ♦ ˙lhy}w 6.63 lalô ♦ lelálhka
\stin pósiw 6.65 mou ♦ —
6.57 z}setai ♦ z}sei 6.66 ˙pêlyon tôn mayhtôn a[toû ♦
6.58 \k toû ♦ \j ˆ\k˜ tôn mayhtôn a[toû ˙pêlyon
6.58 ømôn tò mánna ♦ — 6.68 o{n ♦ —

6.58 z}setai ♦ z}sei 6.69 xristòw ` u¥òw toû yeoû toû
6.59 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm zôntow ♦ ßgiow toû yeoû
209
OQO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQO
71
*Elegen dè tòn &Ioúdan Símvnow &IskariQthn: o˚tow gàr
¡mellen a[tòn paradidónai, e<w çn \k tôn dQdeka.
7 Kaì periepátei ` &Ihsoûw metà taûta \n t_ GalilaíŸ: o[

gàr æyelen \n t_ &IoudaíŸ peripateîn, –ti \z}toun a[tòn
o¥ &Ioudaîoi ˙pokteînai. 2 )Hn dè \ggùw = eôrt| tôn &Ioudaívn =
Skhnophgía. 3 EÂpon o{n pròw a[tòn o¥ ˙delfoì a[toû,
Metábhyi \nteûyen, kaì %upage e†w t|n &Ioudaían, ®na kaì o¥
mayhtaí sou yevr}svsin tà ¡rga sou $a poieîw. 4 O[deìw gàr \n
krupt! ti poieî, kaì zhteî a[tòw \n parrhsíŸ eÂnai. E† taûta
poieîw, fanérvson seautòn t! kósm~. 5 O[dè gàr o¥ ˙delfoì
a[toû \písteuon e†w a[tón. 6 Légei o{n a[toîw ` &Ihsoûw, Ô
kairòw ` \mòw o·pv párestin, ` dè kairòw ` øméterow pántoté
\stin £toimow. 7 O[ dúnatai ` kósmow miseîn ømâw: \mè dè miseî,
–ti \gW marturô perì a[toû, –ti tà ¡rga a[toû ponhrá \stin.
8
Ûmeîw ˙nábhte e†w t|n eôrt|n taúthn: \gW o·pv ˙nabaínv
e†w t|n eôrt|n taúthn, –ti ` kairòw ` \mòw o·pv pepl}rvtai.
9
Taûta dè e†pWn a[toîw, ¡meinen \n t_ GalilaíŸ.
10
^Vw dè ˙nébhsan o¥ ˙delfoì a[toû, tóte kaì a[tòw ˙nébh
e†w t|n e^ ort}n, o[ fanerôw, ˙ll' qw \n krupt!. 11 O¥ o{n
&Ioudaîoi \z}toun a[tòn \n t_ eôrt_, kaì ¡legon, Poû \stin
\keînow; 12 Kaì goggusmòw polùw perì a[toû ‘n \n toîw ªxloiw:
o¥ mèn ¡legon –ti &Agayów \stin: ƒlloi ¡legon, O·, ˙llà planÅ
tòn ªxlon. 13 O[deìw méntoi parrhsíŸ \lálei perì a[toû dià
tòn fóbon tôn &Ioudaívn.
14
*Hdh dè têw e^ ortêw mesoúshw, ˙nébh ` &Ihsoûw e†w tò
¥erón, kaì \dídasken. 15 Kaì \yaúmazon o¥ &Ioudaîoi légontew,
Pôw o˚tow grámmata oÂden, m| memayhkQw; 16 &Apekríyh o{n
a[toîw ` &Ihsoûw kaì eÂpen, ^H \m| didax| o[k ¡stin \m}, ˙llà
toû pémcantów me. 17 &Eán tiw yél+ tò yélhma a[toû poieîn,
6.71 &IskariQthn ♦ &IskariQtou 7.9 a[toîw ♦ a[tòw

6.71 a[tòn paradidónai ♦ 7.10 tóte kaì a[tòw ˙nébh e†w t|n
paradidónai a[tón eôrt}n ♦ e†w t|n eôrt}n tóte kaì
6.71 çn ♦ — a[tòw ˙nébh
7.1 periepátei ` &Ihsoûw metà taûta 7.10 ˙ll' qw ♦ ˙llà ˆqw˜
♦ metà taûta periepátei ` 7.12 polùw perì a[toû ‘n ♦ perì a[toû
&Ihsoûw ‘n polùw
7.3 yevr}svsin tà ¡rga sou ♦ 7.12 ƒlloi ♦ ƒlloi ˆdè˜

yevr}sousin soû tà ¡rga 7.14 ` ♦—
7.4 \n krupt! ti ♦ ti \n krupt! 7.15 Kaì \yaúmazon ♦ &Eyaúmazon
7.8 taúthn \gW o·pv ♦ \gW o[k o{n
7.8 kairòw ` \mòw ♦ \mòw kairòw 7.16 ` ♦ ˆ`˜
210
OQP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQP
gnQsetai perì têw didaxêw, póteron \k toû yeoû \stin, (h \gW

˙p' \mautoû lalô. 18 Ô ˙f' e^ autoû lalôn, t|n dójan t|n
†dían zhteî: ` dè zhtôn t|n dójan toû pémcantow a[tón, o˚tow
˙lhy}w \stin, kaì ˙dikía \n a[t! o[k ¡stin. 19 O[ Mvsêw
dédvken ømîn tòn nómon, kaì o[deìw \j ømôn poieî tòn nómon; Tí
me zhteîte ˙pokteînai; 20 &A p e k r í y h ` ªxl o w kaì eÂpen,
Daimónion ¡xeiw: tíw se zhteî ˙pokteînai; 21 &Apekríyh &Ihsoûw
kaì eÂpen a[toîw, $En ¡rgon \poíhsa, kaì pántew yaumázete.
22
Dià toûto Mvsêw dédvken ømîn t|n peritom}n — o[x –ti \k
toû Mvsévw \stín, ˙ll' \k tôn patérvn — kaì \n sabbát~
peritémnete ƒnyrvpon. 23 E† peritom|n lambánei ƒnyrvpow \n
sabbát~, ®na m| luy_ ` nómow Mvsévw, \moì xolâte –ti –lon
ƒnyrvpon øgiê \poíhsa \n sabbát~; 24 M| krínete kat' ªcin,
˙llà t|n dikaían krísin krínate.
25
*Elegon o{n tinew \k tôn Îerosolumitôn, O[x o˚tów
\stin $on zhtoûsin ˙pokteînai; 26 Kaì Êde parrhsíŸ laleî, kaì
o[dèn a[t! légousin. M}pote ˙lhyôw ¡gnvsan o¥ ƒrxontew –ti
o˚tów \stin ˙lhyôw ` xristów; 27 &Allà toûton oÊdamen póyen
\stín: ` dè xristòw –tan ¡rxhtai, o[deìw ginQskei póyen \stín.
28
*Ekrajen o{n \n t! ¥er! didáskvn ` &Ihsoûw kaì légvn,
K˙mè oÊdate, kaì oÊdate póyen e†mí: kaì ˙p' \mautoû o[k
\l}luya, ˙ll' ¡stin ˙lhyinòw ` pémcaw me, $on ømeîw o[k
oÊdate. 29 &EgW oÂda a[tón, –ti par' a[toû e†mi, k˙keînów me
˙pésteilen. 30 &E z } t o u n o{n a[tòn piásai. Kaì o[deìw
\pébalen \p' a[tòn t|n xeîra, –ti o·pv \lhlúyei = v% ra a[toû.
31
Polloì dè \k toû ªxlou \písteusan e†w a[tón, kaì ¡legon –ti
Ô xristòw –tan ¡ly+, m}ti pleíona shmeîa toútvn poi}sei @n
o˚tow \poíhsen; 32 *H k o u s a n o¥ Farisaîoi toû ªxlou
goggúzontow perì a[toû taûta: kaì ˙pésteilan øphrétaw o¥
Farisaîoi kaì o¥ ˙rxiereîw ®na piásvsin a[tón. 33 EÂpen o{n `
&Ihsoûw, *Eti mikròn xrónon mey' ømôn e†mi, kaì øpágv pròw
7.19 Mvsêw ♦ Mvüsêw ªxlou dè polloì

7.20 kaì eÂpen ♦ — 7.31 –ti ♦ —
7.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw 7.31 m}ti ♦ m|
7.22 Mvsévw ♦ Mvüsévw 7.31 toútvn ♦ —
7.23 Mvsévw ♦ Mvüsévw 7.32 øphrétaw o¥ Farisaîoi kaì o¥
7.24 krínate ♦ krínete ˙rxiereîw ♦ o¥ ˙rxiereîw kaì o¥

7.26 ˙lhyôw ` ♦ ` Farisaîoi øphrétaw
7.31 Polloì dè \k toû ªxlou ♦ &Ek toû 7.33 mikròn xrónon ♦ xrónon mikròn
211
OQQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQQ
tòn pémcantá me. 34 Zht}seté me, kaì o[x eør}sete: kaì –pou
e†mì \gQ, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn. 35 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi
pròw e^ autoúw, Poû o˚tow méllei poreúesyai –ti =meîw o[x
eør}somen a[tón; M| e†w t|n diasporàn tôn Êll}nvn méllei
poreúesyai, kaì didáskein toùw %Ellhnaw; 36 Tíw \stin o˚tow `
lógow $on eÂpen, Zht}seté me, kaì o[x eør}sete: kaì –pou e†mì
\gQ, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn;
37
&En dè t_ \sxát+ =mérŸ t_ megál+ têw eôrtêw e¥st}kei `
&Ihsoûw kaì ¡krajen, légvn, &Eán tiw dicÅ, \rxésyv prów me
kaì pinétv. 38 Ô pisteúvn e†w \mé, kayWw eÂpen = graf},
potamoì \k têw koilíaw a[toû ]eúsousin %udatow zôntow.
39
$o Toûto dè eÂpen perì toû pneúmatow o˚ ¡mellon lambánein
o¥ pisteúontew e†w a[tón: o·pv gàr ‘n pneûma ßgion, –ti
&I h s o û w o[dépv \dojásyh. 40 Polloì o{n \k toû ªxlou
˙koúsantew tòn lógon ¡legon, O˚tów \stin ˙lhyôw ` prof}thw.
41
*Alloi ¡legon, O˚tów \stin ` xristów. *Alloi ¡legon, M| gàr
\k têw Galilaíaw ` xristòw ¡rxetai; 42 O[xì = graf| eÂpen –ti
\k toû spérmatow Dauíd, kaì ˙pò Bhyleém, têw kQmhw –pou ‘n
Dauíd, ` xristòw ¡rxetai; 43 Sxísma o{n \n t! ªxl~ \géneto di'
a[tón. 44 Tinèw dè æyelon \j a[tôn piásai a[tón, ˙ll' o[deìw
\pébalen \p' a[tòn tàw xeîraw.
45
)Hlyon o{n o¥ øphrétai pròw toùw ˙rxiereîw kaì
Farisaíouw: kaì eÂpon a[toîw \keînoi, Dià tí o[k “gágete
a[tón; 46 &A p e k r í y h s a n o¥ øphrétai, O [dépote o%u tvw
\lálhsen ƒnyrvpow, qw o˚tow ` ƒnyrvpow. 47 &Apekríyhsan
o{n a[toîw o¥ Farisaîoi, M| kaì ømeîw peplánhsye; 48 M} tiw
\k tôn ˙rxóntvn \písteusen e†w a[tón, (h \k tôn Farisaívn;
49
&All' ` ªxlow o˚tow ` m| ginQskvn tòn nómon \pikatáratoí
e†sin. 50 Légei Nikódhmow pròw a[toúw — ` \lyWn nuktòw pròw
a[tón, e<w çn \j a[tôn — 51 M| ` nómow =môn krínei tòn
7.34 eør}sete ♦ eør}seté ˆme˜ 7.42 ` xristòw ¡rxetai ♦ ¡rxetai `

7.36 o˚tow ` lógow ♦ ` lógow o˚tow xristów
7.36 eør}sete ♦ eør}seté ˆme˜ 7.43 \n t! ªxl~ \géneto ♦ \géneto \n
7.39 o˚ ♦ $o t! ªxl~
7.39 pisteúontew ♦ pisteúsantew 7.46 o%utvw \lálhsen ♦ \lálhsen
7.39 ßgion ♦ — o%utvw
7.40 Polloì o{n \k toû ªxlou ♦ &Ek 7.46 qw o˚tow ` ƒnyrvpow ♦ —

toû ªxlou o{n 7.49 &All' ♦ ˙llà
7.40 tòn lógon ♦ tôn lógvn toútvn 7.49 \pikatáratoí ♦ \páratoí
7.41 xristów *Alloi ♦ xristów O¥ dè 7.50 nuktòw pròw a[tón ♦ pròw a[tòn
7.42 O[xì ♦ o[x ˆtò˜ próteron
212
OQR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQR
ƒnyrvpon, \àn m| ˙koús+ par' a[toû próteron kaì gn! tí

poieî; 52 &Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, M| kaì sù \k têw
Ga l i l a í a w eÂ ; &E r eú n h s o n kaì Êde –ti prof}thw \k têw
Galilaíaw o[k \g h g ér t a i . 53 Kaì \poreúyh £kastow e†w
8 tòn oÂkon a[toû: 1 &Ihsoûw dè \poreúyh e†w tò ªrow tôn

&Elaiôn.
2
*O ryrou dè pálin paregéneto e†w tò ¥erón, kaì pâw ` laòw
ærxeto: kaì kayísaw \dídasken a[toúw. 3 *Agousin dè o¥
grammateîw kaì o¥ Farisaîoi pròw a[tòn gunaîka \n moixeíŸ
katal}fyeisan: kaì st}santew a[t|n \n més~, 4 légousin
a[t!, peirázontew, Didáskale, a%uth = gun| katel}fyh \p'
a[tofór~ moixeuoménh. 5 &En dè t! nóm~ Mvsêw =mîn a[tofQr~
Mvüsêw
\neteílato tàw toiaútaw liyoboleîsyai: sù o{n tí légeiw;
6
Toûto dè ¡legon peirázontew a[tón, ®na ¡xvsin kathgoreîn
a[toû. Ô dè &Ihsoûw kátv kúcaw, t! daktúl~ ¡grafen e†w katégrafen
t|n gên, m| prospoioúmenow. 7 ^Vw dè \pémenon \rvtôntew

a[tón, ˙nakúcaw eÂpen pròw a[toúw, Ô ˙namárthtow ømôn,
prôtow
prôton \p' a[t|n tòn líyon balétv. ballétv
53
Kaì ˙pêlyen £kastow e†w tòn oÂkon a[toû: 1 kaì ` &Ihsoûw
\poreúyh e†w tò ªrow tôn &Elaiôn. 2 *O ryrou dè pálin bayéow bayévw
‘lyen ` &Ihsoûw e†w tò ¥erón, kaì pâw ` laòw ærxeto pròw a[tón, kaì
kayísaw \dídasken a[toúw. 3 *Agousin dè o¥ grammateîw kaì o¥
Farisaîoi pròw a[tòn gunaîka \pì moixeíŸ kateilhmménhn, kaì
st}santew a[t|n \n t! més~, 4 eÂpon a[t!, Didáskale, taúthn
e%uromen \p' a[tofQr~ moixeuoménhn. 5 &En dè t! nóm~ =môn a[tofór~
Mvüsêw \neteílato tàw toiaútaw liyázein: sù o{n tí légeiw perì Mvsêw
a[t ê w ; 6 Toûto dè ¡legon peirázontew a[tón, ®na ¡xvsin
kathgorían kat' a[toû. Ô dè &Ihsoûw kátv kúcaw, t! daktúl~
¡grafen e†w t|n gên. 7 ^Vw dè \pémenon \pervtôntew a[tón,
˙nablécaw eÂpen a[toîw, Ô ˙namárthtow ømôn, prôtow líyon
balétv \p' a[t}n.
7.51 par' a[toû próteron ♦ prôton 8.3 katal}fyeisan ♦ kateilhmménhn

par' a[toû 8.4 peirázontew ♦ —
7.52 eÂpon ♦ eÂpan 8.4 katel}fyh ♦ kateílhptai
7.52 &Ereúnhson ♦ \raúnhson 8.4 a[tofór~ ♦ a[tofQr~
7.52 prof}thw \k têw Galilaíaw ♦ \k 8.5 Mvsêw =mîn ♦ =mîn Mvüsêw
têw Galilaíaw prof}thw 8.5 liyoboleîsyai ♦ liyázein
7.52 \ghgértai ♦ \geíretai 8.6 ¡grafen ♦ katégrafen
7.53 Kaì ♦ ˆˆKaì 8.6 m| prospoioúmenow ♦ —
7.53 \poreúyh ♦ \poreúyhsan 8.7 ˙nakúcaw eÂpen pròw a[toúw ♦

8.2 ærxeto ♦ ærxeto pròw a[tón ˙nékucen kaì eÂpen a[toîw
8.3 pròw a[tòn ♦ — 8.7 prôton ♦ prôtow
8.3 \n moixeíŸ ♦ \pì moixeíŸ 8.7 tòn líyon balétv ♦ balétv líyon
213
OQS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQS
8
Kaì pálin kátv kúcaw ¡grafen e†w t|n gên. 9 O¥ dé,
˙koúsantew, kaì øpò têw suneid}sevw \legxómenoi, \j}rxonto
e<w kay' e<w, ˙rjámenoi ˙pò tôn presbutérvn: kaì kateleífyh
mónow ` &Ihsoûw, kaì = gun| \n més~ o{sa. 10 &Anakúcaw dè `
&Ihsoûw, kaì mhdéna yeasámenow pl|n t|w gunaików, eÂpen
a[t_, Poû e†sin \keînoi o¥ kat}goroí sou; O [deíw se
katékrinen; 11 ^H dè eÂpen, O[deíw, kúrie. EÂpen dè ` &Ihsoûw,
O[dè \gQ se krínv: poreúou kaì mhkéti a^mártane.
12
Pálin o{n a[toîw ` &Ihsoûw \lálhsen légvn, &EgQ e†mi tò
fôw toû kósmou: ` ˙kolouyôn \moì o[ m| peripat}s+ \n t_
skotíŸ, ˙ll' £j ei tò fôw têw zvêw. 13 EÂpon o{n a[t! o¥
Farisaîoi, Sù perì seautoû martureîw: = marturía sou o[k
¡stin ˙lhy}w. 14 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, K©n \gW
marturô perì \mautoû, ˙lhy}w \stin = marturía mou: –ti oÂda
póyen ‘lyon, kaì poû øpágv: ømeîw dè o[k oÊdate póyen
¡rxomai, kaì poû øpágv. 15 Ûmeîw katà t|n sárka krínete: \gW
o[ krínv o[déna. 16 Kaì \àn krínv dè \gQ, = krísiw = \m|
˙lhy}w \stin: –ti mónow o[k e†mí, ˙ll' \gW kaì ` pémcaw me
pat}r. 17 Kaì \n t! nóm~ dè t! ømetér~ gégraptai –ti dúo
˙nyrQpvn = marturía ˙lhy}w \stin. 18 &EgQ e†mi ` marturôn
perì \mautoû, kaì martureî perì \moû ` pémcaw me pat}r.
19
*E l eg o n o{n a[t!, Poû \stin ` pat}r sou; &Apekríyh
&Ihsoûw, O·te \mè oÊdate, o·te tòn patéra mou: e† \mè Ædeite,
kaì tòn patéra mou Ædeite ƒn.
kaì øpò têw
suneid}sevw 8 Kaì pálin kátv kúcaw ¡grafen e†w t|n gên. 9 O¥ dè, ˙koúsantew,
\legxómenoi
\j}rxonto \j}rxonto e<w kay' e<w, ˙rjámenoi ˙pò tôn presbutérvn £vw tôn
` &Ihsoûw mónow \sxátvn: kaì kateleífyh mónow ` &Ihsoûw, kaì = gun| \n més~
o{sa. 10 &Anakúcaw dè ` &Ihsoûw, eÂden a[t|n kaì eÂpen, Gúnai, poû
e†sin o¥ 11
kat}goroí sou e†sin; O[deíw se katékrinen; ^H dè eÂpen, O[deíw, kúrie. EÂpen dè
˙pò toû nûn kaì a[t_ ` &Ihsoûw, O[dè \gQ se katakrínv: poreúou kaì ˙pò toû nûn
mhkéti a^mártane.
8.8 kátv kúcaw ♦ katakúcaw 8.11 krínv ♦ katakrínv

8.9 kaì øpò têw suneid}sevw 8.11 kaì ♦ ˆkaì˜ ˙pò toû nûn
\legxómenoi ♦ — 8.11 a^mártane ♦ a^mártane˜˜
8.9 ` &Ihsoûw ♦ — 8.12 ` &Ihsoûw \lálhsen ♦ \lálhsen `
8.10 kaì mhdéna yeasámenow pl|n t|w &Ihsoûw
gunaików ♦ — 8.14 ¡rxomai kaì ♦ ¡rxomai (h

8.10 a[t_ ♦ a[t_ Gúnai 8.16 ˙lhy}w ♦ ˙lhyin}
8.10 \keînoi o¥ kat}goroí sou ♦ — 8.19 Ædeite ƒn ♦ ©n Ædeite
214
OQT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQT
20
Taûta tà ]}mata \lálhsen ` &Ihsoûw \n t! gazofulakí~,
didáskvn \n t! ¥er!: kaì o[deìw \píasen a[tón, –ti o·pv
% ra a[toû.
\lhlúyei = v
21
EÂpen o{n pálin a[toîw ` &Ihsoûw, &EgW øpágv, kaì
zht}seté me, kaì \n t_ a^martíŸ ømôn ˙poyaneîsye: –pou \gW
øpágv, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn. 22 *Elegon o{n o¥ &Ioudaîoi,
M}ti ˙pokteneî eâutón, –ti légei, %Opou \gW øpágv, ømeîw o[
dúnasye \lyeîn; 23 Kaì eÂpen a[toîw, Ûmeîw \k tôn kátv \sté,
\gW \k tôn ƒnv e†mí: ømeîw \k toû kósmou toútou \sté, \gW o[k
e†mì \k toû kósmou toútou. 24 EÂpon o{n ømîn –ti ˙poyaneîsye
\n taîw a^martíaiw ømôn: \àn gàr m| pisteúshte –ti \gQ e†mi,
˙poyaneîsye \n taîw a^martíaiw ømôn. 25 *Elegon o{n a[t!, Sù
tíw eÂ; Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, T|n ˙rx|n – ti kaì lalô
ømîn. 26 Pollà ¡xv perì ømôn laleîn kaì krínein: ˙ll' `
pémcaw me ˙lhy}w \stin, k˙gW $a ækousa par' a[toû, taûta
lègv e†w tòn kósmon. 27 O[k ¡gnvsan –ti tòn patéra a[toîw
¡legen. 28 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, %Otan øcQshte tòn u¥òn
toû ˙nyrQpou, tóte gnQsesye –ti \gQ e†mi, kaì ˙p' \mautoû
poiô o[dén, ˙llà kayWw \dídajén me ` pat}r mou, taûta
lalô: 29 kaì ` pémcaw me met' \moû \stin: o[k ˙fêkén me mónon
` pat}r, –ti \gW tà ˙restà a[t! poiô pántote. 30 Taûta a[toû
laloûntow polloì \písteusan e†w a[tón.
31
*Elegen o{n ` &Ihsoûw pròw toùw pepisteukótaw a[t!
&Ioudaíouw, &Eàn ømeîw meínhte \n t! lóg~ t! \m!, ˙lhyôw
ma yh t a í mou \sté: 32 kaì gnQsesye t|n ˙l}yei a n , kaì =
˙l}yeia \leuyerQsei ømâw. 33 &Apekríyhsan a[t!, Spérma
&Abraám \smen, kaì o[denì dedouleúkamen pQpote: pôw sù
légeiw –ti &E l eú yer o i gen}sesye; 34 &A p e k r í y h a[toîw `
&Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, –ti pâw ` poiôn t|n a^martían
doûlów \stin têw a^martíaw. 35 Ô dè doûlow o[ ménei \n t_ o†kíŸ
e†w tòn a†ôna: ` u¥òw ménei e†w tòn a†ôna. 36 &Eàn o{n ` u¥òw
ømâw \leuyerQs+, ªntvw \leúyeroi ¡sesye. 37 OÂda –ti spérma
&Abraám \ste: ˙llà zhteîté me ˙pokteînai, –ti ` lógow ` \mòw
8.20 ` &Ihsoûw ♦ — 8.26 lègv ♦ lalô

8.21 ` &Ihsoûw ♦ — 8.28 a[toîw ♦ â[toîw˜

8.23 eÂpen ♦ ¡legen 8.28 mou ♦ —
8.23 toû kósmou toútou \sté ♦ toútou 8.29 ` pat}r ♦ —
toû kósmou \sté 8.33 a[t! ♦ pròw a[tón
8.25 Kaì eÂpen ♦ EÂpen
215
OQU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQU
o[ xvreî \n ømîn. 38 &EgW $o e^Qraka parà t! patrí mou, lalô:

kaì ømeîw o{n $o e^vrákate parà t! patrì ømôn, poieîte.
39
&Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, Ô pat|r =môn &Abraám \stin.
Légei a[toîw ` &Ihsoûw, E† tékna toû &Abraàm ‘te, tà ¡rga toû
\poieîte ƒn &Abraàm \poieîte. 40 Nûn dè zhteîté me ˙pokteînai, ƒnyrvpon
$ow t|n ˙l}yeian ømîn lelálhka, ÷n ækousa parà toû yeoû:
toûto &Abraàm o[k \poíhsen. 41 Ûmeîw poieîte tà ¡rga toû
patròw ømôn. EÂpon o{n a[t!, ^Hmeîw \k porneíaw o[
gegenn}meya: £na patéra ¡xomen, tòn yeón. 42 EÂpen o{n a[toîw
` &Ihsoûw, E† ` yeòw pat|r ømôn ‘n, “gapâte ©n \mé: \gW gàr \k
toû yeoû \jêlyon kaì %hkv: o[dè gàr ˙p' \mautoû \l}luya,
˙ll' \keînów me ˙pésteilen. 43 Dià tí t|n laliàn t|n \m|n o[
ginQskete; %O ti o[ dúnasye ˙koúein tòn lógon tòn \món.
44
Ûmeîw \k toû patròw toû diabólou \sté, kaì tàw \piyumíaw
toû patròw ømôn yélete poieîn. &Ekeînow ˙nyrvpoktónow ‘n
˙p' ˙rxêw, kaì \n t_ ˙lhyeíŸ o[x £sthken, –ti o[k ¡stin
˙l}yeia \n a[t!. %Otan lal_ tò ceûdow, \k tôn †dívn laleî:
–ti ceústhw \stìn kaì ` pat|r a[toû. 45 &E g W dè –ti t|n
˙l}yeian légv, o[ pisteúeté moi. 46 Tíw \j ømôn \légxei me perì
a^martíaw; E† dè ˙l}yeian légv, dià tí ømeîw o[ pisteúeté moi;
47
Ô çn \k toû yeoû tà ]}mata toû yeoû ˙koúei: dià toûto
ømeîw o[k ˙koúete, –ti \k toû yeoû o[k \sté. 48 &Apekríyhsan
o{n o¥ &Ioudaîoi kaì eÂpon a[t!, O[ kalôw légomen =meîw –ti
Samareíthw eÂ sú, kaì daimónion ¡xeiw; 49 &Apekríyh &Ihsoûw,
&EgW daimónion o[k ¡xv, ˙llà timô tòn patéra mou, kaì ømeîw
˙timázeté me. 50 &EgW dè o[ zhtô t|n dójan mou: ¡stin ` zhtôn
kaì krínvn. 51 &Am|n ˙m|n légv ømîn, \án tiw tòn lógon tòn
\mòn thr}s+, yánaton o[ m| yevr}s+ e†w tòn a†ôna. 52 EÂpon
o{n a[t! o¥ &Ioudaîoi, Nûn \gnQkamen –ti daimónion ¡xeiw.
&Abraàm ˙péyanen kaì o¥ profêtai, kaì sù légeiw, &Eán tiw tòn
lógon mou thr}s+, o[ m| geúshtai yanátou e†w tòn a†ôna.
53
M| sù meízvn eÂ toû patròw =môn &Abraám, –stiw ˙péyanen;
8.38 &EgW $o ♦ $A \gW 8.44 o[x £sthken ♦ o[k ¡sthken

8.38 mou ♦ — 8.46 dè ♦ —
8.38 $o e^vrákate parà t! patrì ømôn 8.48 o{n ♦ —
♦$ a “koúsate parà toû patròw 8.48 eÂpon ♦ eÂpan
8.39 eÂpon ♦ eÂpan 8.48 Samareíthw ♦ Samaríthw

8.39 ‘te ♦ \ste 8.51 lógon tòn \mòn ♦ \mòn lógon
8.41 EÂpon o{n ♦ eÂpan ô{n˜ 8.52 o{n ♦ ô{n˜
8.42 o{n ♦ —
216
OQV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OQV
Kaì o¥ profêtai ˙péya n o n : tína seautòn sù poieîw;

54
&Apekríyh &Ihsoûw, &Eàn \gW dojázv \mautón, = dója mou
o[dén \stin: ¡stin ` pat}r mou ` dojázvn me, $on ømeîw légete
–ti yeòw =môn \stin, 55 kaì o[k \gnQkate a[tón: \gW dè oÂda
a[tón, kaì \àn eÊpv –ti o[k oÂda a[tón, ¡somai –moiow ømôn,
ceústhw: ˙ll' oÂda a[tón, kaì tòn lógon a[toû thrô.
56
&Abraàm ` pat|r ømôn “galliásato ®na Êd+ t|n =méran t|n
\m}n, kaì eÂden kaì \xárh. 57 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi pròw
a[tón, Pent}konta ¡th o·pv ¡xeiw, kaì &Abraàm e^ Qrakaw;
58
EÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, prìn &Abraàm
genésyai, \gW e†mi. 59 )Hran o{n líyouw ®na bálvsin \p'
a[tón: &Ihsoûw dè \krúbh, kaì \jêlyen \k toû ¥eroû, dielyWn
dià mésou a[tôn: kaì parêgen o%utvw.
9 Kaì parágvn eÂden ƒnyrvpon tuflòn \k genetêw. 2 Kaì

“rQthsan a[tòn o¥ mayhtaì a[toû légontew, ^Rabbí, tíw
%h marten, o˚tow (h o¥ goneîw a[toû, ®na tuflòw gennhy_;
3
&Apekríyh &Ihsoûw, O·te o˚tow %hmarten o·te o¥ goneîw a[toû:
˙ll' ®na fanervy_ tà ¡rga toû yeoû \n a[t!. 4 &Emè deî
\r g á z es ya i tà ¡rga toû pémcantów me £vw =méra \stín:
¡rxetai núj, –te o[deìw dúnatai \rgázesyai. 5 %O tan \n t!
kósm~ „, fôw e†mi toû kósmou. 6 Taûta e†pQn, ¡ptusen xamaí,
kaì \poíhsen phlòn \k toû ptúsmatow, kaì \péxrisen tòn phlòn
\pì toùw •fyalmoùw toû tufloû, 7 kaì eÂpen a[t!, %Upage
nícai e†w t|n kolumb}yran toû Silvám — $o e^ rmhneúetai,
&Apestalménow. &Apêlyen o{n kaì \nícato, kaì ‘lyen blépvn.
8
O¥ o{n geítonew kaì o¥ yevroûntew a[tòn tò próteron –ti
tuflò w ‘n, ¡legon, O [x o˚tów \stin ` kay}menow kaì
prosaitôn; 9 *Alloi ¡legon –ti O˚tów \stin: ƒlloi dè –ti
%O moiow a[t! \stin. &Ekeînow ¡legen –ti &EgQ e†mi. 10 *Elegon
o{n a[t!, Pôw ˙neœxyhsán sou o¥ •fyalmoí; 11 &Apekríyh “neœxyhsán
\k eî n o w kaì eÂpen, *Anyrvpow legómenow &Ihsoûw phlòn
8.53 sù poieîw ♦ poieîw 9.4 &Emè ♦ ^Hmâw

8.54 dojázv ♦ dojásv 9.6 tòn ♦ a[toû tòn
8.55 kaì \àn ♦ k©n 9.6 toû tufloû ♦ —
8.55 ømôn ♦ ømîn 9.8 tuflòw ♦ prosaíthw
8.55 ˙ll' ♦ ˙llà 9.9 dè –ti ♦ ¡legon O[xí ˙llà
8.58 ` ♦— 9.10 ˙neœxyhsán ♦ ô{n˜ “neœxyhsán

8.59 dielyWn dià mésou a[tôn kaì 9.11 kaì eÂpen *Anyrvpow ♦ Ô
parêgen o%utvw ♦ — ƒnyrvpow `
217
ORM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORM
\poíhsen, kaì \péxrisén mou toùw •fyalmoúw, kaì eÂpén moi,

%Upage e†w t|n kolumb}yran toû Silvám, kaì nícai. &ApelyWn
dè kaì nicámenow, ˙nébleca. 12 EÂpon o{n a[t!, Poû \stin
\keînow; Légei, O[k oÂda.
13
*Agousin a[tòn pròw toùw Farisaíouw, tón pote tuflón.
14
)Hn dè sábbaton –te tòn phlòn \poíhsen ` &Ihsoûw, kaì
˙né~jen a[toû toùw •fyalmoúw. 15 Pálin o{n “rQtvn a[tòn
kaì o¥ Farisaîoi, pôw ˙néblecen. Ô dè eÂpen a[toîw, Phlòn
\péyhkén mou \pì toùw •fyalmoúw, kaì \nicámhn, kaì blépv.
16
*Elegon o{n \k tôn Farisaívn tinéw, O˚tow ` ƒnyrvpow o[k
¡stin parà toû yeoû, –ti tò sábbaton o[ threî. *Alloi ¡legon,
Pôw dúnatai ƒnyrvpow a^ martvlòw toiaûta shmeîa poieîn;
Kaì sxísma ‘n \n a[toîw. 17 Légousin t! tufl! pálin, Sù tí
légeiw perì a[toû, –ti ænoijen sou toùw •fyalmoúw; Ô dè eÂpen
–ti Prof}thw \stín. 18 O[k \písteusan o{n o¥ &Ioudaîoi perì
a[toû, –ti tuflòw ‘n kaì ˙néblecen, £vw –tou \fQnhsan toùw
goneîw a[toû toû ˙nablécantow, 19 kaì “rQthsan a[toùw
légontew, O˚tów \stin ` u¥òw ømôn, $on ømeîw légete –ti tuflòw
\genn}yh; Pôw o{n ƒrti blépei; 20 &Apekríyhsan dè a[toîw o¥
goneîw a[toû kaì eÂpon, OÊdamen –ti o˚tów \stin ` u¥òw =môn,
kaì –ti tuflòw \genn}yh: 21 pôw dè nûn blépei, o[k oÊdamen: (h
tíw ænoijen a[toû toùw •fyalmoúw, =meîw o[k oÊdamen: a[tòw
=likían ¡xei: a[tòn \rvt}sate, a[tòw perì eâutoû lal}sei.
22
Taûta eÂpon o¥ goneîw a[toû, –ti \foboûnto toùw &Ioudaíouw:
ædh gàr sunetéyei n t o o¥ &Ioudaîoi, ®na \án tiw a[tòn
`molog}s+ xristón, ˙posunágvgow génhtai. 23 Dià toûto o¥
goneîw a[toû eÂpon –ti ^Hlikían ¡xei, a[tòn \rvt}sate.
24
&EfQnhsan o{n \k deutérou tòn ƒnyrvpon $ow ‘n tuflów, kaì
eÂpon a[t!, Dòw dójan t! ye!: =meîw oÊdamen –ti ` ƒnyrvpow
9.11 moi ♦ moi –ti 9.20 dè a[toîw ♦ o{n

9.11 t|n kolumb}yran toû ♦ tòn 9.20 eÂpon ♦ eÂpan
9.11 dè ♦ o{n 9.21 a[tòw =likían ¡xei a[tòn
9.12 EÂpon o{n ♦ kaì eÂpan \rvt}sate ♦ a[tòn \rvt}sate
9.14 –te ♦ \n " =mérŸ =likían ¡xei
9.16 O˚tow ` ƒnyrvpow o[k ¡stin 9.22 eÂpon ♦ eÂpan
parà toû yeoû ♦ O[k ¡stin o˚tow 9.23 eÂpon ♦ eÂpan
parà yeoû ` ƒnyrvpow 9.23 \rvt}sate ♦ \pervt}sate
9.16 *Alloi ♦ ƒlloi ˆdè˜ 9.24 \k deutérou tòn ƒnyrvpon ♦ tòn
9.17 t! ♦ o{n t! ƒnyrvpon \k deutérou

9.17 Sù tí ♦ Tí sù 9.24 eÂpon ♦ eÂpan
9.17 ænoijen ♦ “né~jén 9.24 ` ƒnyrvpow o˚tow ♦ o˚tow `
9.18 tuflòw ‘n ♦ ‘n tuflòw ƒnyrvpow
9.19 ƒrti blépei ♦ blépei ƒrti
218
ORN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORN
o˚tow a^martvlów \stin. 25 &Apekríyh o{n \keînow kaì eÂpen, E†

a^ martvlów \stin, o[k oÂda: ¢n oÂda, –ti tuflòw v * n, ƒrti
26
blépv. EÂpon dè a[t! pálin, Tí \poíhsén soi; Pôw ænoijén
sou toùw •fyalmoúw; 27 &Apekríyh a[toîw, EÂpon ømîn ædh, kaì
o[k “koúsate. Tí pálin yélete ˙koúein; M| kaì ømeîw yélete
a[toû mayhtaì genésyai; 28 &Eloidórhsan a[tón, kaì eÂpon, Sù
eÂ mayht|w \keínou: =meîw dè toû Mvsévw \smèn mayhtaí.
29
^Hmeîw oÊdamen –ti Mvs+ lelálhken ` yeów: toûton dè o[k
oÊdamen póyen \stín. 30 &Apekríyh ` ƒnyrvpow kaì eÂpen a[toîw,
&En gàr toút~ yaumastón \stin, –ti ømeîw o[k oÊdate póyen
\stín, kaì ˙né~jén mou toùw •fyalmoúw. 31 OÊdamen dè –ti
a^martvlôn ` yeòw o[k ˙koúei: ˙ll' \án tiw yeoseb|w ”, kaì tò
yélhma a[toû poi_, toútou ˙koúei. 32 &Ek toû a†ônow o[k
“koúsyh –ti ænoijén tiw •fyalmoùw tufloû gegennhménou.
33
E† m| ‘n o˚tow parà yeo û , o[k “dúnato poieîn o[dén.
34
&Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, &En a^martíaiw sù \genn}yhw
–low, kaì sù didáskeiw =mâw; Kaì \jébalon a[tòn ¡jv.
35
*Hkousen ` &Ihsoûw –ti \jébalon a[tòn ¡jv: kaì eørWn
a[tón, eÂpen a[t!, Sù pisteúeiw e†w tòn u¥òn toû yeo û ;
36
&Apekríyh \keînow kaì eÂpen, Kaì tíw \stin, kúrie, ®na
pisteúsv e†w a[tón; 37 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, Kaì e^Qrakaw
a[tón, kaì ` lalôn metà soû \keînów \stin. 38 Ô dè ¡fh,
Pisteúv, kúrie: kaì prosekúnhsen a[t!. 39 Kaì eÂpen `
&Ihsoûw, E†w kríma \gW e†w tòn kósmon toûton ‘lyon, ®na o¥ m|
blépontew blépvsin, kaì o¥ blépontew tufloì génvntai. 40 Kaì
ækousan \k tôn Farisaívn taûta o¥ ªntew met' a[toû, kaì
eÂpon a[t!, M| kaì =meîw tufloí \smen; 41 EÂpen a[toîw `
&Ihsoûw, E† tufloì ‘te, o[k ©n eÊxete a^martían: nûn dè légete
–ti Blépomen: = o{n a^martía ømôn ménei.
9.25 kaì eÂpen ♦ — 9.32 ænoijén ♦ “né~jén

9.26 dè a[t! pálin ♦ o{n a[t! 9.34 eÂpon ♦ eÂpan
9.28 &Eloidórhsan ♦ Kaì 9.35 ` ♦—
\loidórhsan 9.35 a[t! ♦ —
9.28 eÂ mayht|w ♦ mayht|w eÂ 9.35 yeoû ♦ ˙nyrQpou
9.28 Mvsévw ♦ Mvüsévw 9.37 dè ♦ —
9.29 Mvs+ ♦ Mvüseî 9.40 Kaì ækousan ♦ *Hkousan
9.30 gàr toút~ ♦ toút~ gàr tò 9.40 ªntew met' a[toû ♦ met' a[toû
9.30 ˙né~jén ♦ ænoijén ªntew
9.31 dè ♦ — 9.41 o{n ♦ —
219
ORO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORO
10 &Am|n ˙m|n légv ømîn, ` m| e†serxómenow dià têw

yúraw e†w t|n a[l|n tôn probátvn, ˙llà ˙nabaínvn
˙llaxóyen , \k eî n o w klépthw \stìn kaì l+st}w. 2 Ô dè
e†serxómenow dià têw yúraw poim}n \stin tôn probátvn.
3
Toút~ ` yurvròw ˙noígei, kaì tà próbata têw fvnêw a[toû
˙koúei, kaì tà Êdia próbata kaleî kat' ªnoma, kaì \jágei
a[tá. 4 Kaì –tan tà Êdia próbata \kbál+, ¡mprosyen a[tôn
poreúetai: kaì tà próbata a[t! ˙kolouyeî, –ti oÊdasin t|n
fvn|n a[toû. 5 &Allotrí~ dè o[ m| ˙kolouy}svsin, ˙llà
feújontai ˙p' a[toû: –ti o[k oÊdasin tôn ˙llotrívn t|n
fvn}n. 6 Taúthn t|n paroimían eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw: \keînoi
dè o[k ¡gnvsan tína ‘n $a \lálei a[toîw.
7
EÂpen o{n pálin a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn
–ti \gQ e†mi = yúra tôn probátvn. 8 Pántew –soi ‘lyon
kléptai e†sìn kaì l+staí: ˙ll' o[k ækousan a[tôn tà
próbata. 9 &E g Q e† m i = yúra: di' \moû \án tiw e†sély+,
svy}setai, kaì e†seleúsetai kaì \jeleúsetai, kaì nom|n
eør}sei. 10 Ô klépthw o[k ¡rxetai e† m| ®na kléc+ kaì yús+
kaì ˙polés+: \gW ‘lyon ®na zv|n ¡xvsin, kaì perissòn
¡xvsin. 11 &EgQ e†mi ` poim|n ` kalów: ` poim|n ` kalòw t|n
cux|n a[toû tíyhsin øpèr tôn probátvn. 12 Ô misyvtòw dé,
kaì o[k çn poim}n, o˚ o[k e†sin tà próbata Êdia, yevreî tòn
lúkon \rxómenon, kaì ˙fíhsin tà próbata, kaì feúgei: kaì `
lúkow a^ rpázei a[tá, kaì skorpízei tà próbata. 13 Ô dè
misyvtòw feúgei, –ti misyvtów \stin, kaì o[ mélei a[t! perì
tôn probátvn. 14 &EgQ e†mi ` poim|n ` kalów, kaì ginQskv tà
\má, kaì ginQskomai øpò tôn \môn. 15 KayWw ginQskei me `
pat}r, k˙gW ginQskv tòn patéra: kaì t|n cux}n mou tíyhmi
øpèr tôn probátvn. 16 Kaì ƒlla próbata ¡xv, $a o[k ¡stin \k
têw a[lêw taúthw: k˙keîná me deî ˙gageîn, kaì têw fvnêw mou
˙koúsousin: kaì gen}setai mía poímnh, e<w poim}n. 17 Dià
10.3 kaleî ♦ fvneî 10.12 e†sin ♦ ¡stin

10.4 Kaì –tan ♦ %O tan 10.12 skorpízei tà próbata ♦
10.4 próbata \kbál+ ♦ pánta \kbál+ skorpízei
10.5 ˙kolouy}svsin ♦ 10.13 Ô dè misyvtòw feúgei ♦ —
˙kolouy}sousin 10.14 ginQskomai øpò tôn \môn ♦
10.7 a[toîw ♦ — ginQskousín me tà \má

10.8 ‘lyon ♦ ‘lyon ˆprò \moû˜ 10.16 me deî ♦ deî me
10.12 dé ♦ — 10.16 gen}setai ♦ gen}sontai
220
ORP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORP
toûto ` pat}r me ˙gapÅ, –ti \gW tíyhmi t|n cux}n mou, ®na
pálin lábv a[t}n. 18 O[deìw aÊrei a[t|n ˙p' \moû, ˙ll' \gW
tíyhmi a[t|n ˙p' \mautoû. &Ejousían ¡xv yeînai a[t}n, kaì
\jousían ¡xv pálin labeîn a[t}n. Taúthn t|n \ntol|n
¡labon parà toû patrów mou.
19
Sxísma o{n pálin \géneto \n toîw &Ioudaíoiw dià toùw
lógouw toútouw. 20 *Elegon dè polloì \j a[tôn, Daimónion ¡xei
kaì maínetai: tí a[toû ˙koúete; 21 *Alloi ¡legon, Taûta tà
]}mata o[k ¡stin daimonizoménou: m| daimónion dúnatai
tuflôn •fyalmoùw ˙noígein;
22
&Egéneto dè tà &Egkaínia \n Îerosolúmoiw, kaì xeimWn
23
‘n : kaì periepátei ` &Ihsoûw \n t! ¥er ! \n t_ stoÅ
Solomônow. 24 &Ekúklvsan o{n a[tòn o¥ &Ioudaîoi, kaì ¡legon
a[t!, %Evw póte t|n cux|n =môn aÊreiw; E† sù eÂ ` xristów,
e†pè =mîn parrhsíŸ. 25 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, EÂpon ømîn,
kaì o[ pisteúete: tà ¡rga $a \gW poiô \n t! •nómati toû patrów
mou, taûta martureî perì \moû: 26 ˙ll' ømeîw o[ pisteúete: o[
gár \ste \k tôn probátvn tôn \môn, kayWw eÂpon ømîn. 27 Tà
próbata tà \mà têw fvnêw mou ˙koúei, k˙gW ginQskv a[tá,
kaì ˙kolouyoûsín moi: 28 k˙gW zv|n a†Qnion dídvmi a[toîw:
kaì o[ m| ˙pólvntai e†w tòn a†ôna, kaì o[x a^rpásei tiw a[tà
\k têw xeirów mou. 29 Ô pat}r mou $ow dédvkén moi, meízvn
pántvn \stín: kaì o[deìw dúnatai a^rpázein \k têw xeiròw toû
patrów mou. 30 &EgW kaì ` pat|r £n \smen. 31 &Ebástasan o{n
pálin líyouw o¥ &Ioudaîoi ®na liyásvsin a[tón. 32 &Apekríyh
a[toîw ` &Ihsoûw, Pollà kalà ¡rga ¡deija ømîn \k toû patrów
mou: dià poîon a[tôn ¡rgon liyázeté me; 33 &Apekríyhsan a[t!
o¥ &Ioudaîoi légontew, Perì kaloû ¡rgou o[ liyázomén se,
˙llà perì blasfhmíaw, kaì –ti sù ƒnyrvpow çn poieîw
seautòn yeón. 34 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, O[k ¡stin
10.17 ` pat}r me ♦ me ` pat|r 10.28 zv|n a†Qnion dídvmi a[toîw ♦

10.19 o{n ♦ — dídvmi a[toîw zv|n a†Qnion
10.21 ˙noígein ♦ ˙noîjai 10.29 $ow dédvkén moi meízvn pántvn ♦ $o
10.22 dè ♦ tóte dédvkén moi pántvn meîzón
10.22 Îerosolúmoiw kaì ♦ toîw 10.29 patrów mou ♦ patrów
Îerosolúmoiw 10.31 o{n ♦ —
10.23 Solomônow ♦ toû Solomônow 10.32 kalà ¡rga ♦ ¡rga kalà

10.26 ˙ll' ♦ ˙llà 10.32 mou ♦ —
10.26 o[ gár ♦ –ti o[k 10.32 liyázeté me ♦ \mè liyázete
10.26 kayWw eÂpon ømîn ♦ — 10.33 légontew ♦ —
10.27 ˙koúei ♦ ˙koúousin 10.34 ` ♦ ˆ`˜
221
ORQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORQ
gegramménon \n t! nóm~ ømôn, &EgW eÂpa, Yeoí \ste; 35 E†

\keínouw eÂpen yeoúw, pròw o¬w ` lógow toû yeoû \géneto — kaì
o[ dúnatai luyênai = graf} — 36 $on ` pat|r =gíasen kaì
˙pésteilen e†w tòn kósmon, ømeîw légete –ti Blasfhmeîw, –ti
eÂpon, U¥òw toû yeoû e†mi; 37 E† o[ poiô tà ¡rga toû patrów mou,
m| pisteúeté moi: 38 e† dè poiô, k©n \moì m| pisteúhte, toîw
¡rgoiw pisteúsate: ®na gnôte kaì pisteúshte –ti \n \moì `
pat}r, k˙gW \n a[t!. 39 &Ez}toun o{n pálin a[tòn piásai:
kaì \jêlyen \k têw xeiròw a[tôn.
40
Kaì ˙pêlyen pálin péran toû &Iordánou e†w tòn tópon
–pou ‘n &Ivánnhw tò prôton baptízvn: kaì ¡meinen \keî. 41 Kaì
polloì ‘lyon pròw a[tón, kaì ¡legon –ti &Ivánnhw mèn shmeîon
\poíhsen o[dén: pánta dè –sa eÂpen &Ivánnhw perì toútou,
˙lhyê ‘n. 42 Kaì \písteusan polloì \keî e†w a[tón.
11 )Hn dé tiw ˙syenôn Lázarow ˙pò Bhyaníaw, \k têw

kQmhw Maríaw kaì Máryaw têw ˙delfêw a[têw. 2 )Hn
dè María = ˙leícasa tòn kúrion múr~, kaì \kmájasa toùw
pódaw a[toû taîw yrijìn a[têw, «w ` ˙delfòw Lázarow “syénei.
3
&Apésteilan o{n a¥ ˙delfaì pròw a[tòn légousai, Kúrie, Êde
$on fileîw ˙syeneî. 4 &Akoúsaw dè ` &Ihsoûw eÂpen, A%uth =
˙syéneia o[k ¡stin pròw yánaton, ˙ll' øpèr têw dójhw toû
yeoû, ®na dojasy_ ` u¥òw toû yeoû di' a[têw. 5 &Hgápa dè `
&Ihsoûw t|n Máryan kaì t|n ˙delf|n a[têw kaì tòn Lázaron.
6
^Vw o{n ækousen –ti ˙syeneî, tóte mèn ¡meinen \n > ‘n tóp~
dúo =méraw. 7 *Epeita metà toûto légei toîw mayhtaîw, *Agvmen
e†w t|n &Ioudaían pálin. 8 Légousin a[t! o¥ mayhtaí, ^Rabbí,
nûn \z}toun se liyásai o¥ &Ioudaîoi, kaì pálin øpágeiw \keî;
9
&Apekríyh &Ihsoûw, O[xì dQdeká e†sin @rai têw =méraw; &Eán
tiw peripat_ \n t_ =mérŸ, o[ proskóptei, –ti tò fôw toû kósmou
toútou blépei. 10 &Eàn dé tiw peripat_ \n t_ nuktí, proskóptei,
–ti tò fôw o[k ¡stin \n a[t!. 11 Taûta eÂpen, kaì metà toûto
légei a[toîw, Lázarow ` fílow =môn kekoímhtai: ˙llà
10.34 &EgW ♦ –ti &EgW 10.42 \písteusan polloì \keî e†w a[tón
10.38 pisteúsate ♦ pisteúete ♦ polloì \písteusan e†w a[tòn
10.38 pisteúshte ♦ ginQskhte \keî

10.38 a[t! ♦ t! patrí 11.2 María ♦ Mariàm
10.39 o{n pálin a[tòn ♦ ô{n˜ a[tòn 11.9 e†sin @rai ♦ @raí e†sin
pálin
222
ORR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORR
poreúomai ®na \jupnísv a[tón. 12 EÂpon o{n o¥ mayhtaì a[toû,

Kúrie, e† kekoímhtai, svy}setai. 13 E†r}kei dè ` &Ihsoûw perì
toû yanátou a[toû: \keînoi dè ¡dojan –ti perì têw koim}sevw
toû %upnou légei. 14 Tóte o{n eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw parrhsíŸ,
Lázarow ˙péyanen. 15 Kaì xaírv di' ømâw, ®na pisteúshte, –ti
o[k æmhn \keî: ˙llà ƒgvmen pròw a[tón. 16 EÂpen o{n Yvmâw, `
legómenow Dídumow, toîw summayhtaîw, *Agvmen kaì =meîw, ®na
˙poyánvmen met' a[toû.
17
&ElyWn o{n ` &Ihsoûw e˚ren a[tòn téssaraw =méraw ædh
¡xo n t a \n t! mnhmeí~. 18 )Hn dè = Bhyanía \ggùw tôn
Îerosolúmvn, qw ˙pò stadívn dekapénte: 19 kaì polloì \k
tôn &Ioudaívn \lhlúyei s a n pròw tàw perì Máryan kaì
Marían, ®na paramuy}svntai a[tàw perì toû ˙delfoû a[tôn.
20
^H o{n Márya, qw ækousen –ti &Ihsoûw ¡rxetai, øp}nthsen
a[t!: María dè \n t! oÊk~ \kayézeto. 21 EÂpen o{n Márya
pròw tòn &Ihsoûn, Kúrie, e† ‘w @de, ` ˙delfów mou o[k ©n
\teyn}kei. 22 &Allà kaì nûn oÂda –ti –sa ©n a†t}s+ tòn yeón,
dQsei soi ` yeów. 23 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, &Anast}setai `
˙delfów sou. 24 Légei a[t! Márya, OÂda –ti ˙nast}setai \n
t_ ˙nastásei \n t_ \sxát+ =mérŸ. 25 EÂpen a[t_ ` &Ihsoûw,
&EgQ e†mi = ˙nástasiw kaì = zv}: ` pisteúvn e†w \mé, k©n
˙poyán+, z}setai: 26 kaì pâw ` zôn kaì pisteúvn e†w \mé, o[ m|
˙poyán+ e†w tòn a†ôna. Pisteúeiw toûto; 27 Légei a[t!, Naí,
kúrie: \gW pepísteuka, –ti sù eÂ ` xristów, ` u¥òw toû yeoû, `
e†w tòn kósmon \rxómenow. 28 Kaì taûta e†poûsa ˙pêlyen, kaì
\fQnhsen Marían t|n ˙delf|n a[têw láyra, e†poûsa, Ô
didáskalow párestin kaì fvneî se. 29 &Ekeính qw ækousen,
\geíretai taxù kaì ¡rxetai pròw a[tón. 30 O·pv dè \lhlúyei `
&Ihsoûw e†w t|n kQmhn, ˙ll' ‘n \n t! tóp~ –pou øp}nthsen
a[t! = Márya. 31 O¥ o{n &Ioudaîoi o¥ ªntew met' a[têw \n t_
o†kíŸ kaì paramuyoúmenoi a[t}n, †dóntew t|n Marían –ti
11.12 EÂpon ♦ EÂpan o[k ©n ˙péyanen ` ˙delfów mou

11.12 a[toû ♦ a[t! 11.22 &Allà ♦ ˆ&Allà˜
11.17 =méraw ædh ♦ ædh =méraw 11.24 Márya ♦ = Márya
11.19 kaì polloì ♦ polloì dè 11.28 taûta ♦ toûto
11.19 tàw perì Máryan kaì Marían ♦ 11.28 Marían ♦ Mariàm
t|n Máryan kaì Mariàm 11.29 qw ♦ dè qw

11.19 a[tôn ♦ — 11.29 \geíretai ♦ “géryh
11.20 María ♦ Mariàm 11.29 ¡rxetai ♦ ærxeto
11.21 Márya ♦ = Márya 11.30 \n ♦ ¡ti \n
11.21 ` ˙delfów mou o[k ©n \teyn}kei ♦ 11.31 Marían ♦ Mariàm
223
ORS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORS
taxévw ˙nésth kaì \jêlyen, “koloúyhsan a[t_, légontew –ti

øpágei e†w tò mnhmeîon, ®na klaús+ \keî. 32 ^H o{n María, qw
‘lyen –pou ‘n ` &Ihsoûw, †doûsa a[tón, ¡pesen a[toû e†w toùw
pódaw légousa a[t!, Kúrie, e† ‘w @de, o[k ƒn ˙péyanén mou `
˙delfów. 33 &Ihsoûw o{n qw eÂden a[t|n klaíousan, kaì toùw
sunelyóntaw a[t_ &Ioudaíouw klaíontaw, \nebrim}sato t!
pneúmati, kaì \tárajen eâutón, 34 kaì eÂpen, Poû teyeíkate
a[tón; Légousin a[t!, Kúrie, ¡rxou kaì Êde. 35 &Edákrusen `
&Ihsoûw. 36 *Elegon o{n o¥ &Ioudaîoi, *Ide pôw \fílei a[tón.
37
Tinèw dè \j a[tôn eÂpon, O[k “dúnato o˚tow, ` ˙noíjaw toùw
•fyalmoùw toû tufloû, poiêsai ®na kaì o˚tow m| ˙poyán+;
38
&Ihsoûw o{n pálin \mbrimQmenow \n e^ aut! ¡rxetai e†w tò
mnhmeîon. )Hn dè sp}laion, kaì líyow \pékeito \p' a[t!.
39
Légei ` &Ihsoûw, *Arate tòn líyon. Légei a[t! = ˙delf| toû
teynhkótow Márya, Kúrie, ædh ªzei: tetartaîow gár \stin.
40
Légei a[t_ ` &Ihsoûw, O[k eÂpón soi, –ti \àn pisteús+w, ªcei
t|n dójan toû yeoû; 41 )Hran o{n tòn líyon, o˚ ‘n ` teynhkWw
keiménow. Ô dè &Ihsoûw ‘ren toùw •fyalmoùw ƒnv, kaì eÂpen,
Páter, e[xaristô soi –ti ækousáw mou. 42 &EgW dè Ædein –ti
pántoté mou ˙koúeiw: ˙llà dià tòn ªxlon tòn periestôta
eÂpon, ®na pisteúsvsin –ti sú me ˙pésteilaw. 43 Kaì taûta
e†pQn, fvn_ megál+ \kraúgasen, Lázare, deûro ¡jv. 44 Kaì
\jêlyen ` teynhkQw, dedeménow toùw pódaw kaì tàw xeîraw
keiríaiw, kaì = ªciw a[toû soudarí~ periedédeto. Légei a[toîw
` &Ihsoûw, Lúsate a[tón, kaì ƒfete øpágein.
45
Polloì o{n \k tôn &Ioudaívn, o¥ \lyóntew pròw t|n
Marían kaì yeasámenoi $a \poíhsen ` &Ihsoûw, \písteusan e†w
a[tón. 46 Tinèw dè \j a[tôn ˙pêlyon pròw toùw Farisaíouw,
kaì eÂpon a[toîw $a \poíhsen ` &Ihsoûw.
47
Sun}gagon o{n o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi sunédrion,
kaì ¡legon, Tí poioûmen; %Oti o˚tow ` ƒnyrvpow pollà shmeîa
11.31 légontew ♦ dójantew 11.41 o˚ ‘n ` teynhkWw keiménow ♦ —

11.32 María ♦ Mariàm 11.44 Kaì \jêlyen ♦ &Ejêlyen
11.32 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw 11.44 øpágein ♦ a[tòn øpágein
11.32 e†w ♦ pròw 11.45 Marían ♦ Mariàm
11.32 ˙péyanén mou ♦ mou ˙péyanen 11.45 ` &Ihsoûw ♦ —
11.37 eÂpon O[k “dúnato ♦ eÂpan O[k 11.46 eÂpon ♦ eÂpan

\dúnato 11.46 ` ♦—
11.39 teynhkótow ♦ teteleuthkótow 11.47 shmeîa poieî ♦ poieî shmeîa
11.40 ªcei ♦ ªc+
224
ORT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORT
poieî. 48 &Eàn ˙fômen a[tòn o%utvw, pántew pisteúsousin e†w

a[tón: kaì \leúsontai o¥ ^Rvmaîoi kaì ˙roûsin =môn kaì tòn
tópon kaì tò ¡ynow. 49 E<w dé tiw \j a[tôn Kaïáfaw, ˙rxiereùw
çn toû \niautoû \keínou, eÂpen a[toîw, Ûmeîw o[k oÊdate
o[dén, 50 o[dè dialogízesye –ti sumférei =mîn ®na e<w
ƒnyrvpow ˙poyán+ øpèr toû laoû, kaì m| –lon tò ¡ynow
˙pólhtai. 51 Toûto dè ˙f' eâutoû o[k eÂpen, ˙llà ˙rxiereùw
çn toû \niautoû \keínou, proef}teusen –ti ¡mellen &Ihsoûw
˙poyn§skein øpèr toû ¡ynouw, 52 kaì o[x øpèr toû ¡ynouw
mónon, ˙ll' ®na kaì tà tékna toû yeoû tà dieskorpisména
sunagág+ e†w £n. 53 &A p ' \k eí n h w o{n têw =méraw
sunebouleúsanto ®na ˙pokteínvsin a[tón.
54
&I h s o û w o{n o[kéti parrhsíŸ periepátei \n toîw
&Ioudaíoiw, ˙llà ˙pêlyen \keîyen e†w t|n xQran \ggùw têw
\r}mou, e†w &Efra›m legoménhn pólin, k˙keî diétriben metà
tôn mayhtôn a[toû. 55 )Hn dè \ggùw tò Pásxa tôn &Ioudaívn:
kaì ˙nébhsan polloì e†w Îerosóluma \k têw xQraw prò toû
Pásxa, ®na a^gnísvsin eâutoúw. 56 &Ez}toun o{n tòn &Ihsoûn,
kaì ¡legon met' ˙ll}lvn \n t! ¥er! e^sthkótew, Tí dokeî ømîn;
%O ti o[ m| ¡ly+ e†w t|n eôrt}n; 57 DedQkeisan dè kaì o¥
˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi \ntol}n, ®na \án tiw gn! poû \stin,
mhnús+, –pvw piásvsin a[tón.
12 Ô o{n &Ihsoûw prò ¢j =merôn toû Pásxa ‘lyen e†w

Bhyanían, –pou ‘n Lázarow ` teynhkQw, $on ægeiren \k
nekrôn. 2 &Epoíhsan o{n a[t! deîpnon \keî, kaì = Márya
dihkónei: ` dè Lázarow e<w ‘n tôn ˙nakeiménvn sùn a[t!. 3 ^H
o{n María laboûsa lítran múrou nárdou pistikêw
polutímou, æleicen toùw pódaw toû &Ihsoû, kaì \jémajen taîw
yrijìn a[têw toùw pódaw a[toû: = dè o†kía \plhrQyh \k têw
•smêw toû múrou. 4 Légei o{n e<w \k tôn mayhtôn a[toû,
&Ioúdaw Símvnow &IskariQthw, ` méllvn a[tòn paradidónai,
11.50 dialogízesye ♦ logízesye 11.57 \ntol}n ♦ \ntolàw

11.50 =mîn ♦ ømîn 12.1 ` teynhkQw ♦ —
11.51 proef}teusen ♦ \prof}teusen 12.1 nekrôn ♦ nekrôn &Ihsoûw
11.53 sunebouleúsanto ♦ 12.2 tôn ♦ \k tôn
\bouleúsanto 12.3 María ♦ Mariàm

11.54 &Ihsoûw o{n ♦ Ô o{n &Ihsoûw 12.4 o{n e<w \k tôn mayhtôn a[toû
11.54 diétriben ♦ ¡meinen &Ioúdaw Símvnow &IskariQthw ♦ dè
11.54 a[toû ♦ — &Ioúdaw ` &IskariQthw e<w ˆ\k˜
11.57 kaì o¥ ˙rxiereîw ♦ o¥ ˙rxiereîw tôn mayhtôn a[toû
225
ORU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORU
5
Dià tí toûto tò múron o[k \práyh triakosívn dhnarívn, kaì
\dóyh ptvxoîw; 6 EÂpen dè toûto, o[x –ti perì tôn ptvxôn
¡melen a[t!, ˙ll' –ti klépthw ‘n, kaì tò glvssókomon eÂxen,
kaì tà ballómena \bástazen. 7 EÂpen o{n ` &Ihsoûw, *Afew
a[t}n: e†w t|n =méran toû \ntafiasmoû mou tet}rhken a[tó.
8
Toùw ptvxoùw gàr pántote ¡xete mey' e^ autôn, \mè dè o[
pántote ¡xete.
9
*Egnv o{n ªxlow polùw \k tôn &Ioudaívn –ti \keî \stin:
kaì ‘lyon o[ dià tòn &Ihsoûn mónon, ˙ll' ®na kaì tòn Lázaron
Êdvsin, $o n ægeiren \k nek r ô n . 10 &E b o u l eú s a n t o dè o¥
˙rxiereîw ®na kaì tòn Lázaron ˙pokteínvsin: 11 –ti polloì di'
a[tòn øpêgon tôn &Ioudaívn, kaì \písteuon e†w tòn &Ihsoûn.
12
T_ \paúrion ªxlow polùw ` \lyWn e†w t|n eôrt}n,
˙koúsantew –ti ¡rxetai &Ihsoûw e†w Îerosóluma, 13 ¡labon tà
bafia tôn foiníkvn, kaì \jêlyon e†w øpánthsin a[t!, kaì
¡krazon, ^Vsanná: e[loghménow ` \rxómenow \n •nómati
kuríou, basileùw toû &Isra}l. 14 EørWn dè ` &Ihsoûw •nárion,
\káyisen \p' a[tó, kayQw \stin gegramménon, 15 M| foboû,
yúgater SiQn: †doú, ` basileúw sou ¡rxetai, kay}menow \pì
pôlon ªnou. 16 Taûta dè o[k ¡gnvsan o¥ mayhtaì a[toû tò
` &Ihsoûw prôton: ˙ll' –te \dojásyh &Ihsoûw, tóte \mn}syhsan –ti
taûta ‘n \p' a[t! gegramména, kaì taûta \poíhsan a[t!.
17
&Emartúrei o{n ` ªxlow ` çn met' a[toû –te tòn Lázaron
\fQnhsen \k toû mnhmeíou, kaì ægeiren a[tòn \k nekrôn.
18
Dià toûto kaì øp}nthsen a[t! ` ªxlow, –ti ækousen toûto
a[tòn pepoihkénai tò shmeîon. 19 O¥ o{n Farisaîoi eÂpon pròw
eâutoúw, Yevreîte –ti o[k vfeleîte
& o[dén: Êde ` kósmow •písv
a[toû ˙pêlyen.
20
)Hsan dè tinew %Ellhnew \k tôn ˙nabainóntvn ®na
proskun}svsin \n t_ eôrt_: 21 o˚toi o{n prosêlyon Filípp~
t! ˙pò Bhysaïdà têw Galilaíaw, kaì “rQtvn a[tòn légontew,
12.6 eÂxen kaì ♦ ¡xvn 12.15 yúgater ♦ yugáthr

12.7 e†w ♦ ®na e†w 12.16 dè ♦ —
12.7 tet}rhken ♦ thr}s+ 12.16 o¥ mayhtaì a[toû ♦ a[toû o¥
12.9 ªxlow ♦ ˆ`˜ ªxlow mayhtaì
12.12 ªxlow ♦ ` ªxlow 12.18 kaì ♦ ˆkaì˜

12.12 &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw 12.18 ækousen ♦ ækousan
12.13 ¡krazon ♦ \kraúgazon 12.19 eÂpon ♦ eÂpan
12.13 basileùw ♦ ˆkaì˜ ` basileùw 12.20 tinew %Ellhnew ♦ %Ellhnéw tinew
226
ORV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ORV
Kúrie, yélomen tòn &Ihsoûn †deîn. 22 *Erxetai Fílippow kaì

légei t! &AndréŸ: kaì pálin &Andréaw kaì Fílippow légousin
t! &Ihsoû. 23 Ô dè &Ihsoûw ˙pekrínato a[toîw légvn,
&El}luyen = v % ra ®na dojasy_ ` u¥òw toû ˙nyrQpou. 24 &Am|n
˙m|n légv ømîn, \àn m| ` kókkow toû sítou pesWn e†w t|n gên
˙poyán+, a[tòw mónow ménei: \àn dè ˙poyán+, polùn karpòn
férei. 25 Ô filôn t|n cux|n a[toû ˙polései a[t}n: kaì `
misôn t|n cux|n a[toû \n t! kósm~ toút~ e†w zv|n a†Qnion
fulájei a[t}n. 26 &Eàn \moì diakon_ tiw, \moì ˙kolouyeítv:
kaì –pou e†mì \gQ, \keî kaì ` diákonow ` \mòw ¡stai: kaì \án tiw
\moì diakon_, tim}sei a[tòn ` pat}r. 27 Nûn = cux} mou
tetáraktai: kaì tí eÊpv; Páter, sôsón me \k têw v % raw taúthw.
% 28
&Allà dià toûto ‘lyon e†w t|n vran taúthn. Páter, dójasón
sou tò ªnoma. )Hlyen o{n fvn| \k toû o[ranoû, Kaì \dójasa,
kaì pálin dojásv. 29 Ô o{n ªxlow ` e^stWw kaì ˙koúsaw ¡legen
bront|n gegonénai: ƒlloi ¡legon, *Aggelow a[t! lelálhken.
30
&Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen, O[ di' \mè a%uth = fvn| ` &Ihsoûw
gégonen, ˙llà di' ømâw. 31 Nûn krísiw \stìn toû kósmou

toútou: nûn ` ƒrxvn toû kósmou toútou \kblhy}setai ¡jv.
32
K˙gW \àn øcvyô \k têw gêw, pántaw e^lkúsv pròw \mautón.
33
Toûto dè ¡l eg en , shmaínvn poí~ yanát~ ¡mellen
˙poyn§skein. 34 &Apekríyh a[t! ` ªxlow, ^Hmeîw “koúsamen \k
toû nómou –ti ` xristòw ménei e†w tòn a†ôna: kaì pôw sù légeiw,
Deî øcvyênai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou; Tíw \stin o˚tow ` u¥òw
toû ˙nyrQpou; 35 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, *Eti mikròn
xrónon tò fôw mey' ømôn \stin. Peripateîte £vw tò fôw ¡xete,
®na m| skotía ømâw kataláb+: kaì ` peripatôn \n t_ skotíŸ
o[k oÂden poû øpágei. 36 %Evw tò fôw ¡xete, pisteúete e†w tò
fôw, ®na u¥oì fvtòw génhsye.
Taûta \lálhsen ` &Ihsoûw, kaì ˙pelyWn \krúbh ˙p' a[tôn.
37
Tosaûta dè a[toû shmeîa pepoihkótow ¡mprosyen a[tôn,
o[k \písteuon e†w a[tón: 38 ®na ` lógow &Hsafiou toû prof}tou
12.22 *Erxetai ♦ *Erxetai ` 12.33 ¡mellen ♦ æmellen

12.22 kaì pálin ♦ ¡rxetai 12.34 a[t! ♦ o{n a[t!
12.22 légousin ♦ kaì légousin 12.34 sù légeiw ♦ légeiw sù –ti
12.23 ˙pekrínato ♦ ˙pokrínetai 12.35 mey' ømôn ♦ \n ømîn

12.25 ˙polései ♦ ˙pollúei 12.35 £vw ♦ qw
12.26 diakon_ tiw ♦ tiw diakon_ 12.36 %Evw ♦ ^Vw
12.26 kaì \án ♦ \án 12.36 ` ♦—
12.30 a%uth = fvn| ♦ = fvn| a%uth
227
OSM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSM
plhrvy_, $on eÂpen, Kúrie, tíw \písteusen t_ ˙ko_ =môn; Kaì `

braxívn kuríou tíni ˙pekalúfyh; 39 Dià toûto o[k “dúnanto
pisteúein, –ti pálin eÂpen &Hsafiaw, 40 Tetúflvken a[tôn toùw
•fyalmoúw, kaì pepQrvken a[tôn t|n kardían: ®na m| Êdvsin
toîw •fyalmoîw, kaì no}svsin t_ kardíŸ, kaì \pistrafôsin,
†ásomai kaì †ásvmai a[toúw. 41 Taûta eÂpen &Hsafiaw, –te eÂden t|n
dójan a[toû, kaì \lálhsen perì a[toû. 42 %O mvw méntoi kaì \k
tôn ˙rxóntvn polloì \písteusan e†w a[tón: ˙llà dià toùw
Farisaíouw o[x qmológoun, ®na m| ˙posunágvgoi génvntai.
43
&Hgáphsan gàr t|n dójan tôn ˙nyrQpvn mâllon æper t|n
dójan toû yeoû.
44
&Ihsoûw dè ¡krajen kaì eÂpen, Ô pisteúvn e†w \mé, o[
pisteúei e†w \mé, ˙ll' e†w tòn pémcantá me: 45 kaì ` yevrôn
\mé, yevreî tòn pémcantá me. 46 &EgW fôw e†w tòn kósmon
\l}luya, ®na pâw ` pisteúvn e†w \mé, \n t_ skotíŸ m| meín+.
47
Kaì \án tíw mou ˙koús+ tôn ]hmátvn kaì m| pisteús+, \gW
o[ krínv a[tón: o[ gàr ‘lyon ®na krínv tòn kósmon, ˙ll' ®na
sQsv tòn kósmon. 48 Ô ˙yetôn \mè kaì m| lambánvn tà
]}matá mou, ¡xei tòn krínonta a[tón: ` lógow $on \lálhsa,
\keînow krineî a[tòn \n t_ \sxát+ =mérŸ. 49 %O ti \gW \j
\mautoû o[k \lálhsa: ˙ll' ` pémcaw me pat}r, a[tów moi
\ntol|n ¡dvken, tí eÊpv kaì tí lal}sv. 50 Kaì oÂda –ti =
\ntol| a[toû zv| a†Qniów \stin: $a o{n lalô \gQ, kayWw
eÊrhkén moi ` pat}r, o%utvw lalô.
13 Prò dè têw e^ ortêw toû Pásxa, e†dWw ` &Ihsoûw –ti

\l}luyen a[toû = v % ra ®na metab_ \k toû kósmou
toútou pròw tòn patéra, ˙gap}saw toùw †díouw toùw \n t!
kósm~, e†w télow “gáphsen a[toúw. 2 Kaì deípnou genoménou,
toû diabólou ædh beblhkótow e†w t|n kardían &Ioúda Símvnow
&IskariQtou ®na a[tòn parad!, 3 e†dWw ` &Ihsoûw –ti pánta
dédvken a[t! ` pat|r e†w tàw xeîraw, kaì –ti ˙pò yeoû \jêlyen
12.40 pepQrvken ♦ \pQrvsen 13.1 \l}luyen ♦ ‘lyen

12.40 \pistrafôsin kaì †ásvmai ♦ 13.2 genoménou ♦ ginoménou
strafôsin kaì †ásomai 13.2 &Ioúda Símvnow &IskariQtou ®na
12.41 –te ♦ –ti a[tòn parad! ♦ ®na paradoî
12.44 ˙ll' ♦ ˙llà a[tòn &Ioúdaw Símvnow

12.47 pisteús+ ♦ fuláj+ &IskariQtou
12.49 ¡dvken ♦ dédvken 13.3 ` &Ihsoûw ♦ —
12.50 lalô \gQ ♦ \gW lalô 13.3 dédvken ♦ ¡dvken
228
OSN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSN
kaì pròw tòn yeòn øpágei, 4 \geíretai \k toû deípnou, kaì

tíyhsin tà ¥mátia, kaì labWn léntion diézvsen eâutón. 5 EÂta
bállei %udvr e†w tòn niptêra, kaì ærjato níptein toùw pódaw
tôn mayhtôn, kaì \kmássein t! lentí~ > ‘n diezvsménow.
6
*Erxetai o{n pròw Símvna Pétron: kaì légei a[t! \keînow,
Kúrie, sú mou nípteiw toùw pódaw; 7 &Apekríyh &Ihsoûw kaì
eÂpen a[t!, $O \gW poiô, sù o[k oÂdaw ƒrti, gnQs+ dè metà
taûta. 8 Légei a[t! Pétrow, O[ m| níc+w toùw pódaw mou e†w
tòn a†ôna. &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, &Eàn m| nícv se, o[k
¡xeiw mérow met' \moû. 9 Légei a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, m|
toùw pódaw mou mónon, ˙llà kaì tàw xeîraw kaì t|n kefal}n.
10
Légei a[t! ` &Ihsoûw, Ô lelouménow o[ xreían ¡xei (h toùw
pódaw nícasyai, ˙ll' ¡stin kayaròw –low: kaì ømeîw kayaroí
\ste, ˙ll' o[xì pántew. 11 *H
ͅ dei gàr tòn paradidónta a[tón:
dià toûto eÂpen, O[xì pántew kayaroí \ste.
12
%O te o{n ¡nicen toùw pódaw a[tôn, kaì ¡laben tà ¥mátia
a[toû, ˙napesWn pálin, eÂpen a[toîw, GinQskete tí pepoíhka
ømîn; 13 Ûmeîw fvneîté me, Ô didáskalow, kaì Ô kúriow: kaì
kalôw légete, e†mì gár. 14 E† o{n \gW ¡nica ømôn toùw pódaw, `
kúriow kaì ` didáskalow, kaì ømeîw •feílete ˙ll}lvn níptein
toùw pódaw. 15 Ûpódeigma gàr ¡dvka ømîn, ®na kayWw \gW
\poíhsa ømîn, kaì ømeîw poiête. 16 &Am|n ˙m|n légv ømîn, O[k
¡stin doûlow meízvn toû kuríou a[toû, o[dè ˙póstolow
meízvn toû pémcantow a[tón. 17 E† taûta oÊdate, makárioí
\ste \àn poiête a[tá. 18 O[ perì pántvn ømôn légv: \gW oÂda
o¬w \jelejámhn: ˙ll' ®na = graf| plhrvy_, Ô trQgvn met'
\moû tòn ƒrton \pêren \p' \mè t|n ptérnan a[toû. 19 &Ap' ƒrti
légv ømîn prò toû genésyai, ®na, –tan génhtai, pisteúshte –ti
\gQ e†mi. 20 &Am|n ˙m|n légv ømîn, Ô lambánvn \án tina
pémcv, \mè lambánei: ` dè \mè lambánvn, lambánei tòn
pémcantá me.
13.6 kaì légei a[t! \keînow ♦ légei 13.12 kaì ¡laben ♦ ˆkaì˜ ¡laben
a[t! 13.12 ˙napesWn ♦ kaì ˙népesen
13.8 toùw pódaw mou ♦ mou toùw pódaw 13.18 o¬w ♦ tínaw
13.8 a[t! ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw a[t! 13.18 met' \moû ♦ mou

13.10 o[ xreían ¡xei (h ♦ o[k ¡xei xreían 13.19 –tan génhtai pisteúshte ♦
e† m| pisteúshte –tan génhtai
13.11 O[xì ♦ –ti O[xì 13.20 \án ♦ ƒn
229
OSO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSO
21
Taûta e†pWn ` &Ihsoûw \taráxyh t! pneúmati, kaì
\martúrhsen kaì eÂpen, &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti e<w \j ømôn
paradQsei me. 22 *Eblepon o{n e†w ˙ll}louw o¥ mayhtaí,
˙poroúmenoi perì tínow légei. 23 )Hn dè ˙nakeímenow e<w tôn
mayhtôn a[toû \n t! kólp~ toû &Ihsoû, $on “gápa ` &Ihsoûw:
24
neúei o{n toút~ Símvn Pétrow puyésyai tíw ©n eÊh perì o˚
légei. 25 &EpipesWn dè \keînow o%utvw \pì tò stêyow toû &Ihsoû,
légei a[t!, Kúrie, tíw \stin; 26 &A p o k r í n e t a i ` &Ihsoûw,
&Ekeînów \stin > \gW bácaw tò cvmíon \pidQsv. Kaì \mbácaw
tò cvmíon, dídvsin &IoúdŸ Símvnow &IskariQt+. 27 Kaì metà tò
cvmíon, tóte e†sêlyen e†w \keînon ` Satanâw. Légei o{n a[t! `
&Ihsoûw, $O poieîw, poíhson táxion. 28 Toûto dè o[deìw ¡gnv tôn
˙nakeiménvn pròw tí eÂpen a[t!. 29 Tinèw gàr \dókoun, \peì tò
glvss ó k o m o n eÂ xen ` &Ioúdaw, –ti légei a[t! ` &Ihsoûw,
&Agórason @n xreían ¡xomen e†w t|n eôrt}n: (h toîw ptvxoîw ®na
ti d!. 30 LabWn o{n tò cvmíon \keînow, e[yévw \jêlyen: ‘n dè
núj.
31
%O te \jêlyen, légei ` &Ihsoûw, Nûn \dojásyh ` u¥òw toû
˙nyrQpou, kaì ` yeòw \dojásyh \n a[t!. 32 E† ` yeòw \dojásyh
\n a[t!, kaì ` yeòw dojásei a[tòn \n eâut!, kaì e[yùw dojásei
a[tón. 33 Teknía, ¡ti mikròn mey' ømôn e†mi. Zht}seté me, kaì
kayWw eÂpon toîw &Ioudaíoiw –ti %Opou øpágv \gQ, ømeîw o[
dúnasye \lyeîn, kaì ømîn légv ƒrti. 34 &Entol|n kain|n dídvmi
ømîn, ®na ˙gapâte ˙ll}louw: kayWw “gáphsa ømâw, ®na kaì
ømeîw ˙gapâte ˙ll}louw. 35 &En toút~ gnQsontai pántew –ti
\moì mayhtaí \ste, \àn ˙gáphn ¡xhte \n ˙ll}loiw.
36
Légei a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, poû øpágeiw; &Apekríyh
a[t! ` &Ihsoûw, %O pou øpágv, o[ dúnasaí moi nûn
˙kolouyêsai, %usteron dè ˙kolouy}seiw moi. 37 Légei a[t!
13.21 ` ♦ ˆ`˜ 13.29 ` &Ioúdaw ♦ &Ioúdaw

13.22 o{n ♦ — 13.29 ` &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw
13.23 dè ♦ — 13.30 e[yévw \jêlyen ♦ \jêlyen e[yúw
13.23 e<w ♦ e<w \k 13.31 %Ote ♦ %O te o{n
13.25 &EpipesWn dè ♦ &AnapesWn o{n 13.31 légei ` ♦ légei
13.26 ` ♦ ˆ`˜ 13.32 E† ` yeòw \dojásyh \n a[t! ♦ Ê†
13.26 bácaw ♦ bácv ` yeòw \dojásyh \n a[t!˜
13.26 \pidQsv ♦ kaì dQsv a[t! 13.32 eâut! ♦ a[t!
13.26 Kaì \mbácaw ♦ Bácaw o{n 13.33 øpágv \gQ ♦ \gW øpágv
13.26 dídvsin ♦ ˆlambánei kaì˜ 13.36 a[t! ` ♦ â[t!˜
dídvsin 13.36 %usteron dè ˙kolouy}seiw moi ♦
13.26 &IskariQt+ ♦ &IskariQtou ˙kolouy}seiw dè %usteron
13.28 dè ♦ ˆdè˜
230
OSP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSP
Pétrow, Kúrie, dià tí o[ dúnamaí soi ˙kolouyêsai ƒrti; T|n

cux}n mou øpèr soû y}sv. 38 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, T|n
cux}n sou øpèr \moû y}seiw; &Am|n ˙m|n légv soi, o[ m|
˙léktvr fvn}s+ £vw o˚ ˙parn}s+ me tríw.
14 M| tarassésyv ømôn = kardía: pisteúete e†w tòn

yeón, kaì e†w \mè pisteúete. 2 &En t_ o†kíŸ toû patrów
mou monaì pollaí e†sin: e† dè m}, eÂpon ©n ømîn: Poreúomai
e^ toimásai tópon ømîn. 3 Kaì \àn poreuyô e^ toimásv ømîn kaì e^toimásv =
e^toimásai
tópon, pálin ¡rxomai kaì paral}comai ømâw pròw \mautón:
®na –pou e†mì \gQ, kaì ømeîw ‘te. 4 Kaì –pou \gW øpágv oÊdate,
kaì t|n `dòn oÊdate. 5 Légei a[t! Yvmâw, Kúrie, o[k oÊdamen
poû øpágeiw: kaì pôw dunámeya t|n `dòn e†dénai; 6 Légei a[t!
` &Ihsoûw, &EgQ e†mi = `dòw kaì = ˙l}yeia kaì = zv}: o[deìw
¡rxetai pròw tòn patéra, e† m| di' \moû. 7 E† \gnQkeité me, kaì
tòn patéra mou \gnQkeite ƒn: kaì ˙p' ƒrti ginQskete a[tón,
kaì e^ vrákate a[tón. 8 Légei a[t! Fílippow, Kúrie, deîjon
=mîn tòn patéra, kaì ˙rkeî =mîn. 9 Légei a[t! ` &Ihsoûw,
Tosoûton xrónon mey' ømôn e†mi, kaì o[k ¡gnvkáw me, Fílippe;
Ô e^ vrakWw \mé, e^ Qraken tòn patéra: kaì pôw sù légeiw,
Deîjon =mîn tòn patéra; 10 O[ pisteúeiw –ti \gW \n t! patrí,
kaì ` pat|r \n \moí \stin; Tà ]}mata $a \gW lalô ømîn, ˙p'
\mautoû o[ lalô: ` dè pat|r ` \n \moì ménvn, a[tòw poieî tà
¡rga. 11 Pisteúeté moi –ti \gW \n t! patrí, kaì ` pat|r \n \moí:
e† dè m}, dià tà ¡rga a[tà pisteúeté moi. 12 &Am|n ˙m|n légv
ømîn, ` pisteúvn e†w \mé, tà ¡rga $a \gW poiô k˙keînow poi}sei,
kaì meízona toútvn poi}sei: –ti \gW pròw tòn patéra mou
poreúomai. 13 Kaì – ti ©n a†t}shte \n t! •nómatí mou, toûto
poi}sv, ®na dojasy_ ` pat|r \n t! u¥!. 14 &Eán ti a†t}shté me
\n t! •nómatí mou, \gW poi}sv. 15 &E à n ˙gapâté me, tàw
13.37 Pétrow ♦ ` Pétrow 14.7 \gnQkeite ƒn ♦ gnQsesye

13.38 &Apekríyh a[t! ` ♦ &Apokrínetai 14.9 Tosoûton xrónon ♦ Tosoút~
13.38 ˙parn}s+ ♦ ˙rn}s+ xrón~
14.2 Poreúomai ♦ –ti poreúomai 14.9 kaì pôw ♦ pôw
14.3 e^toimásv ♦ kaì e^toimásv 14.10 lalô ømîn ♦ légv ømîn
14.3 ømîn tópon ♦ tópon ømîn 14.10 ` \n ♦ \n
14.3 paral}comai ♦ paral}mcomai 14.10 a[tòw ♦ —
14.4 \gW ♦ ˆ\gW˜ 14.10 ¡rga ♦ ¡rga a[toû
14.4 kaì t|n `dòn oÊdate ♦ t|n `dón 14.11 a[tà pisteúeté moi ♦ a[tà
14.5 kaì ♦ — pisteúete
14.6 ` ♦ ˆ`˜ 14.12 mou ♦ —
14.7 \gnQkeité me ♦ \gnQkaté me
231
OSQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSQ
\ntolàw tàw \màw thr}sate. 16 Kaì \gW \rvt}sv tòn patéra,

kaì ƒllon paráklhton dQsei ømîn, ®na mén+ mey' ømôn e†w tòn
a†ôna, 17 tò pneûma têw ˙lhyeíaw, $o ` kósmow o[ dúnatai
labeîn, –ti o[ yevreî a[tó, o[dè ginQskei a[tó. Ûmeîw dè
ginQskete a[tó, –ti par' ømîn ménei, kaì \n ømîn ¡stai. 18 O[k
˙f}sv ømâw •rfanoúw: ¡rxomai pròw ømâw. 19 *Eti mikròn kaì
` kósmow me o[kéti yevreî, ømeîw dè yevreîté me: –ti \gW zô,
kaì ømeîw z}sesye. 20 &En \keín+ t_ =mérŸ gnQsesye ømeîw –ti
\gW \n t! patrí mou, kaì ømeîw \n \moí, kaì \gW \n ømîn. 21 Ô
¡xvn tàw \ntoláw mou kaì thrôn a[táw, \keînów \stin ` ˙gapôn
me: ` dè ˙gapôn me, ˙gaphy}setai øpò toû patrów mou: kaì \gW
˙gap}sv a[tón, kaì \mfanísv a[t! \mautón. 22 Légei a[t!
&Ioúdaw, o[x ` &IskariQthw, Kúrie, kaì tí gégonen –ti =mîn
mélleiw \mfanízein seautón, kaì o[xì t! kósm~; 23 &Apekríyh
&Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, &Eán tiw ˙gapÅ me, tòn lógon mou
thr}sei, kaì ` pat}r mou ˙gap}sei a[tón, kaì pròw a[tòn
\leusómeya, kaì mon|n par' a[t! poi}somen. 24 Ô m| ˙gapôn
me, toùw lógouw mou o[ threî: kaì ` lógow $on ˙koúete o[k ¡stin
\mów, ˙llà toû pémcantów me patrów.
25
Taûta lelálhka ømîn par' ømîn ménvn. 26 Ô dè
paráklhtow, tò pneûma tò ßgion, $o pémcei ` pat|r \n t!
•nómatí mou, \keînow ømâw didájei pánta, kaì øpomn}sei ømâw
pánta $a eÂpon ømîn. 27 E†r}nhn ˙fíhmi ømîn, e†r}nhn t|n \m|n
dídvmi ømîn: o[ kayWw ` kósmow dídvsin, \gW dídvmi ømîn. M|
tarassésyv ømôn = kardía, mhdè deiliátv. 28 &Hkoúsate –ti
\gW eÂpon ømîn, Ûpágv kaì ¡rxomai pròw ømâw. E† “gapâté me,
\xárhte ƒn –ti eÂpon, Poreúomai pròw tòn patéra: –ti ` pat}r
mou meízvn moú \stin. 29 Kaì nûn eÊrhka ømîn prìn genésyai:
®na, –tan génhtai, pisteúshte. 30 O[kéti pollà lal}sv mey'
ømôn: ¡rxetai gàr ` toû kósmou ƒrxvn, kaì \n \moì o[k ¡xei
o[dén: 31 ˙ll' ®na gn! ` kósmow –ti ˙gapô tòn patéra, kaì
14.15 thr}sate ♦ thr}sete 14.20 kaì \gW ♦ k˙gW

14.16 Kaì \gW ♦ K˙gW 14.21 kaì \gW ♦ k˙gW
14.16 mén+ ♦ — 14.22 kaì tí ♦ ˆkaì˜ tí
14.16 a†ôna ♦ a†ôna ” 14.23 poi}somen ♦ poihsómeya
14.17 ginQskei a[tó ♦ ginQskei 14.26 ømîn ♦ ømîn ˆ\gQ˜

14.17 dè ♦ — 14.28 eÂpon Poreúomai ♦ poreúomai
14.19 z}sesye ♦ z}sete 14.28 mou meízvn ♦ meízvn
232
OSR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSR
kayWw \neteílató moi ` pat}r, o%utvw poiô. &Egeíresye, ƒgvmen

\nteûyen.
15 &EgQ e†mi = ƒmpelow = ˙lhyin}, kaì ` pat}r mou `

gevrgów \stin. 2 Pân klêma \n \moì m| féron karpón,
aÊrei a[tó: kaì pân tò karpòn féron, kayaírei a[tó, ®na
pleíona karpòn fér+. 3 *Hdh ømeîw kayaroí \ste dià tòn lógon
$on lelálhka ømîn. 4 Meínate \n \moí, k˙gW \n ømîn. KayWw tò
klêma o[ dúnatai karpòn férein ˙f' eâutoû, \àn m| meín+ \n
t_ ˙mpél~, o%utvw o[dè ømeîw, \àn m| \n \moì meínhte. 5 &EgQ
e†mi = ƒmpelow, ømeîw tà kl}mata. Ô ménvn \n \moí, k˙gW \n
a[t!, o˚tow férei karpòn polún: –ti xvrìw \moû o[ dúnasye
poieîn o[dén. 6 &Eàn m} tiw meín+ \n \moí, \bl}yh ¡jv qw tò
klêma, kaì \jhrányh, kaì sunágousin a[tà kaì e†w tò pûr
bállousin, kaì kaíetai. 7 &Eàn meínhte \n \moí, kaì tà ]}matá
mou \n ømîn meín+, $o \àn yélhte a†t}sesye, kaì gen}setai ømîn.
8
&En toút~ \dojásyh ` pat}r mou, ®na karpòn polùn férhte:
kaì gen}sesye \moì mayhtaí. 9 KayWw “gáphsén me ` pat}r,
k˙gW “gáphsa ømâw: meínate \n t_ ˙gáp+ t_ \m_. 10 &Eàn tàw
\ntoláw mou thr}shte, meneîte \n t_ ˙gáp+ mou: kayWw \gW tàw
\ntolàw toû patrów mou tet}rhka, kaì ménv a[toû \n t_
˙gáp+. 11 Taûta lelálhka ømîn, ®na = xarà = \m| \n ømîn
meín+, kaì “ xarà ømôn plhrvy_. 12 A%uth \stìn = \ntol| = \m},
®na ˙gapâte ˙ll}louw, kayWw “gáphsa ømâw. 13 Meízona
taúthw ˙gáphn o[deìw ¡xei, ®na tiw t|n cux|n a[toû y_ øpèr
tôn fílvn a[toû. 14 Ûmeîw fíloi mou \sté, \àn poiête –sa \gW
\ntéllomai ømîn. 15 O[kéti ømâw légv doúlouw, –ti ` doûlow
o[k oÂden tí poieî a[toû ` kúriow: ømâw dè eÊrhka fílouw, –ti
pánta $a ækousa parà toû patrów mou \gnQrisa ømîn. 16 O[x
ømeîw me \jeléjasye, ˙ll' \gW \jelejámhn ømâw, kaì ¡yhka
ømâw, ®na ømeîw øpághte kaì karpòn férhte, kaì ` karpòw ømôn
mén+: ®na – ti ©n a†t}shte tòn patéra \n t! •nómatí mou, d! dQ+
ømîn. 17 Taûta \ntéllomai ømîn, ®na ˙gapâte ˙ll}louw. 18 E† `

kósmow ømâw miseî, ginQskete –ti \mè prôton ømôn memíshken.
15.2 pleíona karpòn ♦ karpòn 15.8 gen}sesye ♦ génhsye

pleíona 15.9 “gáphsa ømâw ♦ ømâw “gáphsa

15.4 meín+ ♦ mén+ 15.11 meín+ ♦ ”
15.4 meínhte ♦ ménhte 15.14 –sa ♦ $a
15.6 meín+ ♦ mén+ 15.15 ømâw légv ♦ légv ømâw
15.7 a†t}sesye ♦ a†t}sasye
233
OSS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSS
19
E† \k toû kósmou ‘te, ` kósmow ©n tò Êdion \fílei: –ti dè \k
toû kósmou o[k \sté, ˙ll' \gW \jelejámhn ømâw \k toû
kósmou, dià toûto miseî ømâw ` kósmow. 20 Mnhmoneúete toû
lógou o˚ \gW eÂpon ømîn, O[k ¡stin doûlow meízvn toû kuríou
a[toû. E† \mè \dívjan, kaì ømâw diQjousin: e† tòn lógon mou
\t}rhsan, kaì tòn øméteron thr}sousin. 21 &Allà taûta pánta
poi} s o u s i n ømîn dià tò ªnomá mou, –ti o[k oÊdasin tòn
pémcantá me. 22 E† m| ‘lyon kaì \lálhsa a[toîw, a^martían
o[k eÂxon: nûn dè prófasin o[k ¡xousin perì têw a^ martíaw
a[tôn. 23 Ô \mè misôn, kaì tòn patéra mou miseî. 24 E† tà ¡rga
m| \poíhsa \n a[toîw $a o[deìw ƒllow pepoíhken, a^martían o[k
eÊxon: nûn dè kaì e^vrákasin kaì memis}kasin kaì \mè kaì tòn
patéra mou. 25 &All' ®na plhrvy_ ` lógow ` gegramménow \n t!
nóm~ a[tôn –ti &Emíshsán me dvreán.
26
%O tan dè ¡ly+ ` paráklhtow, $on \gW pémcv ømîn parà
toû patrów, tò pneûma têw ˙lhyeíaw, $o parà toû patròw
\kporeúetai, \keînow martur}sei perì \moû: 27 kaì ømeîw dè
martureîte, –ti ˙p' ˙rxêw met' \moû \ste.
16
%
Taût a lelálhka ømîn, ®na m| skand al is yêt e.
2
&AposunagQgouw poi}sousin ømâw: ˙ll' ¡rxetai
vra, ®na pâw ` ˙pokteínaw ømâw dój+ latreían prosférein t!
ye!. 3 Kaì taûta poi}sousin, –ti o[k ¡gnvsan tòn patéra o[dè
\mé. 4 &Allà taûta lelálhka ømîn, ®na –tan ¡ly+ = v % ra,
mnhmoneúhte a[tôn, –ti \gW eÂpon ømîn. Taûta dè ømîn \j
˙rxêw o[k eÂpon, –ti mey' ømôn æmhn. 5 Nûn dè øpágv pròw tòn
pémcantá me, kaì o[deìw \j ømôn \rvtÅ me, Poû øpágeiw;
6
&All' –ti taûta lelálhka ømîn, = lúph pepl}rvken ømôn t|n
kardían. 7 &All' \gW t|n ˙l}yeian légv ømîn: sumférei ømîn
®na \gW ˙pélyv: \àn gàr \gW m| ˙pélyv, ` paráklhtow o[k
\leúsetai pròw ømâw: \àn dè poreuyô, pémcv a[tòn pròw ømâw.
8
Kaì \lyWn \keînow \légjei tòn kósmon perì a^martíaw kaì perì
dikaiosúnhw kaì perì krísevw: 9 perì a^ martíaw mén, –ti o[
pisteúousin e†w \mé: 10 perì dikaiosúnhw dé, –ti pròw tòn
15.21 ømîn ♦ e†w ømâw 15.25 –ti ♦ gegramménow –ti

15.22 eÂxon ♦ eÊxosan 15.26 dè ♦ —
15.24 pepoíhken ♦ \poíhsen 16.4 % ♦ vra
vra % a[tôn
15.24 eÊxon ♦ eÊxosan 16.7 \gW m| ♦ m|
15.25 gegramménow \n ♦ \n
234
OST tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OST
patéra mou øpágv, kaì o[kéti yevreîté me: 11 perì dè krísevw,

–ti ` ƒrxvn toû kósmou toútou kékritai. 12 *Eti pollà ¡xv
légein ømîn, ˙ll' o[ dúnasye bastázein ƒrti. 13 %O tan dè ¡ly+
\keînow, tò pneûma têw ˙lhyeíaw, `dhg}sei ømâw e†w pâsan t|n
˙l}yeian: o[ gàr lal}sei ˙f' eâutoû, ˙ll' –sa ©n ˙koús+
lal}sei, kaì tà \rxómena ˙naggeleî ømîn. 14 &Ekeînow \mè
dojásei, –ti \k toû \moû l}cetai, kaì ˙naggeleî ømîn.
15
Pánta –sa ¡xei ` pat|r \má \stin: dià toûto eÂpon, –ti \k
toû \moû lambánei, kaì ˙naggeleî ømîn. 16 Mikròn kaì o[
yevreîté me, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me, –ti øpágv pròw
tòn patéra. 17 EÂpon o{n \k tôn mayhtôn a[toû pròw
˙ll}louw, Tí \stin toûto $o légei =mîn, Mikròn kaì o[ yevreîté
me, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me; kaí –ti &EgW øpágv pròw
tòn patéra; 18 *Elegon o{n, Toûto tí \stin $o légei, tò mikrón;
O[k oÊdamen tí laleî. 19 *Egnv o{n ` &Ihsoûw –ti æyelon a[tòn
\rvtÅn, kaì eÂpen a[toîw, Perì toútou zhteîte met' ˙ll}lvn,
–ti eÂpon, Mikròn kaì o[ yevreîté me, kaì pálin mikròn kaì
ªcesyé me; 20 &A m | n ˙m|n légv ømîn –ti klaúsete kaì
yr h n } s e t e ømeîw, ` dè kósmow xar}setai: ømeîw dè
luphy}sesye, ˙ll' = lúph ømôn e†w xaràn gen}setai. 21 ^H
gun| –tan tíkt+ lúphn ¡xei, –ti ‘lyen = v % ra a[têw: –tan dè
genn}s+ tò paidíon, o[kéti mnhmoneúei têw ylícevw, dià t|n
xaràn –ti \genn}yh ƒnyrvpow e†w tòn kósmon. 22 Kaì ømeîw o{n
lúphn mèn nûn ¡xete: pálin dè ªcomai ømâw, kaì xar}setai
ømôn = kardía, kaì t|n xaràn ømôn o[deìw aÊrei ˙f' ømôn.
23
Kaì \n \keín+ t_ =mérŸ \mè o[k \rvt}sete o[dén. &Am|n ˙m|n
légv ømîn –ti –sa ƒn a†t}shte tòn patéra \n t! •nómatí mou,
dQsei ømîn. 24 %Evw ƒrti o[k &+t}sate o[dèn \n t! •nómatí mou:
a†teîte, kaì l}cesye, ®na = xarà ømôn ” peplhrvménh.
25 % ra
Taûta \n paroimíaiw lelálhka ømîn: ˙ll' ¡rxetai v
–te o[kéti \n paroimíaiw lal}sv ømîn, ˙llà parrhsíŸ perì
16.10 mou ♦ — 16.17 &EgW ♦ —

16.12 légein ømîn ♦ ømîn légein 16.18 Toûto tí \stin $o légei ♦ Tí \stin
16.13 e†w pâsan t|n ˙l}yeian ♦ \n t_ toûto ˆ$o légei˜
˙lhyeíŸ pás+ 16.19 o{n ` ♦ ˆ`˜
16.13 ©n ˙koús+ ♦ ˙koúsei 16.20 dè luphy}sesye ♦ luphy}sesye
16.14 l}cetai ♦ l}mcetai 16.22 lúphn mèn nûn ♦ nûn mèn lúphn
16.16 o[ ♦ o[kéti 16.23 –ti –sa ƒn ♦ ƒn ti
16.16 –ti øpágv pròw tòn patéra ♦ — 16.24 l}cesye ♦ l}mcesye
16.17 EÂpon ♦ eÂpan 16.25 ˙ll' ♦ —
235
OSU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSU
toû patròw ˙naggelô ømîn. 26 &E n \k eí n + t_ =mérŸ \n t!

•nómatí mou a†t}sesye: kaì o[ légv ømîn –ti \gW \rvt}sv tòn
patéra perì ømôn: 27 a[tòw gàr ` pat|r fileî ømâw, –ti ømeîw
\mè pefil}kate, kaì pepisteúkate –ti \gW parà toû yeoû
\jêlyon. 28 &Ejêlyon parà toû patrów, kaì \l}luya e†w tòn
kósmon: pálin ˙fíhmi tòn kósmon, kaì poreúomai pròw tòn
patéra. 29 Légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, *Ide, nûn
parrhsíŸ laleîw, kaì paroimían o[demían légeiw. 30 Nûn
oÊdamen –ti oÂdaw pánta, kaì o[ xreían ¡xeiw ®na tíw se \rvtÅ:
\n toút~ pisteúomen –ti ˙pò yeoû \jêlyew. 31 &Apekríyh a[toîw
` &Ihsoûw, *Arti pisteúete; 32 &Idoú, ¡rxetai v % ra kaì nûn
\l}luyen, ®na skorpisyête £kastow e†w tà Êdia, kaì \mè mónon
˙fête: kaì o[k e†mì mónow, –ti ` pat|r met' \moû \stin.
33
Taûta lelálhka ømîn, ®na \n \moì e†r}nhn ¡xhte. &En t!
kósm~ ylícin ¡xete: ˙llà yarseîte, \gW neníkhka tòn kósmon.
17 Taût a \l ál hs en ` &Ihsoûw, kaì \pêr en toùw

•fyalmoùw a[toû e†w tòn o[ranón, kaì eÂpen, Páter,
\l}luyen = v % ra: dójasón sou tòn u¥ón, ®na kaì ` u¥ów sou
2
dojás+ se: kayWw ¡dvkaw a[t! \jousían páshw sarków, ®na
pân $o dédvkaw a[t!, dQsei a[toîw zv|n a†Qnion. 3 A%uth dé
\stin = a†Qniow zv}, ®na ginQskvsín se tòn mónon ˙lhyinòn
yeón, kaì $on ˙pésteilaw &Ihsoûn xristón. 4 &EgQ se \dójasa
\pì têw gêw: tò ¡rgon \teleívsa $o dédvkáw moi ®na poi}sv.
5
Kaì nûn dójasón me sú, páter, parà seaut! t_ dój+ " eÂxon
prò toû tòn kósmon eÂnai parà soí. 6 &Efanérvsá sou tò
ªnoma toîw ˙nyrQpoiw o¬w dédvkáw moi \k toû kósmou: soì
‘san, kaì \m o ì a[toùw dédvkaw: kaì tòn lógon sou
tethr}kasin. 7 Nûn ¡gnvkan –ti pánta –sa dédvkáw moi, parà
soû \stin: 8 –ti tà ]}mata $a dédvkáw moi, dédvka a[toîw: kaì
a[toì ¡labon, kaì ¡gnvsan ˙lhyôw –ti parà soû \jêlyon, kaì
\písteusan –ti sú me ˙pésteilaw. 9 &EgW perì a[tôn \rvtô: o[
16.25 ˙naggelô ♦ ˙paggelô 17.1 kaì ` u¥ów sou ♦ ` u¥òw

16.27 toû ♦ ˆtoû˜ 17.2 dQsei ♦ dQs+
16.29 a[t! ♦ — 17.4 \teleívsa ♦ teleiQsaw
16.29 parrhsíŸ ♦ \n parrhsíŸ 17.6 dédvkáw moi ♦ ¡dvkáw moi
16.31 ` ♦— 17.6 kaì \moì ♦ k˙moì
16.32 nûn ♦ — 17.6 dédvkaw kaì ♦ ¡dvkaw kaì

16.32 kaì \mè ♦ k˙mè 17.6 tethr}kasin ♦ tet}rhkan
17.1 ` &Ihsoûw kaì \pêren ♦ &Ihsoûw 17.7 \stin ♦ e†sin
kaì \páraw 17.8 dédvkáw ♦ ¡dvkáw
17.1 kaì eÂpen ♦ eÂpen
236
OSV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OSV
perì toû kósmou \rvtô, ˙llà perì @n dédvkáw moi, –ti soí
e† s i n : 10 kaì tà \mà pánta sá \stin, kaì tà sà \m á : kaì
dedójasmai \n a[toîw. 11 Kaì o[kéti e†mì \n t! kósm~, kaì
o˚toi \n t! kósm~ e†sín, kaì \gW prów se ¡rxomai. Páter ßgie,
t}rhson a[toùw \n t! •nómatí sou, > dédvkáw moi, ®na „sin
£n, kayWw =meîw. 12 %O te æmhn met' a[tôn \n t! kósm~, \gW
\t}roun a[toùw \n t! •nómatí sou: o¬w dédvkáw moi, \fúlaja,
kaì o[deìw \j a[tôn ˙pQleto, e† m| ` u¥òw têw ˙pvleíaw, ®na =
graf| plhrvy_. 13 Nûn dè prów se ¡rxomai, kaì taûta lalô \n
t! kósm~, ®na ¡xvsin t|n xaràn t|n \m|n peplhrvménhn \n
a[toîw. 14 &EgW dédvka a[toîw tòn lógon sou, kaì ` kósmow
\míshsen a[toúw, –ti o[k e†sìn \k toû kósmou, kayWw \gW o[k
e†mì \k toû kósmou. 15 O[k \rvtô ®na ƒr+w a[toùw \k toû
kósmou, ˙ll' ®na thr}s+w a[toùw \k toû ponhroû. 16 &Ek toû
kósmou o[k e† s í n , kayWw \gW \k toû kósmou o[k e†mí.
17
Âgíason a[toùw \n t_ ˙lhyeíŸ sou: ` lógow ` sòw ˙l}yeiá
\s t i n . 18 KayWw \mè ˙pésteilaw e†w tòn kósmon, k˙gW
˙pésteila a[toùw e†w tòn kósmon. 19 Kaì øpèr a[tôn \gW
a^giázv \mautón, ®na kaì a[toì „sin =giasménoi \n ˙lhyeíŸ.
20
O [ per ì toútvn dè \rvtô mónon, ˙llà kaì perì tôn
pisteuóntvn dià toû lógou a[tôn e†w \mé: 21 ®na pántew ¢n
„sin: kayWw sú, páter, \n \moí, k˙gW \n soí, ®na kaì a[toì \n
=mîn ¢n „sin: ®na ` kósmow pisteús+ –ti sú me ˙pésteilaw.
22
Kaì \gW t|n dójan ÷n dédvkáw moi, dédvka a[toîw, ®na „sin
£n, kayWw =meîw £n \smen. 23 &EgW \n a[toîw, kaì sù \n \moí, ®na
„sin teteleivménoi e†w £n, kaì ®na ginQsk+ ` kósmow –ti sú me
˙pésteilaw, kaì “gáphsaw a[toúw, kayWw \mè “gáphsaw.
24
Páter, o%uw dédvkáw moi, yélv ®na –pou e†mì \gQ, k˙keînoi
„sin met' \moû: ®na yevrôsin t|n dójan t|n \m}n, ÷n ¡dvkáw dédvkáw
moi, –ti “gáphsáw me prò katabolêw kósmou. 25 Páter díkaie,

kaì ` kósmow se o[k ¡gnv, \gW dé se ¡gnvn, kaì o˚toi ¡gnvsan
–ti sú me ˙pésteilaw: 26 kaì \gnQrisa a[toîw tò ªnomá sou,
17.11 o˚toi ♦ a[toì 17.19 kaì a[toì „sin ♦ „sin kaì a[toì
17.11 kaì \gW ♦ k˙gW 17.21 =mîn ¢n ♦ =mîn
17.12 \n t! kósm~ ♦ — 17.21 pisteús+ ♦ pisteú+
17.12 o¬w ♦ > 17.22 Kaì \gW ♦ k˙gW
17.12 moi ♦ moi kaì 17.22 \smen ♦ —

17.13 a[toîw ♦ eâutoîw 17.23 kaì ®na ♦ ®na
17.16 \k toû kósmou o[k e†mí ♦ o[k e†mì 17.24 o%uw ♦ $o
\k toû kósmou 17.24 ¡dvkáw ♦ dédvkáw
17.17 sou ♦ —
237
OTM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTM
kaì gnvrísv: ®na = ˙gáph, ÷n “gáphsáw me, \n a[toîw ”, k˙gW

\n a[toîw.
18 Taûta e†pWn ` &Ihsoûw \jêlyen sùn toîw mayhtaîw

a[toû péran toû xeimárrou tôn Kédrvn, –pou ‘n
kêpow, e†w $on e†sêlyen a[tòw kaì o¥ mayhtaì a[toû. 2 *H
ͅ dei dè
kaì &Ioúdaw, ` paradidoùw a[tón, tòn tópon: –ti pollákiw
sun}xyh kaì sun}xyh ` &Ihsoûw \keî metà tôn mayhtôn a[toû. 3 Ô o{n
&I o ú d a w , labWn t|n speîran, kaì \k tôn ˙rxierévn kaì
Farisaívn øphrétaw, ¡rxetai \keî metà fanôn kaì lampádvn
kaì –plvn. 4 &Ihsoûw o{n, e†dWw pánta tà \rxómena \p' a[tón,
\jelyWn eÂpen a[toîw, Tína zhteîte; 5 &Apekríyhsan a[t!,
&Ihsoûn tòn Nazvraîon. Légei a[toîw ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi.
E¥st}kei dè kaì &Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn met' a[tôn. 6 ^Vw
o{n eÂpen a[toîw –ti &EgQ e†mi, ˙pêlyon e†w tà •písv, kaì
¡peson xamaí. 7 Pálin o{n a[toùw \phrQthsen, Tína zhteîte;
O¥ dè eÂpon, &Ihsoûn tòn Nazvraîon. 8 &Apekríyh &Ihsoûw,
EÂpon ømîn –ti \gQ e†mi: e† o{n \mè zhteîte, ƒfete toútouw
øpágein: 9 ®na plhrvy_ ` lógow $on eÂpen –ti O¬w dédvkáw moi,
o[k ˙pQlesa \j a[tôn o[déna. 10 Símvn o{n Pétrow ¡xvn
máxairan e®lkusen a[t}n, kaì ¡paisen tòn toû ˙rxierévw
&
doûlon, kaì ˙pékocen a[toû tò vtíon tò dejión. )Hn dè ªnoma
11
t! doúl~ Málxow. EÂpen o{n ` &Ihsoûw t! Pétr~, Bále t|n
máxairán sou e†w t|n y}khn: tò pot}rion $o dédvkén moi `
pat}r, o[ m| pív a[tó;
12
^H o{n speîra kaì ` xilíarxow kaì o¥ øphrétai tôn
&Ioudaívn sunélabon tòn &Ihsoûn, kaì ¡dhsan a[tón, 13 kaì
˙p}gagon a[tòn pròw %Annan prôton: ‘n gàr penyeròw toû
Kaïáfa, $ow ‘n ˙rxiereùw toû \niautoû \keínou. 14 )Hn dè
Kaïáfaw ` sumbouleúsaw toîw &Ioudaíoiw, –ti sumférei £na
ƒnyrvpon ˙polésyai øpèr toû laoû.
18.1 ` ♦— 18.6 ¡peson ♦ ¡pesan

18.1 tôn ♦ toû 18.7 a[toùw \phrQthsen ♦
18.2 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw \phrQthsen a[toúw
18.3 Farisaívn ♦ \k tôn Farisaívn 18.7 eÂpon ♦ eÂpan
18.4 \jelyWn eÂpen ♦ \jêlyen kaì &

18.10 vtíon &
♦ vtárion
légei 18.11 sou ♦ —
18.5 ` &Ihsoûw ♦ — 18.13 ˙p}gagon a[tòn ♦ ægagon
18.6 –ti ♦ — 18.14 ˙polésyai ♦ ˙poyaneîn
238
OTN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTN
15
&Hkoloúyei dè t! &Ihsoû Símvn Pétrow, kaì ` ƒllow
mayht}w. Ô dè mayht|w \keînow ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî, kaì
suneisêlyen t! &Ihsoû e†w t|n a[l|n toû ˙rxierévw: 16 ` dè
Pétrow e¥st}kei pròw t_ yúrŸ ¡jv. &Ejêlyen o{n ` mayht|w `
ƒllow –w ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî, kaì eÂpen t_ yurvr!, kaì
e†s}gagen tòn Pétron. 17 Légei o{n = paidískh = yurvròw t!
Pétr~, M| kaì sù \k tôn mayhtôn eÂ toû ˙nyrQpou toútou;
Légei \keînow, O[k e†mí. 18 E¥st}keisan dè o¥ doûloi kaì o¥
øphrétai ˙nyrakiàn pepoihkótew, –ti cúxow ‘n, kaì
\y e r m a í n o n t o : ‘n dè met' a[tôn ` Pétrow e^ stWw kaì
yermainómenow.
19
Ô o{n ˙rxiereùw “rQthsen tòn &Ihsoûn perì tôn
mayhtôn a[toû, kaì perì têw didaxêw a[toû. 20 &Apekríyh a[t!
` &Ihsoûw, &EgW parrhsíŸ \lálhsa t! kósm~: \gW pántote
\dídaja \n sunagvg_ kaì \n t! ¥er!, –pou pántote o¥ &Ioudaîoi
sunérxontai, kaì \n krupt! \lálhsa o[dén. 21 Tí me \pervtÅw;
&EperQthson toùw ˙khkoótaw, tí \lálhsa a[toîw: Êde, o˚toi
oÊdasin $a eÂpon \gQ. 22 Taûta dè a[toû e†póntow, e<w tôn
øphretôn paresthkWw ¡dvken ]ápisma t! &Ihsoû, e†pQn,
O%utvw ˙pokrín+ t! ˙rxiereî; 23 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, E†
kakôw \lálhsa, martúrhson perì toû kakoû: e† dè kalôw, tí
me déreiw; 24 &Apésteilen a[tòn ` *Annaw dedeménon pròw
Kaïáfan tòn ˙rxieréa.
25
)Hn dè Símvn Pétrow e^stWw kaì yermainómenow: eÂpon o{n
a[t!, M| kaì sù \k tôn mayhtôn a[toû eÂ; &Hrn}sato o{n
\keînow, kaì eÂpen, O[k e†mí. 26 Légei e<w \k tôn doúlvn toû
&
˙rxierévw, suggen|w çn o˚ ˙pékocen Pétrow tò vtíon, O[k \gQ
27
se eÂdon \n t! k}p~ met' a[toû; Pálin o{n “rn}sato `
Pétrow, kaì e[yévw ˙léktvr \fQnhsen.
28
*A g o u s i n o{n tòn &Ihsoûn ˙pò toû Kaïáfa e†w tò
praitQrion: ‘n dè prvfi, kaì a[toì o[k e†sêlyon e†w tò prvfia
18.15 ` ƒllow ♦ ƒllow 18.20 pántote o¥ ♦ pántew o¥

18.16 –w ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî ♦ ` 18.21 \pervtÅw &EperQthson ♦ \rvtÅw
gnvstòw toû ˙rxierévw &ErQthson
18.17 = paidískh = yurvròw t! Pétr~ ♦ 18.22 tôn øphretôn paresthkWw ♦
t! Pétr~ = paidískh = yurvrów paresthkWw tôn øphretôn

18.18 met' a[tôn ` Pétrow ♦ kaì ` 18.23 ` ♦ —
Pétrow met' a[tôn 18.24 a[tòn ♦ o{n a[tòn
18.20 ` ♦ — 18.25 o{n \keînow ♦ \keînow
18.20 \lálhsa t! ♦ lelálhka t! 18.27 ` ♦ —
239
OTO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTO
praitQrion, ®na m| mianyôsin, ˙ll' ®na fágvsin tò Pásxa.

29
&E j ê l yen o{n ` Pilátow pròw a[toúw, kaì eÂpen, Tína
kathgo r í a n férete katà toû ˙nyrQpou toútou;
30
&Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, E† m| ‘n o˚tow kakopoiów, o[k
ƒn soi paredQkamen a[tón. 31 EÂpen o{n a[toîw ` Pilátow,
Lábete a[tòn ømeîw, kaì katà tòn nómon ømôn krínate a[tón.
EÂpon o{n a[t! o¥ &Ioudaîoi, ^Hmîn o[k ¡jestin ˙pokteînai
o[déna: 32 ®na ` lógow toû &Ihsoû plhrvy_, $on eÂpen, shmaínvn
poí~ yanát~ æmellen ˙poyn§skein.
33
E†sêlyen o{n e†w tò praitQrion pálin ` Pilátow, kaì
\fQnhsen tòn &Ihsoûn, kaì eÂpen a[t!, Sù eÂ ` basileùw tôn
&Ioudaívn; 34 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, &Af' eâutoû sù toûto
légeiw, (h ƒlloi soi eÂpon perì \moû; 35 &Apekríyh ` Pilátow,
M}ti \gW &Ioudaîów e†mi; Tò ¡ynow tò sòn kaì o¥ ˙rxiereîw
parédvkán se \moí: tí \poíhsaw; 36 &Apekríyh &Ihsoûw, ^H
basileía = \m| o[k ¡stin \k toû kósmou toútou: e† \k toû
kósmou toútou ‘n = basileía = \m}, o¥ øphrétai ƒn o¥ \moì
“gvnízonto, ®na m| paradoyô toîw &Ioudaíoiw: nûn dè =
basileía = \m | o[k ¡stin \nteûyen . 37 E†pen o{n a[t! `
` &Ihsoûw Pilátow, O[koûn basileùw eÂ sú; &Apekríyh &Ihsoûw, Sù
légeiw, –ti basileúw e†mi \gQ. &EgW e†w toûto gegénnhmai, kaì
e†w toûto \l}luya e†w tòn kósmon, ®na martur}sv t_ ˙lhyeíŸ.
Pâw ` çn \k têw ˙lhyeíaw ˙koúei mou têw fvnêw. 38 Légei a[t!
` Pilátow, Tí \stin ˙l}yeia;
Kaì toûto e†pQn, pálin \jêlyen pròw toùw &Ioudaíouw, kaì
légei a[toîw, &EgW o[demían a†tían eørískv \n a[t!. 39 *Estin
dè sun}yei a ømîn, ®na £na ømîn ˙polúsv \n t! Pásxa:
boúlesye o{n ømîn ˙polúsv tòn basiléa tôn &Ioudaívn;
40
&Ekraúgasan o{n pálin pántew, légontew, M| toûton, ˙llà
tòn Barabbân: ‘n dè ` Barabbâw l+st}w.
18.28 ˙ll' ®na ♦ ˙llà 18.36 ƒn ♦ —

18.29 pròw ♦ ¡jv pròw 18.36 ®na ♦ ˆƒn˜ ®na
18.29 eÂpen ♦ fhsín 18.37 &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw
18.29 katà ♦ ˆkatà˜ 18.37 e†mi \gQ ♦ e†mi
18.30 eÂpon ♦ eÂpan 18.38 a†tían eørískv \n a[t! ♦
18.30 kakopoiów ♦ kakòn poiôn eørískv \n a[t! a†tían
18.31 o{n a[t! ♦ a[t! 18.39 ømîn ˙polúsv \n ♦ ˙polúsv ømîn

18.33 e†w tò praitQrion pálin ♦ pálin \n
e†w tò praitQrion 18.39 ømîn ˙polúsv tòn ♦ ˙polúsv
18.34 a[t! ` ♦ — ømîn tòn
18.34 &Af' eâutoû ♦ &Apò seautoû 18.40 pántew ♦ —
18.34 soi eÂpon ♦ eÂpón soi
240
OTP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTP
19 Tót e o{n ¡lab en ` Pil át ow tòn &Ihsoûn, kaì

\mastígvsen. 2 Kaì o¥ stratiôtai pléjantew stéfanon
\j ˙kanyôn \péyh k a n a[toû t_ kefal_, kaì ¥mátion
porfuroûn periébalon a[tón, 3 kaì ¡legon, Xaîre, ` basileùw
tôn &Ioudaívn: kaì \dídoun a[t! ]apísmata. 4 &Ejêlyen o{n
pálin ¡jv ` Pilátow, kaì légei a[toîw, *Ide, ƒgv ømîn a[tòn
¡j v , ®na gnôte –ti \n a[t! o[demían a†tían eørískv.
5
&Ejêlyen o{n ` &Ihsoûw ¡jv, forôn tòn ˙kányinon stéfanon
kaì tò porfuroûn ¥mátion. Kaì légei a[toîw, *Ide, ` ƒnyrvpow.
6
%O te o{n eÂdon a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ øphrétai,
\kraúgasan légontew, Staúrvson, staúrvson a[tòn. Légei
a[toîw ` Pilátow, Lábete a[tòn ømeîw kaì staurQsate: \gW
gàr o[x eørískv \n a[t! a†tían. 7 &Apekríyhsan a[t! o¥
&Ioudaîoi, ^Hmeîw nómon ¡xomen, kaì katà tòn nómon =môn
•feílei ˙poyaneîn, –ti eâutòn u¥òn yeoû \poíhsen. 8 %O te o{n
ækousen ` Pilátow toûton tòn lógon, mâllon \fob}yh, 9 kaì
e†sêlyen e†w tò praitQrion pálin, kaì légei t! &Ihsoû, Póyen
eÂ sú; Ô dè &Ihsoûw ˙pókrisin o[k ¡dvken a[t!. 10 Légei o{n
a[t! ` Pilátow, &Emoì o[ laleîw; O[k oÂdaw –ti \jousían ¡xv
staurôsaí se, kaì \jousían ¡xv ˙polûsaí se; 11 &Apekríyh
&Ihsoûw, O[k eÂxew \jousían o[demían kat' \moû, e† m| ‘n soi
dedoménon ƒnvyen: dià toûto ` paradidoúw mé soi meízona
a^ martían ¡xei. 12 &Ek toútou \z}tei ` Pilátow ˙polûsai
a[tón. O¥ dè &Ioudaîoi ¡krazon légontew, &Eàn toûton
˙polús+w, o[k eÂ fílow toû Kaísarow: pâw ` basiléa eâutòn
poiôn, ˙ntilégei t! Kaísari. 13 Ô o{n Pilátow ˙koúsaw
toûton tòn lógon ægagen ¡jv tòn &Ihsoûn, kaì \káyisen \pì toû
b}matow, e†w tópon legómenon Liyóstrvton, Êbraïstì dè
Gabbayâ: 14 ‘n dè Paraskeu| toû Pásxa, v % ra dè qseì £kth: qw
19.3 ¡legon ♦ ærxonto pròw a[tòn kaì 19.10 ˙polûsaí ♦ staurôsaí

¡legon 19.11 &Ihsoûw ♦ â[t!˜ &Ihsoûw
19.3 \dídoun ♦ \dídosan 19.11 o[demían kat' \moû ♦ kat' \moû
19.4 &Ejêlyen o{n ♦ Kaì \jêlyen o[demían
19.4 \n a[t! o[demían a†tían 19.11 soi dedoménon ♦ dedoménon soi
eørískv ♦ o[demían a†tían 19.11 paradidoúw ♦ paradoúw
eørískv \n a[t! 19.12 \z}tei ` Pilátow ♦ ` Pilâtow
19.5 *Ide ♦ &Idoù \z}tei
19.6 a[tòn Légei ♦ Légei 19.12 ¡krazon ♦ \kraúgasan

19.7 =môn ♦ — 19.13 toûton tòn lógon ♦ tôn lógvn
19.7 eâutòn u¥òn yeoû ♦ u¥òn yeoû toútvn
eâutòn 19.13 toû ♦ —
19.10 staurôsaí ♦ ˙polûsaí 19.14 dè qseì ♦ ‘n qw
241
OTQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTQ
kaì légei toîw &Ioudaíoiw, *Ide, ` basileùw ømôn. 15 O¥ dè

\kraúgasan, )Aron, Óron, staúrvson a[tón. Légei a[toîw `
Pilátow, Tòn basiléa ømôn staurQsv; &Apekríyhsan o¥
˙rxiereîw, O[k ¡xomen basiléa e† m| Kaísara. 16 Tóte o{n
parédvken a[tòn a[toîw, ®na staurvy_.
Parélabon dè tòn &Ihsoûn kaì ægagon: 17 kaì bastázvn tòn
stauròn a[toû \jêlyen e†w tópon legómenon Kraníou Tópon,
–w légetai Êbraïstì Golgoyâ: 18 –pou a[tòn \staúrvsan, kaì
met' a[toû ƒllouw dúo, \nteûyen kaì \nteûyen, méson dè tòn
&Ihsoûn. 19 *Egracen dè kaì títlon ` Pilátow, kaì ¡yhken \pì
toû stauroû: ‘n dè gegramménon, &Ihsoûw ` Nazvraîow `
basileùw tôn &Ioudaívn. 20 Toûton o{n tòn títlon polloì
˙négnvsan tôn &Ioudaívn, –ti \ggùw ‘n ` tópow têw pólevw
–pou \staurQyh ` &Ihsoûw: kaì ‘n gegramménon Êbraïstí,
Êllhnistí, ^Rvmaïstí. 21 *Elegon o{n t! Pilát~ o¥ ˙rxiereîw
tôn &Ioudaívn, M| gráfe, Ô basileùw tôn &Ioudaívn: ˙ll' –ti
&Ekeînow eÂpen, Basileúw e†mi tôn &Ioudaívn. 22 &Apekríyh `
Pilátow, $O gégrafa, gégrafa.
23
O¥ o{n stratiôtai, –te \staúrvsan tòn &Ihsoûn, ¡labon
tà ¥mátia a[toû, kaì \poíhsan téssara mérh, e^kást~
stratiQt+ mérow, kaì tòn xitôna. )Hn dè ` xitWn ƒrafow, \k
tôn ƒnvyen øfantòw di' –lou. 24 EÂpon o{n pròw ˙ll}louw, M|
sxísvmen a[tón, ˙llà láxvmen perì a[toû, tínow ¡stai: ®na =
graf| plhrvy_ = légousa, Diemerísanto tà ¥mátiá mou
eâutoîw, kaì \pì tòn ¥matismón mou ¡balon klêron. O¥ mèn o{n
stratiôtai taûta \poíhsan. 25 E¥st}keisan dè parà t!
staur! toû &Ihsoû = m}thr a[toû, kaì = ˙delf| têw mhtròw
a[toû, María = toû Klvpâ, kaì María = Magdalhn}.
26
&Ihsoûw o{n †dWn t|n mhtéra, kaì tòn mayht|n parestôta $on
Êde “gápa, légei t_ mhtrì a[toû, Gúnai, †doù ` u¥ów sou. 27 EÂta
% raw
légei t! mayht_, &Idoù = m}thr sou. Kaì ˙p' \keínhw têw v
¡laben ` mayht|w a[t|n e†w tà Êdia.
19.15 O¥ dè \kraúgasan ♦ 19.20 Êllhnistí ^Rvmaïstí ♦

&Ekraúgasan o{n \keînoi ^Rvmaïstí Êllhnistí
19.16 dè tòn &Ihsoûn kaì ægagon ♦ o{n 19.24 EÂpon ♦ EÂpan
tòn &Ihsoûn 19.24 = légousa ♦ ˆ= légousa˜

19.17 tòn stauròn a[toû ♦ eâut! tòn 19.26 a[toû ♦ —
stauròn 19.26 †doù ♦ Êde
19.17 e†w tópon ♦ e†w tòn 19.27 &Idoù ♦ *Ide
19.17 –w ♦ $o
242
OTR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTR
28
Metà toûto †dWn ` &Ihsoûw –ti pánta ædh tetélestai, ®na
teleivy_ = graf}, légei, Dicô. 29 Skeûow o{n ¡keito ªjouw
mestón: o¥ dé, pl}santew spóggon ªjouw, kaì øssQp~
periyéntew, pros}negkan a[toû t! stómati. 30 %O te o{n
¡laben tò ªjow ` &Ihsoûw, eÂpen, Tetélestai: kaì klínaw t|n
kefal}n, parédvken tò pneûma.
31
O¥ o{n &I o u d a î o i , ®na m| meín+ \pì toû stauroû tà
sQmata \n t! sabbát~ \peì Paraskeu| ‘n — ‘n gàr megálh =
=méra \keínou toû sabbátou — “rQthsan tòn Piláton ®na
kateagôsin a[tôn tà skélh, kaì ˙ryôsin. 32 )Hlyon o{n o¥
stratiôtai, kaì toû mèn prQtou katéajan tà skélh kaì toû
ƒllou toû sustaurvyén t o w a[t!: 33 \p ì dè tòn &I h s o û n
\lyóntew, qw eÂdon a[tòn ædh teynhkóta, o[ katéajan a[toû
tà skélh: 34 ˙ll' e<w tôn strativtôn lógx+ a[toû t|n
pleuràn ¡nujen, kaì e[yévw \jêlyen a<ma kaì %udvr. 35 Kaì `
e^vrakWw memartúrhken, kaì ˙lhyin| \stin a[toû = a[toû \stin
mart u r í a , k˙keînow oÂden –ti ˙lhyê lég ei , ®na ømeîw

pisteúshte. 36 &Egéneto gàr taûta ®na = graf| plhrvy_,
&O stoûn o[ suntrib}setai ˙p' a[toû. 37 Kaì pálin e^ téra
graf| légei, *Ocontai e†w $on \jekénthsan.
38
Metà taûta “rQthsen tòn Piláton &Ivs|f ` ˙pò ` &Ivs|f
&Arimayaíaw, çn mayht|w toû &Ihsoû, kekrumménow dè dià tòn

fóbon tôn &Ioudaívn, ®na ƒr+ tò sôma toû &Ihsoû: kaì
\pétrecen ` Pilátow. )Hlyen o{n kaì ‘ren tò sôma toû &Ihsoû.
39
)Hlyen dè kaì Nikódhmow, ` \lyWn pròw tòn &Ihsoûn nuktòw
tò prôton, férvn mígma smúrnhw kaì ˙lóhw qw lítraw e^katón. qseì
40
*E l a b o n o{n tò sôma toû &Ihsoû, kaì ¡dhsan a[tò \n
•yoníoiw metà tôn ˙rvmátvn, kayWw ¡yow \stìn toîw &Ioudaíoiw
19.28 †dWn ♦ e†dWw 19.35 \stin a[toû ♦ a[toû \stin

19.28 pánta ædh ♦ ædh pánta 19.35 k˙keînow ♦ kaì \keînow
19.29 o{n ♦ — 19.35 ømeîw pisteúshte ♦ kaì ømeîw
19.29 o¥ dé pl}santew ♦ — pisteúˆs˜hte
19.29 spóggon ♦ spóggon o{n 19.36 ˙p' ♦ —
19.29 ªjouw kaì ♦ mestòn toû ªjouw 19.38 taûta ♦ dè taûta
19.30 ` ♦ ˆ`˜ 19.38 ` ˙pò ♦ ˆ`˜ ˙pò
19.31 ®na m| ♦ \peì Paraskeu| ‘n ®na 19.38 ‘ren tò sôma toû &Ihsoû ♦ ‘ren
m| tò sôma a[toû
19.31 \peì Paraskeu| ‘n ♦ — 19.39 tòn &Ihsoûn ♦ a[tòn
19.33 a[tòn ædh ♦ ædh a[tòn 19.40 \n ♦ —
19.34 e[yévw \jêlyen ♦ \jêlyen e[yùw
243
OTS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTS
\ntafiázein. 41 )Hn dè \n t! tóp~ –pou \staurQyh kêpow, kaì

\n t! k}p~ mnhmeîon kainón, \n > o[dépv o[deìw \téyh .
42
&Ekeî o{n dià t|n Paraskeu|n tôn &Ioudaívn, –ti \ggùw ‘n tò
mnhmeîon, ¡yhkan tòn &Ihsoûn.
20 T_ dè miÅ tôn sabbátvn María = Magdalhn| ¡rxetai

prvfi, skotíaw ¡ti o·shw, e†w tò mnhmeîon, kaì blépei
tòn líyon “rménon \k toû mnhmeíou. 2 Tréxei o{n kaì ¡rxetai
pròw Símvna Pétron kaì pròw tòn ƒllon mayht|n $on \fílei `
&Ihsoûw, kaì légei a[toîw, )Hran tòn kúrion \k toû mnhmeíou,
kaì o[k oÊdamen poû ¡yhkan a[tón. 3 &Ejêlyen o{n ` Pétrow
kaì ` ƒllow mayht}w, kaì ærxonto e†w tò mnhmeîon. 4 *Etrexon
dè o¥ dúo `moû: kaì ` ƒllow mayht|w proédramen táxion toû
Pétrou, kaì ‘lyen prôtow e†w tò mnhmeîon, 5 kaì parakúcaw
blépei keímena tà •yónia, o[ méntoi e†sêlyen. 6 *Erxetai o{n
Símvn Pétrow ˙kolouyôn a[t!, kaì e†sêlyen e†w tò mnhmeîon,
kaì yevreî tà •yónia keímena, 7 kaì tò soudárion $o ‘n \pì têw
kefalêw a[toû, o[ metà tôn •yonívn keímenon, ˙llà xvrìw
\ntetuligménon e†w £na tópon. 8 Tóte o{n e†sêlyen kaì ` ƒllow
mayht|w ` \l yW n prôtow e†w tò mnhmeîon, kaì eÂden, kaì
\písteusen: 9 o[dépv gàr Ædeisan t|n graf}n, –ti deî a[tòn
\k nekrôn ˙nastênai. 10 &Apêlyon o{n pálin pròw eâutoùw o¥
mayhtaí.
11
pròw t! mnhmeí~ María dè e¥st}kei pròw tò mnhmeîon klaíousa ¡jv: qw
o{n ¡klaien, parékucen e†w tò mnhmeîon, 12 kaì yevreî dúo
˙ggélouw \n leukoîw kayezoménouw, £na pròw t_ kefal_, kaì
£na pròw toîw posín, –pou ¡keito tò sôma toû &Ihsoû. 13 Kaì
légousin a[t_ \keînoi, Gúnai, tí klaíeiw; Légei a[toîw, –ti
)Hran tòn kúrión mou, kaì o[k oÂda poû ¡yhkan a[tón. 14 Kaì
taûta e†poûsa \stráfh e†w tà •písv, kaì yevreî tòn &Ihsoûn
e^stôta, kaì o[k Ædei –ti &Ihsoûw \stin. 15 Légei a[t_ ` &Ihsoûw,
Gúnai, tí klaíeiw; Tína zhteîw; &Ekeính, dokoûsa –ti `
khpourów \stin, légei a[t!, Kúrie, e† sù \bástasaw a[tón,
19.41 \téyh ♦ ‘n teyeiménow mnhmeí~

20.6 Símvn ♦ kaì Símvn 20.11 klaíousa ¡jv ♦ ¡jv klaíousa

20.10 eâutoùw ♦ a[toùw 20.14 Kaì taûta ♦ Taûta
20.11 pròw tò mnhmeîon ♦ pròw t! 20.15 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw
244
OTT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTT
e†pé moi poû ¡yhkaw a[tón, k˙gW a[tòn ˙rô. 16 Légei a[t_ `
&Ihsoûw, María. Strafeîsa \keính légei a[t!, ^Rabbouní — $o
légetai, Didáskale. 17 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, M} mou ßptou,
o·pv gàr ˙nabébhka pròw tòn patéra mou: poreúou dè pròw
toùw ˙delfoúw mou, kaì e†pè a[toîw, &Anabaínv pròw tòn
patéra mou kaì patéra ømôn, kaì yeón mou kaì yeòn ømôn.
18
*Erxetai María = Magdalhn| ˙paggéllousa toîw mayhtaîw
–ti e^Qraken tòn kúrion, kaì taûta eÂpen a[t_.
19
O·shw o{n •cíaw, t_ =mérŸ \keín+ t_ miÅ tôn sabbátvn,
kaì tôn yu r ô n kekleisménvn –pou ‘san o¥ mayhtaì
sunhgménoi, dià tòn fóbon tôn &Ioudaívn, ‘lyen ` &Ihsoûw kaì
¡sth e†w tò méson, kaì légei a[toîw, E†r}nh ømîn. 20 Kaì toûto
e†pWn ¡deijen a[toîw tàw xeîraw kaì t|n pleuràn a[toû.
&Exárhsan o{n o¥ mayhtaì †dóntew tòn kúrion. 21 EÂpen o{n
a[toîw ` &Ihsoûw pálin, E†r}nh ømîn: kayWw ˙péstalkén me `
pat}r, k˙gW pémpv ømâw. 22 Kaì toûto e†pWn \nefúshsen kaì
légei a[toîw, Lábete pneûma ßgion. 23 *An tinvn ˙fête tàw
a^martíaw, ˙fiéntai a[toîw: ƒn tinvn kratête, kekráthntai.
24
Yvmâw dé, e<w \k tôn dQdeka, ` legómenow Dídumow, o[k
‘n met' a[tôn –te ‘lyen ` &Ihsoûw. 25 *Elegon o{n a[t! o¥
ƒlloi mayhtaí, Êvrákamen tòn kúrion. Ô dè eÂpen a[toîw,
&Eàn m| Êdv \n taîw xersìn a[toû tòn túpon tôn %hlvn, kaì
bálv tòn dáktulón mou e†w tòn túpon tôn %hlvn, kaì bálv t|n
xeîrá mou e†w t|n pleuràn a[toû, o[ m| pisteúsv.
26
Kaì mey' =méraw •ktW pálin ‘san ¡sv o¥ mayhtaì a[toû,
kaì Yvmâw met' a[tôn. *Erxet a i ` &Ihsoûw, tôn yurôn
kekleisménvn, kaì ¡sth e†w tò méson kaì eÂpen, E†r}nh ømîn.
27
EÂta légei t! YvmÅ, Fére tòn dáktulón sou @de, kaì Êde tàw
xeîráw mou: kaì fére t|n xeîrá sou, kaì bále e†w t|n pleurán
mou: kaì m| gínou ƒpistow, ˙llà pistów. 28 Kaì ˙pekríyh
20.16 ` &Ihsoûw María ♦ &Ihsoûw 20.19 sunhgménoi ♦ —

Mariám 20.20 a[toîw tàw ♦ tàw
20.16 ^Rabbouní ♦ Êbraïstí Rabbouni 20.20 a[toû ♦ a[toîw
20.17 ` ♦ — 20.21 ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜
20.17 mou poreúou ♦ poreúou 20.23 ˙fiéntai ♦ ˙févntai
20.18 María ♦ Mariàm 20.24 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw

20.18 ˙paggéllousa ♦ ˙ggéllousa 20.25 t|n xeîrá mou ♦ mou t|n xeîra
20.18 e^Qraken ♦ ÊQraka 20.28 Kaì ˙pekríyh ♦ &Apekríyh
20.19 tôn sabbátvn ♦ sabbátvn
245
OTU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTU
Yvmâw, kaì eÂpen a[t!, Ô kúriów mou kaì ` yeów mou. 29 Légei
a[t! ` &Ihsoûw, %O ti e^Qrakáw me, pepísteukaw; Makárioi o¥ m|
†dóntew, kaì pisteúsantew.
30
Pollà mèn o{n kaì ƒlla shmeîa \poíhsen ` &Ihsoûw
\nQpion tôn mayhtôn a[toû, $a o[k ¡stin gegramména \n t!
biblí~ toút~. 31 Taûta dè gégraptai, ®na pisteúshte –ti
&Ihsoûw \stin ` xristòw ` u¥òw toû yeoû, kaì ®na pisteúontew
zv|n ¡xhte \n t! •nómati a[toû.
mayhtaîw a[toû 21 Metà taûta \fanérvsen eâutòn pálin ` &Ihsoûw toîw

mayhtaîw \pì têw yalásshw têw Tiberiádow:
\fanérvsen dè o%utvw. 2 )Hsan `moû Símvn Pétrow, kaì Yvmâw
` leg ó m en o w Dídumow, kaì Nayana|l ` ˙pò Kanâ têw
Galilaíaw, kaì o¥ toû Zebedaíou, kaì ƒlloi \k tôn mayhtôn
a[toû dúo. 3 Légei a[toîw Símvn Pétrow, Ûpágv a^ lieúein.
Légousin a[t!, &Erxómeya kaì =meîw sùn soí. &Ejêlyon kaì
\nébhsan e†w tò ploîon e[yúw, kaì \n \keín+ t_ nuktì \píasan
o[dén. 4 Prvfiaw dè ædh genoménhw ¡sth ` &Ihsoûw e†w tòn
a†gialón: o[ méntoi Ædeisan o¥ mayhtaì –ti &Ihsoûw \stin.
5
Légei o{n a[toîw ` &Ihsoûw, Paidía, m} ti prosfágion ¡xete;
&Apekríyhsan a[t!, O·. 6 Ô dè eÂpen a[toîw, Bálete e†w tà
dejià mérh toû ploíou tò díktuon, kaì eør}sete. *Ebalon o{n,
kaì o[kéti a[tò e^lkúsai Êsxusan ˙pò toû pl}youw tôn
†xyúvn. 7 Légei o{n ` mayht|w \keînow $on “gápa ` &Ihsoûw t!
Pétr~, Ô kúriów \stin. Símvn o{n Pétrow, ˙koúsaw –ti `
kúriów \stin, tòn \pendúthn diezQsato — ‘n gàr gumnów —
kaì ¡balen eâutòn e†w t|n yálassan. 8 O¥ dè ƒlloi mayhtaì t!
ploiarí~ ‘lyon — o[ gàr ‘san makràn ˙pò têw gêw, ˙ll' qw
˙pò phxôn diakosívn — súrontew tò díktuon tôn †xyúvn.
9
^V w o{n ˙pébhsan e†w t|n gên, blépousin ˙nyrakiàn
keiménhn kaì •cárion \pikeímenon, kaì ƒrton. 10 Légei a[toîw `
&I h s o û w, &E n ég k a t e ˙pò tôn •carívn @n \piásate nûn.
11
&Anébh Símvn Pétrow, kaì e®lkusen tò díktuon \pì têw gêw,
20.30 a[toû ♦ â[toû˜ 21.6 Êsxusan ♦ Êsxuon

20.31 pisteúshte ♦ pisteúˆs˜hte 21.8 ˙ll' ♦ ˙llà

21.3 e[yúw ♦ — 21.11 Símvn ♦ o{n Símvn
21.4 ` ♦— 21.11 \pì têw gêw ♦ e†w t|n gên
21.5 ` ♦ ˆ`˜
246
OTV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OTV
mestòn †xyú v n megálvn e^katòn pent}konta triôn: kaì

tosoútvn ªntvn, o[k \sxísyh tò díktuon. 12 Légei a[toîw `
&Ihsoûw, Deûte ˙rist}sate. O[deìw dè \tólma tôn mayhtôn
\j et á s a i a[tón, Sù tíw eÂ; e†dótew –ti ` kúriów \stin.
13
*Erxetai o{n ` &Ihsoûw, kaì lambánei tòn ƒrton, kaì dídvsin
a[toîw, kaì tò •cárion `moívw. 14 Toûto ædh tríton \fanerQyh
` &Ihsoûw toîw mayhtaîw a[toû, \geryeìw \k nekrôn.
15
%O te o{n “rísthsan, légei t! Símvni Pétr~ ` &Ihsoûw,
Símvn &Ivnâ, ˙gapÅw me pleîon toútvn; Légei a[t!, Naì kúrie:
sù oÂdaw –ti filô se. Légei a[t!, Bóske tà ˙rnía mou. 16 Légei
a[t! pálin deúteron, Símvn &Ivnâ, ˙gapÅw me; Légei a[t!, Naì
kúrie: sù oÂdaw –ti filô se. Légei a[t!, Poímaine tà próbatá
mou. 17 Légei a[t! tò tríton, Símvn &Ivnâ, fileîw me; &Elup}yh
` Pétrow –ti eÂpen a[t! tò tríton, Fileîw me; Kaì eÂpen a[t!,
Kúrie, sù pánta oÂdaw: sù ginQskeiw –ti filô se. Légei a[t! `
&Ihsoûw, Bóske tà próbatá mou. 18 &Am|n ˙m|n légv soi, –te ‘w
neQterow, \zQnnuew seautón, kaì periepáteiw –pou æyelew:
–tan dè ghrás+w, \kteneîw tàw xeîráw sou, kaì ƒllow se zQsei,
kaì oÊsei –pou o[ yéleiw. 19 Toûto dè eÂpen, shmaínvn poí~
ya n á t ~ dojásei tòn yeó n . Kaì toûto e†pWn légei a[t!,
&A k o l o ú y e i moi. 20 &E p i s t r a f eì w dè ` Pétrow blépei tòn
mayht|n $on “gápa ` &Ihsoûw ˙kolouyoûnta, $ow kaì ˙népesen \n
t! deípn~ \pì tò stêyow a[toû kaì eÂpen, Kúrie, tíw \stin `
paradidoúw se; 21 Toûton †dWn ` Pétrow légei t! &Ihsoû, kúrie,
o˚tow dè tí; 22 Légei a[t! ` &Ihsoûw, &Eàn a[tòn yélv ménein
£vw ¡rxomai, tí prów se; Sù ˙koloúyei moi. 23 &Ejêlyen o{n `
lógow o˚tow e†w toùw ˙delfoúw, –ti ` mayht|w \keînow o[k
˙poyn § s k ei : kaì o[k eÂpen a[t! ` &Ihsoûw, –ti o[k
˙poyn§skei: ˙ll', &Eàn a[tòn yélv ménein £vw ¡rxomai, tí
prów se;
21.13 o{n ` ♦ — 21.17 sù pánta ♦ pánta sù

21.14 ` ♦— 21.17 ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜
21.14 a[toû ♦ — 21.20 dè ♦ —
21.15 &Ivnâ ♦ &Ivánnou 21.21 †dWn ♦ o{n †dWn

21.15 pleîon ♦ pléon 21.22 ˙koloúyei moi ♦ moi ˙koloúyei
21.16 &Ivnâ ♦ &Ivánnou 21.23 ` lógow o˚tow ♦ o˚tow ` lógow
21.17 &Ivnâ ♦ &Ivánnou 21.23 kaì o[k eÂpen ♦ o[k eÂpen dè
21.17 Kaì eÂpen ♦ Kaì légei 21.23 tí prów se ♦ ˆtí pròw sé˜
247
OUM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUM
24
O˚tów \stin ` mayht|w ` marturôn perì toútvn, kaì
grácaw taûta: kaì oÊdamen –ti ˙lhy}w \stin = marturía
a[toû.
25
*Estin dè kaì ƒlla pollà –sa \poíhsen ` &Ihsoûw, ßtina
\àn gráfhtai kay' £n, o[dè a[tòn oÂmai tòn kósmon xvrêsai
tà grafómena biblía. &Am}n.
21.24 grácaw ♦ ` grácaw 21.25 –sa ♦ $a

21.24 \stin = marturía a[toû ♦ a[toû 21.25 o[dè ♦ o[d'
= marturía \stín 21.25 &Am}n ♦ —
248
OUN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUN
PRAJEIS APOSTOLVN
T òn mèn prôton lógon \poihsámhn perì pántvn, „ Yeófile,

@n ærjato ` &Ihsoûw poieîn te kaì didáskein, 2 ƒxri «w
=méraw, \nteilámenow toîw ˙postóloiw dià pneúmatow a^gíou
o¬w \jeléjato, ˙nel}fyh: 3 o<w kaì parésthsen eâutòn zônta
metà tò payeîn a[tòn \n polloîw tekmhríoiw, di' =merôn
tessarákonta •ptanómenow a[toîw, kaì légvn tà perì têw
basileíaw toû yeoû. 4 Kaì sunalizómenow par}ggeilen a[toîw
˙pò Îerosolúmvn m| xvrízesyai, ˙llà periménein t|n
\paggelían toû patrów, $Hn “koúsaté mou: 5 –ti &Ivánnhw mèn
\báptisen %udati, ømeîw dè baptisy}sesye \n pneúmati a^gí~ o[
metà pollàw taútaw =méraw.
6
O¥ mèn o{n sunelyóntew \phrQtvn a[tòn légontew, Kúrie,
e† \n t! xrón~ toút~ ˙pokayistáneiw t|n basileían t!
&Isra}l; 7 EÂpen dè pròw a[toúw, O[x ømôn \stin gnônai
xrónouw (h kairoùw o¬w ` pat|r ¡yeto \n t_ †díŸ \jousíŸ.
8
&Allà l}cesye dúnamin, \pelyóntow toû a^gíou pneúmatow \f'
ømâw: kaì ¡sesyé moi márturew ¡n te Îerousal}m, kaì \n pás+
t_ &IoudaíŸ kaì SamareíŸ, kaì £vw \sxátou têw gêw. 9 Kaì
taûta e†pQn, blepóntvn a[tôn \p}ryh, kaì nefélh øpélaben
a[tòn ˙pò tôn •fyalmôn a[tôn. 10 Kaì qw ˙tenízontew ‘san
e†w tòn o[ranón, poreuoménou a[toû, kaì †doù ƒndrew dúo
pareist}keisan a[toîw \n \syêti leuk_, 11 o$i kaì eÂpon,
*Andrew Galilaîoi, tí e^st}kate \mblépontew e†w tòn o[ranón;
O˚tow ` &Ihsoûw, ` ˙nalhfyeìw ˙f' ømôn e†w tòn o[ranón,
o%utvw \leúsetai $on trópon \yeásasye a[tòn poreuómenon e†w
tòn o[ranón.
12
Tóte øpéstrecan e†w Îerousal|m ˙pò ªrouw toû
kalouménou &Elaiônow, – \stin \ggùw Îerousal}m, sabbátou
1.2 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh 1.8 \n pás+ ♦ ˆ\n˜ pás+

1.3 tessarákonta ♦ tesserákonta 1.10 \syêti leuk_ ♦ \sy}sesin
1.5 baptisy}sesye \n pneúmati ♦ \n leukaîw
pneúmati baptisy}sesye 1.11 eÂpon ♦ eÂpan

1.6 \phrQtvn ♦ “rQtvn 1.11 \mblépontew ♦ ˆ\m˜blépontew
1.8 l}cesye ♦ l}mcesye 1.11 ˙nalhfyeìw ♦ ˙nalhmfyeìw
1.8 moi ♦ mou
249
OUO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUO
1.13 - 1.25 PRAJEIS APO STO LVN
¡xon `dón. 13 Kaì –te e†sêlyon, ˙nébhsan e†w tò øper!on o˚

‘san kataménontew, – te Pétrow kaì &Iákvbow kaì &Ivánnhw kaì
&Andréaw, Fílippow kaì Yvmâw, Baryolomaîow kaì Matyaîow,
&I á k v b o w &A l f a í o u kaì Símvn ` Zhlvt}w, kaì &Ioúdaw
&I a k Q b o u . 14 O ˚toi pántew ‘san proskarteroûntew
`moyumadòn t_ proseux_ kaì t_ de}sei, sùn gunaijìn kaì
MaríŸ t_ mhtrì toû &Ihsoû, kaì sùn toîw ˙delfoîw a[toû.
15
Kaì \n taîw =méraiw taútaiw ˙nastàw Pétrow \n més~ tôn
mayhtôn eÂpen — ‘n te ªxlow •nomátvn \pì tò a[tò qw e^katòn
eÊkosi — 16 *Andrew ˙delfoí, ¡dei plhrvyênai t|n graf|n
taúthn, ÷n proeîpen tò pneûma tò ßgion dià stómatow Dauìd
perì &Ioúda, toû genoménou `dhgoû toîw sullaboûsin tòn
&Ihsoûn. 17 %O ti kathriymhménow ‘n sùn =mîn, kaì ¡laxen tòn
klêron têw diakoníaw taúthw — 18 O˚tow mèn o{n \kt}sato
xvríon \k misyoû têw ˙dikíaw, kaì prhn|w genómenow \lákhsen
mésow, kaì \jexúyh pánta tà splágxna a[toû. 19 Kaì gnvstòn
\géneto pâsin toîw katoikoûsin Îerousal}m, v % ste klhyênai
tò xvríon \keîno t_ †díŸ dialékt~ a[tôn &Akeldamá, toût
¡stin, xvríon a®matow — 20 Gégraptai gàr \n bíbl~ Calmôn,
Genhy}tv = ¡pauliw a[toû ¡rhmow, kaì m| ¡stv ` katoikôn \n
a[t_: kaí, T|n \piskop|n a[toû láboi £terow. 21 Deî o{n tôn
sunelyóntvn =mîn ˙ndrôn \n pantì xrón~ \n > e†sêlyen kaì
\jêlyen \f' =mâw ` kúriow &Ihsoûw, 22 ˙rjámenow ˙pò toû
baptísmatow &Ivánnou, £vw têw =méraw «w ˙nel}fyh ˙f' =môn,
mártura têw ˙nastásevw a[toû genésyai sùn =mîn £na
toútvn. 23 Kaì ¡sthsan dúo, &Ivs|f tòn kaloúmenon
Barsabân, $o w \pekl}yh &Ioûstow, kaì Matyían. 24 Kaì
proseujámeno i eÂ p o n , Sù kúrie kardiognôsta pántvn,
˙nádeijon $on \jeléjv, \k toútvn tôn dúo £na 25 labeîn tòn
klêron têw diakoníaw taúthw kaì ˙postolêw, \j «w parébh
1.13 ˙nébhsan e†w tò øper!on ♦ e†w tò 1.17 sùn ♦ \n

øper!on ˙nébhsan 1.19 &Akeldamá ♦ Âkeldamáx
1.13 &Iákvbow kaì &Ivánnhw ♦ 1.20 láboi ♦ labétv
&Ivánnhw kaì &Iákvbow 1.21 \n > ♦ >
1.13 Matyaîow ♦ Mayyaîow 1.22 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh
1.14 kaì t_ de}sei ♦ — 1.22 genésyai sùn =mîn ♦ sùn =mîn
1.14 MaríŸ ♦ Mariàm genésyai
1.14 kaì sùn ♦ kaì 1.23 Barsabân ♦ Barsabbân

1.15 mayhtôn ♦ ˙delfôn 1.23 Matyían ♦ Mayyían
1.15 qw ♦ qseì 1.24 eÂpon ♦ eÂpan
1.16 taúthn ♦ — 1.25 klêron ♦ tópon
1.16 tòn ♦ — 1.25 \j ♦ ˙f'
250
OUP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUP
PRAJEIS APO STO LVN 1.26 - 2.14
&Ioúdaw, poreuyênai e†w tòn tópon tòn Êdion. 26 Kaì ¡dvkan

kl}rouw a[tôn, kaì ¡pesen ` klêrow \pì Matyían, kaì
sugkatechfísyh metà tôn £ndeka ˙postólvn.
2 Kaì \n t! sumplhroûsyai t|n =méran têw Penthkostêw,

‘san ßpantew `moyumadòn \pì tò a[tó. 2 Kaì \géneto
ƒfnv \k toû o[ranoû ‘xow v % sper feroménhw pnoêw biaíaw, kaì
\pl}rvsen –lon tòn oÂkon o˚ ‘san kay}menoi. 3 Kaì v * fyhsan
a[toîw diamerizómenai glôssai qseì purów, \káyisén te \f'
£na £kaston a[tôn. 4 Kaì \pl}syhsan ßpantew pneúmatow
a^gíou, kaì ærjanto laleîn e^téraiw glQssaiw, kayWw tò pneûma
\dídou a[toîw ˙pofyéggesyai.
5
)Hsan dè \n Îerousal|m katoikoûntew &Ioudaîoi, ƒndrew
e[ l a b eî w, ˙pò pantòw ¡yn o u w tôn øpò tòn o[ranón.
6
Genoménhw dè têw fvnêw taúthw, sunêlyen tò plêyow kaì
sunexúyh, –ti ækouon e<w £kastow t_ †díŸ dialékt~ laloúntvn
a[tôn. 7 &Ejístanto dè pántew kaì \yaúmazon, légontew pròw
˙ll}louw, O [k †doù pántew o˚toí e†sin o¥ laloûntew
Galilaîoi; 8 Kaì pôw =meîw ˙koúomen £kastow t_ †díŸ
dialékt~ =môn \n " \genn}yhmen; 9 Páryoi kaì Mêdoi kaì
&Elamîtai, kaì o¥ katoikoûntew t|n Mesopotamían, &Ioudaían
te kaì Kappadokían, Pónton kaì t|n &Asían, 10 Frugían te kaì
Pamfulían, AÊgupton kaì tà mérh têw Libúhw têw katà
Kur}nhn, kaì o¥ \pidhmoûntew ^Rvmaîoi, &Ioudaîoí te kaì
pros}lutoi, 11 Krêtew kaì *Arabew, ˙koúomen laloúntvn
a[tôn taîw =metéraiw glQssaiw tà megaleîa toû yeo û .
12
&Ejístanto dè pántew kaì dihpóroun, ƒllow pròw ƒllon
légontew, Tí ƒn yéloi toûto eÂnai; 13 %Eteroi dè xleuázontew
¡legon –ti Gleúkouw memestvménoi e†sín.
14
Stayeìw dè Pétrow sùn toîw £ndeka, \pêren t|n fvn|n
a[toû, kaì ˙pefyégjato a[toîw, *Andrew &Ioudaîoi, kaì o¥
katoikoûntew Îerousal|m ßpantew, toûto ømîn gnvstòn ¡stv,
1.26 a[tôn ♦ a[toîw 2.7 pántew kaì ♦ kaì

1.26 Matyían ♦ Mayyían 2.7 pròw ˙ll}louw ♦ —
2.1 ßpantew `moyumadòn ♦ pántew 2.7 O[k ♦ O[x
`moû 2.7 †doù pántew ♦ †doù ßpantew
2.3 \káyisén te ♦ kaì \káyisen 2.12 ƒn yéloi ♦ yélei

2.4 ßpantew ♦ pántew 2.13 xleuázontew ♦ diaxleuázontew
2.4 a[toîw ˙pofyéggesyai ♦ 2.14 Pétrow ♦ ` Pétrow
˙pofyéggesyai a[toîw 2.14 ßpantew ♦ pántew
2.5 \n ♦ e†w
251
OUQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUQ
kaì \nvtísasye tà ]}matá mou. 15 O [ gár, qw ømeîw

øpolambánete, o˚toi meyúousin: ¡stin gàr v % ra tríth têw
16
=méraw: ˙llà toûtó \stin tò e†rhménon dià toû prof}tou
&Iv}l, 17 Kaì ¡stai \n taîw \sxátaiw =méraiw, légei ` yeów,
\k xeô ˙pò toû pneúmatów mou \pì pâsan sárka: kaì
profhteúsousin o¥ u¥oì ømôn kaì a¥ yugatérew ømôn, kaì o¥
neanískoi ømôn `ráseiw ªcontai, kaì o¥ presbúteroi ømôn
\núpnia \nupniasy}sontai: 18 kaí ge \pì toùw doúlouw mou kaí
\pì tàw doúlaw mou \n taîw =méraiw \keínaiw \kxeô ˙pò toû
pneúmatów mou, kaì profhteúsousin. 19 Kaì dQsv térata \n
t! o[ran! ƒnv, kaì shmeîa \pì têw gêw kátv, a<ma kaì pûr kaì
˙tmída kapnoû: 20 ` %hliow metastraf}setai e†w skótow, kaì =
sel}nh e†w a<ma, prìn (h \lyeîn t|n =méran kuríou t|n megálhn
kaì \pifanê: 21 kaì ¡stai, pâw $ow ©n \pikaléshtai tò ªnoma
kuríou svy}setai. 22 *Andrew &Israhlîtai, ˙koúsate toùw
lógouw toútouw: &Ihsoûn tòn Nazvraîon, ƒndra ˙pò toû yeoû
˙podedeigménon e†w ømâw dunámesin kaì térasin kaì shmeíoiw,
o<w \poíhsen di' a[toû ` yeòw \n més~ ømôn, kayWw kaì a[toì
oÊdate, 23 toûton t_ qrismén+ boul_ kaì prognQsei toû yeoû
¡kdoton labóntew, dià xeirôn ˙nómvn prosp}jantew ˙neílete:
24 $ &
on ` yeòw ˙nésthsen, lúsaw tàw vdînaw toû yanátou, kayóti
o[k ‘n dunatòn krateîsyai a[tòn øp' a[toû. 25 Dauìd gàr
légei e†w a[tón, ProvrQmhn tòn kúrion \nQpión mou dià
pantów: –ti \k dejiôn mou \stín, ®na m| saleuyô: 26 dià toûto
e[frányh = kardía mou, kaì “galliásato = glôssá mou: ¡ti
dè kaì = sárj mou kataskhnQsei \p' \lpídi: 27 –ti o[k
\gkataleíceiw t|n cux}n mou e†w %A ͅ dou, o[dè dQseiw tòn –sión
28
sou †deîn diafyorán. &E g n Q r i s á w moi `doùw zvêw:
plhrQseiw me e[frosúnhw metà toû prosQpou sou. 29 *Andrew
˙delfoí, \jòn e†peîn metà parrhsíaw pròw ømâw perì toû
patriárxou Dauíd, –ti kaì \teleúthsen kaì \táfh, kaì tò
mnêma a[toû \stin \n =mîn ƒxri têw =méraw taúthw.
30 * mosen a[t! `
Prof}thw o{n øpárxvn, kaì e†dWw –ti –rk~ v
2.17 \núpnia ♦ \nupníoiw 2.23 xeirôn ♦ xeiròw

( \lyeîn t|n ♦ \lyeîn
2.20 h 2.23 ˙neílete ♦ ˙neílate
2.22 ˙pò toû yeoû ˙podedeigménon ♦ 2.25 ProvrQmhn ♦ ProorQmhn

˙podedeigménon ˙pò toû yeoû 2.26 e[frányh ♦ h[frányh
2.22 kaì a[toì ♦ a[toì 2.27 %A
ͅdou ♦ %A
ͅdhn
2.23 labóntew ♦ —
252
OUR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUR
yeów, \k karpoû têw •sfúow a[toû tò katà sárka ˙nast}sein

tòn xristón, kayísai \pì toû yrónou a[toû, 31 proïdWn
\lálhsen perì têw ˙nastásevw toû xristoû, –ti o[ kateleífyh
= cux| a[toû e†w %A ͅ dou, o[dè = sàrj a[toû eÂden diafyorán.
32
Toûton tòn &Ihsoûn ˙nésthsen ` yeów, o˚ pántew =meîw \smen
márturew. 33 T_ dejiÅ o{n toû yeoû øcvyeíw, t}n te \paggelían
toû a^gíou pneúmatow labWn parà toû patrów, \jéxeen toûto $o
nùn ømeîw blépete kaì ˙koúete. 34 O[ gàr Dauìd ˙nébh e†w toùw
o[ranoúw, légei dè a[tów, EÂpen ` kúriow t! kurí~ mou, Káyou
\k dejiôn mou, 35 £vw ©n yô toùw \xyroúw sou øpopódion tôn
podôn sou. 36 &Asfalôw o{n ginvskétv pâw oÂkow &Isra}l, –ti
kaì kúrion kaì xristòn a[tòn ` yeòw \poíhsen, toûton tòn
&Ihsoûn $on ømeîw \staurQsate.
37
&Akoúsantew dè katenúghsan t_ kardíŸ, eÂpón te pròw
tòn Pétron kaì toùw loipoùw ˙postólouw, Tí poi}somen, poi}svmen
ƒndrew ˙delfoí; 38 Pétrow dè ¡fh pròw a[toúw, Metano}sate,

kaì baptisy}tv £kastow ømôn \pì t! •nómati &Ihsoû xristoû
e†w ƒfesin a^ martiôn, kaì l}cesye t|n dvreàn toû a^ gíou
pneúmatow. 39 Ûmîn gár \stin = \paggelía, kaì toîw téknoiw
ømôn, kaì pâsin toîw e†w makrán, –souw ©n proskaléshtai
kúriow ` yeò w =môn. 40 Ê t ér o i w te lógoiw pleíosin
diemartúreto kaì parekálei légvn, SQyhte ˙pò têw geneâw têw
skoliâw taúthw. 41 O¥ mèn o{n ˙sménvw ˙podejámenoi tòn
lógon a[toû \baptísyhsan: kaì prosetéyhsan t_ =mérŸ
\keín+ cuxaì qseì trisxíliai. 42 )Hsan dè proskarteroûntew
t_ didax_ tôn ˙postólvn kaì t_ koinvníŸ, kaì t_ klásei toû
ƒrtou kaì taîw proseuxaîw.
2.30 tò katà sárka ˙nast}sein tòn 2.37 t_ kardíŸ ♦ t|n kardían

xristón ♦ — 2.37 poi}somen ♦ poi}svmen
2.30 toû yrónou ♦ tòn yrónon 2.38 ¡fh ♦ —
2.31 o[ kateleífyh ♦ o·te 2.38 Metano}sate ♦ Metano}sate
\gkateleífyh ˆfhsín˜
2.31 = cux| a[toû ♦ — 2.38 a^martiôn ♦ tôn a^martiôn ømôn
2.31 %Aͅdou o[dè ♦ %A
ͅdhn o·te 2.38 l}cesye ♦ l}mcesye
2.33 a^gíou pneúmatow ♦ pneúmatow toû 2.40 diemartúreto kaì parekálei ♦
a^gíou diemartúrato kaì parekálei
2.33 nùn ømeîw ♦ ømeîw ˆkaì˜ a[toùw

2.34 ` ♦ ˆ`˜ 2.41 ˙sménvw ♦ —
2.36 kaì xristòn a[tòn ` yeòw 2.41 t_ ♦ \n t_
\poíhsen ♦ a[tòn kaì xristòn 2.42 koinvníŸ kaì ♦ koinvníŸ
\poíhsen ` yeów
253
OUS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUS
43
&Egéneto dè pás+ cux_ fóbow, pollá te térata kaì
shmeîa dià tôn ˙postólvn \gíneto. 44 Pántew dè o¥
pisteúontew ‘san \pì tò a[tó, kaì eÂxon ßpanta koiná, 45 kaì
tà kt}mata kaì tàw øpárjeiw \pípraskon, kaì diemérizon a[tà
pâsin, kayóti ƒn tiw xreían eÂxen . 46 Kay' =méran te
proskarteroûntew `moyumadòn \n t! ¥er!, klôntéw te kat'
oÂkon ƒrton, metelámbanon trofêw \n ˙galliásei kaì
˙felóthti kardíaw, 47 a†noûntew tòn yeón, kaì ¡xontew xárin
pròw –lon tòn laón. Ô dè kúriow prosetíyei toùw svzoménouw
kay' =méran t_ \kklhsía.
3 &Epì tò a[tò dè Pétrow kaì &Ivánnhw ˙nébainon e†w tò

¥eròn \pì t|n v% ran têw proseuxêw t|n \náthn. 2 Kaí tiw
˙n|r xvlòw \k koilíaw mhtròw a[toû øpárxvn \bastázeto: $on
\tíyoun kay' =méran pròw t|n yúran toû ¥eroû t|n legoménhn
^Vraían, toû a†teîn \lehmosúnhn parà tôn e†sporeuoménvn
e†w tò ¥erón. 3 $O w †dWn Pétron kaì &Ivánnhn méllontaw
e†siénai e†w tò ¥erón, “rQta \lehmosúnhn. 4 &Atenísaw dè
Pétrow e†w a[tòn sùn t! &Ivánn+, eÂpen, Blécon e†w =mâw. 5 Ô
dè \peîxen a[toîw, prosdokôn ti par' a[tôn labeîn. 6 EÂpen dè
Pétrow, &Argúrion kaì xrusíon o[x øpárxei moi: $o dè ¡xv,
toûtó soi dídvmi. &En t! •nómati &Ihsoû xristoû toû
¡geire Nazvraíou, ¡geirai kaì peripátei. 7 Kaì piásaw a[tòn têw
dejiâw xeiròw ægeiren: paraxrêma dè \stereQyhsan a[toû a¥
báseiw kaì tà sfurá. 8 Kaì \jallómenow ¡sth kaì periepátei,
kaì e†sêlyen sùn a[toîw e†w tò ¥erón, peripatôn kaì
a^llómenow kaì a†nôn tòn yeón. 9 Kaì eÂden a[tòn pâw ` laòw
peripatoûnta kaì a†noûnta tòn yeón: 10 \pegínvskón te a[tòn
–ti o˚tow ‘n ` pròw t|n \lehmosúnhn kay}menow \pì t_ ^VraíŸ
púl+ toû ¥eroû: kaì \pl}syhsan yámbouw kaì \kstásevw \pì
t! sumbebhkóti a[t!.
2.43 &Egéneto ♦ &Egíneto 3.7 a[toû a¥ báseiw ♦ a¥ báseiw

2.47 t_ \kklhsía ♦ \pì tò a[tó a[toû
3.1 &Epì tò a[tò dè Pétrow ♦ Pétrow 3.7 sfurá ♦ sfudrá
dè 3.9 a[tòn pâw ` laòw ♦ pâw ` laòw

3.3 \lehmosúnhn ♦ \lehmosúnhn a[tòn
labeîn 3.10 te ♦ dè
3.6 ¡geirai kaì ♦ ˆ¡geire kaì˜ 3.10 o˚tow ♦ a[tòw
3.7 paraxrêma ♦ a[tón paraxrêma
254
OUT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUT
11
Kratoûntow dè toû †ayéntow xvloû tòn Pétron kaì
&Ivánnhn, sunédramen pròw a[toùw pâw ` laòw \pì t_ stoÅ t_
kaloumén+ Solomôntow, ¡kyamboi. 12 &I d W n dè Pétrow
˙pekrínato pròw tòn laón, *Andrew &Israhlîtai, tí yaumázete
\pì toút~, (h =mîn tí ˙tenízete, qw †díŸ dunámei (h e[sebeíŸ
pepoihkósin toû peripateîn a[tón; 13 Ô yeòw &Abraàm kaì
&Isaàk kaì &IakQb, ` yeòw tôn patérvn =môn, \dójasen tòn
paîda a[toû &I h s o û n : $o n ømeîw mèn paredQkate, kaì
“rn}sasye a[tòn katà prósvpon Pilátou, krínantow \keínou
˙polúein. 14 Ûmeîw dè tòn ßgion kaì díkaion “rn}sasye, kaì
&+t}sasye ƒndra fonéa xarisyênai ømîn, 15 tòn dè ˙rxhgòn têw
zvêw ˙pekteínate: $on ` yeòw ægeiren \k nekrôn, o˚ =meîw
márturéw \smen. 16 Kaì \pì t_ pístei toû •nómatow a[toû,
toûton $on yevreîte kaì oÊdate \sterévsen tò ªnoma a[toû: kaì
= pístiw = di' a[toû ¡dvken a[t! t|n `loklhrían taúthn
˙pénanti pántvn ømôn. 17 Kaì nûn, ˙delfoí, oÂda –ti katà
ƒgnoian \prájate, v % sper kaì o¥ ƒrxontew ømôn. 18 Ô dè yeòw $a
prokat}ggeilen dià stómatow pántvn tôn profhtôn a[toû,
payeîn tòn xristón, \pl}rvsen o%utvw. 19 Metano}sate o{n kaì
\pistrécate, e†w tò \jaleifyênai ømôn tàw a^martíaw, –pvw ©n
¡lyvsin kairoì ˙nacújevw ˙pò prosQpou toû kuríou, 20 kaì
˙posteíl+ tòn prokexeirisménon ømîn xristòn &Ihsoûn: 21 $on
deî o[ranòn mèn déjasyai ƒxri xrónvn ˙pokatastásevw
pántvn, @n \lálhsen ` yeòw dià stómatow pántvn tôn a^gívn
a[toû profhtôn ˙p' a†ônow. 22 Mvsêw mèn gàr pròw toùw
patéraw eÂpen –ti Prof}thn ømîn ˙nast}sei kúriow ` yeòw
=môn \k tôn ˙delfôn ømôn qw \mé: a[toû ˙koúsesye katà
pánta –sa ©n lal}s+ pròw ømâw. 23 *Estai dé, pâsa cux},
h% tiw \àn m| ˙koús+ toû prof}tou \keínou, \joloyreuy}setai ©n
\k toû laoû. 24 Kaì pántew dè o¥ profêtai ˙pò Samou|l kaì
3.11 toû †ayéntow xvloû ♦ a[toû 3.20 kaì ♦ –pvw ©n ¡lyvsin kairoì
3.11 &Ivánnhn ♦ tòn &Ivánnhn ˙nacújevw ˙pò prosQpou toû
3.11 pròw a[toùw pâw ` laòw ♦ pâw ` kuríou kaì
laòw pròw a[toùw 3.21 pántvn tôn a^gívn a[toû ♦ tôn
3.12 Pétrow ♦ ` Pétrow a^gívn
3.13 &Isaàk kaì ♦ ˆ` yeòw˜ &Isaàk kaì 3.21 profhtôn ˙p' a†ônow ♦ ˙p'
ˆ` yeòw˜ a†ônow a[toû profhtôn
3.13 a[tòn ♦ — 3.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw

3.18 a[toû payeîn tòn xristón ♦ 3.22 gàr pròw toùw patéraw ♦ —
payeîn tòn xristòn a[toû 3.22 =môn ♦ ømôn
3.19 –pvw ©n ¡lyvsin kairoì 3.23 \joloyreuy}setai ♦
˙nacújevw ˙pò prosQpou toû \joleyreuy}setai
kuríou ♦ —
255
OUU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUU
prokat}ggeilan tôn kayejêw, –soi \lálhsan, kaì kat}ggeilan tàw =méraw

taútaw. 25 Ûmeîw \ste u¥oì tôn profhtôn, kaì têw diay}khw «w
diéyeto ` yeòw pròw toùw patéraw =môn, légvn pròw &Abraám,
Kaì \n t! spérmatí sou \neuloghy}sontai pâsai a¥ patriaì
têw gêw. 26 Ûmîn prôton ` yeów, ˙nast}saw tòn paîda a[toû
&I h s o û n , ˙pésteilen a[tòn e[logoûnta ømâw, \n t!
˙postréfein £kaston ˙pò tôn ponhriôn ømôn.
4
2
Laloúntvn dè a[tôn pròw tòn laón, \pésthsan a[toîw o¥
¥ereîw kaì ` strathgòw toû ¥eroû kaì o¥ Saddoukaîoi,
diaponoúmenoi dià tò didáskein a[toùw tòn laón, kaì
kataggéllein \n t! &Ihsoû t|n ˙nástasin tôn nekrôn. 3 Kaì
\pébalon a[toîw tàw xeîraw, kaì ¡yento e†w t}rhsin e†w t|n
a·rion: ‘n gàr e^spéra ædh. 4 Polloì dè tôn ˙kousántvn tòn
lógon \písteusan: kaì \gen}yh ` ˙riymòw tôn ˙ndrôn qseì
xiliádew pénte.
5
&E g én et o dè \pì t|n a·rion sunaxyê n a i a[tôn toùw
ƒrxontaw kaì presbutérouw kaì grammateîw e†w Îerousal}m,
6
kaì *Annan tòn ˙rxieréa, kaì Kaïáfan, kaì &Ivánnhn, kaì
&Aléjandron, kaì –soi ‘san \k génouw ˙rxieratikoû. 7 Kaì
st}santew a[toùw \n més~ \punyánonto, &En poíŸ dunámei (h \n
poí~ •nómati \poi}sate toûto ømeîw; 8 Tóte Pétrow plhsyeìw
pneúmatow a^gíou eÂpen pròw a[toúw, *Arxontew toû laoû kaì
presbúteroi toû &Isra}l, 9 e† =meîw s}meron ˙nakrinómeya \pì
e[ergesíŸ ˙nyrQpou ˙syenoûw, \n tíni o˚tow sésvstai:
10
gnvstòn ¡stv pâsin ømîn kaì pantì t! la! &Isra}l, –ti \n
t! •nómati &Ihsoû xristoû toû Nazvraíou, $o n ømeîw
\staurQsate, $on ` yeòw ægeiren \k nekrôn, \n toút~ o˚tow
parésthken \nQpion ømôn øgi}w. 11 O˚tów \stin ` líyow `
\jouyenhyeìw øf' ømôn tôn o†kodomoúntvn, ` genómenow e†w
kefal|n gvníaw. 12 Kaì o[k ¡stin \n ƒll~ o[denì = svthría:
3.25 u¥oì ♦ o¥ u¥oì ♦ toùw presbutérouw kaì toùw

3.25 =môn ♦ ømôn grammateîw \n
3.25 \neuloghy}sontai ♦ 4.6 *Annan tòn ˙rxieréa kaì
ˆ\n˜euloghy}sontai Kaïáfan kaì &Ivánnhn kaì
3.26 ` yeów ˙nast}saw ♦ ˙nast}saw ` &Aléjandron ♦ %Annaw `
yeòw ˙rxiereùw kaì Kaïáfaw kaì
3.26 &Ihsoûn ♦ — &Ivánnhw kaì &Aléjandrow

4.2 tôn ♦ t|n \k 4.7 més~ ♦ t! més~
4.4 ` ♦ ˆ`˜ 4.8 toû &Isra}l ♦ —
4.4 qseì ♦ ˆqw˜ 4.9 sésvstai ♦ sésvtai
4.5 presbutérouw kaì grammateîw e†w 4.11 o†kodomoúntvn ♦ o†kodómvn
256
OUV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OUV
o·te gàr ªnomá \stin £teron tò dedoménon \n ˙nyrQpoiw, \n > £teron øpò tòn
o[ranòn
deî svyênai =mâw.
13
Yevroûntew dè t|n toû Pétrou parrhsían kaì &Ivánnou,
kaì katalabómenoi –ti ƒnyrvpoi ˙grámmatoí e†sin kaì
†diôtai, \yaúmazon, \pegínvskón te a[toùw –ti sùn t! &Ihsoû
‘san. 14 Tòn dè ƒnyrvpon blépontew sùn a[toîw e^stôta tòn
teyerapeuménon, o[dèn eÂxon ˙nteipeîn. 15 Keleúsantew dè
a[toùw ¡jv toû sunedríou ˙pelyeî n , sunéballon pròw
˙ll}louw, 16 légontew, Tí poi}somen toîw ˙nyrQpoiw toútoiw; poi}svmen
%O ti mèn gàr gnvstòn shmeîon gégonen di' a[tôn, pâsin toîw

katoikoûsin Îerousal|m fanerón, kaì o[ dunámeya
˙rn}sasyai. 17 &All' ®na m| \pì pleîon dianemhy_ e†w tòn
laón, ˙peil_ ˙peilhsómeya a[toîw mhkéti laleîn \pì t! ˙peilhsQmeya
•nómati toút~ mhdenì ˙nyrQpvn. 18 Kaì kalésantew a[toúw,

par}ggeilan a[toîw tò kayólou m| fyéggesyai mhdè didáskein
\pì t! •nómati toû &Ihsoû. 19 Ô dè Pétrow kaì &Ivánnhw
˙pokriyéntew pròw a[toùw eÂpon, E† díkaión \stin \nQpion toû
yeo û ømôn ˙koúein mâllon (h toû yeo û , krínate. 20 O [
dunámeya gàr =meîw, $a eÊdomen kaì “koúsamen, m| laleîn.
21
O¥ dè prosapeilhsámenoi ˙pélusan a[toúw, mhdèn
eørískontew tò pôw kolásontai a[toúw, dià tòn laón, –ti
pántew \dójazon tòn yeòn \pì t! gegonóti. 22 &Etôn gàr ‘n
pleiónvn tessarákonta ` ƒnyrvpow \f' $o n \gegónei tò
shmeîon toûto têw †ásevw.
23
&Apoluyéntew dè ‘lyon pròw toùw †díouw, kaì ˙p}ggeilan
–sa pròw a[toùw o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi eÂpon. 24 O¥
dè ˙koúsantew `moyumadòn ‘ran fvn|n pròw tòn yeón, kaì
eÂpon, Déspota, sù ` yeòw ` poi}saw tòn o[ranòn kaì t|n gên
kaì t|n yálassan kaì pánta tà \n a[toîw: 25 ` dià stómatow
Dauìd paidów sou e†pQn, %Ina tí \frúajan ¡ynh, kaì laoì
4.12 o·te ♦ o[dè 4.20 eÊdomen ♦ eÊdamen

4.12 tò ♦ øpò tòn o[ranòn tò 4.21 kolásontai ♦ kolásvntai
4.14 dè ♦ te 4.22 tessarákonta ♦ tesserákonta
4.16 poi}somen ♦ poi}svmen 4.22 \gegónei ♦ gegónei
4.16 ˙rn}sasyai ♦ ˙rneîsyai 4.23 eÂpon ♦ eÂpan
4.17 ˙peil_ ˙peilhsómeya ♦ 4.24 eÂpon ♦ eÂpan
˙peilhsQmeya 4.24 yeòw ` ♦ —

4.18 a[toîw ♦ — 4.25 dià ♦ toû patròw =môn dià
4.19 pròw a[toùw eÂpon ♦ eÂpon pròw pneúmatow a^gíou
a[toúw 4.25 %Ina tí ♦ Înatí
257
OVM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVM
\meléthsan kená; 26 Parésthsan o¥ basileîw têw gêw, kaì o¥

ƒrxontew sun}xyhsan \pì tò a[tò katà toû kuríou, kaì katà
toû xristoû a[toû: 27 sun}xyhsan gàr \p' ˙lhyeíaw \pì tòn
ßgion paîdá sou &Ihsoûn, $on ¡xrisaw, ^Hrœdhw te kaì póntiow
Pilátow, sùn ¡ynesin kaì laoîw &Isra}l, 28 poiêsai –sa = xeír
sou kaì = boul} sou proQrisen genésyai. 29 Kaì tà nûn, kúrie,
¡pide \pì tàw ˙peilàw a[tôn, kaì dòw toîw doúloiw sou metà
parrhsíaw páshw laleîn tòn lógon sou, 30 \n t! t|n xeîrá sou
\kteínein se e†w Êasin, kaì shmeîa kaì térata gínesyai dià toû
•nómatow toû a^ gíou paidów sou &Ihsoû. 31 Kaì dehyéntvn
a[tôn \saleúyh ` tópow \n > ‘san sunhgménoi, kaì
\pl}syhsan ßpantew pneúmatow a^gíou, kaì \láloun tòn lógon
toû yeoû metà parrhsíaw.
32
Toû dè pl}youw tôn pisteusántvn ‘n = kardía kaì =
a[t! cux| mía: kaì o[dè e<w ti tôn øparxóntvn a[tôn ¡legen Êdion
eÂnai, ˙ll' ‘n a[toîw ßpanta koiná. 33 Kaì megál+ dunámei
˙pedídoun tò martúrion o¥ ˙póstoloi têw ˙nastásevw toû
kuríou &Ihsoû, xáriw te megálh ‘n \pì pántaw a[toúw. 34 O[dè
gàr \nde}w tiw øp_rxen \n a[toîw: –soi gàr kt}torew xvrívn (h
o†kiôn øpêrxon, pvloûntew ¡feron tàw timàw tôn
pipraskoménv n , 35 kaì \tíyoun parà toùw pódaw tôn
˙postólvn: diedídoto dè e^kást~ kayóti ƒn tiw xreían eÂxen.
36
&Ivsêw dé, ` \piklhyeìw Barnábaw ˙pò tôn ˙postólvn —
– \stin, meyermhneuómenon, u¥òw parakl}sevw — Leufithw,
Kúpriow t! génei, 37 øpárxontow a[t! ˙groû, pvl}saw ænegken
tò xrêma, kaì ¡yhken parà toùw pódaw tôn ˙postólvn.
5 &An|r dé tiw &Ananíaw •nómati, sùn Sapfeír+ t_ gunaikì

a[toû, \pQlhsen ktêma, 2 kaì \nosfísato ˙pò têw timêw,
suneiduíaw kaì têw gunaikòw a[toû, kaì \négkaw mérow ti parà
toùw pódaw tôn ˙postólvn ¡yhken. 3 EÂpen dè Pétrow, &Ananía,
4.27 \pì ♦ \n t_ pólei taút+ \pì megál+

4.28 boul} sou ♦ boul} ˆsou˜ 4.34 øp_rxen ♦ ‘n
4.30 xeîrá sou ♦ xeîrá ˆsou˜ 4.35 diedídoto ♦ diedídeto
4.31 pneúmatow a^gíou ♦ toû a^gíou 4.36 &Ivsêw ♦ &Ivs|f
pneúmatow 4.37 parà ♦ pròw
4.32 = kardía ♦ kardía 5.1 Sapfeír+ ♦ Sapfír+
4.32 = cux| ♦ cux| 5.2 suneiduíaw ♦ suneiduíhw

4.32 a[tôn ♦ a[t! 5.2 a[toû ♦ —
4.33 megál+ dunámei ♦ dunámei 5.3 Pétrow ♦ ` Pétrow
258
OVN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVN
dià tí \pl}rvsen ` Satanâw t|n kardían sou, ceúsasyaí se

tò pneûma tò ßgion, kaì nosfísasyaí se ˙pò têw timêw toû
xvríou; 4 O[xì ménon soì ¡menen, kaì prayèn \n t_ s_ \jousíŸ
øpêrxen; Tí –ti ¡you \n t_ kardíŸ sou tò prâgma toûto; O[k
\ceúsv ˙nyrQpoiw, ˙llà t! ye!. 5 &Akoúvn dè ` &Ananíaw toùw
lógouw toútouw, pesWn \jécujen: kaì \géneto fóbow mégaw \pì
pántaw toùw ˙koúontaw taûta. 6 &Anastántew dè o¥ neQteroi
sunésteilan a[tón, kaì \jenégkantew ¡yacan.
7
&Egéneto dè qw qrôn triôn diásthma, kaì = gun| a[toû m|
e†duîa tò gegonòw e†sêlyen. 8 &Apekríyh dè a[t_ ` Pétrow, E†pé
moi, e† tosoútou tò xvríon ˙pédosye. ^H dè eÂpen, Naí,
tosoútou. 9 Ô dè Pétrow eÂpen pròw a[t}n, Tí –ti sunefvn}yh
ømîn peirásai tò pneûma kuríou; &Idoú, o¥ pódew tôn yacántvn
tòn ƒndra sou \pì t_ yúrŸ, kaì \joísousín se. 10 *Epesen dè
paraxrêma parà toùw pódaw a[toû, kaì \j éc u j en :
e† s el yó n t ew dè o¥ neanískoi e˚ron a[t|n nekrán, kaì
\jenégkantew ¡yacan pròw tòn ƒndra a[têw. 11 Kaì \géneto
fóbow mégaw \f' –lhn t|n \kklhsían, kaì \pì pántaw toùw
˙koúontaw taûta.
12
Dià dè tôn xeirôn tôn ˙postólvn \gíneto shmeîa kaì \géneto
térata \n t! la! pollá: kaì ‘san `moyumadòn ßpantew \n t_

stoÅ Solomôntow. 13 Tôn dè loipôn o[deìw \tólma kollâsyai
a[toîw, ˙ll' \megálunen a[toùw ` laów: 14 mâllon dè
prosetíyento pisteúontew t! kurí~, pl}yh ˙ndrôn te kaì
gunaikôn: 15 v% ste katà tàw plateíaw \kférein toùw ˙syeneîw,
kaì tiyénai \pì klinôn kaì krabbátvn, ®na \rxoménou Pétrou
k©n = skià \piskiás+ tinì a[tôn. 16 Sun}rxeto dè kaì tò
plêyow tôn périj pólevn e†w Îerousal}m, férontew ˙syeneîw
kaì •xlouménouw øpò pneumátvn ˙kayártvn, o®tinew
\yerapeúonto ßpantew.
17
&Anastàw dè ` ˙rxiereùw kaì pántew o¥ sùn a[t! — =
o{sa a®resiw tôn Saddoukaívn — \pl}syhsan z}lou, 18 kaì
5.3 se ˙pò ♦ ˙pò la!

5.5 taûta ♦ — 5.15 katà tàw ♦ kaì e†w tàw
5.8 a[t_ ` ♦ pròw a[t|n 5.15 klinôn kaì krabbátvn ♦

5.9 eÂpen ♦ — klinarívn kaì krabáttvn
5.10 parà ♦ pròw 5.16 e†w ♦ —
5.12 \n t! la! pollá ♦ pollà \n t!
259
OVO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVO
\pébalon tàw xeîraw a[tôn \pì toùw ˙postólouw, kaì ¡yento

a[toùw \n thr}sei dhmosíŸ. 19 *Aggelow dè kuríou dià têw
nuktòw ænoijen tàw yúraw têw fulakêw, \jagagQn te a[toùw
eÂpen, 20 Poreúesye, kaì stayéntew laleîte \n t! ¥er! t! la!
pánta tà ]}mata têw zvêw taúthw. 21 &Akoúsantew dè e†sêlyon
øpò tòn ªryron e†w tò ¥erón, kaì \dídaskon. Paragenómenow dè
` ˙rxiereùw kaì o¥ sùn a[t!, sunekálesan tò sunédrion kaì
pâsan t|n gerousían tôn u¥ôn &Isra}l, kaì ˙pésteilan e†w tò
desmvt}rion, ˙xyê n a i a[toúw. 22 O¥ dè øphrétai
paragenómenoi o[x e˚ r o n a[toùw \n t_ fulak_:
˙nastrécantew dè ˙p}ggeilan, 23 légontew –ti Tò mèn
desmvt}rion e%uromen kekleisménon \n pás+ ˙sfaleíŸ, kaì
toùw fúlakaw e^ stôtaw prò tôn yurôn: ˙noíjantew dé, ¡sv
o[déna e%uromen. 24 ^Vw dè ækousan toùw lógouw toútouw – te
¥ereùw kaì ` strathgòw toû ¥eroû kaì o¥ ˙rxiereîw, dihpóroun
perì a[tôn, tí ©n génoito toûto. 25 Paragenómenow dé tiw
˙p}ggeilen a[toîw –ti &Idoú, o¥ ƒndrew o¬w ¡yes ye \n t_
fulak_ e†sìn \n t! ¥er! e^stôtew kaì didáskontew tòn laón.
26
Tóte ˙pelyWn ` strathgòw sùn toîw øphrétaiw ‘gagen
a[toúw, o[ met à bíaw, \foboûnto gàr tòn laón, ®na m|
liyasyôsin. 27 &Agagóntew dè a[toùw ¡sthsan \n t! sunedrí~.
Kaì \phrQthsen a[toùw ` ˙rxiereúw, 28 légvn, O[ paraggelíŸ
parhggeílamen ømîn m| didáskein \pì t! •nómati toút~; Kaì
†doù peplhrQkate t|n Îerousal|m têw didaxêw ømôn, kaì
boúlesye \pagageîn \f' =mâw tò a<ma toû ˙nyrQpou toútou.
29
&Apokriyeìw dè Pétrow kaì o¥ ˙póstoloi eÂpon, Peiyarxeîn
deî ye! mâllon (h ˙nyrQpoiw. 30 Ô yeòw tôn patérvn =môn
ægeiren &Ihsoûn, $on ømeîw diexeirísasye, kremásantew \pì
júlou. 31 Toûton ` yeòw ˙rxhgòn kaì svtêra %ucvsen t_ dejiÅ
a[toû, doûnai metánoian t! &Isra|l kaì ƒfesin a^martiôn.
32
Kaì =meîw \smen a[toû márturew tôn ]hmátvn toútvn, kaì tò
pneûma dè tò ßgion, $o ¡dvken ` yeòw toîw peiyarxoûsin a[t!.
5.18 a[tôn ♦ — 5.26 ‘gagen ♦ ‘gen

5.19 têw nuktòw ænoijen ♦ nuktòw 5.26 ®na ♦ —
˙noíjaw 5.28 O[ ♦ Ô [˜
5.22 øphrétai paragenómenoi ♦ 5.29 eÂpon ♦ eÂpan
paragenómenoi øphrétai 5.31 doûnai ♦ ˆtoû˜ doûnai

5.23 mèn ♦ — 5.32 a[toû ♦ —
5.23 prò ♦ \pì 5.32 dè ♦ —
5.24 ¥ereùw kaì ` ♦ —
260
OVP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVP
33
O¥ dè ˙koúontew diepríonto, kaì \bouleúonto ˙neleîn ˙koúsantew
a[toúw. 34 &Anastàw dé tiw \n t! sunedrí~ Farisaîow, •nómati

Gamali}l, nomodidáskalow, tímiow pantì t! la!, \kéleusen
¡jv braxú ti toùw ˙postólouw poiêsai. 35 EÂpén te pròw
a[toúw, *Andrew &Israhlîtai, proséxete e^ autoîw \pì toîw
˙nyrQpoiw toútoiw, tí méllete prássein. 36 Prò gàr toútvn
tôn =merôn ˙nésth Yeudâw, légvn eÂnaí tina eâutón, >
prosekl}yh ˙riymòw ˙ndrôn qseì tetrakosívn: $ow ˙n+réyh,
kaì pántew –soi \peíyonto a[t! dielúyhsan kaì \génonto e†w
o[dén. 37 Metà toûton ˙nésth &Ioúdaw ` Galilaîow \n taîw
=méraiw têw ˙pografêw, kaì ˙pésthsen laòn ¥kanòn •písv
a[toû: k˙keînow ˙pQleto, kaì pántew –soi \peíyonto a[t!
dieskorpísyhsan. 38 Kaì tà nûn légv ømîn, ˙pósthte ˙pò tôn
˙nyrQpvn toútvn, kaì \ásate a[toúw: –ti \àn ” \j ˙nyrQpvn
= boul| (h tò ¡rgon toûto, kataluy}setai: 39 e† dè \k yeoû
\stin, o[ dúnasye katalûsai a[tó, m}pote kaì yeomáxoi
eøreyête. 40 &Epeísyhsan dé a[t!: kaì proskalesámenoi toùw
˙postólouw, deírantew par}ggeilan m| laleîn \pì t! •nómati
toû &Ihsoû, kaì ˙pélusan a[toúw. 41 O¥ mèn o{n \poreúonto
xaírontew ˙pò prosQpou toû sunedríou, –ti øpèr toû •nómatow
toû &Ihsoû kathjiQyhsan ˙timasyênai. 42 Pâsán te =méran, a[toû
\n t! ¥er! kaì kat' oÂkon, o[k \paúonto didáskontew kaì

e[aggelizómenoi &Ihsoûn tòn xristón.
6 &En dè taîw =méraiw taútaiw, plhyunóntvn tôn mayhtôn,

\géneto goggusmòw tôn Êllhnistôn pròw toùw Êbraíouw,
–ti pareyevroûnto \n t_ diakoníŸ t_ kayhmerin_ a¥ xêrai
a[tôn. 2 Proskalesámenoi dè o¥ dQdeka tò plêyow tôn
mayhtôn, eÂpon, O[k ˙restón \stin =mâw, kataleícantaw tòn
lógon toû yeoû, diakoneîn trapézaiw. 3 &Episkécasye o{n,
˙delfoí, ƒndraw \j ømôn marturouménouw e^ ptá, pl}reiw
5.33 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew 5.39 dúnasye ♦ dun}sesye

5.33 \bouleúonto ♦ \boúlonto 5.39 a[tó ♦ a[toúw
5.34 ti toùw ˙postólouw ♦ toùw 5.40 a[toúw ♦ —
˙nyrQpouw 5.41 øpèr toû •nómatow toû &Ihsoû
5.36 prosekl}yh ˙riymòw ˙ndrôn kathjiQyhsan ♦ kathjiQyhsan
qseì ♦ proseklíyh ˙ndrôn øpèr toû •nómatow
˙riymòw qw 5.42 &Ihsoûn tòn xristón ♦ tòn

5.37 ¥kanòn ♦ — xristòn &Ihsoûn
5.38 \ásate ♦ ƒfete 6.2 eÂpon ♦ eÂpan
5.38 boul| ♦ boul| a%uth 6.3 o{n ♦ dé
261
OVQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVQ
katast}somen pneúmatow a^ gíou kaì sofíaw, o¬w katast}svmen \pì têw

xreíaw taúthw. 4 ^Hmeîw dè t_ proseux_ kaì t_ diakoníŸ toû
lógou proskarter}somen. 5 Kaì æresen ` lógow \nQpion
pl}rh pantòw toû pl}youw: kaì \jeléjanto Stéfanon, ƒndra pl}rhw
pístevw kaì pneúmatow a^gíou, kaì Fílippon, kaì Próxoron, kaì
Nikánora, kaì Tímvna, kaì Parmenân, kaì Nikólaon
pros}luton &Antioxéa, 6 o¬w ¡sthsan \nQpion tôn ˙postólvn:
kaì proseujámenoi \péyhkan a[toîw tàw xeîraw.
7
Kaì ` lógow toû yeoû h·janen, kaì \plhyúneto ` ˙riymòw
tôn mayhtôn \n Îerousal|m sfódra, polúw te ªxlow tôn
¥erévn øp}kouon t_ pístei.
8
Stéfanow dè pl}rhw pístevw kaì dunámevw \poíei térata
kaì shmeîa megála \n t! la!. 9 &Anésthsan dé tinew tôn \k têw
sunagvgêw têw legoménhw Libertínvn, kaì Kurhnaívn, kaì
&Alejandrévn, kaì tôn ˙pò Kilikíaw kaì &Asíaw, suzhtoûntew
t! Stefán~. 10 Kaì o[k Êsxuon ˙ntistênai t_ sofíŸ kaì t!
pneúmati > \lálei. 11 Tóte øpébalon ƒndraw légontaw –ti
&Akhkóamen a[toû laloûntow ]}mata blásfhma e†w Mvsên
kaì tòn yeó n . 12 Sunekínhsán te tòn laòn kaì toùw
presbutérouw kaì toùw grammateîw, kaì \pistántew
sun}rpasan a[tón, kaì ægagon e†w tò sunédrion, 13 ¡sthsán te
márturaw ceudeîw légontaw, Ô ƒnyrvpow o˚tow o[ paúetai
]}mata blásfhma lalôn katà toû tópou toû a^gíou kaì toû
nómou: 14 ˙khkóamen gàr a[toû légontow –ti &Ihsoûw `
Nazvraîow o˚tow katalúsei tòn tópon toûton, kaì ˙llájei tà
¡yh $a parédvken =mîn Mvsêw. 15 Kaì ˙tenísantew e†w a[tòn
ßpantew o¥ kayezómenoi \n t! sunedrí~, eÂdon tò prósvpon
a[toû qseì prósvpon ˙ggélou.
7 EÂpen dè ` ˙rxiereúw, E† ƒra taûta o%utvw ¡xei; 2 Ô dè ¡fh,

*Andrew ˙delfoì kaì patérew, ˙koúsate. Ô yeòw têw
dójhw v* fyh t! patrì =môn &Abraàm ªnti \n t_ MesopotamíŸ,
prìn (h katoikêsai a[tòn \n Xarrán, 3 kaì eÂpen pròw a[tón,
6.3 a^gíou ♦ — lalôn ]}mata

6.3 katast}svmen ♦ katast}somen 6.13 kaì ♦ ˆtoútou˜ kaì

6.8 pístevw ♦ xáritow 6.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw
6.11 Mvsên ♦ Mvüsên 6.15 ßpantew ♦ pántew
6.13 ]}mata blásfhma lalôn ♦ 7.1 ƒra ♦ —
262
OVR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVR
*Ejelye \k têw gêw sou kaì \k têw suggeneíaw sou, kaì deûro
e†w gên ÷n ƒn soi deíjv. 4 Tóte \jelyWn \k gêw Xaldaívn
katœkhsen \n Xarrán: k˙keîyen, metà tò ˙poyaneîn tòn
patéra a[toû, metœkisen a[tòn e†w t|n gên taúthn e†w ÷n ømeîw
nûn katoikeîte: 5 kaì o[k ¡dvken a[t! klhronomían \n a[t_,
o[dè bêma podów: kaì \phggeílato doûnai a[t! e†w a[t! doûnai
katásxesin a[t}n, kaì t! spérmati a[toû met' a[tón, o[k

ªntow a[t! téknou. 6 &Elálhsen dè o%utvw ` yeów, –ti ¡stai tò
spérma a[toû pároikon \n g_ ˙llotríŸ, kaì doulQsousin
a[tò kaì kakQsousin, ¡th tetrakósia. 7 Kaì tò ¡ynow, > \àn
douleúsvsin, krinô \g Q , eÂ p en ` yeó w: kaì metà taûta
\jeleúsontai, kaì latreúsousín moi \n t! tóp~ toút~. 8 Kaì
¡dvken a[t! diay}khn peritomêw: kaì o%utvw \génnhsen tòn
&Isaák, kaì periétemen a[tòn t_ =mérŸ t_ •gdó+: kaì ` &Isaàk
tòn &IakQb, kaì ` &IakWb toùw dQdeka patriárxaw. 9 Kaì o¥
patriárxai zhlQsantew tòn &Ivs|f ˙pédonto e†w AÊgupton:
kaì ‘n ` yeòw met' a[toû, 10 kaì \jeíleto a[tòn \k pasôn tôn
ylícevn a[toû, kaì ¡dvken a[t! xárin kaì sofían \nantíon
FaraW basilévw A†gúptou, kaì katésthsen a[tòn =goúmenon
\p' AÊgupton kaì –lon tòn oÂkon a[toû. 11 )Hlyen dè limòw \f'
–lhn t|n gên A†gúptou kaì Xanaán, kaì ylíciw megálh: kaì
o[x e%uriskon xortásmata o¥ patérew =môn. 12 &Akoúsaw dè
&IakWb ªnta sîta \n A†gúpt~, \japésteilen toùw patéraw =môn
prôton. 13 Kaì \n t! deu t ér ~ ˙negnvrísyh &Ivs|f toîw
˙delfoîw a[toû, kaì faneròn \géneto t! FaraW tò génow toû
&Ivs}f. 14 &Aposteílaw dè &Ivs|f metekalésato tòn patéra
a[toû &IakQb, kaì pâsan t|n suggéneian, \n cuxaîw suggéneian
a[toû
e^ bdom}konta pénte. 15 Katébh dè &IakWb e†w AÊgupton, kaì
\teleúthsen a[tòw kaì o¥ patérew =môn: 16 kaì metetéyhsan e†w
Suxém, kaì \téyhsan \n t! mn}mati $o vn}sato
& &Abraàm timêw
˙rguríou parà tôn u¥ôn &Emmòr toû Suxém. 17 KayWw dè
7.3 kaì \k ♦ kaì ˆ\k˜ 7.11 e%uriskon ♦ h%uriskon

7.3 gên ♦ t|n gên 7.12 sîta \n A†gúpt~ ♦ sitía e†w
7.7 douleúsvsin ♦ douleúsousin AÊgupton
7.7 eÂpen ` yeów ♦ ` yeòw eÂpen 7.13 toû ♦ ˆtoû˜
7.8 ` &Isaàk ♦ &Isaàk 7.14 tòn patéra a[toû &IakQb ♦
7.8 ` &IakWb ♦ &IakWb &IakWb tòn patéra a[toû
7.10 \jeíleto ♦ \jeílato 7.15 Katébh dè ♦ Kaì katébh

7.10 –lon ♦ ˆ\f'˜ –lon 7.16 $o ♦ >
7.11 gên A†gúptou ♦ AÊgupton 7.16 &Emmòr toû ♦ &EmmWr \n
263
OVS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVS
æggizen ` xrónow têw \paggelíaw «w v * mosen ` yeòw t! &Abraám,

h·jhsen ` laòw kaì \plhyúnyh \n A†gúpt~, 18 ƒxri o˚ ˙nésth
basileùw £terow, $o w o[k Ædei tòn &Ivs}f. 19 O ˚tow
katasofisámenow tò génow =môn, \kákvsen toùw patéraw
=môn, toû poieîn ¡kyet a tà bréfh a[tôn, e†w tò m|
zvogoneîsyai. 20 &En > kair! \genn}yh Mvsêw, kaì ‘n ˙steîow
t! ye!: $ow ˙netráfh mênaw treîw \n t! oÊk~ toû patrów.
21
&Ekteyénta dè a[tón, ˙neíleto = yugáthr FaraQ, kaì
˙neyrécato a[tòn eâut_ e†w u¥ón. 22 Kaì \paideúyh Mvsêw
pás+ sofíŸ A†guptívn: ‘n dè dunatòw \n lógoiw kaì ¡rgoiw.
23
^Vw dè \plhroûto a[t! tessarakontaet|w xrónow, ˙nébh \pì
t|n kardían a[toû \piskécasyai toùw ˙delfoùw a[toû toùw
u¥oùw &Isra}l. 24 Kaì †dQn tina ˙dikoúmenon, “múnato kaì
\p o í h s en \k d í k h s i n t! kataponoumén~, patájaw tòn
A†gúption: 25 \nómizen dè suniénai toùw ˙delfoùw a[toû –ti `
yeòw dià xeiròw a[toû dídvsin a[toîw svthrían: o¥ dè o[
sunêkan. 26 T_ te \pioús+ =mérŸ v * fyh a[toîw maxoménoiw, kaì
sun}lasen a[toùw e†w e†r}nhn, e†pQn, *Andrew, ˙delfoí \ste
ømeîw: ®na tí ˙dikeîte ˙ll}louw; 27 Ô dè ˙dikôn tòn plhsíon
˙pQsato a[tón, e† p Q n , Tíw se katésthsen ƒrxonta kaì
=môn dikast|n \f' =mâw; 28 M| ˙neleîn me sù yéleiw, $on trópon
˙neîlew xyèw tòn A†gúption; 29 *Efugen dè Mvsêw \n t! lóg~
toút~, kaì \géneto pároikow \n g_ Madiám, o˚ \génnhsen u¥oùw
dúo. 30 Kaì plhrvyéntvn \tôn tessarákonta, v * fyh a[t! \n
t_ \r}m~ toû ªrouw Sinâ ƒggelow kuríou \n flogì puròw bátou.
31
\yaúmasen Ô dè Mvsêw †dWn \yaúmazen tò –rama: proserxoménou dè
a[toû katanoêsai, \géneto fvn| kuríou pròw a[tón, 32 &EgW `
yeòw tôn patérvn sou, ` yeòw &Abraàm kaì ` yeòw &Isaàk kaì `
*
7.17 vmosen ♦ qmológhsen 7.25 a[toîw svthrían ♦ svthrían
7.18 o$ w ♦ ˆ\p' AÊgupton˜ $ow a[toîw
7.19 patéraw =môn ♦ patéraw ˆ=môn˜ 7.26 sun}lasen ♦ sun}llassen
7.19 ¡kyeta tà bréfh ♦ tà bréfh 7.26 ømeîw ♦ —
¡kyeta 7.26 ®na tí ♦ ¥natí
7.20 Mvsêw ♦ Mvüsêw 7.27 =mâw ♦ =môn
7.21 &Ekteyénta dè a[tón ˙neíleto ♦ 7.28 xyèw ♦ \xyèw
\kteyéntow dè a[toû ˙neílato 7.29 Mvsêw ♦ Mvüsêw
a[tòn 7.30 tessarákonta ♦ tesserákonta
7.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw ˆ\n˜ 7.30 kuríou ♦ —
7.22 ¡rgoiw ♦ ¡rgoiw a[toû 7.31 Mvsêw ♦ Mvüsêw
7.23 tessarakontaet|w ♦ 7.31 pròw a[tón ♦ —

tesserakontaet|w 7.32 ` yeòw &Isaàk kaì ` yeòw ♦ &Isaàk
7.25 a[toû –ti ♦ â[toû˜ –ti kaì
264
OVT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVT
yeòw &IakQb. *Entromow dè genómenow Mvsêw o[k \tólma

katanoêsai. 33 EÂpen dè a[t! ` kúriow, Lûson tò øpódhma tôn
podôn sou: ` gàr tópow \n > £sthkaw gê a^gía \stín. 34 &IdWn
eÂdon t|n kákvsin toû laoû mou toû \n A†gúpt~, kaì toû
stenagmoû a[tôn ækousa: kaì katébhn \jelésyai a[toúw: kaì
nûn deûro, ˙postelô se e†w AÊgupton. 35 Toûton tòn Mvsên $on
“rn}santo e†póntew, Tíw se katésthsen ƒrxonta kaì dikast}n;
Toûton ` yeòw ƒrxonta kaì lutrvt|n ˙pésteilen \n xeirì
˙ggélou toû •fyéntow a[t! \n t_ bát~. 36 O˚tow \j}gagen
a[toúw, poi}saw térata kaì shmeîa \n g_ A†gúpt~ kaì \n
&E r u yr Å ya l á s s + , kaì \n t_ \r}m~ ¡th tessarákonta.
37
O˚tów \stin ` Mvsêw ` e†pWn toîw u¥oîw &Isra}l, Prof}thn
ømîn ˙nast}sei kúriow ` yeòw =môn \k tôn ˙delfôn ømôn qw
\mé. 38 O˚tów \stin ` genómenow \n t_ \kklhsíŸ \n t_ \r}m~
metà toû ˙ggélou toû laloûntow a[t! \n t! ªrei Sinâ kaì tôn
patérvn =môn: $ow \déjato lógon zônta doûnai =mîn: 39 > o[k lógia
“yélhsan øp}kooi genésyai o¥ patérew =môn, ˙ll' ˙pQsanto,

kaì \stráfhsan t_ kardíŸ a[tôn e†w AÊgupton, 40 e†póntew t!
&AarQn, Poíhson =mîn yeoùw o$i proporeúsontai =môn: ` gàr
Mvsêw o˚tow, $ow \j}gagen =mâw \k gêw A†gúptou, o[k oÊdamen
tí gégonen a[t!. 41 Kaì \mosxopoíhsan \n taîw =méraiw
\keínaiw, kaì ˙n}gagon yusían t! e†dQl~, kaì e[fraínonto \n
toîw ¡rgoiw tôn xeirôn a[tôn. 42 *Estrecen dè ` yeów, kaì
parédvken a[toùw latreúein t_ stratiÅ toû o[ranoû: kayWw
gégraptai \n bíbl~ tôn profhtôn, M| sfágia kaì yusíaw
proshnégkaté moi ¡th tessarákonta \n t_ \r}m~, oÂkow
&Isra}l; 43 Kaì ˙nelábete t|n skhn|n toû Molóx, kaì tò
ƒstron toû yeoû ømôn ^Remfán, toùw túpouw o¬w \poi}sate Refán
proskuneîn a[toîw: kaì metoikiô ømâw \pékeina Babulônow.

44
^H skhn| toû marturíou ‘n toîw patrásin =môn \n t_ \r}m~,
kayWw dietájato ` lalôn t! Mvs_, poiêsai a[t|n katà tòn
túpon $on e^ vrákei. 45 $Hn kaì e†s}gagon diadejámenoi o¥
7.32 Mvsêw ♦ Mvüsêw 7.38 lógon ♦ lógia

7.33 \n ♦ \f' 7.39 ˙ll' ♦ ˙llà
7.34 ˙postelô ♦ ˙posteílv 7.39 t_ kardíŸ ♦ \n taîw kardíaiw
7.35 Mvsên ♦ Mvüsên 7.40 Mvsêw ♦ Mvüsêw
7.35 yeòw ♦ yeòw ˆkaì˜ 7.40 gégonen ♦ \géneto

7.35 ˙pésteilen \n ♦ ˙péstalken sùn 7.42 tessarákonta ♦ tesserákonta
7.36 tessarákonta ♦ tesserákonta 7.43 ømôn ^Remfán ♦ ˆømôn˜ ^Raifán
7.37 Mvsêw ` e†pWn ♦ Mvüsêw ` eÊpaw 7.44 Mvs_ ♦ Mvüs_
7.37 kúriow ` yeòw =môn ♦ ` yeòw
265
OVU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVU
patérew =môn metà &Ihsoû \n t_ katasxései tôn \ynôn, @n

\jôsen ` yeòw ˙pò prosQpou tôn patérvn =môn, £vw tôn
=merôn Dauíd: 46 $o w e˚ren xárin \nQpion toû yeo û , kaì
&+ t}sato eøreîn sk}nvma t! ye! &IakQb. 47 Solomôn dè
Œkodómhsen a[t! oÂkon. 48 &A l l ' o[x ` %u cistow \n
xeiropoi}toiw naoîw katoikeî, kayWw ` prof}thw légei, 49 Ô
o[ranów moi yrónow, = dè gê øpopódion tôn podôn mou: poîon
oÂkon o†kodom}seté moi; légei kúriow: (h tíw tópow têw
katapaúseQw mou; 50 O[xì = xeír mou \poíhsen taûta pánta;
51
Sklhrotráxhloi kaì ˙perítmhtoi t_ kardíŸ kaì toîw
&
vsín, ømeîw ˙eì t! pneúmati t! a^gí~ ˙ntipíptete: qw o¥ patérew
ømôn, kaì ømeîw. 52 Tína tôn profhtôn o[k \dívjan o¥ patérew
ømôn; Kaì ˙pékteinan toùw prokataggeílantaw perì têw
\leúsevw toû dikaíou, o˚ nûn ømeîw prodótai kaì foneîw
gegénhsye: 53 o®tinew \lábete tòn nómon e†w diatagàw ˙ggélvn,
kaì o[k \fulájate.
54
&Akoúontew dè taûta, diepríonto taîw kardíaiw a[tôn,
kaì ¡bruxon toùw •dóntaw \p' a[tón. 55 Ûpárxvn dè pl}rhw
pneúmatow a^gíou, ˙tenísaw e†w tòn o[ranón, eÂden dójan yeoû,
kaì &Ihsoûn e^ stôta \k dejiôn toû yeoû, 56 kaì eÂpen, &Idoú,
yev r ô toùw o[ranoùw ˙ne~gménouw, kaì tòn u¥òn toû
˙nyrQpou \k dejiôn e^stôta toû yeoû. 57 Krájantew dè fvn_
megál+, sunésxon tà „ta a[tôn, kaì v % rmhsan `moyumadòn \p'
58
a[tón: kaì \kbalóntew ¡jv têw pólevw, \liyobóloun: kaì o¥
márturew ˙péyen t o tà ¥mátia parà toùw pódaw neaníou
kalouménou Saúlou. 59 Kaì \liyobóloun tòn Stéfanon,
\pikaloúmenon kaì légonta, Kúrie &Ihsoû, déjai tò pneûmá
mou. 60 Yeìw dè tà gónata, ¡krajen fvn_ megál+, Kúrie, m|
st}s+w a[toîw t|n a^ martían taúthn. Kaì toûto e†pWn
\koim}yh.
7.46 ye! ♦ oÊk~ 7.56 ˙ne~gménouw ♦ dihnoigménouw

7.47 Œkodómhsen ♦ o†kodómhsen 7.58 parà ♦ a[tôn parà

7.48 naoîw ♦ — 7.60 t|n a^martían taúthn ♦ taúthn
7.51 t_ kardíŸ ♦ kardíaiw t|n a^martían
7.52 gegénhsye ♦ \génesye
266
OVV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ OVV
8 Saûlow dè ‘n suneudokôn t_ ˙nairései a[toû. &Egéneto

dè \n \keín+ t_ =mérŸ divgmòw mégaw \pì t|n \kklhsían
t|n \n Îerosolúmoiw: pántew dè diespárhsan katà tàw xQraw
têw &Ioudaíaw kaì Samareíaw, pl|n tôn ˙postólvn.
2
Sunekómis a n dè tòn Stéfanon ƒndrew e[labeîw, kaì
\poi}santo kopetòn mégan \p' a[t!. 3 Saûlow dè \lumaíneto
t|n \kklhsían, katà toùw oÊkouw e†sporeuómenow, súrvn te
ƒndraw kaì gunaîkaw paredídou e†w fulak}n.
4
O¥ mèn o{n diasparéntew diêlyon, e[aggelizómenoi tòn
lógon. 5 Fílippow dè katelyWn e†w pólin têw Samareíaw,
\k}russen a[toîw tòn xristón. 6 Proseîxón te o¥ ªxloi toîw
legoménoiw øpò toû Filíppou `moyumadón, \n t! ˙koúein
a[toùw kaì blépein tà shmeîa $a \poíei. 7 Pollôn gàr tôn
\xóntvn pneúmata ˙káyarta, boônta fvn_ megál+ \j}rxeto:
polloì dè paraleluménoi kaì xvloì \yerapeúyhsan. 8 Kaì
\géneto xarà megálh \n t_ pólei \keín+.
9
&A n | r dé tiw •nómati Símvn proüpêrxen \n t_ pólei
mageúvn kaì \jistôn tò ¡ynow têw Samareíaw, légvn eÂnaí tina
eâutòn mégan: 10 > proseîxon ˙pò mikroû £vw megálou,
légontew, O ˚tów \stin = dúnamiw toû yeo û = meg á l h .
11
Proseîxon dè a[t!, dià tò ¥kan! xrón~ taîw mageíaiw
\jestakénai a[toúw. 12 %O te dè \písteusan t! Filípp~
e[aggelizomén~ tà perì têw basileíaw toû yeoû kaì toû
•nómatow &Ihsoû xristoû, \baptízonto ƒndrew te kaì gunaîkew.
13
Ô dè Símvn kaì a[tòw \písteusen, kaì baptisyeì w ‘n
proskarterôn t! Filípp~: yevrôn te dunámeiw kaì shmeîa
ginómena, \jístato.
14
&Akoúsantew dè o¥ \n Îerosolúmoiw ˙póstoloi –ti
dédektai = Samáreia tòn lógon toû yeoû, ˙pésteilan pròw
a[toùw tòn Pétron kaì &Ivánnhn: 15 o®tinew katabántew
proshújant o perì a[tôn, –pvw lábvsin pneûma ßgion:
8.2 \poi}santo ♦ \poíhsan 8.10 ˙pò ♦ pántew ˙pò

8.5 pólin ♦ ˆt|n˜ pólin 8.10 megálh ♦ kalouménh megálh
8.6 te ♦ dè 8.12 tà ♦ —
8.7 Pollôn ♦ Polloì 8.13 dunámeiw kaì shmeîa ginómena ♦
8.7 \j}rxeto ♦ \j}rxonto shmeîa kaì dunámeiw megálaw

8.8 Kaì \géneto xarà megálh ♦ ginoménaw
&Egéneto dè poll| xarà 8.14 tòn Pétron ♦ Pétron
8.9 \jistôn ♦ \jistánvn
267
PMM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMM
16
o·pv gàr ‘n \p' o[denì a[tôn \pipeptvków, mónon dè
bebaptisménoi øpêrxon e†w tò ªnoma toû xristoû &Ihsoû.
17
Tóte \petíyoun tàw xeîraw \p' a[toúw, kaì \lámbanon
pneûma ßgion. 18 Yeasámenow dè ` Símvn –ti dià têw \piyésevw
tôn xei r ô n tôn ˙postólvn dídotai tò pneûma tò ßgion,
pros } n eg k en a[toîw xr}mata, 19 légvn, Dóte k˙moì t|n
\jousían taúthn, ®na > \àn \piyô tàw xeîraw, lambán+ pneûma
ßgion. 20 Pétrow dè eÂpen pròw a[tón, Tò ˙rgúrión sou sùn soì
eÊh e†w ˙pQleian, –ti t|n dvreàn toû yeoû \nómisaw dià
xrhmátvn ktâsyai. 21 O[k ¡stin soi merìw o[dè klêrow \n t!
lóg~ toút~. ^H gàr kardía sou o[k ¡stin e[yeîa \nQpion toû
yeoû. 22 Metanóhson o{n ˙pò têw kakíaw sou taúthw, kaì
de}yhti toû yeoû, e† ƒra ˙fey}setaí soi = \pínoia têw kardíaw
sou. 23 E†w gàr xol|n pikríaw kaì súndesmon ˙dikíaw `rô se
ªnta. 24 &Apokriyeìw dè ` Símvn eÂpen, De}yhte ømeîw øpèr \moû
pròw tòn kúrion, –pvw mhdèn \pély+ \p' \mè @n e†r}kate.
25
O¥ mèn o{n diamarturámenoi kaì lal}santew tòn lógon
toû kuríou, øpéstrecan e†w Îerousal}m, polláw te kQmaw
tôn Samareitôn e[hggelísanto.
26
*Aggelow dè kuríou \lálhsen pròw Fílippon, légvn,
&Anásthyi kaì poreúou katà meshmbrían \pì t|n `dòn t|n
katabaínousan ˙pò Îerousal|m e†w Gázan: a%uth \stìn
¡rhmow. 27 Kaì ˙nastàw \poreúyh: kaì †doú, ˙n|r A†yíoc
e[noûxow dunásthw Kandákhw têw basilísshw A†yiópvn, $ow ‘n
\pì páshw têw gázhw a[têw, $ow \lhlúyei proskun}svn e†w
Îerousal}m, 28 ‘n te øpostréfvn kaì kay}menow \pì toû
ßrmatow a[toû, kaì ˙negínvsken tòn prof}thn &Hsafian.
29
EÂpen dè tò pneûma t! Filípp~, Próselye kaì koll}yhti t!
ßrmati toút~. 30 ProsdramWn dè ` Fílippow ækousen a[toû
˙naginQskontow tòn prof}thn &Hsafian, kaì eÂpen, )Ará ge
ginQsk ei w $a ˙naginQskeiw; 31 Ô dè eÂpen, Pôw gàr ©n
dunaímhn, \àn m} tiw `dhg}s+ me; Parekálesén te tòn
8.16 o·pv ♦ o[dépv øpéstrefon e†w Îerosóluma

8.16 xristoû ♦ kuríou 8.25 Samareitôn e[hggelísanto ♦
8.17 \petíyoun ♦ \petíyesan Samaritôn e[hggelízonto
8.18 Yeasámenow ♦ &IdWn 8.27 têw basilísshw ♦ basilísshw

8.18 tò ßgion ♦ — 8.30 tòn prof}thn &Hsafian ♦ &Hsafian
8.21 \nQpion ♦ ¡nanti tòn prof}thn
8.22 yeoû ♦ kuríou 8.31 `dhg}s+ ♦ `dhg}sei
8.25 øpéstrecan e†w Îerousal}m ♦
268
PMN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMN
Fílippon ˙nabánta kayísai sùn a[t!. 32 ^H dè periox| têw

grafêw ÷n ˙negínvsken ‘n a%uth, ^Vw próbaton \pì sfag|n
æxyh, kaì qw ˙mnòw \nantíon toû keírontow a[tòn ƒfvnow,
o%utvw o[k ˙noígei tò stóma a[toû. 33 &En t_ tapeinQsei a[toû
= krísiw a[toû æryh, t|n dè geneàn a[toû tíw dihg}setai; %Oti
aÊretai ˙pò têw gêw = zv| a[toû. 34 &Apokriyeìw dè ` e[noûxow
t! Filípp~ eÂpen, Déomaí sou, perì tínow ` prof}thw légei
toûto; Perì e^ autoû, (h perì e^ térou tinów; 35 &Anoíjaw dè `
Fílippow tò stóma a[toû, kaì ˙rjámenow ˙pò têw grafêw
taúthw, e[hggelísato a[t! tòn &Ihsoûn. 36 ^Vw dè \poreúonto
katà t|n `dón, ‘lyon \pí ti %udvr: kaí fhsin ` e[noûxow, &Idoú,
%udvr: tí kvlúei me baptisyênai; 37 38 Kaì \kéleusen stênai
tò ßrma: kaì katébhsan ˙mfóteroi e†w tò %udvr, – te Fílippow
kaì ` e[noûxow: kaì \báptisen a[tón. 39 %O te dè ˙nébhsan \k
toû %udatow, pneûma kuríou %hrpasen tòn Fílippon: kaì o[k
eÂden a[tòn o[kéti ` e[noûxow, \poreúeto gàr t|n `dòn a[toû
xaírvn. 40 Fílippow dè eøréyh e†w *Azvton: kaì dierxómenow
e[hggelízeto tàw póleiw pásaw, £vw toû \lyeîn a[tòn e†w
Kaisáreian.
9 Ô dè Saûlow ¡ti \mpnévn ˙peilêw kaì fónou e†w toùw

mayhtàw toû kuríou, proselyWn t! ˙rxiereî, 2 &+t}sato
par' a[toû \pistolàw e†w Damaskòn pròw tàw sunagvgáw, –pvw
\á n tinaw e%u r+ têw `doû ªntaw ƒndraw te kaì gunaîkaw,
dedeménouw ˙gág+ e†w Îerousal}m. 3 &En dè t! poreúesyai,
\g én et o a[tòn \ggízein t_ Damask!: kaì \jaífnhw
peri}stracen a[tòn fôw ˙pò toû o[ranoû: 4 kaì pesWn \pì
t|n gên, ækousen fvn|n légousan a[t!, Saoúl, Saoúl, tí me
diQkeiw; 5 EÂpen dé, Tíw eÂ, kúrie; Ô dè kúriow eÂpen, &EgQ e†mi
&Ihsoûw $on sù diQkeiw: 6 ˙llà ˙násthyi kaì eÊselye e†w t|n
pólin, kaì lalhy}setaí soi tí se deî poieîn. 7 O¥ dè ƒndrew o¥
sunodeúontew a[t! e¥st}keisan \neoí, ˙koúontew mèn têw \nneoí
fvnêw, mhdéna dè yevroûntew. 8 &Hgéryh dè ` Saûlow ˙pò têw

gêw: ˙ne~gménvn te tôn •fyalmôn a[toû, o[déna ¡blepen,
8.32 keírontow ♦ keírantow 9.5 kúriow eÂpen ♦ —

8.33 a[toû = ♦ â[toû˜ = 9.6 tí ♦ – tí

8.33 dè ♦ — 9.8 ` ♦—
9.3 kaì \jaífnhw peri}stracen 9.8 te ♦ dè
a[tòn fôw ˙pò ♦ \jaífnhw te 9.8 o[déna ♦ o[dèn
a[tòn peri}stracen fôw \k
269
PMO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMO
xeiragvgoûntew dè a[tòn e†s}gagon e†w Damaskón. 9 Kaì ‘n

=méraw treîw m| blépvn, kaì o[k ¡fagen o[dè ¡pien.
10
)Hn dé tiw mayht|w \n Damask! •nómati &Ananíaw, kaì
eÂpen pròw a[tòn ` kúriow \n `rámati, &Ananía. Ô dè eÂpen,
&I d o ù \g Q , kúrie. 11 Ô dè kúriow pròw a[tón, &Anastàw
poreúyhti \pì t|n ]úmhn t|n kalouménhn E[yeî a n , kaì
z}thson \n o†kíŸ &Ioúda Saûlon •nómati, Tarséa: †doù gàr
proseúxetai, 12 kaì eÂden \n `rámati ƒndra •nómati &Ananían
e† s el yó n t a kaì \piyén t a a[t! xeî r a , –pvw ˙nabléc+.
13
&Apekríyh dè &Ananíaw, Kúrie, ˙k}koa ˙pò pollôn perì toû
˙ndròw toútou, –sa kakà \poíhsen toîw a^ gíoiw sou \n
Îerousal}m: 14 kaì @de ¡xei \jousían parà tôn ˙rxierévn,
dêsai pántaw toùw \pikalouménouw tò ªnomá sou. 15 EÂpen dè
pròw a[tòn ` kúriow, Poreúou, –ti skeûow \klogêw moi \stìn
o˚tow, toû bastásai tò ªnomá mou \nQpion \yn ô n kaì
basilévn, u¥ôn te &Isra}l: 16 \gW gàr øpodeíjv a[t! –sa deî
a[tòn øpèr toû •nómatów mou payeîn. 17 &Apêlyen dè &Ananíaw
kaì e†sêlyen e†w t|n o†kían, kaì \piyeìw \p' a[tòn tàw xeîraw
eÂpen, Saoùl ˙delfé, ` kúriow ˙péstalkén me, ` •fyeíw soi \n
t_ `d! " ærxou, –pvw ˙nabléc+w kaì plhsy_w pneúmatow
a^gíou. 18 Kaì e[yévw ˙pépeson ˙pò tôn •fyalmôn a[toû qseì
te paraxrêma, lepídew, ˙néblecén te kaì ˙nastàw \baptísyh, 19 kaì labWn
kaì
trof|n \nísxusen.
&E g én et o dè ` Saûlow metà tôn \n Damask! mayhtôn
=méraw tináw. 20 Kaì e[yévw \n taîw sunagvgaîw \k}russen tòn
xristón, –ti o˚tów \stin ` u¥òw toû yeoû. 21 &Ejístanto dè
pántew o¥ ˙koúontew kaì ¡legon, O[x o˚tów \stin ` pory}saw \n
Îerousal|m toùw \pikalouménouw tò ªnoma toûto, kaì @de e†w
toûto \l}luyen ®na dedeménouw a[toùw ˙gág+ \p ì toùw
˙rxiereîw; 22 Saûlow dè mâllon \nedunamoûto, kaì sunéxunen
9.10 ` kúriow \n `rámati ♦ \n `rámati 9.17 me ♦ me &Ihsoûw

` kúriow 9.18 ˙pépeson ˙pò tôn •fyalmôn
9.12 \n `rámati ƒndra •nómati a[toû qseì ♦ ˙pépesan a[toû
&Ananían ♦ ƒndra ˆ\n `rámati˜ ˙pò tôn •fyalmôn qw
Ânanían •nómati 9.19 ` Saûlow ♦ —
9.12 xeîra ♦ ˆtàw˜ xeîraw 9.20 xristón ♦ &Ihsoûn
9.13 ˙k}koa ♦ ækousa 9.21 \n Îerousal|m ♦ e†w

9.13 \poíhsen toîw a^gíoiw sou ♦ toîw &Ierousal|m
a^gíoiw sou \poíhsen 9.21 \l}luyen ♦ \lhlúyei
9.15 moi \stìn ♦ \stín moi 9.22 sunéxunen toùw ♦ sunéxunnen
9.15 kaì ♦ te kaì ˆtoùw˜
270
PMP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMP
toùw &Ioudaíouw toùw katoikoûntaw \n Damask!, sumbibázvn

–ti o˚tów \stin ` xristów.
23
^Vw dè \plhroûnto =mérai ¥kanaí, sunebouleúsanto o¥
&Ioudaîoi ˙neleîn a[tón: 24 \gnQsyh dè t! Saúl~ = \piboul|
a[tôn. Paret}roun te tàw púlaw =méraw te kaì nuktów, –pvw
a[tòn ˙nélvsin: 25 labóntew dè a[tòn o¥ mayhtaì nuktów,
kayêkan dià toû teíxouw, xalásantew \n spurídi.
26
Paragenómenow dè ` Saûlow \n Îerousal}m, \peirâto
kollâsyai toîw mayhtaîw: kaì pántew \foboûnto a[tón, m|
pisteúontew –ti \stìn mayht}w. 27 Barnábaw dè \pilabómenow
a[tòn ægagen pròw toùw ˙postólouw, kaì dihg}sato a[toîw pôw
\n t_ `d! eÂden tòn kúrion, kaì –ti \lálhsen a[t!, kaì pôw \n
Damask! \parrhsiásato \n t! •nómati toû &Ihsoû. 28 Kaì ‘n
met' a[tôn e† s p o r eu ó m en o w e† w Î er o u s a l } m , kaì e†sporeuómenow
kaì
parrhsiazómenow \n t! •nómati toû kuríou &Ihsoû, 29 \lálei \kporeuómenow
\n
te kaì sunez}tei pròw toùw Êllhnistáw: o¥ dè \pexeíroun
a[tòn ˙neleîn. 30 &Epignóntew dè o¥ ˙delfoì kat}gagon a[tòn
e†w Kaisáreian, kaì \japésteilan a[tòn e†w Tarsón. 31 A¥ mèn
o{n \kklhsíai kay' –lhw têw &Ioudaíaw kaì Galilaíaw kaì
Samareíaw eÂxon e†r}nhn o†kodomoúmenai, kaì poreuómenai t!
fób~ toû kuríou kaì t_ parakl}sei toû a^ gíou pneúmatow
\plhyúnonto.
32
&Egéneto dè Pétron dierxómenon dià pántvn katelyeîn
kaì pròw toùw a^gíouw toùw katoikoûntaw Lúddan. 33 E˚ren dè
\k eî ƒnyrvpón tina A†néan •nómati, \j \tôn •ktW
katakeímenon \pì krabbát~, $ow ‘n paraleluménow. 34 Kaì krabbátou
eÂpen a[t! ` Pétrow, A†néa, †âtaí se &Ihsoûw ` xristów:

˙násthyi kaì strôson seaut!. Kaì e[yévw ˙nésth. 35 Kaì
9.24 Paret}roun te ♦ Parethroûnto 9.28 &Ihsoû ♦ —

dè kaì 9.29 a[tòn ˙neleîn ♦ ˙neleîn a[tón
9.25 a[tòn o¥ mayhtaì ♦ o¥ mayhtaì 9.31 A¥ mèn o{n \kklhsíai ♦ ^H mèn
a[toû o{n \kklhsía
9.25 kayêkan dià toû teíxouw ♦ dià 9.31 eÂxon e†r}nhn o†kodomoúmenai
toû teíxouw kayêkan a[tòn kaì poreuómenai ♦ eÂxen e†r}nhn
9.26 ` Saûlow \n Îerousal}m o†kodomouménh kaì poreuoménh
\peirâto ♦ e†w &Ierousal|m 9.31 \plhyúnonto ♦ \plhyúneto
\peírazen 9.32 Lúddan ♦ Lúdda
9.28 e†w ♦ kaì \kporeuómenow e†w 9.33 A†néan •nómati ♦ •nómati A†néan
9.28 kaì parrhsiazómenow ♦ 9.33 krabbát~ ♦ krabáttou
parrhsiazómenow 9.34 ` xristów ♦ xristów
271
PMQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMQ
eÂ d o n a[tòn pántew o¥ katoikoûntew Lúddan kaì tòn

&Assárvna, o®tinew \péstrecan \pì tòn kúrion.
36
&E n &I ó p p + dé tiw ‘n may}tria •nómati Tabhyá, ÷
diermhneuoménh légetai Dorkáw: a%uth ‘n pl}rhw ˙gayôn
¡rgvn kaì \lehmosunôn @n \poíei. 37 &Egéneto dè \n taîw
=méraiw \keínaiw ˙syen}sasan a[t|n ˙poyaneîn: loúsantew
dè a[t|n ¡yhkan \n øperœ~. 38 &Eggùw dè o·shw Lúddhw t_
&Iópp+, o¥ mayhtaì ˙koúsantew –ti Pétrow \stìn \n a[t_,
˙pésteilan pròw a[tón, parakaloûntew m| •knêsai dielyeîn
£v w a[tôn. 39 &A n a s t à w dè Pétrow sunêlyen a[toîw: $o n
paragenómenon ˙n}gagon e†w tò øper!on, kaì parésthsan
a[t! pâsai a¥ xêrai klaíousai kaì \pideiknúmenai xitônaw
kaì ¥mátia –sa \poíei met' a[tôn o{sa = Dorkáw. 40 &EkbalWn
dè ¡jv pántaw ` Pétrow yeìw tà gónata proshújato: kaì
\pistrécaw pròw tò sôma, eÂpen, Tabhyá, ˙násthyi. ^H dè
ænoijen toùw •fyalmoùw a[têw: kaì †doûsa tòn Pétron,
˙nekáyisen. 41 Doùw dè a[t_ xeî r a , ˙nésthsen a[t}n:
fvn}saw dè toùw a^ gíouw kaì tàw x}raw, parésthsen a[t|n
zôsan. 42 Gnvstòn dè \géneto kay' –lhw têw &Iópphw, kaì
polloì \písteusan \pì tòn kúrion. 43 &Egéneto dè =méraw
¥kanàw meînai a[tòn \n &Iópp+ pará tini Símvni burseî.
10
2
&An|r dé tiw ‘n \n KaisareíŸ •nómati Korn}liow,
e^katontárxhw \k speírhw têw kalouménhw &Italikêw,
e[seb|w kaì foboúmenow tòn yeòn sùn pantì t! oÊk~ a[toû,
poiôn te \lehmosúnaw pollàw t! la!, kaì deómenow toû yeoû
\nnáthn dià pantów. 3 EÂden \n `rámati fanerôw, qseì v % ran \náthn
têw =méraw, ƒggelon toû yeoû e†selyónta pròw a[tón, kaì
e†pónta a[t!, Korn}lie. 4 Ô dè ˙tenísaw a[t! kaì ¡mfobow
genómenow eÂpen, Tí \stin, kúrie; EÂpen dè a[t!, A¥ proseuxaí
sou kaì a¥ \lehmosúnai sou ˙nébhsan e†w mnhmósunon
9.35 eÂdon ♦ eÂdan 9.38 a[tôn ♦ =môn

9.35 Lúddan kaì tòn &Assárvna ♦ 9.40 yeìw ♦ kaì yeìw
Lúdda kaì tòn Sarôna 9.40 Tabhyá ♦ Tabiyá
9.36 Tabhyá ♦ Tabiyá 9.42 polloì \písteusan ♦ \písteusan
9.36 ˙gayôn ¡rgvn ♦ ¡rgvn ˙gayôn polloì
9.37 a[t|n ¡yhkan ♦ ¡yhkan â[t|n˜ 9.43 a[tòn ♦ —
9.38 Lúddhw ♦ Lúddaw 10.1 ‘n ♦ —

9.38 pròw ♦ dúo ƒndraw pròw 10.2 te ♦ —
9.38 •knêsai ♦ •kn}s+w %
10.3 vran %
♦ perì vran
272
PMR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMR
\nQpion toû yeoû. 5 Kaì nûn pémcon e†w &Iópphn ƒndraw, kaì
metápemcai Símvna tòn \pikaloúmenon Pétron: 6 o˚tow $ow \pikaleîtai
Pétrow
jenízetai pará tini Símvni burseî, > \stin o†kía parà
yálassan: 7 qw dè ˙pêlyen ` ƒggelow ` lalôn t! Kornhlí~,
fvn}saw dúo tôn o†ketôn a[toû, kaì stratiQthn e[sebê tôn
proskarteroúntvn a[t!, 8 kaì \jhghsámenow a[toîw ßpanta,
˙pésteilen a[toùw e†w t|n &Iópphn.
9
T_ dè \paúrion, `doiporoúntvn \keínvn kaì t_ pólei
\ggizóntvn, ˙nébh Pétrow \pì tò dôma proseújasyai, perì
% ran £kthn: 10 \géneto dè próspeinow, kaì æyelen geúsasyai:
v
paraskeuazóntvn dè \keínvn, \pépesen \p' a[tòn ¡kstasiw,
11
kaì yevreî tòn o[ranòn ˙ne~gménon, kaì katabaînon \p'
a[tòn skeûów ti qw •yónhn megálhn, téssarsin ˙rxaîw
dedeménon, kaì kayiémenon \pì têw gêw: 12 \n > øpêrxen pánta
tà tetrápoda têw gêw kaì tà yhría kaì tà e^rpetà kaì tà
peteinà toû o[ranoû. 13 Kaì \géneto fvn| pròw a[tón,
&Anastáw, Pétre, yûson kaì fáge. 14 Ô dè Pétrow eÂpen,
Mhdamôw, kúrie: –ti o[dépote ¡fagon pân koinòn (h
˙káyarton. 15 Kaì fvn| pálin \k deutérou pròw a[tón, $A `
yeòw \kayárisen, sù m| koínou. 16 Toûto dè \géneto \pì tríw:
kaì pálin ˙nel}fyh tò skeûow e†w tòn o[ranón.
17
^Vw dè \n eâut! dihpórei ` Pétrow tí ©n eÊh tò –rama $o
eÂden, kaì †doú, o¥ ƒndrew o¥ ˙pestalménoi ˙pò toû Kornhlíou,
diervt}santew t|n o†kían Símvnow, \pésthsan \pì tòn
pulôna, 18 kaì fvn}santew \punyánonto e† Símvn, `
\pikaloúmenow Pétrow, \nyáde jenízetai. 19 Toû dè Pétrou
dienyumouménou perì toû `rámatow, eÂpen a[t! tò pneûma,
&Idoú, ƒndrew zhtoûsín se. 20 &Allà ˙nastàw katábhyi, kaì
poreúou sùn a[toîw, mhdèn diakrinómenow: dióti \gW
10.4 \nQpion ♦ ¡mprosyen 10.12 têw gêw kaì tà yhría kaì tà

10.5 e†w &Iópphn ƒndraw ♦ ƒndraw e†w e^rpetà kaì tà ♦ kaì e^rpetà têw
&Iópphn gêw kaì
10.5 tòn \pikaloúmenon Pétron ♦ tina 10.14 (h ♦ kaì
$ow \pikaleîtai Pétrow 10.16 pálin ˙nel}fyh ♦ e[yùw
10.7 t! Kornhlí~ ♦ a[t! ˙nel}mfyh
10.7 a[toû ♦ — 10.17 kaì ♦ —
10.8 a[toîw ßpanta ♦ ßpanta a[toîw 10.17 ˙pò ♦ øpò
10.10 \keínvn \pépesen ♦ a[tôn 10.17 Símvnow ♦ toû Símvnow

\géneto 10.19 a[t! ♦ â[t!˜
10.11 \p' a[tòn ♦ — 10.19 zhtoûsín ♦ treîw zhtoûntéw
10.11 dedeménon kaì ♦ — 10.20 dióti ♦ –ti
273
PMS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMS
˙péstalka a[toúw. 21 Katabàw dè Pétrow pròw toùw ƒndraw

eÂpen, &Idoú, \gQ e†mi $on zhteîte: tíw = a†tía di' ÷n páreste;
22
O¥ dè eÂpon, Korn}liow e^ katontárxhw, ˙n|r díkaiow kaì
foboúmenow tòn yeón, marturoúmenów te øpò –lou toû ¡ynouw
tôn &Ioudaívn, \xr h m a t í s yh øpò ˙ggélou a^ gíou
metapémcasyaí se e†w tòn oÂkon a[toû, kaì ˙koûsai ]}mata
parà soû. 23 E†skalesámenow o{n a[toùw \jénisen.
T_ dè \paúrion ` Pétrow \jêlyen sùn a[toîw, kaí tinew tôn
˙delfôn tôn ˙pò &Iópphw sunêlyon a[t!. 24 Kaì t_ \paúrion
e†sêlyon e†w t|n Kaisáreian. Ô dè Korn}liow ‘n prosdokôn
a[toúw, sugkalesámenow toùw suggeneîw a[toû kaì toùw
˙nagkaíouw fílouw. 25 ^V w dè \géneto toû e†selyeî n tòn
Pétron, sunant}saw a[t! ` Korn}liow, pesWn \pì toùw pódaw,
prosekúnhsen. 26 Ô dè Pét r o w a[tòn ægeiren lég v n ,
&Anásthyi: k˙gW a[tòw ƒnyrvpów e†mi. 27 Kaì sunomilôn a[t!
e†sêlyen, kaì eørískei sunelhluyótaw polloúw, 28 ¡fh te pròw
a[toúw, Ûmeîw \pístasye qw ˙yémitón \stin ˙ndrì &Ioudaí~
kollâsyai (h prosérxesyai ˙llofúl~: kaì \moì ` yeòw ¡deijen
mhdéna koinòn (h ˙káyarton légein ƒnyrvpon: 29 diò kaì
˙nantirr}tvw ‘lyon metapemfyeíw. Punyánomai o{n, tíni
lóg~ metepémcasyé me. 30 Kaì ` Korn}liow ¡fh, &Apò tetárthw
=méraw méxri taúthw têw v % raw æmhn nhsteúvn, kaì t|n \náthn
v% ran proseuxómenow \n t! oÊk~ mou: kaì †doú, ˙n|r ¡sth
\n Q p i ó n mou \n \syêti lamprÅ, 31 kaí fhsin, Korn}lie,
e† s h k o ú s yh sou = proseux}, kaì a¥ \lehmosúnai sou
\mn}syhsan \nQpion toû yeoû. 32 Pémcon o{n e†w &Iópphn, kaì
metakálesai Símvna $ow \pikaleîtai Pétrow: o˚tow jenízetai
\n o†kíŸ Símvnow bursévw parà yálassan: $ow paragenómenow
lal}sei soi. 33 &Ejautêw o{n ¡pemca prów se: sú te kalôw
\poíhsaw paragenómenow. Nûn o{n pántew =meîw \nQpion toû
yeoû páresmen ˙koûsai pánta tà prostetagména soi øpò toû
yeoû. 34 &Anoíjaw dè Pétrow tò stóma eÂpen,
10.22 eÂpon ♦ eÂpan 10.28 kaì \moì ♦ k˙moì

10.23 ` Pétrow ♦ ˙nastàw 10.30 nhsteúvn kaì ♦ —
10.24 Kaì t_ \paúrion e†sêlyon ♦ T_ 10.30 %
vran ♦—
dè \paúrion e†sêlyen 10.32 $ow paragenómenow lal}sei soi ♦

10.26 a[tòn ægeiren ♦ ægeiren a[tòn —
10.26 k˙gW ♦ kaì \gW 10.33 øpò toû yeoû ♦ øpò toû kuríou
274
PMT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMT
&E p ' ˙lhyeí a w katalambánomai –ti o[k ¡stin

prosvpol}pthw ` yeów: 35 ˙ll' \n pantì ¡ynei ` foboúmenow
a[tòn kaì \rgazómenow dikaiosúnhn, dektòw a[t! \stin.
36
Tòn lógon $o n ˙pésteilen toîw u¥oîw &Isra}l,
e[aggelizómenow e†r}nhn dià &Ihsoû xristoû — o˚tów \stin
pántvn kúriow — 37 ømeîw oÊdate, tò genómenon ]êma kay' –lhw
têw &Ioudaíaw, ˙rjámenon ˙pò têw Galilaíaw, met à tò
báptisma $o \k}rujen &Ivánnhw: 38 &Ihsoûn tòn ˙pò Nazarét,
qw ¡xrisen a[tòn ` yeòw pneúmati a^gí~ kaì dunámei, $ow diêlyen
e[ergetôn kaì †Qmenow pántaw toùw katadunasteuoménouw øpò
toû diabólou, –ti ` yeòw ‘n met' a[toû. 39 Kaì =meîw \smen
márturew pántvn @n \poíhsen ¡n te t_ xQrŸ tôn &Ioudaívn kaì
\n Îerousal}m: $on kaì ˙neîlon kremásantew \pì júlou.
40
Toûton ` yeòw ægeiren t_ trít+ =mérŸ, kaì ¡dvken a[tòn
\mfanê genésyai, 41 o[ pantì t! la!, ˙llà mártusin toîw
prokexeirotonhménoiw øpò toû yeoû, =mîn, o®tinew sunefágomen
kaì sunepíomen a[t! metà tò ˙nastênai a[tòn \k nekrôn.
42
Kaì par}ggeilen =mîn khrújai t! la!, kaì diamartúrasyai
–ti a[tów \stin ` qrisménow øpò toû yeoû krit|w zQntvn kaì
nekrôn. 43 Toút~ pántew o¥ profêtai marturoûsin, ƒfesin
a^ martiôn labeîn dià toû •nómatow a[toû pánta tòn
pisteúonta e†w a[tón.
44
*Eti laloûntow toû Pétrou tà ]}mata taûta, \pépesen
tò pneûma tò ßgion \pì pántaw toùw ˙koúontaw tòn lógon.
45
Kaì \jésthsan o¥ \k peritomêw pistoí, –soi sunêlyon t!
Pétr~, –ti kaì \pì tà ¡ynh = dvreà toû a^ gíou pneúmatow
\kkéxutai. 46 *Hkouon gàr a[tôn laloúntvn glQssaiw, kaì
megalunóntvn tòn yeón. Tóte ˙pekríyh ` Pétrow, 47 M}ti tò
%udvr kvlûsai dúnataí tiw, toû m| baptisyênai toútouw,
o®tinew tò pneûma tò ßgion ¡labon kayWw kaì =meîw;
10.34 prosvpol}pthw ♦ 10.39 ˙neîlon ♦ ˙neîlan

prosvpol}mpthw 10.40 t_ ♦ ˆ\n˜ t_
10.36 $on ♦ ˆ$on˜ 10.42 a[tów ♦ o˚tów
10.37 ˙rjámenon ♦ ˙rjámenow 10.45 sunêlyon ♦ sunêlyan
10.38 Nazarét ♦ Nazaréy 10.46 ` ♦—
10.39 \smen ♦ — 10.47 kvlûsai dúnataí ♦ dúnatai

10.39 \n Îerousal}m ♦ ˆ\n˜ kvlûsaí
&Ierousal}m 10.47 kayWw ♦ qw
275
PMU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMU
48
Prosétajén te a[toùw baptisyênai \n t! •nómati toû
kuríou. Tóte “rQthsan a[tòn \pimeînai =méraw tináw.
11 *Hkousan dè o¥ ˙póstoloi kaì o¥ ˙delfoì o¥ ªntew

katà t|n &Ioudaían –ti kaì tà ¡ynh \déjanto tòn lógon
toû yeoû. 2 Kaì –te ˙nébh Pétrow e†w Îerosóluma, diekrínonto
pròw a[tòn o¥ \k peritomêw, 3 légontew –ti Pròw ƒndraw
˙krobustían ¡xo n t a w e† s ê l yew, kaì sunéfagew a[toîw.
4
&Arjámenow dè ` Pétrow \jetíyeto a[toîw kayejêw légvn,
5
&EgW æmhn \n pólei &Iópp+ proseuxómenow, kaì eÂdon \n
\kstásei –rama, katabaînon skeûów ti, qw •yónhn megálhn
téssarsin ˙rxaîw kayieménhn \k toû o[ranoû, kaì ‘lyen ƒxri
\moû: 6 e†w ÷n ˙tenísaw katenóoun, kaì eÂdon tà tetrápoda têw
gêw kaì tà yhría kaì tà e^rpetà kaì tà peteinà toû o[ranoû.
7
*Hkousa dè fvnêw legoúshw moi, &Anastáw, Pétre, yûson kaì
fáge. 8 EÂpon dé, Mhdamôw, kúrie: –ti pân koinòn (h ˙káyarton
o[dépote e†sêlyen e†w tò stóma mou. 9 &Apekríyh dé moi fvn|
\k deutérou \k toû o[ranoû, $A ` yeòw \kayárisen, sù m|
koínou. 10 Toûto dè \géneto \pì tríw, kaì pálin ˙nespásyh
ßpanta e†w tòn o[ranón. 11 Kaì †doú, \jautêw treîw ƒndrew
\p és t h s a n \p ì t|n o†kían \n " æmhn, ˙pestalménoi ˙pò
Kaisareíaw prów me. 12 EÂpen dé moi tò pneûma sunelyeîn
a[toîw, mhdèn diakrinómenon. )Hlyon dè sùn \moì kaì o¥ ¢j
˙delfoì o˚toi, kaì e†s}lyomen e†w tòn oÂkon toû ˙ndrów:
13
˙p}ggeilén te =mîn pôw eÂden tòn ƒggelon \n t! oÊk~ a[toû
stayénta, kaì e†pónta a[t!, &Apósteilon e†w &Iópphn ƒndraw,
kaì metápemcai Símvna, tòn \pikaloúmenon Pétron, 14 $ow
lal}sei ]}mata prów se, \n o<w svy}s+ sù kaì pâw ` oÂków
sou. 15 &En dè t! ƒrjasyaí me laleîn, \pépesen tò pneûma tò
ßgion \p' a[toúw, v % sper kaì \f' =mâw \n ˙rx_. 16 &Emn}syhn dè
toû ]}matow kuríou, qw ¡legen, &Ivánnhw mèn \báptisen u % dati,
10.48 te ♦ dè 11.9 moi ♦ —

10.48 baptisyênai \n t! •nómati toû 11.10 pálin ˙nespásyh ♦ ˙nespásyh
kuríou ♦ \n t! •nómati &Ihsoû pálin
xristoû baptisyênai 11.11 æmhn ♦ ‘men
11.2 Kaì –te ♦ –te dè 11.12 moi tò pneûma ♦ tò pneûmá moi
11.2 Îerosóluma ♦ &Ierousal}m 11.12 diakrinómenon ♦ diakrínanta
11.3 Pròw ♦ E†sêlyew pròw 11.13 te ♦ dè

11.3 e†sêlyew ♦ — 11.13 tòn ƒggelon ♦ ˆtòn˜ ƒggelon
11.4 ` ♦ — 11.13 a[t! ♦ —
11.7 fvnêw ♦ kaì fvnêw 11.13 ƒndraw ♦ —
11.8 pân ♦ — 11.16 kuríou ♦ toû kuríou
276
PMV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PMV
ømeîw dè baptisy}sesye \n pneúmati a^gí~. 17 E† o{n t|n Êshn

dvreàn ¡dvken a[toîw ` yeòw qw kaì =mîn, pisteúsasin \pì tòn
kúrion &Ihsoûn xristón, \gW dè tíw æmhn dunatòw kvlûsai tòn
yeón; 18 &Akoúsantew dè taûta =súxasan, kaì \dójazon tòn
yeón, légontew, *Ara ge kaì toîw ¡ynesin ` yeòw t|n metánoian
¡dvken e†w zv}n.
19
O¥ mèn o{n diasparéntew ˙pò têw ylícevw têw genoménhw
\p ì Stefán~ diêlyon £vw Foiníkhw kaì Kúprou kaì
&A n t i o x e í a w , mhdenì laloûntew tòn lógon e† m| mónon
&Ioudaíoiw. 20 )Hsan dé tinew \j a[tôn ƒndrew Kúprioi kaì
Kurhnaîoi, o®tinew e†selyóntew e†w &Antióxeian, \láloun pròw
toùw Êllhnistáw, e[aggelizómenoi tòn kúrion &Ihsoûn. 21 Kaì
‘n xeìr kuríou met' a[tôn: polúw te ˙riymòw pisteúsaw
\péstrecen \pì tòn kúrion. 22 &Hkoúsyh dè ` lógow e†w tà „ta
têw \kklhsíaw têw \n Îerosolúmoiw perì a[tôn: kaì
\japésteilan Barnában dielyeîn £vw &Antioxeíaw: 23 $ow
paragenómenow kaì †dWn t|n xárin toû yeo û \xá r h , kaì
parekálei pántaw t_ proyései têw kardíaw prosménein t!
kurí~: 24 –ti ‘n ˙n|r ˙gayòw kaì pl}rhw pneúmatow a^gíou kaì
pístevw: kaì prosetéyh ªxlow ¥kanòw t! kurí~. 25 &Ejêlyen dè
e†w Tarsòn ` Barnábaw ˙nazhtêsai Saûlon, 26 kaì eørWn
ægagen a[tòn e†w &Antióxeian. &Egéneto dè a[toùw \niautòn
–lon sunaxyênai t_ \kklhsíŸ kaì didájai ªxlon ¥kanón,
xr h m a t í s a i te prQton \n &Antioxeí Ÿ toùw mayhtàw
Xristianoúw.
27
&En taútaiw dè taîw =méraiw katêlyon ˙pò Îerosolúmvn
profêtai e†w &Antióxeian. 28 &Anastàw dè e<w \j a[tôn •nómati
*Agabow, \s}manen dià toû pneúmatow limòn mégan méllein
¡sesyai \f' –lhn t|n o†kouménhn: –stiw kaì \géneto \pì
Klaudíou Kaísarow. 29 Tôn dè mayhtôn kayWw e[poreîtó tiw,
11.17 dè ♦ — 11.22 dielyeîn ♦ ˆdielyeîn˜

11.18 \dójazon ♦ \dójasan 11.23 toû ♦ ˆt|n˜ toû
11.18 *Ara ge ♦ *Ara 11.25 ` Barnábaw ♦ —
11.18 ¡dvken e†w zv}n ♦ e†w zv|n 11.26 a[tòn ♦ —
¡dvken 11.26 a[toùw ♦ a[toîw kaì
11.20 e†selyóntew ♦ \lyóntew 11.26 t_ ♦ \n t_
11.20 pròw ♦ kaì pròw 11.26 prQton ♦ prQtvw

11.21 pisteúsaw ♦ ` pisteúsaw 11.28 mégan ♦ megálhn
11.22 \n Îerosolúmoiw ♦ o·shw \n 11.28 –stiw kaì ♦ %htiw
&Ierousal|m 11.28 Kaísarow ♦ —
277
PNM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNM
% risan £kastow a[tôn e†w diakonían pémcai toîw katoikoûsin

v
\n t_ &IoudaíŸ ˙delfoîw: 30 $o kaì \poíhsan, ˙posteílantew
pròw toùw presbutérouw dià xeiròw Barnába kaì Saúlou.
12 Kat ' \k eînon dè tòn kair òn \p éb al en ^Hr œd hw `

basileùw tàw xeî r a w kakôsaí tinaw tôn ˙pò têw
\kklhsíaw. 2 &Aneîlen dè &Iákvbon tòn ˙delfòn &Ivánnou
maxaírŸ. 3 Kaì †dWn –ti ˙restón \stin toîw &Ioudaíoiw,
proséyeto sullabeîn kaì Pétron — ‘san dè a¥ =mérai tôn
˙zúmvn — 4 $on kaì piásaw ¡yeto e†w fulak}n, paradoùw
téssarsin tetradíoiw strativtôn fulássein a[tón,
boulómenow metà tò Pásxa ˙nagageîn a[tòn t! la!. 5 Ô mèn
o{n Pétrow \threîto \n t_ fulak_: proseux| dè ‘n \kten|w
ginoménh øpò têw \kklhsíaw pròw tòn yeòn øpèr a[toû. 6 %O te
dè ¡mellen a[tòn proágein ` ^Hrœdhw, t_ nuktì \keín+ ‘n `
Pétrow koimQmenow metajù dúo strativtôn, dedeménow
a^ lúsesin dusín: fúlakéw te prò têw yúraw \t}roun t|n
fulak}n. 7 Kaì †doú, ƒggelow kuríou \pésth, kaì fôw ¡lamcen
\n t! o†k}mati: patájaw dè t|n pleuràn toû Pétrou, ægeiren
a[tòn légvn, &Anásta \n táxei. Kaì \jépeson a[toû a¥ a^lúseiw
\k tôn xeirôn. 8 EÂpén te ` ƒggelow pròw a[tón, Perízvsai kaì
øpódhsai tà sandáliá sou. &Epoíhsen dè o%utvw. Kaì légei
a[t!, Peribaloû tò ¥mátión sou, kaì ˙koloúyei moi. 9 Kaì
\jelyWn “koloúyei a[t!: kaì o[k Ædei –ti ˙lhyéw \stin tò
ginómenon dià toû ˙ggélou, \dókei dè –rama blépein.
10
Dielyóntew dè prQthn fulak|n kaì deutéran, ‘lyon \pì t|n
púlhn t|n sidhrân, t|n férousan e†w t|n pólin, %htiw a[tomáth
“noíxyh a[toîw: kaì \jelyóntew proêlyon ]úmhn mían, kaì
e[yévw ˙pésth ` ƒggelow ˙p' a[toû. 11 Kaì ` Pétrow, genómenow
\n eâut!, eÂpen, Nûn oÂda ˙lhyôw –ti \japésteilen kúriow tòn
ƒggelon a[toû, kaì \jeíletó me \k xeiròw ^Hrœdou kaì páshw
têw prosdokíaw toû laoû tôn &Ioudaívn. 12 SunidQn te ‘lyen
12.2 maxaírŸ ♦ maxaír+ 12.8 te ♦ dè

12.3 Kaì †dWn ♦ &IdWn dè 12.8 Perízvsai ♦ Zôsai
12.3 a¥ ♦ â¥˜ 12.9 a[t! ♦ —
12.5 \kten|w ♦ \ktenôw 12.10 ‘lyon ♦ ‘lyan
12.5 øpèr ♦ perì 12.10 “noíxyh ♦ “noígh
12.6 ¡mellen ♦ æmellen 12.11 genómenow \n eâut! ♦ \n eâut!

12.6 a[tòn proágein ♦ proagageîn genómenow
a[tòn 12.11 kúriow ♦ ˆ`˜ kúriow
12.7 \jépeson ♦ \jépesan 12.11 \jeíletó ♦ \jeílató
278
PNN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNN
\p ì t|n o†kían Maríaw têw mhtròw &Ivánnou toû

\pikalouménou Márkou, o˚ ‘san ¥kanoì sunhyroisménoi kaì
proseuxómenoi. 13 Kroúsantow dè toû Pétrou t|n yúran toû
pulônow, prosêlyen paidískh øpakoûsai, •nómati ^Ródh.
14
Kaì \pignoûsa t|n fvn|n toû Pétrou, ˙pò têw xarâw o[k
ænoijen tòn pulôna, e†sdramoûsa dè ˙p}ggeilen e^stánai tòn
Pétron prò toû pulônow. 15 O¥ dè pròw a[t|n eÂpon, Maín+. ^H
dè diïsxurízeto o%utvw ¡xein. O¥ dè ¡legon, Ô ƒggelow a[toû
\stin. 16 Ô dè Pétrow \pémenen kroúvn: ˙noíjantew dè eÂdon
a[tón, kaì \jésthsan. 17 Kataseísaw dè a[toîw t_ xeirì sigÅn,
dihg}sato a[toîw pôw ` kúriow a[tòn \j}gagen \k têw
fulakêw. EÂpen dé, &Apaggeílate &IakQb~ kaì toîw ˙delfoîw
taûta. Kaì \jelyWn \poreúyh e†w £teron tópon. 18 Genoménhw
dè =méraw, ‘n táraxow o[k •lígow \n toîw stratiQtaiw, tí ƒra `
Pétrow \géneto. 19 ^Hrœdhw dè \pizht}saw a[tòn kaì m| eørQn,
˙nakrínaw toùw fúlakaw, \kéleusen ˙paxyê n a i . Kaì
katelyWn ˙pò têw &Ioudaíaw e†w t|n Kaisáreian diétriben.
20
)Hn dè ` ^Hrœdhw yumomaxôn Turíoiw kaì Sidvníoiw:
`moyumadòn dè parêsan pròw a[tón, kaì peísantew Bláston
tòn \pì toû koitônow toû basilévw, &+toûnto e†r}nhn, dià tò
tréfesyai a[tôn t|n xQran ˙pò têw basilikêw. 21 Takt_ dè
=mérŸ ` ^Hrœdhw \ndusámenow \syêta basilik}n, kaì kayísaw
\pì toû b}matow, \dhmhgórei pròw a[toúw. 22 Ô dè dêmow
\pefQnei, Fvn| yeoû kaì o[k ˙nyrQpou. 23 Paraxrêma dè Yeoû fvn|
\pátajen a[tòn ƒggelow kuríou, ˙ny' @n o[k ¡dvken dójan t!

ye!: kaì genómenow skvlhkóbrvtow, \jécujen.
24
Ô dè lógow toû yeoû h·janen kaì \plhyúneto.
25
Barnábaw dè kaì Saûlow øpéstrecan e†w Îerousal}m, ˙pò
plhrQsantew t|n diakonían, sumparalabóntew kaì &Ivánnhn

tòn \piklhyénta Márkon.
12.12 Maríaw ♦ têw Maríaw 12.19 t|n ♦ —

12.13 toû Pétrou ♦ a[toû 12.20 ` ^Hrœdhw ♦ —
12.15 eÂpon ♦ eÂpan 12.21 kaì ♦ ˆkaì˜
12.15 a[toû \stin ♦ \stin a[toû 12.22 Fvn| yeoû ♦ Yeoû fvn|
12.16 eÂdon ♦ eÂdan 12.23 dójan ♦ t|n dójan
12.17 a[toîw pôw ♦ â[toîw˜ pôw 12.25 kaì &Ivánnhn ♦ &Ivánnhn
12.17 EÂpen dé ♦ EÂpen te
279
PNO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNO
13 )Hsan dé tinew \n &Ant ioxeíŸ katà t|n o{s an

\kklhsían profêtai kaì didáskaloi, – te Barnábaw
kaì SumeWn ` kaloúmenow Níger, kaì Loúkiow ` Kurhnaîow,
Mana}n te ^Hrœdou toû tetrárxou súntrofow, kaì Saûlow.
2
Leitourgoúntvn dè a[tôn t! kurí~ kaì nhsteuóntvn, eÂpen
tò pneûma tò ßgion, &Aforísate d} moi tòn Barnában kaì tòn
Saûlon e†w tò ¡rgon $o proskéklhmai a[toúw. 3 Tóte
nhsteúsantew kaì proseujámenoi kaì \piyéntew tàw xeîraw
a[toîw, ˙pélusan.
4
O˚toi mèn o{n, \kpemfyéntew øpò toû pneúmatow toû a^gíou,
te katêlyon e†w t|n Seleúkeian: \keîyen dè ˙pépleusan e†w t|n
Kúpron. 5 Kaì genómenoi \n Salamîni, kat}ggellon tòn lógon
toû yeoû \n taîw sunagvgaîw tôn &Ioudaívn: eÂxon dè kaì
&Ivánnhn øphréthn. 6 Dielyóntew dè t|n nêson ƒxri Páfou,
e˚ r ó n tina mágon ceudoprof}thn &Ioudaîon, > ªnoma
Barïhsoûn Barïhsoûw, 7 $ow ‘n sùn t! ˙nyupát~ Sergí~ Paúl~, ˙ndrì
sunet!. O˚tow proskalesámenow Barnában kaì Saûlon
\pez}thsen ˙koûsai tòn lógon toû yeoû. 8 &Anyístato dè
a[toîw &Elúmaw, ` mágow — o%utvw gàr meyermhneúetai tò
ªnoma a[toû — zhtôn diastrécai tòn ˙nyúpaton ˙pò têw
pístevw. 9 Saûlow dé, ` kaì Paûlow, plhsyeìw pneúmatow
a^ gíou, kaì ˙tenísaw e†w a[tòn 10 eÂpen, )V pl}rhw pantòw
dólou kaì páshw ]Ÿdiourgíaw, u¥è diabólou, \xyrè páshw
dikaiosúnhw, o[ paús+ diastréfvn tàw `doùw kuríou tàw
e[yeíaw; 11 Kaì nûn †doú, xeìr kuríou \pì sé, kaì ¡s+ tuflów,
m| blépvn tòn %hlion ƒxri kairoû. Paraxrêma dè \pépesen \p'
a[tòn ˙xlùw kaì skótow, kaì periágvn \z}tei xeiragvgoúw.
12
Tóte †dWn ` ˙nyúpatow tò gegonòw \písteusen,
\kplhssómenow \pì t_ didax_ toû kuríou.
13
&Anaxyéntew dè ˙pò têw Páfou o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon
e†w Pérghn têw Pamfulíaw. &Ivánnhw dè ˙poxvr}saw ˙p'
13.1 tinew ♦ — 13.4 t|n Kúpron ♦ Kúpron

13.1 tetrárxou ♦ tetraárxou 13.6 t|n ♦ –lhn t|n
13.2 tòn Saûlon ♦ Saûlon 13.6 tina ♦ ƒndra tinà
13.4 O˚toi ♦ A[toì 13.6 Barïhsoûw ♦ Barihsoû
13.4 pneúmatow toû a^gíou ♦ a^gíou 13.9 kaì ˙tenísaw ♦ ˙tenísaw
pneúmatow 13.10 kuríou ♦ ˆtoû˜ kuríou

13.4 t|n Seleúkeian ♦ Seleúkeian 13.11 dè \pépesen ♦ te ¡pesen
13.4 dè ♦ te 13.13 tòn ♦ —
280
PNP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNP
a[tôn øpéstrecen e†w Îerosóluma. 14 A[toì dè dielyóntew ˙pò

têw Pérghw, paregénonto e†w &Antióxeian têw Pisidíaw, kaì
e†selyóntew e†w t|n sunagvg|n t_ =mérŸ tôn sabbátvn,
\k á yi s a n . 15 Metà dè t|n ˙nágnvsin toû nómou kaì tôn
profhtôn, ˙pésteilan o¥ ˙rxisunágvgoi pròw a[toúw,
légontew, *Andrew ˙delfoí, e† ¡stin lógow \n ømîn
parakl}sevw pròw tòn laón, légete. 16 &Anastàw dè Paûlow,
kaì kataseísaw t_ xeirí, eÂpen,
*A n d r e w &I s r a h l î t a i , kaì o¥ foboúmenoi tòn yeó n ,
˙koúsate. 17 Ô yeòw toû laoû toútou \jeléjato toùw patéraw
=môn, kaì tòn laòn %ucvsen \n t_ paroikíŸ \n g_ A†gúpt~, kaì
metà braxíonow øchloû \j}gagen a[toùw \j a[têw. 18 Kaì qw
tessarakontaetê xrónon \tropofórhsen a[toùw \n t_ \r}m~.
19
Kaì kayelWn ¡ynh e^ptà \n g_ Xanaán, kateklhronómhsen
a[toîw t|n gên a[tôn. 20 Kaì metà taûta, qw ¡tesin
tetrakosíoiw kaì pent}konta, ¡dvken kritàw £vw Samou|l toû
prof}tou. 21 K˙keîyen &+t}santo basiléa, kaì ¡dvken a[toîw `
yeò w tòn Saoùl u¥òn Kíw, ƒndra \k fulêw Beniamín, ¡th
tessarákonta. 22 Kaì metast}saw a[tón, ægeiren a[toîw tòn
Dauìd e†w basiléa, > kaì eÂpen martur}saw, E˚ron Dauìd tòn
toû &Iessaí, ƒndra katà t|n kardían mou, $ow poi}sei pánta tà
yel}matá mou. 23 Toútou ` yeòw ˙pò toû spérmatow kat'
\paggelían ægagen t! &Isra|l svthrían, 24 prokhrújantow
&I v á n n o u prò prosQpou têw e†sódou a[toû báptisma
metanoíaw t! &Isra}l. 25 ^Vw dè \pl}rou ` &Ivánnhw tòn
drómon, ¡legen, Tína me øponoeîte eÂnai; O[k e†mì \gQ. &All'
†doú, ¡rxetai met' \mé, o˚ o[k e†mì ƒjiow tò øpódhma tôn podôn
lûsai. 26 *Andrew ˙delfoí, u¥oì génouw &Abraám, kaì o¥ \n ømîn
foboúmenoi tòn yeón, ømîn ` lógow têw svthríaw taúthw
˙pestálh. 27 O¥ gàr katoikoûntew \n Îerousal|m kaì o¥
13.14 têw Pisidíaw ♦ t|n Pisidían metà taûta

13.14 e†selyóntew ♦ ê†s˜elyóntew 13.20 toû ♦ ˆtoû˜
13.15 ¡stin lógow \n ømîn ♦ tíw \stin \n 13.21 tessarákonta ♦ tesserákonta
ømîn lógow 13.22 a[toîw tòn Dauìd ♦ tòn Dauìd
13.17 \jeléjato ♦ &Isra|l \jeléjato a[toîw
13.17 A†gúpt~ ♦ A†gúptou 13.23 svthrían ♦ svtêra &Ihsoûn
13.18 tessarakontaetê ♦ 13.24 t! ♦ pantì t! la!
tesserakontaetê 13.25 ` ♦ —
13.19 a[toîw ♦ — 13.25 Tína me ♦ Tí \mè
13.20 Kaì metà taûta ♦ — 13.26 ømîn ` ♦ =mîn `
13.20 pent}konta ♦ pent}konta Kaì 13.26 ˙pestálh ♦ \japestálh
281
PNQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNQ
ƒrxontew a[tôn, toûton ˙gno}santew, kaì tàw fvnàw tôn

profhtôn tàw katà pân sábbaton ˙naginvskoménaw,
krínantew \pl}rvsan. 28 Kaì mhdemían a†tían yanátou
eøróntew, &+t}santo Piláton ˙naireyênai a[tón. 29 ^Vw dè
\télesan pánta tà perì a[toû gegramména, kayelóntew ˙pò
toû júlou, ¡yhkan e†w mnhmeîon. 30 Ô dè yeòw ægeiren a[tòn \k
nekrôn: 31 $ow v
* fyh \pì =méraw pleíouw toîw sunanabâsin a[t!
˙pò têw Galilaíaw e†w Îerousal}m, o®tinéw e†sin márturew
a[toû pròw tòn laón. 32 Kaì =meîw ømâw e[aggelizómeya t|n
pròw toùw patéraw \paggelían genoménhn, –ti taúthn ` yeòw
\kpepl}rvken toîw téknoiw a[tôn =mîn, ˙nast}saw &Ihsoûn:
33
qw kaì \n t! calm! t! deutér~ gégraptai, U¥ów mou eÂ sú,
\gW s}meron gegénnhká se. 34 %O ti dè ˙nésthsen a[tòn \k
nekrôn, mhkéti méllonta øpostréfein e†w diafyorán, o%utvw
eÊrhken –ti DQsv ømîn tà –sia Dauìd tà pistá. 35 Diò kaì \n
e^tér~ légei, O[ dQseiw tòn –sión sou †deîn diafyorán:
36
Dauìd mèn gàr †díŸ geneÅ øphret}saw t_ toû yeoû boul_
\koim}yh, kaì prosetéyh pròw toùw patéraw a[toû, kaì eÂden
diafyorán: 37 $on dè ` yeòw ægeiren, o[k eÂden diafyorán.
38
Gnvstòn o{n ¡stv ømîn, ƒndrew ˙delfoí, –ti dià toútou ømîn
ƒfesiw a^martiôn kataggélletai: 39 kaì ˙pò pántvn @n o[k
Mvsévw “dun}yhte \n t! nóm~ Mvüsévw dikaivyênai, \n toút~ pâw `
pisteúvn dikaioûtai. 40 Blépete o{n m| \pély+ \f' ømâw tò
e†rhménon \n toîw prof}taiw, 41 *Idete, o¥ katafronhtaí, kaì
yaumásate, kaì ˙fanísyhte: –ti ¡rgon \gW \rgázomai \n taîw
=méraiw ømôn, $o o[ m| pisteúshte, \án tiw \kdihgêtai ømîn.
42
dè a[tôn &E j i ó n t v n dè \k têw sunagvgêw tôn &Ioudaívn,
parekáloun tà ¡ynh e†w tò metajù sábbaton lalhyênai
]}mata taûta a[toîw tà ]}mata. 43 Luyeí s h w dè têw sunagvgêw,
“koloúyhsan polloì tôn &Ioudaívn kaì tôn seboménvn
proshlútvn t! Paúl~ kaì t! BarnábŸ: o®tinew
proslaloûntew, ¡peiyon a[toùw \piménein t_ xáriti toû yeoû.
13.31 e†sin ♦ ˆnûn˜ e†sin 13.41 \gW \rgázomai ♦ \rgázomai \gW

13.32 a[tôn ♦ â[tôn˜ 13.41 $o ♦ ¡rgon $o
13.33 t! deutér~ gégraptai ♦ 13.42 \k têw sunagvgêw tôn &Ioudaívn
gégraptai t! deutér~ ♦ a[tôn

13.35 Diò ♦ Dióti 13.42 tà ¡ynh ♦ —
13.39 kaì ♦ ˆkaì˜ 13.42 ]}mata ♦ ]}mata taûta
13.39 t! ♦ — 13.43 ¡peiyon ♦ a[toîw ¡peiyon
13.40 \f' ømâw ♦ — 13.43 \piménein ♦ prosménein
282
PNR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNR
44
T! te \rxomén~ sabbát~ sxedòn pâsa = póliw sun}xyh
˙koûsai tòn lógon toû yeoû. 45 &Idóntew dè o¥ &Ioudaîoi toùw
ªxlou w \p l } s yh s a n z}lou, kaì ˙ntélegon toîw øpò toû
Paúlou legoménoiw, ˙ntilégontew kaì blasfhmoûntew.
46
Parrhsiasámenoi dè ` Paûlow kaì ` Barnábaw eÂpon, Ûmîn
‘n ˙nagkaîon prôton lalhyênai tòn lógon toû yeoû. &Epeid|
dè ˙pvyeîsye a[tón, kaì o[k ˙jíouw krínete e^ autoùw têw
a†vníou zvêw, †doù strefómeya e†w tà ¡ynh. 47 O%utvw gàr
\ntétaltai =mîn ` kúriow, Téyeiká se e†w fôw \ynôn, toû eÂnaí
se e†w svthrían £vw \sxátou têw gêw. 48 &Akoúonta dè tà ¡ynh
¡xairen, kaì \dójazon tòn lógon toû kuríou, kaì \písteusan ¡xairon
–soi ‘san tetagménoi e†w zv|n a†Qnion. 49 Dieféreto dè ` lógow

toû kuríou di' –lhw têw xQraw. 50 O¥ dè &Ioudaîoi parQtrunan
tàw seboménaw gunaîkaw kaì tàw e[sx}monaw kaì toùw prQtouw
têw pólevw, kaì \p}geiran divgmòn \pì tòn Paûlon kaì tòn
Barnában, kaì \jébalon a[toùw ˙pò tôn `rívn a[tôn. 51 O¥ dè
\ktinajámenoi tòn koniortòn tôn podôn a[tôn \p' a[toúw,
‘lyon e†w &Ikónion. 52 O¥ dè mayhtaì \plhroûnto xarâw kaì
pneúmatow a^gíou.
14 &Egéneto dè \n &Ikoní~, katà tò a[tò e†selyeîn a[toùw

e†w t|n sunagvg|n tôn &Ioudaívn, kaì lalêsai o%utvw
% ste pisteûsai &Ioudaívn te kaì Êll}nvn polù plêyow. 2 O¥
v
dè ˙peiyoûntew &Ioudaîoi \p}geiran kaì \kákvsan tàw cuxàw
tôn \yn ô n katà tôn ˙delfôn. 3 Î k a n ò n mèn o{n xrónon
diétrican parrhsiazómenoi \pì t! kurí~ t! marturoûnti t!
lóg~ têw xáritow a[toû, didónti shmeîa kaì térata gínesyai
dià tôn xeirôn a[tôn. 4 &Esxísyh dè tò plêyow têw pólevw: kaì
o¥ mèn ‘san sùn toîw &Ioudaíoiw, o¥ dè sùn toîw ˙postóloiw.
5
^Vw dè \géneto `rm| tôn \ynôn te kaì &Ioudaívn sùn toîw
ƒrxousin a[tôn, øbrísai kaì liyobolêsai a[toúw,
13.44 te ♦ dè 13.48 ¡xairen ♦ ¡xairon

13.44 yeoû ♦ kuríou 13.50 kaì tàw ♦ tàw
13.45 toû ♦ — 13.50 tòn Barnában ♦ Barnabân
13.45 legoménoiw ♦ lalouménoiw 13.51 a[tôn ♦ —
13.45 ˙ntilégontew kaì ♦ — 13.52 dè ♦ te

13.46 dè ` ♦ te ` 14.2 ˙peiyoûntew ♦ ˙peiy}santew
13.46 eÂpon ♦ eÂpan 14.3 marturoûnti ♦ marturoûnti ˆ\pì˜
13.46 dè ˙pvyeîsye ♦ ˙pvyeîsye
283
PNS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNS
6
sunidóntew katéfugon e†w tàw póleiw têw Lukaoníaw, Lústran
kaì Dérbhn, kaì t|n períxvron: 7 k˙keî ‘san e[aggelizómenoi.
8
Kaí tiw ˙n|r \n Lústroiw ˙dúnatow toîw posìn \káyhto,
xv l ò w \k koilíaw mhtròw a[toû øpárxvn, $o w o[dépote
ækouen peripepat}kei. 9 O˚tow ækousen toû Paúlou laloûntow: $ow
˙tenísaw a[t!, kaì †dWn –ti pístin ¡xei toû svyênai, 10 eÂpen
•ryów megál+ t_ fvn_, &Anásthyi \pì toùw pódaw sou •ryôw. Kaì
%hlleto kaì periepátei. 11 O¥ dè ªxloi, †dóntew $o \poíhsen `
Paûlow, \pêran t|n fvn|n a[tôn Lukaonistì légontew, O¥
yeo ì `moivyén t ew ˙nyrQpoiw katébhsan pròw =mâw.
12
&Ekáloun te tòn mèn Barnában, Día: tòn dè Paûlon, Êrmên,
\peid| a[tòw ‘n ` =goúmenow toû lógou. 13 Ô dè ¥ereùw toû Diòw
toû ªntow prò têw pólevw a[tôn, taúrouw kaì stémmata \pì
toùw pulônaw \n ég k a w, sùn toîw ªxloiw æyel en yú ei n .
14
&A k o ú s a n t e w dè o¥ ˙póstoloi Barnábaw kaì Paûlow,
diarr}jantew tà ¥mátia a[tôn, e†sep}dhsan e†w tòn ªxlon,
krázontew 15 kaì légontew, *Andrew, tí taûta poieîte; Kaì =meîw
`moiopayeîw \smen ømîn ƒnyrvpoi, e[aggelizómenoi ømâw ˙pò
toútvn tôn mataívn \pistréfein \pì tòn yeòn tòn zônta, $ow
\poíhsen tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaì
pánta tà \n a[toîw: 16 $ow \n taîw par~xhménaiw geneaîw eÊasen
pánta tà ¡ynh poreúesyai taîw `doîw a[tôn. 17 Kaítoige o[k
˙márturon e^ autòn ˙fêken ˙gayopoiôn, o[ranóyen [mîn
øetoùw didoùw kaì kairoùw karpofórouw, \mpiplôn trofêw kaì
e[frosúnhw tàw kardíaw =môn. 18 Kaì taûta légontew, móliw
katépausan toùw ªxlouw toû m| yúein a[toîw.
19
&Epêlyon dè ˙pò &Antioxeíaw kaì &Ikoníou &Ioudaîoi, kaì
peísantew toùw ªxlouw, kaì liyásantew tòn Paûlon, ¡suron
¡jv têw pólevw, nomísantew a[tòn teynánai. 20 Kuklvsántvn
14.7 ‘san e[aggelizómenoi ♦ 14.12 mèn ♦ —

e[aggelizómenoi ‘san 14.13 dè ♦ te
14.8 \n Lústroiw ˙dúnatow ♦ 14.13 a[tôn ♦ —
˙dúnatow \n Lústroiw 14.14 e†sep}dhsan ♦ \jep}dhsan
14.8 øpárxvn ♦ — 14.15 tòn yeòn tòn ♦ yeòn
14.8 peripepat}kei ♦ periepáthsen 14.17 Kaítoige ♦ Kaítoi
14.9 pístin ¡xei ♦ ¡xei pístin 14.17 eâutòn ♦ a[tòn
14.10 t_ ♦ — 14.17 ˙gayopoiôn ♦ ˙gayourgôn
14.10 •ryôw ♦ •ryów 14.17 =môn ♦ ømôn

14.10 %hlleto ♦ %hlato 14.19 &Epêlyon ♦ &Epêlyan
14.11 dè ♦ te 14.19 nomísantew a[tòn teynánai ♦
14.11 ` Paûlow ♦ Paûlow nomízontew a[tòn teynhkénai
284
PNT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNT
dè a[tòn tôn mayhtôn, ˙nastàw e†sêlyen e†w t|n pólin: kaì t_

\p a ú r i o n \j ê l yen sùn t! BarnábŸ e†w Dérbhn.
21
E[aggelisámenoí te t|n pólin \keínhn, kaì mayhteúsantew
¥kanoúw, øpéstrecan e†w t|n Lústran kaì &Ikónion kaì
&Antióxeian, 22 \pisthrízontew tàw cuxàw tôn mayhtôn,
parakaloûntew \mménein t_ pístei, kaì –ti dià pollôn
ylícevn deî =mâw e†selyeîn e†w t|n basileían toû yeoû.
23
Xeiroton}santew dè a[toîw presbutérouw kat' \kklhsían,
proseujámenoi metà nhsteiôn, paréyento a[toùw t! kurí~ e†w
$on pepisteúkeisan. 24 Kaì dielyóntew t|n Pisidían ‘lyon e†w
Pamfulían. 25 Kaì lal}santew \n Pér g + tòn lógon,
katébhsan e†w &Attáleian: 26 k˙keîyen ˙pépleusan e†w
&Antióxeian, –yen ‘san paradedoménoi t_ xáriti toû yeoû e†w
tò ¡rgon $o \pl}rvsan. 27 Paragenómenoi dè kaì sunagagóntew
t|n \kklhsían, ˙n}ggeilan –sa \poíhsen ` yeòw met' a[tôn,
kaì –ti ænoijen toîw ¡ynesin yúran pístevw. 28 Diétribon dè
\keî xrónon o[k •lígon sùn toîw mayhtaîw.
15 Kaí tinew katelyóntew ˙pò têw &Ioudaíaw, \dídaskon

toùw ˙delfoùw –ti &Eàn m| peritémnhsye t! ¡yei
Mvüsévw, o[ dúnasye svyênai. 2 Genoménhw o{n stásevw kaì
zht}sevw o[k •líghw t! Paúl~ kaì t! BarnábŸ pròw a[toúw,
¡tajan ˙nabaínein Paûlon kaì Barnában kaí tinaw ƒllouw
\j a[tôn pròw toùw ˙postólouw kaì presbutérouw e†w
Î er o u s a l | m perì toû zht}matow toútou. 3 O¥ mèn o{n,
propemfyéntew øpò têw \kklhsíaw, di}rxonto t|n Foiníkhn kaì
Samáreian, \kdihgoúmenoi t|n \pistrof|n tôn \ynôn: kaì
\poíoun xaràn megálhn pâsin toîw ˙delfoîw. 4 Paragenómenoi
dè e†w Îerousal}m, ˙pedéxyhsan øpò têw \kklhsíaw kaì tôn
˙postólvn kaì tôn presbutérvn, ˙n}ggeilán te –sa ` yeòw
\poíhsen met' a[tôn. 5 &Ejanésthsan dé tinew tôn ˙pò têw
a¥résevw tôn Farisaívn pepisteukótew, légontew –ti Deî
14.20 a[tòn tôn mayhtôn ♦ tôn 14.28 \keî ♦ —

mayhtôn a[tòn 15.1 peritémnhsye t! ¡yei ♦
14.21 &Ikónion ♦ e†w &Ikónion peritmhyête t! ¡yei t!
14.21 &Antióxeian ♦ e†w &Antióxeian 15.2 o{n ♦ dè
14.23 presbutérouw kat' \kklhsían ♦ 15.3 Foiníkhn ♦ te Foiníkhn

kat' \kklhsían presbutérouw 15.4 ˙pedéxyhsan øpò ♦
14.24 Pamfulían ♦ t|n Pamfulían paredéxyhsan ˙pò
14.27 ˙n}ggeilan ♦ ˙n}ggellon
285
PNU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNU
peritémnein a[toúw, paraggéllein te threîn tòn nómon

Mvüsévw.
6
Sun}xyhsan dè o¥ ˙póstoloi kaì o¥ presbúteroi †deîn
perì toû lógou toútou. 7 Pollêw dè suzht}sevw genoménhw,
˙nastàw Pétrow eÂpen pròw a[toúw,
*Andrew ˙delfoí, ømeîw \pístasye –ti ˙f' =merôn ˙rxaívn
` yeòw \n =mîn \jeléjato, dià toû stómatów mou ˙koûsai tà
¡yn h tòn lógon toû e[aggelíou, kaì pisteûsai. 8 Kaì `
kardiognQsthw yeòw \martúrhsen a[toîw, doùw a[toîw tò
pneûma tò ßgion, kayWw kaì =mîn: 9 kaì o[dèn diékrinen metajù
=môn te kaì a[tôn, t_ pístei kayarísaw tàw kardíaw a[tôn.
10
Nûn o{n tí peirázete tòn yeón, \piyeînai zugòn \pì tòn
tráxhlon tôn mayhtôn, $on o·te o¥ patérew =môn o·te =meîw
†sxúsamen bastásai; 11 &Allà dià têw xáritow toû kuríou
&Ihsoû pisteúomen svyênai, kay' $on trópon k˙keînoi.
12
&Esíghsen dè pân tò plêyow, kaì ækouon Barnába kaì
Paúlou \jhgouménvn –sa \poíhsen ` yeòw shmeîa kaì térata
\n toîw ¡ynesin di' a[tôn. 13 Metà dè tò sigêsai a[toúw,
˙pekríyh &Iákvbow légvn,
*Andrew ˙delfoí, ˙koúsaté mou: 14 SumeWn \jhg}sato
kayWw prôton ` yeòw \peskécato labeîn \j \ynôn laòn \pì t!
•nómati a[toû. 15 Kaì toút~ sumfvnoûsin o¥ lógoi tôn
profhtôn, kayWw gégraptai, 16 Metà taûta ˙nastrécv, kaì
˙noikodom}sv t|n skhn|n Dauìd t|n peptvkuîan: kaì tà
kateskamména a[têw ˙noikodom}sv, kaì ˙noryQsv a[t}n:
17
–pvw ©n \kzht}svsin o¥ katáloipoi tôn ˙nyrQpvn tòn
kúrion, kaì pánta tà ¡ynh, \f' o¬w \pikéklhtai tò ªnomá mou
\p' a[toúw, légei kúriow ` poiôn taûta pánta. 18 Gnvstà ˙p'
a†ônów \stin t! ye! pánta tà ¡rga a[toû. 19 Diò \gW krínv m|
parenoxleîn toîw ˙pò tôn \ynôn \pistréfousin \pì tòn yeón:
20
˙llà \pisteîlai a[toîw toû ˙péxes ya i ˙pò tôn
˙lisghmátvn tôn e†dQlvn kaì têw porneíaw kaì toû pniktoû
15.6 dè ♦ te 15.14 \pì ♦ —

15.7 suzht}sevw ♦ zht}sevw 15.17 ` poiôn taûta pánta ♦ poiôn
15.7 ` yeòw \n =mîn \jeléjato ♦ \n taûta

ømîn \jeléjato ` yeòw 15.18 \stin t! ye! pánta tà ¡rga
15.8 a[toîw tò ♦ tò a[toû ♦ —
15.9 o[dèn ♦ o[yèn 15.20 ˙pò ♦ —
286
PNV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PNV
kaì toû a®matow. 21 Mvüsêw gàr \k geneôn ˙rxaívn katà pólin

toùw khrússontaw a[tòn ¡xei, \n taîw sunagvgaîw katà pân
sábbaton ˙naginvskómenow.
22
Tóte ¡dojen toîw ˙postóloiw kaì toîw presbutéroiw sùn
–l+ t_ \kklhsíŸ, \klejaménouw ƒndraw \j a[tôn pémcai e†w
&A n t i ó x e i a n sùn Paúl~ kaì BarnábŸ, &Ioúdan tòn
\pikaloúmenon Barsabbân, kaì Sílan, ƒndraw =gouménouw Barsabân
\n toîw ˙delfoîw, 23 grácantew dià xeiròw a[tôn táde, O¥

˙póstoloi kaì o¥ presbúteroi kaì o¥ ˙delfoì toîw katà t|n
&Antióxeian kaì Surían kaì Kilikían ˙delfoîw toîw \j \ynôn,
xaírein: 24 \peid| “koúsamen –ti tinèw \j =môn \jelyóntew
\tárajan ømâw lógoiw, ˙naskeuázontew tàw cuxàw ømôn,
légontew per i t ém n es ya i kaì threîn tòn nómon, o<w o[
diesteilámeya: 25 ¡dojen =mîn genoménoiw `moyumadón,
\klejaménouw ƒndraw pémcai pròw ømâw, sùn toîw ˙gaphtoîw
=môn BarnábŸ kaì Paúl~, 26 ˙nyrQpoiw paradedvkósin tàw
cuxàw a[tôn øpèr toû •nómatow toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû. 27 &Apestálkamen o{n &Ioúdan kaì Sílan, kaì a[toùw
dià lógou ˙paggéllontaw tà a[tá. 28 *Edojen gàr t! a^ gí~
pneúmati, kaì =mîn, mhdèn pléon \pitíyesyai ømîn bárow, pl|n
tôn \pánagkew toútvn, 29 ˙péxesyai e†dvloyútvn kaì a®matow
kaì pniktoû kaì porneíaw: \j @n diathroûntew e^ autoúw, e{
prájete. *Errvsye.
30
O¥ mèn o{n ˙poluyéntew ‘lyon e†w &Antióxeian: kaì
sunagagóntew tò plêyow, \pédvkan t|n \pistol}n.
31
&Anagnóntew dé, \xárhsan \pì t_ parakl}sei. 32 &Ioúdaw te
kaì Sílaw, kaì a[toì profêtai ªntew, dià lógou polloû
parekálesan toùw ˙delfoúw, kaì \pest}rijan. 33 Poi}santew
dè xrónon, ˙pelúyhsan met' e†r}nhw ˙pò tôn ˙delfôn pròw
toùw ˙postólouw. 34 35 Paûlow dè kaì Barnábaw diétribon \n
15.22 Paúl~ ♦ t! Paúl~ 15.28 a^gí~ pneúmati ♦ pneúmati t!

15.22 \pikaloúmenon ♦ kaloúmenon a^gí~
15.23 táde ♦ — 15.28 tôn \pánagkew toútvn ♦ toútvn
15.23 kaì o¥ ˙delfoì ♦ ˙delfoì tôn \pánagkew
15.24 \jelyóntew ♦ ˆ\jelyóntew˜ 15.29 pniktoû ♦ pniktôn
15.24 légontew peritémnesyai kaì 15.30 ‘lyon ♦ katêlyon

threîn tòn nómon ♦ — 15.33 ˙postólouw ♦ ˙posteílantaw
15.25 \klejaménouw ♦ \klejaménoiw a[toúw
287
POM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POM
&AntioxeíŸ, didáskontew kaì e[aggelizómenoi, metà kaì e^térvn

pollôn, tòn lógon toû kuríou.
36
Metà dé tinaw =méraw eÂpen Paûlow pròw Barnában,
&Epistrécantew d| \piskecQmeya toùw ˙delfoùw =môn katà
pâsan pólin, \n a<w kathggeílamen tòn lógon toû kuríou, pôw
¡xousin. 37 Barnábaw dè \bouleúsato sumparalabeîn tòn
&Ivánnhn, tòn kaloúmenon Márkon. 38 Paûlow dè “jíou, tòn
˙postánta ˙p' a[tôn ˙pò Pamfulíaw, kaì m| sunelyónta
a[toîw e†w tò ¡rgon, m| sumparalabeîn toûton. 39 &Egéneto o{n
parojusmów, v % ste ˙poxvrisyênai a[toùw ˙p' ˙ll}lvn, tón te
Barnában paralabónta tòn Márkon \kpleûsai e†w Kúpron:
40
Paûlow dè \pilejámenow Sílan \jêlyen, paradoyeìw t_
xáriti toû yeoû øpò tôn ˙delfôn. 41 Di}rxeto dè t|n Surían
kaì Kilikían, \pisthrízvn tàw \kklhsíaw.
16 Kat}nthsen dè e†w Dérbhn kaì Lústran: kaì †doú,

mayht}w tiw ‘n \keî, •nómati Timóyeow, u¥òw gunaików
tinow &Ioudaíaw pistêw, patròw dè %Ellhnow: 2 $ow \martureîto
øpò tôn \n Lústroiw kaì &Ikoní~ ˙delfôn. 3 Toûton “yélhsen
` Paûlow sùn a[t! \jelyeîn, kaì labWn periétemen a[tón, dià
toùw &Ioudaíouw toùw ªntaw \n toîw tópoiw \keínoiw: Ædeisan
gàr ßpantew tòn patéra a[toû, –ti %Ellhn øpêrxen. 4 ^Vw dè
dieporeúonto tàw póleiw, paredídoun a[toîw fulássein tà
dógmata tà kekriména øpò tôn ˙postólvn kaì tôn
presbutérvn tôn \n Îerousal}m. 5 A¥ mèn o{n \kklhsíai
\stereoûnto t_ pístei, kaì \perísseuon t! ˙riym! kay'
=méran.
6
Dielyóntew dè t|n Frugían kaì t|n Galatik|n xQran,
kvluyéntew øpò toû a^gíou pneúmatow lalêsai tòn lógon \n t_
&AsíŸ, 7 \lyóntew katà t|n Musían \peírazon katà t|n
15.36 Paûlow pròw Barnában ♦ pròw 16.1 Lústran ♦ e†w Lústran

Barnabân Paûlow 16.1 tinow ♦ —
15.36 =môn ♦ — 16.3 tòn patéra a[toû –ti %Ellhn ♦
15.36 pâsan pólin ♦ pólin pâsan –ti %Ellhn ` pat|r a[toû
15.37 \bouleúsato sumparalabeîn ♦ 16.4 paredídoun ♦ paredídosan
\boúleto sumparalabeîn kaì 16.4 kaì tôn ♦ kaì
15.38 sumparalabeîn ♦ 16.4 Îerousal}m ♦ Îerosolúmoiw
sumparalambánein 16.6 Dielyóntew ♦ Diêlyon

15.39 o{n ♦ dè 16.6 t|n Galatik|n ♦ Galatik|n
15.40 yeoû ♦ kuríou 16.7 \lyóntew ♦ \lyóntew dè
15.41 Kilikían ♦ ˆt|n˜ Kilikían 16.7 katà t|n Biyunían poreúesyai ♦
16.1 e†w ♦ ˆkaì˜ e†w e†w t|n Biyunían poreuyênai
288
PON tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PON
Biyunían poreúesyai: kaì o[k eÊasen a[toùw tò pneûma:

8
parelyóntew dè t|n Musían katébhsan e†w Tr~áda. 9 Kaì
–rama dià têw nuktòw v* fyh t! Paúl~: ˙n}r tiw ‘n MakedWn
e^stQw, parakalôn a[tòn kaì légvn, Diabàw e†w Makedonían,
bo}yhson =mîn. 10 ^Vw dè tò –rama eÂden, e[yévw \zht}samen
\j el yeî n e† w t|n Makedonían, sumbibázontew –ti
proskéklhtai =mâw ` kúriow e[aggelísasyai a[toúw.
11
&Anaxyéntew o{n ˙pò têw Tr~ádow, e[yudrom}samen e†w
Samoyråkhn, t_ te \pioús+ e†w Neápolin, 12 \keîyén te e†w
Filíppouw, %htiw \stìn prQth têw merídow têw Makedoníaw
póliw, kolvneía: ‘men dè \n a[t_ t_ pólei diatríbontew
=méraw tináw. 13 T_ te =mérŸ tôn sabbátvn \j}lyomen ¡jv têw
pólevw parà potamón, o˚ \nomízeto proseux| eÂnai, kaì
kayísantew \laloûmen taîw sunelyoúsaiw gunaijín. 14 Kaí tiw
gun| •nómati Ludía, porfurópvliw pólevw Yuateírvn,
seboménh tòn yeón, ækouen: «w ` kúriow di}noijen t|n kardían,
proséxei n toîw lalouménoiw øpò toû Paúlou. 15 ^V w dè
\baptísyh, kaì ` oÂkow a[têw, parekálesen légousa, E†
kekríkaté me pist|n t! kurí~ eÂnai, e†selyóntew e†w tòn oÂkón
mou, meínate. Kaì parebiásato =mâw.
16
&Egéneto dè poreuoménvn =môn e†w proseux}n, paidískhn
tinà ¡xousan pneûma Púyvnow ˙pantêsai =mîn, %htiw \rgasían
poll|n pareîxen toîw kuríoiw a[têw, manteuoménh. 17 A%uth
katakolouy}sasa t! Paúl~ kaì =mîn, ¡krazen légousa, kaì t! SílŸ
O˚toi o¥ ƒnyrvpoi doûloi toû yeoû toû øcístou e†sín, o®tinew

kataggéllousin =mîn `dòn svthríaw. 18 Toûto dè \poíei \pì
pollàw =méraw. Diaponhyeìw dè ` Paûlow, kaì \pistrécaw, t!
16.7 pneûma ♦ pneûma &Ihsoû 16.12 kolvneía ♦ kolvnía

16.9 têw ♦ ˆtêw˜ 16.12 a[t_ ♦ taút+
*
16.9 vfyh t! Paúl~ ♦ t! Paúl~ 16.13 pólevw ♦ púlhw
*
vfyh 16.13 \nomízeto proseux| ♦ \nomízomen
16.9 tiw ‘n MakedWn ♦ MakedQn tiw proseux|n
‘n 16.15 meínate ♦ ménete
16.9 e^stQw ♦ e^stWw kaì 16.16 proseux}n ♦ t|n proseux|n
16.10 t|n ♦ — 16.16 Púyvnow ˙pantêsai ♦ Púyvna
16.10 kúriow ♦ yeòw øpantêsai
16.11 o{n ˙pò têw ♦ dè ˙pò 16.17 katakolouy}sasa ♦
16.11 te ♦ dè katakolouyoûsa
16.11 Neápolin ♦ Néan Pólin 16.17 =mîn `dòn ♦ ømîn `dòn
16.12 \keîyén te ♦ k˙keîyen 16.18 ` ♦—
16.12 prQth têw ♦ prQthˆw˜
289
POO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POO
pneúmati eÂpen, Paraggéllv soi \n t! •nómati &Ihsoû

% rŸ.
xristoû, \jelyeîn ˙p' a[têw. Kaì \jêlyen a[t_ t_ v
19
&Idóntew dè o¥ kúrioi a[têw –ti \jêlyen = \lpìw têw
\rgasíaw a[tôn, \pilabómenoi tòn Paûlon kaì tòn Sílan,
e® l k u s a n e† w t|n ˙goràn \pì toùw ƒrxontaw, 20 kaì
prosagagóntew a[toùw toîw strathgoîw eÂpon, O˚toi o¥
ƒnyrvpoi \ktarássousin =môn t|n pólin, &Ioudaîoi
øpárxontew, 21 kaì kataggéllousin ¡yh $a o[k ¡jestin =mîn
paradéxesyai o[dè poieîn, ^Rvmaíoiw o{sin. 22 Kaì sunepésth
` ªxlow kat' a[tôn, kaì o¥ strathgoì perirr}jantew a[tôn tà
¥mátia \kéleuon ]abdízein. 23 Polláw te \piyéntew a[toîw
plhgàw ¡balon e†w fulak}n, paraggeílantew t! desmofúlaki
˙sfalôw threîn a[toúw: 24 –w, paraggelían toiaúthn e†lhfQw,
¡balen a[toùw e†w t|n \svtéran fulak}n, kaì toùw pódaw
a[tôn “sfalísato e†w tò júlon. 25 Katà dè tò mesonúktion
Paûlow kaì Sílaw proseuxómenoi %u mnoun tòn yeó n ,
\phkroônto dè a[tôn o¥ désmioi: 26 ƒfnv dè seismòw \géneto
mégaw, v % ste saleuyênai tà yem él i a toû desmvthríou:
˙neœxyhsán te paraxrêma a¥ yúrai pâsai, kaì pántvn tà
desmà ˙néyh. 27 *Ejupnow dè genómenow ` desmofúlaj, kaì
†dWn ˙ne~gménaw tàw yúraw têw fulakêw, spasámenow
máxairan, ¡mellen eâutòn ˙naireîn, nomízvn \kpefeugénai
toùw desmíouw. 28 &EfQnhsen dè fvn_ megál+ ` Paûlow légvn,
Mhdèn práj+w seaut! kakón: ßpantew gár \smen \nyáde.
29
A†t}saw dè fôta e†sep}dhsen, kaì ¡ntromow genómenow
prosépesen t! Paúl~ kaì t! SílŸ, 30 kaì proagagWn a[toùw
¡jv ¡fh, Kúrioi, tí me deî poieîn ®na svyô; 31 O¥ dè eÂpon,
Písteuson \pì tòn kúrion &Ihsoûn xristón, kaì svy}s+ sù kaì
` oÂków sou. 32 Kaì \lálhsan a[t! tòn lógon toû kuríou, kaì
pâsin toîw \n t_ o†kíŸ a[toû. 33 Kaì paralabWn a[toùw \n
\k eí n + t_ v % rŸ têw nuktòw ¡lousen ˙pò tôn plhgôn, kaì
\b a p t í s y h a[tòw kaì o¥ a[toû pántew paraxrêma.
16.18 t! •nómati ♦ •nómati 16.27 máxairan ¡mellen ♦ ˆt|n˜

16.20 eÂpon ♦ eÂpan máxairan æmellen
16.22 perirr}jantew ♦ perir}jantew 16.28 fvn_ megál+ ` ♦ megál+ fvn_ ˆ`˜
16.24 e†lhfQw ♦ labWn 16.29 t! SílŸ ♦ ˆt!˜ SilÅ

16.24 a[tôn “sfalísato ♦ 16.31 eÂpon ♦ eÂpan
“sfalísato a[tôn 16.31 xristón ♦ —
16.26 ˙neœxyhsán te ♦ “neœxyhsan dè 16.32 kaì pâsin ♦ sùn pâsin
290
POP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POP
34
&A n a g a g Q n te a[toùw e†w tòn oÂkon a[toû paréyh k en
trápezan, kaì “gallíato panoikì pepisteukWw t! ye!.
35
^Hméraw dè genoménhw, ˙pésteilan o¥ strathgoì toùw
]abdoúxouw légontew, &Apóluson toùw ˙nyrQpouw \keínouw.
36
&Ap}ggeilen dè ` desmofúlaj toùw lógouw toútouw pròw tòn
Paûlon –ti &Apestálkasin o¥ strathgoí, ®na ˙poluyête: nûn
o{n \jelyóntew poreúesye \n e†r}n+. 37 Ô dè Paûlow ¡fh pròw
a[toúw, Deírantew =mâw dhmosíŸ, ˙katakrítouw, ˙nyrQpouw
^Rvmaíouw øpárxontaw, ¡balon e†w fulak}n, kaì nûn láyra
=mâw \kbállousin; O [ gár: ˙llà \l yó n t ew a[toì
\jagagétvsan. 38 &An}ggeilan dè toîw strathgoîw o¥ ]abdoûxoi
tà ]}mata taûta: kaì \fob}yhsan ˙koúsantew –ti ^Rvmaîoí
e†sin, 39 kaì \lyóntew parekálesan a[toúw, kaì \jagagóntew
“rQtvn \jelyeîn têw pólevw. 40 &Ejelyóntew dè \k têw fulakêw
e† s ê l yo n pròw t|n Ludían: kaì †dóntew toùw ˙delfoúw,
parekálesan a[toúw, kaì \jêlyon.
17 Diodeúsantew dè t|n &Amfípolin kaì &Apollvnían,

‘lyon e†w Yessaloníkhn, –pou ‘n = sunagvg| tôn
&Ioudaívn: 2 katà dè tò e†vyòw t! Paúl~ e†sêlyen pròw
a[toúw, kaì \pì sábbata tría dieléjato a[toîw ˙pò tôn
grafôn, 3 dianoígvn kaì paratiyémenow, –ti Tòn xristòn ¡dei
payeîn kaì ˙nastênai \k nekrôn, kaì –ti O˚tów \stin ` xristòw
&I h s o û w, $o n \gW kataggéllv ømîn. 4 Kaí tinew \j a[tôn
\peísyhsan, kaì proseklhrQyhsan t! Paúl~ kaì t! SílŸ,
tôn te seboménvn Êll}nvn polù plêyow, gunaikôn te tôn
prQtvn o[k •lígai. 5 Proslabómenoi dè o¥ &Ioudaîoi o¥
˙peiyoûntew, tôn ˙goraívn tinàw ƒndraw ponhroúw, kaì
•xlopoi}santew, \yorúboun t|n pólin: \pistántew te t_ o†kíŸ
16.34 a[toû ♦ — 16.40 toùw ˙delfoúw parekálesan

16.34 “gallíato panoikì ♦ a[toúw ♦ parekálesan toùw
“galliásato panoikeì ˙delfoùw
16.36 toútouw ♦ ˆtoútouw˜ 16.40 \jêlyon ♦ \jêlyan
16.36 &Apestálkasin ♦ &Apéstalkan 17.1 &Apollvnían ♦ t|n &Apollvnían
16.37 ¡balon ♦ ¡balan 17.1 = ♦ —
16.37 \jagagétvsan ♦ =mâw 17.3 &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw
\jagagétvsan 17.4 polù plêyow ♦ plêyow polú
16.38 &An}ggeilan ♦ &Ap}ggeilan 17.5 Proslabómenoi ♦ ZhlQsantew
16.38 kaì \fob}yhsan ♦ \fob}yhsan 17.5 o¥ ˙peiyoûntew ♦ kaì
dè proslabómenoi
16.39 \jelyeîn ♦ ˙pelyeîn ˙pò 17.5 tinàw ƒndraw ♦ ƒndraw tinàw
16.40 \k ♦ ˙pò 17.5 \pistántew te ♦ kaì \pistántew
291
POQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POQ
&Iásonow, \z}toun a[toùw ˙gageîn e†w tòn dêmon. 6 M| eøróntew

dè a[toúw, ¡suron tòn &Iásona kaí tinaw ˙delfoùw \pì toùw
politárxaw, boôntew –ti O¥ t|n o†kouménhn ˙nastatQsantew,
o˚toi kaì \nyáde páreisin, 7 o¬w øpodédektai &Iásvn: kaì
o˚toi pántew ˙pénanti tôn dogmátvn Kaísarow prássousin,
basiléa légontew £teron eÂnai, &Ihsoûn. 8 &Etárajan dè tòn
ªxlon kaì toùw politárxaw ˙koúontaw taûta. 9 Kaì labóntew
tò ¥kanòn parà toû &Iásonow kaì tôn loipôn, ˙pélusan
a[toúw.
10
O¥ dè ˙delfoì e[yévw dià têw nuktòw \jépemcan tón te
Paûlon kaì tòn Sílan e†w Béroian: o®tinew paragenómenoi e†w
t|n sunagvg|n ˙p§esan tôn &Ioudaívn. 11 O˚toi dè ‘san
e[genésteroi tôn \n Yessaloník+, o®tinew \déjanto tòn lógon
metà páshw proyumíaw, tò kay' =méran ˙nakrínontew tàw
grafáw, e† ¡xoi taûta o%utvw. 12 Polloì mèn o{n \j a[tôn
\písteusan, kaì tôn Êllhnídvn gunaikôn tôn e[sxhmónvn
kaì ˙ndrôn o[k •lígoi. 13 ^V w dè ¡gnvsan o¥ ˙pò têw
Yessaloníkhw &Ioudaîoi –ti kaì \n t_ BeroíŸ kathggélh øpò
toû Paúlou ` lógow toû yeoû, ‘lyon k˙keî saleúontew toùw
ªxlouw. 14 E[yév w dè tóte tòn Paûlon \japésteilan o¥
˙delfoì poreúesyai qw \pì t|n yálassan: øpémenon dè – te
Sílaw kaì ` Timóyeow \keî. 15 O¥ dè kayistôntew tòn Paûlon,
ægagon a[tòn £vw &Ayhnôn: kaì labóntew \ntol|n pròw tòn
Sílan kaì Timóyeon, ®na qw táxista ¡lyvsin pròw a[tón,
\j§esan.
16
&En dè taîw &Ay}naiw \kdexoménou a[toùw toû Paúlou,
parvjúneto tò pneûma a[toû \n a[t!, yevroûnti kateídvlon
o{san t|n pólin. 17 Dielégeto mèn o{n \n t_ sunagvg_ toîw
&Ioudaíoiw kaì toîw seboménoiw, kaì \n t_ ˙gorÅ katà pâsan
=méran pròw toùw paratugxánontaw. 18 Tinèw dè kaì tôn
Stvïkôn &Epikoureívn kaì tôn Stoïkôn filosófvn sunéballon a[t!.
17.5 ˙gageîn ♦ proagageîn 17.13 toùw ♦ kaì tarássontew toùw

17.6 tòn ♦ — 17.14 qw ♦ £vw
17.7 légontew £teron ♦ £teron 17.14 øpémenon dè ♦ øpémeinán te
légontew 17.15 kayistôntew ♦ kayistánontew
17.10 têw ♦ — 17.15 a[tòn £vw ♦ £vw
17.10 ˙p§esan tôn &Ioudaívn ♦ tôn 17.15 Timóyeon ♦ tòn Timóyeon

&Ioudaívn ˙p§esan 17.16 yevroûnti ♦ yevroûntow
17.11 tò ♦ — 17.18 tôn Stoïkôn ♦ Stoïkôn
292
POR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POR
Kaí tinew ¡legon, Tí ©n yéloi ` spermológow o˚tow légein; O¥

dé, Jénvn daimonívn dokeî kataggeleùw eÂnai: –ti tòn &Ihsoûn
kaì t|n ˙nástasin e[hggelízeto. 19 &Epilabómenoí te a[toû,
\pì tòn *Areion págon ægagon légontew, Dunámeya gnônai, tíw =
kain| a%uth = øpò soû lalouménh didax}; 20 Jenízonta gár
tina e†sféreiw e†w tàw ˙koàw =môn: boulómeya o{n gnônai, tí
©n yél o i taûta eÂnai — 21 &A y h n a î o i dè pántew kaì o¥
\pidhmoûntew jénoi e†w o[dèn £teron e[kaíroun, (h légein ti kaì
˙koúein kainóteron.
22
Stayeìw dè ` Paûlow \n més~ toû &Areíou págou ¡fh,
*Andrew &Ayhnaîoi, katà pánta qw deisidaimonestérouw ømâw
yevrô. 23 Dierxómenow gàr kaì ˙nayevrôn tà sebásmata
ømôn, e˚ron kaì bvmòn \n > \pegégrapto, &AgnQst~ ye!. $O n
o{n ˙gnooûntew e[sebeîte, toûton \gW kataggéllv ømîn. 24 Ô
yeòw ` poi}saw tòn kósmon kaì pánta tà \n a[t!, o˚tow,
o[ranoû kaì gêw kúriow øpárxvn, o[k \n xeiropoi}toiw naoîw
katoikeî, 25 o[dè øpò xei r ô n ˙nyrQpvn yer a p eú et a i ,
prosdeómenów tinow, a[tòw didoùw pâsin zv|n kaì pno|n katà
pánta: 26 \poíhsén te \j e^nòw a®matow pân ¡ynow ˙nyrQpvn,
katoikeîn \pì pân tò prósvpon têw gêw, `rísaw
prostetagménouw kairoùw kaì tàw `royesíaw têw katoikíaw
a[tôn: 27 zhteîn tòn kúrion, e† ƒra ge chlaf}seian a[tòn kaì
e%uroien, kaí ge o[ makràn ˙pò e^nòw e^kástou =môn øpárxonta.
28
&En a[t! gàr zômen kaì kinoúmeya kaì \smen: qw kaí tinew
tôn kay' ømâw poihtôn e†r}kasin, Toû gàr kaì génow \smén.
29
Génow o{n øpárxontew toû yeoû, o[k •feílomen nomízein
xrus! (h ˙rgúr~ (h líy~, xarágmati téxnhw kaì \nyum}sevw
˙nyrQpou, tò yeîon eÂnai –moion. 30 Toùw mèn o{n xrónouw têw
˙gnoíaw øperidWn ` yeów, tà nûn paraggéllei toîw ˙nyrQpoiw
pâsin pantaxoû metanoeîn: 31 dióti ¡sthsen =méran, \n "
17.20 tí ©n yéloi ♦ tína yélei 17.25 katà ♦ kaì tà

17.21 e[kaíroun ♦ h[kaíroun 17.26 a®matow ♦ —
17.21 kaì ˙koúein ♦ (h ˙koúein ti 17.26 pân tò prósvpon ♦ pantòw
17.22 ` ♦ ˆ`˜ prosQpou
17.23 $On ♦ $O 17.27 kúrion ♦ yeòn
17.23 toûton ♦ toûto 17.27 ƒra ge ♦ ƒrage

17.24 kúriow øpárxvn ♦ øpárxvn 17.30 pâsin ♦ pántaw
kúriow 17.31 dióti ♦ kayóti
17.25 ˙nyrQpvn ♦ ˙nyrvpínvn
293
POS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POS
méllei krínein t|n o†kouménhn \n dikaiosún+, \n ˙ndrì >

% risen, pístin parasxWn pâsin, ˙nast}saw a[tòn \k nekrôn.
v
32
&Akoúsantew dè ˙nástasin nekrôn, o¥ mèn \xleúazon: o¥
dè eÂpon, &Akousómeyá sou pálin perì toútou. 33 Kaì o%utvw `
Paûlow \jêlyen \k més o u a[tôn. 34 Tinèw dè ƒndrew
kollhyén t ew a[t!, \písteusan: \n o<w kaì Dionúsiow `
&Areopagíthw, kaì gun| •nómati Dámariw, kaì £teroi sùn
a[toîw.
18 Metà dè taûta xvrisyeìw ` Paûlow \k tôn &Ayhnôn

‘lyen e†w Kórinyon. 2 Kaì eørQn tina &Ioudaîon
•nómati &Akúlan, Pontikòn t! génei, prosfátvw \lhluyóta
˙pò têw &Italíaw, kaì Prískillan gunaîka a[toû, dià tò
diatetaxénai tetaxénai Klaúdion xvrízesyai pántaw toùw &Ioudaíouw \k
têw ^RQmhw, prosêlyen a[toîw: 3 kaì dià tò `mótexnon eÂnai,
t_ téxn+ ¡menen par' a[toîw kaì e†rgázeto: ‘san gàr skhnopoioì t|n
téxnhn. 4 Dielégeto dè \n t_ sunagvg_ katà pân sábbaton,
¡peiyén te &Ioudaíouw kaì %Ellhnaw.
5
^Vw dè katêlyon ˙pò têw Makedoníaw – te Sílaw kaì `
Timóyeow, suneíxeto t! pneúmati ` Paûlow, diamarturómenow
toîw &Ioudaíoiw tòn xristòn &Ihsoûn. 6 &Antitassoménvn dè
a[tôn kaì blasfhmoúntvn, \ktinajámenow tà ¥mátia, eÂpen
pròw a[toúw, Tò a<ma ømôn \pì t|n kefal|n ømôn: kayaròw
\gQ: ˙pò toû nûn e†w tà ¡ynh poreúsomai. 7 Kaì metabàw
\keîyen ‘lyen e†w o†kían tinòw •nómati &Ioústou, seboménou
tòn yeón, o˚ = o†kía ‘n sunomoroûsa t_ sunagvg_. 8 Kríspow
dè ` ˙rxisunágvgow \písteusen t! kurí~ sùn –l~ t! oÊk~
a[toû: kaì polloì tôn Korinyívn ˙koúontew \písteuon kaì
\baptízonto. 9 EÂpen dè ` kúriow di' `rámatow \n nuktì t!
Paúl~, M| foboû, ˙llà lálei kaì m| sivp}s+w: 10 dióti \gQ
e†mi metà soû, kaì o[deìw \piy}setaí soi toû kakôsaí se: dióti
17.32 eÂpon ♦ eÂpan 18.3 e†rgázeto ♦ “rgázeto

17.32 pálin perì toútou ♦ perì toútou 18.3 t|n téxnhn ♦ t_ téxn+
kaì pálin 18.5 pneúmati ♦ lóg~
17.33 Kaì ♦ — 18.5 tòn ♦ eÂnai tòn
18.1 dè ♦ — 18.7 ‘lyen ♦ e†sêlyen
18.1 ` Paûlow ♦ — 18.7 &Ioústou ♦ Titíou &Ioústou

18.2 tetaxénai ♦ diatetaxénai 18.9 di' `rámatow \n nuktì ♦ \n nuktì
18.2 \k ♦ ˙pò di' `rámatow
294
POT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POT
laów \stín moi polùw \n t_ pólei taút+. 11 &E k á yi s én te

\niautòn kaì mênaw £j, didáskvn \n a[toîw tòn lógon toû yeoû.
12
Gallívnow dè ˙nyupateúontow têw &Axafiaw,
katepésthsan `moyumadòn o¥ &Ioudaîoi t! Paúl~, kaì ægagon
a[tòn \pì tò bêma, 13 légontew –ti Parà tòn nómon o˚tow
˙napeíyei toùw ˙nyrQpouw sébesyai tòn yeón. 14 Méllontow dè
toû Paúlou ˙noígein tò stóma, eÂpen ` Gallívn pròw toùw
&Ioudaíouw, E† mèn o{n ‘n ˙díkhmá ti (h ]Ÿdioúrghma ponhrón,
„ &Ioudaîoi, katà lógon ©n “nesxómhn ømôn: 15 e† dè z}thmá
\stin perì lógou kaì •nomátvn kaì nómou toû kay' ømâw,
ªcesye a[toí: krit|w gàr \gW toútvn o[ boúlomai eÂnai.
16
Kaì ˙p}lasen a[toùw ˙pò toû b}matow. 17 &Epilabómenoi dè
pántew o¥ %Ellhnew Svsyénhn tòn ˙rxisunágvgon ¡tupton
¡mprosyen toû b}matow. Kaì o[dèn toútvn t! Gallívni
¡mellen.
18
Ô dè Paûlow ¡ti prosmeínaw =méraw ¥kanáw, toîw
˙delfoîw ˙potajámenow, \jéplei e†w t|n Surían, kaì sùn a[t!
Prískilla kaì &Akúlaw, kei r á m en o w t|n kefal|n \n
Kegxreaîw: eÂxen gàr e[x}n. 19 Kat}nthsen dè e†w *Efeson,
kaì \keínouw katélipen a[toû: a[tòw dè e†selyWn e†w t|n k˙keínouw
sunagvg|n dieléxyh toîw &Ioudaíoiw. 20 &ErvtQntvn dè a[tôn

\pì pleíona xrónon meînai par' a[toîw, o[k \péneusen: 21 ˙ll'
˙petájato a[toîw e†pQn, Deî me pántvw t|n eôrt|n t|n
\rxoménhn poiêsai e†w Îerosóluma: pálin dè ˙nakámcv pròw
ømâw, toû yeoû yélontow. &An}xyh ˙pò têw &Efésou, 22 kaì
katelyWn e†w Kaisáreian, ˙nabàw kaì ˙spasámenow t|n
\kklhsían, katébh e†w &Antióxeian. 23 Kaì poi}saw xrónon tinà
\jêlyen, dierxómenow kayejêw t|n Galatik|n xQran kaì
Frugían, \pisthrízvn pántaw toùw mayhtáw.
18.11 te ♦ dè Kegxreaîw t|n kefal}n

18.12 ˙nyupateúontow ♦ ˙nyupátou 18.19 Kat}nthsen ♦ Kat}nthsan
ªntow 18.19 kaì \keínouw ♦ k˙keínouw
18.13 o˚tow ˙napeíyei ♦ ˙napeíyei 18.19 dieléxyh ♦ dieléjato
o˚tow 18.20 par' a[toîw ♦ —
18.14 o{n ♦ — 18.21 ˙ll' ♦ ˙llà
18.14 “nesxómhn ♦ ˙nesxómhn 18.21 ˙petájato a[toîw ♦
18.15 z}thmá ♦ zht}matá ˙potajámenow kaì
18.15 gàr ♦ — 18.21 Deî me pántvw t|n eôrt|n t|n

18.17 o¥ %Ellhnew ♦ — \rxoménhn poiêsai e†w
18.17 ¡mellen ♦ ¡melen Îerosóluma ♦ —
18.18 t|n kefal|n \n Kegxreaîw ♦ \n 18.21 dè ♦ —
295
POU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POU
24
&Ioudaîow dé tiw &ApollWw •nómati, &Alejandreùw t!
génei, ˙n|r lógiow, kat}nthsen e†w *Efeson, dunatòw çn \n
taîw grafaîw. 25 O˚tow ‘n kathxhménow t|n `dòn toû kuríou,
kaì zévn t! pneúmati \lálei kaì \dídasken ˙kribôw tà perì
toû kuríou, \p i s t á m en o w mónon tò báptisma &Ivánnou:
26
o˚tów te ærjato parrhsiázesyai \n t_ sunagvg_.
&Akoúsantew dè a[toû &Akúlaw kaì Prískilla, proselábonto
a[tón, kaì ˙kribésteron a[t! \jéyento t|n toû yeoû `dón.
27
Bou l o m én o u dè a[toû dielyeî n e† w t|n &Axafian,
protrecámen o i o¥ ˙delfoì ¡gracan toîw mayhtaîw
˙podéjasyai a[tón: $ow paragenómenow sunebáleto polù toîw
pepisteukósin dià têw xáritow: 28 e[tónvw gàr toîw &Ioudaíoiw
diakathlégxeto dhmosíŸ, \pideiknùw dià tôn grafôn eÂnai tòn
xristòn &Ihsoûn.
19 &Egéneto dé, \n t! tòn &ApollW eÂnai \n Koríny~,

Paûlon dielyónta tà ˙nvterikà mérh \lyeîn e†w
*Efeson: kaì eørQn tinaw mayhtàw 2 eÂpen pròw a[toúw, E†
pneûma ßgion \lábete pisteúsantew; O¥ dè eÂpon pròw a[tón,
&All' o[dè e† pneûma ßgión \stin, “koúsamen. 3 EÂpén te pròw
a[toúw, E†w tí o{n \baptísyhte; O¥ dè eÂpon, E†w tò &Ivánnou
báptism a . 4 EÂpen dè Paûlow, &Ivánnhw mèn \báptisen
báptisma metanoíaw, t! la! légvn e†w tòn \rxómenon met'
a[tòn ®na pisteúsvsin, toût' ¡stin, e†w tòn xristòn &Ihsoûn.
5
&Akoúsantew dè \baptísyhsan e†w tò ªnoma toû kuríou
&Ihsoû. 6 Kaì \piyéntow a[toîw toû Paúlou tàw xeîraw, ‘lyen
tò pneûma tò ßgion \p' a[toúw, \láloun te glQssaiw kaì
proef}teuon. 7 )Hsan dè o¥ pántew ƒndrew qseì dekadúo.
8
E†selyWn dè e†w t|n sunagvg|n \parrhsiázeto, \pì mênaw
treîw dialegómenow kaì peíyvn tà perì têw basileíaw toû yeoû.
9
^Vw dé tinew \sklhrúnonto kaì “peíyoun, kakologoûntew t|n
`dòn \nQpion toû pl}youw, ˙postàw ˙p' a[tôn ˙fQrisen toùw
18.25 kuríou \pistámenow ♦ &Ihsoû 19.2 o[dè ♦ o[d'

\pistámenow 19.3 pròw a[toúw ♦ —
18.26 &Akúlaw kaì Prískilla ♦ 19.3 eÂpon ♦ eÂpan
Prískilla kaì &Akúlaw 19.4 mèn ♦ —
18.26 toû yeoû `dón ♦ `dòn ˆtoû yeoû˜ 19.4 xristòn ♦ —

19.1 \lyeîn ♦ ˆkat˜elyeîn 19.6 tàw ♦ ˆtàw˜
19.1 eørQn ♦ eøreîn 19.6 proef}teuon ♦ \prof}teuon
19.2 eÂpen ♦ eÂpén te 19.7 dekadúo ♦ dQdeka
19.2 eÂpon ♦ — 19.8 tà ♦ ˆtà˜
296
POV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ POV
mayhtáw, kay' =méran dialegómenow \n t_ sxol_ Turánnou

tinów. 10 Toûto dè \géneto \pì ¡th dúo, v % ste pántaw toùw
katoikoûntaw t|n &Asían ˙koûsai tòn lógon toû kuríou
&Ihsoû, &Ioudaíouw te kaì %Ellhnaw. 11 Dunámeiw te o[ tàw
tuxoúsaw \poíei ` yeòw dià tôn xeirôn Paúlou, 12 v % ste kaì \pì
toùw ˙syen o û n t a w \p i f ér es ya i ˙pò toû xrvtòw a[toû
soudária (h simikínyia, kaì ˙pallássesyai ˙p' a[tôn tàw
nósouw, tá te pneúmata tà ponhrà \jérxesyai ˙p' a[tôn.
13
&Epexeírhsan dé tinew ˙pò tôn perierxoménvn &Ioudaívn
\jorkistôn •nomázein \pì toùw ¡xontaw tà pneúmata tà
ponhrà tò ªnoma toû kuríou &Ihsoû, légontew, Ôrkízomen
ømâw tòn &Ihsoûn $on ` Paûlow khrússei. 14 )Hsan dé tinew u¥oì
Skeuâ &Ioudaíou ˙rxierévw e^ptà o¥ toûto poioûntew.
15
&Apokriyèn dè tò pneûma tò ponhròn eÂpen, Tòn &Ihsoûn
ginQskv, kaì tòn Paûlon \pístamai: ømeîw dè tínew \sté;
16
Kaì \fallómenow \p' a[toùw ` ƒnyrvpow \n > ‘n tò pneûma
tò ponhrón, kaì katakurieúsan a[tôn, Êsxusen kat' a[tôn,
% ste gumnoùw kaì tetraumatisménouw \kfugeîn \k toû oÊkou
v
\keínou. 17 Toûto dè \géneto gnvstòn pâsin &Ioudaíoiw te kaì
%Ellhsin toîw katoikoûsin t|n *Efeson, kaì \pépesen fóbow
\pì pántaw a[toúw, kaì \megalúneto tò ªnoma toû kuríou
&I h s o û . 18 Polloí te tôn pepisteukótvn ærxonto,
\jomologoúmenoi, kaì ˙naggéllontew tàw prájeiw a[tôn.
19
Îkanoì dè tôn tà períerga prajántvn sunenégkantew tàw
bíblouw katékaion \nQpion pántvn: kaì sunec}fisan tàw
timàw a[tôn, kaì e˚ron ˙rguríou muriádaw pénte. 20 O%utvw
katà krátow ` lógow toû kuríou h·janen kaì Êsxuen.
21
^Vw dè \plhrQyh taûta, ¡yeto ` Paûlow \n t! pneúmati,
dielyWn t|n Makedonían kaì &Axafian, poreúesyai e†w
Îerousal}m, e†pWn –ti Metà tò genésyai me \keî, deî me kaì
19.9 tinów ♦ — 19.15 eÂpen ♦ eÂpen a[toîw

19.10 &Ihsoû ♦ — 19.15 &Ihsoûn ♦ ˆmèn˜ &Ihsoûn
19.11 \poíei ` yeòw ♦ ` yeòw \poíei 19.16 \fallómenow \p' a[toùw `
19.12 \piféresyai ♦ ˙poféresyai ƒnyrvpow ♦ \falómenow `
19.12 \jérxesyai ˙p' a[tôn ♦ ƒnyrvpow \p' a[toùw
\kporeúesyai 19.16 kaì katakurieúsan a[tôn ♦
19.13 ˙pò ♦ kaì katakurieúsaw ˙mfotérvn
19.13 Ôrkízomen ♦ Ô rkízv 19.20 ` lógow toû kuríou ♦ toû kuríou `

19.13 ` ♦— lógow
19.14 tinew u¥oì Skeuâ ♦ tinow Skeuâ 19.21 Îerousal}m ♦ Îerosóluma
19.14 o¥ ♦ u¥oì
297
PPM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPM
^RQmhn †deîn. 22 &Aposteílaw dè e†w t|n Makedonían dúo tôn

diakonoúntvn a[t!, Timóyeon kaì *Eraston, a[tòw \pésxen
xrónon e†w t|n &Asían.
23
&Egéneto dè katà tòn kairòn \keînon táraxow o[k •lígow
perì têw `doû. 24 Dhm}triow gár tiw •nómati, ˙rgurokópow,
poiôn naoùw ˙rguroûw &Artémidow, pareíxeto toîw texnítaiw
\rgasían o[k •líghn: 25 o¬w sunayroísaw, kaì toùw perì tà
toiaûta \rgátaw, eÂpen, *Andrew, \pístasye –ti \k taúthw têw
\rgasíaw = e[poría =môn \stin. 26 Kaì yevreîte kaì ˙koúete
–ti o[ mónon &Efésou, ˙llà sxedòn páshw têw &Asíaw, `
Paûlow o˚tow peísaw metésthsen ¥kanòn ªxlon, légvn –ti o[k
e†sìn yeoì o¥ dià xeirôn ginómenoi. 27 O[ mónon dè toûto
kinduneúei =mîn tò mérow e†w ˙pelegmòn \lyeîn, ˙llà kaì tò
&Artémidow ¥eròn têw megálhw yeâw ¥eròn &Artémidow e†w o[yèn logisyênai,
méllein dè kaì kayaireîsyai t|n megaleióthta a[têw, ÷n –lh =
&A s í a kaì = o†kouménh sébetai. 28 &A k o ú s a n t e w dè kaì
genómenoi pl}reiw yumoû, ¡krazon légontew, Meg á l h =
*Artemiw &Efesívn. 29 Kaì \pl}syh = póliw –lh têw sugxúsevw:
% rmhsán te `moyumadòn e†w tò yéatron, sunarpásantew Gáïon
v
kaì &Arístarxon Makedónaw, sunekd}mouw Paúlou. 30 Toû dè
Paúlou bouloménou e†selyeîn e†w tòn dêmon, o[k eÊvn a[tòn
o¥ mayhtaí. 31 Tinèw dè kaì tôn &Asiarxôn, ªntew a[t! fíloi,
pémcantew pròw a[tón, parekáloun m| doûnai eâutòn e†w tò
yéa t r o n . 32 *A l l o i mèn o{n ƒllo ti ¡krazon: ‘n gàr =
\kklhsía sugkexuménh, kaì o¥ pleíouw o[k Ædeisan tínow
£neken sunelhlúyeisan. 33 &Ek dè toû ªxlou proebíbasan
&Aléjandron, probalóntvn a[tòn tôn &Ioudaívn. Ô dè
&Aléjandrow, kataseísaw t|n xeîra, æyelen ˙pologeîsyai t!
d}m~. 34 &Epignóntew dè –ti &Ioudaîów \stin, fvn| \géneto mía
\k pántvn qw \pì v % raw dúo krazóntvn, Megálh = *Artemiw
35
&Efesívn. Katasteílaw dè ` grammateùw tòn ªxlon fhsín,
*Andrew &Efésioi, tíw gár \stin ƒnyrvpow $ow o[ ginQskei t|n
19.24 \rgasían o[k •líghn ♦ o[k megaleióthtow

•líghn \rgasían 19.29 –lh ♦ —
19.25 =môn ♦ =mîn 19.30 Toû dè Paúlou ♦ Paúlou dè
19.27 ¥eròn &Artémidow ♦ &Artémidow 19.32 £neken ♦ £neka

¥eròn 19.33 proebíbasan ♦ sunebíbasan
19.27 dè kaì ♦ te kaì 19.35 ƒnyrvpow ♦ ˙nyrQpvn
19.27 t|n megaleióthta ♦ têw
298
PPN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPN
&Efesívn pólin nevkóron o{san têw megálhw yeâw &Artémidow

kaì toû Diopetoûw; 36 &Anantirr}tvn o{n ªntvn toútvn, déon
\stìn ømâw katestalménouw øpárxein, kaì mhdèn propetèw
prássein. 37 &H g á g et e gàr toùw ƒndraw toútouw, o·te
¥erosúlouw o·te blasfhmoûntaw t|n yeòn ømôn. 38 E† mèn o{n
Dhm}triow kaì o¥ sùn a[t! texnîtai ¡xousin prów tina lógon,
˙goraîoi ƒgontai, kaì ˙nyúpatoí e†sin: \gkaleítvsan
˙ll}loiw. 39 E† dé ti perì e^ térvn \pizhteîte, \n t_ \nnóm~
\kklhsíŸ \piluy}setai. 40 Kaì gàr kinduneúomen \gkaleîsyai
stásevw perì têw s}meron, mhdenòw a†tíou øpárxontow perì o˚
o[ dunhsómeya doûnai lógon têw sustrofêw taúthw. 41 Kaí ˙podoûnai
taûta e†pQn, ˙pélusen t|n \kklhsían.
20 Metà dè tò paúsasyai tòn yórubon, proskalesámenow

` Paûlow toùw mayhtáw, kaì ˙spasámenow, \jêlyen
poreuyênai e†w t|n Makedonían. 2 DielyWn dè tà mérh \keîna,
kaì parakalésaw a[toùw lóg~ poll!, ‘lyen e†w t|n Êlláda.
3
Poi}saw te mênaw treîw, genoménhw a[t! \piboulêw øpò tôn
&Ioudaívn méllonti ˙nágesyai e†w t|n Surían, \géneto gnQmh
toû øpostréfein dià Makedoníaw. 4 Suneípeto dè a[t! ƒxri
têw &Asíaw SQpatrow Beroiaîow: Yes s a l o n i k év n dé,
&Arístarxow kaì Sekoûndow, kaì Gáïow Derbaîow, kaì Timóyeow:
&Asianoì dé, Tuxikòw kaì Trófimow. 5 O˚toi proselyóntew
¡menon =mâw \n Tr~ádi. 6 ^Hmeîw dè \jepleúsamen metà tàw
=méraw tôn ˙zúmvn ˙pò Filíppvn, kaì ælyomen pròw a[toùw
e†w t|n Tr~áda ƒxri =merôn pénte, o˚ dietrícamen =méraw
e^ptá.
7
&En dè t_ miÅ tôn sabbátvn, sunhgménvn tôn mayhtôn
klásai ƒrton, ` Paûlow dielégeto a[toîw, méllvn \jiénai t_
\paúrion, paréteinén te tòn lógon méxri mesonuktíou. 8 )Hsan
dè lampádew ¥kanaì \n t! øperœ~ o˚ ‘men sunhgménoi.
19.35yeâw ♦ — 20.1 poreuyênai ♦ poreúesyai

19.37ømôn ♦ =môn 20.1 t|n ♦ —
19.39perì e^térvn ♦ peraitérv 20.3 a[t! \piboulêw ♦ \piboulêw
19.40o˚ o[ ♦ o˚ ô[˜ a[t!
19.40doûnai ♦ ˙podoûnai 20.3 gnQmh ♦ gnQmhw
19.40lógon ♦ lógon perì 20.4 ƒxri têw &Asíaw SQpatrow ♦
20.1 proskalesámenow ♦ SQpatrow Púrrou

metapemcámenow 20.5 proselyóntew ♦ dè proelyóntew
20.1 ˙spasámenow ♦ parakalésaw 20.6 o˚ ♦ –pou
˙spasámenow 20.7 tôn mayhtôn ♦ =môn
299
PPO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPO
9
Kay}menow dé tiw neaníaw •nómati E·tuxow \pì têw yurídow,
kataferómenow %upn~ bayeî, dialegoménou toû Paúlou \pì
pleîon, katenexyeìw ˙pò toû %upnou ¡pesen ˙pò toû tristégou
kátv, kaì æryh nekrów. 10 Katabàw dè ` Paûlow \pépesen
a[t!, kaì sumperilabWn eÂpen, M| yorubeîsye: = gàr cux|
a[toû \n a[t! \stin. 11 &Anabàw dè kaì klásaw ƒrton kaì
geusámenow, \f' ¥kanón te `mil}saw ƒxri a[gêw, o%u tvw
\jêlyen. 12 *Hgagon dè tòn paîda zônta, kaì parekl}yhsan o[
metrívw.
13
^Hmeîw dé, proselyóntew \pì tò ploîon, ˙n}xyhmen e†w t|n
*Asson, \keîyen méllontew ˙nalambánein tòn Paûlon: o%utvw
gàr ‘n diatetagménow, méllvn a[tòw pezeúein. 14 ^Vw dè
sunébalen =mîn e†w t|n *Asson, ˙nalabóntew a[tòn ælyomen
e†w Mitul}nhn. 15 K˙keîyen ˙popleúsantew, t_ \pioús+
kathnt}samen ˙ntikrú Xíou: t_ dè e^ térŸ parebálomen e†w
Sámon: kaì meínantew \n Trvgullí~, t_ \xomén+ ælyomen e†w
Mílhton. 16 *E k r i n en gàr ` Paûlow parapleûsai t|n
*Efeson, –pvw m| génhtai a[t! xronotribêsai \n t_ &AsíŸ:
¡s p eu d en gár, e† dunatòn ‘n a[t!, t|n =méran têw
Penthkostêw genésyai e†w Îerosóluma.
17
&Apò dè têw Mil}tou pémcaw e†w *Efeson metekalésato
toùw presbutérouw têw \kklhsíaw. 18 ^Vw dè paregénonto pròw
a[tón, eÂpen a[toîw,
Ûmeîw \pístasye, ˙pò prQthw =méraw ˙f' «w \pébhn e†w t|n
&A s í a n , pôw mey' ømôn tòn pánta xrónon \genómhn,
19
douleúvn t! kurí~ metà páshw tapeinofrosúnhw kaì
pollôn dakrúvn kaì peirasmôn tôn sumbántvn moi \n taîw
\piboulaîw tôn &Ioudaívn: 20 qw o[dèn øpesteilámhn tôn
sumferóntvn, toû m| ˙naggeîlai ømîn kaì didájai ømâw
dhmosíŸ kaì kat' oÊkouw, 21 diamarturómenow &Ioudaíoiw te kaì
%Ellhsin t|n e†w tòn yeòn metánoian, kaì pístin t|n e†w tòn
20.9 Kay}menow ♦ Kayezómenow 20.15 kaì meínantew \n Trvgullí~ ♦ —

20.11 ƒrton ♦ tòn ƒrton 20.15 \xomén+ ♦ dè \xomén+
20.13 proselyóntew ♦ proelyóntew 20.16 *Ekrinen ♦ Kekríkei
20.13 e†w t|n ♦ \pì t|n 20.16 ‘n ♦ eÊh
20.13 ‘n diatetagménow ♦ 20.19 pollôn ♦ —

diatetagménow ‘n 20.21 tòn yeòn ♦ yeòn
20.14 sunébalen ♦ sunéballen 20.21 pístin t|n ♦ pístin
20.15 ˙ntikrú ♦ ƒntikruw
300
PPP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPP
kúrion =môn &Ihsoûn. 22 Kaì nûn †doú, \gW dedeménow t!

pneúmati poreúomai e†w Îerousal}m, tà \n a[t_
sunant}sontá moi m| e†dQw, 23 pl|n –ti tò pneûma tò ßgion
katà pólin diamartúretai légon –ti desmá me kaì ylíceiw
ménousin. 24 &All' o[denòw lógon poioûmai, o[dè ¡xv t|n
cux}n mou timían \maut!, qw teleiôsai tòn drómon mou metà
xarâw, kaì t|n diakonían ÷n ¡labon parà toû kuríou &Ihsoû,
diamartúrasyai tò e[aggélion têw xáritow toû yeoû. 25 Kaì
nûn †doú, \gW oÂda –ti o[kéti ªcesye tò prósvpón mou ømeîw
pántew, \n o<w diêlyon khrússvn t|n basileían toû yeoû.
26
Dióti martúromai ømîn \n t_ s}meron =mérŸ, –ti kayaròw Diò
\gW ˙pò toû a®matow pántvn. 27 O[ gàr øpesteilámhn toû m|

˙naggeîlai ømîn pâsan t|n boul|n toû yeoû. 28 Proséxete o{n
eâutoîw kaì pantì t! poimní~, \n > ømâw tò pneûma tò ßgion
¡yeto \piskópouw, poimaínein t|n \kklhsían toû kuríou kaì
yeoû, ÷n periepoi}sato dià toû †díou a®matow. 29 &EgW gàr oÂda
toûto, –ti e†seleúsontai metà t|n ƒfijín mou lúkoi bareîw e†w
ømâw, m| feidómenoi toû poimníou: 30 kaì \j ømôn a[tôn
˙nast}sontai ƒndrew laloûntew diestramména, toû ˙pospÅn
toùw mayhtàw •písv a[tôn. 31 Diò grhgoreîte, mnhmoneúontew
–ti trietían núkta kaì =méran o[k \pausámhn metà dakrúvn
nouyetôn £na £kaston. 32 Kaì tà nûn paratíyemai ømâw,
˙delfoí, t! ye! kaì t! lóg~ têw xáritow a[toû, t! dunamén~
\p o i k o d o m ê s a i , kaì doûnai ømîn klhronomían \n toîw
=giasménoiw pâsin. 33 &Arguríou (h xrusíou (h ¥matismoû
o[denòw \peyúmhsa. 34 A[toì ginQskete –ti taîw xreíaiw mou
kaì toîw o{sin met' \moû øphréthsan a¥ xeîrew a˚tai. 35 Pánta
øpédeija ømîn, –ti o%utvw kopiôntaw deî ˙ntilambánesyai tôn
˙syenoúntvn, mnhmoneúein te tôn lógvn toû kuríou &Ihsoû,
–ti a[tòw eÂpen, Makárión \stin mâllon didónai (h lambánein.
20.22 \gW dedeménow ♦ dedeménow \gW 20.27 yeoû ♦ yeoû ømîn

20.23 légon ♦ moi légon 20.28 o{n ♦ —
20.23 me kaì ylíceiw ♦ kaì ylíceiw me 20.28 kuríou kaì ♦ —
20.24 lógon ♦ lógou 20.28 †díou a®matow ♦ a®matow toû
20.24 o[dè ¡xv ♦ — †díou
20.24 cux}n mou ♦ cux|n 20.29 gàr oÂda toûto ♦ oÂda
20.24 metà xarâw ♦ — 20.32 ˙delfoí ♦ —

20.25 toû yeoû ♦ — 20.32 \poikodomêsai ♦ o†kodomêsai
20.26 \gW ♦ e†mi 20.32 ømîn ♦ t|n
20.27 ømîn ♦ —
301
PPQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPQ
36
Kaì taûta e†pQn, yeìw tà gónata a[toû, sùn pâsin a[toîw
proshújato. 37 Îkanòw dè \géneto klauymòw pántvn: kaì
\pipesóntew \pì tòn tráxhlon toû Paúlou katefíloun a[tón,
38
•dunQmenoi málista \pì t! lóg~ > e†r}kei, –ti o[kéti
méllousin tò prósvpon a[toû yevreîn. Proépempon dè a[tòn
e†w tò ploîon.
21 ^Vw dè \géneto ˙naxyênai =mâw ˙pospasyéntaw ˙p'

a[tôn, e[yudrom}santew ælyomen e†w t|n Kôn, t_ dè
e^ jêw e†w t|n ^Ródon, k˙keîyen e†w Pátara: 2 kaì eøróntew
plo î o n diaperôn e†w Foiníkhn, \pibántew ˙n}xyh m en .
3
&Anafánentew dè t|n Kúpron, kaì katalipóntew a[t|n
e[Qnumon, \pléomen e†w Surían, kaì kat}xyhmen e†w Túron:
\keîse gàr ‘n tò ploîon ˙pofortizómenon tòn gómon. 4 Kaì
˙neuróntew mayhtáw, \pemeínamen a[toû =méraw e^ptá: o®tinew
t! Paúl~ ¡legon dià toû pneúmatow, m| ˙nabaínein e†w
Îerousal}m. 5 %O te dè \géneto =mâw \jartísai tàw =méraw,
\jelyóntew \poreuómeya, propempóntvn =mâw pántvn sùn
gunaijìn kaì téknoiw £vw ¡jv têw pólevw: kaì yéntew tà gónata
\p ì tòn a†gialòn proshujámeya . 6 Kaì ˙spasámenoi
˙ll}louw, \pébhmen e†w tò ploîon, \keînoi dè øpéstrecan e†w
tà Êdia.
7
^H m eî w dé, tòn ploûn dianúsantew ˙pò Túrou,
kathnt}samen e†w Ptolemafida, kaì ˙spasámenoi toùw
˙delfoùw \meínamen =méran mían par' a[toîw. 8 T_ dè
ælyomen \p a ú r i o n \j el yó n t ew o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon e†w
Kaisáreian: kaì e†selyóntew e†w tòn oÂkon Filíppou toû
e[aggelistoû, ªntow \k tôn e^ptá, \meínamen par' a[t!.
9
Toút~ dè ‘san yugatérew paryénoi téssarew profhteúousai.
10
&Epimenóntvn dè =môn =méraw pleíouw, katêlyén tiw ˙pò têw
&Ioudaíaw prof}thw •nómati *Agabow. 11 Kaì \lyWn pròw =mâw,
20.37 \géneto klauymòw ♦ klauymòw 21.5 proshujámeya ♦ proseujámenoi

\géneto 21.6 Kaì ˙spasámenoi ˙ll}louw
21.1 Kôn ♦ Kô \pébhmen ♦ &Aphspasámeya
21.3 &Anafánentew ♦ &Anafánantew ˙ll}louw kaì ˙nébhmen
21.3 kat}xyhmen ♦ kat}lyomen 21.8 o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon ♦
21.3 ‘n tò ploîon ♦ tò ploîon ‘n ælyomen
21.4 Kaì ˙neuróntew ♦ &Aneuróntew dè 21.9 paryénoi téssarew ♦ téssarew

toùw paryénoi
21.4 ˙nabaínein e†w Îerousal}m ♦ 21.10 =môn ♦ —
\pibaínein e†w Îerosóluma
302
PPR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPR
kaì ƒraw t|n zQnhn toû Paúlou, d}saw te a[toû toùw pódaw
kaì tàw xeîraw eÂpen, Táde légei tò pneûma tò ßgion, Tòn ƒndra
o˚ \stin = zQnh a%uth, o%utvw d}sousin \n Îerousal|m o¥
&Ioudaîoi, kaì paradQsousin e†w xeîraw \ynôn. 12 ^Vw dè
“koúsamen taûta, parekaloûmen =meîw te kaì o¥ \ntópioi, toû
m| ˙nabaínein a[tòn e†w Îerousal}m. 13 &Apekríyh te `
Paûlow, Tí poieîte klaíontew kaì sunyrúptontéw mou t|n
kardían; &EgW gàr o[ mónon deyênai, ˙llà kaì ˙poyaneîn e†w
Îerousal|m e^ toímvw ¡xv øpèr toû •nómatow toû kuríou
&Ihsoû. 14 M| peiyoménou dè a[toû, =suxásamen e†póntew, Tò
yélhma toû kuríou genésyv.
15
Metà dè tàw =méraw taútaw \piskeuasámenoi
˙nebaínomen e†w Îerousal}m. 16 Sunêlyon dè kaì tôn
mayhtôn ˙pò Kaisareíaw sùn =mîn, ƒgontew par' >
jenisyômen, Mnásvní tini Kuprí~, ˙rxaí~ mayht_.
17
Genoménvn dè =môn e†w Îerosóluma, ˙sménvw \déjanto
=mâw o¥ ˙delfoí. 18 T_ dè \pioús+ e†s§ei ` Paûlow sùn =mîn
pròw &Iákvbon, pántew te paregénonto o¥ presbúteroi. 19 Kaì
˙spasámenow a[toúw, \jhgeîto kay' ¢n £kaston @n \poíhsen `
yeò w \n toîw ¡yn es i n dià têw diakoníaw a[toû. 20 O¥ dè
˙koúsantew \dójazon tòn kúrion: e†póntew a[t!, Yevreîw,
˙delfé, pósai muriádew e†sìn &Ioudaívn tôn pepisteukótvn:
kaì pántew zhlvtaì toû nómou øpárxousin: 21 kathx}yhsan dè
perì soû, –ti ˙postasían didáskeiw ˙pò Mvüsévw toùw katà Mvüséow
tà ¡ynh pántaw &Ioudaíouw, légvn m| peritémnein a[toùw tà

tékna, mhdè toîw ¡yesin peripateîn. 22 Tí o{n \stin; Pántvw deî
plêyow sunelyeîn: ˙koúsontai gàr –ti \l}luyaw. 23 Toûto o{n
poíhson – soi légomen: e†sìn =mîn ƒndrew téssarew e[x|n
¡xontew \f' e^ autôn: 24 toútouw paralabWn a^ gnísyhti sùn
a[toîw, kaì dapánhson \p' a[toîw, ®na jur}svntai t|n
kefal}n, kaì gnôsin pántew –ti @n kat}xhntai perì soû o[dén
\stin, ˙llà stoixeîw kaì a[tòw tòn nómon fulássvn. 25 Perì
21.11 te a[toû ♦ eâutoû 21.20 &Ioudaívn ♦ \n toîw &Ioudaíoiw

21.13 &Apekríyh te ♦ Tóte ˙pekríyh 21.22 deî plêyow sunelyeîn ♦ —
21.14 Tò yélhma toû kuríou genésyv ♦ 21.22 gàr ♦ —
Toû kuríou tò yélhma ginésyv 21.24 jur}svntai ♦ jur}sontai

21.15 Îerousal}m ♦ Îerosóluma 21.24 gnôsin ♦ gnQsontai
21.17 \déjanto ♦ ˙pedéjanto 21.24 tòn nómon fulássvn ♦
21.20 kúrion e†póntew ♦ yeòn eÂpón te fulássvn tòn nómon
303
PPS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPS
dè tôn pepisteukótvn \ynôn =meîw \pesteílamen, krínantew

mhdèn toioûton threîn a[toúw, e† m| fulássesyai a[toùw tó te
e†dvlóyuton kaì tò a<ma kaì pniktòn kaì porneían. 26 Tóte `
Paûlow paralabWn toùw ƒndraw, t_ \xomén+ =mérŸ sùn
a[toîw a^ gnisyeì w e† s § ei e† w tò ¥erón, diaggéllvn t|n
\kpl}rvsin tôn =merôn toû a^ gnismoû, £vw o˚ proshnéxyh
øpèr e^nòw e^kástou a[tôn = prosforá.
27
^Vw dè ¡mellon a¥ e^ptà =mérai sunteleîsyai, o¥ ˙pò têw
&Asíaw &Ioudaîoi, yeasámenoi a[tòn \n t! ¥er!, sunéxeon
pánta tòn ªxlon, kaì \pébalon tàw xeî r a w \p ' a[tón,
28
krázontew, *Andrew &Israhlîtai, bohyeîte. O˚tów \stin `
ƒnyrvpow ` katà toû laoû kaì toû nómou kaì toû tópou toútou
pántaw pantaxoû didáskvn: ¡ti te kaì %Ellhnaw e†s}gagen e†w
tò ¥erón, kaì kekoínvken tòn ßgion tópon toûton. 29 )Hsan gàr
e^vrakótew Trófimon tòn &Efésion \n t_ pólei sùn a[t!, $on
\nómizon –ti e†w tò ¥eròn e†s}gagen ` Paûlow. 30 &Ekin}yh te =
póliw –lh, kaì \géneto sundrom| toû laoû: kaì \pilabómenoi
toû Paúlou e< l k o n a[tòn ¡jv toû ¥eroû: kaì e[yév w
\kleísyhsan a¥ yúrai. 31 Zhtoúntvn dè a[tòn ˙pokteînai,
˙nébh fásiw t! xiliárx~ têw speírhw, –ti –lh sugkéxutai
Îerousal}m: 32 $ow \jautêw paralabWn stratiQtaw kaì
e^ katontárxouw, katédramen \p' a[toúw: o¥ dé, †dóntew tòn
xilíarxon kaì toùw stratiQtaw, \paúsanto túptontew tòn
Paûlon. 33 &Eggísaw dè ` xilíarxow \pelábeto a[toû, kaì
\kéleusen deyênai a^lúsesin dusín: kaì \punyáneto tíw ©n eÊh,
kaì tí \stin pepoihkQw. 34 *Alloi dè ƒllo ti \bóvn \n t! ªxl~:
m| dunámenow dè gnônai tò ˙sfalèw dià tòn yórubon,
\kéleusen ƒgesyai a[tòn e†w t|n parembol}n. 35 %O te dè
\géneto \pì toùw ˙nabaymoúw, sunébh bastázesyai a[tòn øpò
tôn strativtôn dià t|n bían toû ªxlou. 36 &Hkoloúyei gàr tò
plêyow toû laoû krâzon, AÂre a[tón.
21.25 mhdèn toioûton threîn a[toúw e† 21.31 sugkéxutai ♦ sugxúnnetai

m| ♦ — 21.32 e^katontárxouw ♦ e^katontárxaw
21.25 kaì tò ♦ kaì 21.33 &Eggísaw dè ♦ Tóte \ggísaw
21.27 tàw xeîraw \p' a[tón ♦ \p' a[tòn 21.33 ©n ♦ —
tàw xeîraw 21.34 \bóvn ♦ \pefQnoun
21.28 pantaxoû ♦ pantax_ 21.34 dunámenow dè ♦ dunaménou dè

21.29 e^vrakótew ♦ proevrakótew a[toû
21.31 dè ♦ te 21.36 krâzon ♦ krázontew
304
PPT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPT
37
Méllvn te e†ságesyai e†w t|n parembol|n ` Paûlow
légei t! xiliárx~, E† ¡jestín moi e†peîn prów se; Ô dè ¡fh,
Êllhnistì ginQskeiw; 38 O[k ƒra sù eÂ ` A†gúptiow ` prò
toútvn tôn =merôn ˙nastatQsaw kaì \jagagWn e†w t|n ¡rhmon
toùw tetrakisxilíouw ƒndraw tôn sikarívn; 39 EÂpen dè `
Paûlow, &EgW ƒnyrvpow mén e†mi &Ioudaîow, Tarseùw têw
Kilikíaw, o[k ˙s}mou pólevw políthw: déo m a i dé sou,
\pítrecón moi lalêsai pròw tòn laón. 40 &Epitrécantow dè
a[toû, ` Paûlow e^ stWw \pì tôn ˙nabaymôn katéseisen t_
xeirì t! la!: pollêw dè sigêw genoménhw, prosefQnei t_
Êbrafidi dialékt~ légvn,
22 2
*Andrew ˙delfoì kaì patérew, ˙koúsaté mou têw pròw
ømâw nunì ˙pologíaw.
&Akoúsantew dè –ti t_ Êbrafidi dialékt~ prosefQnei
a[toîw, mâllon parésxon =suxían. Kaí fhsin,
3
&EgW mén e†mi ˙n|r &Ioudaîow, gegennhménow \n Tars! têw
Kilikíaw, ˙nateyramménow dè \n t_ pólei taút+ parà toùw
pódaw Gamali}l, pepaideuménow katà ˙kríbeian toû patrœou
nómou, zhlvt|w øpárxvn toû yeoû, kayWw pántew ømeîw \ste
s}meron: 4 $o w taúthn t|n `dòn \dívja ƒxri yanátou,
desmeúvn kaì paradidoùw e†w fulakàw ƒndraw te kaì
gunaîkaw. 5 ^Vw kaì ` ˙rxiereùw martureî moi, kaì pân tò
presbutérion: par' @n kaì \pistolàw dejámenow pròw toùw
˙delfoúw, e†w Damaskòn \poreuómhn, ƒjvn kaì toùw \keîse
ªntaw dedeménouw e†w Îerousal}m, ®na timvrhyôsin.
6
&Egéneto dé moi poreuomén~ kaì \ggízonti t_ Damask!, perì
meshmbrían, \jaífnhw \k toû o[ranoû periastrácai fôw
¥kanòn perì \mé. 7 *Epesá te e†w tò ¡dafow, kaì ækousa ¡pesón
fvnêw legoúshw moi, Saoúl, Saoúl, tí me diQkeiw; 8 &EgW dè

˙pekríyhn, Tíw eÂ, kúrie; EÂpén te prów me, &EgQ e†mi &Ihsoûw `
Nazvraîow $on sù diQkeiw. 9 O¥ dè sùn \moì ªntew tò mèn fôw
\yeásanto, kaì ¡mfoboi \génonto: t|n dè fvn|n o[k ækousan
toû laloûntów moi. 10 EÂpon dé, Tí poi}sv, kúrie; Ô dè kúriow
eÂpen prów me, &Anastàw poreúou e†w Damaskón: k˙keî soi
21.37 prów ♦ ti pròw 22.3 mén ♦ —

21.40 prosefQnei ♦ prosefQnhsen 22.9 kaì ¡mfoboi \génonto ♦ —
305
PPU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPU
lalhy}setai perì pántvn @n tétaktaí soi poiêsai. 11 ^Vw dè

o[k \néblepon ˙pò têw dójhw toû fvtòw \keínou,
xeiragvgoúmenow øpò tôn sunóntvn moi, ‘lyon e†w Damaskón.
12
&A n a n í a w dé tiw, ˙n|r e[seb|w katà tòn nómon,
marturoúmenow øpò pántvn tôn katoikoúntvn &Ioudaívn,
13
\l yW n prów me kaì \pistàw eÂpén moi, Saoùl ˙delfé,
˙náblecon. K˙gW a[t_ t_ v % rŸ ˙nébleca e†w a[tón. 14 Ô dè
eÂpen, Ô yeòw tôn patérvn =môn proexeirísató se gnônai tò
yélhma a[toû, kaì †deîn tòn díkaion, kaì ˙koûsai fvn|n \k
toû stómatow a[toû. 15 %O ti ¡s+ mártuw a[t! pròw pántaw
˙nyrQpouw @n e^Qrakaw kaì ækousaw. 16 Kaì nûn tí mélleiw;
&A n a s t à w báptisai kaì ˙pólousai tàw a^ martíaw sou,
\pikalesámenow tò ªnoma toû kuríou. 17 &Egéneto dé moi
øpostrécanti e†w Îerousal}m, kaì proseuxoménou mou \n t!
¥er!, genésyai me \n \kstásei, 18 kaì †deîn a[tòn légontá moi,
Speûson kaì ¡j el ye \n táxei \j Îer o u s a l } m : dióti o[
paradéjontaí sou t|n marturían perì \moû. 19 K˙gW eÂpon,
Kúrie, a[toì \pístantai –ti \gW æmhn fulakízvn kaì dérvn
katà tàw sunagvgàw toùw pisteúontaw \pì sé: 20 kaì –te
\jexeîto tò a<ma Stefánou toû márturów sou, kaì a[tòw æmhn
kaì fulássvn \festWw kaì suneudokôn t_ ˙nairései a[toû, fulássvn tà
¥mátia tôn ˙nairoúntvn a[tón. 21 Kaì eÂpen prów me, Poreúou,
–ti \gW e†w ¡ynh makràn \japostelô se.
22
*Hkouon dè a[toû ƒxri toútou toû lógou, kaì \pêran t|n
fvn|n a[tôn légontew, AÂre ˙pò têw gêw tòn toioûton: o[ gàr
Kraugazóntvn kayêken a[tòn z_n. 23 Krazóntvn dè a[tôn, kaì ]iptoúntvn
tà ¥mátia, kaì koniortòn ballóntvn e†w tòn ˙éra,
24
\kéleusen a[tòn ` xilíarxow ƒgesyai e†w t|n parembol}n,
e†pWn mástijin ˙netázesyai a[tón, ®na \pign! di' ÷n a†tían
proéteinan o%utvw \pefQnoun a[t!. 25 ^Vw dè proéteinen a[tòn toîw
¥mâsin, eÂpen pròw tòn e^ stôta e^ katóntarxon ` Paûlow, E†
ƒnyrvpon ^Rvmaîon kaì ˙katákriton ¡jestin ømîn mastízein;
26
&Akoúsaw dè ` e^ katóntarxow, proselyWn ˙p}ggeilen t!
22.12 e[seb|w ♦ e[lab|w xilíarxow e†ságesyai a[tòn

22.16 toû kuríou ♦ a[toû 22.24 e†pWn ♦ eÊpaw

22.18 t|n ♦ — 22.25 proéteinen ♦ proéteinan
22.20 \jexeîto ♦ \jexúnneto 22.26 e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw
22.20 t_ ˙nairései a[toû ♦ kaì 22.26 ˙p}ggeilen t! xiliárx~ ♦ t!
22.23 Krazóntvn dè ♦ kraugazóntvn te xiliárx~ ˙p}ggeilen
22.24 a[tòn ` xilíarxow ƒgesyai ♦ `
306
PPV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PPV
xiliárx~ légvn, %Ora tí mélleiw poieîn: ` gàr ƒnyrvpow o˚tow

^Rvmaîów \stin. 27 ProselyWn dè ` xilíarxow eÂpen a[t!, Lége
moi, e† sù ^Rvmaîow eÂ; Ô dè ¡fh, Naí. 28 &A p e k r í y h te `
xilíarxow, &EgW polloû kefalaíou t|n politeían taúthn
\k t h s á m h n . Ô dè Paûlow ¡fh, &EgW dè kaì gegénnhmai.
29
E[yévw o{n ˙pésthsan ˙p' a[toû o¥ méllontew a[tòn
˙netázein. Kaì ` xilíarxow dè \fob}yh, \pignoùw –ti ^Rvmaîów
\stin, kaì –ti ‘n a[tòn dedekQw.
30
T_ dè \paúrion boulómenow gnônai tò ˙sfaléw, tò tí
kathgoreîtai parà tôn &Ioudaívn, ¡lusen a[tòn ˙pò tôn
desmôn, kaì \kéleusen \lyeîn toùw ˙rxiereîw kaì –lon tò
sunédrion a[tôn, kaì katagagWn tòn Paûlon ¡sthsen e†w
a[toúw.
23 &Atenísaw dè ` Paûlow t! sunedrí~ eÂpen, *Andrew

˙delfoí, \gW pás+ suneid}sei ˙gay_ pepolíteumai t!
ye! ƒxri taúthw têw =méraw. 2 Ô dè ˙rxiereùw &Ananíaw
\pétajen toîw parestôsin a[t! túptein a[toû tò stóma.
3
Tóte ` Paûlow pròw a[tòn eÂpen, Túptein se méllei ` yeów,
toîxe kekoniaméne: kaì sù káy+ krínvn me katà tòn nómon, kaì
paranomôn keleúeiw me túptesyai; 4 O¥ dè parestôtew eÂpon,
Tòn ˙rxieréa toû yeoû loidoreîw; 5 *Efh te ` Paûlow, O[k
Ædein, ˙delfoí, –ti \stìn ˙rxiereúw: gégraptai gár, *Arxonta
toû laoû sou o[k \reîw kakôw. 6 Gnoùw dè ` Paûlow –ti tò ¢n
mérow \stìn Saddoukaívn, tò dè £teron Farisaívn, ¡krajen \n
t! sunedrí~, *Andrew ˙delfoí, \gW Farisaîów e†mi, u¥òw
Farisaíou: perì \lpídow kaì ˙nastásevw nekrôn \gW
krínomai. 7 Toûto dè a[toû lal}santow, \géneto stásiw tôn
Farisaívn, kaì \sxísyh tò plêyow. 8 Saddoukaîoi mèn gàr Farisaívn kaì
tôn
légousin m| eÂnai ˙nástasin, mhdè ƒggelon, m}te pneûma: Saddoukaívn
Farisaîoi dè `mologoûsin tà ˙mfótera. 9 &Egéneto dè kraug|
22.26 %Ora ♦ — 23.4 eÂpon ♦ eÂpan

22.27 e† sù ♦ sù 23.5 *Arxonta ♦ –ti *Arxonta
22.28 te ♦ dè 23.6 ¡krajen ♦ ¡krazen
22.29 ‘n a[tòn ♦ a[tòn ‘n 23.6 Farisaíou ♦ Farisaívn
22.30 parà ♦ øpò 23.6 \gW krínomai ♦ ˆ\gW˜ krínomai
22.30 ˙pò tôn desmôn ♦ — 23.7 lal}santow ♦ e†póntow
22.30 \lyeîn ♦ sunelyeîn 23.7 Farisaívn ♦ Farisaívn kaì

22.30 –lon ♦ pân Saddoukaívn
22.30 a[tôn ♦ — 23.8 mhdè ♦ m}te
307
PQM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQM
megálh: kaì ˙nastántew o¥ grammateîw toû mérouw tôn

Farisaívn diemáxonto légontew, O[dèn kakòn eørískomen \n
t! ˙nyrQp~ toút~: e† dè pneûma \lálhsen a[t! (h ƒggelow, m|
yeomaxômen. 10 Pollêw dè genoménhw stásevw, e[labhyeìw `
xilíarxow m| diaspasy_ ` Paûlow øp' a[tôn, \kéleusen tò
stráteuma katabênai kaì a^rpásai a[tòn \k mésou a[tôn,
ƒgein te e†w t|n parembol}n.
11
T_ dè \pioús+ nuktì \pistàw a[t! ` kúriow eÂpen, Yársei
Paûle: qw gàr diemartúrv tà perì \moû e†w Îerousal}m,
o%utvw se deî kaì e†w ^RQmhn marturêsai.
12
Genoménhw dè =méraw, poi}santéw tinew tôn &Ioudaívn
sustrof}n, ˙neyemátisan eâutoúw, légontew m}te fageîn m}te
pieîn £vw o˚ ˙pokteínvsin tòn Paûlon. 13 )Hsan dè pleíouw
tessarákonta o¥ taúthn t|n sunvmosían pepoihkótew:
14
o®tinew proselyóntew toîw ˙rxiereûsin kaì toîw
presbutéroiw eÂpon, &Anayémati ˙neyematísamen e^ autoúw,
mhdenòw geúsasyai £vw o˚ ˙pokteínvmen tòn Paûlon. 15 Nûn
o{n ømeîw \mfanísate t! xiliárx~ sùn t! sunedrí~, –pvw
katagág+ a[tòn a·rion a[tòn katagág+ pròw ømâw, qw mél l o n t a w
diaginQskein ˙kribésteron tà perì a[toû: =meîw dé, prò toû
\ggísai a[tón, £toimoí \smen toû ˙neleîn a[tón. 16 &Akoúsaw dè
` u¥òw têw ˙delfêw Paúlou tò ¡nedron, paragenómenow kaì
e† s el yW n e† w t|n parembol}n, ˙p}ggeilen t! Paúl~.
17
Proskalesámenow dè ` Paûlow £na tôn e^katontárxvn ¡fh,
Tòn neanían toûton ˙págage pròw tòn xilíarxon: ¡xei gár ti
˙paggeîlai a[t!. 18 Ô mèn o{n paralabWn a[tòn ægagen pròw
tò n xi l í a r xo n , kaí fhsin, Ô dés m i o w Paûlow
proskalesámenów me “rQthsen toûton tòn neanían ˙gageîn
prów se, ¡xontá ti lalêsaí soi. 19 &Epilabómenow dè têw xeiròw
a[toû ` xilíarxow, kaì ˙naxvr}saw kat' †dían \punyáneto, Tí
\stin $o ¡xeiw ˙paggeîlaí moi; 20 EÂpen dè –ti O¥ &Ioudaîoi
23.9 o¥ grammateîw ♦ tinèw tôn 23.13 tessarákonta ♦ tesserákonta

grammatévn 23.13 pepoihkótew ♦ poihsámenoi
23.9 m| yeomaxômen ♦ — 23.14 eÂpon ♦ eÂpan
23.10 genoménhw ♦ ginoménhw 23.15 a·rion a[tòn katagág+ pròw ♦
23.10 e[labhyeìw ♦ fobhyeìw katagág+ a[tòn e†w
23.10 katabênai kaì ♦ katabàn 23.16 tò ¡nedron ♦ t|n \nédran

23.11 Paûle ♦ — 23.17 ti ˙paggeîlai ♦ ˙paggeîlaí ti
23.12 tinew tôn &Ioudaívn sustrof}n ♦ 23.18 neanían ♦ neanískon
sustrof|n o¥ &Ioudaîoi
308
PQN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQN
sunéyento toû \rvtêsaí se, –pvw a·rion e†w tò sunédrion

katagág+w tòn Paûlon, qw méllontá ti ˙kribésteron méllontéw
punyánesyai perì a[toû. 21 Sù o{n m| peisy_w a[toîw:

\n e d r e ú o u s i n gàr a[tòn \j a[tôn ƒndrew pleíouw
tessarákonta, o®tinew ˙neyemátisan e^ autoùw m}te fageîn
m}te pieîn £vw o˚ ˙nélvsin a[tón: kaì nûn £toimoí e†sin
prosdexó m en o i t|n ˙pò soû \paggelían. 22 Ô mèn o{n
xi l í a r xo w ˙pélusen tòn neanían, paraggeílaw Mhdenì
\k l a l ê s a i –ti taûta \nefánisaw prów me. 23 Kaì
proskalesámen o w dúo tinàw tôn e^katontárxvn eÂpen,
Êtoimásate stratiQtaw diakosíouw –pvw poreuyôsin £vw
Kaisareíaw, kaì ¥ppeîw e^bdom}konta, kaì dejiolábouw
diakosíouw, ˙pò tríthw v % raw têw nuktów: 24 kt}nh te
parastêsai, ®na \pibibásantew tòn Paûlon diasQsvsin pròw
F}lika tòn =gemóna: 25 grácaw \pistol|n periéxousan tòn
túpon toûton:
26
Klaúdiow Lusíaw t! kratíst~ =gemóni F}liki xaírein.
27
Tòn ƒndra toûton sullhfyénta øpò tôn &Ioudaívn, kaì
méllonta ˙naireîsyai øp' a[tôn, \pistàw sùn t! strateúmati
\jeilómhn a[tón, mayWn –ti ^Rvmaîów \stin. 28 Boulómenow dè
gnônai t|n a†tían di' ÷n \nekáloun a[t!, kat}gagon a[tòn e†w
tò sunédrion a[tôn: 29 $o n e˚ron \gkaloúmenon perì
zhthmátvn toû nómou a[tôn, mhdèn ƒjion yanátou (h desmôn
¡gklhma ¡xonta. 30 Mhnuyeíshw dé moi \piboulêw e†w tòn
ƒndra méllein ¡sesyai øpò tôn &Ioudaívn, \jautêw ¡pemca
prów se, paraggeílaw kaì toîw kathgóroiw légein tà pròw a[tòn
\pì soû. *Errvso.
31
O¥ mèn o{n stratiôtai, katà tò diatetagménon a[toîw,
˙nalabóntew tòn Paûlon, ægagon dià têw nuktòw e†w t|n
&A n t i p a t r í d a . 32 T_ dè \paúrion \ásantew toùw ¥ppeîw
23.20 e†w tò sunédrion katagág+w tòn 23.28 dè gnônai ♦ te \pignônai

Paûlon ♦ tòn Paûlon katagág+w 23.28 a[tòn ♦ —
e†w tò sunédrion 23.29 ƒjion ♦ dè ƒjion
23.20 méllontá ♦ méllon 23.29 ¡gklhma ¡xonta ♦ ¡xonta
23.21 tessarákonta ♦ tesserákonta ¡gklhma
23.21 £toimoí e†sin ♦ e†sin £toimoi 23.30 méllein ¡sesyai øpò tôn
23.22 neanían ♦ neanískon &Ioudaívn ♦ ¡sesyai

23.23 tinàw ♦ ˆtinàw˜ 23.30 tà ♦ ˆtà˜
23.25 periéxousan ♦ ¡xousan 23.30 *Errvso ♦ —
23.27 sullhfyénta ♦ sullhmfyénta 23.31 têw ♦ —
23.27 \jeilómhn a[tón ♦ \jeilámhn
309
PQO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQO
poreúesyai sùn a[t!, øpéstrecan e†w t|n parembol}n:

33
o®tinew e†selyóntew e†w t|n Kaisáreian, kaì ˙nadóntew t|n
\pistol|n t! =gemóni, parésthsan kaì tòn Paûlon a[t!.
34
&Anagnoùw dè ` =gemQn, kaì \pervt}saw \k poíaw \parxíaw
\stín, kaì puyómenow –ti ˙pò Kilikíaw, 35 Diakoúsomaí sou,
¡fh, –tan kaì o¥ kat}goroí sou paragénvntai. &Ekéleusén te
a[tòn \n t! praitvrí~ ^Hrœdou fulássesyai.
24 Metà dè pénte =méraw katébh ` ˙rxiereùw &Ananíaw

metà tôn presbutérvn kaì ]}torow Tertúllou tinów,
o®tinew \nefánisan t! =gemóni katà toû Paúlou. 2 Klhyéntow
dè a[toû, ærjato kathgoreîn ` Tértullow légvn,
Pollêw e†r}nhw tugxánontew dià soû, kaì katoryvmátvn
ginoménvn t! ¡ynei toút~ dià têw sêw pronoíaw, 3 pánt+ te kaì
panta xo û ˙podexó m eya , krátiste Fêlij, metà páshw
e[xaristíaw. 4 %Ina dè m| \pì pleîón se \gkóptv, parakalô
˙koûsaí se =môn suntómvw t_ s_ \pieikeíŸ. 5 Eøróntew gàr
tòn ƒndra toûton loimón, kaì kinoûnta stásin pâsin toîw
&Ioudaíoiw toîw katà t|n o†kouménhn, prvtostáthn te têw tôn
Nazvraívn a¥résevw: 6 $ow kaì tò ¥eròn \peírasen bebhlôsai:
$on kaì \krat}samen: 7 8 par' o˚ dun}s+, a[tòw ˙nakrínaw,
perì pántvn toútvn \pignônai @n =meîw kathgoroûmen a[toû.
9
Sunepéyento dè kaì o¥ &Ioudaîoi, fáskontew taûta o%utvw
¡xein.
10
&Apekríyh dè ` Paûlow, neúsantow a[t! toû =gemónow
légein,
6$
ow kaì tò ¥eròn \peírasen bebhlôsai: o$ n kaì \krat}samen: kaì
katà tòn =méteron nómon “yel}samen krînai. 7 ParelyWn dè
Lusíaw ` xilíarxow metà pollêw bíaw \k tôn xeirôn =môn ˙p}gagen,
8
sé: keleúsaw toùw kathgórouw a[toû ¡rxesyai \pì soû: par' o˚
dun}s+, a[tòw ˙nakrínaw, perì pántvn toútvn \pignônai @n =meîw
kathgoroûmen a[toû.
23.32 poreúesyai ♦ ˙pérxesyai 24.1 tôn presbutérvn ♦ presbutérvn

23.34 ` =gemQn ♦ — tinôn
23.34 \parxíaw ♦ \parxeíaw 24.2 katoryvmátvn ♦ dioryvmátvn

23.35 &Ekéleusén te a[tòn ♦ Keleúsaw 24.5 stásin ♦ stáseiw
23.35 ^Hrœdou fulássesyai ♦ toû 24.10 dè ♦ te
^Hrœdou fulássesyai a[tón
310
PQP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQP
&E k pollôn \tôn ªnta se krit|n t! ¡yn ei toút~

\pistámenow, e[yumóteron tà perì \mautoû ˙pologoûmai,
11
dunaménou sou gnônai –ti o[ pleíouw e†sín moi =mérai
dekadúo, ˙f' «w ˙nébhn proskun}svn \n Îerousal}m: 12 kaì
o·te \n t! ¥er ! e˚ r ó n me prów tina dialegómenon (h
\pisústasin poioûnta ªxlou, o·te \n taîw sunagvgaîw, o·te
katà t|n pólin. 13 O·te parastêsaí me dúnantai perì @n nûn
kathgoroûsín mou. 14 Ô mologô dè toûtó soi, –ti katà t|n `dòn
÷n légousin a®resin, o%utvw latreúv t! patrœ~ ye!, pisteúvn
pâsin toîw katà tòn nómon kaì toîw prof}taiw gegramménoiw:
15
\lpída ¡xvn e†w tòn yeón, ÷n kaì a[toì o˚toi prosdéxontai,
˙nástasin méllein ¡sesyai nekrôn, dikaívn te kaì ˙díkvn.
16
&En toút~ dè a[tòw ˙skô, ˙próskopon suneídhsin ¡xvn pròw
tòn yeò n kaì toùw ˙nyrQpouw dià pantów. 17 Di' \tôn dè
pleiónvn paregenómhn \lehmosúnaw poi}svn e†w tò ¡ynow mou
kaì prosforáw: 18 \n o<w e˚rón me =gnisménon \n t! ¥er!, o[
metà ªxlou o[dè metà yorúbou, tinèw ˙pò têw &Asíaw &Ioudaîoi:
19
o¬w deî \pì soû pareînai kaì kathgoreîn eÊ ti ¡xoien prów me.
20
(H a[toì o˚toi e†pátvsan, tí e˚ron \n \moì ˙díkhma,
stántow mou \pì toû sunedríou, 21 (h perì miâw taúthw fvnêw, «w
¡kraja e^ stWw \n a[toîw, –ti Perì ˙nastásevw nekrôn \gW
krínomai s}meron øf' ømôn.
22
&A k o ú s a w dè taûta ` Fêlij ˙nebáleto a[toúw,
˙kribésteron e†dWw tà perì têw `doû, e†pQn, %Otan Lusíaw `
xi l í a r xo w katab_, diagnQsomai tà kay' ømâw:
23
diatajámenów te t! e^ katontárx+ threîsyai tòn Paûlon,
¡xei n te ƒnesin, kaì mhdéna kvlúein tôn †dívn a[toû
øphreteîn (h prosérxesyai a[t!.
24.10 e[yumóteron ♦ e[yúmvw 24.18 ˙pò ♦ dè ˙pò

24.11 gnônai ♦ \pignônai 24.19 deî ♦ ¡dei
24.11 dekadúo ♦ dQdeka 24.19 me ♦ \mé
24.11 \n ♦ e†w 24.20 \n \moì ♦ —
24.12 \pisústasin ♦ \pístasin 24.21 ¡kraja e^stWw \n a[toîw ♦
24.13 O·te ♦ O[dè \kékraja \n a[toîw e^stWw
24.13 me dúnantai ♦ dúnantaí soi 24.21 øf' ♦ \f'
24.13 nûn ♦ nunì 24.22 &Akoúsaw dè taûta ` Fêlij
24.14 prof}taiw ♦ \n toîw prof}taiw ˙nebáleto a[toúw ♦ &Anebáleto
24.15 nekrôn ♦ — dè a[toùw ` Fêlij
24.16 dè ♦ kaì 24.22 e†pQn ♦ eÊpaw
24.16 ¡xvn ♦ ¡xein 24.23 te t! ♦ t!

24.17 paregenómhn ♦ — 24.23 tòn Paûlon ♦ a[tòn
24.17 kaì ♦ paregenómhn kaì 24.23 (h prosérxesyai ♦ —
24.18 o<w ♦ a<w
311
PQQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQQ
24
Metà dè =méraw tináw, paragenómenow ` Fêlij sùn
Drousíll+ t_ gunaikì o·s+ &IoudaíŸ, metepémcato tòn
Paûlon, kaì ækousen a[toû perì têw e†w xristòn pístevw.
25
Dialegoménou dè a[toû perì dikaiosúnhw kaì \gkrateíaw kaì
toû krímatow toû méllontow ¡sesyai, ¡mfobow genómenow `
Fêlij ˙pekríyh, Tò nûn ¡xon poreúou: kairòn dè metalabWn
metakalésomaí se: 26 ßma kaì \lpízvn –ti xr}mata doy}setai
a[t! øpò toû Paúlou, –pvw lús+ a[tón: diò kaì puknóteron
a[tòn metapempómenow qmílei a[t!. 27 Dietíaw dè
plhrvyeíshw, ¡laben diádoxon ` Fêlij Pórkion Fêston:
yél v n te xáritaw katayés ya i toîw &Ioudaíoiw ` Fêlij
katélipen tòn Paûlon dedeménon.
25
2
Fêstow o{n \pibàw t_ \parxíŸ, metà treîw =méraw
˙nébh e†w Îerosóluma ˙pò Kaisareíaw.
&E n ef á n i s a n dè a[t! ` ˙rxiereùw kaì o¥ prôtoi tôn
&I o u d a í v n katà toû Paúlou, kaì parekáloun a[tón,
3
a†toúmenoi xárin kat' a[toû, –pvw metapémchtai a[tòn e†w
Îerousal}m, \nédran poioûntew ˙neleîn a[tòn katà t|n `dón.
4
Ô mèn o{n Fêstow ˙pekríyh, threîsyai tòn Paûlon \n
KaisareíŸ, eâutòn dè méllein \n táxei \kporeúesyai. 5 O¥ o{n
dunatoì \n ømîn, fhsín, sugkatabántew, eÊ ti \stìn \n t! ˙ndrì
toútv, kathgoreítvsan a[toû.
6
Diatrícaw dè \n a[toîw =méraw pleíouw (h déka, katabàw
e† w Kaisáreian, t_ \paúrion kayísaw \pì toû b}matow
\kéleusen tòn Paûlon ˙xyênai. 7 Paragenoménou dè a[toû,
periésthsan o¥ ˙pò Îerosolúmvn katabebhkótew &Ioudaîoi,
a†tiámata pollà kaì baréa a†tiQmata férontew katà toû Paûlou, $a
o[k Êsxuon ˙podeîjai, 8 ˙pologouménou a[toû –ti O·te e†w tòn
nómon tôn &Ioudaívn, o·te e†w tò ¥erón, o·te e†w Kaísará ti
%h marton. 9 Ô Fêstow dè toîw &Ioudaíoiw yél v n xá r i n
24.24gunaikì ♦ †díŸ gunaikì fhsín dunatoì

24.24pístevw ♦ &Ihsoûn pístevw 25.5 toútv ♦ ƒtopon
24.25¡sesyai ♦ — 25.6 pleíouw ♦ o[ pleíouw •ktW
24.26–pvw lús+ a[tón ♦ — 25.7 o¥ ♦ a[tòn o¥
24.27xáritaw ♦ xárita 25.7 férontew katà toû Paûlou ♦
25.1 \parxíŸ ♦ \parxeíŸ kataférontew
25.2 dè a[t! ` ˙rxiereùw ♦ te a[t! o¥ 25.8 ˙pologouménou a[toû ♦ toû

˙rxiereîw Paúlou ˙pologouménou
25.4 \n KaisareíŸ ♦ e†w Kaisáreian 25.9 toîw &Ioudaíoiw yélvn ♦ yélvn
25.5 dunatoì \n ømîn fhsín ♦ \n ømîn toîw &Ioudaíoiw
312
PQR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQR
katayés y a i , ˙pokriyeì w t! Paúl~ eÂpen, Yéleiw e†w

Îerosóluma ˙nabáw, \keî perì toútvn krínesyai \p' \moû;
10
EÂpen dè ` Paûlow, &Epì toû b}matow Kaísarow e^stQw e†mi,
o˚ me deî krínesyai: &Ioudaíouw o[dèn “díkhsa, qw kaì sù
kállion \piginQskeiw. 11 E† mèn gàr ˙dikô kaì ƒjion yanátou
pépraxá ti, o[ paraitoûmai tò ˙poyaneîn: e† dè o[dén \stin @n
o˚t o i kathgoroûsín mou, o[deíw me dúnatai a[toîw
xa r í s a s ya i . Kaísara \pikaloûmai. 12 Tóte ` Fêstow
sull a l } s a w metà toû sumboulíou ˙pekríyh, Kaísara
\pikéklhsai; &Epì Kaísara poreús+.
13
^Hmerôn dè diagenoménvn tinôn, &Agríppaw ` basileùw
kaì Berníkh kat}nthsan e†w Kaisáreian, ˙spasámenoi tòn ˙spasómenoi
Fêston. 14 ^Vw dè pleíouw =méraw diétriben \keî, ` Fêstow t! diétribon
basileî ˙néyeto tà katà tòn Paûlon, légvn, &An}r tíw \stin

kataleleimménow øpò F}likow désmiow, 15 perì o˚, genoménou
mou e†w Îerosóluma, \nefánisan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥
presbúteroi tôn &Ioudaívn, a†toúmenoi kat' a[toû díkhn.
16
Pròw o¬w ˙pekríyhn, –ti o[k ¡stin ¡yo w ^R v m a í o i w
xa r í z es ya í tina ƒnyrvpon e†w ˙pQleian, prìn (h `
kathgoroúmenow katà prósvpon ¡xoi toùw kathgórouw, tópon
te ˙pologíaw láboi perì toû \gkl}matow. 17 Sunelyóntvn o{n
a[tôn \nyáde, ˙nabol|n mhdemían poihsámenow, t_ e^ jêw
kayísaw \pì toû b}matow, \kéleusa ˙xyênai tòn ƒndra:
18
perì o˚ stayéntew o¥ kat}goroi o[demían a†tían \péferon @n
øpenóoun \gQ, 19 zht}mata dé tina perì têw †díaw
deisidaimoníaw eÂxon pròw a[tón, kaì perí tinow &Ihsoû
teynhkótow, $on ¡fasken ` Paûlow z_n. 20 &Aporoúmenow dè \gW
t|n perì toútou z}thsin, ¡legon, e† boúloito poreúesyai e†w
Îerousal}m, k˙keî krínesyai perì toútvn. 21 Toû dè Paúlou
\pikalesaménou thrhyênai a[tòn e†w t|n toû Sebastoû
diágnvsin, \kéleusa threîsyai a[tón, £vw o˚ pémcv a[tòn
pròw Kaísara. 22 &A g r í p p a w dè pròw tòn Fêston ¡f h ,
25.9 krínesyai ♦ kriyênai 25.18 øpenóoun \gQ ♦ \gW øpenóoun

25.11 gàr ♦ o{n ponhrôn
25.14 diétriben ♦ diétribon 25.20 toútou ♦ toútvn
25.15 díkhn ♦ katadíkhn 25.20 Îerousal}m ♦ Îerosóluma

25.16 e†w ˙pQleian ♦ — 25.21 pémcv ♦ ˙napémcv
25.17 a[tôn ♦ â[tôn˜ 25.22 ¡fh ♦ —
25.18 \péferon ♦ ¡feron
313
PQS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQS
&Eboulómhn kaì a[tòw toû ˙nyrQpou ˙koûsai. Ô dé, A·rion,

fhsín, ˙koús+ a[toû.
23
T_ o{n \paúrion, \lyóntow toû &Agríppa kaì têw Berníkhw
metà pollêw fantasíaw, kaì e†selyóntvn e†w tò ˙kroat}rion,
sún te toîw xiliárxoiw kaì ˙ndrásin toîw kat' \jox|n o{sin têw
pólevw, kaì keleúsantow toû F}stou, æxyh ` Paûlow. 24 Kaí
fhsin ` Fêstow, &Agríppa basileû, kaì pántew o¥ sumparóntew
=mîn ƒndrew, yevreîte toûton perì o˚ pân tò plêyow tôn
&Ioudaívn \nétuxón moi ¡n te Îerosolúmoiw kaì \nyáde,
\p i b o ô n t ew m| deîn z_n a[tòn mhkéti. 25 &E g W dè
katalabómenow mhdèn ƒjion yanátou a[tòn pepraxénai, kaì
a[toû dè toútou \pikalesaménou tòn Sebastón, ¡krina
pémpein a[tón. 26 Perì o˚ ˙sfaléw ti grácai t! kurí~ o[k
¡xv. Diò pro}gagon a[tòn \f' ømôn, kaì málista \pì soû,
basileû &Agríppa, –pvw têw ˙nakrísevw genoménhw sxô ti
grácai. 27 *Alogon gár moi dokeî, pémponta désmion, m| kaì
tàw kat' a[toû a†tíaw shmânai.
26 &Agríppaw dè pròw tòn Paûlon ¡fh, &Epitrépetaí soi

øpèr seautoû légein. Tóte ` Paûlow ˙pelogeîto,
\kteínaw t|n xeîra,
2
Perì pántvn @n \gkaloûmai øpò &Ioudaívn, basileû
&A g r í p p a , %h ghmai \mautòn makárion \pì soû méllvn
˙pologeîsyai s}meron: 3 málista gnQsthn ªnta sè pántvn
\yôn tôn katà &Ioudaíouw “yôn te kaì zhthmátvn: diò déomaí sou,
makroyúmvw ˙koûsaí mou. 4 T|n mèn o{n bívsín mou t|n \k
neóthtow, t|n ˙p' ˙rxêw genoménhn \n t! ¡yn ei mou \n
Îerosolúmoiw, Êsasin pántew o¥ &Ioudaîoi, 5 proginQskontéw
me ƒnvyen, \àn yélvsin martureîn, –ti katà t|n ˙kribestáthn
a®resin têw =metéraw yrhskeíaw ¡zhsa Farisaîow. 6 Kaì nûn
25.22 Ô dé ♦ — 26.1 øpèr ♦ perì

25.23 toîw xiliárxoiw ♦ xiliárxoiw 26.1 ˙pelogeîto \kteínaw t|n xeîra ♦
25.23 o{sin ♦ — \kteínaw t|n xeîra ˙pelogeîto
25.24 pân ♦ ßpan 26.2 ˙pologeîsyai s}meron ♦ s}meron
25.24 \piboôntew ♦ boôntew ˙pologeîsyai
25.24 z_n a[tòn ♦ a[tòn zên 26.3 “yôn ♦ \yôn
25.25 katalabómenow ♦ katelabómhn 26.3 sou ♦ —
25.25 yanátou a[tòn ♦ a[tòn yanátou 26.4 t|n \k ♦ ˆt|n˜ \k

25.25 kaì ♦ — 26.4 Îerosolúmoiw ♦ te Îerosolúmoiw
25.25 pémpein a[tón ♦ pémpein 26.4 o¥ ♦ ô¥˜
25.26 sxô ti grácai ♦ sxô tí grácv
314
PQT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQT
\p' \lpídi têw pròw toùw patéraw \paggelíaw genoménhw øpò toû
yeoû £sthka krinómenow, 7 e†w ÷n tò dvdekáfulon =môn \n
\kteneíŸ núkta kaì =méran latreûon \lpízei katantêsai:
perì «w \lpídow \gkaloûmai, basileû &Agríppa, øpò &Ioudaívn.
8
Tí ƒpiston krínetai par' ømîn, e† ` yeòw nekroùw \geírei;
9
&E g W mèn o{n ¡doja \maut! pròw tò ªnoma &Ihsoû toû
Nazvraíou deîn pollà \nantía prâjai: 10 $o kaì \poíhsa \n
Î er o s o l ú m o i w, kaì polloùw tôn a^ gívn \gW fulakaîw
katékleisa, t|n parà tôn ˙rxierévn \jousían labQn,
˙nairouménvn te a[tôn kat}negka cêfon. 11 Kaì katà pásaw
tàw sunagvgàw pollákiw timvrôn a[toúw, “nágkazon
blasfhmeîn: perissôw te \mmainómenow a[toîw, \dívkon £vw
kaì e†w tàw ¡jv póleiw. 12 &En o<w kaì poreuómenow e†w t|n
Damaskòn met' \jousíaw kaì \pitropêw têw parà tôn
˙rxierévn, 13 =méraw méshw, katà t|n `dòn eÂdon, basileû,
o[ranóyen øpèr t|n lampróthta toû =líou, perilámcan me
fôw kaì toùw sùn \moì poreuoménouw. 14 Pántvn dè
katapesóntvn =môn e†w t|n gên, ækousa fvn|n laloûsan
prów me kaì légousan t_ Êbrafidi dialékt~, Saoúl, Saoúl, tí
me diQkeiw; Sklhrón soi pròw kéntra laktízein. 15 &EgW dè
eÂpon, Tíw eÂ, kúrie; Ô dè eÂpen, &EgQ e†mi &Ihsoûw $on sù
diQkeiw. 16 &Allà ˙násthyi, kaì stêyi \pì toùw pódaw sou: e†w
toûto gàr v * fyhn soi, proxei r í s a s ya í se øphréthn kaì
mártura @n te eÂdew @n te •fy}somaí soi, 17 \jairoúmenów se
\k toû laoû kaì tôn \yn ô n , e† w o¬w \gW se ˙postéllv,
18
˙noîjai •fyalmoùw a[tôn, toû øpostrécai ˙pò skótouw \pistrécai
e†w fôw kaì têw \jousíaw toû Satanâ \pì tòn yeón, toû labeîn
a[toùw ƒfesin a^ martiôn, kaì klêron \n toîw =giasménoiw
pístei t_ e†w \mé. 19 %O yen, basileû &Agríppa, o[k \genómhn
˙peiy|w t_ o[raní~ •ptasíŸ: 20 ˙llà toîw \n Damask! prôton
kaì Îerosolúmoiw, e†w pâsán te t|n xQran têw &Ioudaíaw, kaì
26.6 pròw ♦ e†w ♦ légousan prów me

26.6 patéraw ♦ patéraw =môn 26.15 eÂpon ♦ eÂpa
26.7 basileû &Agríppa øpò &Ioudaívn 26.15 eÂpen ♦ kúriow eÂpen
♦ øpò &Ioudaívn basileû 26.16 eÂdew ♦ eÂdéw ˆme˜
26.10 polloùw ♦ polloúw te 26.17 tôn ♦ \k tôn
26.10 fulakaîw ♦ \n fulakaîw 26.17 se ˙postéllv ♦ ˙postéllv se
26.12 kaì poreuómenow ♦ poreuómenow 26.18 øpostrécai ♦ \pistrécai

26.12 parà ♦ — 26.20 kaì Îerosolúmoiw e†w ♦ te kaì
26.14 dè ♦ te Îerosolúmoiw
26.14 laloûsan prów me kaì légousan
315
PQU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQU
toîw ¡ynesin, ˙paggéllvn metanoeîn, kaì \pistréfein \pì tòn

yeón, ƒjia têw metanoíaw ¡rga prássontaw. 21 %Eneka toútvn
me o¥ &Ioudaîoi o¥ &Ioudaîoi me sullabómenoi \n t! ¥er ! \p ei r ô n t o
diaxeirísasyai. 22 &Epikouríaw o{n tuxWn têw parà toû yeoû,
ƒxri têw =méraw taúthw £sthka marturómenow mikr! te kaì
megál~, o[dèn \ktòw légvn @n te o¥ profêtai \lálhsan
mellóntvn gínesyai kaì Mvüsêw, 23 e† payhtòw ` xristów, e†
prôtow \j ˙nastásevw nekrôn fôw méllei kataggéllein t!
la! kaì toîw ¡ynesin.
24
Taûta dè a[toû ˙pologouménou, ` Fêstow megál+ t_
fvn_ ¡fh, Maín+, Paûle: tà pollá se grámmata e†w manían
peritrépei. 25 Ô dé, O[ maínomai, fhsín, krátiste Fêste,
˙llà ˙lhyeíaw kaì svfrosúnhw ]}mata ˙pofyéggomai.
26
&E p í s t a t a i gàr perì toútvn ` basileúw, pròw $o n kaì
parrhsiazómenow lalô: lanyánein gàr a[tón ti toútvn o[
peíyomai o[dén: o[ gár \n gvníŸ pepragménon toûto.
27
Pisteúeiw, basileû &Agríppa, toîw prof}taiw; OÂda –ti
pisteúeiw. 28 Ô dè &Agríppaw pròw tòn Paûlon ¡fh, &En •líg~
me peíyei w Xristianòn genésyai. 29 Ô dè Paûlow eÂpen,
E[jaímhn ©n t! ye!, kaì \n •líg~ kaì \n poll! o[ mónon se,
˙llà kaì pántaw toùw ˙koúontáw mou s}meron, genésyai
toioútouw `poîow k˙gQ e†mi, parektòw tôn desmôn toútvn.
30
Kaì taûta e†póntow a[toû, ˙nésth ` basileùw kaì `
=gemQn, %h te Berníkh, kaì o¥ sugkay}menoi a[toîw: 31 kaì
˙naxvr}santew \láloun pròw ˙ll}louw, légontew –ti O[dèn
ya n á t o u ƒjion (h des m ô n prássei ` ƒnyrvpow o˚tow.
32
&A g r í p p a w dè t! F}st~ ¡fh, &Apolelúsyai \dúnato `
ƒnyrvpow o˚tow, e† m| \pekéklhto Kaísara.
26.20 ˙paggéllvn ♦ ˙p}ggellon 26.28 ¡fh ♦ —

26.21 o¥ &Ioudaîoi me ♦ me &Ioudaîoi 26.28 genésyai ♦ poiêsai
26.21 \n ♦ ˆªnta˜ \n 26.29 eÂpen ♦ —
26.22 parà ♦ ˙pò 26.29 poll! ♦ megál~
26.23 la! ♦ te la! 26.29 k˙gQ ♦ kaì \gQ
26.24 ¡fh ♦ fhsin 26.30 Kaì taûta e†póntow a[toû
26.25 O[ ♦ Paûlow, O[ ˙nésth ♦ &Anésth te

26.26 ti ♦ ˆti˜ 26.31 ƒjion (h desmôn ♦ (h desmôn ƒjión
26.26 o[dén o[ gár ♦ o[yén o[ gár ˆti˜
\stin
316
PQV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PQV
27 ^Vw dè \kríyh toû ˙popleîn =mâw e†w t|n &Italían,

paredídoun tón te Paûlon kaí tinaw e^térouw desmQtaw
e^ katontárx+, •nómati &Ioulí~, speírhw Sebastêw.
2
&Epibántew dè ploí~ &Adramutthn!, méllontew pleîn toùw
katà t|n &Asían tópouw, ˙n}xyh m en , ªntow sùn =mîn
&Aristárxou Makedónow Yessalonikévw. 3 T_ te e^térŸ
kat}xyhmen e†w Sidôna: filanyrQpvw te ` &Ioúliow t! Paúl~
xr h s á m en o w \p ét r ec en pròw toùw fílouw poreuyén t a
\pimeleíaw tuxeîn. 4 K˙keîyen ˙naxyéntew øpepleúsamen t|n
Kúpron, dià tò toùw ˙némouw eÂnai \nantíouw. 5 Tó te pélagow
tò katà t|n Kilikían kaì Pamfulían diapleúsantew,
kat } l yo m en e† w Múra têw Lukíaw. 6 K˙keî eørWn `
e^katóntarxow ploîon &Alejandrînon pléon e†w t|n &Italían,
\n eb í b a s en =mâw e†w a[tó. 7 &E n ¥kanaîw dè =méraiw
braduplooûntew, kaì móliw genómenoi katà t|n Knídon, m|
proseôntow =mâw toû ˙némou, øpepleúsamen t|n Kr}thn katà
SalmQnhn: 8 móliw te paralegómenoi a[t|n ælyomen e†w tópon
tinà kaloúmenon Kaloùw Liménaw, > \ggùw ‘n póliw Lasaía.
9
Î k a n o û dè xrónou diagenoménou, kaì ªntow ædh
\p i s f a l o û w toû ploów, dià tò kaì t|n nhsteían ædh
parelhluyénai, par§nei ` Paûlow 10 légvn a[toîw, *Andrew,
yevrô –ti metà %ubrevw kaì pollêw zhmíaw, o[ mónon toû
fortíou kaì toû ploíou ˙llà kaì tôn cuxôn =môn, méllein
¡sesyai tòn ploûn. 11 Ô dè e^katontárxhw t! kubern}t+ kaì e^katóntarxow
t! naukl}r~ \p eí yet o mâllon (h toîw øpò toû Paúlou

legoménoiw. 12 &Aneuyétou dè toû liménow øpárxontow pròw
paraxei m a s í a n , o¥ pleíouw ¡yen t o boul|n ˙naxyê n a i
k˙keîyen , eÊ pvw dúnainto katant}santew e†w Foínika
paraxeimásai, liména têw Kr}thw bléponta katà líba kaì
katà xôron. 13 Û p o p n eú s a n t o w dè nótou, dójantew têw
proyésevw kekrathkénai, ƒrantew Ósson parelégonto t|n
Kr}thn. 14 Met' o[ polù dè ¡balen kat' a[têw ƒnemow
tufvników, ` kaloúmenow E[roklúdvn: 15 sunarpasyéntow dè
27.2 méllontew pleîn ♦ méllonti pleîn \peíyeto

e†w 27.11 toû ♦ —

27.3 poreuyénta ♦ poreuyénti 27.12 pleíouw ♦ pleíonew
27.6 e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw 27.12 k˙keîyen ♦ \keîyen
27.8 ‘n póliw ♦ póliw ‘n 27.12 eÊ pvw ♦ eÊpvw
27.11 \peíyeto mâllon ♦ mâllon 27.14 E[roklúdvn ♦ E[rakúlvn
317
PRM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRM
toû ploíou, kaì m| dunaménou ˙ntofyalmeîn t! ˙ném~,

\p i d ó n t ew \f er ó m eya . 16 Nhsíon dé ti øpodramóntew
kaloúmenon Klaúdhn móliw †sxúsamen perikrateîw genésyai
têw skáfhw: 17 ÷n ƒrantew, bohyeíaiw \xrônto, øpozvnnúntew
tò ploîon: foboúmenoí te m| e†w t|n Súrthn \kpésvsin,
xa l á s a n t ew tò skeûow, o%u tvw \féronto. 18 Sfodrôw dè
xeimazoménvn =môn, t_ e^ jêw \kbol|n \poioûnto: 19 kaì t_
trít+ a[tóxeirew t|n skeu|n toû ploíou \rrícamen. 20 M}te dè
=líou m}te ƒstrvn \pifainóntvn \pì pleíonaw =méraw,
xeimônów te o[k •lígou \pikeiménou, loipòn peri+reîto pâsa
\lpìw toû sQzesyai =mâw. 21 Pollêw dè ˙sitíaw øparxoúshw,
tóte stayeìw ` Paûlow \n més~ a[tôn eÂpen, *Edei mén, „
ƒndrew, peiyarx}santáw moi m| ˙nágesyai ˙pò têw Kr}thw,
kerdêsaí te t|n %ubrin taúthn kaì t|n zhmían. 22 Kaì tà nûn
parainô ømâw e[yumeîn: ˙pobol| gàr cuxêw o[demía ¡stai \j
ømôn, pl|n toû ploíou. 23 Parésth gár moi taút+ t_ nuktì
ƒggelow toû yeoû, o˚ e†mi, > kaì latreúv, 24 légvn, M| foboû,
Paûle: Kaísarí se deî parastênai: kaì †doú, kexáristaí soi
` yeò w pántaw toùw pléontaw metà soû. 25 Diò e[yumeîte
ƒndrew: pisteúv gàr t! ye! –ti o%utvw ¡stai kay' $on trópon
lelálhtaí moi. 26 E†w nêson dé tina deî =mâw \kpeseîn.
27
^Vw dè tessareskaidekáth nùj \géneto, diaferoménvn
=môn \n t! &AdríŸ, katà méson têw nuktòw øpenóoun o¥ naûtai
proságein tinà a[toîw xQran: 28 kaì bolísantew e˚ron
•rguiàw eÊkosi: braxù dè diast}santew, kaì pálin
bolísantew, e˚ron •rguiàw dekapénte: 29 foboúmenoí te m}pvw
e†w traxeîw tópouw \kpésvmen, \k prúmnhw ]ícantew ˙gkúraw
téssaraw, h·xonto =méran genésyai. 30 Tôn dè nautôn
zhtoúntvn fugeîn \k toû ploíou, kaì xalasántvn t|n skáfhn
e†w t|n yálassan, profásei qw \k prQraw mellóntvn ˙gkúraw
\k t eí n ei n , 31 eÂ p en ` Paûlow t! e^katontárx+ kaì toîw
stratiQtaiw, &Eàn m| o˚toi meínvsin \n t! ploí~, ømeîw
27.16 Klaúdhn móliw †sxúsamen ♦ 27.23 ƒggelow ♦ —

Kaûda †sxúsamen móliw 27.23 > ♦ ˆ\gW˜ >
27.17 Súrthn ♦ Súrtin 27.23 latreúv ♦ latreúv ƒggelow
27.19 \rrícamen ♦ ¡rrican 27.29 m}pvw e†w ♦ m} pou katà

27.20 pâsa \lpìw ♦ \lpìw pâsa 27.30 prQraw mellóntvn ˙gkúraw ♦
27.21 dè ♦ te prœrhw ˙gkúraw mellóntvn
318
PRN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRN
svyênai o[ dúnasye. 32 Tóte o¥ stratiôtai ˙pékocan tà

sxoinía têw skáfhw, kaì eÊasan a[t|n \kpeseîn. 33 *Axri dè o˚
æmellen =méra gínesyai, parekálei ` Paûlow ßpantaw ¡mellen
metalabeîn trofêw, légvn, Tessareskaidekáthn s}meron

=méran prosdokôntew ƒsitoi diateleîte, mhdèn
proslabómenoi. 34 Diò parakalô ømâw proslabeîn trofêw:
toûto gàr pròw têw ømetéraw svthríaw øpárxei: o[denòw gàr
ømôn yrìj \k têw kefalêw peseîtai. 35 E†pWn dè taûta, kaì
labWn ƒrton, e[xarísthsen t! ye! \nQpion pántvn: kaì
klásaw ærjato \syíein. 36 E·yumoi dè genómenoi pántew kaì
a[toì proselábonto trofêw. 37 )Hmen dè \n t! ploí~ a¥ pâsai
cuxaí, diakósiai e^ bdom}konta £j. 38 Koresyéntew dè têw
trofêw \koúfizon tò ploîon, \kballómenoi tòn sîton e†w t|n
yálassan. 39 %O te dè =méra \géneto, t|n gên o[k \pegínvskon:
kólpon dé tina katenóoun ¡xo n t a a†gialón, e†w $o n
\bouleúsanto, e† dunatón, \jôsai tò ploîon. 40 Kaì tàw
˙gkúraw perielóntew eÊvn e†w t|n yálassan, ßma ˙néntew tàw
zeukthríaw tôn phdalívn: kaì \párantew tòn ˙rtémona t_
pneoús+ kateîxon e†w tòn a†gialón. 41 Peripesóntew dè e†w
tópon diyálasson \pQkeilan t|n naûn: kaì = mèn prQra
\reísasa ¡meinen ˙sáleutow, = dè prúmna \lúeto øpò têw bíaw
tôn kumátvn. 42 Tôn dè strativtôn boul| \géneto ®na toùw
desmQtaw ˙pokteínvsin, m} tiw \kkolumb}saw diafúg+. 43 Ô
dè e^katóntarxow, boulómenow diasôsai tòn Paûlon,
\k Q l u s en a[toùw toû boul}matow, \kéleusén te toùw
dunaménouw kolumbÅn ˙porrícantaw prQtouw \pì t|n gên
\jiénai: 44 kaì toùw loipoúw, o¬w mèn \pì sanísin, o¬w dè \pí
tinvn tôn ˙pò toû ploíou. Kaì o%u tvw \géneto pántaw
diasvyênai \pì t|n gên.
27.32 o¥ stratiôtai ˙pékocan ♦ pâsai cuxaì \n t! ploí~

˙pékocan o¥ stratiôtai 27.38 têw ♦ —
27.33 æmellen =méra ♦ =méra æmellen 27.39 \bouleúsanto e† dunatón ♦
27.33 mhdèn ♦ mhyèn \bouleúonto e† dúnainto
27.34 proslabeîn ♦ metalabeîn 27.40 ˙rtémona ♦ ˙rtémvna
27.34 \k ♦ ˙pò 27.41 \pQkeilan ♦ \pékeilan
27.34 peseîtai ♦ ˙poleîtai 27.41 tôn kumátvn ♦ ˆtôn kumátvn˜

27.35 E†pWn ♦ EÊpaw 27.43 e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw
27.37 )Hmen ♦ *Hmeya 27.43 ˙porrícantaw ♦ ˙porícantaw
27.37 \n t! ploí~ a¥ pâsai cuxaí ♦ a¥
319
PRO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRO
28 Kaì diasvyéntew, tóte \pégnvsan –ti Melíth = nêsow

kaleîtai. 2 O¥ dè bárbaroi pareîxon o[ t|n tuxoûsan
filanyrvpían =mîn: ˙nácantew gàr purán, proselábonto
pántaw =mâw, dià tòn øetòn tòn \festôta, kaì dià tò cûxow.
3
Sustréca n t o w dè toû Paúlou frugánvn plêyow, kaì
\jelyoûsa \piyéntow \pì t|n purán, ¡xidna \k têw yérmhw diejelyoûsa
kayêcen têw xei r ò w a[toû. 4 ^V w dè eÂdon o¥ bárbaroi
kremámenon tò yhríon \k têw xei r ò w a[toû, ¡legon pròw
˙ll}louw, Pántvw foneúw \stin ` ƒnyrvpow o˚tow, $o n
diasvyénta \k têw yalásshw = Díkh z_n o[k eÊasen. 5 Ô mèn
o{n, ˙potinájaw tò yhríon e†w tò pûr, ¡payen o[dèn kakón.
6
O¥ dè prosedókvn a[tòn méllein pímprasyai (h katapíptein
ƒfnv nekrón: \pì polù dè a[tôn prosdokQntvn, kaì
yev r o ú n t v n mhdèn ƒtopon e†w a[tòn ginómenon,
metaballómenoi ¡legon yeòn a[tòn eÂnai.
7
&En dè toîw perì tòn tópon \keînon øpêrxen xvría t!
prQt~ têw n}sou, •nómati Poplí~, $ow ˙nadejámenow =mâw
treîw =méraw filofrónvw \jénisen. 8 &Egéneto dè tòn patéra
toû Poplíou puretoîw kaì dusenteríŸ sunexó m en o n
katakeîsyai: pròw $on ` Paûlow e†selyQn, kaì proseujámenow,
\p i yeì w tàw xeî r a w a[t!, †ásato a[tón. 9 Toútou o{n
genoménou, kaì o¥ loipoì o¥ ¡xontew ˙syeneíaw \n t_ n}s~
pros}rxonto kaì \yerapeúonto: 10 o$i kaì pollaîw timaîw
\tímhsan =mâw, kaì ˙nagoménoiw \péyento tà pròw t|n xreían.
11
˙n}xyhmen Metà dè treîw mênaw æxyh m en \n ploí~
parakexeimakóti \n t_ n}s~, &Alejandrín~, paras}m~
Dioskoúroiw. 12 Kaì kataxyéntew e†w Surakoúsaw \pemeínamen
=méraw treîw: 13 –yen perielyóntew kathnt}samen e†w ^R}gion,
kaì metà mían =méran \pigenoménou nótou, deuteraîoi ælyomen
e†w Potiólouw: 14 o˚ eøróntew ˙delfoúw, parekl}yhmen \p'
28.1 \pégnvsan ♦ \pégnvmen 28.6 yeòn a[tòn eÂnai ♦ a[tòn eÂnai

28.2 dè ♦ te yeón
28.2 ˙nácantew ♦ ßcantew 28.8 dusenteríŸ ♦ dusenterí~
28.3 plêyow ♦ ti plêyow 28.9 o{n ♦ dè
28.3 \k ♦ ˙pò 28.9 ¡xontew ˙syeneíaw \n t_ n}s~ ♦
28.3 diejelyoûsa ♦ \jelyoûsa \n t_ n}s~ ¡xontew ˙syeneíaw
28.4 ¡legon pròw ˙ll}louw ♦ pròw 28.10 t|n xreían ♦ tàw xreíaw
˙ll}louw ¡legon 28.11 æxyhmen ♦ ˙n}xyhmen
28.6 metaballómenoi ♦ 28.13 perielyóntew ♦ perielóntew
metabalómenoi 28.14 \p' ♦ par'
320
PRP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRP
a[toîw \pimeînai =méraw e^ ptá: kaì o%utvw e†w t|n ^RQmhn

ælyomen. 15 K˙keîyen o¥ ˙delfoì ˙koúsantew tà perì =môn,
\jêlyon e†w ˙pánthsin =mîn ƒxri &Appíou Fórou kaì Triôn
Tabernôn: o¬w †dWn ` Paûlow, e[xarist}saw t! ye!, ¡laben
yársow.
16
%O te dè ælyomen e†w ^RQmhn, ` e^katóntarxow parédvken
toùw desmíouw t! stratopedárx+: t! dè Paúl~ \petráph stratopedárx~
ménein kay' eâutón, sùn t! fulássonti a[tòn stratiQt+.

17
&Egéneto dè metà =méraw treîw sugkalésasyai tòn
Paûlon toùw ªntaw tôn &Ioudaívn prQtouw: sunelyóntvn dè
a[tôn, ¡legen pròw a[toúw, *Andrew ˙delfoí, \gW o[dèn
\nantíon poi}saw t! la! (h toîw ¡yesin toîw patrœoiw, désmiow
\j Îerosolúmvn paredóyhn e†w tàw xeîraw tôn ^Rvmaívn:
18
o®tinew ˙nakrínantéw me \boúlonto ˙polûsai, dià tò
mhdemían a†tían yanátou øpárxein \n \moí. 19 &Antilegóntvn
dè tôn &Ioudaívn, “nagkásyhn \pikalésasyai Kaísara, o[x
qw toû ¡ynouw mou ¡xvn ti kathgorêsai. 20 Dià taúthn o{n t|n
a†tían parekálesa ømâw †deîn kaì proslalêsai: £neken gàr
têw \lpídow toû &Isra|l t|n ßlusin taúthn períkeimai. 21 O¥
dè pròw a[tòn eÂpon, ^Hmeîw o·te grámmata perì soû
\dejámeya ˙pò têw &Ioudaíaw, o·te paragenómenów tiw tôn
˙delfôn ˙p}ggeilen (h \lálhsén ti per ì soû ponhrón.
22
&Ajioûmen dè parà soû ˙koûsai $a froneîw: perì mèn gàr têw
a¥résevw taúthw gnvstón \s t i n =mîn –ti pantaxoû
˙ntilégetai.
23
Tajámenoi dè a[t! =méran, «kon pròw a[tòn e†w t|n
jenían pleíonew: o<w \jetíyet o diamarturómenow t|n
basileían toû yeoû, peíyvn te a[toùw tà perì toû &Ihsoû, ˙pó
te toû nómou Mvüsévw kaì tôn profhtôn, ˙pò prv› £vw
e^spéraw. 24 Kaì o¥ mèn \peíyonto toîw legoménoiw, o¥ dè
“pístoun. 25 &Asúmfvnoi dè ªntew pròw ˙ll}louw ˙pelúonto,
e†póntow toû Paúlou ]êma £n, –ti Kalôw tò pneûma tò ßgion
28.14 ælyomen ♦ ælyamen 28.17 *Andrew ˙delfoí \gW ♦ &EgQ

28.15 \jêlyon ♦ ‘lyan ƒndrew ˙delfoí
28.16 ælyomen ♦ e†s}lyomen 28.19 kathgorêsai ♦ kathgoreîn

28.16 ` e^katóntarxow parédvken toùw 28.21 eÂpon ♦ eÂpan
desmíouw t! stratopedárx+ ♦ — 28.22 \stin =mîn ♦ =mîn \stin
28.16 t! dè Paúl~ \petráph ♦ 28.23 «kon ♦ ‘lyon
\petráph t! Paúl~ 28.23 tà ♦ —
28.17 tòn Paûlon ♦ a[tòn
321
PRQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRQ
\lálhsen dià &Hsafiou toû prof}tou pròw toùw patéraw =môn,

26
légon, Poreúyhti pròw tòn laòn toûton kaì e†pón, &Ako_
˙koúsete, kaì o[ m| sunête: kaì blépontew blécete, kaì o[ m|
Êdhte: 27 \paxúnyh gàr = kardía toû laoû toútou, kaì toîw
&
vsìn barévw ækousan, kaì toùw •fyalmoùw a[tôn \kámmusan:
&
m}pote Êdvsin toîw •fyalmoîw, kaì toîw vsìn ˙koúsvsin, kaì
†ásvmai t_ kardíŸ sunôsin, kaì \pistrécvsin, kaì †ásomai a[toúw.
28
Gnvstòn o{n ¡stv ømîn, –ti toîw ¡yn es i n ˙pestálh tò
svt}rion toû yeoû, a[toì kaì ˙koúsontai. 29 Kaì taûta a[toû
e†póntow, ˙pêlyon o¥ &Ioudaîoi, poll|n ¡xontew \n e^ autoîw
suz}thsin.
30
*Emeinen dè ` Paûlow dietían –lhn \n †dí~ misyQmati,
kaì ˙pedéxeto pántaw toùw e†sporeuoménouw pròw a[tón,
31
khrússvn t|n basileían toû yeoû, kaì didáskvn tà perì toû
kuríou &Ihsoû xristoû, metà páshw parrhsíaw, ˙kvlútvw.
28.25 =môn ♦ ømôn 28.29 —

28.26 légon ♦ légvn 28.30 *Emeinen ♦ &Enémeinen
28.28 tò ♦ toûto tò 28.30 ` Paûlow ♦ —
322
PRR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRR
IAKVBOU
&I 2
ákvbow, yeoû kaì kuríou &Ihsoû xristoû doûlow, taîw
dQdeka fulaîw taîw \n t_ diasporÅ, xaírein.
Pâsan xaràn =g}sasye, ˙delfoí mou, –tan peirasmoîw
peripéshte poikíloiw, 3 ginQskontew –ti tò dokímion ømôn têw
pístevw katergázetai øpomon}n: 4 = dè øpomon| ¡rgon téleion
\xétv, ®na ‘te téleioi kaì `lóklhroi, \n mhdenì leipómenoi.
5
E† dé tiw ømôn leípetai sofíaw, a†teítv parà toû didóntow
yeoû pâsin a^plôw, kaì o[k •neidízontow, kaì doy}setai a[t!.
6
A†teítv dè \n pístei, mhdèn diakrinómenow: ` gàr
diakrinómenow ¡oiken klúdvni yalásshw ˙nemizomén~ kaì
]ipizomén~. 7 M| gàr o†ésyv ` ƒnyrvpow \keînow –ti l}cetaí
ti parà toû kuríou. 8 &An|r dícuxow, ˙katástatow \n pásaiw
taîw `doîw a[toû.
9
Kauxásyv dè ` ˙delfòw ` tapeinòw \n t! %ucei a[toû: 10 `
dè ploúsiow \n t_ tapeinQsei a[toû: –ti qw ƒnyow xórtou
pareleúsetai. 11 &Anéteilen gàr ` %hliow sùn t! kaúsvni, kaì
\j}ranen tòn xórton, kaì tò ƒnyow a[toû \jépesen, kaì =
e[ p r ép ei a toû prosQpou a[toû ˙pQleto: o%u tvw kaì `
ploúsiow \n taîw poreíaiw a[toû marany}setai.
12
Makáriow ˙n|r o$ w øpoménei peirasmón: –ti dókimow
genómenow l}cetai tòn stéfanon têw zvêw, $on \phggeílato `
kúriow toîw ˙gapôsin a[tón. 13 Mhdeìw peirazómenow legétv
–ti &Apò yeoû peirázomai: ` gàr yeòw ˙peírastów \stin kakôn,
peirázei dè a[tòw o[déna: 14 £kastow dè peirázetai, øpò têw
†díaw \piyumíaw \jelkómenow kaì deleazómenow. 15 EÂta =
\p i yu m í a sullaboûsa tíktei a^ martían: = dè a^ martía
˙potelesyeîsa ˙pokúei yánaton. 16 M| planâsye, ˙delfoí
mou ˙gaphtoí. 17 Pâsa dósiw ˙gay| kaì pân dQrhma téleion
ƒnvyén \stin, katabaînon ˙pò toû patròw tôn fQtvn, par' >
o[k ¡ni parallag}, (h tropêw ˙poskíasma. 18 Boulhyeìw
1.5 o[k ♦ m| 1.12 l}cetai ♦ l}mcetai

1.7 l}cetaí ♦ l}mcetaí 1.12 ` kúriow ♦ —
323
PRS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRS
1.19 - 2.6 IAKVBOU
˙pekúhsen =mâw lóg~ ˙lhyeíaw, e†w tò eÂnai =mâw ˙parx}n

tina tôn a[toû ktismátvn.
19
%Vste, ˙delfoí mou ˙gaphtoí, ¡stv pâw ƒnyrvpow taxùw
e†w tò ˙koûsai, bradùw e†w tò lalêsai, bradùw e†w •rg}n:
20
•rg| gàr ˙ndròw dikaiosúnhn yeoû o[ katergázetai. 21 Diò
˙poyémenoi pâsan ]uparían kaì perisseían kakíaw, \n
prŸ‡thti déjasye tòn ¡mfuton lógon, tòn dunámenon sôsai
tàw cuxàw ømôn. 22 Gínesye dè poihtaì lógou, kaì m| mónon
˙kroataí, paralogizómenoi eâutoúw. 23 %O ti eÊ tiw ˙kroat|w
lógou \stìn kaì o[ poiht}w, o˚tow ¡oiken ˙ndrì katanooûnti tò
prósvpon têw genésevw a[toû \n \sóptr~: 24 katenóhsen gàr
eâutòn kaì ˙pel}luyen, kaì e[yévw \peláyeto `poîow ‘n. 25 Ô
dè parakúcaw e†w nómon téleion tòn têw \leuyeríaw kaì
parameínaw, o˚tow o[k ˙kroat|w \pilhsmonêw genómenow ˙llà
poiht|w ¡rgou, o˚tow makáriow \n t_ poi}sei a[toû ¡stai.
26
EÊ tiw dokeî yrêskow eÂnai \n ømîn, m| xalinagvgôn glôssan
a[toû, ˙llà ˙patôn kardían a[toû, toútou mátaiow =
yrhskeía. 27 Yrhskeía kayarà kaì ˙míantow parà ye! kaì
patrì a%uth \stín, \pisképtesyai •rfanoùw kaì x}raw \n t_
ylícei a[tôn, ƒspilon eâutòn threîn ˙pò toû kósmou.
2 &Adelfoí mou, m| \n prosvpolhcíaiw ¡xete t|n pístin toû

kuríou =môn &Ihsoû xristoû têw dójhw. 2 &Eàn gàr e†sély+
e†w t|n sunagvg|n ømôn ˙n|r xrusodaktúliow \n \syêti
lamprÅ, e†sély+ dè kaì ptvxòw \n ]uparÅ \syêti, 3 kaì
\pibléchte \pì tòn foroûnta t|n \syêta t|n lamprán, kaì
eÊphte a[t!, Sù káyou @de kalôw, kaì t! ptvx! eÊphte, Sù
stêyi \keî, (h káyou @de øpò tò øpopódión mou: 4 kaì o[
diekríyhte \n e^ autoîw, kaì \génesye kritaì dialogismôn
ponhrôn; 5 &Akoúsate, ˙delfoí mou ˙gaphtoí. O[x ` yeòw
\jeléjato toùw ptvxoùw toû kósmou plousíouw \n pístei, kaì
klhronómouw têw basileíaw «w \phggeílato toîw ˙gapôsin
a[tón; 6 Ûmeîw dè “timásate tòn ptvxón. O[x o¥ ploúsioi
1.19 %Vste ♦ *Iste prosvpolhmcíaiw

1.19 pâw ♦ dè pâw 2.2 t|n ♦ —
1.20 o[ katergázetai ♦ o[k \rgázetai 2.3 kaì \pibléchte ♦ \pibléchte dè

1.25 o˚tow o[k ♦ o[k 2.3 a[t! ♦ —
1.26 \n ømîn ♦ — 2.3 @de øpò ♦ øpò
1.27 ye! ♦ t! ye! 2.4 kaì o[ ♦ o[
2.1 prosvpolhcíaiw ♦ 2.5 toû kósmou ♦ t! kósm~
324
PRT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRT
IAKVBOU 2.7 - 2.25
katadunasteúousin ømôn, kaì a[toì £lkousin ømâw e†w

krit}ria; 7 O[k a[toì blasfhmoûsin tò kalòn ªnoma tò
\piklhyèn \f' ømâw; 8 E† méntoi nómon teleîte basilikón, katà
t|n graf}n, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón, kalôw
poieîte: 9 e† dè prosvpolhpteîte, a^ martían \rgázesye,
\legxómenoi øpò toû nómou qw parabátai. 10 %O stiw gàr –lon
tòn nómon thr}sei, ptaísei dè \n e^ní, gégonen pántvn ¡noxow.
11
Ô gàr e†pQn, M| moixeúseiw, eÂpen kaí, M| foneúseiw: e† dè
o[ moixeúseiw, foneúseiw dé, gégonaw parabáthw nómou.
12
O%utvw laleîte kaì o%utvw poieîte, qw dià nómou \leuyeríaw
méllontew krínesyai. 13 ^H gàr krísiw ˙néleow t! m|
poi}santi ¡leow: katakauxâtai ¡leon krísevw.
14
Tí tò ªfelow, ˙delfoí mou, \àn pístin lég+ tiw ¡xein, ¡rga
dè m| ¡x+ ; M| dúnatai = pístiw sôsai a[tón; 15 &E à n dè
˙delfòw (h ˙delf| gumnoì øpárxvsin kaì leipómenoi „sin têw
\fhmérou trofêw, 16 eÊp+ dé tiw a[toîw \j ømôn, Ûpágete \n
e†r}n+, yermaínesye kaì xortázesye, m| dôte dè a[toîw tà
\pit}deia toû sQmatow, tí tò ªfelow; 17 O%utvw kaì = pístiw, \àn
m| ¡rga ¡x+, nekrá \stin kay' e^ aut}n. 18 &All' \reî tiw, Sù
pístin ¡xeiw, k˙gW ¡rga ¡xv: deîjón moi t|n pístin sou \k tôn
¡rgvn sou, k˙gQ deíjv soi \k tôn ¡rgvn mou t|n pístin mou.
19
Sù pisteúeiw –ti ` yeów e<w \stin: kalôw poieîw: kaì tà
daimónia pisteúousin, kaì fríssousin. 20 Yéleiw dè gnônai, „
ƒnyrvpe kené, –ti = pístiw xvrìw tôn ¡rgvn nekrá \stin;
21
&Abraàm ` pat|r =môn o[k \j ¡rgvn \dikaiQyh, ˙nenégkaw
&Isaàk tòn u¥òn a[toû \pì tò yusiast}rion; 22 Blépeiw –ti =
pístiw sun}rgei toîw ¡rgoiw a[toû, kaì \k tôn ¡rgvn = pístiw
\teleiQyh; 23 Kaì \plhrQyh = graf| = légousa, &Epísteusen
dè &Abraàm t! ye!, kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn, kaì
fílow yeoû \kl}yh. 24 Ô râte toínun –ti \j ¡rgvn dikaioûtai
ƒnyrvpow, kaì o[k \k pístevw mónon. 25 Ô moívw dè kaì ^Raàb =
2.9 prosvpolhpteîte ♦ 2.15 „sin ♦ —

prosvpolhmpteîte 2.17 ¡rga ¡x+ ♦ ¡x+ ¡rga
2.10 thr}sei ptaísei ♦ thr}s+ ptaís+ 2.18 \k tôn ¡rgvn sou k˙gQ deíjv soi
2.11 M| moixeúseiw ♦ M| moixeús+w ♦ xvrìw tôn ¡rgvn k˙gQ soi deíjv
2.11 M| foneúseiw ♦ M| foneús+w 2.18 pístin mou ♦ pístin
2.11 moixeúseiw foneúseiw ♦ moixeúeiw 2.19 ` yeów e<w \stin ♦ e<w \stin ` yeów
foneúeiw 2.20 nekrá ♦ ˙rg}
2.13 ¡leon ♦ ¡leow 2.24 toínun ♦ —
2.15 dè ♦ —
325
PRU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRU
2.26 - 3.14 IAKVBOU
pórnh o[k \j ¡rgvn \dikaiQyh, øpodejaménh toùw ˙ggélouw,

kaì e^ térŸ `d! \kbaloûsa; 26 %Vsper gàr tò sôma xvrìw
pneúmatow nekrón \stin, o%utvw kaì = pístiw xvrìw tôn ¡rgvn
nekrá \stin.
3 M| polloì didáskaloi gínesye, ˙delfoí mou, e†dótew –ti

meîzon kríma lhcómeya. 2 Pollà gàr ptaíomen ßpantew.
EÊ tiw \n lóg~ o[ ptaíei, o˚tow téleiow ˙n}r, dunatòw
xalinagvgêsai kaì –lon tò sôma. 3 *Ide, tôn ®ppvn toùw
xalinoùw e†w tà stómata bállomen pròw tò peíyesyai a[toùw
=mîn, kaì –lon tò sôma a[tôn metágomen. 4 &Idoù, kaì tà ploîa,
thlikaûta ªnta, kaì øpò sklhrôn ˙némvn \launómena,
metágetai øpò \laxístou phdalíou, –pou ©n = `rm| toû
e[yúnontow boúlhtai. 5 O%utvw kaì = glôssa mikròn mélow
\stín, kaì megalauxeî. &Idoú, •lígon pûr =líkhn %ulhn ˙náptei.
6
Kaì = glôssa pûr, ` kósmow têw ˙dikíaw: o%utvw = glôssa
kayístatai \n toîw mélesin =môn, = spiloûsa –lon tò sôma,
kaì flogízousa tòn troxòn têw genésevw, kaì flogizoménh øpò
têw geén n h w. 7 Pâsa gàr fúsiw yhrívn te kaì peteinôn,
e^rpetôn te kaì \nalívn, damázetai kaì dedámastai t_ fúsei
t_ ˙nyrvpín+: 8 t|n dè glôssan o[deìw dúnatai ˙nyrQpvn
damásai: ˙katásxeton kakón, mest| †oû yanathfórou. 9 &En
a[t_ e[logoûmen tòn yeò n kaì patéra, kaì \n a[t_
katarQmeya toùw ˙nyrQpouw toùw kay' `moívsin yeo û
gegonótaw: 10 \k toû a[toû stómatow \jérxetai e[logía kaì
katára. O[ xr}, ˙delfoí mou, taûta o%utvw gínesyai. 11 M}ti =
phg| \k têw a[têw •pêw brúei tò glukù kaì tò pikrón; 12 M|
dúnatai, ˙delfoí mou, sukê \laíaw poiêsai, (h ƒmpelow sûka;
O%utvw o[demia phg| a^lukòn kaì glukù poiêsai %udvr.
13
Tíw sofòw kaì \pist}mvn \n ømîn; Deijátv \k têw kalêw
˙nastrofêw tà ¡rga a[toû \n pra‡thti sofíaw. 14 E† dè zêlon
pikròn ¡xet e kaì \riyeí a n \n t_ kardíŸ ømôn, m|
2.26 tôn ♦ — 3.5 •lígon ♦ =líkon

3.1 lhcómeya ♦ lhmcómeya 3.6 o%utvw ♦ —
3.3 *Ide ♦ E† dè 3.8 dúnatai ˙nyrQpvn damásai ♦
3.3 pròw ♦ e†w damásai dúnatai ˙nyrQpvn
3.4 sklhrôn ˙némvn ♦ ˙némvn 3.8 ˙katásxeton ♦ ˙katástaton

sklhrôn 3.9 yeòn ♦ kúrion
3.4 ©n ♦ — 3.12 O%utvw o[demia phg| a^lukòn kaì
3.4 boúlhtai ♦ boúletai ♦ O·te a^ lukòn
3.5 megalauxeî ♦ megála a[xeî
326
PRV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PRV
IAKVBOU 3.15 - 4.12
katakauxâsye kaì ceúdesye katà têw ˙lhyeíaw. 15 O[k ¡stin

a%uth = sofía ƒnvyen katerxoménh, ˙ll' \pígeiow, cuxik},
daimo n i Q d h w. 16 %O pou gàr zêlow kaì \riyeí a , \k eî
˙katastasía kaì pân faûlon prâgma. 17 ^H dè ƒnvyen sofía
prôton mèn a^gn} \stin, ¡peita e†rhnik}, \pieik}w, e[peiy}w,
mest | \l éo u w kaì karpôn ˙gayôn, ˙diákritow kaì
˙nupókritow. 18 Karpòw dè têw dikaiosúnhw \n e†r}n+
speíretai toîw poioûsin e†r}nhn.
4
2
Póyen pólemoi kaì máxai \n ømîn; O[k \nteûyen, \k tôn
=donôn ømôn tôn strateuoménvn \n toîw mélesin ømôn;
&Epiyumeîte, kaì o[k ¡xete: foneúete kaì zhloûte, kaì o[
dúnasye \pituxeîn: máxesye kaì polemeîte, o[k ¡xete dià tò m|
a†teîsyai ømâw: 3 a†teîte, kaì o[ lambánete, dióti kakôw
a†teîsye, ®na \n taîw =donaîw ømôn dapan}shte. 4 Moixoì kaì
moixalídew, o[k oÊdate –ti = filía toû kósmou ¡xyra toû yeoû
\stin; $O w ©n o{n boulhy_ fílow eÂnai toû kósmou, \xyròw toû
yeoû kayístatai. 5 (H dokeîte –ti kenôw = graf| légei; Pròw
fyónon \pipoyeî tò pneûma $o katœkhsen \n =mîn. 6 Meízona dè
dídvsin xárin: diò légei, Ô yeòw øperhfánoiw ˙ntitássetai,
tapeinoîw dè dídvsin xárin. 7 Û p o t á g h t e o{n t! ye! :
˙ntísthte dè t! diaból~, kaì feújetai ˙f' ømôn.
8
&Eggísate t! ye!, kaì \ggieî ømîn: kayarísate xeîraw,
a^martvloí, kaì a^gnísate kardíaw, dícuxoi. 9 Talaipvr}sate
kaì peny}sate kaì klaúsate: ` gél v w ømôn e†w pényow
metastraf}tv, kaì = xarà e†w kat}feian. 10 TapeinQyhte
\nQpion toû kuríou, kaì øcQsei ømâw.
11
M| katalaleîte ˙ll}lvn, ˙delfoí. Ô katalalôn
˙delfoû, kaì krínvn tòn ˙delfòn a[toû, katalaleî nómou,
kaì krínei nómon: e† dè nómon kríneiw, o[k eÂ poiht|w nómou,
˙llà krit}w. 12 E<w \stin ` nomoyéthw, ` dunámenow sôsai kaì
˙polésai: sù dè tíw eÂ $ow kríneiw tòn £teron;
3.15 ˙ll' ♦ ˙llà 4.9 metastraf}tv ♦ metatrap}tv

3.17 kaì ˙nupókritow ♦ ˙nupókritow 4.10 toû ♦ —
3.18 têw ♦ — 4.11 kaì krínvn ♦ (h krínvn
4.1 máxai ♦ póyen máxai 4.12 ` nomoyéthw ♦ ˆ`˜ nomoyéthw kaì
4.4 Moixoì kaì ♦ — krit}w

4.4 ©n ♦ \àn 4.12 $ow kríneiw tòn £teron ♦ ` krínvn
4.5 katœkhsen ♦ katœkisen tòn plhsíon
327
PSM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSM
4.13 - 5.10 IAKVBOU
13
*Age nûn o¥ légontew, S}meron kaì a·rion poreusQmeya
e†w t}nde t|n pólin, kaì poi}svmen \keî \niautòn £na, kaì
\mporeusQmeya, kaì kerd}svmen: 14 o®tinew o[k \pístasye tò
\stin têw a·rion. Poía gár = zv| ømôn; &Atmìw gàr ¡stai = pròw
•lígon fainoménh, ¡peita dè kaì ˙fanizoménh. 15 &Antì toû
lég ei n ømâw, &Eàn ` kúriow yel } s + , kaì z}svmen, kaì
poi}svmen toûto (h \keîno. 16 Nûn dè kauxâsye \n taîw
˙lazoneíaiw ømôn: pâsa kaúxhsiw toiaúth ponhrá \stin.
17
E†dóti o{n kalòn poieîn kaì m| poioûnti, a^ martía a[t!
\stin.
5 *Age nûn o¥ ploúsioi, klaúsate •lolúzontew \pì taîw

talaipvríaiw ømôn taîw \perxoménaiw. 2 Ô ploûtow ømôn
séshpen, kaì tà ¥mátia ømôn shtóbrvta gégonen: 3 ` xrusòw
ømôn kaì ` ƒrgurow katívtai, kaì ` †òw a[tôn e†w martúrion
ømîn ¡stai, kaì fágetai tàw sárkaw ømôn qw pûr.
&Eyhsaurísate \n \sxátaiw =méraiw. 4 &Idoù, ` misyòw tôn
\rgatôn tôn ˙mhsántvn tàw xQraw ømôn, ` ˙pesterhménow ˙f'
ømôn, krázei: kaì a¥ boaì tôn yerisántvn e†w tà „ta kuríou
SabaW y e† s el h l ú ya s i n . 5 &E t r u f } s a t e \p ì têw gêw kaì
\spatal}sate: \yrécate tàw kardíaw ømôn qw \n =mérŸ
sfagêw. 6 Katedikásate, \foneúsate tòn díkaion: o[k
˙ntitássetai ømîn.
7
Makroyum}sate o{n, ˙delfoí, £vw têw parousíaw toû
kuríou. &Idoú, ` gevrgòw \kdéxetai tòn tímion karpòn têw gêw,
makroyumôn \p' a[tón, £vw láb+ øetòn prQïmon kaì ªcimon.
8
Makroyum}sate kaì ømeîw, sthríjate tàw kardíaw ømôn, –ti
= parousía toû kuríou æggiken. 9 M| stenázete kat' ˙ll}lvn,
˙delfoí, ®na m| kriyête: †doú, ` krit|w prò tôn yurôn
£sthken. 10 Ûpódeigma lábete, ˙delfoí mou, têw kakopayeíaw,
kaì têw makroyumíaw, toùw prof}taw o$i \lálhsan t! •nómati
4.13 kaì a·rion poreusQmeya ♦ (h 4.15 z}svmen kaì poi}svmen ♦

a·rion poreusómeya z}somen kaì poi}somen
4.13 poi}svmen ♦ poi}somen 5.5 qw ♦ —
4.13 \niautòn £na ♦ \niautòn 5.7 a[tón ♦ a[t!
4.13 \mporeusQmeya ♦ 5.7 øetòn prQïmon ♦ próïmon
\mporeusómeya 5.9 kat' ˙ll}lvn ˙delfoí ♦ ˙delfoí
4.13 kerd}svmen ♦ kerd}somen kat' ˙ll}lvn

4.14 gár = ♦ = 5.10 mou têw kakopayeíaw ♦ têw
4.14 ¡stai ♦ \ste kakopayíaw
4.14 dè ♦ — 5.10 t! ♦ \n t!
328
PSN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSN
IAKVBOU 5.11 - 5.20
kuríou. 11 &I d o ú , makarízomen toùw øpoménontaw: t|n

øpomon|n &IWb “koúsate, kaì tò télow kuríou Êdete, –ti eÊdete
polúsplagxnów \stin kaì o†ktírmvn.

12
Prò pántvn dé, ˙delfoí mou, m| •mnúete, m}te tòn
o[ranón, m}te t|n gên, m}te ƒllon tinà –rkon: ætv dè ømôn tò
naí, naí, kaì tò o·, o·: ®na m| eÊw øpòkrísin péshte.
13
Kakopayeî tiw \n ømîn; Proseuxésyv. E[yumeî tiw;
Callétv. 14 &Asyeneî tiw \n ømîn; Proskalesásyv toùw
presbutérouw têw \kklhsíaw, kaì proseujásyvsan \p' a[tón,
˙leícantew a[tòn \laí~ \n t! •nómati toû kuríou: 15 kaì =
e[x| têw pístevw sQsei tòn kámnonta, kaì \gereî a[tòn `
kúriow: k©n a^ martíaw ” pepoihkQw, ˙fey} s et a i a[t!.
16
&Ejomologeîsye ˙ll}loiw tà paraptQmata, kaì e·xesye
øpèr ˙ll}lvn, –pvw †ayête. Polù †sxúei déhsiw dikaíou
\nergouménh. 17 &Hlíaw ƒnyrvpow ‘n `moiopay|w =mîn, kaì
proseux_ proshújato toû m| bréjai: kaì o[k ¡brejen \pì têw
gêw \niautoùw treîw kaì mênaw £j. 18 Kaì pálin proshújato,
kaì ` o[ranòw øetòn ¡dvken, kaì = gê \blásthsen tòn karpòn
a[têw.
19
&Adelfoí, \án tiw \n ømîn planhy_ ˙pò têw ˙lhyeíaw, kaì
\p i s t r éc + tiw a[tón, 20 ginvskétv –ti ` \pistrécaw
a^martvlòn \k plánhw `doû a[toû sQsei cux|n \k yanátou,
kaì kalúcei plêyow a^martiôn.
5.11 øpoménontaw ♦ øpomeínantaw 5.16 ˙ll}loiw ♦ o{n ˙ll}loiw

5.11 Êdete ♦ eÊdete 5.16 tà paraptQmata ♦ tàw a^martíaw

5.11 \stin ♦ \stin ` kúriow 5.19 &Adelfoí ♦ &Adelfoí mou
5.12 eÊw øpòkrísin ♦ øpò krísin 5.20 cux|n ♦ cux|n a[toû
5.14 a[tòn \laí~ ♦ â[tòn˜ \laí~
329
PSO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSO
PETROU A
P étrow, ˙póstolow &Ihsoû xristoû, \klektoîw parepid}moiw

diasporâw Póntou, Galatíaw, Kappadokíaw, &Asíaw, kaì
Biyuníaw, 2 katà prógnvsin yeo û patrów, \n a^ giasm!
pneúmatow, e†w øpako|n kaì ]antismòn a®matow &Ihsoû
xristoû: xáriw ømîn kaì e†r}nh plhyunyeíh.
3
E[loghtòw ` yeòw kaì pat|r toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, ` katà tò polù a[toû ¡leow ˙nagenn}saw =mâw e†w
\lpída zôsan di' ˙nastásevw &Ihsoû xristoû \k nekrôn, 4 e†w
klhronomían ƒfyarton kaì ˙míanton kaì ˙máranton,
tethrhménhn \n o[ranoîw e†w ømâw, 5 toùw \n dunámei yeoû
frourouméno u w dià pístevw e†w svthrían e^ toímhn
˙pokalufyênai \n kair! \sxát~. 6 &En > ˙galliâsye, •lígon
ƒrti, e† déon \stín, luphyéntew \n poikíloiw peirasmoîw, 7 ®na
tò dokímion ømôn têw pístevw polù timiQteron xrusíou toû
˙polluménou, dià puròw dè dokimazoménou, eørey_ e†w
¡p a i n o n kaì tim|n kaì e†w dójan \n ˙pokalúcei &Ihsoû
xristoû: 8 $on o[k e†dótew ˙gapâte, e†w $on ƒrti m| `rôntew,
pisteúontew dé, ˙galliâsye xarÅ ˙neklal}t~ kaì
dedojasmén+, 9 komizómenoi tò télow têw pístevw ømôn,
svthrían cuxôn. 10 Perì «w svthríaw \jez}thsan kaì
\j h r eú n h s a n profêtai o¥ perì têw e†w ømâw xáritow
profhteúsantew: 11 \reunôntew e†w tína (h poîon kairòn \d}lou
tò \n a[toîw pneûma xristoû, promarturómenon tà e†w xristòn
pay}mata, kaì tàw metà taûta dójaw. 12 O<w ˙pekalúfyh –ti
o[x eâutoîw, ømîn dè dihkónoun a[tá, $a nûn ˙nhggélh ømîn dià
tôn e[aggelisaménvn ømâw \n pneúmati a^gí~ ˙postalénti ˙p'
o[ranoû, e†w $a \piyumoûsin ƒggeloi parakúcai.
13
Diò ˙nazvsámenoi tàw •sfúaw têw dianoíaw ømôn,
n}fontew, teleívw \lpísate \pì t|n feroménhn ømîn xárin \n
˙pokalúcei &Ihsoû xristoû: 14 qw tékna øpakoêw, m|
1.6 \stín ♦ ˆ\stìn˜ 1.9 ømôn ♦ ˆømôn˜

1.7 polù timiQteron ♦ polutimóteron 1.10 \jhreúnhsan ♦ \jhraúnhsan
1.7 tim|n kaì e†w dójan ♦ dójan kaì 1.11 \reunôntew ♦ \raunôntew
tim|n 1.12 \n ♦ ˆ\n˜
1.8 e†dótew ♦ †dóntew
330
PSP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSP
PETRO U A 1.15 - 2.6
susxhmat i z ó m en o i taîw próteron \n t_ ˙gnoíŸ ømôn

\piyumíaiw, 15 ˙llà katà tòn kalésanta ømâw ßgion kaì a[toì
ßgioi \n pás+ ˙nastrof_ gen}yhte: 16 dióti gégraptai, %Agioi
gínesye, –ti \gW ßgiów e†mi. 17 Kaì e† patéra \pikaleîsye tòn
˙prosvpol}ptvw krínonta katà tò e^kástou ¡rgon, \n fób~
tòn têw paroikíaw ømôn xrónon ˙nastráfhte: 18 e†dótew –ti o[
fyartoîw, ˙rgurí~ (h xrusí~, \lutrQyhte \k têw mataíaw ømôn
˙nastrofêw patroparadótou, 19 ˙llà timí~ a®mati qw ˙mnoû
˙mQmou kaì ˙spílou xristoû, 20 proegnvsménou mèn prò
katabolêw kósmou, fanervyéntow dè \p' \sxátvn tôn xrónvn
di' ømâw, 21 toùw di' a[toû pisteúontaw e†w yeón, tòn \geíranta
a[tòn \k nekrôn, kaì dójan a[t! dónta, v % ste t|n pístin ømôn
22
kaì \lpída eÂnai e†w yeón. Tàw cuxàw ømôn =gnikótew \n t_
øpako_ têw ˙lhyeí a w dià pneúmatow e†w filadelfían
˙nupókriton, \k kayarâw kardíaw ˙ll}louw ˙gap}sate
\ktenôw: 23 ˙nagegennhménoi o[k \k sporâw fyartêw, ˙llà
˙fyártou, dià lógou zôntow yeoû kaì ménontow e†w tòn a†ôna.
24
Dióti, Pâsa sàrj qw xórtow, kaì pâsa dója ˙nyrQpou qw
ƒnyow xórtou. &Ejhrányh ` xórtow, kaì tò ƒnyow a[toû
\jépesen: 25 tò dè ]êma kuríou ménei e†w tòn a†ôna. Toûto dé
\stin tò ]êma tò e[aggelisyèn e†w ømâw.
2 &Apoyémenoi o{n pâsan kakían kaì pánta dólon kaì

øpokríseiw kaì fyónouw kaì pásaw katalaliáw, 2 qw
˙rtigénnhta bréfh, tò logikòn ƒdolon gála \pipoy}sate, ®na
\n a[t! a[jhyête, 3 eÊper \geúsasye –ti xrhstòw ` kúriow:
4
pròw $on proserxómenoi, líyon zônta, øpò ˙nyrQpvn mèn
˙podedokimasménon, parà dè ye! \klektón, ¡ntimon, 5 kaì
a[toì qw líyoi zôntew o†kodomeîsye oÂkow pneumatików,
¥eráteuma ßgion, ˙nenégkai pneumatikàw yusíaw
e[prosdéktouw t! ye! dià &Ihsoû xristoû. 6 Dióti periéxei \n
t_ graf_, &Idoú, tíyhmi \n SiWn líyon ˙krogvniaîon, \klektón,
1.16 %Agioi gínesye ♦ ˆ–ti˜ %Agioi 1.23 e†w tòn a†ôna ♦ —

¡sesye 1.24 ˙nyrQpou ♦ a[têw
1.16 e†mi ♦ ê†mi˜ 1.24 a[toû ♦ —
1.17 ˙prosvpol}ptvw ♦ 2.2 a[jhyête ♦ a[jhyête e†w
˙prosvpol}mptvw svthrían
1.20 \sxátvn ♦ \sxátou 2.3 eÊper ♦ e†

1.21 pisteúontaw ♦ pistoùw 2.5 ¥eráteuma ♦ e†w ¥eráteuma
1.22 dià pneúmatow ♦ — 2.5 t! ♦ ˆt!˜
1.22 kayarâw ♦ ˆkayarâw˜ 2.6 t_ ♦ —
331
PSQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSQ
2.7 - 2.21 PETRO U A
¡ntimon: kaì ` pisteúvn \p' a[t! o[ m| kataisxuny_. 7 Ûmîn

o{n = tim| toîw pisteúousin: ˙peiyoûsin dé, Líyon $o n
˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|n
gvníaw, 8 kaí, Líyow proskómmatow kaì pétra skandálou: o$i
proskóptousin t! lóg~ ˙peiyoûntew: e†w $o kaì \téyhsan.
9
Ûmeîw dè génow \klektón, basíleion ¥eráteuma, ¡ynow ßgion,
laòw e†w peripoíhsin, –pvw tàw ˙retàw \jaggeílhte toû \k
skótouw ømâw kalésantow e†w tò yaumastòn a[toû fôw: 10 o¥
potè o[ laów, nûn dè laòw yeoû: o¥ o[k “lehménoi, nûn dè
\lehyéntew.
11
&Agaphtoí, parakalô qw paroíkouw kaì parepid}mouw,
˙péxesyai tôn sarkikôn \piyumiôn, a®tinew strateúontai
katà têw cuxêw: 12 t|n ˙nastrof|n ømôn ¡xontew kal}n \n
toîw ¡ynesin, ®na, \n > katalaloûsin ømôn qw kakopoiôn, \k
tôn kalôn ¡rgvn, \popteúsantew, dojásvsin tòn yeòn \n
=mérŸ \piskopêw.
13
Ûpotághte o{n pás+ ˙nyrvpín+ ktísei dià tòn kúrion:
eÊte basileî, qw øperéxonti: 14 eÊte =gemósin, qw di' a[toû
pempoménoiw e†w \kdíkhsin kakopoiôn, ¡painon dè ˙gayopoiôn.
15
%O ti o%utvw \stìn tò yélhma toû yeoû, ˙gayopoioûntaw
fimoûn t|n tôn ˙frónvn ˙nyrQpvn ˙gnvsían: 16 qw
\leúyeroi, kaì m| qw \pikálumma ¡xontew têw kakíaw t|n
\leuyerían, ˙ll' qw doûloi yeoû. 17 Pántaw tim}sate. T|n
˙delfóthta ˙gap}sate. Tòn yeòn fobeîsye. Tòn basiléa
timâte.
18
O¥ o†kétai, øpotassómenoi \n pantì fób~ toîw despótaiw,
o[ mónon toîw ˙gayoîw kaì \pieikésin, ˙llà kaì toîw skolioîw.
19
Toûto gàr xáriw, e† dià suneídhsin yeoû øpoférei tiw lúpaw,
pásxvn ˙díkvw. 20 Poîon gàr kléow, e† a^ martánontew kaì
kolafizómenoi øpomeneîte; &All' e† ˙gayopoioûntew kaì
pásxontew øpomeneîte, toûto xáriw parà ye!. 21 E†w toûto gàr
\k l } yh t e, –ti kaì xristòw ¡payen øpèr =môn, ømîn
øpolimpánvn øpogrammón, ®na \pakolouy}shte toîw Êxnesin
2.7 ˙peiyoûsin dé Líyon ♦ 2.13 o{n ♦ —

˙pistoûsin dè Líyow 2.16 doûloi yeoû ♦ yeoû doûloi
2.12 ¡xontew kal}n \n toîw ¡ynesin ♦ 2.17 ˙gap}sate ♦ ˙gapâte
\n toîw ¡ynesin ¡xontew kal}n 2.21 =môn ♦ ømôn
2.12 \popteúsantew ♦ \popteúontew
332
PSR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSR
PETRO U A 2.22 - 3.12
a[toû: 22 $ow a^martían o[k \poíhsen, o[dè eøréyh dólow \n t!

stómati a[toû: 23 $ow loidoroúmenow o[k ˙nteloidórei, pásxvn
o[k “peílei, paredídou dè t! krínonti dikaívw: 24 $ow tàw
a^martíaw =môn a[tòw ˙n}negken \n t! sQmati a[toû \pì tò
júlon, ®na, taîw a^ martíaiw ˙pogenómenoi, t_ dikaiosún+
z}svmen: o˚ t! mQlvpi a[toû †áyhte. 25 )Hte gàr qw próbata
planQmena: ˙ll' \p es t r á f h t e nûn \pì tòn poiména kaì
\pískopon tôn cuxôn ømôn.
3 Ô moívw, a¥ gunaîkew, øpot as s ómenai toîw †díoiw

˙ndrásin, ®na, kaì eÊ tinew ˙peiyoûsin t! lóg~, dià têw
tôn gunaikôn ˙nastrofêw ƒneu lógou kerdhy}sontai,
2
\popteúsantew t|n \n fób~ a^gn|n ˙nastrof|n ømôn. 3 #Vn
¡stv o[x ` ¡jvyen \mplokêw trixôn, kaì periyésevw xrusívn,
(h \ndúsevw ¥matívn kósmow: 4 ˙ll' ` kruptòw têw kardíaw
ƒnyrvpow, \n t! ˙fyárt~ toû prŸéow kaì =suxíou pneúmatow,
– \stin \nQpion toû yeoû poluteléw. 5 O%utvw gár pote kaì a¥
ßgiai gunaîkew a¥ \lpízousai \pì yeòn \kósmoun e^ autáw,
øpotassómenai toîw †díoiw ˙ndrásin: 6 qw Sárra øp}kousen
t! &Abraám, kúrion a[tòn kaloûsa, «w \gen}yhte tékna,
˙gayopoioûsai kaì m| foboúmenai mhdemían ptóhsin.
7
O¥ ƒndrew `moívw, sunoikoûntew katà gnôsin, qw
˙syenestér~ skeúei t! gunaikeí~ ˙ponémontew tim}n, qw kaì
sugklhronómoi xáritow zvêw, e†w tò m| \gkóptesyai tàw
proseuxàw ømôn.
8
Tò dè télow, pántew `mófronew, sumpayeîw, filádelfoi,
e·splagxnoi, filófronew: 9 m| ˙podidóntew kakòn ˙ntì kakoû,
(h loidorían ˙ntì loidoríaw: to[nantíon dè e[logoûntew,
e†dótew –ti e†w toûto \kl}yhte, ®na e[logían klhronom}shte.
10
Ô gàr yél v n zv|n ˙gapÅn, kaì †deîn =méraw ˙gayáw,
pausátv t|n glôssan a[toû ˙pò kakoû, kaì xeílh a[toû toû
m| lalêsai dólon: 11 \kklinátv ˙pò kakoû, kaì poihsátv
˙gayón: zhthsátv e†r}nhn, kaì divjátv a[t}n. 12 %O ti
2.24 a[toû †áyhte ♦ †áyhte sugklhronómoiw

2.25 planQmena ˙ll' ♦ planQmenoi 3.8 filófronew ♦ tapeinófronew
˙llà 3.9 e†dótew ♦ —

3.1 a¥ ♦ â¥˜ 3.10 glôssan a[toû ♦ glôssan
3.4 prŸéow ♦ praévw 3.10 xeílh a[toû ♦ xeílh
3.5 \pì ♦ e†w 3.11 ˙pò ♦ dè ˙pò
3.7 sugklhronómoi ♦
333
PSS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSS
3.13 - 4.4 PETRO U A
•fyalmoì kuríou \pì dikaíouw, kaì „ta a[toû e†w déhsin

a[tôn: prósvpon dè kuríou \pì poioûntaw kaká.
13
Kaì tíw ` kakQsvn ømâw, \àn toû ˙gayoû mimhtaì
génhsye; 14 &All' e† kaì pásxoite dià dikaiosúnhn, makárioi:
tòn dè fóbon a[tôn m| fobhyête, mhdè taraxyête: 15 kúrion
dè tòn yeòn a^giásate \n taîw kardíaiw ømôn: £toimoi dè ˙eì
pròw ˙pologían pantì t! a†toûnti ømâw lógon perì têw \n ømîn
\lpídow, metá prŸ‡thtow kaì fóbou: 16 suneídhsin ¡xontew
katalalôsin ˙gay}n, ®na, \n > katalaloûsin ømôn qw kakopoivn,
kataisxunyôsin o¥ \phreázontew ømôn t|n ˙gay|n \n xrist!
˙nastrof}n. 17 Kreîtton gàr ˙gayopoioûntaw, e† yéloi tò
yélhma toû yeoû, pásxein, (h kakopoioûntaw. 18 %O ti kaì
xristòw ßpaj perì a^martiôn ¡payen, díkaiow øpèr ˙díkvn, ®na
ømâw prosagág+ t! ye!, yanatvyeìw mèn sarkí, zvopoihyeìw
dè pneúmati, 19 \n > kaì toîw \n fulak_ pneúmasin poreuyeìw
\k}rujen, 20 ˙peiy}sasín pote, –te ˙pejedéxeto = toû yeoû
makroyumía \n =méraiw Nôe, kataskeuazoménhw kibvtoû, e†w
÷n •lígai, toût' ¡stin •ktW cuxaí, diesQyhsan di' %udatow:
21 $
o ˙ntítupon nûn kaì =mâw sQzei báptisma, o[ sarkòw
˙póyesiw ]úpou, ˙llà suneid}sevw ˙gayêw \perQthma e†w
yeón, di' ˙nastásevw &Ihsoû xristoû, 22 –w \stin \n dejiÅ toû
yeoû, poreuyeìw e†w o[ranón, øpotagéntvn a[t! ˙ggélvn kaì
\jousiôn kaì dunámevn.
4 Xristoû o{n payóntow øpèr =môn sarkí, kaì ømeîw t|n

a[t|n ¡nnoian `plísasye: –ti ` payWn \n sarkí, pépautai
a^ martíaw: 2 e† w tò mhkéti ˙nyrQpvn \piyumíaiw, ˙llà
yel } m a t i yeo û tòn \píloipon \n sarkì biôsai xrónon.
3
ømîn &Arketòw gàr =mîn ` parelhluyWw xrónow toû bíou tò
yél h m a tôn \yn ô n katergásasyai, peporeuménouw \n
˙selgeíaiw, \piyumíaiw, o†noflugíaiw, kQmoiw, pótoiw, kaì
˙yem í t o i w e† d v l o l a t r eí a i w: 4 \n > jen í z o n t a i , m|
3.13 mimhtaì ♦ zhlvtaì 3.22 toû ♦ ˆtoû˜

3.15 yeòn ♦ xristòn 4.1 øpèr =môn ♦ —
3.15 dè ˙eì ♦ ˙eì 4.1 \n ♦ —
3.15 metá ♦ ˙llà metà 4.3 =mîn ♦ —
3.16 katalaloûsin ømôn qw 4.3 toû bíou tò yélhma ♦ tò boúlhma

kakopoivn ♦ katalaleîsye 4.3 katergásasyai ♦ kateirgásyai
3.20 •lígai ♦ •lígoi 4.3 e†dvlolatreíaiw ♦
3.21 ˙ntítupon nûn kaì =mâw ♦ kaì e†dvlolatríaiw
ømâw ˙ntítupon nûn
334
PST tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PST
PETRO U A 4.5 - 4.19
suntrexóntvn ømôn e†w t|n a[t|n têw ˙svtíaw ˙náxusin,

blasfhmoûntew: 5 o$i ˙podQsousin lógon t! e^toímvw ¡xonti
krînai zôntaw kaì nekroúw. 6 E†w toûto gàr kaì nekroîw
e[hggelísyh, ®na kriyôsin mèn katà ˙nyrQpouw sarkí, zôsin
dè katà yeòn pneúmati.
7
Pántvn dè tò télow æggiken: svfron}sate o{n kaì
n}cate e†w tàw proseuxáw: 8 prò pántvn dè t|n e†w eâutoùw
˙gáphn \ktenê ¡xontew, –ti ˙gáph kalúcei plêyow a^martiôn:
9
filójenoi e†w ˙ll}louw ƒneu goggusmôn: 10 £kastow kayWw
¡laben xárisma, e†w e^ autoùw a[tò diakonoûntew, qw kaloì
o†konómoi poikílhw xáritow yeoû: 11 eÊ tiw laleî, qw lógia
yeoû: eÊ tiw diakoneî, qw \j †sxúow qw xorhgeî ` yeów: ®na \n
pâsin dojázhtai ` yeòw dià &Ihsoû xristoû, > \stìn = dója kaì
tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
12
&A g a p h t o í , m| jenízesye t_ \n ømîn purQsei pròw
peirasmòn ømîn ginomén+, qw jénou ømîn sumbaínontow:
13
˙llà kayò koinvneîte toîw toû xristoû pay}masin, xaírete,
®na kaì \n t_ ˙pokalúcei têw dójhw a[toû xa r ê t e
˙gal l i Q m en o i . 14 E† •neidízesye \n •nómati xristoû,
makárioi: –ti tò têw dójhw kaì tò toû yeoû pneûma \f' ømâw
˙napaúetai: katà mèn a[toùw blasfhmeîtai, katà dè ømâw
dojázetai. 15 M| gár tiw ømôn pasxétv qw foneúw, (h klépthw,
(h kakopoiów, (h qw ˙llotrioepískopow: 16 e† dè qw Xristianów,
m| a†sxunésyv, dojazétv dè tòn yeòn \n t! mérei toút~.
17
%O ti ` kairòw toû ƒrjasyai tò kríma ˙pò toû oÊkou toû
yeoû: e† dè prôton ˙f' =môn, tí tò télow tôn ˙peiyoúntvn t!
toû yeoû e[aggelí~; 18 Kaì e† ` díkaiow móliw sœzetai, `
˙seb|w kaì a^ martvlòw poû faneîtai; 19 %V s t e kaì o¥
pásxontew katà tò yél h m a toû yeo û , qw pist! ktíst+
paratiyésyvsan tàw cuxàw a[tôn \n ˙gayopoifiŸ.
4.7 tàw ♦ — katà dè ømâw dojázetai ♦ —

4.8 dè ♦ — 4.15 ˙llotrioepískopow ♦
4.8 kalúcei ♦ kalúptei ˙llotriepískopow
4.9 goggusmôn ♦ goggusmoû 4.16 mérei ♦ •nómati

4.11 qw xorhgeî ♦ «w xorhgeî 4.17 ` ♦ ˆ`˜
4.14 katà mèn a[toùw blasfhmeîtai 4.19 qw ♦ —
335
PSU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSU
5.1 - 5.14 PETRO U A
5 Presbutérouw toùw \n ømîn parakalô ` sumpresbúterow

kaì mártuw tôn toû xristoû payhmátvn, ` kaì têw
melloúshw ˙pokalúptesyai dójhw koinvnów: 2 poimánate tò
\n ømîn poímnion toû yeoû, \piskopoûntew m| ˙nagkastôw,
˙ll' e^kousívw: mhdè a†sxrokerdôw, ˙llà proyúmvw: 3 mhdè
qw katakurieúontew tôn kl}rvn, ˙llà túpoi ginómenoi toû
poimníou. 4 Kaì fanervyéntow toû ˙rxipoímenow, komieîsye tòn
˙marántinon têw dójhw stéfanon. 5 Ô moívw, neQ t er o i ,
øpotághte presbutéroiw: pántew dè ˙ll}loiw øpotassómenoi,
t|n tapeinofrosúnhn \gkombQsasye: –ti ` yeòw øperhfánoiw
˙ntitássetai, tapeinoîw dè dídvsin xárin. 6 TapeinQyhte o{n
øpò t|n krataiàn xeîra toû yeoû, ®na ømâw øcQs+ \n kair!,
7
pâsan t|n mérimnan ømôn \pirrícantew \p' a[tón, –ti a[t!
mélei perì ømôn. 8 N}cate, grhgor}sate: ` ˙ntídikow ømôn
&
diábolow, qw lévn vruómenow, peripateî zhtôn tína katapí+:
9
> ˙ntísthte stereoì t_ pístei, e†dótew tà a[tà tôn
payhmátvn t_ \n kósm~ ømôn ˙delfóthti \piteleîsyai. 10 Ô
dè yeòw páshw xáritow, ` kalésaw ømâw e†w t|n a†Qnion a[toû
dójan \n xrist! &Ihsoû, •lígon payóntaw a[tòw katartísai
ømâw, sthríjei, syenQsei, yemeliQsei. 11 A[t! = dója kaì tò
krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
12
Dià Silouanoû ømîn toû pistoû ˙delfoû, qw logízomai,
di' •lígvn ¡graca, parakalôn kaì \pimarturôn taúthn eÂnai
˙lhyê xárin toû yeoû e†w ÷n e^st}kate. 13 &Aspázetai ømâw = \n
Babulôni suneklekt}, kaì Márkow ` u¥ów mou. 14 &Aspásasye
˙ll}louw \n fil}mati ˙gáphw.
E†r}nh ømîn pâsin toîw \n xrist! &Ihsoû. &Am}n.
5.1 toùw ♦ o{n 5.8 tína katapí+ ♦ ˆtina˜ katapieîn

5.2 \piskopoûntew ♦ ˆ\piskopoûntew˜ 5.9 kósm~ ♦ ˆt!˜ kósm~
5.2 ˙ll' ♦ ˙llà 5.10 &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜
5.2 e^kousívw ♦ e^kousívw katà yeón 5.10 katartísai ømâw ♦ katartísei
5.3 mhdè ♦ mhd' 5.11 = dója kaì ♦ —
5.5 øpotassómenoi ♦ — 5.11 tôn a†Qnvn ♦ —

5.5 ` ♦ ˆ`˜ 5.12 e^st}kate ♦ stête
5.7 \pirrícantew ♦ \pirícantew 5.14 &Ihsoû. &Am}n. ♦ —
336
PSV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PSV
PETROU B
S umeWn Pétrow, doûlow kaì ˙póstolow &Ihsoû xristoû, toîw

†sótimon =mîn laxoûsin pístin \n dikaiosún+ toû yeoû
=môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû: 2 xáriw ømîn kaì e†r}nh
plhyunyeíh \n \pignQsei toû yeoû, kaì &Ihsoû toû kuríou
=môn: 3 ^Vw pánta =mîn têw yeíaw dunámevw a[toû tà pròw
zv|n kaì e[sébeian dedvrhménhw, dià têw \pignQsevw toû
kalésantow =mâw dià dójhw kaì ˙retêw: 4 di' @n tà tímia =mîn
kaì mégista \paggélmata dedQrhtai, ®na dià toútvn génhsye
yeíaw koinvnoì fúsevw, ˙pofugóntew têw \n kósm~ \n \piyumíŸ
fyorâw. 5 Kaì a[tò toûto dé, spoud|n pâsan
pareisenégkantew, \pixorhg}sate \n t_ pístei ømôn t|n
˙ret}n, \n dè t_ ˙ret_ t|n gnôsin, 6 \n dè t_ gnQsei t|n
\gkráteian, \n dè t_ \gkrateíŸ t|n øpomon}n, \n dè t_ øpomon_
t|n e[sébeian, 7 \n dè t_ e[sebeíŸ t|n filadelfían, \n dè t_
filadelfíŸ t|n ˙gáphn. 8 Taûta gàr ømîn øpárxonta kaì
pleonázonta, o[k ˙rgoùw o[dè ˙kárpouw kayísthsin e†w t|n
toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû \pígnvsin. 9 #V ͅ gàr m|
párestin taûta, tuflów \stin, muvpázvn, l}yhn labWn toû
kayarismoû tôn pálai a[toû a^ martiôn. 10 Diò mâllon,
˙delfoí, spoudásate bebaían ømôn t|n klêsin kaì \klog|n
poieîsyai: taûta gàr poioûntew o[ m| ptaíshté pote: 11 o%utvw
gàr plousívw \pixorhghy}setai ømîn = eÊsodow e†w t|n
a†Qnion basileían toû kuríou =môn kaì svtêrow &Ihsoû
xristoû.
12
Diò o[k ˙mel}sv ˙eì ømâw øpomimn§skein perì toútvn,
kaíper e†dótaw, kaì \sthrigménouw \n t_ paroús+ ˙lhyeíŸ.
13
Díkaion dè =goûmai, \f' –son e†mì \n toút~ t! skhnQmati,
diegeírein ømâw \n øpomn}sei: 14 e†dWw –ti taxin} \stin =
˙póyesiw toû skhnQmatów mou, kayWw kaì ` kúriow =môn
&Ihsoûw xristòw \d}lvsén moi. 15 Spoudásv dè kaì e^kástote
¡xein ømâw metà t|n \m|n ¡jodon t|n toútvn mn}mhn poieîsyai.
1.3 dià dójhw kaì ˙retêw ♦ †díŸ dój+ =mîn

kaì ˙ret_ 1.4 kósm~ ♦ t! kósm~
1.4 =mîn kaì mégista ♦ kaì mégista 1.12 o[k ˙mel}sv ♦ mell}sv
337
PTM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTM
1.16 - 2.9 PETRO U B
16
O [ gàr sesofisménoiw múyoiw \jakolouy}santew
\g n v r í s a m e n ømîn t|n toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû
dúnamin kaì parousían, ˙ll' \póptai genhyéntew têw \keínou
megaleióthtow. 17 LabWn gàr parà yeoû patròw tim|n kaì
dójan, fvnêw \nexyeíshw a[t! toiâsde øpò têw megaloprepoûw
dójhw, O ˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, e†w $o n \gW
e[dókhsa: 18 kaì taúthn t|n fvn|n =meîw “koúsamen \j
o[ranoû \nexyeîsan, sùn a[t! ªntew \n t! ªrei t! a^ gí~.
19
Kaì ¡xomen bebaióteron tòn profhtikòn lógon, > kalôw
poieîte proséxontew, qw lúxn~ faínonti \n a[xmhr! tóp~, £vw
o˚ =méra diaugás+, kaì fvsfórow ˙nateíl+ \n taîw kardíaiw
ømôn: 20 toûto prôton ginQskontew, –ti pâsa profhteía
grafêw †díaw \p i l ú s ev w o[ gínetai. 21 O[ gàr yel } m a t i
˙nyrQpou “néxyh potè profhteía, ˙ll' øpò pneúmatow a^gíou
ferómenoi \lálhsan ßgioi yeoû ƒnyrvpoi.
2 &Egénonto dè kaì ceudoprofêtai \n t! la!, qw kaì \n ømîn

¡s o n t a i ceudodidáskaloi, o®tinew pareisájousin
a¥réseiw ˙pvleíaw, kaì tòn ˙gorásanta a[toùw despóthn
˙rnoúmenoi, \págontew e^ autoîw taxin|n ˙pQleian. 2 Kaì
polloì \jakolouy}sousin a[tôn taîw ˙selgeíaiw, di' o¬w =
`dòw têw ˙lhyeíaw blasfhmhy}setai. 3 Kaì \n pleonejíŸ
plastoîw lógoiw ømâw \mporeúsontai: o<w tò kríma ¡kpalai
o[k ˙rgeî, kaì = ˙pQleia a[tôn o[ nustájei. 4 E† gàr ` yeòw
˙ggélvn a^marthsántvn o[k \feísato, ˙llà seiraîw zófou
tartar Q s a w parédvken e†w krísin throuménouw: 5 kaì
˙ll' ˙rxaíou kósmou o[k \feísato, ˙llà ªgdoon Nôe
dikaiosúnhw k}ruka \fúlajen, kataklusmòn kósm~ ˙sebôn
\p á j a w : 6 kaì póleiw Sodómvn kaì Gomórraw tefrQsaw
katastrof_ katékrinen, øpódeigma mellóntvn ˙sebeîn
teyeikQw: 7 kaì díkaion LQt, kataponoúmenon øpò têw tôn
˙yésmvn \n ˙selgeíŸ ˙nastrofêw, \rrúsato: 8 blémmati gàr
kaì ˙ko_ ` díkaiow, \gkatoikôn \n a[toîw, =méran \j =méraw
cux|n dikaían ˙nómoiw ¡rgoiw \basánizen: 9 oÂden kúriow
1.17 O˚tów \stin ` u¥ów ♦ Ô u¥ów poté ˙llà

1.17 ˙gaphtów ♦ ˙gaphtów mou o˚tów 1.21 ßgioi ♦ ˙pò

\stin 2.3 nustájei ♦ nustázei
1.18 ªrei t! a^gí~ ♦ a^gí~ ªrei 2.6 katastrof_ ♦ ˆkatastrof_˜
1.21 potè profhteía ˙ll' ♦ profhteía 2.6 ˙sebeîn ♦ ˙sebéˆs˜in
338
PTN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTN
PETRO U B 2.10 - 2.22
e[ s eb eî w \k pei r a s m o û ]úesyai, ˙díkouw dè e†w =méran

krísevw kolazoménouw threîn: 10 málista dè toùw •písv
sarkòw \n \piyumíŸ miasmoû poreuoménouw, kaì kurióthtow
katafronoûntaw. Tolmhtaí, a[yádeiw, dójaw o[ trémousin
blasfhmoûntew: 11 –pou ƒggeloi, †sxúï kaì dunámei meízonew
ªntew, o[ férousin kat' a[tôn parà kurí~ blásfhmon krísin.
12
O˚toi dé, qw ƒloga z!a fusikà gegenhména e†w ßlvsin kaì
fyorán, \n o<w ˙gnooûsin blasfhmoûntew, \n t_ fyorÅ a[tôn
katafyar}sontai, 13 komioúmenoi misyòn ˙dikíaw, =don|n
=goúmenoi t|n \n =mérŸ truf}n, spíloi kaì mômoi,
\ntrufôntew \n taîw ˙pátaiw a[tôn suneuvxoúmenoi ømîn,
14
•fyalmoùw ¡xontew mestoùw moixalídow kaì ˙katapaústouw
â martíaw, del eá z o n t ew cuxàw ˙sthríktouw, kardían
gegumnasménhn pleonejíaw ¡xo n t ew, katáraw tékna:
15
katalipóntew e[yeî a n `dòn \plan}yhsan,
\jakolouy}santew t_ `d! toû Balaàm toû Bosór, $ow misyòn
˙dikíaw “gáphsen, 16 ¡legjin dè ¡sxen †díaw paranomíaw:
øpozúgion ƒfvnon, \n ˙nyrQpou fvn_ fyegjámenon, \kQlusen
t|n toû prof}tou parafronían. 17 O˚toí e†sin phgaì ƒnudroi,
nefélai øpò laílapow \launómenai, o<w ` zófow toû skótouw
e† w a†ôna tet}rhtai. 18 Û p ér o g k a gàr mataióthtow
fyeggómenoi, deleázousin \n \piyumíaiw sarków, ˙selgeíaiw,
toùw ªntvw ˙pofugóntaw toùw \n plán+ ˙nastrefoménouw,
19
\l eu yer í a n a[toîw \paggellómenoi, a[toì doûloi
øpárxontew têw fyorâw: > gár tiw %h tthtai, toút~ kaì
dedoúlvtai. 20 E† gàr ˙pofugóntew tà miásmata toû kósmou \n
\pignQsei toû kuríou kaì svtêrow &Ihsoû xristoû, toútoiw dè
pálin \mplakéntew =ttôntai, gégonen a[toîw tà ¡sxata
xeí r o n a tôn prQtvn. 21 Kreîtton gàr ‘n a[toîw m|
\p eg n v k én a i t|n `dòn têw dikaiosúnhw, (h \pignoûsin
\pistrécai \k têw paradoyeíshw a[toîw a^ gíaw \ntolêw.
22
Sumbébhken dè a[toîw tò têw ˙lhyoûw paroimíaw, Kúvn
2.11 kurí~ ♦ kuríou 2.17 e†w a†ôna ♦ —

2.12 fusikà gegenhména ♦ 2.18 ªntvw ˙pofugóntaw ♦ •lígvw
gegennhména fusikà ˙pofeúgontaw
2.12 katafyar}sontai ♦ kaì 2.19 kaì ♦ —
fyar}sontai 2.20 kuríou ♦ kuríou ˆ=môn˜

2.13 komioúmenoi ♦ ˙dikoúmenoi 2.21 \pistrécai ♦ øpostrécai
2.15 katalipóntew ♦ kataleípontew 2.22 dè ♦ —
2.17 nefélai ♦ kaì `míxlai
339
PTO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTO
3.1 - 3.13 PETRO U B
\p i s t r éc a w \p ì tò Êdion \jérama, kaí ˚w lousaménh e†w

kúlisma borbórou.
3 Taúthn ædh, ˙gaphtoí, deutéran ømîn gráfv \pistol}n,

\n a<w diegeírv ømôn \n øpomn}sei t|n e†likrinê
diánoian, 2 mnhsyênai tôn proeirhménvn ]hmátvn øpò tôn
a^ gívn profhtôn, kaì têw tôn ˙postólvn ømôn \ntolêw toû
kuríou kaì svtêrow: 3 toûto prôton ginQskontew, –ti
\leúsontai \p' \sxátou tôn =merôn \mpaîktai, katà tàw †díaw
\piyumíaw a[tôn poreuómenoi, 4 kaì légontew, Poû \stìn =
\paggelía têw parousíaw a[toû; &Af' «w gàr o¥ patérew
\koim}yhsan, pánta o%utvw diaménei ˙p' ˙rxêw ktísevw.
5
Lanyánei gàr a[toùw toûto yélontaw, –ti o[ranoì ‘san
¡kpalai, kaì gê \j %udatow kaì di' %udatow sunestôsa, t! toû
yeo û lóg~, 6 di' @n ` tóte kósmow %u dati kataklusyeì w
˙pQleto: 7 o¥ dè nûn o[ranoì kaì = gê t! a[toû lóg~
teyhsaurisménoi e†sín, purì throúmenoi e†w =méran krísevw
kaì ˙pvleíaw tôn ˙sebôn ˙nyrQpvn.
8
$En dè toûto m| lanyanétv ømâw, ˙gaphtoí, –ti mía =méra
parà kurí~ qw xília ¡th, kaì xília ¡th qw =méra mía. 9 O[
bradúnei ` kúriow têw \paggelíaw, v % w tinew bradutêta
=goûntai: ˙llà makroyumeî e†w =mâw, m| boulómenów tinaw
˙polésyai, ˙llà pántaw e†w metánoian xvrêsai. 10 %Hjei dè =
=méra kuríou qw klépthw \n nuktí, \n " o¥ o[ranoì ]oizhdòn
pareleúsontai, stoixeîa dè kausoúmena luy}sontai, kaì gê
kaì tà \n a[t_ ¡rga kataka}setai. 11 Toútvn o{n pántvn
luoménvn, potapoùw deî øpárxein ømâw \n a^gíaiw ˙nastrofaîw
kaì e[sebeíaiw, 12 prosdokôntaw kaì speúdontaw t|n
parousían têw toû yeoû =méraw, di' ÷n o[ranoì puroúmenoi
luy}sontai, kaì stoixeîa kausoúmena t}ketai; 13 Kainoùw dè
o[ra n o ù w kaì gên kain|n katà tò \pággelma a[toû
prosdokômen, \n o<w dikaiosúnh katoikeî.
2.22 kúlisma ♦ kulismòn 3.10 = =méra ♦ =méra

3.3 \sxátou ♦ \sxátvn 3.10 \n nuktí ♦ —
3.3 =merôn ♦ =merôn ˆ\n˜ \mpaigmon_ 3.10 luy}sontai ♦ luy}setai

3.7 a[toû ♦ a[t! 3.10 kataka}setai ♦ eørey}setai
3.9 ` ♦— 3.11 o{n ♦ o%utvw
3.9 =mâw ♦ ømâw 3.11 ømâw ♦ ˆømâw˜
340
PTP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTP
PETRO U B 3.14 - 3.18
14
Dió, ˙gaphtoí, taûta prosdokôntew, spoudásate
ƒspiloi kaì ˙mQmhtoi a[t! eøreyênai \n e†r}n+. 15 Kaì t|n
toû kuríou =môn makroyumían svthrían =geîsye, kayWw kaì `
˙gaphtòw =môn ˙delfòw Paûlow katà t|n a[t! doyeîsan
sofían ¡gracen ømîn: 16 qw kaì \n pásaiw taîw \pistolaîw,
lalôn \n a[taîw perì toútvn: \n o<w \stin dusnóhtá tina, $a o¥
˙mayeîw kaì ˙st}riktoi strebloûsin, qw kaì tàw loipàw
grafáw, pròw t|n †dían a[tôn ˙pQleian. 17 Û m eî w o{n,
˙gaphtoí, proginQskontew fulássesye, ®na m}, t_ tôn
˙yés m v n plán+ sunapaxyén t ew, \k p és h t e toû †díou
sthrigmoû. 18 A[jánete dè \n xáriti kaì gnQsei toû kuríou
=môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû. A[t! = dója kaì nûn kaì e†w
=méran a†ônow. &Am}n.
3.15 a[t! doyeîsan ♦ doyeîsan a[t! 3.16 o<w ♦ a<w

3.16 taîw ♦ — 3.18 &Am}n ♦ ˆ˙m}n˜
341
PTQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTQ
IVANNOU A
$O ‘n ˙p' ˙rxêw, o$ ˙khkóamen, $o e^vr ák amen toîw

•fyalmoîw =môn, $o \yeasámeya, kaì a¥ xeîrew =môn
\chláfhsan perì toû lógou têw zvêw. 2 Kaì = zv| \fanerQyh,
kaì e^vrákamen, kaì marturoûmen, kaì ˙paggéllomen ømîn t|n
zv|n t|n a†Qnion, %htiw ‘n pròw tòn patéra, kaì \fanerQyh
=mîn. 3 $O e^vrákamen kaì ˙khkóamen, ˙paggéllomen ømîn, ®na
kaì ømeîw koinvnían ¡xhte mey' =môn: kaì = koinvnía dè =
=metéra metà toû patròw kaì metà toû u¥oû a[toû &Ihsoû
ømôn xristoû: 4 kaì taûta gráfomen ømîn, ®na = xarà =môn ”
peplhrvménh.
5
Kaì ¡stin a%uth = ˙ggelía ÷n ˙khkóamen ˙p' a[toû kaì
˙naggéllomen ømîn, –ti ` yeòw fôw \stín, kaì skotía \n a[t!
o[k ¡stin o[demía. 6 &Eàn eÊpvmen –ti koinvnían ¡xomen met'
a[toû, kaì \n t! skótei peripatômen, ceudómeya, kaì o[
poioûmen t|n ˙l}yeian: 7 \àn dè \n t! fvtì peripatômen, qw
a[tów \stin \n t! fvtí, koinvnían ¡xomen met' ˙ll}lvn, kaì tò
a<ma &Ihsoû xristoû toû u¥oû a[toû kayarízei =mâw ˙pò
páshw a^ martíaw. 8 &Eàn eÊpvmen –ti a^ martían o[k ¡xomen,
eâutoùw planômen, kaì = ˙l}yeia o[k ¡stin \n =mîn. 9 &Eàn
`mologômen tàw a^martíaw =môn, pistów \stin kaì díkaiow ®na
˙f_ =mîn tàw a^ martíaw, kaì kayarís+ =mâw ˙pò páshw
˙dikíaw. 10 &Eàn eÊpvmen –ti o[x =mart}kamen, ceústhn
poioûmen a[tón, kaì ` lógow a[toû o[k ¡stin \n =mîn.
2 Teknía mou, taûta gráfv ømîn, ®na m| a^márthte. Kaì \án

tiw a^márt+, paráklhton ¡xomen pròw tòn patéra, &Ihsoûn
xristòn díkaion: 2 kaì a[tòw ¥lasmów \stin perì tôn a^martiôn
=môn: o[ perì tôn =metérvn dè mónon, ˙llà kaì perì –lou toû
kósmou. 3 Kaì \n toút~ ginQskomen –ti \gnQkamen a[tón, \àn
tàw \ntolàw a[toû thrômen. 4 Ô légvn, *Egnvka a[tón, kaì
tàw \ntolàw a[toû m| thrôn, ceústhw \stín, kaì \n toút~ =
˙l}yeia o[k ¡stin: 5 $ow d' ©n thr_ a[toû tòn lógon, ˙lhyôw \n
1.3 ømîn ♦ kaì ømîn 1.7 xristoû ♦ —

1.4 ømîn ♦ =meîw 2.4 *Egnvka ♦ –ti *Egnvka
342
PTR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTR
IVANNO U A 2.6 - 2.21
toút~ = ˙gáph toû yeoû teteleívtai. &En toút~ ginQskomen –ti

\n a[t! \smén: 6 ` légvn \n a[t! ménein •feílei, kayWw
\keînow periepáthsen, kaì a[tòw o%utvw peripateîn.
7
&Adelfoí, o[k \ntol|n kain|n gráfv ømîn, ˙ll' \ntol|n
palaián, ÷n eÊxete ˙p' ˙rxêw: = \ntol| = palaiá \stin ` lógow
$on “koúsate ˙p' ˙rxêw. 8 Pálin \ntol|n kain|n gráfv ømîn, –
\stin ˙lhyèw \n a[t! kaì \n ømîn: –ti = skotía parágetai, kaì
tò fôw tò ˙lhyinòn ædh faínei. 9 Ô légvn \n t! fvtì eÂnai kaì
tòn ˙delfòn a[toû misôn, \n t_ skotíŸ \stìn £vw ƒrti. 10 Ô
˙gapôn tòn ˙delfòn a[toû \n t! fvtì ménei, kaì skándalon
\n a[t! o[k ¡stin. 11 Ô dè misôn tòn ˙delfòn a[toû \n t_
skotíŸ \stín, kaì \n t_ skotíŸ peripateî, kaì o[k oÂden poû
øpágei, –ti = skotía \túflvsen toùw •fyalmoùw a[toû.
12
Gráfv ømîn, teknía, –ti ˙févntai ømîn a¥ a^martíai dià
tò ªnoma a[toû. 13 Gráfv ømîn, patérew, –ti \gnQkate tòn ˙p'
˙rxêw. Gráfv ømîn, neanískoi, –ti nenik}kate tòn ponhrón.
Gráfv ømîn, paidía, –ti \gnQkate tòn patéra. 14 *Egraca
ømîn, patérew, –ti \gnQkate tòn ˙p' ˙rxêw. *Egraca ømîn,
neanískoi, –ti †sxuroí \ste, kaì ` lógow toû yeoû \n ømîn ménei,
kaì nenik}kate tòn ponhrón. 15 M| ˙gapâte tòn kósmon, mhdè
tà \n t! kósm~. &Eán tiw ˙gapÅ tòn kósmon, o[k ¡stin = ˙gáph
toû patròw \n a[t!. 16 %O ti pân tò \n t! kósm~, = \piyumía têw
sarków, kaì = \piyumía tôn •fyalmôn, kaì = ˙lazoneía toû
bíou, o[k ¡stin \k toû patrów, ˙ll' \k toû kósmou \stín.
17
Kaì ` kósmow parágetai, kaì = \piyumía a[toû: ` dè poiôn tò
yélhma toû yeoû ménei e†w tòn a†ôna.
18 % ra \stín: kaì kayWw “koúsate –ti `
Paidía, \sxáth v
˙ntíxristow ¡rxetai, kaì nûn ˙ntíxristoi polloì gegónasin:
–yen ginQskomen –ti \sxáth v % ra \stín. 19 &Ej =môn \jêlyon,
˙ll' o[k ‘san \j =môn: e† gàr ‘san \j =môn, memen}keisan ©n
mey' =môn: ˙ll' ®na fanervyôsin –ti o[k e†sìn pántew \j
=môn. 20 Kaì ømeîw xrîsma ¡xete ˙pò toû a^ gíou, kaì oÊdate
pánta. 21 O[k ¡graca ømîn, –ti o[k oÊdate t|n ˙l}yeian, ˙ll'
2.6 o%utvw ♦ ô%utvw˜ 2.18 ` ♦ —

2.7 &Adelfoí ♦ &Agaphtoí 2.19 \jêlyon ♦ \jêlyan
2.7 “koúsate ˙p' ˙rxêw ♦ “koúsate 2.19 gàr ‘san \j =môn ♦ gàr \j =môn
2.13 Gráfv ømîn paidía ♦ ¡graca ‘san
ømîn paidía 2.20 pánta ♦ pántew
343
PTS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTS
2.22 - 3.8 IVANNO U A
–ti oÊdate a[t}n, kaì –ti pân ceûdow \k têw ˙lhyeíaw o[k
¡stin. 22 Tíw \stin ` ceústhw, e† m| ` ˙rnoúmenow –ti &Ihsoûw
o[k ¡stin ` xristów; O˚tów \stin ` ˙ntíxristow, ` ˙rnoúmenow
tòn patéra kaì tòn u¥ón. 23 Pâw ` ˙rnoúmenow tòn u¥òn o[dè
tòn patéra ¡xei. 24 Ûmeîw o[n $o “koúsate ˙p' ˙rxêw, \n ømîn
menétv. &Eàn \n ømîn meín+ $o ˙p' ˙rxêw “koúsate, kaì ømeîw \n
t! u¥! kaì \n t! patrì meneîte. 25 Kaì a%uth \stìn = \paggelía
÷n a[tòw \phggeílato =mîn, t|n zv|n t|n a†Qnion. 26 Taûta
¡graca ømîn perì tôn planQntvn ømâw. 27 Kaì ømeîw, tò
xrísma $o \lábete ˙p' a[toû \n ømîn ménei, kaì o[ xreían ¡xete
®na tiw didásk+ ømâw: ˙ll' qw tò a[tò xrísma didáskei ømâw
perì pántvn, kaì ˙lhyéw \stin, kaì o[k ¡stin ceûdow, kaì
kayWw \dídajen ømâw, meneîte \n a[t!. 28 Kaì nûn, teknía,
ménete \n a[t!: ®na –tan fanervy_, ¡xômen parrhsían, kaì m|
a†sxunyômen ˙p' a[toû \n t_ parousíŸ a[toû. 29 &Eàn e†dête
–ti díkaiów \stin, ginQskete –ti pâw ` poiôn t|n dikaiosúnhn
\j a[toû gegénnhtai.
3 *Idete potap|n ˙gáphn dédvken =mîn ` pat}r, ®na tékna

yeoû klhyômen. Dià toûto ` kósmow o[ ginQskei ømâw, –ti
o[k ¡gnv a[tón. 2 &Agaphtoí, nûn tékna yeoû \smén, kaì o·pv
\fanerQyh tí \sómeya: oÊdamen dè –ti \àn fanervy_, –moioi
a[t! \sómeya, –ti •cómeya a[tòn kayQw \stin. 3 Kaì pâw `
¡xvn t|n \lpída taúthn \p' a[t! a^ gnízei e^ autón, kayWw
\keînow a^ gnów \stin. 4 Pâw ` poiôn t|n a^ martían, kaì t|n
˙nomían poieî: kaì = a^martía \stìn = ˙nomía. 5 Kaì oÊdate –ti
\keînow \fanerQyh, ®na tàw a^martíaw =môn ƒr+: kaì a^martía
\n a[t! o[k ¡stin. 6 Pâw ` \n a[t! ménvn o[x a^martánei: pâw
` a^ martánvn o[x e^Qraken a[tón, o[dè ¡gnvken a[tón.
7
Teknía, mhdeìw planátv ømâw: ` poiôn t|n dikaiosúnhn
díkaiów \stin, kayWw \keînow díkaiów \stin: 8 ` poiôn t|n
a^ martían \k toû diabólou \stín, –ti ˙p' ˙rxêw ` diábolow
a^martánei. E†w toûto \fanerQyh ` u¥òw toû yeoû, ®na lús+ tà
2.23 ¡xei ♦ ¡xei ` `mologôn tòn u¥òn fanervy_ sxômen

kaì tòn patéra ¡xei 2.29 pâw ♦ kaì pâw
2.24 o[n ♦ — 3.1 klhyômen. ♦ klhyômen: kaì
2.27 \n ømîn ménei ♦ ménei \n ømîn \smén.

2.27 a[tò ♦ a[toû 3.1 ømâw ♦ =mâw
2.27 meneîte ♦ ménete 3.2 dè ♦ —
2.28 –tan fanervy_ ¡xômen ♦ \àn 3.5 =môn ♦ —
344
PTT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTT
IVANNO U A 3.9 - 3.24
¡rga toû diabólou. 9 Pâw ` gegennhménow \k toû yeoû a^martían

o[ poieî, –ti spérma a[toû \n a[t! ménei: kaì o[ dúnatai
a^martánein, –ti \k toû yeoû gegénnhtai. 10 &En toút~ fanerá
\stin tà tékna toû yeoû kaì tà tékna toû diabólou: pâw ` m|
poiôn dikaiosúnhn o[k ¡stin \k toû yeoû, kaì ` m| ˙gapôn tòn
˙delfòn a[toû. 11 %O ti a%uth \stìn = ˙ggelía ÷n “koúsate ˙p'
˙rxêw, ®na ˙gapômen ˙ll}louw: 12 o[ kayWw Káïn \k toû
ponhroû ‘n, kaì ¡sfajen tòn ˙delfòn a[toû. Kaì xárin tínow
¡sfajen a[tón; %Oti tà ¡rga a[toû ponhrà ‘n, tà dè toû
˙delfoû a[toû díkaia.
13
M| yaumázete, ˙delfoí mou, e† miseî ømâw ` kósmow:
14
=meîw oÊdamen –ti metabeb}kamen \k toû yanátou e†w t|n
zv}n, –ti ˙gapômen toùw ˙delfoúw. Ô m| ˙gapôn tòn
˙delfón, ménei \n t! yanát~. 15 Pâw ` misôn tòn ˙delfòn
a[toû ˙nyrvpoktónow \stín: kaì oÊdate –ti pâw
˙nyrvpoktónow o[k ¡xei zv|n a†Qnion \n e^ aut! ménousan.
16
&En toút~ \gnQkamen t|n ˙gáphn, –ti \keînow øpèr =môn t|n
cux|n a[toû ¡yhken: kaì =meîw •feílomen øpèr tôn ˙delfôn
tàw cuxàw tiyénai. 17 $O w d' ©n ¡x+ tòn bíon toû kósmou, kaì
yevr_ tòn ˙delfòn a[toû xreían ¡xonta, kaì kleís+ tà
splágxna a[toû ˙p' a[toû, pôw = ˙gáph toû yeoû ménei \n
a[t!; 18 Teknía mou, m| ˙gapômen lóg~ mhdè t_ glQss+, ˙ll'
\n ¡rg~ kaì ˙lhyeíŸ. 19 Kaì \n toút~ ginQskomen –ti \k têw
˙lhyeíaw \smén, kaì ¡mprosyen a[toû peísomen tàw kardíaw
=môn, 20 –ti \àn kataginQsk+ =môn = kardía, –ti meízvn \stìn
` yeòw têw kardíaw =môn, kaì ginQskei pánta. 21 &Agaphtoí, \àn
= kardía =môn m| kataginQsk+ =môn, parrhsían ¡xomen pròw
tòn yeón, 22 kaì $o \àn a†tômen, lambánomen par' a[toû, –ti tàw
\n t o l à w a[toû throûmen, kaì tà ˙restà \nQpion a[toû
poioûmen. 23 Kaì a%uth \stìn = \ntol| a[toû, ®na pisteúsvmen
t! •nómati toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû, kaì ˙gapômen
˙ll}louw, kayWw ¡dvken \ntol}n. 24 Kaì ` thrôn tàw \ntolàw
3.13 M| ♦ ˆKaì˜ m| 3.19 Kaì \n toút~ ginQskomen ♦ ˆKaì˜

3.13 mou ♦ — \n toút~ gnvsómeya
3.14 tòn ˙delfón ♦ — 3.19 tàw kardíaw ♦ t|n kardían
3.15 eâut! ♦ a[t! 3.21 =môn m| kataginQsk+ =môn ♦

3.16 tiyénai ♦ yeînai ˆ=môn˜ m| kataginQsk+
3.18 mou ♦ — 3.22 par' ♦ ˙p'
3.18 ˙ll' ♦ ˙llà 3.23 \ntol}n ♦ \ntol|n =mîn
345
PTU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTU
4.1 - 4.15 IVANNO U A
a[ t o û \n a[t! ménei, kaì a[tòw \n a[t!. Kaì \n toút~

ginQskomen –ti ménei \n =mîn, \k toû pneúmatow o˚ =mîn
¡dvken.
4 &Agaphtoí, m| pantì pneúmati pisteúete, ˙llà dokimázete

tà pneúmata, e† \k toû yeo û \s t i n : –ti polloì
ceudoprofêtai \jelhlúyasin e†w tòn kósmon. 2 &En toút~
ginQsketai tò pneûma toû yeo û : pân pneûma $o `mologeî
&Ihsoûn xristòn \n sarkì \lhluyóta \k toû yeoû \stín: 3 kaì
pân pneûma $o m| `mologeî &Ihsoûn xristòn \n sarkì
\lhluyóta, \k toû yeoû o[k ¡stin: kaì toûtó \stin tò toû
˙ntixrístou, $o ˙khkóate –ti ¡rxetai, kaì nûn \n t! kósm~
\stìn ædh. 4 Ûmeîw \k toû yeoû \sté, teknía, kaì nenik}kate
a[toúw: –ti meízvn \stìn ` \n ømîn (h ` \n t! kósm~. 5 A[toì \k
toû kósmou e†sín: dià toûto \k toû kósmou laloûsin, kaì `
kósmow a[tôn ˙koúei. 6 ^Hmeîw \k toû yeoû \smen: ` ginQskvn
tòn yeón, ˙koúei =môn: $ow o[k ¡stin \k toû yeoû, o[k ˙koúei
=môn. &Ek toútou ginQskomen tò pneûma têw ˙lhyeíaw kaì tò
pneûma têw plánhw.
7
&Agaphtoí, ˙gapômen ˙ll}louw: –ti = ˙gáph \k toû yeoû
\stin, kaì pâw ` ˙gapôn \k toû yeoû gegénnhtai, kaì ginQskei
tòn yeón. 8 Ô m| ˙gapôn o[k ¡gnv tòn yeón: –ti ` yeòw ˙gáph
\stín. 9 &En toút~ \fanerQyh = ˙gáph toû yeoû \n =mîn, –ti tòn
u¥òn a[toû tòn monogenê ˙péstalken ` yeòw e†w tòn kósmon,
®na z}svmen di' a[toû. 10 &En toút~ \stìn = ˙gáph, o[x –ti
=meîw “gap}samen tòn yeón, ˙ll' –ti a[tòw “gáphsen =mâw,
kaì ˙pésteilen tòn u¥òn a[toû ¥lasmòn perì tôn a^martiôn
=môn. 11 &Agaphtoí, e† o%utvw ` yeòw “gáphsen =mâw, kaì =meîw
•feílomen ˙ll}louw ˙gapÅn. 12 yeòn o[deìw pQpote teyéatai:
\àn ˙gapômen ˙ll}louw, ` yeòw \n =mîn ménei, kaì = ˙gáph
a[toû teteleivménh \stin \n =mîn. 13 &En toút~ ginQskomen –ti
\n a[t! ménomen kaì a[tòw \n =mîn, –ti \k toû pneúmatow a[toû
dédvken =mîn. 14 Kaì =meîw teyeámeya kaì marturoûmen –ti `
pat|r ˙péstalken tòn u¥òn svtêra toû kósmou. 15 $O w ©n
`molog}s+ –ti &Ihsoûw \stin ` u¥òw toû yeoû, ` yeòw \n a[t!
4.2 ginQsketai ♦ ginQskete 4.12 teteleivménh \stin \n =mîn ♦ \n

4.3 &Ihsoûn xristòn \n sarkì =mîn teteleivménh \stin
\lhluyóta ♦ tòn &Ihsoûn 4.15 ©n ♦ \àn
4.10 “gap}samen ♦ “gap}kamen
346
PTV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PTV
IVANNO U A 4.16 - 5.10
ménei, kaì a[tòw \n t! ye! . 16 Kaì =meîw \gnQkamen kaì

pepisteúkamen t|n ˙gáphn ÷n ¡xei ` yeòw \n =mîn. Ô yeòw
˙gáph \stín, kaì ` ménvn \n t_ ˙gáp+, \n t! ye! ménei, kaì `
yeòw \n a[t! ménei. 17 &En toút~ teteleívtai = ˙gáph mey' a[t!
=môn, ®na parrhsían ¡xvmen \n t_ =mérŸ têw krísevw, –ti

kayWw \keînów \stin, kaì =meîw \smen \n t! kósm~ toút~.
18
Fóbow o[k ¡stin \n t_ ˙gáp+, ˙ll' = teleía ˙gáph ¡jv
bállei tòn fóbon, –ti ` fóbow kólasin ¡xei: ` dè foboúmenow
o[ teteleívtai \n t_ ˙gáp+. 19 ^Hmeîw ˙gapômen a[tón, –ti
a[tòw prôtow “gáphsen =mâw. 20 &Eán tiw eÊp+ –ti &Agapô tòn
yeón, kaì tòn ˙delfòn a[toû mis_, ceústhw \stín: ` gàr m|
˙gapôn tòn ˙delfòn a[toû $on e^ Qraken, tòn yeòn $on o[x
e^ Qraken pôw dúnatai ˙gapÅn; 21 Kaì taúthn t|n \ntol|n
¡xomen ˙p' a[toû, ®na ` ˙gapôn tòn yeón, ˙gapÅ kaì tòn
˙delfòn a[toû.
5 Pâw ` pisteúvn –ti &Ihsoûw \stin ` xristów, \k toû yeoû

gegénnhtai: kaì pâw ` ˙gapôn tòn genn}santa ˙gapÅ kaì
tòn gegennhménon \j a[toû. 2 &E n toút~ ginQskomen –ti
˙gapômen tà tékna toû yeoû, –tan tòn yeòn ˙gapômen, kaì tàw
\ntolàw a[toû thrômen. 3 A%uth gár \stin = ˙gáph toû yeoû,
®na tàw \ntolàw a[toû thrômen: kaì a¥ \ntolaì a[toû bareîai
o[k e†sín. 4 %O ti pân tò gegennhménon \k toû yeoû nikÅ tòn
kósmon: kaì a%uth \stìn = níkh = nik}sasa tòn kósmon, = pístiw
=môn. 5 Tíw \stin ` nikôn tòn kósmon, e† m| ` pisteúvn –ti ømvn
&Ihsoûw \stin ` u¥òw toû yeoû; 6 O˚tów \stin ` \lyWn di' %udatow
kaì a®matow, &Ihsoûw xristów: o[k \n t! %udati mónon, ˙ll' \n
t! %udati kaì t! a®mati. Kaì tò pneûmá \stin tò marturoûn, –ti
tò pneûmá \stin = ˙l}yeia. 7 %O ti treîw e†sin o¥ marturoûntew,
8
tò pneûma, kaì tò %udvr, kaì tò a<ma: kaì o¥ treîw e†w tò £n
e†sin. 9 E† t|n marturían tôn ˙nyrQpvn lambánomen, =
marturía toû yeoû meízvn \stín: –ti a%uth \stìn = marturía
toû yeoû, %hn memartúrhken perì toû u¥oû a[toû. 10 Ô pisteúvn
e† w tòn u¥òn toû yeo û ¡xei t|n marturían \n a[t!: ` m|
pisteúvn t! ye! ceústhn pepoíhken a[tón, –ti o[ pepísteuken
4.19 a[tón ♦ — 5.5 Tíw ♦ tíw ˆdé˜

4.20 pôw ♦ o[ 5.6 kaì t! ♦ kaì \n t!
5.1 kaì tòn ♦ ˆkaì˜ tòn 5.9 %hn ♦ –ti
5.2 thrômen ♦ poiômen 5.10 a[t! ♦ eâut!
347
PUM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUM
5.11 - 5.21 IVANNO U A
e†w t|n marturían, ÷n memartúrhken ` yeòw perì toû u¥oû

a[toû. 11 Kaì a%uth \stìn = marturía, –ti zv|n a†Qnion ¡dvken
=mîn ` yeów, kaì a%uth = zv| \n t! u¥! a[toû \stin. 12 Ô ¡xvn
tòn u¥òn ¡xei t|n zv}n: ` m| ¡xvn tòn u¥òn toû yeoû t|n zv|n
o[k ¡xei.
13
Taûta ¡graca ømîn toîw pisteúousin e†w tò ªnoma toû
u¥oû toû yeoû, ®na e†dête –ti zv|n a†Qnion, ¡xete kaì ®na
pisteúhte e†w tò ªnoma toû øioû toû yeoû. 14 Kaì a%uth \stìn =
parrhsía ÷n ¡xomen pròw a[tón, –ti \án ti a†tQmeya katà tò
yélhma a[toû, ˙koúei =môn: 15 kaì \àn oÊdamen –ti ˙koúei
=môn, $o \àn a†tQmeya, oÊdamen –ti ¡xomen tà a†t}mata $a
&+t}kamen par' a[toû. 16 &Eán tiw Êd+ tòn ˙delfòn a[toû
a^martánonta a^martían m| pròw yánaton, a†t}sei, kaì dQsei
a[t! zv}n toîw a^ martánousin m| pròw yánaton. *Estin
a^ martía pròw yánaton: o[ perì \keínhw légv ®na \rvt}s+.
17
Pâsa ˙dikía a^ martía \stín: kaì ¡stin a^ martía o[ pròw
yánaton.
18
OÊdamen –ti pâw ` gegennhménow \k toû yeo û o[x
a^martánei: ˙ll' ` gennhyeìw \k toû yeoû threî \autón, kaì `
ponhròw o[x ßptetai a[toû. 19 OÊdamen –ti \k toû yeoû \smen,
kaì ` kósmow –low \n t! ponhr! keîtai. 20 OÊdamen dè –ti ` u¥òw
toû yeoû %hkei, kaì dédvken =mîn diánoian ®na ginQskvmen tòn
˙lhyinón: kaì \smèn \n t! ˙lhyin!, \n t! u¥! a[toû &Ihsoû
= zv| = a†Qniow xrist!. O˚tów \stin ` ˙lhyinòw yeów, kaì zv| a†Qniow.
21
eâutoùw Teknía, fulájate eâutà ˙pò tôn e†dQlvn. &Am}n.
5.13 ømîn toîw pisteúousin e†w tò pisteúousin

ªnoma toû u¥oû toû yeoû ♦ ømîn 5.15 par' ♦ ˙p'

5.13 a†Qnion ¡xete ♦ ¡xete a†Qnion 5.18 \autón ♦ a[tón
5.13 kaì ®na pisteúhte ♦ toîw 5.21 &Am}n ♦ —
348
PUN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUN
IVANNOU B
Ô presbúterow \klekt_ kuríŸ kaì toîw téknoiw a[têw, o¬w

\gW ˙gapô \n ˙lhyeíŸ, kaì o[k \gW mónow, ˙llà kaì
pántew o¥ \gnvkótew t|n ˙l}yeian, 2 dià t|n ˙l}yeian t|n
ménousan \n =mîn, kaì mey' =môn ¡stai e†w tòn a†ôna: 3 ¡stai
mey' =môn xáriw, ¡leow, e†r}nh parà yeoû patrów, kaì parà
kuríou &Ihsoû xristoû toû u¥oû toû patrów, \n ˙lhyeíŸ kaì
˙gáp+.
4
&E xá r h n lían –ti e%u rhka \k tôn téknvn sou
peripatoûntaw \n ˙lhyeíŸ, kayWw \ntol|n \lábomen parà toû
patrów. 5 Kaì nûn \rvtô se, kuría, o[x qw \ntol|n gráfvn soi
kain}n, ˙llà ÷n eÊxomen ˙p' ˙rxêw, ®na ˙gapômen ˙ll}louw.
6
Kaì a%uth \stìn = ˙gáph, ®na peripatômen katà tàw \ntolàw
a[toû. A%uth \stin = \ntol}, kayWw “koúsate ˙p' ˙rxêw, ®na \n
a[t_ peripatête. 7 %O ti polloì plánoi e†sêlyón e†w tòn
kósmon, o¥ m| `mologoûntew &Ihsoûn xristòn \rxómenon \n
sarkí. O˚tów \stin ` plánow kaì ` ˙ntíxristow. 8 Blépete
e^ autoúw, ®na m| ˙polésvmen $a e†rgasámeya, ˙llà misyòn
pl}rh ˙polábvmen. 9 Pâw ` parabaínvn kaì m| ménvn \n t_
didax_ toû xristoû, yeòn o[k ¡xei: ` ménvn \n t_ didax_ toû
xristoû, o˚tow kaì tòn patéra kaì tòn u¥òn ¡xei. 10 EÊ tiw
¡rxetai pròw ømâw, kaì taúthn t|n didax|n o[ férei, m|
lambánete a[tòn e†w o†kían, kaì xaírein a[t! m| légete: 11 `
gàr légvn a[t! xaírein koinvneî toîw ¡rgoiw a[toû toîw
ponhroîw.
12
Pollà ¡xvn ømîn gráfein, o[k \boul}yhn dià xártou kaì
mélanow: ˙llà \lpízv \lyeîn pròw ømâw, kaì stóma pròw
stóma lalêsai, ®na = xarà =môn ” peplhrvménh.
13
&Aspázetaí se tà tékna têw ˙delfêw sou têw \klektêw.
&Am}n.
1.3 kuríou ♦ — 1.9 parabaínvn ♦ proágvn

1.5 gráfvn soi kain}n ♦ kain|n 1.9 toû xristoû o˚tow ♦ o˚tow
gráfvn soi 1.11 gàr légvn ♦ légvn gàr
1.6 \stin = \ntol} ♦ = \ntol} \stin 1.12 \lyeîn ♦ genésyai
1.7 e†sêlyón ♦ \jêlyon 1.12 ” peplhrvménh ♦ peplhrvménh ”
1.8 ˙polésvmen ♦ ˙poléshte 1.13 &Am}n ♦ —
1.8 ˙polábvmen ♦ ˙polábhte
349
PUO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUO
IVANNOU G
Ô 2
presbúterow Gafi~ t! ˙gap ht !, $o n \gW ˙gapô \n
˙lhyeíŸ.
&A g a p h t é , perì pántvn e·xomaí se e[odoûsyai kaì
øgiaínein, kayWw e[odoûtaí sou = cux}. 3 &Exárhn gàr lían,
\rxoménvn ˙delfôn kaì marturoúntvn sou t_ ˙lhyeíŸ, kayWw
sù \n ˙lhyeíŸ peripateîw. 4 Meizotéran toútvn o[k ¡xv
xarán, ®na ˙koúv tà \mà tékna \n ˙lhyeíŸ peripatoûnta.
5
&Agaphté, pistòn poieîw $o \àn \rgás+ e†w toùw ˙delfoùw
kaì e†w toùw jénouw, 6 o$i \martúrhsán sou t_ ˙gáp+ \nQpion
\kklhsíaw: o¬w kalôw poi}seiw propémcaw ˙jívw toû yeoû.
7
Ûpèr gàr toû •nómatow \jêlyon mhdèn lambánontew ˙pò tôn
\ynôn. 8 ^Hmeîw o{n •feílomen ˙polambánein toùw toioútouw,
®na sunergoì ginQmeya t_ ˙lhyeíŸ.
9
*Egracá t_ \kklhsíŸ: ˙ll' ` filoprvteúvn a[tôn
Diotref|w o[k \pidéxet a i =mâw. 10 Dià toûto, \àn ¡lyv,
øpomn}sv a[toû tà ¡rga $a poieî, lógoiw ponhroîw fluarôn
=mâw: kaì m| ˙rkoúmenow \pì toútoiw, o·te a[tòw \pidéxetai
toùw ˙delfoúw, kaì toùw bouloménouw kvlúei, kaì \k têw
\kklhsíaw \kbállei. 11 &Agaphté, m| mimoû tò kakón, ˙llà tò
˙gayón. Ô ˙gayopoiôn \k toû yeoû \stín: ` kakopoiôn o[x
e^Qraken tòn yeón. 12 Dhmhtrí~ memartúrhtai øpò pántvn, kaì
øp' a[têw têw ˙lhyeíaw: kaì =meîw dè marturoûmen, kaì oÊdate
–ti = marturía =môn ˙lhy}w \stin.
13
Pollà eÂxon gráfein, ˙ll' o[ yélv dià mélanow kaì
kalámou soi grácai: 14 \lpízv dè e[yévw †deîn se, kaì stóma
pròw stóma lal}somen. E†r}nh soi. &Aspázontaí se o¥ fíloi.
&Aspázou toùw fílouw kat' ªnoma.
1.4 ˙lhyeíŸ ♦ t_ ˙lhyeíŸ 1.12 øp' ♦ øpò

1.5 e†w toùw jénouw ♦ toûto jénouw 1.12 oÊdate ♦ oÂdaw
1.7 \ynôn ♦ \ynikôn 1.13 gráfein ♦ grácai soi

1.8 ˙polambánein ♦ øpolambánein 1.13 grácai ♦ gráfein
1.9 t_ ♦ ti t_ 1.14 †deîn se ♦ se †deîn
350
PUP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUP
IOUDA
&I oúdaw &Ihsoû xristoû doûlow, ˙delfòw dè &IakQbou, toîw

\n ye! patrì “gíasménoiw, kaì &Ihsoû xrist!
tethrhménoiw, klhtoîw: 2 ¡leow ømîn kaì e†r}nh kaì ˙gáph
plhyunyeíh.
3
&Agaphtoí, pâsan spoud|n poioúmenow gráfein ømîn perì
têw koinêw svthríaw, ˙nágkhn ¡sxon grácai ømîn, parakalôn
\pagvnízesyai t_ ßpaj paradoyeís+ toîw a^ gíoiw pístei.
4
Pareisédusan gár tinew ƒnyrvpoi, o¥ pálai progegramménoi
e† w toûto tò kríma, ˙sebeîw, t|n toû yeo û =môn xárin
metatiyéntew e†w ˙sélgeian, kaì tòn mónon despóthn yeón kaì
kúrion =môn &Ihsoûn xristòn ˙rnoúmenoi.
5
Ûpomnêsai dè ømâw boúlomai, e†dótaw ømâw ßpaj toûto,
–ti ` kúriow, laòn \k gêw A†gúptou sQsaw, tò deúteron toùw m|
pisteúsantaw ˙pQlesen. 6 &Aggélouw te toùw m| thr}santaw
t|n eâutôn ˙rx}n, ˙llà ˙polipóntaw tò Êdion o†kht}rion, e†w
krísin megálhw =méraw desmoîw ˙ïdíoiw øpò zófon tet}rhken.
7
^Vw Sódoma kaì Gómorra, kaì a¥ perì a[tàw póleiw, tòn
–moion toútoiw trópon \kporneúsasai, kaì ˙pelyoûsai •písv
sarkòw e^ téraw, prókeintai deîgma, puròw a†vníou díkhn
øpéxousai. 8 Ô moívw méntoi kaì o˚toi \nupniazómenoi sárka
mèn miaínousin, kurióthta dè ˙yet o û s i n , dójaw dè
blasfhmoûsin. 9 Ô dè Mixa|l ` ˙rxággelow, –te t! diaból~
diakrinómenow dielégeto perì toû Mvüsévw sQmatow, o[k Mvsévw
\t ó l m h s en krísin \penegkeîn blasfhmíaw, ˙ll' eÂpen,

&Epitim}sai soi kúriow. 10 O˚toi dè –sa mèn o[k oÊdasin
blasfhmoûsin: –sa dè fusikôw, qw tà ƒloga z!a, \pístantai,
\n toútoiw fyeírontai. 11 O[aì a[toîw: –ti t_ `d! toû Káïn
\poreúyhsan, kaì t_ plán+ toû Balaàm misyoû \jexúyhsan,
kaì t_ ˙ntilogíŸ toû Kóre ˙pQlonto. 12 O˚toí e†sin \n taîw
˙gápaiw ømôn spiládew, suneuvxoúmenoi, ˙fóbvw eâutoùw
1.1 “gíasménoiw ♦ “gaphménoiw ˆømâw˜ pánta –ti ˆ`˜ kúriow ßpaj

1.3 svthríaw ♦ =môn svthríaw 1.7 toútoiw trópon ♦ trópon toútoiw
1.4 xárin ♦ xárita 1.9 ˙ll' ♦ ˙llà
1.4 yeón ♦ — 1.12 \n ♦ o¥ \n
1.5 ømâw ßpaj toûto –ti ` kúriow ♦
351
PUQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUQ
1.13 - 1.25 IO UDA
poimaínontew: nefélai ƒnudroi, øpò ˙némvn paraferómenai:

déndra fyinopvriná, ƒkarpa, dìw ˙poyanónta, \krizvyénta:
13
kúmata ƒgria ya l á s s h w, \p a f r í z o n t a tàw e^ autôn
a†sxúnaw: ˙stérew planêtai, o<w ` zófow toû skótouw e†w
a†ôna tet}rhtai. 14 Proef}teusen dè kaì toútoiw £bdomow ˙pò
&Adàm ÊnQx, légvn, &Idoú, ‘lyen kúriow \n a^gíaiw muriásin
a[toû, 15 poiêsai krísin katà pántvn, kaì \légjai pántaw
toùw ˙sebeîw a[tôn perì pántvn tôn ¡rgvn ˙sebeíaw a[tôn @n
“sébhsan, kaì perì pántvn tôn sklhrôn @n \lálhsan kat'
a[toû a^ martvloì ˙sebeîw. 16 O ˚toí e†sin goggustaí,
eâutôn memcímoiroi, katà tàw \piyumíaw a[tôn poreuómenoi, kaì tò
stóma a[tôn laleî øpérogka, yaumázontew prósvpa
&
vfeleíaw xárin.
17
Û m eî w dé, ˙gaphtoí, mn}syhte tôn ]hmátvn tôn
proeirhménvn øpò tôn ˙postólvn toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû: 18 –ti ¡legon ømîn, –ti \n \sxát~ xrón~ ¡sontai
\mpaîktai, katà tàw e^ autôn \piyumíaw poreuómenoi tôn
˙sebeiôn. 19 O˚toí e†sin o¥ ˙podiorízontew, cuxikoí, pneûma
m| ¡xontew. 20 Ûmeîw dé, ˙gaphtoí, t_ a^givtát+ ømôn pístei
\poikodomoûntew eâutoúw, \n pneúmati a^gí~ proseuxómenoi,
21 ^
eautoùw \n ˙gáp+ yeoû thr}sate, prosdexómenoi tò ¡leow
toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû e†w zv|n a†Qnion. 22 Kaì o¬w
mèn \leeîte diakrinoménoi: 23 o¬w dè \n fób~ sœzete, \k puròw
a^rpázontew, misoûntew kaì tòn ˙pò têw sarkòw \spilvménon
xitôna.
24
T! dè dunamén~ fulájai a[toúw ˙ptaístouw, kaì stêsai
katenQpion têw dójhw a[toû ˙mQmouw \n ˙galliásei, 25 món~
sof! ye! svtêri =môn, dója kaì megalvsúnh, krátow kaì
\jousía, kaì nûn kaì e†w pántaw toùw a†ônaw. &Am}n.
1.15 pántaw toùw ˙sebeîw a[tôn ♦ 1.23 \n fób~ sœzete \k puròw

pâsan cux|n a^rpázontew ♦ sœzete \k puròw
1.16 \piyumíaw a[tôn ♦ \piyumíaw a^rpázontew o¬w dè \leâte \n
eâutôn fób~
1.18 –ti \n \sxát~ xrón~ ♦ ˆ–ti˜ \p' 1.24 a[toúw ♦ ømâw
\sxátou ˆtoû˜ xrónou 1.25 sof! ♦ —
1.20 t_ a^givtát+ ømôn pístei 1.25 dója kaì megalvsúnh ♦ dià
\poikodomoûntew eâutoúw ♦ &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn
\poikodomoûntew eâutoùw t_ dója megalvsúnh

a^givtát+ ømôn pístei 1.25 \jousía ♦ \jousía prò pantòw
1.22 \leeîte diakrinoménoi ♦ \leâte toû a†ônow
diakrinoménouw
352
PUR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUR
PROS RVMAIOUS
P aûl ow, doûl ow &I hs oû xr is t oû, klhtòw ˙póstolow,

˙fvrisménow e†w e[aggélion yeoû, 2 $o proephggeílato
dià tôn profhtôn a[toû \n grafaîw a^gíaiw, 3 perì toû u¥oû
a[toû, toû genoménou \k spérmatow Dauìd katà sárka, 4 toû
`risyéntow u¥oû yeoû \n dunámei, katà pneûma a^givsúnhw, \j
˙nastásevw nekrôn, &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn, 5 di' o˚
\lábomen xárin kaì ˙postol|n e†w øpako|n pístevw \n pâsin
toîw ¡ynesin, øpèr toû •nómatow a[toû, 6 \n o<w \stè kaì ømeîw,
klhtoì &Ihsoû xristoû: 7 pâsin toîw o{sin \n ^RQm+ ˙gaphtoîw
yeoû, klhtoîw a^gíoiw: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw
=môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.
8
Prôton mèn e[xaristô t! ye! mou dià &Ihsoû xristoû
øpèr pántvn ømôn, –ti = pístiw ømôn kataggélletai \n –l~ t!
kósm~. 9 Mártuw gár moú \stin ` yeó w, > latreúv \n t!
pneúmatí mou \n t! e[aggelí~ toû u¥oû a[toû, qw ˙dialeíptvw
mneían ømôn poioûmai, 10 pántote \pì tôn proseuxôn mou
deómenow, eÊ pvw ædh potè e[odvy}somai \n t! yel}mati toû
yeoû \lyeîn pròw ømâw. 11 &Epipoyô gàr †deîn ømâw, ®na ti
metadô xárisma ømîn pneumatikón, e†w tò sthrixyênai ømâw,
12
toûto dé \s t i n , sumparaklhyênai \n ømîn dià têw \n
˙ll}loiw pístevw ømôn te kaì \moû. 13 O[ yélv dè ømâw
˙gnoeîn, ˙delfoí, –ti pollákiw proeyémhn \lyeîn pròw ømâw —
kaì \kvlúyhn ƒxri toû deûro — ®na tinà karpòn sxô kaì \n
ømîn, kayWw kaì \n toîw loipoîw ¡ynesin. 14 %Ellhsín te kaì
barbároiw, sofoîw te kaì ˙no}toiw •feiléthw e†mí: 15 o%utvw tò
kat' \mè próyumon kaì ømîn toîw \n ^RQm+ e[aggelísasyai.
16
O[ gàr \paisxúnomai tò e[aggélion toû xristoû: dúnamiw
gàr yeoû \stin e†w svthrían pantì t! pisteúonti, &Ioudaí~ te
prôton kaì %E l l h n i . 17 Dikaiosúnh gàr yeo û \n a[t!
˙pokalúptetai \k pístevw e†w pístin, kayWw gégraptai, Ô dè
díkaiow \k pístevw z}setai.
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.16 toû xristoû ♦ —

1.8 øpèr ♦ perì
353
PUS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUS
1.18 - 1.32 PRO S RVMAIOUS
18
&Apokalúptetai gàr •rg| yeoû ˙p' o[ranoû \pì pâsan
˙sébeian kaì ˙dikían ˙nyrQpvn tôn t|n ˙l}yeian \n ˙dikíŸ
katexóntvn: 19 dióti tò gnvstòn toû yeoû fanerón \stin \n
a[toîw: ` gàr yeòw a[toîw \fanérvsen. 20 Tà gàr ˙órata
a[toû ˙pò ktísevw kósmou toîw poi}masin nooúmena
kayorâtai, %h te ˙fidiow a[toû dúnamiw kaì yeióthw, e†w tò eÂnai
a[toùw ˙napolog}touw: 21 dióti gnóntew tòn yeón, o[x qw yeòn
\d ó j a s a n (h e[xarísthsan, ˙ll' \mataiQyhsan \n toîw
dialogismoîw a[tôn, kaì \skotísyh = ˙súnetow a[tôn kardía.
22
Fáskontew eÂnai sofoì \mvrányhsan, 23 kaì ællajan t|n
dójan toû ˙fyártou yeoû \n `moiQmati e†kónow fyartoû
˙nyrQpou kaì peteinôn kaì tetrapódvn kaì e^rpetôn.
24
Diò kaì parédvken a[toùw ` yeòw \n taîw \piyumíaiw tôn
kardiôn a[tôn e†w ˙kayarsían, toû ˙timázesyai tà sQmata
a[tôn \n e^ autoîw: 25 o®tinew met}llajan t|n ˙l}yeian toû
yeoû \n t! ceúdei, kaì \sebásyhsan kaì \látreusan t_ ktísei
parà tòn ktísanta, –w \stin e[loghtòw e†w toùw a†ônaw. &Am}n.
26
Dià toûto parédvken a[toùw ` yeòw e†w páyh ˙timíaw: a®
te gàr y}leiai a[tôn met}llajan t|n fusik|n xrêsin e†w t|n
parà fúsin: 27 `moívw te kaì o¥ ƒrrenew, ˙féntew t|n fusik|n
xrêsin têw yhleíaw, \jekaúyhsan \n t_ •réjei a[tôn e†w
˙ll}louw, ƒrsenew \n ƒrsesin t|n ˙sxhmosúnhn
katergazómenoi, kaì t|n ˙ntimisyían ÷n ¡dei têw plánhw
a[tôn \n eâutoîw ˙polambánontew.
28
Kaì kayWw o[k \dokímasan tòn yeòn ¡xein \n \pignQsei,
parédvken a[toùw ` yeòw e†w ˙dókimon noûn, poieîn tà m|
kay}konta, 29 peplhrvménouw pás+ ˙dikíŸ, porneíŸ, ponhríŸ,
pleonejíŸ kakíŸ: mestoùw fyónou, fónou, ¡ridow, dólou,
kakohyeí a w: ciyuristáw, 30 katalálouw, yeo s t u g eî w,
øb r i s t á w, øperhfánouw, ˙lazónaw, \feuretàw kakôn,
goneûsin ˙peiyeîw, 31 ˙sunétouw, ˙sunyétouw, ˙stórgouw,
˙spóndouw, ˙nele}monaw: 32 o®tinew tò dikaívma toû yeoû
\pignóntew, –ti o¥ tà toiaûta prássontew ƒjioi yanátou e†sín,
1.19 gàr yeòw ♦ yeòw gàr 1.27 ƒrrenew ♦ ƒrsenew

1.21 e[xarísthsan ♦ h[xarísthsan 1.29 porneíŸ ♦ —
1.24 kaì ♦ — 1.31 ˙spóndouw ♦ —
1.24 eâutoîw ♦ a[toîw
354
PUT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUT
PRO S RVMAIOUS 2.1 - 2.16
o[ mónon a[tà poioûsin, ˙llà kaì suneudokoûsin toîw

prássousin.
2 Diò ˙napológhtow eÂ, „ ƒnyrvpe pâw ` krínvn: \n > gàr

kríneiw tòn £teron, seautòn katakríneiw, tà gàr a[tà
prásseiw ` krínvn. 2 OÊdamen dè –ti tò kríma toû yeoû \stin
katà ˙l}yeian \pì toùw tà toiaûta prássontaw. 3 Logíz+ dè
toûto, „ ƒnyrvpe ` krínvn toùw tà toiaûta prássontaw kaì
poiôn a[tá, –ti sù \kfeúj+ tò kríma toû yeo û ; 4 (H toû
ploút o u têw xrhstóthtow a[toû kaì têw ˙noxêw kaì têw
makroyumíaw katafroneîw, ˙gnoôn –ti tò xrhstòn toû yeoû e†w
metánoián se ƒgei; 5 Katà dè t|n sklhróthtá sou kaì
˙metanóhton kardían yhsaurízeiw seaut! •rg|n \n =mérŸ
•rgêw kaì ˙pokalúcevw kaì dikaiokrisíaw toû yeoû, 6 $ow
˙podQsei e^kást~ katà tà ¡rga a[toû: 7 toîw mèn kay'
øpomon|n ¡rgou ˙gayoû dójan kaì tim|n kaì ˙fyarsían
zhtoûsin, zv|n a†Qnion: 8 toîw dè \j \riyeíaw, kaì ˙peiyoûsin
mèn t_ ˙lhyeíŸ peiyoménoiw dè t_ ˙dikíŸ, yumòw kaì •rg},
9
ylíciw kaì stenoxvría, \pì pâsan cux|n ˙nyrQpou toû
katergazoménou tò kakón, &Ioudaíou te prôton kaì %Ellhnow:
10
dója dè kaì tim| kaì e†r}nh pantì t! \rgazomén~ tò ˙gayón,
&I o u d a í ~ te prôton kaì %Ellhni: 11 o[ gár \stin
prosvpolhcía parà t! ye!. 12 %O soi gàr ˙nómvw %hmarton,
˙nómvw kaì ˙poloûntai: kaì –soi \n nóm~ %hmarton, dià nómou
kriy}sontai: 13 o[ gàr o¥ ˙kroataì toû nómou díkaioi parà t!
ye!, ˙ll' o¥ poihtaì toû nómou dikaivy}sontai. 14 %O tan gàr
¡ynh tà m| nómon ¡xonta fúsei tà toû nómou poi_, o˚toi, nómon
m| ¡xontew, e^ autoîw e†sin nómow: 15 o®tinew \ndeíknuntai tò
¡r g o n toû nómou graptòn \n taîw kardíaiw a[tôn,
summarturoúshw a[tôn têw suneid}sevw, kaì metajù
˙ll}lvn tôn logismôn kathgoroúntvn (h kaì ˙pologouménvn,
16
\n =mérŸ –te krineî ` yeòw tà kruptà tôn ˙nyrQpvn, katà tò
e[aggélión mou, dià &Ihsoû xristoû.
2.5 kaì dikaiokrisíaw ♦ 2.13 ˙kroataì toû ♦ ˙kroataì

dikaiokrisíaw 2.13 t! ♦ ˆt!˜
2.8 mèn ♦ — 2.13 poihtaì toû ♦ poihtaì

2.8 yumòw kaì •rg} ♦ •rg| kaì yumów 2.14 poi_ ♦ poiôsin
2.11 prosvpolhcía ♦ 2.16 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû
prosvpolhmcía
355
PUU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUU
17
*Ide sù &Ioudaîow \ponomáz+, kaì \panapaú+ t! nóm~,
kaì kauxâsai \n ye! , 18 kaì ginQskeiw tò yél h m a , kaì
dokimázeiw tà diaféronta, kathxoúmenow \k toû nómou,
19
pépoiyáw te seautòn `dhgòn eÂnai tuflôn, fôw tôn \n
skótei, 20 paideut|n ˙frónvn, didáskalon nhpívn, ¡xonta t|n
mórfvsin têw gnQsevw kaì têw ˙lhyeíaw \n t! nóm~: 21 ` o{n
didáskvn £teron, seautòn o[ didáskeiw; Ô khrússvn m|
kléptein, klépteiw; 22 Ô légvn m| moixeúein, moixeúeiw; Ô
bdelussómenow tà eÊ d v l a , ¥erosuleîw; 23 $O w \n nóm~
kauxâsai, dià têw parabásevw toû nómou tòn yeòn ˙timázeiw;
24
Tò gàr ªnoma toû yeo û di' ømâw blasfhmeîtai \n toîw
¡ynesin, kayWw gégraptai. 25 Peritom| mèn gàr vfeleî,
& \àn
nómon práss+w: \àn dè parabáthw nómou ”w, = peritom} sou
˙krobustía gégonen. 26 &Eàn o{n = ˙krobustía tà dikaiQmata
toû nómou fuláss+, o[xì = ˙krobustía a[toû e†w peritom|n
logisy}setai; 27 Kaì krineî = \k fúsevw ˙krobustía, tòn
nómon teloûsa, sè tòn dià grámmatow kaì peritomêw
parabáthn nómou; 28 O[ gàr ` \n t! faner! &Ioudaîów \stin,
o[dè = \n t! faner! \n sarkì peritom}: 29 ˙ll' ` \n t! krupt!
&Ioudaîow, kaì peritom| kardíaw \n pneúmati, o[ grámmati: o˚
` ¡painow o[k \j ˙nyrQpvn, ˙ll' \k toû yeoû.
3 Tí o{n tò perissòn toû &Ioudaíou, h

2
( tíw = vf
& éleia têw
peritomêw; Polù katà pánta trópon: prôton mèn gàr –ti
\pisteúyhsan tà lógia toû yeoû. 3 Tí gàr e† “písthsán tinew;
M| = ˙pistía a[tôn t|n pístin toû yeoû katarg}sei; 4 M|
génoito: ginésyv dè ` yeòw ˙lhy}w, pâw dè ƒnyrvpow ceústhw,
kayWw gégraptai, %O pvw ©n dikaivy_w \n toîw lógoiw sou, kaì
nik}seiw nik}s+w \n t! krínesyaí se. 5 E† dè = ˙dikía =môn yeoû
dikaiosúnhn sunísthsin, tí \roûmen; M| ƒdikow ` yeòw `
\piférvn t|n •rg}n; — katà ƒnyrvpon légv — 6 M| génoito:
\peì pôw krineî ` yeòw tòn kósmon; 7 E† gàr = ˙l}yeia toû yeoû
\n t! \m! ceúsmati \perísseusen e†w t|n dójan a[toû, tí ¡ti
k˙gW qw a^ martvlòw krínomai; 8 Kaì m} — kayWw
blasfhmoúmeya, kaì kayQw fasín tinew =mâw légein — –ti
2.17 *Ide ♦ E† dè 3.2 gàr ♦ ˆgàr˜

2.17 t! ♦ — 3.4 nik}s+w ♦ nik}seiw
2.26 o[xì ♦ o[x 3.7 gàr ♦ dè
356
PUV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PUV
Poi}svmen tà kakà ®na ¡ly+ tà ˙gayá; #Vn tò kríma ¡ndikón

\stin.
9
Tí o{n; Proexómeya; O[ pántvw: pro+tiasámeya gàr
&Ioudaíouw te kaì %Ellhnaw pántaw øf' a^ martían eÂnai,
10
kayWw gégraptai –ti O[k ¡stin díkaiow o[dè e<w: 11 o[k
¡stin ` suniôn, o[k ¡stin ` \kzhtôn tòn yeón: 12 pántew
\jéklinan, ßma “xreiQyhsan: o[k ¡stin poiôn xrhstóthta,
o[k ¡stin £vw e^nów: 13 táfow ˙ne~gménow ` lárugj a[tôn, taîw
glQssaiw a[tôn \dolioûsan: †òw ˙spídvn øpò tà xeílh
a[tôn: 14 @n tò stóma ˙râw kaì pikríaw gémei: 15 •jeîw o¥ pódew
a[tôn \kxéai a<ma: 16 súntrimma kaì talaipvría \n taîw `doîw
a[tôn, 17 kaì `dòn e†r}nhw o[k ¡gnvsan: 18 o[k ¡stin fóbow
yeoû ˙pénanti tôn •fyalmôn a[tôn.
19
OÊdamen dè –ti –sa ` nómow légei, toîw \n t! nóm~ laleî,
®na pân stóma frag_, kaì øpódikow génhtai pâw ` kósmow t!
ye!: 20 dióti \j ¡rgvn nómou o[ dikaivy}setai pâsa sàrj
\nQpion a[toû: dià gàr nómou \pígnvsiw a^martíaw. 21 Nunì dè
xvrìw nómou dikaiosúnh yeoû pefanérvtai, marturouménh
øpò toû nómou kaì tôn profhtôn: 22 dikaiosúnh dè yeoû dià
pístevw &Ihsoû xristoû e†w pántaw kaì \pì pántaw toùw
pisteúontaw: o[ gár \stin diastol}: 23 pántew gàr %hmarton
kaì østeroûntai têw dójhw toû yeoû, 24 dikaioúmenoi dvreàn
t_ a[toû xáriti dià têw ˙polutrQsevw têw \n xrist! &Ihsoû:
25 $
on proéyeto ` yeòw ¥last}rion, dià têw pístevw, \n t! a[toû
a®mati, e†w ¡ndeijin têw dikaiosúnhw a[toû, dià t|n páresin
tôn progegonótvn a^marthmátvn, 26 \n t_ ˙nox_ toû yeoû: pròw
¡ndeijin têw dikaiosúnhw a[toû \n t! nûn kair!, e†w tò eÂnai
a[tòn díkaion kaì dikaioûnta tòn \k pístevw &Ihsoû. 27 Poû
o{n = kaúxhsiw; &Ejekleísyh. Dià poíou nómou; Tôn ¡rgvn;
O[xí, ˙llà dià nómou pístevw. 28 Logizómeya o{n pístei
dikaioûsyai ƒnyrvpon, xvrìw ¡rgvn nómou. 29 (H &Ioudaívn `
yeòw mónon; O[xì dè kaì \ynôn; Naì kaì \ynôn: 30 \peíper e<w `
yeów, $ow dikaiQsei peritom|n \k pístevw, kaì ˙krobustían dià
3.12 “xreiQyhsan ♦ “xreQyhsan 3.26 ¡ndeijin ♦ t|n ¡ndeijin

3.12 poiôn ♦ ` poiôn 3.28 o{n pístei dikaioûsyai ♦ gàr

3.12 o[k ¡stin £vw ♦ ô[k ¡stin˜ £vw dikaioûsyai pístei
3.22 kaì \pì pántaw ♦ — 3.29 dè ♦ —
3.25 têw pístevw ♦ ˆtêw˜ pístevw 3.30 \peíper ♦ eÊper
357
PVM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVM
têw pístevw. 31 Nómon o{n katargoûmen dià têw pístevw; M|

génoito: ˙llà nómon ¥stômen.
4 Tí o{n \roûmen &Abraàm tòn patéra =môn eørhkénai katà

sárka; 2 E† gàr &Abraàm \j ¡rgvn \dikaiQyh, ¡xei
kaúxhma, ˙ll' o[ pròw tòn yeón. 3 Tí gàr = graf| légei;
&E p í s t eu s en dè &Abraàm t! ye! , kaì \logísyh a[t! e†w
dikaiosúnhn. 4 T! dè \rgazomén~ ` misyòw o[ logízetai katà
xá r i n , ˙llà katà •feílhma. 5 T! dè m| \rgazomén~,
pisteúonti dè \pì tòn dikaioûnta tòn ˙sebê, logízetai = pístiw
a[toû e†w dikaiosúnhn. 6 Kayáper kaì Dauìd légei tòn
makarismòn toû ˙nyrQpou, > ` yeòw logízetai dikaiosúnhn
xvrìw ¡rgvn, 7 Makárioi @n ˙féyhsan a¥ ˙nomíai, kaì @n
\p ek a l ú f yh s a n a¥ a^ martíai. 8 Makáriow ˙n|r > o[ m|
logíshtai kúriow a^martían. 9 Ô makarismòw o{n o˚tow \pì t|n
peritom}n, (h kaì \pì t|n ˙krobustían; Légomen gàr –ti
&Elogísyh t! &Abraàm = pístiw e†w dikaiosúnhn. 10 Pôw o{n
\l o g í s yh ; &E n peritom_ ªnti, (h \n ˙krobustíŸ; O [k \n
peritom_, ˙ll' \n ˙krobustíŸ: 11 kaì shmeîon ¡laben
peritomêw, sfragîda têw dikaiosúnhw têw pístevw têw \n t_
˙krob u s t í Ÿ : e† w tò eÂnai a[tòn patéra pántvn tôn
pisteuóntvn di' ˙krobustíaw, e†w tò logisyênai kaì a[toîw
t|n dikaiosúnhn: 12 kaì patéra peritomêw toîw o[k \k
peritomêw mónon, ˙llà kaì toîw stoixoûsin toîw Êxnesin têw
pístevw têw \n t_ ˙krobustíŸ toû patròw =môn &Abraám. 13 O[
gàr dià nómou = \paggelía t! &Abraàm (h t! spérmati a[toû,
tò klhronómon a[tòn eÂnai toû kósmou, ˙llà dià dikaiosúnhw
pístevw. 14 E† gàr o¥ \k nómou klhronómoi, kekénvtai = pístiw,
kaì kat}rghtai = \paggelía: 15 ` gàr nómow •rg|n
katergázetai: o˚ gàr o[k ¡stin nómow, o[dè parábasiw. 16 Dià
toûto \k pístevw, ®na katà xárin, e†w tò eÂnai bebaían t|n
\paggelían pantì t! spérmati, o[ t! \k toû nómou mónon, ˙llà
kaì t! \k pístevw &Abraám, –w \stin pat|r pántvn =môn —
3.31 ¥stômen ♦ ¥stánomen 4.11 kaì a[toîw t|n ♦ ˆkaì˜ a[toîw

4.1 &Abraàm tòn patéra =môn ˆt|n˜
eørhkénai ♦ eørhkénai &Abraàm 4.12 pístevw têw \n t_ ˙krobustíŸ ♦
tòn propátora =môn \n ˙krobustíŸ pístevw

4.2 tòn ♦ — 4.13 toû ♦ —
4.8 > ♦ o˚ 4.15 gàr o[k ♦ dè o[k
4.9 –ti ♦ —
358
PVN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVN
17
kayWw gégraptai –ti Patéra pollôn \ynôn téyeiká se —
katén a n t i o˚ \písteusen yeo û , toû zvopoioûntow toùw
nekroúw, kaì kaloûntow tà m| ªnta qw ªnta. 18 $O w par' \lpída
\p' \lpídi \písteusen, e†w tò genésyai a[tòn patéra pollôn
\ynôn, katà tò e†rhménon, O%utvw ¡stai tò spérma sou. 19 Kaì
m| ˙syen}saw t_ pístei, o[ katenóhsen tò eâutoû sôma ædh
nenekrvménon — e^katontaéthw pou øpárxvn — kaì t|n
nékrvsin têw m}traw Sárraw: 20 e†w dè t|n \paggelían toû
yeoû o[ diekríyh t_ ˙pistíŸ, ˙ll' \nedunamQyh t_ pístei,
doùw dójan t! ye!, 21 kaì plhroforhyeìw –ti $o \p}ggeltai,
dunatów \stin kaì poiêsai. 22 Diò kaì \logísyh a[t! e†w
dikaiosúnhn. 23 O[k \gráfh dè di' a[tòn mónon, –ti \logísyh
a[t!: 24 ˙llà kaì di' =mâw, o<w méllei logízesyai, toîw
pisteúousin \pì tòn \geíranta &Ihsoûn tòn kúrion =môn \k
nekrôn, 25 $ow paredóyh dià tà paraptQmata =môn, kaì “géryh
dià t|n dikaívsin =môn.
5 Dikaivyéntew o{n \k pístevw, e†r}nhn ¡xomen pròw tòn

yeòn dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 2 di' o˚ kaì t|n
prosagvg|n \sx}kamen t_ pístei e†w t|n xárin taúthn \n "
¡xvmen
e^st}kamen, kaì kauxQmeya \p' \lpídi têw dójhw toû yeoû. 3 O[

mónon dé, ˙llà kaì kauxQmeya \n taîw ylícesin, e†dótew –ti =
ylîciw øpomon|n katergázetai, 4 = dè øpomon| dokim}n, = dè
dokim| \lpída: 5 = dè \lpìw o[ kataisxúnei, –ti = ˙gáph toû
yeoû \kkéxutai \n taîw kardíaiw =môn dià pneúmatow a^gíou toû
doyéntow =mîn. 6 *Eti gàr xristów, ªntvn =môn ˙syenôn, katà
kairòn øpèr ˙sebôn ˙péyanen. 7 Móliw gàr øpèr dikaíou tiw
˙poyaneîtai: øpèr gàr toû ˙gayoû táxa tiw kaì tolmÅ
˙poyaneîn. 8 Sunísthsin dè t|n eâutoû ˙gáphn e†w =mâw ` yeów,
–ti ¡ti a^martvlôn ªntvn =môn xristòw øpèr =môn ˙péyanen.
9
Poll! o{n mâllon, dikaivyéntew nûn \n t! a®mati a[toû,
svyhsómeya di' a[toû ˙pò têw •rgêw. 10 E† gàr \xyroì ªntew
kathllághmen t! ye! dià toû yanátou toû u¥oû a[toû, poll!
mâllon katallagéntew svyhsómeya \n t_ zv_ a[toû: 11 o[
mónon dé, ˙llà kaì kauxQmenoi \n t! ye! dià toû kuríou =môn
&Ihsoû xristoû, di' o˚ nûn t|n katallag|n \lábomen.
4.19 o[ ♦ — 5.2 t_ pístei ♦ ˆt_ pístei˜

4.19 ædh ♦ ˆædh˜ 5.6 katà ♦ ¡ti katà
4.22 kaì ♦ ˆkaì˜
359
PVO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVO
12 % sper di' e^nòw ˙nyrQpou = a^martía e†w tòn

Dià toûto, v
kósmon e†sêlyen, kaì dià têw a^martíaw ` yánatow, kaì o%utvw
e† w pántaw ˙nyrQpouw ` yánatow diêlyen , \f ' > pántew
%hmarton — 13 ƒxri gàr nómou a^martía ‘n \n kósm~: a^martía
dè o[k \llogeîtai, m| ªntow nómou. 14 &All' \basíleusen `
Mvsévw yá n a t o w ˙pò &Adàm méxr i Mvüsévw kaì \p ì toùw m|
a^mart}santaw \pì t! `moiQmati têw parabásevw &Adám, –w
\stin túpow toû méllontow. 15 &All' o[x qw tò paráptvma,
o%utvw kaì tò xárisma. E† gàr t! toû e^ nòw paraptQmati o¥
polloì ˙péyanon, poll! mâllon = xáriw toû yeoû kaì = dvreà
\n xáriti t_ toû e^nòw ˙nyrQpou &Ihsoû xristoû e†w toùw
polloùw \perísseusen. 16 Kaì o[x qw di' e^nòw a^mart}santow,
tò dQrhma: tò mèn gàr kríma \j e^ nòw e†w katákrima, tò dè
xárisma \k pollôn paraptvmátvn e†w dikaívma. 17 E† gàr t!
toû e^nòw paraptQmati ` yánatow \basíleusen dià toû e^nów,
poll! mâllon o¥ t|n perisseían têw xáritow kaì têw dvreâw
têw dikaiosúnhw lambánontew \n zv_ basileúsousin dià toû
e^nòw &Ihsoû xristoû. 18 *Ara o{n qw di' e^nòw paraptQmatow e†w
pántaw ˙nyrQpouw e†w katákrima, o%u tvw kaì di' e^nòw
dikaiQmatow e†w pántaw ˙nyrQpouw e†w dikaívsin zvêw.
19
%Vsper gàr dià têw parakoêw toû e^nòw ˙nyrQpou a^martvloì
katestáyhsan o¥ polloí, o%utvw kaì dià têw øpakoêw toû e^nòw
díkaioi katastay}sontai o¥ polloí. 20 Nómow dè pareisêlyen,
®na pleonás+ tò paráptvma: o˚ dè \pleónasen = a^ martía,
øpereperísseusen = xáriw: 21 ®na v % sper \basíleusen =
a^ martía \n t! yanát~, o%utvw kaì = xáriw basileús+ dià
dikaiosúnhw e†w zv|n a†Qnion, dià &Ihsoû xristoû toû kuríou
=môn.
&Epiménvmen =
&Epimenoûmen
6 Tí o{n \roûmen; &Epiménomen t_ a^ martíŸ, ®na = xáriw
pleonás+; 2 M| génoito. O®tinew ˙peyánomen t_ a^martíŸ,
pôw ¡ti z}somen \n a[t_; 3 (H ˙gnoeîte –ti –soi \baptísyhmen
e†w xristòn &Ihsoûn, e†w tòn yánaton a[toû \baptísyhmen;
4
Sunetáfhmen o{n a[t! dià toû baptísmatow e†w tòn yánaton:
% sper “géryh xristòw \k nekrôn dià têw dójhw toû patrów,
®na v
o%utvw kaì =meîw \n kainóthti zvêw peripat}svmen. 5 E† gàr
5.14 &All' ♦ &Allà 6.1 &Epiménomen ♦ \piménvmen
360
PVP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVP
súmfutoi gegónamen t! `moiQmati toû yanátou a[toû, ˙llà

kaì têw ˙nastásevw \sómeya: 6 toûto ginQskontew, –ti `
palaiòw =môn ƒnyrvpow sunestaurQyh, ®na katarghy_ tò
sôma têw a^martíaw, toû mhkéti douleúein =mâw t_ a^martíŸ:
7
` gàr ˙poyanWn dedikaívtai ˙pò têw a^ martíaw. 8 E† dè
˙peyánomen sùn xrist!, pisteúomen –ti kaì suz}somen a[t!:
9
e†dótew –ti xristòw \geryeìw \k nekrôn o[kéti ˙poyn§skei:
yá n a t o w a[toû o[kéti kurieúei. 10 $O gàr ˙péya n en , t_
a^martíŸ ˙péyanen \fápaj: $o dè z_, z_ t! ye!. 11 O%utvw kaì
ømeîw logízesye eâutoùw nekroùw mèn eÂnai t_ a^martíŸ, zôntaw
dè t! ye! \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn.
12
M| o{n basileuétv = a^martía \n t! ynht! ømôn sQmati,
e†w tò øpakoúein a[t_ \n taîw \piyumíaiw a[toû: 13 mhdè
paristánete tà mélh ømôn –pla ˙dikíaw t_ a^martíŸ: ˙llà
parast}sate e^ autoùw t! ye! qw \k nekrôn zôntaw, kaì tà
mélh ømôn –pla dikaiosúnhw t! ye!. 14 Âmartía gàr ømôn o[
kurieúsei: o[ gár \ste øpò nómon, ˙ll' øpò xárin.
15
Tí o{n; Âmart}somen, –ti o[k \smèn øpò nómon, ˙ll' øpò
xárin; M| génoito. 16 O[k oÊdate –ti > paristánete eâutoùw
doúlouw e†w øpako}n, doûloí \ste > øpakoúete, ætoi a^martíaw
e†w yánaton, (h øpakoêw e†w dikaiosúnhn; 17 Xáriw dè t! ye!,
–ti ‘te doûloi têw a^martíaw, øphkoúsate dè \k kardíaw e†w $on
paredóyhte túpon didaxêw: 18 \leuyervyéntew dè ˙pò têw
a^martíaw, \doulQyhte t_ dikaiosún+. 19 &AnyrQpinon légv dià
t|n ˙syéneian têw sarkòw ømôn: v % sper gàr parest}sate tà
mélh ømôn doûla t_ ˙kayarsíŸ kaì t_ ˙nomíŸ e†w t|n
˙nomían, o%utvw nûn parast}sate tà mélh ømôn doûla t_
dikaiosún+ e†w a^giasmón. 20 %O te gàr doûloi ‘te têw a^martíaw,
\leúyeroi ‘te t_ dikaiosún+. 21 Tína o{n karpòn eÊxete tóte
\f' o<w nûn \paisxúnesye; Tò gàr télow \keínvn yánatow.
22
Nunì dè \leuyervyéntew ˙pò têw a^martíaw, doulvyéntew dè
t! ye!, ¡xete tòn karpòn ømôn e†w a^giasmón, tò dè télow zv|n
a†Qnion. 23 Tà gàr •cQnia têw a^ martíaw yánatow, tò dè
6.11 nekroùw mèn eÂnai ♦ êÂnai˜ 6.13 qw ♦ qseì

nekroùw mèn 6.14 ˙ll' ♦ ˙llà

6.11 t! kurí~ =môn ♦ — 6.15 Âmart}somen ♦ a^mart}svmen
6.12 a[t_ \n ♦ — 6.15 ˙ll' ♦ ˙llà
361
PVQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVQ
xárisma toû yeoû zv| a†Qniow \n xrist! &Ihsoû t! kurí~

=môn.
7
2
(H ˙gnoeîte, ˙delfoí — ginQskousin gàr nómon lalô —
–ti ` nómow kurieúei toû ˙nyrQpou \f' –son xrónon z_;
^H gàr %upandrow gun| t! zônti ˙ndrì dédetai nóm~: \àn dè
˙poyán+ ` ˙n}r, kat}rghtai ˙pò toû nómou toû ˙ndrów.
3
*Ara o{n zôntow toû ˙ndròw moixalìw xrhmatísei, \àn
génhtai ˙ndrì e^tér~: \àn dè ˙poyán+ ` ˙n}r, \leuyéra \stìn
˙pò toû nómou, toû m| eÂnai a[t|n moixalída, genoménhn ˙ndrì
e^tér~. 4 %Vste, ˙delfoí mou, kaì ømeîw \yanatQyhte t! nóm~
dià toû sQmatow toû xristoû, e†w tò genésyai ømâw e^tér~, t! \k
nekrôn \geryénti, ®na karpofor}svmen t! ye!. 5 %O te gàr
‘men \n t_ sarkí, tà pay}mata tôn a^martiôn tà dià toû nómou
\nhrgeîto \n toîw mélesin =môn e†w tò karpoforêsai t!
yanát~. 6 Nunì dè kathrg}yhmen ˙pò toû nómou, ˙poyanóntew
\n > kateixómeya , v % ste douleúein =mâw \n kainóthti
pneúmatow, kaì o[ palaióthti grámmatow.
7
Tí o{n \roûmen; Ô nómow a^martía; M| génoito: ˙llà t|n
a^martían o[k ¡gnvn, e† m| dià nómou: t}n te gàr \piyumían o[k
Ædein, e† m| ` nómow ¡legen, O[k \piyum}seiw: 8 ˙form|n dè
laboûsa = a^ martía dià têw \ntolêw kateirgásato \n \moì
pâsan \piyumían: xvrìw gàr nómou a^martía nekrá. 9 &EgW dè
¡zvn xvrìw nómou poté: \lyoúshw dè têw \ntolêw, = a^martía
˙nézhsen, \gW dè ˙péyanon: 10 kaì eøréyh moi = \ntol| = e†w
zv}n, a%uth e†w yánaton: 11 = gàr a^martía ˙form|n laboûsa
dià têw \ntolêw \jhpáthsén me, kaì di' a[têw ˙pékteinen.
12
%Vste ` mèn nómow ßgiow, kaì = \ntol| a^gía kaì dikaía kaì
˙gay}. 13 Tò o{n ˙gayòn \moì gégonen yánatow; M| génoito.
&Allà = a^ martía, ®na fan_ a^ martía, dià toû ˙gayoû moi
katergazoménh yánaton — ®na génhtai kay' øperbol|n
a^martvlòw = a^martía dià têw \ntolêw. 14 OÊdamen gàr –ti `
nómow pneumatików \stin: \gW dè sarkików e†mi, pepraménow
øpò t|n a^martían. 15 $O gàr katergázomai, o[ ginQskv: o[
gàr $o yélv, toûto prássv: ˙ll' $o misô, toûto poiô. 16 E† dè $o
o[ yélv, toûto poiô, súmfhmi t! nóm~ –ti kalów. 17 Nunì dè
7.13 gégonen ♦ \géneto 7.14 sarkików ♦ sárkinów
362
PVR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVR
o[kéti \gW katergázomai a[tó, ˙ll' = o†koûsa \n \moì

a^martía. 18 OÂda gàr –ti o[k o†keî \n \moí, toût' ¡stin \n t_
sarkí mou, ˙gayón: tò gàr yél ei n parákeitaí moi, tò dè
katergázesyai tò kalòn o[x eørískv. 19 O[ gàr $o yélv, poiô
˙gayón: ˙ll' $o o[ yélv kakón, toûto prássv. 20 E† dè $o o[
yélv \gQ, toûto poiô, o[kéti \gW katergázomai a[tó, ˙ll' =
o†koûsa \n \moì a^ martía. 21 Eørískv ƒra tòn nómon t!
yélonti \moì poieîn tò kalón, –ti \moì tò kakòn parákeitai.
22
Sun}domai gàr t! nóm~ toû yeoû katà tòn ¡sv ƒnyrvpon:
23
blépv dè £teron nómon \n toîw mélesín mou
˙nt i s t r a t eu ó m en o n t! nóm~ toû noów mou, kaì
a†xmalvtízontá me t! nóm~ têw a^ martíaw t! ªnti \n toîw me \n t!
mélesín mou. 24 Talaípvrow \gW ƒnyrvpow: tíw me ]úsetai \k

toû sQmatow toû yanátou toútou; 25 E[xaristô t! ye! dià
&Ihsoû xristoû toû kuríou =môn. *Ara o{n a[tòw \gW t! mèn
no› douleúv nóm~ yeoû, t_ dè sarkì nóm~ a^martíaw.
8 O[dèn ƒra nûn katákrima toîw \n xrist! &Ihsoû, m| katà

sárka peripatoûsin, ˙llà katà pneûma. 2 Ô gàr nómow
toû pneúmatow têw zvêw \n xrist! &Ihsoû “leuyérvsén me ˙pò
toû nómou têw a^martíaw kaì toû yanátou. 3 Tò gàr ˙dúnaton
toû nómou, \n > “syénei dià têw sarków, ` yeòw tòn eâutoû u¥òn
pémcaw \n `moiQmati sarkòw a^ martíaw kaì perì a^ martíaw
katékrinen t|n a^martían \n t_ sarkí: 4 ®na tò dikaívma toû
nómou plhrvy_ \n =mîn, toîw m| katà sárka peripatoûsin,
˙llà katà pneûma. 5 O¥ gàr katà sárka ªntew tà têw sarkòw
fronoûsin: o¥ dè katà pneûma tà toû pneúmatow. 6 Tò gàr
frónhma têw sarkòw yánatow: tò dè frónhma toû pneúmatow
zv| kaì e†r}nh: 7 dióti tò frónhma têw sarkòw ¡xyra e†w yeón,
t! gàr nóm~ toû yeoû o[x øpotássetai, o[dè gàr dúnatai: 8 o¥
dè \n sarkì ªntew ye! ˙résai o[ dúnantai. 9 Ûmeîw dè o[k \stè
\n sarkí, ˙ll' \n pneúmati, eÊper pneûma yeoû o†keî \n ømîn. E†
dé tiw pneûma xristoû o[k ¡xei, o˚tow o[k ¡stin a[toû. 10 E† dè
xristòw \n ømîn, tò mèn sôma nekròn dià a^ martían, tò dè
7.17 ˙ll' ♦ ˙llà 7.25 E[xaristô ♦ Xáriw dè

7.18 o[x eørískv ♦ o· 8.1 m| katà sárka peripatoûsin

7.19 ˙ll' ♦ ˙llà ˙llà katà pneûma ♦ —
7.20 \gQ toûto ♦ ˆ\gW˜ toûto 8.2 me ♦ se
7.20 ˙ll' ♦ ˙llà 8.9 ˙ll' ♦ ˙llà
7.23 me t! ♦ me \n t!
363
PVS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVS
pneûma zv| dià dikaiosúnhn. 11 E† dè tò pneûma toû

\geírantow &Ihsoûn \k nekrôn o†keî \n ømîn, ` \geíraw tòn
xristòn \k nekrôn zvopoi}sei kaì tà ynhtà sQmata ømôn, dià
tò \noikoûn a[toû pneûma \n ømîn.
12
*Ara o{n, ˙delfoí, •feilétai \smén, o[ t_ sarkí, toû
katà sárka z_n: 13 e† gàr katà sárka zête, mél l et e
˙po yn § s k ei n : e† dè pneúmati tàw prájeiw toû sQmatow
yanatoûte, z}sesye. 14 %O soi gàr pneúmati yeoû ƒgontai,
o˚toí e†sin u¥oì yeoû. 15 O[ gàr \lábete pneûma douleíaw
pálin e†w fóbon, ˙ll' \lábete pneûma u¥oyes í a w, \n >
krázomen, &Abba, ` pat}r. 16 A[tò tò pneûma summartureî t!
pneúmati =môn, –ti \smèn tékna yeoû: 17 e† dè tékna, kaì
klhronómoi: klhronómoi mèn yeoû, sugklhronómoi dè xristoû:
eÊper sumpásxomen, ®na kaì sundojasyômen.
18
Logízomai gàr –ti o[k ƒjia tà pay}mata toû nûn kairoû
pròw t|n méllousan dójan ˙pokalufyênai e†w =mâw. 19 ^H gàr
˙pokaradokía têw ktísevw t|n ˙pokálucin tôn u¥ôn toû yeoû
˙pekdéxetai. 20 T_ gàr mataióthti = ktísiw øpetágh, o[x
e^koûsa, ˙llà dià tòn øpotájanta, \p' e^lpídi: 21 –ti kaì a[t|
= ktísiw \leuyervy}setai ˙pò têw douleíaw têw fyorâw e†w t|n
\leuyerían têw dójhw tôn téknvn toû yeoû. 22 OÊdamen gàr –ti
pâsa = ktísiw sustenázei kaì sunvdínei ƒxri toû nûn. 23 O[
mónon dé, ˙llà kaì a[toì t|n ˙parx|n toû pneúmatow ¡xontew,
kaì =meîw a[toì \n e^ autoîw stenázomen, u¥oyes í a n
˙pekdexómenoi, t|n ˙polútrvsin toû sQmatow =môn. 24 T_ gàr
\lpídi \sQyhmen: \lpìw dè blepoménh o[k ¡stin \lpíw: $o gàr
blépei tiw, tí kaì \lpízei; 25 E† dè $o o[ blépomen \lpízomen, di'
øpomonêw ˙pekdexómeya.
26
^Vsaútvw dè kaì tò pneûma sunantilambánetai taîw
˙syeneíaiw =môn: tò gàr tí proseujómeya kayò deî, o[k
oÊdamen, ˙ll' a[tò tò pneûma øperentugxánei øpèr =môn
stenagmoîw ˙lal}toiw: 27 ` dè \reunôn tàw kardíaw oÂden tí tò
8.11 &Ihsoûn ♦ tòn &Ihsoûn 8.23 kaì =meîw ♦ =meîw kaì

8.11 tòn ♦ — 8.24 tí kaì ♦ —
8.11 tò \noikoûn a[toû pneûma ♦ toû 8.26 taîw ˙syeneíaiw ♦ t_ ˙syeneíŸ

\noikoûntow a[toû pneúmatow 8.26 proseujómeya ♦ proseujQmeya
8.14 e†sin u¥oì yeoû ♦ u¥oì yeoû e†sin 8.26 ˙ll' ♦ ˙llà
8.15 ˙ll' ♦ ˙llà 8.26 øpèr =môn ♦ —
8.20 \p' ♦ \f' 8.27 \reunôn ♦ \raunôn
364
PVT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVT
frónhma toû pneúmatow, –ti katà yeòn \ntugxánei øpèr a^gívn.

28
OÊdamen dè –ti toîw ˙gapôsin tòn yeòn pánta sunergeî e†w
˙gayón, toîw katà próyes i n klhtoîw o{sin. 29 %O ti o¬w
proégnv, kaì proQrisen summórfouw têw e†kónow toû u¥oû
a[toû, e†w tò eÂnai a[tòn prvtótokon \n polloîw ˙delfoîw:
30
o¬w dè proQrisen, toútouw kaì \kálesen: kaì o¬w \kálesen,
toútouw kaì \dikaívsen: o¬w dè \dikaívsen, toútouw kaì
\dójasen.
31
Tí o{n \roûmen pròw taûta; E† ` yeòw øpèr =môn, tíw kay'
=môn; 32 %O w ge toû †díou u¥oû o[k \feísato, ˙ll' øpèr =môn
pántvn parédvken a[tón, pôw o[xì kaì sùn a[t! tà pánta
=mîn xarísetai; 33 Tíw \gkalései katà \klektôn yeoû; Yeòw `
dikaiôn: 34 tíw ` katakrínvn; Xristòw ` ˙poyanQn, mâllon dè
kaí \geryeíw, $ow kaì ¡stin \n dejiÅ toû yeoû, $ow kaì \ntugxánei
øpèr =môn. 35 Tíw =mâw xvrísei ˙pò têw ˙gáphw toû xristoû;
Ylîciw, (h stenoxvría, (h divgmów, (h limów, (h gumnóthw, (h
kíndunow, (h máxaira; 36 KayWw gégraptai –ti %Enekén sou
yanatoúmeya –lhn t|n =méran: \logísyhmen qw próbata
sfagêw. 37 &A l l ' \n toútoiw pâsin øpernikômen dià toû
˙gap}santow =mâw. 38 Pépeismai gàr –ti o·te yánatow o·te
zv| o·te ƒggeloi o·te ˙rxaì o·te dunámeiw o·te \nestôta
o·te méllonta 39 o·te %ucvma o·te báyow o·te tiw ktísiw e^téra
dun}setai =mâw xvrísai ˙pò têw ˙gáphw toû yeoû têw \n
xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn.
9 &Al}yeian légv \n xrist!, o[ ceúdomai, summarturoúshw

moi têw suneid}seQw mou \n pneúmati a^gí~, 2 –ti lúph moi
\s t ì n megálh, kaì ˙diáleiptow •dúnh t_ kardíŸ mou.
3
E[xómhn gàr a[tòw \gW ˙náyema eÂnai ˙pò toû xristoû øpèr
tôn ˙delfôn mou, tôn suggenôn mou katà sárka: 4 o®tinéw
e†sin &Israhlîtai, @n = u¥oyesía kaì = dója kaì a¥ diayêkai
kaì = nomoyesía kaì = latreía kaì a¥ \paggelíai, 5 @n o¥
patérew, kaì \j @n ` xristòw tò katà sárka, ` çn \pì pántvn,
yeòw e[loghtòw e†w toùw a†ônaw. &Am}n. 6 O[x o<on dè –ti
8.32 ˙ll' ♦ ˙llà méllonta ♦ \nestôta o·te

8.34 katakrínvn ♦ katakrinôn méllonta o·te dunámeiw
8.34 Xristòw ♦ Xristòw ˆ&Ihsoûw˜ 9.3 E[xómhn gàr a[tòw \gW ˙náyema
8.34 kaí \geryeíw ♦ \geryeíw eÂnai ♦ H[xómhn gàr ˙náyema
8.38 dunámeiw o·te \nestôta o·te eÂnai a[tòw \gW
365
PVU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVU
\kpéptvken ` lógow toû yeoû. O[ gàr pántew o¥ \j &Isra}l,

o˚toi &Isra}l: 7 o[d' –ti e†sìn spérma &Abraám, pántew tékna:
˙ll' &En &Isaàk klhy}setaí soi spérma. 8 Toût' ¡stin, o[ tà
tékna têw sarków, taûta tékna toû yeoû: ˙llà tà tékna têw
\paggelíaw logízetai e†w spérma. 9 &Epaggelíaw gàr ` lógow
o˚tow, Katà tòn kairòn toûton \leúsomai, kaì ¡stai t_ SárrŸ
u¥ów. 10 O[ mónon dé, ˙llà kaì ^Rebékka \j e^nòw koíthn ¡xousa,
&Isaàk toû patròw =môn — 11 m}pv gàr gennhyéntvn, mhdè
prajántvn ti ˙gayòn (h kakón, ®na = kat' \klog|n próyesiw
toû yeoû mén+, o[k \j ¡rgvn, ˙ll' \k toû kaloûntow, 12 \rr}yh
a[t_ –ti Ô meí z v n douleúsei t! \lássoni. 13 KayWw
gégraptai, Tòn &IakWb “gáphsa, tòn dè &Hsaû \míshsa.
14
Tí o{n \roûmen; M| ˙dikía parà t! ye!; M| génoito.
15
Mvs_ T! gàr Mvüs_ légei, &Ele}sv $on ©n \leô, kaì o†kteir}sv
$o n ©n o†kteírv. 16 *A r a o{n o[ toû yél o n t o w, o[dè toû
tréxontow, ˙llà toû \leoûntow yeoû. 17 Légei gàr = graf| t!
FaraW –ti E†w a[tò toûto \j}geirá se, –pvw \ndeíjvmai \n soì
t|n dúnamín mou, kaì –pvw diaggel_ tò ªnomá mou \n pás+ t_
g_. 18 *Ara o{n $on yélei \leeî: $on dè yélei sklhrúnei.
19
&Ereîw o{n moi, Tí ¡ti mémfetai; T! gàr boul}mati a[toû
tíw ˙nyés t h k en ; 20 Menoûnge, „ ƒnyrvpe, sù tíw eÂ `
˙ntapokrinómenow t! ye!; M| \reî tò plásma t! plásanti, Tí
me \poíhsaw o%utvw; 21 (H o[k ¡xei \jousían ` kerameùw toû
phloû, \k toû a[toû furámatow poiêsai $o mèn e†w tim|n
skeûow, $o dè e†w ˙timían; 22 E† dè yélvn ` yeòw \ndeíjasyai t|n
•rg}n, kaì gnvrísai tò dunatòn a[toû, ænegken \n poll_
makroyumíŸ skeúh •rgêw kathrtisména e†w ˙pQleian: 23 kaì
®na gnvrís+ tòn ploûton têw dójhw a[toû \pì skeúh \léouw, $a
prohtoímasen e†w dójan, 24 o¬w kaì \kálesen =mâw o[ mónon \j
&Ioudaívn, ˙llà kaì \j \ynôn; 25 ^Vw kaì \n t! ^Vshè légei,
Kalésv tòn o[ laón mou laón mou: kaì t|n o[k “gaphménhn
“gaphménhn. 26 Kaì ¡stai, \n t! tóp~ o˚ \rr}yh a[toîw, O[
laów mou ømeîw, \keî klhy}sontai u¥oì yeo û zôntow.
9.11 kakón ♦ faûlon 9.16 \leoûntow ♦ \leôntow

9.12 \rr}yh ♦ \rréyh 9.19 o{n moi Tí ♦ moi o{n Tí ô{n˜

9.15 gàr Mvüs_ ♦ Mvüseî gàr 9.20 Menoûnge „ ƒnyrvpe ♦ )V
9.15 o†kteir}sv ♦ o†ktir}sv ƒnyrvpe menoûnge
9.15 o†kteírv ♦ o†ktírv 9.26 \rr}yh ♦ \rréyh
366
PVV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ PVV
27
&Hsafiaw dè krázei øpèr toû &Isra}l, &Eàn ” ` ˙riymòw tôn
u¥ôn &Isra|l qw = ƒmmow têw yalásshw, tò katáleimma
svy}setai: 28 lógon gàr suntelôn kaì suntémnvn \n
dikaiosún+: –ti lógon suntetmhménon poi}sei kúriow \pì têw
gêw. 29 Kaì kayWw proeírhken &Hsafiaw, E† m| kúriow SabaWy
\gkatélipen =mîn spérma, qw Sódoma ©n \gen}yhmen, kaì qw
Gómorra ©n qmoiQyhmen.
30
Tí o{n \roûmen; %Oti ¡ynh tà m| diQkonta dikaiosúnhn,
katélaben dikaiosúnhn, dikaiosúnhn dè t|n \k pístevw:
31
&I s r a | l dé, diQkvn nómon dikaiosúnhw, e†w nómon
dikaiosúnhw o[k ¡fyasen. 32 Dià tí; %Oti o[k \k pístevw, ˙ll'
qw \j ¡rgvn nómou: prosékocan gàr t! líy~ toû
proskómmatow, 33 kayWw gégraptai, &Idoù tíyhmi \n SiWn líyon
proskómmatow kaì pétran skandálou: kaì pâw ` pisteúvn \p'
a[t! o[ kataisxuny}setai.
10
2
&Adelfoí, = mèn e[dokía têw \mêw kardíaw kaì = déhsiw
= pròw tòn yeòn øpèr toû &Isra}l \stin e†w svthrían.
Marturô gàr a[toîw –ti zêlon yeoû ¡xousin, ˙ll' o[ kat'
\pígnvsin. 3 &Agnooûntew gàr t|n toû yeoû dikaiosúnhn, kaì
t|n †dían dikaiosúnhn zhtoûntew stêsai, t_ dikaiosún+ toû
yeo û o[x øpetághsan. 4 Télow gàr nómou xristòw e†w
dikaiosúnhn pantì t! pisteúonti. 5 Mvüsêw gàr gráfei t|n
dikaiosúnhn t|n \k toû nómou, –ti ` poi}saw a[tà ƒnyrvpow
z}setai \n a[toîw. 6 ^H dè \k pístevw dikaiosúnh o%utvw légei,
M| eÊp+w \n t_ kardíŸ sou, Tíw ˙nab}setai e†w tòn o[ranón;
— toût' ¡stin xristòn katagageîn — 7 æ, Tíw katab}setai e†w
t|n ƒbusson; — toût' ¡stin xristòn \k nekrôn ˙nagageîn.
8
&Allà tí légei; &Eggúw sou tò ]êmá \stin, \n t! stómatí sou
kaì \n t_ kardíŸ sou: toût' ¡stin tò ]êma têw pístevw $o
khrússomen: 9 –ti \àn `molog}s+w \n t! stómatí sou kúrion
&Ihsoûn, kaì pisteús+w \n t_ kardíŸ sou –ti ` yeòw a[tòn
ægeiren \k nekrôn, svy}s+: 10 kardíŸ gàr pisteúetai e†w
9.27 katáleimma ♦ øpóleimma 9.33 pâw ♦ —

9.28 \n dikaiosún+ –ti lógon 10.1 = pròw ♦ pròw
suntetmhménon ♦ — 10.1 toû &Isra}l \stin ♦ a[tôn

9.31 dikaiosúnhw o[k ♦ o[k 10.3 dikaiosúnhn zhtoûntew ♦
9.32 nómou prosékocan gàr ♦ ˆdikaiosúnhn˜ zhtoûntew
prosékocan 10.5 toû ♦ ˆtoû˜
367
QMM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMM
dikaiosúnhn, stómati dè `mologeîtai e†w svthrían. 11 Légei

gàr = graf}, Pâw ` pisteúvn \p' a[t! o[ kataisxuny}setai.
12
O[ gár \stin diastol| &Ioudaíou te kaì %Ellhnow: ` gàr
a[tòw kúriow pántvn, ploutôn e†w pántaw toùw
\pikalouménouw a[tón. 13 Pâw gàr $ow ©n \pikaléshtai tò
ªnoma kuríou svy}setai. 14 Pôw o{n \pikalésontai e†w $on o[k
\písteusan; Pôw dè pisteúsousin o˚ o[k ækousan; Pôw dè
˙koúsousin xvrìw khrússontow; 15 Pôw dè khrújousin \àn m|
˙postalôsin; KayWw gégraptai, ^Vw qraîoi o¥ pódew tôn
e[aggelizoménvn e†r}nhn, tôn e[aggelizoménvn tà ˙gayá.
16
&All' o[ pántew øp}kousan t! e[aggelí~. &Hsafiaw gàr
légei, Kúrie, tíw \písteusen t_ ˙ko_ =môn; 17 *Ara = pístiw \j
˙koêw, = dè ˙ko| dià ]}matow yeoû. 18 &Allà légv, m| o[k
ækousan; Menoûnge: E†w pâsan t|n gên \jêlyen ` fyóggow
a[tôn, kaì e†w tà pérata têw o†kouménhw tà ]}mata a[tôn.
19
&Allà légv, m| o[k ¡gnv &Isra}l; Prôtow Mvüsêw légei,
&EgW parazhlQsv ømâw \p' o[k ¡ynei, \pì ¡ynei ˙sunét~
parorgiô ømâw. 20 &Hsafiaw dè ˙potolmÅ kaì légei, Eøréyhn
toîw \mè m| zhtoûsin, \mfan|w \genómhn toîw \mè m|
\pervtôsin. 21 Pròw dè tòn &Isra|l légei, %Olhn t|n =méran
\j ep ét a s a tàw xeî r á w mou pròw laòn ˙peiyoûnta kaì
˙ntilégonta.
11 Légv o{n, m| ˙pQsato ` yeòw tòn laòn a[toû; M|

génoito. Kaì gàr \gW &Israhlíthw e†mí, \k spérmatow
&Abraám, fulêw Benïamín. 2 O[k ˙pQsato ` yeòw tòn laòn
a[toû $on proégnv. (H o[k oÊdate \n &HlíŸ tí légei = graf}; ^Vw
\ntugxánei t! ye! katà toû &Isra}l, légvn, 3 Kúrie, toùw
prof}taw sou ˙pékteinan, kaì tà yusiast}riá sou
katéskacan: k˙gW øpeleífyhn mónow, kaì zhtoûsin t|n cux}n
mou. 4 &Allà tí légei a[t! ` xrhmatismów; Katélipon \maut!
e^ptakisxilíouw ƒndraw, o®tinew o[k ¡kamcan gónu t_ Báal.
5
O%utvw o{n kaì \n t! nûn kair! leîmma kat' \klog|n xáritow
10.14 \pikalésontai ♦ \pikalésvntai 10.17 yeoû ♦ xristoû

10.14 pisteúsousin ♦ pisteúsvsin 10.19 o[k ¡gnv &Isra}l ♦ &Isra|l o[k
10.14 ˙koúsousin ♦ ˙koúsvsin ¡gnv

10.15 khrújousin ♦ khrújvsin 10.19 \pì ♦ \p'
10.15 tôn e[aggelizoménvn e†r}nhn ♦ 10.20 Eøréyhn ♦ Eøréyhn ˆ\n˜
— 11.2 légvn ♦ —
10.15 tà ♦ ˆtà˜ 11.3 kaì tà ♦ tà
368
QMN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMN
gégonen. 6 E† dè xáriti, o[kéti \j ¡rgvn: \peì = xáriw o[kéti

gínetai xáriw. E† dè \j ¡rgvn, o[kéti \stìn xáriw: \peì tò ¡rgon
o[kéti \stìn ¡rgon. 7 Tí o{n; $O \pizhteî &Isra}l, toûto o[k
\pétuxen, = dè \klog| \pétuxen, o¥ dè loipoì \pvrQyhsan:
8
kayWw gégraptai, *Edvken a[toîw ` yeòw pneûma katanújevw,
•fyalmoùw toû m| blépein, kaì „ta toû m| ˙koúein, £vw têw
s}meron =méraw. 9 Kaì Dauìd légei, Genhy}tv = trápeza
a[tôn e†w pagída kaì e†w y}ran, kaì e†w skándalon, kaì e†w
˙ntapódoma a[toîw: 10 skotisy}tvsan o¥ •fyalmoì a[tôn toû
m| blépein, kaì tòn nôton a[tôn dià pantòw súgkamcon.
11
Légv o{n, m| ¡ptaisan ®na pésvsin; M| génoito: ˙llà t!
a[tôn paraptQmati = svthría toîw ¡yn es i n , e† w tò
parazhlôsai a[toúw. 12 E† dè tò paráptvma a[tôn ploûtow
kósmou, kaì tò %htthma a[tôn ploûtow \ynôn, pós~ mâllon tò
pl}rvma a[tôn;
13
Ûmîn gàr légv toîw ¡ynesin. &Ef' –son mèn e†mi \gW \ynôn
˙póstolow, t|n diakonían mou dojázv: 14 eÊ pvw parazhlQsv
mou t|n sárka, kaì sQsv tinàw \j a[tôn. 15 E† gàr = ˙pobol|
a[tôn katallag| kósmou, tíw = próslhciw, e† m| zv| \k
nekrôn; 16 E† dè = ˙parx| a^gía, kaì tò fúrama: kaì e† = ]íza
a^gía, kaì o¥ kládoi. 17 E† dé tinew tôn kládvn \jeklásyhsan,
sù dè ˙griélaiow çn \nekentrísyhw \n a[toîw, kaì sugkoinvnòw
têw ]ízhw kaì têw pióthtow têw \laíaw \génou, 18 m| katakauxô
tôn kládvn: e† dè katakauxâsai, o[ sù t|n ]ízan bastázeiw,
˙ll' = ]íza sé. 19 &Ereîw o{n, &Ejeklásyhsan kládoi, ®na \gW
\gkentrisyô. 20 Kalôw: t_ ˙pistíŸ \jeklásyhsan, sù dè t_
pístei £sthkaw. M| øchlofrónei, ˙llà foboû: 21 e† gàr ` yeòw
tôn katà fúsin kládvn o[k \feísato, m}pvw o[dé sou
feísetai. 22 *Ide o{n xrhstóthta kaì ˙potomían yeoû: \pì mèn
toùw pesóntaw, ˙potomían: \pì dé se, xrhstóthta, \àn
\pimeín+w t_ xrhstóthti: \peì kaì sù \kkop}s+. 23 Kaì \keînoi
dé, \àn m| \pimeínvsin t_ ˙pistíŸ, \gkentrisy}sontai:
11.6 E† dè \j ¡rgvn o[kéti \stìn xáriw 11.20 øchlofrónei ♦ øchlà frónei

\peì tò ¡rgon o[kéti \stìn ¡rgon ♦ 11.21 m}pvw ♦ ˆm} pvw˜
— 11.22 ˙potomían \pì ♦ ˙potomía \pì
11.13 gàr ♦ dè 11.22 xrhstóthta \àn \pimeín+w ♦

11.13 mèn ♦ mèn o{n xrhstóthw yeoû \àn \pimén+w
11.15 próslhciw ♦ próslhmciw 11.23 Kaì \keînoi ♦ K˙keînoi
11.17 kaì têw ♦ têw 11.23 \pimeínvsin ♦ \piménvsin
11.18 ˙ll' ♦ ˙llà
369
QMO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMO
dunatòw gár ` yeòw \stin pálin \gkentrísai a[toúw. 24 E† gàr

sù \k têw katà fúsin \jekóphw ˙grielaíou, kaì parà fúsin
\nekentrísyhw e†w kalliélaion, pós~ mâllon o˚toi, o¥ katà
fúsin, \gkentrisy}sontai t_ †díŸ \laíŸ;
25
O[ gàr yélv ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, tò must}rion toûto,
®na m| ‘te par' eâutoîw frónimoi, –ti pQrvsiw ˙pò mérouw t!
&Isra|l gégonen, ƒxri o˚ tò pl}rvma tôn \ynôn e†sély+:
26
kaì o%utvw pâw &Isra|l svy}setai: kayWw gégraptai, %Hjei
\k SiWn ` ]uómenow, kaì ˙postrécei ˙sebeíaw ˙pò &IakQb:
27
kaì a%uth a[toîw = par' \moû diay}kh, –tan ˙félvmai tàw
a^martíaw a[tôn. 28 Katà mèn tò e[aggélion, \xyroì di' ømâw:
katà dè t|n \klog}n, ˙gaphtoì dià toùw patéraw.
29
&Ametamélhta gàr tà xarísmata kaì = klêsiw toû yeoû.
30
%V s p er gàr kaì ømeîw potè “peiy}sate t! ye! , nûn dè
“le}yhte t_ toútvn ˙peiyeí Ÿ : 31 o%u tvw kaì o˚toi nûn
“peíyhsan, t! ømetér~ \léei ®na kaì a[toì \lehyôsin:
32
sunékleisen gàr ` yeòw toùw pántaw e†w ˙peíyeian, ®na toùw
pántaw \le}s+.
33
)V báyow ploútou kaì sofíaw kaì gnQsevw yeoû. ^Vw
˙nejereúnhta tà krímata a[toû, kaì ˙nejixníastoi a¥ `doì
a[toû. 34 Tíw gàr ¡gnv noûn kuríou; (H tíw súmboulow a[toû
\géneto; 35 (H tíw proédvken a[t!, kaì ˙ntapodoy}setai
a[t!; 36 %O ti \j a[toû kaì di' a[toû kaì e†w a[tòn tà pánta:
a[t! = dója e†w toùw a†ônaw. &Am}n.
12 Parakalô o{n ømâw, ˙delfoí, dià tôn o†ktirmôn toû

yeoû, parastêsai tà sQmata ømôn yusían zôsan,
a^gían, e[áreston t! ye!, t|n logik|n latreían ømôn. 2 Kaì m|
susxhmatízesye susxhmatízesyai t! a†ôni toút~, ˙llà metamorfoûsyai t_
metamorfoûsye ˙nakainQsei toû noòw ømôn, e†w tò dokimázein ømâw tí tò
yélhma toû yeoû tò ˙gayòn kaì e[áreston kaì téleion.
3
Légv gár, dià têw xáritow têw doyeíshw moi, pantì t! ªnti
\n ømîn, m| øperfroneîn par' $o deî froneîn, ˙llà froneîn e†w
11.23 ` yeòw \stin ♦ \stin ` yeòw 12.2 susxhmatízesyai ♦

11.25 par' ♦ ˆpar'˜ susxhmatízesye

11.26 kaì ˙postrécei ♦ ˙postrécei 12.2 metamorfoûsyai ♦
11.30 kaì ♦ — metamorfoûsye
11.31 \lehyôsin ♦ ˆnûn˜ \lehyôsin 12.2 ømôn ♦ —
11.33 ˙nejereúnhta ♦ ˙nejeraúnhta
370
QMP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMP
tò svfroneîn, e^ kást~ qw ` yeòw \mérisen métron pístevw.

4
Kayáper gàr \n e^nì sQmati mélh pollà ¡xomen, tà dè mélh
pánta o[ t|n a[t|n ¡xei prâjin: 5 o%utvw o¥ polloì ¢n sômá
\smen \n xrist!, ` dè kay' e<w ˙ll}lvn mélh. 6 *Exontew dè
xarísmata katà t|n xárin t|n doyeîsan =mîn diáfora, eÊte
profhteían, katà t|n ˙nalogían têw pístevw: 7 eÊ t e
diakonían, \n t_ diakoníŸ: eÊte ` didáskvn, \n t_ didaskalíŸ:
8
eÊte ` parakalôn, \n t_ parakl}sei: ` metadidoúw, \n
âplóthti: ` proïstámenow, \n spoud_: ` \leôn, \n ¥laróthti.
9
^H ˙gáph ˙nupókritow. &Apostugoûntew tò ponhrón,
kollQmenoi t! ˙gay!. 10 T_ filadelfíŸ e†w ˙ll}louw
filóstorgoi: t_ tim_ ˙ll}louw prohgoúmenoi: 11 t_ spoud_ m|
•knhroí: t! pneúmati zéontew: t! kurí~ douleúontew: 12 t_
\l p í d i xa í r o n t ew: t_ ylícei øpoménontew: t_ proseux_
proskarteroûntew: 13 taîw xreíaiw tôn a^gívn koinvnoûntew:
t|n filojenían diQkontew. 14 E[logeîte toùw diQkontaw ømâw:
e[logeîte, kaì m| katarâsye. 15 Xaírein metà xairóntvn, kaì
klaíein metà klaióntvn. 16 Tò a[tò e†w ˙ll}louw fronoûntew.
M| tà øchlà fronoûntew, ˙llà toîw tapeinoîw
sunapagómenoi. M| gínesye frónimoi par' eâutoîw. 17 Mhdenì
kakòn ˙ntì kakoû ˙podidóntew. Pronooúmenoi kalà \nQpion
pántvn ˙nyrQpvn. 18 E† dunatón, tò \j ømôn, metà pántvn
˙nyrQpvn e†rhneúontew. 19 M| eâutoùw \kdikoûntew,
˙gaphtoí, ˙llà dóte tópon t_ •rg_: gégraptai gár, &Emoì
\kdíkhsiw, \gW ˙ntapodQsv, légei kúriow. 20 &Eàn o{n peinÅ `
\xyrów sou, cQmize a[tón: \àn dicÅ, pótize a[tón: toûto gàr
poiôn, ƒnyrakaw puròw svreúseiw \pì t|n kefal|n a[toû.
21
M| nikô øpò toû kakoû, ˙llà níka \n t! ˙gay! tò kakón.
13 Pâsa cux| \jousíaiw øperexoúsaiw øpotassésyv: o[

gár \stin \jousía e† m| øpò yeoû, a¥ dè o{sai \jousíai
øpò toû yeoû tetagménai e†sín. 2 %Vste ` ˙ntitassómenow t_
\jousíŸ, t_ toû yeoû diatag_ ˙nyésthken: o¥ dè ˙nyesthkótew
eâutoîw kríma l}contai. 3 O¥ gàr ƒrxontew o[k e†sìn fóbow
12.4 mélh pollà ♦ pollà mélh 12.20 &Eàn o{n ♦ &Allà \àn
12.5 ` ♦ tò 13.1 \jousíai øpò toû ♦ øpò
12.14 ømâw ♦ ˆømâw˜ 13.2 l}contai ♦ l}mcontai
12.15 kaì ♦ —
371
QMQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMQ
tôn ˙gayôn ¡rgvn, ˙llà tôn kakôn. Yéleiw dè m| fobeîsyai

t|n \jousían; Tò ˙gayòn poíei, kaì £jeiw ¡painon \j a[têw:
4
yeoû gàr diákonów \stín soi e†w tò ˙gayón. &Eàn dè tò kakòn
poi_w, foboû: o[ gàr e†kê t|n máxairan foreî: yeoû gàr
diákonów \stin, ¡kdikow e†w •rg|n t! tò kakòn prássonti.
5
Diò ˙nágkh øpotássesyai, o[ mónon dià t|n •rg}n, ˙llà kaì
dià t|n suneídhsin. 6 Dià toûto gàr kaì fórouw teleîte:
leitourgoì gàr yeoû e†sin, e†w a[tò toûto proskarteroûntew.
7
&Apódote o{n pâsin tàw •feiláw: t! tòn fóron tòn fóron: t!
tò télow tò télow: t! tòn fóbon tòn fóbon: t! t|n tim|n t|n
tim}n.
8
Mhdenì mhdèn •feílete, e† m| tò ˙gapÅn ˙ll}louw: ` gàr
˙gapôn tòn £t er o n , nómon pepl}rvken. 9 Tò gár, O [
kléceiw, o[ moixeúseiw, o[ foneúseiw, o[ kléceiw, o[k \piyum}seiw, kaì eÊ
ceudomartur}seiw
tiw e^téra \ntol}, \n toút~ t! lóg~ ˙nakefalaioûtai, \n t!,
&Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. 10 ^H ˙gáph t!
plhsíon kakòn o[k \rgázetai: pl}rvma o{n nómou = ˙gáph.
11 % ra =mâw ædh \j %upnou
Kaì toûto, e†dótew tòn kairón, –ti v
\g er yê n a i : nûn gàr \ggúteron =môn = svthría (h –te
\pisteúsamen. 12 ^H nùj proékocen, = dè =méra æggiken:
˙poyQmeya o{n tà ¡rga toû skótouw, kaí \ndusQmeya tà –pla
toû fvtów. 13 ^Vw \n =mérŸ, e[sxhmónvw peripat}svmen, m|
kQmoiw kaì méyaiw, m| koítaiw kaì ˙selgeíaiw, m| ¡ridi kaì
z}l~. 14 &All' \ndúsasye tòn kúrion &Ihsoûn xristón, kaì têw
sarkòw prónoian m| poieîsye, e†w \piyumíaw.
14 Tòn dè ˙syenoûnta t_ pístei proslambánesye, m| e†w

diakríseiw dialogismôn. 2 $O w mèn pisteúei fageîn
pánta, ` dè ˙syen ô n láxana \syíei. 3 Ô \syí v n tòn m|
\syíonta m| \jouyeneítv, kaì ` m| \syívn tòn \syíonta m|
krinétv: ` yeòw gàr a[tòn proselábeto. 4 Sù tíw eÂ ` krínvn
˙llótrion o†kéthn; T! †dí~ kurí~ st}kei (h píptei. Stay}setai
13.3 tôn ˙gayôn ¡rgvn ˙llà tôn 13.9 \n t! ♦ ˆ\n t!˜

kakôn ♦ t! ˙gay! ¡rg~ ˙llà t! 13.11 =mâw ædh ♦ ædh ømâw
kak! 13.12 kaí \ndusQmeya ♦ \ndusQmeya
13.7 o{n ♦ — ˆdè˜

13.8 ˙gapÅn ˙ll}louw ♦ ˙ll}louw 13.14 &All' ♦ ˙llà
˙gapân 14.3 kaì ` ♦ ` dè
13.9 toút~ t! lóg~ ♦ t! lóg~ toút~
372
QMR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMR
dé: dunatòw gár \stin ` yeòw stêsai a[tón. 5 $O w mèn krínei

=méran par' =méran, $ow dè krínei pâsan =méran. %Ekastow \n
t! †dí~ no› plhroforeísyv. 6 Ô fronôn t|n =méran, kurí~
froneî: kaì ` m| fronôn t|n =méran, kurí~ o[ froneî. Kaì `
\syívn kurí~ \syíei, e[xaristeî gàr t! ye!: kaì ` m| \syívn
kurí~ o[k \syíei, kaì e[xaristeî t! ye!. 7 O[deìw gàr =môn
eâut! z_, kaì o[deìw eâut! ˙poyn§skei. 8 &Eán te gàr zômen,
t! kurí~ zômen: \án te ˙poyn§skvmen, t! kurí~
˙poyn§skomen: \án te o{n zômen, \án te ˙poyn§skvmen, toû
kuríou \smén. 9 E†w toûto gàr xristòw kaì ˙péyanen kaì
˙nésth kaì ¡zhsen, ®na kaì nekrôn kaì zQntvn kurieús+.
10
Sù dè tí kríneiw tòn ˙delfón sou; (H kaì sù tí \jouyeneîw tòn
˙delfón sou; Pántew gàr parasthsómeya t! b}mati toû
xristoû. 11 Gégraptai gár, Zô \gQ, légei kúriow: –ti \moì
kámcei pân gónu, kaì pâsa glôssa \jomolog}setai t! ye!.
12
*Ara o{n £kastow =môn perì eâutoû lógon dQsei t! ye!.
13
Mhkéti o{n ˙ll}louw krínvmen: ˙llà toûto krínate
mâllon, tò m| tiyénai próskomma t! ˙delf! (h skándalon.
14
OÂda kaì pépeismai \n kurí~ &Ihsoû, –ti o[dèn koinòn di'
a[toû: e† m| t! logizomén~ ti koinòn eÂnai, \keín~ koinón.
15
E† dè dià brôma ` ˙delfów sou lupeîtai, o[kéti katà
˙gáphn peripateîw. M| t! brQmatí sou \keînon ˙póllue, øpèr
o˚ xristòw ˙péyanen. 16 M| blasfhmeísyv o{n ømôn tò
˙gayón: 17 o[ gár \stin = basileía toû yeoû brôsiw kaì pósiw,
˙llà dikaiosúnh kaì e†r}nh kaì xarà \n pneúmati a^gí~. 18 Ô
gàr \n toútoiw douleúvn t! xrist! e[árestow t! ye!, kaì
dókimow toîw ˙nyrQpoiw. 19 *Ara o{n tà têw e†r}nhw diQkvmen,
kaì tà têw o†kodomêw têw e†w ˙ll}louw. 20 M| £neken brQmatow
katálue tò ¡rgon toû yeoû. Pánta mèn kayará, ˙llà kakòn t!
˙nyrQp~ t! dià proskómmatow \syíonti. 21 Kalòn tò m|
fageîn kréa, mhdè pieîn oÂnon, mhdè \n > ` ˙delfów sou
proskóptei (h skandalízetai (h ˙syeneî. 22 Sù pístin ¡xeiw;
14.4 dunatòw gár \stin ` yeòw ♦ 14.12 o{n ♦ ô{n˜

dunateî gàr ` kúriow 14.12 t! ye! ♦ ˆt! ye!˜
14.5 mèn ♦ mèn ˆgàr˜ 14.14 a[toû ♦ eâutoû
14.6 kaì ` m| fronôn t|n =méran 14.15 dè ♦ gàr

kurí~ o[ froneî ♦ — 14.18 toútoiw ♦ toút~
14.9 kaì ˙péyanen kaì ˙nésth ♦ 14.21 (h skandalízetai (h ˙syeneî ♦ —
˙péyanen 14.22 ¡xeiw ♦ ˆ÷n˜ ¡xeiw
14.10 xristoû ♦ yeoû
373
QMS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMS
katà seautòn ¡xe \nQpion toû yeoû. Makáriow ` m| krínvn

e^ autòn \n > dokimázei. 23 Ô dè diakrinómenow, \àn fág+,
katakékritai, –ti o[k \k pístevw: pân dè $o o[k \k pístevw,
a^martía \stín.
24
T! dè dunamén~ ømâw sthríjai katà tò e[aggélión mou
kaì tò k}rugma &Ihsoû xristoû, katà ˙pokálucin musthríou
xrónoiw a†vníoiw sesighménou, 25 fanervyéntow dè nûn, diá te
grafôn profhtikôn, kat' \pitag|n toû a†vníou yeoû, e†w
øpako|n pístevw e†w pánta tà ¡ynh gnvrisyéntow, 26 món~
sof! ye!, dià &Ihsoû xristoû, > = dója e†w toùw a†ônaw. &Am}n.
15
2
&O feílomen dè =meîw o¥ dunatoì tà ˙syen}mata tôn
˙dunátvn bastázein, kaì m| eâutoîw ˙réskein.
%Ekastow =môn t! plhsíon ˙reskétv e†w tò ˙gayòn pròw
o†kodom}n. 3 Kaì gàr ` xristòw o[x e^ aut! æresen, ˙llá,
kayWw gégraptai, O¥ •neidismoì tôn •neidizóntvn se \pépeson
\p' \mé. 4 %O sa gàr proegráfh, e†w t|n =metéran didaskalían
proegráfh, ®na dià têw øpomonêw kaì dià têw parakl}sevw
tôn grafôn t|n \lpída ¡xvmen. 5 Ô dè yeòw têw øpomonêw kaì
têw parakl}sevw dœh ømîn tò a[tò froneîn \n ˙ll}loiw katà
xristòn &Ihsoûn: 6 ®na `moyumadòn \n e^nì stómati dojázhte
tòn yeòn kaì patéra toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 7 Diò
proslambánesye ˙ll}louw, kayWw kaì ` xristòw proselábeto
=mâw ømâw, e†w dójan yeoû. 8 Légv dé, xristòn &Ihsoûn diákonon
gegenêsyai peritomêw øpèr ˙lhyeíaw yeoû, e†w tò bebaiôsai
tàw \paggelíaw tôn patérvn: 9 tà dè ¡ynh øpèr \léouw dojásai
tòn yeón, kayWw gégraptai, Dià toûto \jomolog}somaí soi \n
¡yn es i n , kaì t! •nómatí sou calô. 10 Kaì pálin légei,
E[frányhte, ¡ynh, metà toû laoû a[toû. 11 Kaì pálin, A†neîte
tòn kúrion pánta tà ¡ynh, kaì \painésate a[tòn pántew o¥
laoí. 12 Kaì pálin &Hsafiaw légei, *Estai = ]íza toû &Iessaí,
kaì ` ˙nistámenow ƒrxein \ynôn: \p' a[t! ¡ynh \lpioûsin.
13
Ô dè yeòw têw \lpídow plhrQsai ømâw páshw xarâw kaì
14.24 — 15.7 yeoû ♦ toû yeoû

14.25 — 15.8 dé xristòn &Ihsoûn ♦ gàr xristòn
14.26 — 15.11 tòn kúrion pánta tà ¡ynh ♦

15.3 \pépeson ♦ \pépesan pánta tà ¡ynh tòn kúrion
15.4 proegráfh ®na ♦ \gráfh ®na 15.11 \painésate ♦ \painesátvsan
374
QMT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMT
e†r}nhw \n t! pisteúein, e†w tò perisseúein ømâw \n t_ \lpídi,

\n dunámei pneúmatow a^gíou.
14
Pépeismai dé, ˙delfoí mou, kaì a[tòw \gW perì ømôn, –ti
kaì a[toì mestoí \ste ˙gayvsúnhw, peplhrvménoi páshw
gnQsevw, dunámenoi kaì ƒllouw nouyeteîn. 15 Tolmhróteron
dè ¡graca ømîn, ˙delfoí, ˙pò mérouw, qw \panamimn}skvn
ømâw, dià t|n xárin t|n doyeîsán moi øpò toû yeoû, 16 e†w tò
eÂnaí me leitourgòn &Ihsoû xristoû e†w tà ¡ynh, ¥erourgoûnta
tò e[aggélion toû yeoû, ®na génhtai = prosforà tôn \ynôn
e[prósdektow, =giasménh \n pneúmati a^ gí~. 17 *Exv o{n
kaúxhsin \n xrist! &Ihsoû tà pròw tòn yeó n . 18 O [ gàr
tolm}sv laleîn ti @n o[ kateirgásato xristòw di' \moû, e†w
øpako|n \ynôn, lóg~ kaì ¡rg~, 19 \n dunámei shmeívn kaì
terátvn, \n dunámei pneúmatow yeo û : v % ste me ˙pò
Îerousal|m kaì kúkl~ méxri toû &Illurikoû peplhrvkénai tò
e[ a g g él i o n toû xristoû: 20 o%u tvw dè filotimoúmenon
&
e[aggelízesyai, o[x –pou vnomásyh xristów, ®na m| \p'
˙llótrion yemélion o†kodomô: 21 ˙llá, kayWw gégraptai, O<w
o[k ˙nhggélh perì a[toû, ªcontai: kaì o$i o[k ˙khkóasin
sun}sousin.
22
Diò kaì \nekoptómhn tà pollà toû \lyeîn pròw ømâw:
23
nunì dè mhkéti tópon ¡xv n \n toîw klímasin toútoiw,
\pipoyían dè ¡xvn toû \lyeîn pròw ømâw ˙pò pollôn \tôn,
24
qw \àn poreúvmai e†w t|n Spanían, \leúsomai pròw ømâw:
\lpízv gàr diaporeuómenow yeásasyai ømâw, kaì øf' ømôn
propemfyênai \keî, \àn ømôn prôton ˙pò mérouw \mplhsyô.
25
Nunì dè poreúomai e†w Îerousal}m, diakonôn toîw a^gíoiw.
26
E[dókhsan gàr Makedonía kaì &Axafia koinvnían tinà
poi}sasyai e†w toùw ptvxoùw tôn a^gívn tôn \n Îerousal}m.
27
E[dókhsan gár, kaì •feilétai a[tôn e†sin. E† gàr toîw
pneumatikoîw a[tôn \koinQnhsan tà ¡ynh, •feílousin kaì \n
toîw sarkikoîw leitourgêsai a[toîw. 28 Toûto o{n \pitelésaw,
kaì sfragisámenow a[toîw tòn karpòn toûton, ˙peleúsomai
15.14 gnQsevw ♦ ˆtêw˜ gnQsevw 15.18 laleîn ti ♦ ti laleîn

15.14 ƒllouw ♦ ˙ll}louw 15.19 yeoû ♦ ˆyeoû˜

15.15 ˙delfoí ♦ — 15.24 \àn poreúvmai ♦ ©n poreúvmai
15.16 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 15.24 \leúsomai pròw ømâw ♦ —
15.17 kaúxhsin ♦ ˆt|n˜ kaúxhsin 15.27 a[tôn e†sin ♦ e†sìn a[tôn
375
QMU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMU
di' ømôn e†w t|n Spanían. 29 OÂda dè –ti \rxómenow pròw ømâw
\n plhrQmati e[logíaw toû e[aggelíou toû xristoû
\leúsomai.
30
Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, dià toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, kaì dià têw ˙gáphw toû pneúmatow, sunagvnísasyaí
moi \n taîw proseuxaîw øpèr \moû pròw tòn yeón: 31 ®na ]usyô
˙pò tôn ˙peiyoúntvn \n t_ &IoudaíŸ, kaì ®na = diakonía mou =
e†w Îerousal|m e[prósdektow génhtai toîw a^gíoiw: 32 ®na \n
xa r Å ¡l yv pròw ømâw dià yel } m a t o w yeo û , kaì
sunanapaúsvmai ømîn. 33 Ô dè yeòw têw e†r}nhw metà pántvn
ømôn. &Am}n.
16 Sunísthmi dè ømîn Foíbhn t|n ˙delf|n =môn, o{san

diákonon têw \kklhsíaw têw \n Kegxreaîw: 2 ®na a[t|n
prosdéjhsye \n kurí~ ˙jívw tôn a^gívn, kaì parastête a[t_
\n > ©n ømôn xr§z+ prágmati: kaì gàr a[t| prostátiw pollôn
\gen}yh, kaì a[toû \moû.
3
Prískillan &Aspásasye Prískan kaì &Akúlan toùw sunergoúw mou
\n xrist! &Ihsoû, 4 o®tinew øpèr têw cuxêw mou tòn e^ autôn
tráxhlon øpéyhkan, o<w o[k \gW mónow e[xaristô, ˙llà kaì
pâsai a¥ \kklhsíai tôn \ynôn: 5 kaì t|n kat' oÂkon a[tôn
\kklhsían. &Aspásasye &Epaíneton tòn ˙gaphtón mou, –w
\stin ˙parx| têw &Axafiaw e†w xristón. 6 &Aspásasye Mariám,
%htiw pollà \kopíasen e†w =mâw. 7 &Aspásasye &Andrónikon kaì
&Iounían toùw suggeneîw mou kaì sunaixmalQtouw mou, o®tinéw
e†sin \píshmoi \n toîw ˙postóloiw, o$i kaì prò \moû gegónasin
\n xrist!. 8 &Aspásasye &Amplían tòn ˙gaphtón mou \n kurí~.
9
&Aspásasye O[rbanòn tòn sunergòn =môn \n xrist!, kaì
Stáxun tòn ˙gaphtón mou. 10 &A s p á s a s y e &A p e l l ê n tòn
dókimon \n xrist!. &Aspásasye toùw \k tôn &Aristoboúlou.
11
&Aspásasye ^Hr~dívna tòn suggenê mou. &Aspásasye toùw
\k tôn Narkíssou, toùw ªntaw \n kurí~. 12 &A s p á s a s y e
15.28 t|n ♦ — 16.1 diákonon ♦ ˆkaì˜ diákonon

15.29 toû e[aggelíou toû ♦ — 16.2 a[toû \moû ♦ \moû a[toû
15.30 ˙delfoí ♦ ˆ˙delfoí˜ 16.5 &Axafiaw ♦ &Asíaw
15.31 ®na = ♦ = 16.6 Mariám ♦ Marían
15.31 génhtai toîw a^gíoiw ♦ toîw a^gíoiw 16.6 =mâw ♦ ømâw

génhtai 16.7 gegónasin ♦ gégonan
15.32 ¡lyv ♦ \lyWn 16.8 &Amplían ♦ &Ampliâton
15.32 kaì ♦ —
376
QMV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QMV
Trúfainan kaì Trufôsan tàw kopiQsaw \n kurí~.

&Aspásasye Persída t|n ˙gapht}n, %htiw pollà \kopíasen \n
kurí~. 13 &Aspásasye ^Roûfon tòn \klektòn \n kurí~, kaì t|n
mhtéra a[toû kaì \moû. 14 &Aspásasye &Asúgkriton, Flégonta,
Êrmân, Patróban, Êrmên, kaì toùw sùn a[toîw ˙delfoúw.
15
&A s p á s a s y e Filólogon kaì &Ioulían, Nhréa kaì t|n
˙delf|n a[toû, kaì &Olumpân, kaì toùw sùn a[toîw pántaw
a^ gíouw. 16 &A s p á s a s y e ˙ll}louw \n fil}mati a^ gí~.
&Aspázontai ømâw a¥ \kklhsíai toû xristoû.
17
Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, skopeîn toùw tàw
dixostasíaw kaì tà skándala, parà t|n didax|n ÷n ømeîw
\máyete, poioûntaw: kaì \kklínate ˙p' a[tôn. 18 O¥ gàr
toioûtoi t! kurí~ =môn &Ihsoû xrist! o[ douleúousin, ˙llà
t_ e^ autôn koilíŸ: kaì dià têw xrhstologíaw kaì e[logíaw
\japatôsin tàw kardíaw tôn ˙kákvn. 19 ^H gàr ømôn øpako|
e†w pántaw ˙fíketo. Xaírv o{n tò \f' ømîn: yélv dè ømâw
sofoùw mèn eÂnai e†w tò ˙gayón, ˙keraíouw dè e†w tò kakón.
20
Ô dè yeòw têw e†r}nhw suntrícei tòn Satanân øpò toùw
pódaw ømôn \n táxei.
^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû mey' ømôn.
21
&Aspázontai ømâw Timóyeow ` sunergów mou, kaì Loúkiow
kaì &Iásvn kaì Svsípatrow o¥ suggeneîw mou. 22 &Aspázomai
ømâw \gW Tértiow, ` grácaw t|n \pistol}n, \n kurí~.
23
&Aspázetai ømâw Gáïow ` jénow mou kaì têw \kklhsíaw –lhw.
&Aspázetai ømâw *Erastow ` o†konómow têw pólevw, kaì
Koúartow ` ˙delfów. 24 ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû metà pántvn ømôn. &Am}n.
16.14 Êrmân Patróban Êrmên ♦ 16.19 mèn ♦ —

Êrmên Patrobân Êrmân 16.20 xristoû ♦ —
16.16 toû ♦ pâsai toû 16.21 &Aspázontai ♦ &Aspázetai
16.17 \kklínate ♦ \kklínete 16.23 têw \kklhsíaw –lhw ♦ –lhw têw
16.18 &Ihsoû ♦ — \kklhsíaw

16.19 Xaírv o{n tò \f' ømîn yélv ♦ \f' 16.23 ˙delfów ♦ ˙delfów + 14.24-26
ømîn o{n xaírv yélv 16.24 —
377
QNM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNM
PROS KORINYIOUS A
P aûlow klhtòw ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow

yeoû, kaì Svsyénhw ` ˙delfów, 2 t_ \kklhsíŸ toû yeoû
t_ o·s+ \n Koríny~, =giasménoiw \n xrist! &Ihsoû, klhtoîw
a^gíoiw, sùn pâsin toîw \pikalouménoiw tò ªnoma toû kuríou
=môn &Ihsoû xristoû \n pantì tóp~, a[tôn te kaì =môn:
3
xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou
&Ihsoû xristoû.
4
E[xaristô t! ye! mou pántote perì ømôn, \pì t_ xáriti
toû yeoû t_ doyeís+ ømîn \n xrist! &Ihsoû: 5 –ti \n pantì
\p l o u t í s y h t e \n a[t!, \n pantì lóg~ kaì pás+ gnQsei,
6
kayWw tò martúrion toû xristoû \bebaiQyh \n ømîn: 7 v % ste
ømâw m| østereîsyai \n mhdenì xarísmati, ˙pekdexoménouw
t|n ˙pokálucin toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 8 $ow kaì
bebaiQsei ømâw £vw télouw, ˙negkl}touw \n t_ =mérŸ toû
kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 9 Pistòw ` yeów, di' o˚ \kl}yhte
e†w koinvnían toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn.
10
Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, dià toû •nómatow toû
kuríou =môn &Ihsoû xristoû, ®na tò a[tò léghte pántew, kaì m|
” \n ømîn sxísmata, ‘te dè kathrtisménoi \n t! a[t! no› kaì
\n t_ a[t_ gnQm+. 11 &EdhlQyh gár moi perì ømôn, ˙delfoí
mou, øpò tôn Xlóhw, –ti ¡ridew \n ømîn e†sin. 12 Légv dè toûto,
–ti £kastow ømôn légei, &EgW mén e†mi Paúlou, &EgW dè
&ApollQ, &EgW dè Khfâ, &EgW dè xristoû. 13 Meméristai `
xristów; M| Paûlow \staurQyh øpèr ømôn, (h e†w tò ªnoma
Paúlou \baptísyhte; 14 E[xaristô t! ye! –ti o[déna ømôn
\báptisa, e† m| Kríspon kaì Gáïon: 15 ®na m} tiw eÊp+ –ti e†w tò
\mòn ªnoma \báptisa. 16 &Ebáptisa dè kaì tòn Stefanâ oÂkon:
loipòn o[k oÂda eÊ tina ƒllon \báptisa. 17 O[ gàr ˙pésteilén
me xristòw baptízein, ˙ll' e[aggelízesyai: o[k \n sofíŸ
lógou, ®na m| kenvy_ ` stauròw toû xristoû.
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.14 t! ye! ♦ ˆt! ye!˜

1.2 te ♦ — 1.15 \báptisa ♦ \baptísyhte
1.8 xristoû ♦ ˆxristoû˜ 1.17 ˙ll' ♦ ˙llà
378
QNN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNN
PRO S KO RINYIO US A 1.18 - 2.4
18
Ô lógow gàr ` toû stauroû toîw mèn ˙polluménoiw mvría
\s t í n , toîw dè s~zoménoiw =mîn dúnamiw yeo û \s t i n .
19
Gégraptai gár, &Apolô t|n sofían tôn sofôn, kaì t|n
súnesin tôn sunetôn ˙yet } s v . 20 Poû sofów; Poû
grammateúw; Poû suzhtht|w toû a†ônow toútou; O [xì
\mWranen ` yeòw t|n sofían toû kósmou toútou; 21 &Epeid| gàr
\n t_ sofíŸ toû yeoû o[k ¡gnv ` kósmow dià têw sofíaw tòn
yeón, e[dókhsen ` yeòw dià têw mvríaw toû khrúgmatow sôsai
toùw pisteúontaw. 22 &Epeid| kaì &Ioudaîoi shmeîon a†toûsin,
kaì %Ellhnew sofían zhtoûsin: 23 =meîw dè khrússomen
xristòn \staurvménon, &Ioudaíoiw mèn skándalon, %Ellhsin
dè mvrían: 24 a[toîw dè toîw klhtoîw, &Ioudaíoiw te kaì
%Ellhsin, xristòn yeoû dúnamin kaì yeoû sofían. 25 %O ti tò
mvròn toû yeo û sofQteron tôn ˙nyrQpvn \stín, kaì tò
˙syenèw toû yeoû †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn \stín.
26
Blépete gàr t|n klêsin ømôn, ˙delfoí, –ti o[ polloì
sofoì katà sárka, o[ polloì dunatoí, o[ polloì e[geneîw:
27
˙llà tà mvrà toû kósmou \jeléjato ` yeów, ®na toùw sofoùw
kataisxún+: kaì tà ˙syenê toû kósmou \jeléjato ` yeów, ®na
kataisxún+ tà †sxurá: 28 kaì tà ˙genê toû kósmou kaì tà
\jouyenhména \jeléjato ` yeów, kaì tà m| ªnta, ®na tà ªnta
katarg}s+: 29 –pvw m| kaux}shtai pâsa sàrj \nQpion toû
yeoû. 30 &Ej a[toû dè ømeîw \ste \n xrist! &Ihsoû, $ow \gen}yh
=mîn sofía ˙pò yeo û , dikaiosúnh te kaì a^ giasmów, kaì
˙polútrvsiw: 31 ®na, kayWw gégraptai, Ô kauxQmenow, \n
kurí~ kauxásyv.
2
2
K˙gW \lyWn pròw ømâw, ˙delfoí, ‘lyon o[ kay' øperox|n
lógou (h sofíaw kataggéllvn ømîn tò martúrion toû yeoû.
O[ gàr ¡krina toû e†dénai ti \n ømîn, e† m| &Ihsoûn xristón,
kaì toûton \staurvménon. 3 Kaì \gW \n ˙syeneíŸ kaì \n fób~
kaì \n tróm~ poll! \genómhn pròw ømâw. 4 Kaì ` lógow mou kaì
tò k}rugmá mou o[k \n peiyoîw ˙nyrvpínhw sofíaw lógoiw, ˙ll'
1.20 kósmou toútou ♦ kósmou 1.28 kaì tà m| ♦ tà m|

1.22 shmeîon ♦ shmeîa 1.30 =mîn sofía ♦ sofía =mîn
1.23 %Ellhsin ♦ ¡ynesin 2.1 martúrion ♦ must}rion

1.25 †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn \stín 2.2 toû e†dénai ti ♦ ti e†dénai
♦ †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn 2.3 Kaì \gW ♦ k˙gW
1.27 toùw sofoùw kataisxún+ ♦ 2.4 peiyoîw ˙nyrvpínhw sofíaw
kataisxún+ toùw sofoúw lógoiw ♦ peiyoîˆw˜ sofíaw ˆlógoiw˜
379
QNO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNO
2.5 - 3.4 PRO S KO RINYIO US A
\n ˙podeíjei pneúmatow kaì dunámevw: 5 ®na = pístiw ømôn m|

” \n sofíŸ ˙nyrQpvn, ˙ll' \n dunámei yeoû.
6
Sofían dè laloûmen \n toîw teleíoiw: sofían dè o[ toû
a†ônow toútou, o[dè tôn ˙rxóntvn toû a†ônow toútou, tôn
katargouménvn: 7 ˙llà laloûmen sofían yeoû \n musthrí~,
t|n ˙pokekrumménhn, ÷n proQrisen ` yeòw prò tôn a†Qnvn e†w
dójan =môn: 8 ÷n o[deìw tôn ˙rxóntvn toû a†ônow toútou
¡g n v k en : e† gàr ¡gnvsan, o[k ©n tòn kúrion têw dójhw
\staúrvsan: 9 ˙llà kayWw gégraptai, $A •fyalmòw o[k eÂden,
kaì o{w o[k ækousen, kaì \pì kardían ˙nyrQpou o[k ˙nébh, $a
=toímasen ` yeòw toîw ˙gapôsin a[tón. 10 ^Hmîn dè ` yeòw
˙pekálucen dià toû pneúmatow a[toû: tò gàr pneûma pánta
\reunÅ, kaì tà báyh toû yeoû. 11 Tíw gàr oÂden ˙nyrQpvn tà
toû ˙nyrQpou, e† m| tò pneûma toû ˙nyrQpou tò \n a[t!;
O%utvw kaì tà toû yeoû o[deìw oÂden, e† m| tò pneûma toû yeoû.
12
^Hmeîw dè o[ tò pneûma toû kósmou \lábomen, ˙llà tò
pneûma tò \k toû yeo û , ®na e†dômen tà øpò toû yeo û
xa r i s y é n t a =mîn. 13 $A kaì laloûmen, o[k \n didaktoîw
˙nyrvpínhw sofíaw lógoiw, ˙ll' \n didaktoîw pneúmatow
a^gíou, pneumatikoîw pneumatikà sugkrínontew. 14 Cuxikòw dè
ƒnyrvpow o[ déxetai tà toû pneúmatow toû yeoû: mvría gàr
a[t! \stin, kaì o[ dúnatai gnônai, –ti pneumatikôw
˙nakrínetai. 15 Ô dè pneumatikòw ˙nakrínei mèn pánta, a[tòw
dè øp' o[denòw ˙nakrínetai. 16 Tíw gàr ¡gnv noûn kuríou, $ow
sumbibásei a[tón; ^Hmeîw dè noûn xristoû ¡xomen.
3
2
Kaì \gQ, ˙d el f oí, o[k “dun}yhn ømîn lal ês ai qw
pneumatikoîw, ˙ll' qw sarkikoîw, qw nhpíoiw \n xrist!.
Gála ømâw \pótisa, kaì o[ brôma: o·pv gàr \dúnasye, ˙ll'
o{te ¡ti nûn dúnasye: 3 ¡ti gàr sarkikoí \ste: –pou gàr \n
ømîn zêlow kaì ¡riw kaì dixostasíai, o[xì sarkikoí \ste, kaì
katà ƒnyrvpon peripateîte; 4 %O tan gàr lég+ tiw, &EgW mén
e†mi Paúlou, £terow dé, &EgW &ApollQ, o[xì sarkikoí \ste;
2.7 sofían yeoû ♦ yeoû sofían 3.1 Kaì \gQ ♦ K˙gQ

2.10 ` yeòw ˙pekálucen ♦ 3.1 ømîn lalêsai ♦ lalêsai ømîn
˙pekálucen ` yeòw 3.1 sarkikoîw ♦ sarkínoiw

2.10 a[toû ♦ — 3.2 kaì ♦ —
2.10 \reunÅ ♦ \raunÅ 3.2 o{te ♦ o[dè
2.11 oÂden e† ♦ ¡gnvken e† 3.3 kaì dixostasíai ♦ —
2.13 a^gíou ♦ — 3.4 o[xì sarkikoí ♦ o[k ƒnyrvpoí
2.15 mèn ♦ ˆtà˜
380
QNP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNP
5
Tíw o{n \stin Paûlow, tíw dè &ApollQw, ˙ll' (h diákonoi di' @n
\pisteúsate, kaì e^kást~ qw ` kúriow ¡dvken; 6 &EgW \fúteusa,
&ApollWw \pótisen, ˙ll' ` yeòw h·janen. 7 %Vste o·te `
futeúvn \stín ti, o·te ` potízvn, ˙ll' ` a[jánvn yeów. 8 Ô
futeúvn dè kaì ` potízvn £n e†sin: £kastow dè tòn Êdion misyòn
l}cetai katà tòn Êdion kópon. 9 yeoû gár \smen sunergoí: yeoû
geQrgion, yeoû o†kodom} \ste.
10
Katà t|n xárin toû yeoû t|n doyeîsán moi, qw sofòw
˙rxitéktvn yemélion téyeika, ƒllow dè \poikodomeî. %Ekastow
dè blepétv pôw \poikodomeî. 11 Yemélion gàr ƒllon o[deìw
dúnatai yeînai parà tòn keímenon, –w \stin &Ihsoûw xristów.
12
E† dé tiw \poikodomeî \pì tòn yemélion toûton xrusón,
ƒrguron, líyouw timíouw, júla, xórton, kalámhn, 13 e^kástou
tò ¡rgon faneròn gen}setai: = gàr =méra dhlQsei, –ti \n purì
˙pokalúptetai: kaì e^ kástou tò ¡rgon `poîón \stin tò pûr
dokimásei. 14 EÊ tinow tò ¡rgon ménei $o \poikodómhsen, misyòn
l}cetai. 15 EÊ tinow tò ¡rgon kataka}setai, zhmivy}setai:
a[tòw dè svy}setai, o%utvw dè qw dià purów.
16
O[k oÊdate –ti naòw yeoû \ste, kaì tò pneûma toû yeoû
o†keî \n ømîn; 17 EÊ tiw tòn naòn toû yeoû fyeírei, fyereî toûton
` yeów: ` gàr naòw toû yeoû ßgiów \stin, o®tinéw \ste ømeîw.
18
Mhdeìw eâutòn \japatátv: eÊ tiw dokeî sofòw eÂnai \n
ømîn \n t! a†ôni toút~, mvròw genésyv, ®na génhtai sofów.
19
^H gàr sofía toû kósmou toútou mvría parà t! ye! \stin.
Gégraptai gár, Ô drassómenow toùw sofoùw \n t_ panourgíŸ
a[tôn. 20 Kaì pálin, Kúriow ginQskei toùw dialogismoùw tôn
sofôn, –ti e† s ì n mátaioi. 21 %V s t e mhdeìw kauxásyv \n
˙nyrQpoiw: pánta gàr ømôn \stin, 22 eÊ t e Paûlow, eÊte
&ApollQw, eÊte Khfâw, eÊte kósmow, eÊte zv}, eÊte yánatow, eÊte
\nestôta, eÊte méllonta: pánta ømôn \stin, 23 ømeîw dè
xristoû, xristòw dè yeoû.
3.5 Tíw o{n \stin Paûlow, tíw dè 3.10 téyeika ♦ ¡yhka

&ApollQw, ˙ll' (h ♦ tí o{n \stin 3.12 toûton ♦ —
&Apollôw tí dé \stin Paûlow 3.13 dokimásei ♦ â[tò˜ dokimásei

3.6 ˙ll' ♦ ˙llà 3.14 l}cetai ♦ l}mcetai
3.8 l}cetai ♦ l}mcetai 3.22 \stin ♦ —
381
QNQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNQ
4 O%utvw =mâw logizésyv ƒnyrvpow, qw øphrétaw xristoû

kaì o†konómouw musthrívn yeoû. 2 $O dè loipón, zhteîtai
\n toîw o†konómoiw, ®na pistów tiw eørey_ . 3 &E m o ì dè e†w
\láxistón \stin ®na øf' ømôn ˙nakriyô, (h øpò ˙nyrvpínhw
=méraw: ˙ll' o[dè \mautòn ˙nakrínv. 4 O[dèn gàr \maut!
súnoida, ˙ll' o[k \n toút~ dedikaívmai: ` dè ˙nakrínvn me
kúriów \stin. 5 %Vste m| prò kairoû ti krínete, £vw ©n ¡ly+ `
kúriow, $ow kaì fvtísei tà kruptà toû skótouw, kaì fanerQsei
tàw boulàw tôn kardiôn: kaì tóte ` ¡painow gen}setai e^kást~
˙pò toû yeoû.
6
Taûta dé, ˙delfoí, metesxhmátisa e†w \mautòn kaì
&ApollW di' ømâw, ®na \n =mîn máyhte tò m| øpèr $o gégraptai
froneîn, ®na m| e<w øpèr toû e^nòw fusioûsye katà toû e^térou.
7
Tíw gár se diakrínei; Tí dè ¡xeiw $o o[k ¡labew; E† dè kaì
¡labew, tí kauxâsai qw m| labQn; 8 *Hdh kekoresménoi \sté,
ædh \plout}sate, xvrìw =môn \basileúsate: kaì ªfelón ge
\basileúsate, ®na kaì =meîw ømîn sumbasileúsvmen. 9 Dokô
gàr –ti ` yeòw =mâw toùw ˙postólouw \sxátouw ˙pédeijen qw
\piyanatíouw: –ti yéatron \gen}yhmen t! kósm~, kaì ˙ggéloiw,
kaì ˙nyrQpoiw. 10 ^Hmeîw mvroì dià xristón, ømeîw dè frónimoi
\n xrist!: =meîw ˙syeneîw, ømeîw dè †sxuroí: ømeîw ¡ndojoi,
=meîw dè ƒtimoi. 11 *Axri têw ƒrti v % raw kaì peinômen, kaì
dicômen, kaì gumnhteúomen, kaì kolafizómeya , kaì
˙statoûmen, 12 kaì kopiômen \rgazómenoi taîw †díaiw xersín:
loidoroúmenoi e[logoûmen: divkómenoi ˙nexó m eya :
13
blasfhmoúmenoi parakaloûmen: qw perikayármata toû
kósmou \gen}yhmen, pántvn períchma £vw ƒrti.
14
O[k \ntrépvn ømâw gráfv taûta, ˙ll' qw tékna mou
˙gaphtà nouyetô. 15 &Eàn gàr muríouw paidagvgoùw ¡xhte \n
xrist!, ˙ll' o[ polloùw patéraw: \n gàr xrist! &Ihsoû dià
toû e[aggelíou \gW ømâw \génnhsa. 16 Parakalô o{n ømâw,
mimhtaí mou gínesye. 17 Dià toûto ¡pemca ømîn Timóyeon, –w
\stin téknon mou ˙gaphtòn kaì pistòn \n kurí~, o$ w ømâw
4.2 $O dè ♦ #Vde 4.11 gumnhteúomen ♦ gumniteúomen

4.6 &ApollW ♦ &Apollôn 4.13 blasfhmoúmenoi ♦

4.6 $o gégraptai froneîn ♦ $a dusfhmoúmenoi
gégraptai 4.14 nouyetô ♦ nouyetôˆn˜
4.9 –ti ` ♦ ` 4.17 téknon mou ♦ mou téknon
382
QNR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNR
˙namn}sei tàw `doúw mou tàw \n xrist!, kayWw pantaxoû \n

pás+ \kklhsíŸ didáskv. 18 ^Vw m| \rxoménou dé mou pròw
ømâw \fusiQyhsán tinew. 19 &Eleúsomai dè taxévw pròw ømâw,
\à n ` kúriow yel } s + , kaì gnQsomai o[ tòn lógon tôn
pefusivménvn, ˙llà t|n dúnamin. 20 O [ gàr \n lóg~ =
basileía toû yeoû, ˙ll' \n dunámei. 21 Tí yélete; &En ]ábd~
¡lyv pròw ømâw, (h \n ˙gáp+ pneúmatí te prŸóthtow;
5 %O lvw ˙koúetai \n ømîn porneía, kaì toiaúth porneía,

%htiw o[dè \n toîw ¡ynesin •nomázetai, v
2
% ste gunaîká tina
toû patròw ¡xein. Kaì ømeîw pefusivménoi \sté, kaì o[xì
mâllon \peny}sate, ®na \jary_ \k mésou ømôn ` tò ¡rgon
toûto poi}saw. 3 &EgW mèn gàr qw ˙pWn t! sQmati parWn dè t!
pneúmati, ædh kékrika qw parQn, tòn o%u tvw toûto
katergasámenon, 4 \n t! •nómati toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, sunaxyéntvn ømôn kaì toû \moû pneúmatow, sùn t_
dunámei toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 5 paradoûnai tòn
toioûton t! SatanÅ e†w ªleyron têw sarków, ®na tò pneûma
svy_ \n t_ =mérŸ toû kuríou &Ihsoû. 6 O[ kalòn tò kaúxhma
ømôn. O[k oÊdate –ti mikrà zúmh –lon tò fúrama zumoî;
7
&Ekkayárate t|n palaiàn zúmhn, ®na ‘te néon fúrama,
kayQw \ste ƒzumoi. Kaì gàr tò Pásxa =môn øpèr =môn \túyh
xristów: 8 v% ste eôrtázvmen, m| \n zúm+ palaiÅ, mhdè \n zúm+
kakíaw kaì ponhríaw, ˙ll' \n ˙zúmoiw e†likrineíaw kaì
˙lhyeíaw.
9
*E g r a c a ømîn \n t_ \pistol_ m| sunanamígnusyai
pórnoiw: 10 kaì o[ pántvw toîw pórnoiw toû kósmou toútou (h
toîw pleonéktaiw, (h ßrpajin, (h e†dvlolátraiw: \peì •feílete
ƒra \k toû kósmou \jelyeî n . 11 Nûn dè ¡graca ømîn m|
sunanamígnusyai, \án tiw ˙delfòw •nomazómenow ” pórnow, (h
pleonékthw, (h e†dvlolátrhw, (h loídorow, (h méyusow, (h ßrpaj:
t! toioút~ mhdè sunesyíein. 12 Tí gár moi kaí toùw ¡jv krínein;
4.17 xrist! ♦ xrist! ˆ&Ihsoû˜ 5.4 dunámei toû kuríou =môn &Ihsoû
4.21 prŸóthtow ♦ pra‡thtow xristoû ♦ dunámei toû kuríou
5.1 •nomázetai ♦ — =môn &Ihsoû
5.2 \jary_ ♦ ˙ry_ 5.5 &Ihsoû ♦ —
5.2 poi}saw ♦ prájaw 5.7 øpèr =môn ♦ —

5.3 qw ˙pWn ♦ ˙pWn 5.10 kaì o[ ♦ o[
5.4 =môn &Ihsoû xristoû 5.10 (h ßrpajin ♦ kaì ßrpajin
sunaxyéntvn ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoû &
5.10 •feílete ♦ vfeílete
sunaxyéntvn 5.12 kaí ♦ —
383
QNS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNS
O[xì toùw ¡sv ømeîw krínete; 13 Toùw dè ¡jv ` yeòw krineî. Kaí
\jareîte tòn ponhròn \j ømôn a[tôn.
6 TolmÅ tiw ømôn, prâgma ¡xvn pròw tòn £teron, krínesyai

\pì tôn ˙díkvn, kaì o[xì \pì tôn a^gívn; 2 O[k oÊdate –ti o¥
ßgioi tòn kósmon krinoûsin; Kaì e† \n ømîn krínetai ` kósmow,
˙nájioí \ste krithrívn \laxístvn; 3 O[k oÊdate –ti ˙ggélouw
krinoûmen; M}ti ge bivtiká; 4 Bivtikà mèn o{n krit}ria \àn
¡xhte, toùw \jouyenhménouw \n t_ \kklhsíŸ, toútouw kayízete.
5
Pròw \ntrop|n ømîn légv. O%utvw o[k ¡ni \n ømîn sofòw o[dè
e<w, $ow dun}setai diakrînai ˙nà méson toû ˙delfoû a[toû,
6
˙llà ˙delfòw metà ˙delfoû krínetai, kaì toûto \pì ˙pístvn;
7
*Hdh mèn o{n –lvw %htthma ømîn \stin, –ti krímata ¡xete mey'
e^ autôn. Dià tí o[xì mâllon ˙dikeîsye; Dià tí o[xì mâllon
˙postereîsye; 8 &Allà ømeîw ˙dikeîte kaì ˙postereîte, kaì
taûta ˙delfoúw. 9 (H o[k oÊdate –ti ƒdikoi basileían yeoû o[
klhronom}sousi n ; M| planâsye: o·te pórnoi, o·te
e†dvlolátrai, o·te moixoí, o·te malakoí, o·te ˙rsenokoîtai,
10
o·te pleonéktai, o·te kléptai, o·te méyusoi, o[ loídoroi,
o[x ßrpagew, basileían yeoû o[ klhronom}sousin. 11 Kaì
taûtá tinew ‘te: ˙llà ˙peloúsasye, ˙llà =giásyhte, ˙ll'
\dikaiQyhte \n t! •nómati toû kuríou &Ihsoû, kaì \n t!
pneúmati toû yeoû =môn.
12
Pánta moi ¡jestin, ˙ll' o[ pánta sumférei: pánta moi
¡jestin, ˙ll' o[k \gW \jousiasy}somai øpó tinow. 13 Tà
brQmata t_ koilíŸ, kaì = koilía toîw brQmasin: ` dè yeòw kaì
taúthn kaì taûta katarg}sei. Tò dè sôma o[ t_ porneíŸ, ˙llà
t! kurí~, kaì ` kúriow t! sQmati: 14 ` dè yeòw kaì tòn kúrion
ægeiren kaì =mâw \jegereî dià têw dunámevw a[toû. 15 O[k
oÊdate –ti tà sQmata ømôn mélh xristoû \stin; *Araw o{n tà
(H o[k mélh toû xristoû poi}sv pórnhw mélh; M| génoito. 16 O[k
oÊdate –ti ` kollQmenow t_ pórn+ ¢n sômá \stin; *Esontai
gár, fhsín, o¥ dúo e†w sárka mían. 17 Ô dè kollQmenow t!
5.13 Kaí \jareîte ♦ &Ejárate kléptai o·te pleonéktai o[

6.2 O[k ♦ (H o[k 6.10 o[ klhronom}sousin ♦
6.5 sofòw o[dè e<w ♦ o[deìw sofów klhronom}sousin

6.7 o{n ♦ ô{n˜ 6.11 ˙ll' ♦ ˙llà
6.8 taûta ♦ toûto 6.11 &Ihsoû ♦ &Ihsoû Xristoû
6.9 basileían yeoû ♦ yeoû basileían 6.16 O[k ♦ ˆ(H˜ o[k
6.10 pleonéktai o·te kléptai o·te ♦
384
QNT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNT
kurí~ ¢n pneûmá \stin. 18 Feúgete t|n porneían. Pân

a^márthma $o \àn poi}s+ ƒnyrvpow \ktòw toû sQmatów \stin: `
dè porneúvn e†w tò Êdion sôma a^martánei. 19 (H o[k oÊdate –ti
tò sôma ømôn naòw toû \n ømîn a^ gíou pneúmatów \stin, o˚
¡xete ˙pò yeoû; Kaì o[k \stè eâutôn, 20 “gorásyhte gàr timêw:
dojásate d| tòn yeòn \n t! sQmati ømôn, kaì \n t! pneúmati
ømôn, ßtiná \stin toû yeoû.
7 Perì dè @n \grácaté moi, kalòn ˙nyrQp~ gunaikòw m|

ßptesyai. 2 Dià dè tàw porneíaw £kastow t|n e^ autoû
gunaîka \xétv, kaì e^kásth tòn Êdion ƒndra \xétv. 3 T_ gunaikì
` ˙n|r t|n •feiloménhn e·noian ˙podidótv: `moívw dè kaì =
gun| t! ˙ndrí. 4 ^H gun| toû †díou sQmatow o[k \jousiázei,
˙ll' ` ˙n}r: `moívw dè kaì ` ˙n|r toû †díou sQmatow o[k
\jousiázei, ˙ll' = gun}. 5 M| ˙postereîte ˙ll}louw, e† m} ti
©n \k sumfQnou pròw kairón, ®na sxolázhte t_ nhsteíŸ kaì t_
proseux_, kaì pálin \pì tò a[tò sunérxhsye, ®na m| peiráz+
ømâw ` Satanâw dià t|n ˙krasían ømôn. 6 Toûto dè légv katà
suggnQmhn, o[ kat' \pitag}n. 7 Yélv gàr pántaw ˙nyrQpouw
eÂnai qw kaì \mautón: ˙ll' £kastow Êdion xárisma ¡xei \k
yeoû, $ow mèn o%utvw, $ow dè o%utvw.
8
Légv dè toîw ˙gámoiw kaì taîw x}raiw, kalòn a[toîw \stin
\à n meínvsin qw k˙gQ. 9 E† dè o[k \gkrateúontai,
gamhsátvsan: kreîsson gár \stin gamêsai (h puroûsyai.
10
Toîw dè gegamhkósin paraggéllv, o[k \gQ, ˙ll' ` kúriow,
gunaîka ˙pò ˙ndròw m| xvrisyênai: 11 \àn dè kaì xvrisy_,
menétv ƒgamow, (h t! ˙ndrì katallag}tv — kaì ƒndra
gunaîka m| ˙fiénai. 12 Toîw dè loipoîw \gW légv, o[x ` kúriow:
eÊ tiw ˙delfòw gunaîka ¡xei ƒpiston, kaì a[t| suneudokeî
o†keîn met' a[toû, m| ˙fiétv a[t}n. 13 Kaì gun| %htiw ¡xei
ƒndra ƒpiston, kaì aøtòw suneudokeî o†keîn met' a[têw, m|
6.20 kaì \n t! pneúmati ømôn ßtiná 7.7 gàr ♦ dè

\stin toû yeoû ♦ — 7.7 ˙ll' ♦ ˙llà
7.1 moi ♦ — 7.7 xárisma ¡xei ♦ ¡xei xárisma
7.3 •feiloménhn e·noian ♦ •feil|n 7.7 $ow mèn o%utvw, $ow ♦ ` mèn o%utvw `
7.4 ˙ll' ` ♦ ˙llà ` 7.8 \stin ♦ —
7.4 ˙ll' = ♦ ˙llà = 7.9 kreîsson ♦ kreîtton
7.5 m} ti ♦ m}ti 7.10 ˙ll' ♦ ˙llà

7.5 sxolázhte ♦ sxoláshte 7.12 \gW légv ♦ légv \gW
7.5 t_ nhsteíŸ kaì ♦ — 7.13 %htiw ♦ eÊ tiw
7.5 sunérxhsye ♦ ‘te 7.13 aøtòw ♦ o˚tow
385
QNU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNU
˙fiétv a[tón. 14 ^Hgíastai gàr ` ˙n|r ` ƒpistow \n t_ gunaikí,

kaì =gíastai = gun| = ƒpistow \n t! ˙ndrí: \peì ƒra tà tékna
ømôn ˙káyartá \stin, nûn dè ßgiá \stin. 15 E† dè ` ƒpistow
xvrízetai, xvrizésyv. O[ dedoúlvtai ` ˙delfòw (h = ˙delf|
\n toîw toioútoiw: \n dè e†r}n+ kéklhken =mâw ` yeów. 16 Tí gàr
oÂdaw, gúnai, e† tòn ƒndra sQseiw; (H tí oÂdaw, ƒner, e† t|n
gunaîka sQseiw; 17 E† m| e^kást~ qw \mérisen ` yeów, £kaston
qw kéklhken ` kúriow, o%utvw peripateítv. Kaì o%utvw \n taîw
\kklhsíaiw pásaiw diatássomai. 18 Peritetmhménow tiw
\kl}yh; M| \pispásyv. &En ˙krobustíŸ tiw \kl}yh; M|
peritemnésyv. 19 ^H peritom| o[dén \stin, kaì = ˙krobustía
o[dén \stin, ˙llà t}rhsiw \ntolôn yeoû. 20 %Ekastow \n t_
kl}sei " \kl}yh, \n taút+ menétv. 21 Doûlow \kl}yhw; M} soi
melétv: ˙ll' e† kaì dúnasai \leúyerow genésyai, mâllon
xrêsai. 22 Ô gàr \n kurí~ klhyeìw doûlow, ˙peleúyerow
kuríou \stín: `moívw kaì ` \leúyerow klhyeíw, doûlów \stin
xristoû. 23 Timêw “gorásyhte: m| gínesye doûloi ˙nyrQpvn.
24
%Ekastow \n > \kl}yh, ˙delfoí, \n toút~ menétv parà ye!.
25
Perì dè tôn paryénvn \pitag|n kuríou o[k ¡xv: gnQmhn
dè dídvmi qw “lehménow øpò kuríou pistòw eÂnai. 26 Nomízv
o{n toûto kalòn øpárxein dià t|n \nestôsan ˙nágkhn, –ti
kalòn ˙nyrQp~ tò o%utvw eÂnai. 27 Dédesai gunaikí; M| z}tei
lúsin. Lélusai ˙pò gunaików; M| z}tei gunaîka. 28 &Eàn dè
kaì g}m+w, o[x %h martew: kaì \àn g}m+ = paryén o w, o[x
%hmarten. Ylîcin dè t_ sarkì £jousin o¥ toioûtoi: \gW dè ømôn
feídomai. 29 Toûto dé fhmi, ˙delfoí, ` kairòw sunestalménow:
tò loipón \stin ®na kaì o¥ ¡xontew gunaîkaw qw m| ¡xontew
„sin: 30 kaì o¥ klaíontew, qw m| klaíontew: kaì o¥ xaírontew,
qw m| xaírontew: kaì o¥ ˙gorázontew, qw m| katéxontew: 31 kaì
o¥ xrQmenoi t! kósm~ toút~, qw m| kataxrQmenoi: parágei
gàr tò sxêma toû kósmou toútou. 32 Yélv dè ømâw ˙merímnouw
eÂnai. Ô ƒgamow merimnÅ tà toû kuríou, pôw ˙rései t! kurí~:
33
` dè gam}saw merimnÅ tà toû kósmou, pôw ˙rései t_ gunaikí.
7.13 a[tón ♦ tòn ƒndra 7.22 kaì ♦ —

7.14 ˙ndrí ♦ ˙delf! 7.28 g}m+w ♦ gam}s+w

7.15 =mâw ♦ ømâw 7.29 tò loipón \stin ♦ \stín: tò loipón
7.17 yeów ♦ kúriow 7.31 t! kósm~ toút~ ♦ tòn kósmon
7.17 kúriow ♦ yeów 7.32 ˙rései ♦ ˙rés+
7.18 ˙krobustíŸ tiw \kl}yh ♦ 7.33 ˙rései ♦ ˙rés+
˙krobustíŸ kéklhtaí tiw
386
QNV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QNV
34
Meméristai kaì = gun| kaì = paryénow. ^H ƒgamow merimnÅ
tà toû kuríou, ®na ” a^ gía kaì sQmati kaì pneúmati: = dè
gam}sasa merimnÅ tà toû kósmou, pôw ˙rései t! ˙ndrí.
35
Toûto dè pròw tò ømôn a[tôn sumféron légv: o[x ®na
bróxon ømîn \p i b á l v , ˙llà pròw tò e·sxhmon kaì
e[prósedron t! kurí~ ˙perispástvw. 36 E† dé tiw ˙sxhmoneîn
\pì t|n paryénon a[toû nomízei, \àn ” øpérakmow, kaì o%utvw
•feílei gínesyai, $o yélei poieítv: o[x a^martánei: gameítvsan.
37
$O w dè £sthken e^ draîow \n t_ kardíŸ, m| ¡xvn ˙nágkhn,
\jousían dè ¡xei perì toû †díou yel}matow, kaì toûto kékriken
\n t_ kardíŸ a[toû, toû threîn t|n eâutoû paryénon, kalôw
poieî. 38 v
% ste kaì ` \kgamízvn kalôw poieî: ` dè m| e^kgamízvn
kreîsson poieî. 39 Gun| dédetai nóm~ \f' –son xrónon z_ `
˙n|r a[têw: \àn dè kaí koimhy_ ` ˙n}r, \leuyéra \stìn >
yélei gamhyênai, mónon \n kurí~. 40 Makarivtéra dé \stin
\àn o%utvw meín+, katà t|n \m|n gnQmhn: dokô dè k˙gW pneûma
yeoû ¡xein.
8 Perì dè tôn e†dvloyútvn, oÊdamen –ti pántew gnôsin

¡xomen. ^H gnôsiw fusioî, = dè ˙gáph o†kodomeî. 2 E† dé tiw
dokeî e†dénai ti, o[dépv o[dèn ¡gnvken kayWw deî gnônai: 3 e†
dé tiw ˙gapÅ tòn yeón, o˚tow ¡gnvstai øp' a[toû. 4 Perì têw
brQsevw o{n tôn e†dvloyútvn, oÊdamen –ti o[dèn eÊdvlon \n
kósm~, kaì –ti o[deìw yeòw £terow e† m| e<w. 5 Kaì gàr eÊper
% sper e†sìn
e†sìn legómenoi yeoí, eÊte \n o[ran! eÊte \pì gêw: v têw gêw
6
yeoì polloí, kaì kúrioi polloí: ˙ll' =mîn e<w yeòw ` pat}r, \j
o˚ tà pánta, kaì =meîw e†w a[tón: kaì e<w kúriow &Ihsoûw
xristów, di' o˚ tà pánta, kaì =meîw di' a[toû. 7 &All' o[k \n
pâsin = gnôsiw: tinèw dè t_ suneid}sei toû e†dQlou £vw ƒrti
qw e†dvlóyuton \syíousin, kaì = suneídhsiw a[tôn ˙syen|w
7.34 Meméristai ♦ Kaì meméristai 7.38 ` dè ♦ kaì `

7.34 kaì = paryénow. ^H ƒgamow ♦ = 7.38 m| e^kgamízvn ♦ m| gamízvn
ƒgamow kaì = paryénow 7.38 kreîsson poieî ♦ kreîsson
7.34 sQmati kaì ♦ t! sQmati kaì t! poi}sei
7.34 ˙rései ♦ ˙rés+ 7.39 nóm~ ♦ —
7.35 sumféron ♦ súmforon 7.39 kaí ♦ —
7.35 e[prósedron ♦ e[páredron 8.2 dé ♦ —
7.37 e^draîow \n t_ kardíŸ ♦ \n t_ 8.2 e†dénai ♦ \gnvkénai
kardíŸ a[toû e^draîow 8.2 o[dépv o[dèn ¡gnvken ♦ o·pv

7.37 kardíŸ a[toû toû ♦ †díŸ kardíŸ ¡gnv
7.37 poieî ♦ poi}sei 8.4 £terow ♦ —
7.38 ` \kgamízvn ♦ ` gamízvn t|n 8.7 suneid}sei toû e†dQlou £vw ƒrti
eâutoû paryénon ♦ sunhyeíŸ £vw ƒrti toû e†dQlou
387
QOM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOM
o{sa molúnetai. 8 Brôma dè =mâw o[ parísthsin t! ye!: o·te

gàr \àn fágvmen per i s s eú o m en , o·te \àn m| fágvmen
østeroúmeya . 9 Blépete dè m}pvw = \jousía ømôn a%u th
próskomma génhtai toîw ˙syenoûsin. 10 &Eàn gár tiw Êd+ se tòn
¡xonta gnôsin \n e†dvleí~ katakeímenon, o[xì = suneídhsiw
a[toû ˙syenoûw ªntow o†kodomhy}setai e†w tò tà e†dvlóyuta
\syíein; 11 Kaì ˙poleîtai ` ˙syenôn ˙delfòw \pì t_ s_ gnQsei,
di' $on xristòw ˙péyanen; 12 O%utvw dè a^martánontew e†w toùw
˙delfoúw, kaì túptontew a[tôn t|n suneídhsin ˙syenoûsan,
e†w xristòn a^martánete. 13 Dióper e† brôma skandalízei tòn
˙delfón mou, o[ m| fágv kréa e†w tòn a†ôna, ®na m| tòn
˙delfón mou skandalísv.
9 O[k e†mì ˙póstolow; O[k e†mì \leúyerow; O[xì &Ihsoûn

xristòn tòn kúrion =môn e^Qraka; O[ tò ¡rgon mou ømeîw
\ste \n kurí~; 2 E† ƒlloiw o[k e†mì ˙póstolow, ˙llá ge ømîn
e†mi: = gàr sfragìw têw \mêw ˙postolêw ømeîw \ste \n kurí~.
3
^H \m| ˙pología toîw \mè ˙nakrínousin a%uth \stín. 4 M| o[k
¡xomen \jousían fageîn kaì pieîn; 5 M| o[k ¡xomen \jousían
˙delf|n gunaîka periágein, qw kaì o¥ loipoì ˙póstoloi, kaì o¥
˙delfoì toû kuríou, kaì Khfâw; 6 (H mónow \gW kaì Barnábaw
o[k ¡xomen \jousían toû m| \rgázesyai; 7 Tíw strateúetai
†díoiw •cvníoiw poté; Tíw futeúei ˙mpelôna, kaì \k toû karpoû
a[toû o[k \syíei; (H tíw poimaínei poímnhn, kaì \k toû
gálaktow têw poímnhw o[k \syíei; 8 M| katà ƒnyrvpon taûta
Mvsévw lalô; (H o[xì kaì ` nómow taûta légei; 9 &En gàr t! Mvüsévw
nóm~ gégraptai, O[ fimQseiw boûn ˙loônta. M| tôn boôn
mélei t! ye! ; 10 (H di' =mâw pántvw légei; Di' =mâw gàr
\gráfh, –ti \p' \lpídi •feílei ` ˙rotriôn ˙rotriÅn, kaì `
˙loôn têw \lpídow a[toû metéxein \p' \lpídi. 11 E† =meîw ømîn
8.8 parísthsin ♦ parast}sei 9.1 e^Qraka ♦ e^óraka

8.8 gàr \àn fágvmen perisseúomen 9.2 têw \mêw ♦ mou têw
o·te \àn m| fágvmen 9.3 a%uth \stín ♦ \stin a%uth
østeroúmeya ♦ \àn m| fágvmen 9.4 pieîn ♦ peîn
østeroúmeya o·te \àn fágvmen 9.6 toû ♦ —
perisseúomen 9.7 \k toû karpoû ♦ tòn karpòn
8.9 m}pvw ♦ m} pvw 9.8 o[xì ♦ —
8.9 ˙syenoûsin ♦ ˙syenésin 9.8 légei ♦ o[ légei
8.11 Kaì ˙poleîtai ♦ &Apóllutai gàr 9.9 fimQseiw ♦ khmQseiw

8.11 ˙delfòw \pì ♦ \n 9.10 \p' \lpídi •feílei ♦ •feílei \p'
8.11 gnQsei ♦ gnQsei ` ˙delfòw \lpídi
9.1 ˙póstolow; O[k e†mì \leúyerow; ♦ 9.10 têw \lpídow a[toû metéxein \p'
\leúyerow; O[k e†mì ˙póstolow; \lpídi ♦ \p' \lpídi toû metéxein
9.1 xristòn ♦ —
388
QON tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QON
tà pneumatikà \speíramen, méga e† =meîw ømôn tà sarkikà

yerísomen; 12 E† ƒlloi têw \jousíaw ømôn metéxousin, o[
mâllon =meîw; &All' o[k \xrhsámeya t_ \jousíŸ taút+, ˙llà
pánta stégomen, ®na m| \gkop}n tina dômen t! e[aggelí~ toû
xristoû. 13 O[k oÊdate –ti o¥ tà ¥erà \rgazómenoi \k toû ¥eroû
\s yí o u s i n , o¥ t! yusiasthrí~ prosedreúontew t!
yusiasthrí~ summerízontai; 14 O%utvw kaì ` kúriow diétajen
toîw tò e[aggélion kataggéllousin \k toû e[aggelíou z_n.
15
&EgW dè o[denì \xrhsámhn toútvn: o[k ¡graca dè taûta ®na
o%utvw génhtai \n \moí: kalòn gár moi mâllon ˙poyaneîn, (h tò
kaúxhmá mou ®na tiw kenQs+. 16 &Eàn gàr e[aggelízvmai, o[k
¡stin moi kaúxhma: ˙nágkh gár moi \píkeitai: o[aì dé moi
\stín, \àn m| e[aggelízvmai. 17 E† gàr e^kWn toûto prássv,
misyòn ¡xv: e† dè ƒkvn, o†konomían pepísteumai. 18 Tíw o{n moí
\stin ` misyów; %Ina e[aggelizómenow ˙dápanon y}sv tò
e[aggélion toû xristoû, e†w tò m| kataxr}sasyai t_ \jousíŸ
mou \n t! e[aggelí~. 19 &Eleúyerow gàr çn \k pántvn, pâsin
\m a u t ò n \d o ú l v s a , ®na toùw pleíonaw kerd}sv. 20 Kaì
\g en ó m h n toîw &Ioudaíoiw qw &Ioudaîow, ®na &Ioudaíouw
kerd}sv: toîw øpò nómon qw øpò nómon, ®na toùw øpò nómon
kerd}sv: 21 toîw ˙nómoiw qw ƒnomow, m| çn ƒnomow ye! ˙ll'
¡nnomow xrist!, ®na kerd}sv ˙nómouw. 22 &Egenómhn toîw
˙syenésin qw ˙syen}w, ®na toùw ˙syeneîw kerd}sv. Toîw pâsin
gégona tà pánta, ®na pántvw tinàw sQsv. 23 Toûto dè poiô dià
tò e[aggélion, ®na sugkoinvnòw a[toû génvmai. 24 O[k oÊdate
–ti o¥ \n stadí~ tréxo n t ew pántew mèn tréxo u s i n , e< w dè
lambánei tò brabeîon; O%utvw tréxete, ®na katalábhte. 25 Pâw
dè ` ˙gvnizómenow pánta \gkrateúetai: \keînoi mèn o{n ®na
fyartòn stéfanon lábvsin, =meîw dè ƒfyarton. 26 &EgW toínun
o%utvw tréxv qw o[k ˙d}lvw: o%utvw pukteúv, qw o[k ˙éra
9.12 \jousíaw ømôn ♦ ømôn \jousíaw 9.18 moí ♦ moú

9.12 \gkop}n tina ♦ tina \gkop|n 9.18 toû xristoû ♦ —
9.13 \k ♦ ˆtà˜ \k 9.20 qw øpò nómon ♦ qw øpò nómon m|
9.13 prosedreúontew ♦ paredreúontew çn a[tòw øpò nómon
9.15 o[denì \xrhsámhn ♦ o[ kéxrhmai 9.21 ye! ♦ yeoû
o[denì 9.21 xrist! ♦ xristoû
9.15 ®na tiw kenQs+ ♦ o[deìw kenQsei 9.21 kerd}sv ♦ kerdánv toùw
9.16 dé ♦ gár 9.22 qw ♦ —

9.16 m| e[aggelízvmai ♦ m| 9.22 tà ♦ —
e[aggelísvmai 9.23 Toûto ♦ pánta
389
QOO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOO
dérvn: 27 ˙ll' øpvpiázv mou tò sôma kaì doulagvgô, m}pvw,

ƒlloiw khrújaw, a[tòw ˙dókimow génvmai.
10 O[ yélv dè ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, –ti o¥ patérew =môn

pántew øpò t|n nefélhn ‘san, kaì pántew dià têw
yalásshw diêlyon, 2 kaì pántew e†w tòn Mvüsên \baptísanto
\n t_ nefél+ kaì \n t_ yaláss+, 3 kaì pántew tò a[tò brôma
pneumatikòn ¡fagon, 4 kaì pántew tò a[tò póma pneumatikòn
¡pion: ¡pinon gàr \k pneumatikêw ˙kolouyoúshw pétraw: = dè
pétra ‘n ` xristów. 5 &A l l ' o[k \n toîw pleíosin a[tôn
e[dókhsen ` yeów: katestrQyhsan gàr \n t_ \r}m~. 6 Taûta dè
túpoi =môn \gen}yhsan, e†w tò m| eÂnai =mâw \piyumhtàw
kakôn, kayWw k˙keînoi \peyúmhsan. 7 Mhdè e†dvlolátrai
gínesye, kayQw tinew a[tôn: v % sper gégraptai, &Ekáyisen `
laòw fageîn kaì pieîn, kaì ˙nésthsan paízein. 8 Mhdè
porneúvmen, kayQw tinew a[tôn \pórneusan, kaì ¡peson \n
miÅ =mérŸ eÊkosi treîw xiliádew. 9 Mhdè \kpeirázvmen tòn
xristón, kayWw kaí tinew a[tôn \peírasan, kaì øpò tôn ªfevn
˙pQlonto. 10 Mhdè goggúzete, kayWw kaí tinew a[tôn
\góggusan, kaì ˙pQlonto øpò toû •loyreutoû. 11 Taûta dè
pánta túpoi sunébainon \keínoiw: \gráfh dè pròw nouyesían
=môn, e†w o¬w tà télh tôn a†Qnvn kat}nthsen. 12 %Vste `
dokôn e^ stánai, blepétv m| pés+. 13 Peirasmòw ømâw o[k
eÊlhfen e† m| ˙nyrQpinow: pistòw dè ` yeów, $ow o[k \ásei ømâw
peirasyênai øpèr $o dúnasye, ˙llà poi}sei sùn t! peirasm!
kaì t|n ¡kbasin, toû dúnasyai ømâw øpenegkeîn.
14
Dióper, ˙gaphtoí mou, feúgete ˙pò têw e†dvlolatreíaw.
15
^Vw fronímoiw légv, krínate ømeîw – fhmi. 16 Tò pot}rion têw
e[logíaw $o e[logoûmen, o[xì koinvnía toû a®matow toû xristoû
\stín; Tòn ƒrton $on klômen, o[xì koinvnía toû sQmatow toû
xristoû \stín; 17 %O ti e<w ƒrtow, ¢n sôma, o¥ polloí \smen: o¥
9.27 ˙ll' ♦ ˙llà 10.9 kaí tinew ♦ tinew

9.27 m}pvw ♦ m} pvw 10.9 ˙pQlonto ♦ ˙pQllunto
10.1 dè ♦ gàr 10.10 kayWw kaí ♦ kayáper
10.2 \baptísanto ♦ \baptísyhsan 10.11 pánta túpoi sunébainon ♦
10.3 brôma pneumatikòn ♦ tupikôw sunébainen
pneumatikòn brôma 10.11 kat}nthsen ♦ kat}nthken
10.4 póma pneumatikòn ¡pion ♦ 10.13 ømâw øpenegkeîn ♦ øpenegkeîn

pneumatikòn ¡pion póma 10.14 e†dvlolatreíaw ♦ e†dvlolatríaw
10.4 dè pétra ♦ pétra dè 10.16 toû a®matow toû xristoû \stín ♦
10.7 pieîn ♦ peîn \stìn toû a®matow toû xristoû
10.8 ¡peson \n ♦ ¡pesan
390
QOP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOP
gàr pántew \k toû e^nòw ƒrtou metéxo m en . 18 Blépete tòn

&Isra|l katà sárka: o[xì o¥ \syíontew tàw yusíaw koinvnoì
toû yusiasthríou e†sín; 19 Tí o{n fhmi; %Oti eÊdvlón tí \stin;
(H –ti e†dvlóyutón tí \stin; 20 &All' –ti $a yúei tà ¡ynh,
daimoníoiw yúei, kaì o[ ye!: o[ yélv dè ømâw koinvnoùw tôn
daimonívn gínesyai. 21 O[ dúnasye pot}rion kuríou pínein kaì
pot}rion daimonívn: o[ dúnasye trapézhw kuríou metéxein
kaì trapézhw daimonívn. 22 (H parazhloûmen tòn kúrion; M|
†sxuróteroi a[toû \smén;
23
Pánta moi ¡jestin, ˙ll' o[ pánta sumférei. Pánta moi
¡j es t i n , ˙ll' o[ pánta o†kodomeî. 24 Mhdeìw tò eâutoû
zhteítv, ˙llà tò toû e^térou £kastow. 25 Pân tò \n makéll~
pvloúmenon \syíete, mhdèn ˙nakrínontew dià t|n suneídhsin:
26
Toû gàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw. 27 E† dé tiw kaleî
ømâw tôn ˙pístvn, kaì yél et e poreúesyai, pân tò
paratiyémenon ømîn \syíete, mhdèn ˙nakrínontew dià t|n
suneídhsin. 28 &Eàn dé tiw ømîn eÊp+, Toûto e†dvlóyutón \stin,
m| \syíete di' \keînon tòn mhnúsanta kaì t|n suneídhsin: Toû
gàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw. 29 Suneídhsin dè légv,
o[xì t|n eâutoû, ˙llà t|n toû e^térou: ®na tí gàr = \leuyería
mou krínetai øpò ƒllhw suneid}sevw; 30 E† \gW xáriti metéxv,
tí blasfhmoûmai øpèr o˚ \gW e[xaristô; 31 EÊte o{n \syíete,
eÊte pínete, eÊte ti poieîte, pánta e†w dójan yeoû poieîte.
32
&Apróskopoi gínesye kaì &Ioudaíoiw kaì %Ellhsin kaì t_
\kklhsíŸ toû yeoû: 33 kayWw k˙gW pánta pâsin ˙réskv, m|
zhtôn tò \mautoû sumféron, ˙llà tò tôn pollôn, ®na
svyôsin.
10.18 o[xì ♦ o[x 10.24 £kastow ♦ —

10.19 eÊdvlón ♦ e†dvlóyutón 10.26 gàr kuríou ♦ kuríou gàr
10.19 e†dvlóyutón ♦ eÊdvlón 10.27 dé ♦ —
10.20 yúei tà ¡ynh daimoníoiw yúei ♦ 10.28 e†dvlóyutón ♦ ¥eróyutón
yúousin daimoníoiw 10.28 Toû gàr kuríou = gê kaì tò
10.20 ye! ♦ ye! ˆyúousin˜ pl}rvma a[têw ♦ —
10.23 Pánta moi ¡jestin ˙ll' o[ pánta 10.29 ®na tí ♦ ¥natí
sumférei Pánta moi ¡jestin ♦ 10.32 gínesye kaì &Ioudaíoiw ♦ kaì

Pánta ¡jestin ˙ll' o[ pánta &Ioudaíoiw gínesye
sumférei Pánta ¡jestin 10.33 sumféron ♦ súmforon
391
QOQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOQ
11 Mimhtaí mou gínesye, kayWw k˙gW xristoû.

2
&Epainô dè ømâw, ˙delfoí, –ti pánta mou mémnhsye,
kaì kayWw parédvka ømîn tàw paradóseiw katéxete. 3 Yélv dè
ømâw e†dénai, –ti pantòw ˙ndròw = kefal| ` xristów \stin:
kefal| dè gunaików, ` ˙n}r: kefal| dè xristoû, ` yeów. 4 Pâw
˙n|r proseuxómenow (h profhteúvn, katà kefalêw ¡xvn,
kata i s xú n ei t|n kefal|n a[toû. 5 Pâsa dè gun|
proseuxoménh (h profhteúousa ˙katakalúpt~ t_ kefal_,
kataisxúnei t|n kefal|n eâutêw: ¢n gár \stin kaì tò a[tò t_
\jurhmén+. 6 E† gàr o[ katakalúptetai gun}, kaì keirásyv: e†
dè a†sxròn gunaikì tò keírasyai (h jurâsyai,
katakaluptésyv. 7 &A n | r mèn gàr o[k •feílei
katakalúptesyai t|n kefal}n, e†kWn kaì dója yeo û
øpárxvn: gun| dè dója ˙ndrów \stin. 8 O[ gár \stin ˙n|r \k
gunaików, ˙llà gun| \j ˙ndrów: 9 kaì gàr o[k \ktísyh ˙n|r
dià t|n gunaîka, ˙llà gun| dià tòn ƒndra: 10 dià toûto
•feílei = gun| \jousían ¡xein \pì têw kefalêw dià toùw
˙ggélouw. 11 Pl|n o·te ˙n|r xvrìw gunaików, o·te gun| xvrìw
˙ndrów, \n kurí~. 12 %Vsper gàr = gun| \k toû ˙ndrów, o%utvw
kaì ` ˙n|r dià têw gunaików, tà dè pánta \k toû yeoû. 13 &En
ømîn a[toîw krínate: prépon \stìn gunaîka ˙katakálupton t!
ye! proseúxesyai; 14 (H o[dè a[t| = fúsiw didáskei ømâw, –ti
˙n|r mèn \àn komÅ, ˙timía a[t! \stín; 15 Gun| dè \àn komÅ,
dója a[t_ \stín. %O ti = kómh ˙ntì peribolaíou dédotai. 16 E†
dé tiw dokeî filóneikow eÂnai, =meîw toiaúthn sun}yeian o[k
¡xomen, o[dè a¥ \kklhsíai toû yeoû.
17
Toûto dè paraggéllvn o[k \painô, –ti o[k e†w tò
kreîtton ˙ll' e†w tò «tton sunérxesye. 18 Prôton mèn gàr
sunerxoménvn ømôn \n \kklhsíŸ, ˙koúv sxísmata \n ømîn
øpárxein, kaì mérow ti pisteúv. 19 Deî gàr kaì a¥réseiw \n ømîn
eÂ n a i , ®na o¥ dókimoi faneroì génvntai \n ømîn.
20
Sunerxoménvn o{n ømôn \pì tò a[tó, o[k ¡stin kuriakòn
11.2 ˙delfoí ♦ — 11.14 (H o[dè a[t| = fúsiw ♦ o[dè =

11.3 xristoû ♦ toû xristoû fúsiw a[t|
11.5 eâutêw ♦ a[têw 11.15 dédotai ♦ dédotai â[t_˜
11.7 gun| ♦ = gun| 11.17 kreîtton ˙ll' e†w tò «tton ♦

11.11 ˙n|r xvrìw gunaików o·te gun| kreîsson ˙llà e†w tò «sson
xvrìw ˙ndrów ♦ gun| xvrìw 11.19 o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥
˙ndròw o·te ˙n|r xvrìw gunaikòw
392
QOR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOR
deîpnon fageîn. 21 %Ekastow gàr tò Êdion deîpnon prolambánei

\n t! fageîn, kaì $ow mèn peinÅ, $ow dè meyúei. 22 M| gàr o†kíaw
o[k ¡xete e†w tò \syíein kaì pínein; (H têw \kklhsíaw toû yeoû
katafroneîte, kaì kataisxúnete toùw m| ¡xontaw; Tí ømîn
eÊpv; &Epainésv ømâw \n toút~; O[k \painô. 23 &EgW gàr
parélabon ˙pò toû kuríou, $o kaì parédvka ømîn, –ti ` kúriow
&I h s o û w \n t_ nuktì " paredídoto ¡laben ƒrton, 24 kaì
e[xarist}saw ¡klasen, kaì eÂpen, Lábete, fágete, Toûtó moú
\stin tò sôma tò øpèr ømôn klQmenon: toûto poieîte e†w t|n
\m | n ˙námnhsin. 25 ^V s a ú t v w kaì tò pot}rion, metà tò
deipnêsai, légvn, Toûto tò pot}rion = kain| diay}kh \stìn \n
t! \m! a®mati: toûto poieîte, `sákiw ©n pínhte, e†w t|n \m|n
˙námnhsin. 26 Ô sákiw gàr ©n \syíhte tòn ƒrton toûton, kaì tò
pot}rion toûto pínhte, tòn yánaton toû kuríou kataggéllete
ƒxri o˚ ©n ¡ly+. 27 %Vste $ow ©n \syí+ tòn ƒrton toûton (h pín+
tò pot}rion toû kuríou ˙najívw toû kuríou, ¡noxow ¡stai toû
sQmatow kaì toû a®matow toû kuríou. 28 Dokimazétv dè
ƒnyrvpow eâutón, kaì o%utvw \k toû ƒrtou \syiétv, kaì \k toû
pothríou pinétv. 29 Ô gàr \syívn kaì pínvn ˙najívw, kríma
e^ aut! \syíei kaì pínei, m| diakrínvn tò sôma toû kuríou.
30
Dià toûto \n ømîn polloì ˙syen eî w kaì ƒrrvstoi, kaì
koimôntai ¥kanoí. 31 E† gàr e^ autoùw diekrínomen, o[k ©n
\krinómeya. 32 Krinómenoi dé, øpò kuríou paideuómeya, ®na m|
sùn t! kósm~ katakriyômen. 33 %V s t e, ˙delfoí mou,
sunerxómenoi e†w tò fageîn, ˙ll}louw \kdéxesye. 34 E† dé tiw
peinÅ, \n oÊk~ \syiétv: ®na m| e†w kríma sunérxhsye. Tà dè
loipá, qw ©n ¡lyv, diatájomai.
12 Perì dè tôn pneumatikôn, ˙delfoí, o[ yélv ømâw

˙gnoeîn. 2 OÊdate –ti –te ¡ynh ‘te pròw tà eÊdvla tà
11.22 ømîn eÊpv ♦ eÊpv ømîn 11.27 toûton ♦ —

11.23 paredídoto ♦ paredídeto 11.27 ˙najívw toû kuríou ♦ ˙najívw
11.24 Lábete fágete ♦ — 11.29 ˙najívw ♦ —
11.24 klQmenon ♦ — 11.29 toû kuríou ♦ —
11.25 ©n ♦ \àn 11.31 gàr ♦ dè

11.26 ©n \syíhte ♦ \àn \syíhte 11.32 kuríou ♦ ˆtoû˜ kuríou
11.26 toûto ♦ — 11.34 dé tiw ♦ tiw
11.26 ©n ¡ly+ ♦ ¡ly+
393
QOS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOS
ƒfvna, qw ©n ægesye, ˙pagómenoi. 3 Diò gnvrízv ømîn, –ti

o[deìw \n pneúmati yeoû lalôn légei &Anáyema &Ihsoûn: kaì
o[deìw dúnatai e†peîn, Kúrion &Ihsoûn, e† m| \n pneúmati a^gí~.
4
Diairéseiw dè xarismátvn e†sín, tò dè a[tò pneûma. 5 Kaì
diairéseiw diakoniôn e†sín, kaì ` a[tòw kúriow. 6 Kaì
diairéseiw \nerghmátvn e†sín, ` dè a[tów \stin yeów, ` \nergôn
tà pánta \n pâsin. 7 Êkást~ dè dídotai = fanérvsiw toû
pneúmatow pròw tò sumféron. 8 #V ͅ mèn gàr dià toû pneúmatow
dídotai lógow sofíaw, ƒll~ dè lógow gnQsevw, katà tò a[tò
pneûma: 9 e^ tér~ dè pístiw, \n t! a[t! pneúmati: ƒll~ dè
xa r í s m a t a †amátvn \n t! a[t! pneúmati: 10 ƒll~ dè
\n er g } m a t a dunámevn, ƒll~ dè profhteía, ƒll~ dè
diakríseiw pneumátvn, e^ tér~ dè génh glvssôn, ƒll~ dè
e^ rmhneía glvssôn: 11 pánta dè taûta \nergeî tò ¢n kaì tò
a[tò pneûma, diairoûn †díŸ e^kást~ kayWw boúletai.
12
Kayáper gàr tò sôma £n \stin, kaì mélh ¡xei pollá,
pánta dè tà mélh toû sQmatow toû e^nów, pollà ªnta, £n \stin
sôma: o%utvw kaì ` xristów. 13 Kaì gàr \n e^nì pneúmati =meîw
pántew e†w ¢n sôma \baptísyhmen, eÊte &Ioudaîoi eÊte
%Ellhnew, eÊte doûloi eÊte \leúyeroi: kaì pántew e†w ¢n pneûma
\potísyhmen. 14 Kaì gàr tò sôma o[k ¡stin ¢n mélow ˙llà
pollá. 15 &Eàn eÊp+ ` poúw, %Oti o[k e†mì xeír, o[k e†mì \k toû
sQmatow: o[ parà toûto o[k ¡stin \k toû sQmatow; 16 Kaì \àn
eÊp+ tò o{w, %Oti o[k e†mì •fyalmów, o[k e†mì \k toû sQmatow:
o[ parà toûto o[k ¡stin \k toû sQmatow; 17 E† –lon tò sôma
•fyalmów, poû = ˙ko}; E† –lon ˙ko}, poû = ªsfrhsiw; 18 Nunì
dè ` yeòw ¡yeto tà mélh ¢n £kaston a[tôn \n t! sQmati, kayWw
“yélhsen. 19 E† dè ‘n tà pánta ¢n mélow, poû tò sôma; 20 Nûn
dè pollà mèn mélh, ¢n dè sôma. 21 O[ dúnatai dè ` •fyalmòw
e†peîn t_ xeirí, Xreían sou o[k ¡xv: (h pálin = kefal| toîw
posín, Xreían ømôn o[k ¡xv. 22 &Allà poll! mâllon tà
dokoûnta mélh toû sQmatow ˙syenéstera øpárxein, ˙nagkaîá
\stin: 23 kaì $a dokoûmen ˙timótera eÂnai toû sQmatow, toútoiw
12.3 &Ihsoûn kaì ♦ &Ihsoûw kaì 12.10 dè profhteía ƒll~ dè ♦ ˆdè˜

12.3 Kúrion &Ihsoûn ♦ Kúriow &Ihsoûw profhteía ƒll~ ˆdè˜

12.6 \stin ♦ — 12.10 dè génh ♦ génh
12.9 dè pístiw ♦ pístiw 12.12 ¡xei pollá ♦ pollà ¡xei
12.9 †amátvn \n t! a[t! ♦ †amátvn \n 12.12 toû e^nów ♦ —
t! e^nì 12.13 e†w ¢n pneûma ♦ ¢n pneûma
394
QOT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOT
tim|n perissotéran peritíyemen: kaì tà ˙sx}mona =môn

e[sxhmosúnhn perissotéran ¡xei: 24 tà dè e[sx}mona =môn o[
xreían ¡xei: ˙ll' ` yeòw sunekérasen tò sôma, t! østeroûnti
perissotéran doùw tim}n, 25 ®na m| ” sxísmata \n t! sQmati,
˙llà tò a[tò øpèr ˙ll}lvn merimnôsin tà mélh. 26 Kaì eÊte
pásxei ¢n mélow, sumpásxei pánta tà mélh: eÊte dojázetai ¢n
mélow, sugxaírei pánta tà mélh. 27 Ûmeîw dé \ste sôma
xristoû, kaì mélh \k mérouw. 28 Kaì o¬w mèn ¡yeto ` yeòw \n t_
\kklhsíŸ prôton ˙postólouw, deúteron prof}taw, tríton
didaskálouw, ¡peita dunámeiw, eÂta xarísmata †amátvn,
˙ntil}ceiw, kubern}seiw, gén h glvssôn. 29 M| pántew
˙póstoloi; M| pántew profêtai; M| pántew didáskaloi; M|
pántew dunámeiw; 30 M| pántew xarísmata ¡xousin †amátvn;
M| pántew glQssaiw laloûsin; M| pántew diermhneúousin;
31
Zhloûte dè tà xa r í s m a t a tà kreíttona. Kaì ¡ti kay'
øperbol|n `dòn ømîn deíknumi.
13 &Eàn taîw glQssaiw tôn ˙nyrQpvn lalô kaì tôn

˙ggélvn, ˙gáphn dè m| ¡xv, gégona xalkòw “xôn (h
kúmbalon ˙lalázon. 2 Kaì \àn ¡xv profhteían, kaì e†dô tà
must}ria pánta kaì pâsan t|n gnôsin, kaì \àn ¡xv pâsan t|n
% ste ªrh meyistánein, ˙gáphn dè m| ¡xv, o[yén e†mi.
pístin, v
3
Kaì \àn cvmísv pánta tà øpárxontá mou, kaì \àn paradô tò
sôm á mou ®na kauy}svmai, ˙gáphn dè m| ¡xv , o[dèn kauy}somai
& 4
vfeloûmai. ^H ˙gáph makroyumeî, xrhsteúetai: = ˙gáph o[
zhloî: = ˙gáph o[ perpereúetai, o[ fusioûtai, 5 o[k
˙sxhmoneî, o[ zhteî tà eâutêw, o[ parojúnetai, o[ logízetai
tò kakón, 6 o[ xaírei \pì t_ ˙dikíŸ, sugxaírei dè t_ ˙lhyeíŸ,
7
pánta stégei, pánta pisteúei, pánta \lpízei, pánta øpoménei.
8
^H ˙gáph o[dépote \kpíptei: eÊte dè profhteîai,
katarghy}sontai: eÊte glôssai, paúsontai: eÊte gnôsiw,
katarghy}setai. 9 &Ek mérouw dè ginQskomen, kaì \k mérouw
profhteúomen: 10 –tan dè ¡ly+ tò téleion, tóte tò \k mérouw
12.24 ˙ll' ♦ ˙llà 13.2 meyistánein ♦ meyistánai

12.24 østeroûnti ♦ østeroumén~ 13.3 Kaì \àn cvmísv ♦ k©n cvmísv
12.25 sxísmata ♦ sxísma 13.3 kauy}svmai ♦ kaux}svmai
12.26 dojázetai ¢n ♦ dojázetai ˆ¢n˜ 13.4 zhloî = ˙gáph ♦ zhloî ˆ= ˙gáph˜

12.28 eÂta ♦ ¡peita 13.8 \kpíptei ♦ píptei
12.28 ˙ntil}ceiw ♦ ˙ntil}mceiw 13.9 dè ♦ gàr
12.31 kreíttona ♦ meízona 13.10 tóte ♦ —
395
QOU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOU
katarghy}setai. 11 %O te æmhn n}piow, qw n}piow \láloun, qw

n}piow \frónoun, qw n}piow \logizómhn: –te dè gégona ˙n}r,
kat}rghka tà toû nhpíou. 12 Blépomen gàr ƒrti di' \sóptrou
\n a†nígmati, tóte dè prósvpon pròw prósvpon: ƒrti ginQskv
\k mérouw, tóte dè \pignQsomai kayWw kaì \pegnQsyhn. 13 Nunì
dè ménei pístiw, \lpíw, ˙gáph, tà tría taûta: meízvn dè toútvn
= ˙gáph.
14 DiQk et e t|n ˙gáp hn: zhl oût e dè tà pneumat ik á,

mâllon dè ®na profhteúhte. 2 Ô gàr lalôn glQss+
o[k ˙nyrQpoiw laleî, ˙llà t! ye! : o[deìw gàr ˙koúei,
pneúmati dè laleî must}ria. 3 Ô dè profhteúvn ˙nyrQpoiw
laleî o†kodom|n kaì paráklhsin kaì paramuyían. 4 Ô lalôn
glQss+ eâutòn o†kodomeî, ` dè profhteúvn \kklhsían
o†kodomeî. 5 Yélv dè pántaw ømâw laleîn glQssaiw, mâllon
dè ®na profhteúhte: meízvn gàr ` profhteúvn (h ` lalôn
glQssaiw, \ktòw e† m| diermhneúei, ®na = \kklhsía o†kodom|n
láb+. 6 Nunì dé, ˙delfoí, \àn ¡lyv pròw ømâw glQssaiw
lalôn, tí ømâw v & fel}sv, \àn m| ømîn lal}sv (h \n
˙pokalúcei, (h \n gnQsei, (h \n profhteíŸ (h \n didax_; 7 %O mvw
tà ƒcuxa fvn|n didónta, eÊte a[lów, eÊte kiyára, \àn
di a s t o l | n toîw fyóggoiw m| didô, pôw gnvsy}setai tò
a[loúmenon (h tò kiyarizómenon; 8 Kaì gàr \àn ƒdhlon fvn|n
sálpigj d!, tíw paraskeuásetai e†w pólemon; 9 O%utvw kaì
ømeîw dià têw glQsshw \àn m| e·shmon lógon dôte, pôw
gnvsy}setai tò laloúmenon; *Esesye gàr e†w ˙éra laloûntew.
10
Tosaûta, e† túxoi, génh fvnôn \stìn \n kósm~ kaì o[dèn
a[tôn ƒfvnon. 11 &Eàn o{n m| e†dô t|n dúnamin têw fvnêw,
¡somai t! laloûnti bárbarow, kaì ` lalôn \n \moì bárbarow.
12
O%utvw kaì ømeîw, \peì zhlvtaí \ste pneumátvn, pròw t|n
o†kodom|n têw \kklhsíaw zhteîte ®na perisseúhte. 13 Dióper `
lalôn glQss+ proseuxésyv ®na diermhneú+. 14 &Eàn gàr
13.11 qw n}piow \láloun ♦ \láloun qw 14.5 diermhneúei ♦ diermhneú+

n}piow 14.6 Nunì ♦ Nûn
13.11 qw n}piow \frónoun ♦ \frónoun 14.6 \n didax_ ♦ ˆ\n˜ didax_
qw n}piow 14.7 didô ♦ d!
13.11 qw n}piow \logizómhn ♦ 14.8 fvn|n sálpigj ♦ sálpigj fvn|n
\logizómhn qw n}piow 14.10 \stìn ♦ e†sin

13.11 dè ♦ — 14.10 a[tôn ♦ —
14.2 t! ♦ — 14.13 Dióper ♦ Diò
14.5 gàr ♦ dè 14.14 gàr ♦ ˆgàr˜
396
QOV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QOV
proseúxvmai glQss+, tò pneûmá mou proseúxetai, ` dè noûw

mou ƒkarpów \stin. 15 Tí o{n \stín; Proseújomai t! pneúmati,
proseújomai dè kaì t! nofi: calô t! pneúmati, calô dè kaì t!
nofi. 16 &Epeì \àn e[log}s+w t! pneúmati, ` ˙naplhrôn tòn
tópon toû †diQtou pôw \reî tò &Am|n \pì t_ s_ e[xaristíŸ,
\peid| tí légeiw o[k oÂden; 17 Sù mèn gàr kalôw e[xaristeîw,
˙ll' ` £terow o[k o†kodomeîtai. 18 E[xaristô t! ye! mou,
pántvn ømôn mâllon glQssaiw lalôn: 19 ˙ll' \n \kklhsíŸ
yélv pénte lógouw dià toû noów mou lalêsai, ®na kaì ƒllouw
kathx}sv, (h muríouw lógouw \n glQss+.
20
&Adelfoí, m| paidía gínesye taîw fresín: ˙llà t_ kakíŸ
nhpiázete, taîw dè fresìn téleioi gínesye. 21 &En t! nóm~
gégraptai –ti &En e^ teroglQssoiw kaì \n xeílesin e^ téroiw
lal}sv t! la! toút~, kaì o[d' o%utvw e†sakoúsontaí mou,
légei kúriow. 22 %Vste a¥ glôssai e†w shmeîón e†sin, o[ toîw
pisteúousin, ˙llà toîw ˙pístoiw: = dè profhteía, o[ toîw
˙pístoiw, ˙llà toîw pisteúousin. 23 &Eàn o{n sunély+ =
\kklhsía –lh \pì tò a[tó, kaì pántew glQssaiw lalôsin,
e†sélyvsin dè †diôtai (h ƒpistoi, o[k \roûsin –ti maínesye;
24
&Eàn dè pántew profhteúvsin, e†sély+ dé tiw ƒpistow (h
†diQthw, \légxetai øpò pántvn, ˙nakrínetai øpò pántvn,
25
kaì o%utvw tà kruptà têw kardíaw a[toû fanerà gínetai: kaì
o%utvw pesWn \pì prósvpon proskun}sei t! ye! ˙paggéllvn
–ti Ô yeòw ªntvw \n ømîn \stin.
26
Tí o{n \stín, ˙delfoí; %Otan sunérxhsye, £kastow ømôn
calmòn ¡xei, didax|n ¡xei, glôssan ¡xei, ˙pokálucin ¡xei,
e^rmhneían ¡xei. Pánta pròw o†kodom|n ginésyv. 27 EÊte
glQss+ tiw laleî, katà dúo (h tò pleîston treîw, kaì ˙nà mérow,
kaì e<w diermhneuétv: 28 \àn dè m| ” diermhneut}w, sigátv \n
\kklhsíŸ: eâut! dè laleítv kaì t! ye!. 29 Profêtai dè dúo (h
treîw laleítvsan, kaì o¥ ƒlloi diakrinétvsan. 30 &Eàn dè
ƒll~ ˙pokalufy_ kayhmén~, ` prôtow sigátv. 31 Dúnasye
14.16 e[log}s+w t! ♦ e[log_w ˆ\n˜ glQssaiw

14.18 mou ♦ — 14.25 kaì o%utvw tà ♦ tà
14.18 lalôn ♦ lalô 14.25 Ô yeòw ªntvw ♦ *O ntvw ` yeòw
14.19 ˙ll' ♦ ˙llà 14.26 ømôn ♦ —

14.19 dià toû noów ♦ t! nofi 14.26 glôssan ¡xei ˙pokálucin ♦
14.21 e^téroiw ♦ e^térvn ˙pokálucin ¡xei glôssan
14.23 glQssaiw lalôsin ♦ lalôsin
397
QPM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPM
gàr kay' £na pántew profhteúein, ®na pántew manyánvsin, kaì

pántew parakalôntai: 32 kaì pneúmata profhtôn prof}taiw
øpotássetai. 33 O[ gár \stin ˙katastasíaw ` yeów, ˙llà
e†r}nhw, qw \n pásaiw taîw \kklhsíaiw tôn a^gívn.
34
A¥ gunaîkew ømôn \n taîw \kklhsíaiw sigátvsan: o[ gàr
\pitétraptai a[taîw laleîn, ˙ll' øpotássesyai, kayWw kaì `
nómow légei. 35 E† dé ti mayeîn yélousin, \n oÊk~ toùw †díouw
ƒndraw \pervtátvsan: a†sxròn gár \stin gunaijìn \n
\kklhsíŸ laleîn. 36 (H ˙f' ømôn ` lógow toû yeoû \jêlyen; (H
e†w ømâw mónouw kat}nthsen;
37
EÊ tiw dokeî prof}thw eÂnai (h pneumatików, \piginvskétv
$a gráfv ømîn, –ti kuríou e†sìn \ntolaí. 38 E† dé tiw ˙gnoeî,
˙gnoéitv.
39
%Vste, ˙delfoí, zhloûte tò profhteúein, kaì tò laleîn
glQssaiw m| kvlúete: 40 pánta e[sxhmónvw kaì katà tájin
ginésyv.
15 Gnvr í z v dè ømîn, ˙del f oí, tò e[aggél ion o$

e[ h g g e l i s á m h n ømîn, $o kaì parelábete, \n > kaì
e^st}kate, 2 di' o˚ kaì sœzesye: tíni lóg~ e[hggelisámhn ømîn,
e† katéxete, \ktòw e† m| e†k_ \pisteúsate. 3 Parédvka gàr
ømîn \n prQtoiw, $o kaì parélabon, –ti xristòw ˙péyanen øpèr
tôn a^martiôn =môn katà tàw grafáw: 4 kaì –ti \táfh: kaì –ti
\g}gertai t_ trít+ =mérŸ katà tàw grafáw: 5 kaì –ti v * fyh
6 * fyh \pánv pentakosíoiw
KhfÅ, eÂta toîw dQdeka: ¡peita v
˙delfoîw \fápaj, \j @n o¥ pleíouw ménousin £vw ƒrti, tinèw dè
kaì \koim}yhsan: 7 ¡p ei t a v * fyh &IakQb~, eÂta toîw
8
˙postóloiw pâsin: ¡s xa t o n dè pántvn, qspereì t!
\ktrQmati, v * fyh k˙moí. 9 &EgW gár e†mi ` \láxistow tôn
˙postólvn, $ow o[k e†mì ¥kanòw kaleîsyai ˙póstolow, dióti
\dívja t|n \kklhsían toû yeoû. 10 Xáriti dè yeoû e†mi – e†mi,
kaì = xá r i w a[toû = e†w \mè o[ ken| \gen}yh, ˙llà
14.34 ømôn ♦ — 14.38 ˙gnoéitv ♦ ˙gnoeîtai

14.34 \pitétraptai ♦ \pitrépetai 14.39 ˙delfoí ♦ ˙delfoí ˆmou˜
14.34 ˙ll' ♦ ˙llà 14.39 glQssaiw m| kvlúete ♦ m|
14.34 øpotássesyai ♦ kvlúete glQssaiw

øpotassésyvsan 14.40 pánta ♦ pánta dè
14.35 gunaijìn \n \kklhsíŸ laleîn ♦ 15.4 trít+ =mérŸ ♦ =mérŸ t_ trít+
gunaikì laleîn \n \kklhsíŸ 15.6 pleíouw ♦ pleíonew
14.37 e†sìn \ntolaí ♦ \stìn \ntol} 15.6 kaì ♦ —
398
QPN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPN
perissóteron a[tôn pántvn \kopíasa, o[k \gW dé, ˙ll' =

xáriw toû yeoû = sùn \moí. 11 EÊte o{n \gQ, eÊte \keînoi, o%utvw
khrússomen kaì o%utvw \pisteúsate.
12
E† dè xristòw khrússetai –ti \k nekrôn \g}gertai, pôw
légousín tinew \n ømîn –ti ˙nástasiw nekrôn o[k ¡stin; 13 E†
dè ˙nástasiw nekrôn o[k ¡stin, o[dè xristòw \g}gertai: 14 e†
dè xristòw o[k \g}gertai, kenòn ƒra tò k}rugma =môn, ken| dè
kaì = pístiw ømôn. 15 Eøriskómeya dè kaì ceudomárturew toû
yeoû, –ti \martur}samen katà toû yeoû –ti ægeiren tòn
xristón, $on o[k ægeiren, eÊper ƒra nekroì o[k \geírontai. 16 E†
gàr nekroì o[k \geírontai, o[dè xristòw \g}gertai: 17 e† dè
xristòw o[k \g}gertai, mataía = pístiw ømôn: ¡ti \stè \n taîw
a^ martíaiw ømôn. 18 *A r a kaì o¥ koimhyén t ew \n xrist!
˙pQlonto. 19 E† \n t_ zv_ taút+ “lpikótew \smèn \n xrist!
mónon, \leeinóteroi pántvn ˙nyrQpvn \smén.
20
Nunì dè xr i s t ò w \g } g er t a i \k nek r ô n , ˙parx| tôn
kekoimhménvn \géneto. 21 &Epeid| gàr di' ˙nyrQpou ` yánatow,
kaì di' ˙nyrQpou ˙nástasiw nekrôn. 22 %Vsper gàr \n t!
&Adàm pántew ˙poyn§skousin, o%utvw kaì \n t! xrist! pántew
z~opoihy}sontai. 23 %Ekastow dè \n t! †dí~ tágmati: ˙parx|
xristów, ¡peita o¥ toû xristoû \n t_ parousíŸ a[toû. 24 EÂta
tò télow, –tan parad! t|n basileían t! ye! kaì patrí, –tan
katarg}s+ pâsan ˙rx|n kaì pâsan \jousían kaì dúnamin.
25
Deî gàr a[tòn basileúein, ƒxri o˚ ƒn y_ pántaw toùw
\xyr o ù w øpò toùw pódaw a[toû. 26 *E s xa t o w \xyr ò w
katargeîtai ` yánatow. 27 Pánta gàr øpétajen øpò toùw pódaw
a[toû. %O tan dè eÊp+ –ti Pánta øpotétaktai, dêlon –ti \ktòw
toû øpotájantow a[t! tà pánta. 28 %O tan dè øpotag_ a[t! tà
pánta, tóte kaì a[tòw ` u¥òw øpotag}setai t! øpotájanti
a[t! tà pánta, ®na ” ` yeòw tà pánta \n pâsin.
29
&Epeì tí poi}sousin o¥ baptizómenoi øpèr tôn nekrôn; E†
–lvw nekroì o[k \geírontai, tí kaì baptízontai øpèr tôn
15.10 ˙ll' ♦ ˙llà 15.21 ` ♦—

15.10 = sùn ♦ ˆ=˜ sùn 15.24 parad! ♦ paradid!
15.12 tinew \n ømîn ♦ \n ømîn tinew 15.25 ƒn ♦ —

15.14 tò ♦ ˆkaì˜ tò 15.28 kaì ♦ ˆkaì˜
15.14 dè kaì ♦ kaì 15.28 yeòw tà ♦ yeòw ˆtà˜
15.19 “lpikótew \smèn \n xrist! ♦ \n 15.29 baptízontai øpèr tôn nekrôn ♦
Xrist! “lpikótew \smèn baptízontai øpèr a[tôn
15.20 \géneto ♦ —
399
QPO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPO
nekrôn; 30 Tí kaì =meîw kinduneúomen pâsan v % ran; 31 Kay'

=méran ˙poyn§skv, n| t|n ømetéran kaúxhsin, ÷n ¡xv \n
xr i s t ! &I h s o û t! kurí~ =môn. 32 E† katà ƒnyrvpon
\yhriomáxhsa \n &Efés~, tí moi tò ªfelow, e† nekroì o[k
\geírontai, Fágvmen kaì pívmen, a·rion gàr ˙poyn§skomen.
33
M| planâsye: Fyeírousin æyh xrhstà `milíai kakaí.
34
&Ekn}cate dikaívw kaì m| a^martánete: ˙gnvsían gàr yeoû
tinèw ¡xousin: pròw \ntrop|n ømîn légv.
35
&All' \reî tiw, Pôw \geírontai o¥ nekroí; Poí~ dè sQmati
¡rxontai; 36 *Afron, sù $o speíreiw, o[ z~opoieîtai \àn m|
˙poyán+: 37 kaì $o speíreiw, o[ tò sôma tò genhsómenon
speíreiw, ˙llà gumnòn kókkon, e† túxoi, sítou æ tinow tôn
loipôn: 38 ` dè yeòw a[t! dídvsin sôma kayWw “yélhsen, kaì
e^kást~ tôn spermátvn tò Êdion sôma. 39 O[ pâsa sàrj = a[t|
sárj: ˙llà ƒllh mèn ˙nyrQpvn, ƒllh dè sàrj kthnôn, ƒllh
dè †xyúvn, ƒllh dè pthnôn. 40 Kaì sQmata \pouránia, kaì
sQmata \pígeia: ˙ll' e^téra mèn = tôn \pouranívn dója, e^téra
dè = tôn \pigeívn. 41 *A l l h dója =líou, kaì ƒllh dója
sel}nhw, kaì ƒllh dója ˙stérvn: ˙st|r gàr ˙stérow
diaférei \n dój+. 42 O%utvw kaì = ˙nástasiw tôn nekrôn.
Speíretai \n fyorÅ, \geíretai \n ˙fyarsíŸ: 43 speíretai \n
˙timíŸ, \geíretai \n dój+: speíretai \n ˙syeneíŸ, \geíretai \n
dunámei: 44 speíretai sôma cuxikón, \geíretai sôma
pneumatikón. *Estin sôma cuxikón, kaì ¡s t i n sôma
pneumatikón. 45 O%utvw kaì gégraptai, &Egéneto ` prôtow
ƒnyrvpow &Adàm e†w cux|n zôsan. Ô ¡sxatow &Adàm e†w
pneûma z~opoioûn. 46 &All' o[ prôton tò pneumatikón, ˙llà
tò cuxikón, ¡peita tò pneumatikón. 47 Ô prôtow ƒnyrvpow \k
gêw, xoïków: ` deúterow ƒnyrvpow ` kúriow \j o[ranoû. 48 O<ow
` xoïków, toioûtoi kaì o¥ xoïkoí, kaì o<ow ` \pourániow, toioûtoi
kaì o¥ \pouránioi: 49 kaì kayWw \forésamen t|n e†kóna toû
xoïkoû, forésvmen kaì t|n e†kóna toû \pouraníou.
15.31 ÷n ♦ ˆ˙delfoí˜ ÷n 15.39 pthnôn ♦ †xyúvn

15.34 légv ♦ lalô 15.40 ˙ll' ♦ ˙llà
15.35 &All' ♦ &Allà 15.44 *Estin sôma cuxikón ♦ E† ¡stin
15.36 *Afron ♦ *Afrvn sôma cuxikón

15.38 a[t! dídvsin ♦ dídvsin a[t! 15.44 kaì ¡stin sôma ♦ ¡stin kaì
15.38 tò ♦ — 15.47 ` kúriow ♦ —
15.39 †xyúvn ♦ sàrj pthnôn 15.49 forésvmen ♦ forésomen
400
QPP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPP
50
Toûto dé fhmi, ˙delfoí, –ti sàrj kaì a<ma basileían
yeoû klhronomêsai o[ dúnantai, o[dè = fyorà t|n ˙fyarsían
klhronomeî. 51 &Idoú, must}rion ømîn légv: pántew mèn o[
koimhyhsómeya, pántew dè ˙llaghsómeya, 52 \n ˙tóm~, \n ]ip_
•fyalmoû, \n t_ \sxát+ sálpiggi: salpísei gár, kaì o¥ nekroì
\gery}sontai ƒfyartoi, kaì =meîw ˙llaghsómeya. 53 Deî gàr
tò fyartòn toûto \ndúsasyai ˙fyarsían, kaì tò ynhtòn toûto
\n d ú s a s ya i ˙yanasían. 54 %O tan dè tò fyartòn toûto
\n d ú s h t a i ˙fyarsían, kaì tò ynhtòn toûto \ndúshtai
˙yanasían, tóte gen}setai ` lógow ` gegramménow, Katepóyh `
yánatow e†w nîkow. 55 Poû sou, Yánate, tò kéntron; Poû sou,
ͅ dh, tò nîkow; 56 Tò dè kéntron toû yanátou = a^martía: = dè
%A
dúnamiw têw a^martíaw ` nómow: 57 t! dè ye! xáriw t! didónti
=mîn tò nîkow dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 58 %Vste,
˙delfoí mou ˙gaphtoí, e^draîoi gínesye, ˙metakínhtoi,
perisseúontew \n t! ¡rg~ toû kuríou pántote, e†dótew –ti `
kópow ømôn o[k ¡stin kenòw \n kurí~.
16 Perì dè têw logíaw têw e†w toùw a^gíouw, v

% sper diétaja
taîw \kklhsíaiw têw Galatíaw, o%u tvw kaì ømeîw
poi}sate. 2 Katà mían sabbátvn £kastow ømôn par' eâut!
tiyétv, yhsaurízvn – ti ©n e[odôtai, ®na m}, –tan ¡lyv, tóte
logíai gínvntai. 3 %O tan dè paragénvmai, o¬w \àn dokimáshte
di' \pistolôn, toútouw pémcv ˙penegkeîn t|n xárin ømôn e†w
Îerousal}m: 4 \àn dè ” ƒjion toû k˙mè poreúesyai, sùn \moì
poreúsontai. 5 &Eleúsomai dè pròw ømâw, –tan Makedonían
diélyv: Makedonían gàr diérxomai: 6 pròw ømâw dè tuxòn
paramenô, (h kaì paraxeimásv, ®na ømeîw me propémchte o˚
\àn poreúvmai. 7 O[ yélv gàr ømâw ƒrti \n paród~ †deîn:
\lpízv dè xrónon tinà \pimeînai pròw ømâw, \àn ` kúriow
\pitrép+. 8 &Epimenô dè \n &Efés~ £vw têw Penthkostêw:
9
yúra gár moi ˙né~gen megálh kaì \nerg}w, kaì ˙ntikeímenoi
polloí.
15.50 dúnantai ♦ dúnatai 16.2 ©n ♦ \àn

15.51 mèn ♦ — 16.2 logíai ♦ logeîai

15.55 kéntron Poû sou %A
ͅdh tò nîkow ♦ 16.4 ” ƒjion ♦ ƒjion ”
nîkow Poû sou Yánate tò kéntron 16.7 dè ♦ gàr
16.1 logíaw ♦ logeíaw 16.7 \pitrép+ ♦ \pitréc+
16.2 sabbátvn ♦ sabbátou
401
QPQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPQ
10
&Eàn dè ¡ly+ Timóyeow, blépete ®na ˙fóbvw génhtai pròw
ømâw: tò gàr ¡rgon kuríou \rgázetai qw kaì \gQ. 11 M} tiw o{n
a[tòn \jouyen}s+: propémcate dè a[tòn \n e†r}n+, ®na ¡ly+
prów me: \kdéxomai gàr a[tòn metà tôn ˙delfôn. 12 Perì dè
&ApollW toû ˙delfoû, pollà parekálesa a[tòn ®na ¡ly+
pròw ømâw metà tôn ˙delfôn: kaì pántvw o[k ‘n yélhma ®na
nûn ¡ly+, \leúsetai dè –tan e[kair}s+.
13
Grhgoreîte, st}kete \n t_ pístei, ˙ndrízesye,
krataioûsye. 14 Pánta ømôn \n ˙gáp+ ginésyv.
15
Parakalô dè ømâw, ˙delfoí — oÊdate t|n o†kían
Stefanâ, –ti \stìn ˙parx| têw &Axafiaw, kaì e†w diakonían toîw
a^gíoiw ¡tajan eâutoúw — 16 ®na kaì ømeîw øpotásshsye toîw
toioútoiw, kaì pantì t! sunergoûnti kaì kopiônti. 17 Xaírv dè
\pì t_ parousíŸ Stefanâ kaì Fourtounátou kaì &Axaïkoû, –ti
tò ømôn østérhma o˚toi ˙nepl}rvsan. 18 &Anépausan gàr tò
\mòn pneûma kaì tò ømôn: \piginQskete o{n toùw toioútouw.
19
&Aspázontai ømâw a¥ \kklhsíai têw &Asíaw: ˙spázontai
ømâw \n kurí~ pollà &Akúlaw kaì Prískilla, sùn t_ kat'
oÂkon a[tôn \kklhsíŸ. 20 &Aspázontai ømâw o¥ ˙delfoì
pántew. &Aspásasye ˙ll}louw \n fil}mati a^gí~.
21
Ô ˙spasmòw t_ \m_ xeirì Paúlou. 22 EÊ tiw o[ fileî tòn
kúrion &Ihsoûn xristón, ætv ˙náyema. Maràn ˙yá. 23 ^H xáriw
toû kuríou &Ihsoû xristoû mey' ømôn. 24 ^H ˙gáph mou metà
pántvn ømôn \n xrist! &Ihsoû. &Am}n.
16.10 kaì \gQ ♦ k˙gQ 16.19 Prískilla ♦ Príska

16.17 Fourtounátou ♦ Fortounátou 16.22 &Ihsoûn xristón ♦ —
16.17 ømôn ♦ øméteron 16.22 Maràn ˙yá ♦ Marana ya

16.19 &Asíaw ˙spázontai ♦ &Asíaw 16.23 xristoû ♦ —
˙spázetai 16.24 &Am}n ♦ —
402
QPR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPR
PROS KORINYIOUS B
P aûlow ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow yeoû, kaì

Timóyeow ` ˙delfów, t_ \kklhsíŸ toû yeoû t_ o·s+ \n
Koríny~, sùn toîw a^gíoiw pâsin toîw o{sin \n –l+ t_ &AxafiŸ:
2
xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou
&Ihsoû xristoû. 3 E[loghtòw ` yeòw kaì pat|r toû kuríou =môn
&I h s o û xr i s t o û , ` pat|r tôn o†ktirmôn kaì yeò w páshw
parakl}sevw, 4 ` parakalôn =mâw \pì pás+ t_ ylícei =môn,
e†w tò dúnasyai =mâw parakaleîn toùw \n pás+ ylícei, dià têw
parakl}sevw «w parakaloúmeya a[toì øpò toû yeoû. 5 –ti
kayWw perisseúei tà pay}mata toû xristoû e†w =mâw, o%utvw
dià toû xristoû perisseúei kaì = paráklhsiw =môn. 6 EÊte dè
ylibómeya, øpèr têw ømôn parakl}sevw kaì svthríaw, têw
\nergouménhw \n øpomon_ tôn a[tôn payhmátvn @n kaì =meîw
pásxomen: kaì = \lpìw =môn bebaía øpèr ømôn: eÊte
parakaloúmeya, øpèr têw ømôn parakl}sevw kaì svthríaw:
7 % sper koinvnoí \ste tôn payhmátvn, o%utvw kaì
e†dótew –ti v
têw parakl}sevw. 8 O[ gàr yélomen ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí,
øpèr têw ylícevw =môn têw genoménhw =mîn \n t_ &AsíŸ, –ti
kay' øperbol|n \bar}yhmen øpèr dúnamin, v % ste
9
\japorhyênai =mâw kaì toû z_n. &Allà a[toì \n eâutoîw tò
˙pókrima toû yanátou \sx}kamen, ®na m| pepoiyótew „men \f'
e^ autoîw ˙ll' \pì t! ye! t! \geíronti toùw nekroúw: 10 $ow \k
thlikoútou yanátou \rrúsato =mâw kaì ]úetai, e†w $o n
“lpíkamen –ti kaì ¡ti ]úsetai, 11 sunupourgoúntvn kaì ømôn
øpèr =môn t_ de}sei, ®na \k pollôn prosQpvn tò e†w =mâw
xárisma dià pollôn e[xaristhy_ øpèr ømôn.
12
^H gàr kaúxhsiw =môn a%uth \stín, tò martúrion têw
suneid}sevw =môn, –ti \n a^plóthti kaì e†likrineíŸ yeoû, o[k
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.7 %

vsper ♦ qw
1.6 têw \nergouménhw \n øpomon_ tôn 1.8 =mîn ♦ —
a[tôn ♦ eÊte parakaloúmeya 1.8 \bar}yhmen øpèr dúnamin ♦ øpèr
øpèr têw ømôn parakl}sevw têw dúnamin \bar}yhmen
\nergouménhw \n øpomon_ tôn 1.10 ]úetai ♦ ]úsetai

a[tôn 1.10 –ti ♦ ˆ–ti˜
1.6 eÊte parakaloúmeya øpèr têw 1.11 øpèr ømôn ♦ øpèr =môn
ømôn parakl}sevw kaì 1.12 yeoû o[k ♦ toû yeoû ˆkaì˜ o[k
svthríaw ♦ —
403
QPS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPS
1.13 - 2.4 PRO S KO RINYIO US B
\n sofíŸ sarkik_ ˙ll' \n xáriti yeoû, ˙nestráfhmen \n t!

kósm~, perissotérvw dè pròw ømâw. 13 O[ gàr ƒlla gráfomen
ømîn, ˙ll' (h $a ˙naginQskete (h kaì \piginQskete, \lpízv dè –ti
kaì £vw télouw \pignQsesye: 14 kayWw kaì \pégnvte =mâw ˙pò
mérouw, –ti kaúxhma ømôn \smén, kayáper kaì ømeîw =môn, \n
t_ =mérŸ toû kuríou &Ihsoû.
15
Kaì taút+ t_ pepoiy}sei \boulómhn \lyeîn pròw ømâw tò
próteron, ®na deutéran xárin ¡xête: 16 kaì di' ømôn dielyeîn
e†w Makedonían, kaì pálin ˙pò Makedoníaw \lyeîn pròw ømâw,
kaì øf' ømôn propemfyênai e†w t|n &Ioudaían. 17 Toûto o{n
bouleuómenow, m} ti ƒra t_ \lafríŸ \xr h s á m h n ; (H $a
bouleúomai, katà sárka bouleúomai, ®na ” par' \moì tò Naì,
naì kaì tò O’, o·; 18 Pistòw dè ` yeów, –ti ` lógow =môn ` pròw
ømâw o[k \géneto Naì kaì o·. 19 Ô gàr toû yeoû u¥òw &Ihsoûw
xristòw ` \n ømîn di' =môn khruxyeíw, di' \moû kaì Silouanoû
kaì Timoyéou, o[k \géneto Naì kaì O·, ˙llà Naì \n a[t!
gégonen. 20 %O sai gàr \paggelíai yeoû, \n a[t! tò Naí, kaì \n
a[t! tò &Am}n, t! ye! pròw dójan di' =môn. 21 Ô dè bebaiôn
=mâw sùn ømîn e†w xristón, kaì xrísaw =mâw, yeów, 22 ` kaì
sfragisámenow =mâw, kaì doùw tòn ˙rrabôna toû pneúmatow
\n taîw kardíaiw =môn.
23
&EgW dè mártura tòn yeòn \pikaloûmai \pì t|n \m|n
cux}n, –ti feidómenow ømôn o[kéti ‘lyon e†w Kórinyon. 24 O[x
–ti kurieúomen ømôn têw pístevw, ˙llà sunergoí \smen têw
xarâw ømôn: t_ gàr pístei e^st}kate.
2 *Ekrina dè \maut! toûto, tò m| pálin \n lúp+ pròw ømâw

\lyeîn. 2 E† gàr \gW lupô ømâw, kaì tíw \stin ` e[fraínvn
me, e† m| ` lupoúmenow \j \moû; 3 Kaì ¡graca ømîn toûto a[tó,
®na m| \lyWn lúphn ¡xv ˙f' @n ¡dei me xaírein, pepoiyWw \pì
pántaw ømâw, –ti = \m| xarà pántvn ømôn \stín. 4 &Ek gàr
pollêw ylícevw kaì sunoxêw kardíaw ¡graca ømîn dià pollôn
1.13 kaì £vw ♦ £vw 1.18 \géneto ♦ ¡stin

1.14 &Ihsoû ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoû 1.19 gàr toû yeoû ♦ toû yeoû gàr
1.15 \lyeîn pròw ømâw tò próteron ♦ 1.20 kaì \n a[t! ♦ diò kaì di' a[toû
próteron pròw ømâw \lyeîn 2.1 dè ♦ gàr
1.15 ¡xête ♦ sxête 2.2 \stin ♦ —

1.17 bouleuómenow m} ti ♦ boulómenow 2.3 ømîn ♦ —
m}ti 2.3 ¡xv ♦ sxô
404
QPT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPT
PRO S KO RINYIO US B 2.5 - 3.4
dakrúvn, o[x ®na luphyête, ˙llà t|n ˙gáphn ®na gnôte ÷n

¡xv perissotérvw e†w ømâw.
5
E† dé tiw lelúphken, o[k \mè lelúphken, ˙llà ˙pò
mérouw: ®na m| \pibarô pántaw ømâw. 6 Îkanòn t! toioút~ =
\pitimía a%uth = øpò tôn pleiónvn: 7 v
% ste to[nantíon mâllon
ømâw xarísasyai kaì parakalésai, m}pvw t_ perissotérŸ
lúp+ katapoy_ ` toioûtow. 8 Diò parakalô ømâw kurôsai e†w
a[tòn ˙gáphn. 9 E†w toûto gàr kaì ¡graca, ®na gnô t|n
dokim|n ømôn, e† e†w pánta øp}kooí \ste. 10 #V
ͅ dé ti xarízesye,
kaì \gQ: kaì gàr \gW eÊ ti kexárismai, > kexárismai, di' ømâw
\n prosQp~ xristoû, 11 ®na m| pleonekthyômen øpò toû
Satanâ: o[ gàr a[toû tà no}mata ˙gnooûmen.
12
&ElyWn dè e†w t|n Tr~áda e†w tò e[aggélion toû xristoû,
kaì yúraw moi ˙ne~gménhw \n kurí~, 13 o[k ¡sxhka ƒnesin t!
pneúmatí mou, t! m| eøreîn me Títon tòn ˙delfón mou: ˙llà
˙potajámenow a[toîw \jêlyon e†w Makedonían. 14 T! dè ye!
xáriw t! pántote yriambeúonti =mâw \n t! xrist!, kaì t|n
•sm|n têw gnQsevw a[toû faneroûnti di' =môn \n pantì tóp~.
15
%O ti xristoû e[vdía \smèn t! ye! \n toîw s~zoménoiw kaì \n
toîw ˙polluménoiw: 16 o<w mèn •sm| yanátou e†w yánaton, o<w dè
•sm| zvêw e†w zv}n. Kaì pròw taûta tíw ¥kanów; 17 O[ gár
\smen qw o¥ loipoí, kaphleúontew tòn lógon toû yeoû: ˙ll' polloí
qw \j e†likrineíaw, ˙ll' qw \k yeoû, katenQpion toû yeoû, \n

xrist! laloûmen.
3 &Arxómeya pálin eâutoùw sunistánein; E† m| xr§zomen, v

tinew, sustatikôn \pistolôn pròw ømâw, (h \j ømôn
sustatikôn; 2 ^H \pistol| =môn ømeîw \sté, \ggegramménh \n
%w
taîw kardíaiw =môn, ginvskoménh kaì ˙naginvskoménh øpò

pántvn ˙nyrQpvn: 3 faneroúmenoi –ti \stè \pistol| xristoû
diakonhyeîsa øf' =môn, \ggegramménh o[ mélani, ˙llà
pneúmati yeoû zôntow, o[k \n plajìn liyínaiw, ˙ll' \n plajìn
kardíaiw sarkínaiw. 4 Pepoíyhsin dè toiaúthn ¡xomen dià toû
2.7 m}pvw ♦ m} pvw 2.16 zvêw ♦ \k zvêw

2.10 kaì \gQ ♦ k˙gQ 2.17 loipoí ♦ polloì
2.10 eÊ ti ♦ $o 2.17 katenQpion toû ♦ katénanti

2.10 > kexárismai ♦ eÊ ti kexárismai 3.1 E† ♦ (H
2.16 yanátou ♦ \k yanátou 3.1 ømôn sustatikôn ♦ ømôn
405
QPU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPU
xristoû pròw tòn yeón: 5 o[x –ti ¥kanoí \smen ˙f' e^ autôn
logísasyaí ti qw \j e^ autôn, ˙ll' = ¥kanóthw =môn \k toû
yeoû: 6 $ow kaì ¥kánvsen =mâw diakónouw kainêw diay}khw, o[
grámmatow, ˙llà pneúmatow: tò gàr grámma ˙pokténei, tò dè
pneûma z~opoieî. 7 E† dè = diakonía toû yanátou \n
% ste m|
grámmasin, \ntetupvménh \n líyoiw, \gen}yh \n dój+, v
dúnasyai ˙tenísai toùw u¥oùw &Isra|l e†w tò prósvpon
Mvüsévw dià t|n dójan toû prosQpou a[toû, t|n
katargouménhn, 8 pôw o[xì mâllon = diakonía toû pneúmatow
¡stai \n dój+; 9 E† gàr = diakonía têw katakrísevw dója,
poll! mâllon perisseúei = diakonía têw dikaiosúnhw \n
dój+. 10 Kaì gàr o[ dedójastai tò dedojasménon \n toút~ t!
mérei, £neken têw øperballoúshw dójhw. 11 E† gàr tò
katargoúmenon, dià dójhw, poll! mâllon tò ménon, \n dój+.
12
*E xo n t e w o{n toiaúthn \lpída, poll_ parrhsíŸ
xrQmeya: 13 kaì o[ kayáper Mvüsêw \tíyei kálumma \pì tò
prósvpon eâutoû, pròw tò m| ˙tenísai toùw u¥oùw &Isra|l e†w
tò télow toû katargouménou: 14 ˙ll' \pvrQyh tà no}mata
a[tôn: ƒxri gàr têw s}meron tò a[tò kálumma \pì t_
˙nagnQsei têw palaiâw diay}khw ménei m| ˙nakaluptómenon,
– ti \n xrist! katargeîtai. 15 &All' £vw s}meron, =níka
˙naginQsketai Mvüsêw, kálumma \pì t|n kardían a[tôn
keîtai. 16 ^Hníka d' ©n \pistréc+ pròw kúrion, periaireîtai tò
kálumma. 17 Ô dè kúriow tò pneûmá \stin: o˚ dè tò pneûma
kuríou, \keî \leuyería. 18 ^Hmeîw dè pántew, ˙nakekalummén~
prosQp~ t|n dójan kuríou katoptrizómenoi, t|n a[t|n
e†kóna metamorfoúmeya ˙pò dójhw e†w dójan, kayáper ˙pò
kuríou pneúmatow.
3.5 ¥kanoí \smen ˙f' eâutôn ♦ ˙f' 3.14 ˙ll' ♦ ˙llà

eâutôn ¥kanoí \smen 3.14 tò ♦ =méraw tò
3.6 ˙pokténei ♦ ˙pokténnei 3.14 – ti ♦ –ti
3.7 \n líyoiw ♦ líyoiw 3.15 ˙naginQsketai ♦ ©n
3.9 gàr = diakonía ♦ gàr t_ diakoníŸ ˙naginQskhtai

3.9 \n ♦ — 3.16 d' ©n ♦ dè \àn
3.10 £neken ♦ e®neken 3.17 \keî ♦ —
3.13 eâutoû ♦ a[toû
406
QPV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QPV
4 Dià toût o ¡xont ew t|n diak onían taút hn, kayWw

“le}yhmen, o[k \kkakoûmen: 2 ˙llà ˙peipámeya tà
kruptà têw a†sxúnhw, m| peripatoûntew \n panourgíŸ mhdè
doloûntew tòn lógon toû yeo û , ˙llà t_ fanerQsei têw
˙lhyeíaw sunistôntew e^ autoùw pròw pâsan suneídhsin
˙nyrQpvn \nQpion toû yeoû. 3 E† dè kaì ¡stin kekalumménon
tò e[aggélion =môn, \n toîw ˙polluménoiw \stìn
kekalumménon: 4 \n o<w ` yeòw toû a†ônow toútou \túflvsen tà
no}mata tôn ˙pístvn, e†w tò m| a[gásai a[toîw tòn fvtismòn
toû e[aggelíou têw dójhw toû xristoû, –w \stin e†kWn toû yeoû.
5
O[ gàr eâutoùw khrússomen, ˙llà xristòn &Ihsoûn kúrion:
eâutoùw dè doúlouw ømôn dià &Ihsoûn. 6 %O ti ` yeòw ` e†pWn \k
skótouw fôw lámcai, $ow ¡lamcen \n taîw kardíaiw =môn pròw
fvtismòn têw gnQsevw têw dójhw toû yeoû \n prosQp~ &Ihsoû
xristoû.
7
*E xo m en dè tòn yhsauròn toûton \n •strakínoiw
skeúesin, ®na = øperbol| têw dunámevw ” toû yeoû, kaì m| \j
=môn: 8 \n pantì ylibómenoi, ˙ll' o[ stenoxvroúmenoi:
˙poroúmenoi, ˙ll' o[k \japoroúmenoi: 9 divkómenoi, ˙ll' o[k
\gkataleipómenoi: kataballómenoi, ˙ll' o[k ˙pollúmenoi:
10
pántote t|n nékrvsin toû kuríou &Ihsoû \n t! sQmati
periférontew, ®na kaì = zv| toû &Ihsoû \n t! sQmati =môn
fanervy_. 11 &A e ì gàr =meîw o¥ zôntew e†w yánaton
paradidómeya dià &Ihsoûn, ®na kaì = zv| toû &Ihsoû
fanervy_ \n t_ ynht_ sarkì =môn. 12 %Vste ` mèn yánatow \n
=mîn \nergeîtai, = dè zv| \n ømîn. 13 *Exontew dè tò a[tò
pneûma têw pístevw, katà tò gegramménon, &Epísteusa, diò
\lálhsa, kaì =meîw pisteúomen, diò kaì laloûmen: 14 e†dótew
–ti ` \geíraw tòn kúrion &Ihsoûn kaì =mâw dià &Ihsoû \gereî,
kaì parast}sei sùn ømîn. 15 Tà gàr pánta di' ømâw, ®na =
xá r i w pleonásasa dià tôn pleiónvn t|n e[xaristían
perisseús+ e†w t|n dójan toû yeoû.
4.1 \kkakoûmen ♦ \gkakoûmen 4.6 lámcai ♦ lámcei

4.2 sunistôntew ♦ sunistánontew 4.6 &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜

4.4 a[toîw ♦ — 4.10 kuríou ♦ —
4.5 xristòn &Ihsoûn ♦ &Ihsoûn 4.12 mèn ♦ —
xristòn 4.14 dià ♦ sùn
407
QQM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQM
16
Diò o[k \kkakoûmen, ˙ll' e† kaì ` ¡jv =môn ƒnyrvpow
diafyeíretai, ˙ll' ` ¡svyen ˙nakainoûtai =mérŸ kaì =mérŸ.
17
Tò gàr parautíka \lafròn têw ylícevw =môn kay'
øperbol|n e†w øperbol|n a†Qnion bárow dójhw katergázetai
=mîn, 18 m| skopoúntvn =môn tà blepómena, ˙llà tà m|
blepómena: tà gàr blepómena próskaira: tà dè m| blepómena
a†Qnia.
5 OÊdamen gàr –ti \àn = \pígeiow =môn o†kía toû sk}nouw

kataluy_, o†kodom|n \k yeo û ¡xo m en , o†kían
˙xeiropoíhton, a†Qnion \n toîw o[ranoîw. 2 Kaì gàr \n toút~
stenázomen, tò o†kht}rion =môn tò \j o[ranoû \pendúsasyai
\pipoyoûntew: 3 eÊge kaì \ndusámenoi o[ gumnoì eøreyhsómeya.
4
Kaì gàr o¥ ªntew \n t! sk}nei stenázomen baroúmenoi: \f' >
o[ yélomen \kdúsasyai, ˙ll' \pendúsasyai, ®na katapoy_ tò
ynhtòn øpò têw zvêw. 5 Ô dè katergasámenow =mâw e†w a[tò
toûto yeów, ` kaì doùw =mîn tòn ˙rrabôna toû pneúmatow.
6
Yarroûntew o{n pántote, kaì e†dótew –ti \ndhmoûntew \n t!
sQmati \kdhmoûmen ˙pò toû kuríou — 7 dià pístevw gàr
peripatoûm en , o[ dià eÊdouw — 8 ya r r o û m en dé, kaì
e[ d o k o û m en mâllon \kdhmêsai \k toû sQmatow, kaì
\ndhmêsai pròw tòn kúrion. 9 Diò kaì filotimoúmeya, eÊte
\ndhmoûntew, eÊte \kdhmoûntew, e[árestoi a[t! eÂnai. 10 Toùw
gàr pántaw =mâw fanervyênai deî ¡mprosyen toû b}matow toû
xristoû, ®na komíshtai £kastow tà dià toû sQmatow, pròw $a
¡prajen, eÊte ˙gayón, eÊte kakón.
11
E†dótew o{n tòn fóbon toû kuríou ˙nyrQpouw peíyomen,
ye! dè pefanerQmeya: \lpízv dè kaì \n taîw suneid}sesin
ømôn pefanerôsyai. 12 O[ gàr pálin eâutoùw sunistánomen
ømîn, ˙llà ˙form|n didóntew ømîn kaux}matow øpèr =môn, ®na
¡xhte pròw toùw \n prosQp~ kauxvménouw kaì o[ kardíŸ.
13
EÊte gàr \jésthmen, ye!: eÊte svfronoûmen, ømîn. 14 ^H gàr
˙gáph toû xristoû sunéxei =mâw, krínantaw toûto, –ti e† e<w
øpèr pántvn ˙péyanen, ƒra o¥ pántew ˙péyanon: 15 kaì øpèr
4.16 \kkakoûmen ♦ \gkakoûmen 5.10 kakón ♦ faûlon

4.16 ¡svyen ♦ ¡sv =môn 5.12 gàr ♦ —
5.3 eÊge kaì \ndusámenoi ♦ eÊ ge kaì 5.12 o[ kardíŸ ♦ m| \n kardíŸ
\kdusámenoi 5.14 e† ♦ —
5.5 kaì ♦ —
408
QQN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQN
pántvn ˙péyanen ®na o¥ zôntew mhkéti eâutoîw zôsin, ˙llà t!

øpèr a[tôn ˙poyanónti kaì \geryénti. 16 %Vste =meîw ˙pò toû
nûn o[déna oÊdamen katà sárka: e† dè kaì \gnQkamen katà
sárka xristón, ˙llà nûn o[kéti ginQskomen. 17 %Vste eÊ tiw \n
xrist!, kain| ktísiw: tà ˙rxaîa parêlyen, †doú, gégonen
kainà tà pánta. 18 Tà dè pánta \k toû yeo û , toû tà pánta kainá
katallájantow =mâw eâut! dià &Ihsoû xristoû, kaì dóntow

=mîn t|n diakonían têw katallagêw: 19 qw –ti yeòw ‘n \n
xrist! kósmon katallássvn eâut!, m| logizómenow a[toîw tà
paraptQmata a[tôn, kaì yémenow \n =mîn tòn lógon têw
katallagêw.
20
Û p èr xr i s t o û o{n presbeúomen, qw toû yeo û
parakaloûntow di' =môn: deómeya øpèr xristoû, katallághte
t! ye!. 21 Tòn gàr m| gnónta a^martían, øpèr =môn a^martían
\poíhsen, ®na =meîw genQmeya dikaiosúnh yeoû \n a[t!.
6 Sunergoûntew dè kaì parakaloûmen m| e†w kenòn t|n

xárin toû yeoû déjasyai ømâw — 2 légei gár, Kair!
dekt! \p}kousá sou, kaì \n =mérŸ svthríaw \bo}yhsá soi:
†doú, nûn kairòw e[prósdektow, †doú, nûn =méra svthríaw —
3
mhdemían \n mhdenì didóntew proskop}n, ®na m| mvmhy_ =
diakonía: 4 ˙ll' \n pantì sunistôntew e^ autoùw qw yeoû
diákonoi, \n øpomon_ poll_, \n ylícesin, \n ˙nágkaiw, \n
stenoxvríaiw, 5 \n plhgaîw, \n fulakaîw, \n ˙katastasíaiw, \n
kópoiw, \n ˙grupníaiw, \n nhsteíaiw, 6 \n a^gnóthti, \n gnQsei,
\n makroyumíŸ, \n xrhstóthti, \n pneúmati a^ gí~, \n ˙gáp+
˙nupokrít~, 7 \n lóg~ ˙lhyeíaw, \n dunámei yeoû, dià tôn
–plvn têw dikaiosúnhw tôn dejiôn kaì ˙risterôn, 8 dià dójhw
kaì ˙timíaw, dià dusfhmíaw kaì e[fhmíaw: qw plánoi kaì
˙lhyeî w: 9 qw ˙gnooúmenoi, kaì \piginvskómenoi: qw
˙poyn§skontew, kaì †doú, zômen: qw paideuómenoi, kaì m|
yanatoúmenoi: 10 qw lupoúmenoi, ˙eì dè xaírontew: qw ptvxoí,
polloùw dè ploutízontew: qw mhdèn ¡xo n t ew, kaì pánta
katéxontew.
5.16 dè ♦ — 5.21 gàr ♦ —

5.17 tà pánta ♦ — 6.4 sunistôntew ♦ sunistántew
5.18 &Ihsoû ♦ —
409
QQO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQO
11
Tò stóma =môn ˙né~gen pròw ømâw, Korínyioi, = kardía
=môn peplátuntai. 12 O [ stenoxvreîsye \n =mîn,
stenoxvreîsye dè \n toîw splágxnoiw ømôn. 13 T|n dè a[t|n
˙ntimisyían — qw téknoiw légv — platúnyhte kaì ømeîw.
14
M| gínesye e^ terozugoûntew ˙pístoiw: tíw gàr metox|
dikaiosún+ kaì ˙nomíŸ; Tíw dè koinvnía fvtì pròw skótow;
15
Tíw dè sumfQnhsiw xrist! pròw Belíar; (H tíw merìw pist!
metà ˙pístou; 16 Tíw dè sugkatáyesiw na! yeoû metà e†dQlvn;
Ûmeîw gàr naòw yeoû \ste zôntow, kayWw eÂpen ` yeów –ti
&Enoik}sv \n a[toîw, kaì \mperipat}sv: kaì ¡somai a[tôn
yeów, kaì a[toì ¡sontaí moi laów. 17 Diò, &Ejélyete \k mésou
a[tôn kaì ˙forísyhte, légei kúriow, kaì ˙kayártou m|
ßptesye: k˙gW e†sdéjomai ømâw, 18 kaì ¡somai ømîn e†w patéra,
kaì ømeîw ¡sesyé moi e†w u¥oùw kaì yugatéraw, légei kúriow
pantokrátvr.
7 Taút aw o{n ¡xontew tàw \paggel íaw, ˙gap ht oí,

kayarísvmen eâutoùw ˙pò pantòw molusmoû sarkòw kaì
pneúmatow, \piteloûntew a^givsúnhn \n fób~ yeoû.
2
Xvr}sate =mâw: o[déna “dik}samen, o[déna \fyeíramen,
o[déna \pleonekt}samen. 3 O [ pròw katákrisin légv:
proeírhka gár, –ti \n taîw kardíaiw =môn \stè e†w tò
sunapoyaneîn kaì suz_n. 4 Poll} moi parrhsía pròw ømâw,
poll} moi kaúxhsiw øpèr ømôn: pepl}rvmai t_ parakl}sei,
øperperisseúomai t_ xarÅ \pì pás+ t_ ylícei =môn.
5
Kaì gàr \lyóntvn =môn e†w Makedonían o[demían
¡sxhken ƒnesin = sàrj =môn, ˙ll' \n pantì ylibómenoi:
¡jvyen máxai, ¡svyen fóboi. 6 &All' ` parakalôn toùw
tapeinoùw parekálesen =mâw, ` yeów, \n t_ parousíŸ Títou:
7
o[ mónon dè \n t_ parousíŸ a[toû, ˙llà kaì \n t_
parakl}sei " parekl}yh \f' ømîn, ˙naggéllvn =mîn t|n ømôn
\pipóyhsin, tòn ømôn •durmón, tòn ømôn zêlon øpèr \moû,
% ste me mâllon xarênai. 8 %O ti e† kaì \lúphsa ømâw \n t_
v
\pistol_, o[ metamélomai, e† kaì metemelómhn: blépv gàr –ti
6.14 Tíw dè ♦ (h tíw 6.17 &Ejélyete ♦ &Ejélyate

6.15 xrist! ♦ xristoû 7.3 O[ pròw katákrisin ♦ Pròw
6.16 Ûmeîw ♦ ^Hmeîw katákrisin o[
6.16 \ste ♦ \smen 7.8 gàr ♦ ˆgàr˜
6.16 moi ♦ mou
410
QQP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQP
= \pistol| \keính, e† kaì pròw v % ran, \lúphsen ømâw. 9 Nûn

xaírv, o[x –ti \lup}yhte, ˙ll' –ti \lup}yhte e†w metánoian:
\lup}yhte gàr katà yeón, ®na \n mhdenì zhmivyête \j =môn.
10
^H gàr katà yeò n lúph metánoian e†w svthrían
˙metamélhton katergázetai: = dè toû kósmou lúph yánaton
katergázetai. 11 &I d o ù gár, a[tò toûto, tò katà yeò n
luphyênai ømâw, póshn kateirgásato ømîn spoud}n, ˙llà
˙pologían, ˙llà ˙ganákthsin, ˙llà fóbon, ˙llà \pipóyhsin,
˙llà zêlon, ˙llà \kdíkhsin. &En pantì sunest}sate eâutoùw
a^gnoùw eÂnai \n t! prágmati. 12 *Ara e† kaì ¡graca ømîn, o[x
e®neken toû ˙dik}santow, o[dè e®neken toû ˙dikhyéntow, £neken £neken
˙ll' e®neken toû fanervyênai t|n spoud|n ømôn t|n øpèr £neken
=môn pròw ømâw \nQpion toû yeo û . 13 Dià toûto

parakekl}meya.
&Epì dè t_ parakl}sei ømôn perissotérvw mâllon \pì t_ ømôn:
perissotérvw dè
\xárhmen \pì t_ xarÅ Títou, –ti ˙napépautai tò pneûma a[toû
˙pò pántvn ømôn. 14 %O ti eÊ ti a[t! øpèr ømôn kekaúxhmai, o[
kat+sxúnyhn: ˙ll' qw pánta \n ˙lhyeíŸ \lal}samen ømîn,
o%utvw kaì = kaúxhsiw =môn = \pì Títou ˙l}yeia \gen}yh.
15
Kaì tà splágxna a[toû perissotérvw e†w ømâw \stín,
˙namimnhskoménou t|n pántvn ømôn øpako}n, qw metà fóbou
kaì trómou \déjasye a[tón. 16 Xaírv –ti \n pantì yarrô \n
ømîn.
8 Gnvrízomen dè ømîn, ˙delfoí, t|n xárin toû yeoû t|n

dedoménhn \n taîw \kklhsíaiw têw Makedoníaw: 2 –ti \n
poll_ dokim_ ylícevw = perisseía têw xarâw a[tôn kaì =
katà báyouw ptvxeía a[tôn \perísseusen e†w tòn ploûton têw
a^plóthtow a[tôn. 3 %O ti katà dúnamin, marturô, kaì øpèr
dúnamin a[yaíretoi, 4 metà pollêw parakl}sevw deómenoi
=môn, t|n xárin kaì t|n koinvnían têw diakoníaw têw e†w toùw
a^ gíouw: 5 kaì o[ kayWw “lpísamen, ˙ll' e^ autoùw ¡dvkan
prôton t! kurí~, kaì =mîn dià yel } m a t o w yeo û . 6 E†w tò
7.10 ˙metamélhton katergázetai ♦ 7.12 ˙ll' e®neken ♦ ˙ll' £neken

˙metamélhton \rgázetai 7.13 ømôn perissotérvw ♦ =môn
7.11 ømâw ♦ — perissotérvw

7.11 \n t! ♦ t! 8.2 tòn ploûton ♦ tò ploûtow
7.12 o[x e®neken ♦ o[x £neken 8.3 øpèr ♦ parà
7.12 o[dè e®neken ♦ o[dè £neken 8.5 ˙ll' ♦ ˙llà
411
QQQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQQ
parakalésai =mâw Títon, ®na kayWw proen}rjato, o%utvw kaì

\pitelés+ e†w ømâw kaì t|n xárin taúthn. 7 &All' v % sper \n
pantì perisseúete, pístei, kaì lóg~, kaì gnQsei, kaì pás+
spoud_, kaì t_ \j ømôn \n =mîn ˙gáp+, ®na kaì \n taút+ t_
xáriti perisseúhte. 8 O[ kat' \pitag|n légv, ˙llà dià têw
e^térvn spoudêw kaì tò têw ømetéraw ˙gáphw gn}sion
dokimázvn. 9 GinQskete gàr t|n xárin toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, –ti di' ømâw \ptQxeusen, ploúsiow v * n, ®na ømeîw t_
10
\keínou ptvxeíŸ plout}shte. Kaì gnQmhn \n toút~ dídvmi:
toûto gàr ømîn sumférei, o®tinew o[ mónon tò poiêsai ˙llà kaì
tò yélein proen}rjasye ˙pò pérusi. 11 nunì dè kaì tò poiêsai
\pitelésate, –pvw, kayáper = proyumía toû yélein, o%utvw kaì
tò \pitelésai \k toû ¡xein. 12 E† gàr = proyumía prókeitai,
kayò \àn ¡x+ tiw, e[prósdektow, o[ kayò o[k ¡xei. 13 O[ gàr
®na ƒlloiw ƒnesiw, ømîn dè ylíciw: ˙ll' \j †sóthtow, \n t! nûn
kair! tò ømôn perísseuma e†w tò \keínvn østérhma, 14 ®na kaì
tò \keínvn perísseuma génhtai e†w tò ømôn østérhma: –pvw
génhtai †sóthw, 15 kayWw gégraptai, Ô tò polú, o[k
\pleónasen: kaì ` tò •lígon, o[k “lattónhsen.
16
Xáriw dè t! ye! t! didónti t|n a[t|n spoud|n øpèr ømôn
\n t_ kardíŸ Títou. 17 %O ti t|n mèn paráklhsin \déjato,
spoudaióterow dè øpárxvn, a[yaíretow \jêlyen pròw ømâw.
18
Sunepémcamen dè met' a[toû tòn ˙delfón, o˚ ` ¡painow \n t!
e[aggelí~ dià pasôn tôn \kklhsiôn: 19 o[ mónon dé, ˙llà kaì
xeirotonhyeìw øpò tôn \kklhsiôn sunékdhmow =môn sùn t_
xáriti taút+ t_ diakonoumén+ øf' =môn pròw t|n a[toû toû
kuríou dójan kaì proyumían =môn: 20 stellómenoi toûto, m}
tiw =mâw mvm}shtai \n t_ a^dróthti taút+ t_ diakonoumén+ øf'
=môn: 21 pronooúmenoi kalà o[ mónon \nQpion kuríou ˙llà
kaì \nQpion ˙nyrQpvn. 22 Sunepémcamen dè a[toîw tòn
˙delfò n =môn, $o n \dokimásamen \n polloîw pollákiw
spoudaîon ªnta, nunì dè polù spoudaióteron, pepoiy}sei
poll_ t_ e†w ømâw. 23 EÊte øpèr Títou, koinvnòw \mòw kaì e†w
ømâw sunergów: eÊte ˙delfoì =môn, ˙póstoloi \kklhsiôn,
8.7 ømôn \n =mîn ♦ =môn \n ømîn 8.16 didónti ♦ dónti

8.12 tiw ♦ — 8.19 a[toû ♦ â[toû˜
8.13 dè ♦ — 8.21 pronooúmenoi ♦ pronooûmen gàr
412
QQR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQR
dója xristoû. 24 T|n o{n ¡ndeijin têw ˙gáphw ømôn, kaì =môn
kaux}sevw øpèr ømôn, e†w a[toùw \ndeíjasye e†w prósvpon
tôn \kklhsiôn.
9 Perì mèn gàr têw diakoníaw têw e†w toùw a^gíouw perissón
moí \stin tò gráfein ømîn: 2 oÂda gàr t|n proyumían ømôn,
÷n øpèr ømôn kauxômai Makedósin, –ti &Axafia
pareskeúastai ˙pò pérusi: kaì ` \j ømôn zêlow “réyisen
toùw pleíonaw. 3 *E p em c a dè toùw ˙delfoúw, ®na m| tò
kaúxhma =môn tò øpèr ømôn kenvy_ \n t! mérei toút~: ®na,
kayWw ¡legon, pareskeuasménoi ‘te: 4 m}pvw, \àn ¡lyvsin
sùn \moì Makedónew kaì e%urvsin ømâw ˙paraskeuástouw,
kataisxunyômen =meîw — ®na m| légvmen ømeîw — \n t_
øpostásei taút+ têw kaux}sevw. 5 &Anagkaîon o{n =ghsámhn
parakalésai toùw ˙delfoúw, ®na proélyvsin e†w ømâw, kaì
prokatartísvsin t|n prokathggelménhn e[logían ømôn,
taúthn e^ toímhn eÂnai, o%u tvw qw e[logían kaì m| qw
pleonejían.
6
Toûto dé, ` speírvn feidoménvw, feidoménvw kaì yerísei:
kaì ` speírvn \p' e[logíaiw, \p' e[logíaiw kaì yer í s ei .
7
%Ekastow kayWw proaireîtai t_ kardíŸ: m| \k lúphw (h \j
˙nágkhw: ¥laròn gàr dóthn ˙gapÅ ` yeów. 8 Dunatòw dè ` yeòw
pâsan xárin perisseûsai e†w ømâw, ®na \n pantì pántote
pâsan a[tárkeian ¡xontew perisseúhte e†w pân ¡rgon ˙gayón:
9
kayWw gégraptai, &Eskórpisen, ¡dvken toîw pénhsin: =
dikaiosúnh a[toû ménei e†w tòn a†ôna. 10 Ô dè \pixorhgôn
spérma t! speíronti, kaì ƒrton e†w brôsin xorhg}sai, kaì
plhyúnai tòn spóron ømôn, kaì a[j}sai tà gen}mata têw
dikaiosúnhw ømôn: 11 \n pantì ploutizómenoi e†w pâsan
a^plóthta, %htiw katergázetai di' =môn e[xaristían t! ye!.
12
%O ti = diakonía têw leitourgíaw taúthw o[ mónon \stìn
prosanaplhroûsa tà øster}mata tôn a^ gívn, ˙llà kaì
perisseúousa dià pollôn e[xaristiôn t! ye!: 13 dià têw
8.24 \ndeíjasye ♦ \ndeiknúmenoi 9.7 proaireîtai ♦ pro§rhtai

9.2 ` \j ♦ tò 9.8 Dunatòw ♦ Dunateî
9.4 m}pvw ♦ m} pvw 9.10 spérma ♦ spóron

9.4 légvmen ♦ légv 9.10 xorhg}sai kaì plhyúnai ♦
9.4 têw kaux}sevw ♦ — xorhg}sei kaì plhyuneî
9.5 prokathggelménhn ♦ 9.10 a[j}sai ♦ a[j}sei
proephggelménhn
413
QQS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQS
dokimêw têw diakoníaw taúthw dojázontew tòn yeòn \pì t_

øpotag_ têw `mologíaw ømôn e†w tò e[aggélion toû xristoû,
kaì a^plóthti têw koinvníaw e†w a[toùw kaì e†w pántaw: 14 kaì
a[tôn de}sei øpèr ømôn \pipoyoúntvn ømâw dià t|n
øperbállousan xárin toû yeoû \f' ømîn. 15 Xáriw dè t! ye!
\pì t_ ˙nekdihg}t~ a[toû dvreÅ.
10 A[t òw dè \gW Paûlow par ak al ô ømâw dià têw

prŸótht o w kaì \pieikeíaw toû xristoû, $o w katà
prósvpon mèn tapeinòw \n ømîn, ˙pWn dè yarrô e†w ømâw:
2
déomai dé, tò m| parWn yarrêsai t_ pepoiy}sei " logízomai
tolmêsai \pí tinaw toùw logizoménouw =mâw qw katà sárka
peripatoûntaw. 3 &En sarkì gàr peripatoûntew, o[ katà sárka
stra t eu ó m eya — 4 tà gàr –pla têw strateíaw =môn o[
sarkiká, ˙llà dunatà t! ye! pròw kayaíresin •xurvmátvn
— 5 logismoùw kayairoûntew kaì pân %ucvma \pairómenon
katà têw gnQsevw toû yeoû, kaì a†xmalvtízontew pân nóhma
e† w t|n øpako|n toû xristoû, 6 kaì \n e^toím~ ¡xo n t ew
\kdikêsai pâsan parako}n, –tan plhrvy_ ømôn = øpako}.
7
Tà katà prósvpon blépete; EÊ tiw pépoiyen eâut! xristoû
eÂnai, toûto logizésyv pálin ˙f' e^ autoû, –ti kayWw a[tòw
xr i s t o û , o%u tvw kaì =meîw xristoû. 8 &E á n te gàr kaì
perissóterón ti kaux}svmai perì têw \jousíaw =môn — «w
¡dvken ` kúriow =mîn e†w o†kodom}n, kaì o[k e†w kayaíresin
ømôn — o[k a†sxuny}somai: 9 ®na m| dójv qw ©n \kfobeîn
ømâw dià tôn \pistolôn. 10 %O ti, A¥ mèn \pistolaí, fhsín,
bareîai kaì †sxuraí: = dè parousía toû sQmatow ˙syen}w, kaì
` lógow \jouyenhménow. 11 Toûto logizésyv ` toioûtow, –ti o<oí
\smen t! lóg~ di' \pistolôn ˙póntew, toioûtoi kaì paróntew
t! ¡rg~. 12 O[ gàr tolmômen \gkrînai (h sugkrînai eâutoúw
tisin tôn e^ autoùw sunistanóntvn: ˙llà a[toì \n e^ autoîw
eâutoùw metroûntew, kaì sugkrínontew eâutoùw eâutoîw, o[
sunioûsin. 13 ^Hmeîw dè o[xì e†w tà ƒmetra kauxhsómeya, ˙llà
katà tò métron toû kanónow o˚ \mérisen =mîn ` yeów, métrou,
9.15 dè ♦ — 10.8 =mîn ♦ —

10.1 prŸóthtow ♦ pra‡thtow 10.10 mèn \pistolaí ♦ \pistolaì mén

10.7 ˙f' ♦ \f' 10.12 sunioûsin ♦ suniâsin
10.7 =meîw xristoû ♦ =meîw 10.13 o[xì ♦ o[k
10.8 te gàr kaì ♦ ˆte˜ gàr
414
QQT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQT
\fikésyai ƒxri kaì ømôn. 14 O[ gàr qw m| \fiknoúmenoi e†w

ømâw øperekteínomen eâutoúw: ƒxri gàr kaì ømôn \fyásamen
\n t! e[aggelí~ toû xristoû: 15 o[k e†w tà ƒmetra kauxQmenoi,
\n ˙llotríoiw kópoiw, \lpída dè ¡xontew, a[janoménhw têw
pístevw ømôn, \n ømîn megalunyênai katà tòn kanóna =môn
e†w perisseían, 16 e†w tà øperékeina ømôn e[aggelísasyai,
o[k \n ˙llotrí~ kanóni e†w tà £toima kaux}sasyai. 17 Ô dè
kauxQmeno w, \n kurí~ kauxásyv. 18 O [ gàr ` eâutòn
sunistôn, \keînów \stin dókimow, ˙ll' $on ` kúriow sunísthsin.
11 *O felon ˙neíxesyé mou mikròn t_ ˙frosún+: ˙llà kaì

˙néxes yé mou. 2 Zhlô gàr ømâw yeo û z}l~:
=rmosámhn gàr ømâw e^nì ˙ndrì paryénon a^gn|n parastêsai
t! xrist!. 3 Foboûmai dè m}pvw qw ` ªfiw E·an \jhpáthsen \n
t_ panourgíŸ a[toû, o%utvw fyar_ tà no}mata ømôn ˙pò têw
a^plóthtow têw e†w tòn xristón. 4 E† mèn gàr ` \rxómenow ƒllon
&I h s o û n khrússei $o n o[k \khrújamen, (h pneûma £teron
lambánete $o o[k \lábete, (h e[aggélion £teron $o o[k \déjasye,
kalôw “neíxesye. 5 Logízomai gàr mhdèn østerhkénai tôn ˙neíxesye
øpèr lían ˙postólvn. 6 E† dè kaì †diQthw t! lóg~, ˙ll' o[ t_

gnQsei: ˙ll' \n pantì fanervyéntew \n pâsin e†w ømâw. 7 (H
a^martían \poíhsa \mautòn tapeinôn ®na ømeîw øcvyête, –ti
dvreàn tò toû yeoû e[aggélion e[hggelisámhn ømîn; 8 *Allaw
\k k l h s í a w \s ú l h s a , labWn •cQnion pròw t|n ømôn
diakonían: 9 kaì parWn pròw ømâw kaì østerhyeí w, o[
katenárkh s a o[denów: tò gàr østérhmá mou
prosanepl}rvsan o¥ ˙delfoí, \lyóntew ˙pò Makedoníaw: kaì
\n pantì ˙barê ømîn \mautòn \t}rhsa kaì thr}sv. 10 *Estin
˙l}yeia xristoû \n \moí, –ti = kaúxhsiw a%uth o[ frag}setai
e†w \mè \n toîw klímasin têw &Axafiaw. 11 Dià tí; –ti o[k ˙gapô
ømâw; Ô yeòw oÂden. 12 $O dè poiô, kaì poi}sv, ®na \kkócv t|n
˙form|n tôn yel ó n t v n ˙form}n, ®na \n > kauxôntai,
eøreyôsin kayWw kaì =meîw. 13 O¥ gàr toioûtoi ceudapóstoloi,
10.18 sunistôn ♦ sunistánvn 11.3 a^plóthtow ♦ a^plóthtow ˆkaì têw

10.18 ˙ll' ♦ ˙llà a^gnóthtow˜
11.1 t_ ˙frosún+ ♦ ti ˙frosúnhw 11.4 “neíxesye ♦ ˙néxesye
11.3 m}pvw ♦ m} pvw 11.6 fanervyéntew ♦ fanerQsantew

11.3 E·an \jhpáthsen ♦ \jhpáthsen 11.9 o[denów ♦ o[yenów
E%uan 11.9 ømîn \mautòn ♦ \mautòn ømîn
11.3 o%utvw ♦ —
415
QQU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQU
\rgátai dólioi, metasxhmatizómenoi e†w ˙postólouw xristoû.

14
Kaì o[ yaumastón: a[tòw gàr ` Satanâw metasxhmatízetai
e†w ƒggelon fvtów. 15 O[ méga o{n e† kaì o¥ diákonoi a[toû
metasxhmatízontai qw diákonoi dikaiosúnhw, @n tò télow
¡stai katà tà ¡rga a[tôn.
16
Pálin légv, m} tíw me dój+ ƒfrona eÂnai: e† dè m}ge, k©n
qw ƒfrona déjasyé me, ®na k˙gW mikrón ti kaux}svmai. 17 $O
lalô, o[ lalô katà kúrion, ˙ll' qw \n ˙frosún+, \n taút+ t_
øpostásei têw kaux}sevw. 18 &Epeì polloì kauxôntai katà
t}n sárka, k˙gW kaux}somai. 19 ^Hdévw gàr ˙néxesye tôn
˙frónvn, frónimoi ªntew. 20 &A n é x e s y e gár, eÊ tiw ømâw
katadouloî, eÊ tiw katesyíei, eÊ tiw lambánei, eÊ tiw \paíretai,
eÊ tiw ømâw e†w prósvpon dérei. 21 Katà ˙timían légv, qw –ti
=meîw “syen}samen: \n > d' ƒn tiw tolmÅ — \n ˙frosún+ légv
— tolmô k˙gQ. 22 Êbraîoí e†sin; k˙gQ: &Israhlîtaí e†sin;
k˙gQ: spérma &Abraám e†sin; k˙gQ: 23 diákonoi xristoû e†sin;
— parafronôn lalô — øpèr \gQ: \n kópoiw perissotérvw, \n
plhgaîw øperballóntvw, \n fulakaîw perissotérvw, \n
yanátoiw pollákiw, 24 øpò &Ioudaívn pentákiw tessarákonta
parà mían ¡labon. 25 Trìw \rabdísyhn, ßpaj \liyásyhn, trìw
\nauághsa, nuxy}meron \n t! buy! pepoíhka: 26 `doiporíaiw
pollákiw, kindúnoiw potamôn, kindúnoiw l+stôn, kindúnoiw \k
génouw, kindúnoiw \j \ynôn, kindúnoiw \n pólei, kindúnoiw \n
\rhmíŸ, kindúnoiw \n yaláss+, kindúnoiw \n ceudadélfoiw:
27
\n kóp~ kaì móxy~, \n ˙grupníaiw pollákiw, \n lim! kaì
dícei, \n nhsteíaiw pollákiw, \n cúxei kaì gumnóthti. 28 Xvrìw
tôn parektów, = \pisústasíw mou = kay' =méran, = mérimna
pasôn tôn \kklhsiôn. 29 Tíw ˙syeneî, kaì o[k ˙syenô; Tíw
skandalízetai, kaì o[k \gW puroûmai; 30 E† kauxâsyai deî, tà
têw ˙syeneíaw mou kaux}somai. 31 Ô yeòw kaì pat|r toû
kuríou &Ihsoû xristoû oÂden, ` çn e[loghtòw e†w toùw a†ônaw,
–ti o[ ceúdomai. 32 &En Damask! ` \ynárxhw &Aréta toû
11.14 yaumastón ♦ yaûma fulakaîw perissotérvw ♦

11.17 lalô katà kúrion ♦ katà kúrion fulakaîw perissotérvw \n
lalô plhgaîw øperballóntvw
11.18 t}n ♦ — 11.24 tessarákonta ♦ tesserákonta

11.20 ømâw e†w prósvpon ♦ e†w 11.25 \rabdísyhn ♦ \rrabdísyhn
prósvpon ømâw 11.27 \n kóp~ ♦ kóp~
11.21 “syen}samen ♦ “syen}kamen 11.28 \pisústasíw mou ♦ \pístasíw moi
11.23 plhgaîw øperballóntvw \n 11.31 xristoû ♦ —
416
QQV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QQV
basilévw \froúrei t|n Damaskhnôn pólin, piásai me yélvn:

33
kaì dià yurídow \n sargán+ \xalásyhn dià toû teíxouw kaì
\jéfugon tàw xeîraw a[toû.
12 Kauxâsyai d| o[ sumférei moi: \leúsomai gàr e†w

•ptasíaw kaì ˙pokalúceiw kuríou. 2 OÂda ƒnyrvpon
\n xrist! prò \tôn dekatessárvn — eÊte \n sQmati o[k oÂda:
eÊte \ktòw toû sQmatow o[k oÂda: ` yeòw oÂden — a^rpagénta
tòn toioûton £vw trítou o[ranoû. 3 Kaì oÂda tòn toioûton
ƒnyrvpon — eÊte \n sQmati, eÊte \ktòw toû sQmatow, o[k oÂda:
` yeòw oÂden — 4 –ti =rpágh e†w tòn parádeison, kaì ækousen
ƒrrhta ]}mata, $a o[k \jòn ˙nyrQp~ lalêsai. 5 Ûpèr toû
toioútou kaux}somai: øpèr dè \mautoû o[ kaux}somai, e† m|
\n taîw ˙syeneíaiw mou: 6 \àn gàr yel}sv kaux}sasyai, o[k
¡somai ƒfrvn: ˙l}yeian gàr \rô: feídomai dé, m} tiw e†w \mè
logíshtai øpèr $o blépei me, (h ˙koúei ti \j \moû. 7 Kaì t_
øperbol_ tôn ˙pokalúcevn ®na m| øperaírvmai, \dóyh moi
skóloc t_ sarkí, ƒggelow Satân, ®na me kolafíz+, ®na m|
øperaírvmai. 8 Ûpèr toútou trìw tòn kúrion parekálesa ®na
˙post_ ˙p' \moû. 9 Kaì eÊrhkén moi, &Arkeî soi = xáriw mou: =
gàr dúnamíw mou \n ˙syeneíŸ teleioûtai. %Hdista o{n mâllon
kaux}somai \n taîw ˙syeneíaiw mou, ®na \piskhnQs+ \p' \mè =
dúnamiw toû xristoû. 10 Diò e[dokô \n ˙syeneíaiw, \n %ubresin,
\n ˙nágkaiw, \n divgmoîw, \n stenoxvríaiw, øpèr xristoû: –tan
gàr ˙syenô, tóte dunatów e†mi.
11
Gégona ƒfrvn kauxQmenow: ømeîw me “nagkásate: \gW
gàr v* feilon øf' ømôn sunístasyai: o[dèn gàr østérhsa tôn
øpèr lían ˙postólvn, e† kaì o[dén e†mi. 12 Tà mèn shmeîa toû
˙postólou kateirgásyh \n ømîn \n pás+ øpomon_, \n shmeíoiw
kaì térasin kaì dunámesin. 13 Tí gár \stin $o =tt}yhte øpèr tàw
11.32 Damaskhnôn pólin ♦ pólin ˙pokalúcevn dió ®na

Damaskhnôn 12.7 Satân ♦ Satanâ
11.32 yélvn ♦ — 12.9 mou \n ♦ \n
12.1 d| o[ sumférei moi ♦ deî o[ 12.9 teleioûtai ♦ teleîtai
sumféron mén 12.10 \n stenoxvríaiw ♦ kaì
12.1 gàr ♦ dè stenoxvríaiw
12.3 \ktòw ♦ xvrìw 12.11 kauxQmenow ♦ —

12.5 mou ♦ — 12.12 \n shmeíoiw ♦ shmeíoiw te
12.6 ti ♦ ˆti˜ 12.13 =tt}yhte ♦ =ssQyhte
12.7 ˙pokalúcevn ®na ♦
417
QRM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRM
loipàw \kklhsíaw, e† m| –ti a[tòw \gW o[ katenárkhsa ømôn;

Xarísasyé moi t|n ˙dikían taúthn.
14
&Idoú, tríton e^toímvw ¡xv \lyeîn pròw ømâw, kaì o[
katanark}sv ømôn: o[ gàr zhtô tà ømôn, ˙llà ømâw: o[ gàr
•feílei tà tékna toîw goneûsin yhsaurízein, ˙ll' o¥ goneîw
toîw téknoiw. 15 &E g W dè %h dista dapan}sv kaì
\kdapanhy}somai øpèr tôn cuxôn ømôn, e† kaì perissotérvw
ømâw ˙gapôn, «tton ˙gapômai. 16 *E s t v dé, \gW o[
katebárhsa ømâw: ˙ll' øpárxvn panoûrgow, dól~ ømâw
¡l a b o n . 17 M} tina @n ˙péstalka pròw ømâw, di' a[toû
\pleonékthsa ømâw; 18 Parekálesa Títon, kaì sunapésteila
tòn ˙delfón: m} ti \pleonékthsen ømâw Títow; O[ t! a[t!
pneúmati periepat}samen; O[ toîw a[toîw Êxnesin;
19
Pálin dokeîte –ti ømîn ˙pologoúmeya; KatenQpion toû
yeoû \n xrist! laloûmen: tà dè pánta, ˙gaphtoí, øpèr têw
ømôn o†kodomêw. 20 Foboûmai gár m}pvw \lyWn o[x o®ouw yélv
e%urv ømâw, k˙gW eøreyô ømîn o<on o[ yélete: m}pvw ¡reiw,
zêloi, yumoí, \riyeîai, katalaliaí, ciyurismoí, fusiQseiw,
tapeinQs+ ˙katastasíai: 21 m| pálin \lyónta me tapeinQsei ` yeów mou
pròw ømâw, kaì peny}sv polloùw tôn prohmarthkótvn, kaì m|
metanohsántvn \pì t_ ˙kayarsíŸ kaì porneíŸ kaì ˙selgeíŸ "
¡prajan.
13
2
Tríton toûto ¡rxomai pròw ømâw. &Epì stómatow dúo
martúrvn kaì triôn stay}setai pân ]êma.
Proeírhka kaì prolégv, qw parWn tò deúteron, kaì ˙pWn nûn
gráfv toîw prohmarthkósin kaì toîw loipoîw pâsin, –ti \àn
¡lyv e†w tò pálin, o[ feísomai: 3 \peì dokim|n zhteîte toû \n
\moì laloûntow xristoû, $ow e†w ømâw o[k ˙syeneî, ˙llà
dunateî \n ømîn: 4 kaì gàr e† \staurQyh \j ˙syeneíaw, ˙llà
z_ \k dunámevw yeoû. Kaì gàr =meîw ˙syenoûmen \n a[t!,
˙llà zhsómeya sùn a[t! \k dunámevw yeo û e† w ømâw.
12.14 e^toímvw ♦ toûto e^toímvw 12.20 m}pvw \lyWn ♦ m} pvw \lyWn

12.14 ømôn o[ ♦ o[ 12.20 m}pvw ¡reiw zêloi ♦ m} pvw ¡riw
12.14 ˙ll' ♦ ˙llà zêlow
12.15 e† kaì ♦ e† 12.21 \lyónta me tapeinQsei ♦
12.15 ˙gapôn «tton ♦ ˙gapôˆn˜ «sson \lyóntow mou tapeinQs+ me

12.16 ˙ll' ♦ ˙llà 13.2 gráfv ♦ —
12.18 m} ti ♦ m}ti 13.4 e† ♦ —
12.19 Pálin ♦ Pálai 13.4 zhsómeya ♦ z}somen
12.19 KatenQpion toû ♦ katénanti
418
QRN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRN
5
Êautoùw peirázete e† \stè \n t_ pístei, eâutoùw dokimázete.
(H o[k \piginQskete e^ autoúw, –ti &Ihsoûw xristòw \n ømîn
\stín; e† m} ti ˙dókimoí \ste. 6 &Elpízv dè –ti gnQsesye –ti
=meîw o[k \smèn ˙dókimoi. 7 E[xómai dè pròw tòn yeón, m|
poiêsai ømâw kakòn mhdén, o[x ®na =meîw dókimoi fanômen,
˙ll' ®na ømeîw tò kalòn poiête, =meîw dè qw ˙dókimoi „men.
8
O[ gàr dunámeyá ti katà têw ˙lhyeí a w, ˙ll' øpèr têw
˙lhyeíaw. 9 Xaíromen gàr –tan =meîw ˙syenômen, ømeîw dè
dunatoì ‘te: toûto dè kaì e[xómeya, t|n ømôn katártisin.
10
Dià toûto taûta ˙pWn gráfv, ®na parWn m| ˙potómvw
xr}svmai, katà t|n \jousían ÷n ¡dvkén moi ` kúriow e†w
o†kodom}n, kaì o[k e†w kayaíresin.
11
Loipón, ˙delfoí, xaírete: katartízesye, parakaleîsye,
tò a[tò froneîte, e†rhneúete: kaì ` yeòw têw ˙gáphw kaì
e†r}nhw ¡stai mey' ømôn. 12 &Aspásasye ˙ll}louw \n a^ gí~
fil}mati.
13
&Aspázontai ømâw o¥ ßgioi pántew.
14
^H xáriw toû kuríou &Ihsoû xristoû, kaì = ˙gáph toû
yeoû, kaì = koinvnía toû a^gíou pneúmatow metà pántvn ømôn.
&Am}n.
13.5 \stín e† m} ti ♦ e† m}ti 13.10 ¡dvkén moi ` kúriow ♦ ` kúriow

13.7 E[xómai ♦ E[xómeya ¡dvkén moi
13.8 ˙ll' ♦ ˙llà 13.14 &Am}n ♦ —
13.9 dè kaì ♦ kaì
419
QRO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRO
PROS GALATAS
P aûlow ˙póstolow o[k ˙p' ˙nyrQpvn, o[dè di' ˙nyrQpou,

˙llà dià &I h s o û xr i s t o û , kaì yeo û patròw toû
\geírantow a[tòn \k nekrôn, 2 kaì o¥ sùn \moì pántew ˙delfoí,
taîw \kklhsíaiw têw Galatíaw: 3 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò
yeoû patrów, kaì kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 4 toû dóntow
eâutòn perì tôn a^martiôn =môn, –pvw \jélhtai =mâw \k toû
\nestôtow a†ônow ponhroû, katà tò yélhma toû yeoû kaì
patròw =môn: 5 > = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn ˙m}n.
6
Yaumázv –ti o%u tvw taxév w metatíyes ye ˙pò toû
kalésantow ømâw \n xáriti xristoû e†w £teron e[aggélion: 7 $o
o[k ¡stin ƒllo, e† m} tinéw e†sin o¥ tarássontew ømâw kaì
yélontew metastrécai tò e[aggélion toû xristoû. 8 &Allà kaì
e[aggelízetai \àn =meîw (h ƒggelow \j o[ranoû e[aggelízhtai ømîn par' $o
e[hggelisámeya ømîn, ˙náyema ¡stv. 9 ^Vw proeir}kamen, kaì
ƒrti pálin légv, eÊ tiw ømâw e[aggelízetai par' $o parelábete,
˙náyema ¡stv. 10 *Arti gàr ˙nyrQpouw peíyv (h tòn yeón; (H
zhtô ˙nyrQpoiw ˙réskein; E† gàr ¡ti ˙nyrQpoiw æreskon,
xristoû doûlow o[k ©n æmhn.
11
Gnvrízv dè ømîn, ˙delfoí, tò e[aggélion tò e[aggelisyèn
øp' \moû, –ti o[k ¡stin katà ƒnyrvpon. 12 O[dè gàr \gW parà
˙nyrQpou parélabon a[tó, o·te \didáxyh n , ˙llà di'
˙pokalúcevw &Ihsoû xristoû. 13 &Hkoúsate gàr t|n \m|n
˙nastrof}n pote \n t! &Ioudaïsm!, –ti kay' øperbol|n
\dívkon t|n \kklhsían toû yeoû, kaì \póryoun a[t}n: 14 kaì
proékopton \n t! &Ioudaïsm! øpèr polloùw sunhlikiQtaw \n
t! génei mou, perissotérvw zhlvt|w øpárxvn tôn patrikôn
mou paradósevn. 15 %O te dè e[dókhsen ` yeòw ` ˙forísaw me \k
koilíaw mhtrów mou kaì kalésaw dià têw xáritow a[toû,
16
˙pokalúcai tòn u¥òn a[toû \n \moì ®na e[aggelízvmai
1.3 kaì kuríou =môn ♦ =môn kaì 1.6 xristoû ♦ ˆxristoû˜

kuríou 1.8 ømîn par' ♦ ˆømîn˜ par'

1.4 perì ♦ øpèr 1.10 gàr ¡ti ♦ ¡ti
1.4 \nestôtow a†ônow ♦ a†ônow toû 1.11 dè ♦ gàr
\nestôtow 1.15 ` yeòw ♦ ˆ` yeòw˜
420
QRP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRP
PRO S GALATAS 1.17 - 2.10
a[tòn \n toîw ¡ynesin, e[yévw o[ prosaneyémhn sarkì kaì

a®mati: 17 o[dè ˙nêlyon e†w Îerosóluma pròw toùw prò \moû
˙postólo u w, ˙llà ˙pêlyon e†w &Arabían, kaì pálin
øpéstreca e†w Damaskón.
18
*E p ei t a metà ¡th tría ˙nêlyon e†w Îerosóluma
¥storêsai Pétron, kaì \pémeina pròw a[tòn =méraw dekapénte.
19
%Eteron dè tôn ˙postólvn o[k eÂdon, e† m| &Iákvbon tòn
˙delfòn toû kuríou. 20 $A dè gráfv ømîn, †doù \nQpion toû
yeoû –ti o[ ceúdomai. 21 *Epeita ‘lyon e†w tà klímata têw
Suríaw kaì têw Kilikíaw. 22 *Hmhn dè ˙gnooúmenow t! prosQp~
taîw \kklhsíaiw têw &Ioudaíaw taîw \n xrist!: 23 mónon dè
˙koúontew ‘san –ti Ô diQkvn =mâw poté, nûn e[aggelízetai
t|n pístin %hn pote \póryei. 24 Kaì \dójazon \n \moì tòn yeón.
2
2
*Ep eit a dià dek at es s ár vn \t ôn pálin ˙néb hn e†w
Îerosóluma metà Barnába, sumparalabWn kaì Títon:
˙nébhn dè katà ˙pokálucin, kaì ˙neyém h n a[toîw tò
e[aggélion $o khrússv \n toîw ¡ynesin, kat' †dían dè toîw
dokoûsin, m}pvw e†w kenòn tréxv (h ¡dramon. 3 &All' o[dè Títow
` sùn \moí, %Ellhn v* n, “nagkásyh peritmhyênai: 4 dià dè toùw
pareisáktouw ceudadélfouw, o®tinew pareisêlyon
kataskopêsai t|n \leuyerían =môn ÷n ¡xomen \n xrist!
&Ihsoû, ®na =mâw katadoulQsvntai: 5 o<w o[dè pròw v % ran
eÊjamen t_ øpotag_, ®na = ˙l}yeia toû e[aggelíou diameín+
pròw ømâw. 6 &Apò dè tôn dokoúntvn eÂnaí ti `poîoí pote ‘san
o[dén moi diaférei: prósvpon yeòw ˙nyrQpou o[ lambánei
\m o ì gàr o¥ dokoûntew o[dèn prosanéyen t o : 7 ˙llà
to[nantíon, †dóntew –ti pepísteumai tò e[aggélion têw
˙krobustíaw, kayWw Pétrow têw peritomêw — 8 ` gàr
\nerg}saw Pétr~ e†w ˙postol|n têw peritomêw, \n}rghsen kaì
\moì e†w tà ¡ynh — 9 kaì gnóntew t|n xárin t|n doyeîsán moi,
&Iákvbow kaì Khfâw kaì &Ivánnhw, o¥ dokoûntew stûloi eÂnai,
dejiàw ¡dvkan \moì kaì BarnabÅ koinvníaw, ®na =meîw mèn e†w
tà ¡ynh, a[toì dè e†w t|n peritom}n: 10 mónon tôn ptvxôn ®na
mnhmoneúvmen, $o kaì \spoúdasa a[tò toûto poiêsai.
1.18 Pétron ♦ Khfân katadoulQsousin

2.2 m}pvw ♦ m} pvw 2.6 yeòw ♦ ˆ`˜ yeòw
2.4 katadoulQsvntai ♦ 2.9 mèn ♦ —
421
QRQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRQ
2.11 - 3.6 PRO S GALATAS
11
%O te dè ‘lyen Pétrow e†w &Antióxeian, katà prósvpon
a[t! ˙ntésthn, –ti kategnvsménow ‘n. 12 Prò toû gàr \lyeîn
tinaw ˙pò &IakQbou, metà tôn \ynôn sun}syien: –te dè ‘lyon,
øpéstellen kaì ˙fQrizen eâutón, foboúmenow toùw \k
peritomêw. 13 Kaì sunupekríyhsan a[t! kaì o¥ loipoì
&Ioudaîoi, v % ste kaì Barnabâw sunap}xyh a[tôn t_ øpokrísei.
14
&All' –te eÂdon –ti o[k •ryopodoûsin pròw t|n ˙l}yeian toû
e[ a g g el í o u , eÂ p o n , t! Pétr~ ¡mprosyen pántvn, E† sú,
&Ioudaîow øpárxvn, \ynikôw z_w kaì o[k &Ioudaïkôw, tí tà ¡ynh
˙nagkázeiw &Ioudafizein; 15 ^Hmeîw fúsei &Ioudaîoi kaì o[k \j
\ynôn a^martvloí, 16 e†dótew –ti o[ dikaioûtai ƒnyrvpow \j
¡rgvn nómou, \àn m| dià pístevw &Ihsoû xristoû, kaì =meîw e†w
xristòn &Ihsoûn \pisteúsamen, ®na dikaivyômen \k pístevw
xristoû, kaì o[k \j ¡rgvn nómou: dióti o[ dikaivy}setai \j
¡rgvn nómou pâsa sárj. 17 E† dé, zhtoûntew dikaivyênai \n
xr i s t ! , eø r éyh m en kaì a[toì a^ martvloí, Óra xr i s t ò w
a^martíaw diákonow; M| génoito. 18 E† gàr $a katélusa, taûta
pálin o†kodomô, parabáthn \mautòn sunísthmi. 19 &EgW gàr
dià nómou nóm~ ˙péya n o n , ®na ye! z}sv. 20 Xrist!
sunestaúrvmai: zô dé, o[kéti \gQ, z_ dè \n \moì xristów: $o dè
nûn zô \n sarkí, \n pístei zô t_ toû u¥oû toû yeo û , toû
˙gap}santów me kaì paradóntow e^ autòn øpèr \moû. 21 O[k
˙yetô t|n xárin toû yeoû: e† gàr dià nómou dikaiosúnh, ƒra
xristòw dvreàn ˙péyanen.
3 )V ˙nóhtoi Galátai, tíw ømâw \báskanen t_ ˙lhyeíŸ m|

peíyesyai, o<w kat' •fyalmoùw &Ihsoûw xristòw proegráfh
\n ømîn \staurvménow; 2 Toûto mónon yélv mayeîn ˙f' ømôn,
\j ¡rgvn nómou tò pneûma \lábete, (h \j ˙koêw pístevw;
3
O%utvw ˙nóhtoí \ste; &Enarjámenoi pneúmati, nûn sarkì
\piteleîsye; 4 Tosaûta \páyete e†k_; EÊge kaì e†k_. 5 Ô o{n
\pixorhgôn ømîn tò pneûma kaì \nergôn dunámeiw \n ømîn, \j
¡rgvn nómou, (h \j ˙koêw pístevw; 6 KayWw &Abraàm \písteusen
2.11 Pétrow ♦ Khfâw nómou ♦ –ti \j ¡rgvn nómou o[

2.13 kaì o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥ dikaivy}setai
2.14 Pétr~ ♦ KhfÅ 2.18 sunísthmi ♦ sunistánv
2.14 z_w kaì o[k &Ioudaïkôw tí ♦ kaì 3.1 t_ ˙lhyeíŸ m| peíyesyai ♦ —

o[xì &Ioudaïkôw z_w pôw 3.1 \n ømîn ♦ —
2.16 –ti ♦ ˆdè˜ –ti 3.4 EÊge ♦ EÊ ge
2.16 dióti o[ dikaivy}setai \j ¡rgvn
422
QRR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRR
t! ye!, kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn. 7 GinQskete ƒra

–ti o¥ \k pístevw, o˚toí e†sin u¥oí &Abraám. 8 Proïdoûsa dè =
graf| –ti \k pístevw dikaioî tà ¡ynh ` yeów, proeuhggelísato
t! &Abraàm –ti &Eneuloghy}sontai \n soì pánta tà ¡ynh.
9
%Vste o¥ \k pístevw e[logoûntai sùn t! pist! &Abraám.
10
%O soi gàr \j ¡rgvn nómou e†sín, øpò katáran e†sín:
gégraptai gár, &Epikatáratow pâw $ow o[k \mménei \n pâsin toîw
gegramménoiw \n t! biblí~ toû nómou, toû poiêsai a[tá.
11
%O ti dè \n nóm~ o[deìw dikaioûtai parà t! ye!, dêlon: –ti
Ô díkaiow \k pístevw z}setai: 12 ` dè nómow o[k ¡stin \k
pístevw, ˙ll' Ô poi}saw a[tà ƒnyrvpow z}setai \n a[toîw.
13
xr i s t ò w =mâw \jhgórasen \k têw katáraw toû nómou,
genómenow øpèr =môn katára: gégraptai gár, &Epikatáratow
pâw ` kremámenow \pì júlou: 14 ®na e†w tà ¡ynh = e[logía toû
&Abraàm génhtai \n xrist! &Ihsoû, ®na t|n \paggelían toû
pneúmatow lábvmen dià têw pístevw.
15
&A d e l f o í , katà ƒnyrvpon légv: –mvw ˙nyrQpou
kekurvménhn diay}khn o[deìw ˙yeteî (h \pidiatássetai. 16 T!
dè &Abraàm \rr}yhsan a¥ \paggelíai, kaì t! spérmati a[toû.
O[ légei, Kaì toîw spérmasin, qw \pì pollôn, ˙ll' qw \f' e^nów,
Kaì t! spérmatí sou, –w \stin xristów. 17 Toûto dè légv,
diay}khn prokekurvménhn øpò toû yeoû e†w xristòn ` metà ¡th
tetrakósia kaì triákonta gegonWw nómow o[k ˙kuroî, e†w tò
katargêsai t|n \paggelían. 18 E† gàr \k nómou = klhronomía,
o[kéti \j \paggelíaw: t! dè &Abraàm di' \paggelíaw
kexáristai ` yeów. 19 Tí o{n ` nómow; Tôn parabásevn xárin
prosetéyh, ƒxri o˚ ¡ly+ tò spérma > \p}ggeltai, diatageìw di'
˙ggélvn \n xeirì mesítou. 20 Ô dè mesíthw e^nòw o[k ¡stin, ` dè
yeòw e<w \stin. 21 Ô o{n nómow katà tôn \paggeliôn toû yeoû;
M| génoito. E† gàr \dóyh nómow ` dunámenow zvopoiêsai,
ªntvw ©n \k nómou ‘n = dikaiosúnh. 22 &Allà sunékleisen =
graf| tà pánta øpò a^ martían, ®na = \paggelía \k pístevw
&Ihsoû xristoû doy_ toîw pisteúousin.
3.7 e†sin u¥oí ♦ u¥oí e†sin 3.17 e†w xristòn ♦ —

3.10 &Epikatáratow ♦ –ti 3.17 ¡th tetrakósia kaì triákonta ♦

&Epikatáratow tetrakósia kaì triákonta ¡th
3.10 \n pâsin ♦ pâsin 3.19 ƒxri ♦ ƒxriw
3.12 ƒnyrvpow ♦ — 3.21 toû yeoû ♦ ˆtoû yeoû˜
3.13 gégraptai gár ♦ –ti gégraptai 3.21 ©n \k nómou ♦ \k nómou ©n
3.16 \rr}yhsan ♦ \rréyhsan
423
QRS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRS
23
Prò toû dè \lyeîn t|n pístin, øpò nómon \frouroúmeya,
sugkekleisménoi e†w t|n méllousan pístin ˙pokalufyênai.
24
%Vste ` nómow paidagvgòw =môn gégonen e†w xristón, ®na \k
pístevw dikaivyômen. 25 &Elyoúshw dè têw pístevw, o[kéti øpò
paidagvgón \smen. 26 Pántew gàr u¥oì yeoû \ste dià têw
pístevw \n xrist! &Ihsoû. 27 %O soi gàr e†w xristòn
\baptísyhte, xristòn \nedúsasye. 28 O[k ¡ni &Ioudaîow o[dè
%Ellhn, o[k ¡ni doûlow o[dè \leúyerow, o[k ¡ni ƒrsen kaì
yêlu: pántew gàr ømeîw e<w \ste \n xrist! &Ihsoû. 29 E† dè ømeîw
xristoû, ƒra toû &Abraàm spérma \sté, kaì kat' \paggelían
klhronómoi.
4 Légv dé, \f' –son xrónon ` klhronómow n}piów \stin,

o[dèn diaférei doúlou, kúriow pántvn v * n: 2 ˙llà øpò
\pitrópouw \stìn kaì o†konómouw, ƒxri têw proyesmíaw toû
patrów. 3 O%utvw kaì =meîw, –te ‘men n}pioi, øpò tà stoixeîa toû
kósmou ‘men dedoulvménoi: 4 –te dè ‘lyen tò pl}rvma toû
xrónou, \japésteilen ` yeòw tòn u¥òn a[toû, genómenon \k
gunaików, gen ó m en o n øpò nómon, 5 ®na toùw øpò nómon
\jagorás+, ®na t|n u¥oyesían ˙polábvmen. 6 %O ti dé \ste
u¥oí, \japésteilen ` yeòw tò pneûma toû u¥oû a[toû e†w tàw
kardíaw ømôn, krâzon, &Abbâ, ` pat}r. 7 %Vste o[kéti eÂ
doûlow, ˙ll' u¥ów: e† dè u¥ów, kaì klhronómow yeo û dià
xristoû.
8
&Allà tóte mén, o[k e†dótew yeón, \douleúsate toîw m|
fúsei o{sin yeo î w: 9 nûn dé, gnóntew yeó n , mâllon dè
gnvsyéntew øpò yeoû, pôw \pistréfete pálin \pì tà ˙syenê kaì
pt v xà stoixeî a , o<w pálin ƒnvyen douleúein yél et e;
10
^H m ér a w parathreîsye, kaì mênaw, kaì kairoúw, kaì
\niautoúw. 11 Foboûmai ømâw, m}pvw e†kê kekopíaka e†w ømâw.
12
Gínesye qw \gQ, –ti k˙gW qw ømeîw, ˙delfoí, déomai ømôn.
O[dén me “dik}sate: 13 oÊdate dè –ti di' ˙syéneian têw sarkòw
e[hggelisámhn ømîn tò próteron. 14 Kaì tòn peirasmón mou tòn
3.23 sugkekleisménoi ♦ 4.7 ˙ll' ♦ ˙llà

sugkleiómenoi 4.7 yeoû dià xristoû ♦ dià yeoû
3.29 kaì ♦ — 4.8 m| fúsei ♦ fúsei m|

4.3 ‘men dedoulvménoi ♦ æmeya 4.11 m}pvw ♦ m} pvw
dedoulvménoi 4.14 mou tòn \n t_ ♦ ømôn \n t_
4.6 ømôn ♦ =môn
424
QRT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRT
\n t_ sarkí mou o[k \jouyen}sate o[dè \jeptúsate, ˙ll' qw

ƒggelon yeoû \déjasyé me, qw xristòn &Ihsoûn. 15 Tíw o{n ‘n `
makarismòw ømôn; Marturô gàr ømîn –ti, e† dunatón, toùw
•fyalmoùw ømôn \jorújantew ©n \dQkaté moi. 16 %Vste \xyròw
ømôn gégona ˙lhyeúvn ømîn; 17 Zhloûsin ømâw o[ kalôw,
˙llà \kkleîsai ømâw yélousin, ®na a[toùw zhloûte. 18 Kalòn
dè tò zhloûsyai \n kal! pántote, kaì m| mónon \n t! pareînaí
me pròw ømâw. 19 Teknía mou, o¬w pálin v & dínv, ƒxri o˚
20
morfvy_ xristòw \n ømîn, æyelon dè pareînai pròw ømâw
ƒrti, kaì ˙llájai t|n fvn}n mou, –ti ˙poroûmai \n ømîn.
21
Légeté moi, o¥ øpò nómon yélontew eÂnai, tòn nómon o[k
˙koúete; 22 Gégraptai gár, –ti &Abraàm dúo u¥oùw ¡sxen: £na
\k têw paidískhw, kaì £na \k têw \leuyéraw. 23 &All' ` mèn \k
têw paidískhw katà sárka gegénnhtai, ` dè \k têw \leuyéraw
dià têw \paggelíaw. 24 %Atiná \stin ˙llhgoroúmena: a˚tai gár
e†sin dúo diayêkai: mía mèn ˙pò ªrouw Sinâ, e†w douleían
gennôsa, %htiw \stìn %Agar. 25 Tò gàr %Agar Sinâ ªrow \stìn \n
t_ &ArabíŸ, sustoixeî dè t_ nûn Îerousal}m, douleúei dè metà
tôn téknvn a[têw. 26 ^H dè ƒnv Îerousal|m \leuyéra \stín,
%htiw \stìn m}thr pántvn =môn: 27 gégraptai gár, E[frányhti,
&
steîra, = o[ tíktousa: ]êjon kaì bóhson, = o[k vdínousa: –ti
(
pollà tà tékna têw \r}mou mâllon h têw \xoúshw tòn ƒndra.
28
^Hmeîw dé, ˙delfoí, katà &Isaák, \paggelíaw tékna \smén.
29 % sper tóte ` katà sárka gennhyeìw \dívken tòn katà
&All' v
pneûma, o%utvw kaì nûn. 30 &Allà tí légei = graf}; *Ekbale t|n
paidískhn kaì tòn u¥òn a[têw, o[ gàr m| klhronom}s+ ` u¥òw
têw paidískhw metà toû u¥oû têw \leuyéraw. 31 *Ara, ˙delfoí,
o[k \smèn paidískhw tékna, ˙llà têw \leuyéraw.
4.14 ˙ll' ♦ ˙llà 4.25 gàr ♦ dè

4.15 Tíw o{n ‘n ♦ poû o{n 4.25 dè metà ♦ gàr metà
4.15 ©n ♦ — 4.26 pántvn ♦ —
4.18 tò ♦ — 4.28 ^Hmeîw ♦ Ûmeîw
4.19 Teknía ♦ tékna 4.28 \smén ♦ \sté

4.19 ƒxri ♦ méxri 4.30 klhronom}s+ ♦ klhronom}sei
4.23 dià têw ♦ di' 4.31 *Ara ♦ Dió
425
QRU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRU
5 2
T_ \leuyeríŸ o{n " xristòw =mâw “leuyérvsen, st}kete,
kaì m| pálin zug! douleíaw \néxesye.
*I d e, \g W Paûlow légv ømîn, –ti \àn peritémnhsye,
& 3
xristòw ømâw o[dèn vfel}sei. Martúromai dè pálin pantì
˙nyrQp~ peritemnomén~, –ti •feiléthw \stìn –lon tòn nómon
poiêsai. 4 Kathrg}yhte ˙pò toû xristoû, o®tinew \n nóm~
\jepésete dikaioûsye: têw xáritow \jepésate. 5 ^Hmeîw gàr pneúmati \k
pístevw \lpída dikaiosúnhw ˙pekdexómeya. 6 &En gàr xrist!
&Ihsoû o·te peritom} ti †sxúei, o·te ˙krobustía, ˙llà pístiw
di' ˙gáphw \nergouménh. 7 &Etréxete kalôw: tíw ømâw \nékocen
t_ ˙lhyeíŸ m| peíyesyai; 8 ^H peismon| o[k \k toû kaloûntow
ømâw. 9 Mikrà zúmh –lon tò fúrama zumoî. 10 &EgW pépoiya e†w
ømâw \n kurí~, –ti o[dèn ƒllo fron}sete: ` dè tarássvn ømâw
bastásei tò kríma, –stiw ©n ”. 11 &E g W dé, ˙delfoí, e†
peritom|n ¡ti khrússv, tí ¡ti diQkomai; *Ara kat}rghtai tò
skándalon toû stauroû. 12 *O felon kaì ˙pokócontai o¥
˙nastatoûntew ømâw.
13
Ûmeîw gàr \p' \leuyeríŸ \kl}yhte, ˙delfoí: mónon m|
t|n \leuyerían e†w ˙form|n t_ sarkí, ˙llà dià têw ˙gáphw
douleúete ˙ll}loiw. 14 Ô gàr pâw nómow \n e^ nì lóg~
plhroûtai, \n t!, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw eâutón. 15 E†
dè ˙ll}louw dáknete kaì katesyíete, blépete m| øpó ˙ll}lvn
˙nalvyête.
16
Légv dé, pneúmati peripateîte, kaì \piyumían sarkòw o[
m| teléshte. 17 ^H gàr sàrj \piyumeî katà toû pneúmatow, tò
dè pneûma katà têw sarków: taûta dè ˙ntíkeitai ˙ll}loiw,
®na m| $a ©n yélhte, taûta poiête. 18 E† dè pneúmati ƒgesye,
o[k \stè øpò nómon. 19 Fanerà dé \stin tà ¡rga têw sarków,
ßtiná \stin moixeí a , porneía, ˙kayarsía, ˙sélgeia,
20
e†dvlolatreía, farmakeía, ¡xyrai, ¡reiw, zêloi, yumoí,
\riyeîai, dixostasíai, a¥réseiw, 21 fyónoi, fónoi, méyai, kômoi,
5.1 o{n " xristòw =mâw “leuyérvsen, 5.15 øpó ♦ øp'

st}kete ♦ =mâw xristòw 5.17 dè ˙ntíkeitai ˙ll}loiw ♦ gàr
“leuyérvsen: st}kete o{n ˙ll}loiw ˙ntíkeitai
5.4 toû ♦ — 5.17 ©n ♦ \àn
5.7 t_ ♦ ˆt_˜ 5.19 moixeía ♦ —

5.10 ©n ♦ \àn 5.20 e†dvlolatreía ♦ e†dvlolatría
5.14 plhroûtai ♦ pepl}rvtai 5.20 ¡reiw zêloi ♦ ¡riw zêlow
5.14 eâutón ♦ seautón 5.21 fónoi ♦ —
426
QRV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QRV
kaì tà –moia toútoiw: $a prolégv ømîn, kayWw kaì proeîpon, –ti

o¥ tà toiaûta prássontew basileían yeo û o[
klhronom}sousin. 22 Ô dè karpòw toû pneúmatów \stin ˙gáph,
xará, e†r}nh, makroyumía, xrhstóthw, ˙gayvsúnh, pístiw,
23
prŸóthw, \gkráteia: katà tôn toioútvn o[k ¡stin nómow.
24
O¥ dè toû xr i s t o û , t|n sárka \staúrvsan sùn toîw
pay}masin kaì taîw \piyumíaiw.
25
E† zômen pneúmati, pneúmati kaì stoixômen. 26 M|
ginQmeya kenódojoi, ˙ll}louw prokaloúmenoi, ˙ll}loiw
fyonoûntew.
6 &A d e l f o í , \àn kaì prolhfy_ ƒnyr vp ow ¡n tini

paraptQmati, ømeîw o¥ pneumatikoì katartízete tòn
toioûton \n pneúmati prŸóthtow, skopôn seautón m| kaì sù
peirasy_w. 2 &A l l } l v n tà bárh bastázete, kaì o%u tvw
˙naplhrQsate tòn nómon toû xristoû. 3 E† gàr dokeî tiw eÂnaí
ti, mhdèn v * n, eâutòn frenapatÅ: 4 tò dè ¡rgon eâutoû
dokimazétv £kastow, kaì tóte e†w eâutòn mónon tò kaúxhma
£jei, kaì o[k e†w tòn £teron. 5 %Ekastow gàr tò Êdion fortíon
bastásei.
6
Koinvneítv dè ` kathxoúmenow tòn lógon t! kathxoûnti
\n pâsin ˙gayoîw. 7 M| planâsye, yeòw o[ mukthrízetai: $o gàr
\àn speír+ ƒnyrvpow, toûto kaì yerísei. 8 %O ti ` speírvn e†w
t|n sárka eâutoû, \k têw sarkòw yer í s ei fyorán: ` dè
speírvn e†w tò pneûma, \k toû pneúmatow yer í s ei zv|n
a†Qnion. 9 Tò dè kalòn poioûntew m| \kkakômen: kair! gàr
†dí~ yerísomen, m| \kluómenoi. 10 *Ara o{n qw kairòn ¡xomen,
\rgazQmeya tò ˙gayòn pròw pántaw, málista dè pròw toùw
o†keíouw têw pístevw.
11
*Idete phlíkoiw ømîn grámmasin ¡graca t_ \m_ xeirí.
12
%O soi yél o u s i n e[ p r o s v p ê s a i \n sarkí, o˚toi
˙nagkázousin ømâw peritémnesyai, mónon ®na m| t! staur!
toû xristoû diQkvntai. 13 O[dè gàr o¥ peritetmhménoi a[toì
5.21 kaì proeîpon ♦ proeîpon 6.3 eâutòn frenapatÅ ♦ frenapatÅ

5.23 prŸóthw ♦ pra‡thw eâutón

5.24 t|n ♦ ˆ&Ihsoû˜ t|n 6.9 \kkakômen ♦ \gkakômen
6.1 prolhfy_ ♦ prolhmfy_ 6.12 m| t! ♦ t!
6.1 prŸóthtow ♦ pra‡thtow 6.12 diQkvntai ♦ m| diQkvntai
6.2 ˙naplhrQsate ♦ ˙naplhrQsete 6.13 peritetmhménoi ♦ peritemnómenoi
427
QSM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSM
nómon fulássousin, ˙llà yélousin ømâw peritémnesyai, ®na

\n t_ ømetérŸ sarkì kaux}svntai. 14 &Emoì dè m| génoito
kauxâsyai e† m| \n t! staur! toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû: di' o˚ \moì kósmow \staúrvtai, k˙gW t! kósm~.
15
&E n gàr xrist! &Ihsoû o·te peritom} ti †sxúei, o·te
˙krobustía, ˙llà kain| ktísiw. 16 Kaì –soi t! kanóni toút~
stoix}sousin, e†r}nh \p' a[toúw, kaì ¡leow, kaì \pì tòn
&Isra|l toû yeoû.
17
Toû loipoû, kópouw moi mhdeìw parexétv: \gW gàr tà
stígmata toû kuríou &Ihsoû \n t! sQmatí mou bastázv.
18
^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà toû
pneúmatow ømôn, ˙delfoí. &Am}n.
6.14 t! kósm~ ♦ kósm~ peritom} tí \stin

6.15 &En gàr xrist! &Ihsoû o·te 6.17 kuríou ♦ —
peritom} ti †sxúei ♦ O·te gàr
428
QSN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSN
PROS EFESIOUS
P aûlow, ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow yeoû,

toîw a^gíoiw toîw o{sin \n &Efés~ kaì pistoîw \n xrist!
&Ihsoû: 2 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì
kuríou &Ihsoû xristoû.
3
E[loghtòw ` yeòw kaì pat|r toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, ` e[log}saw =mâw \n pás+ e[logíŸ pneumatik_ \n
toîw \pouraníoiw \n xrist!: 4 kayWw \jeléjato =mâw \n a[t!
prò katabolêw kósmou, eÂnai =mâw a^ gíouw, kaì ˙mQmouw
katenQpion a[toû \n ˙gáp+, 5 proorísaw =mâw e†w u¥oyesían
dià &Ihsoû xristoû e†w a[tón, katà t|n e[dokían toû
yel}matow a[toû, 6 e†w ¡painon dójhw têw xáritow a[toû, \n "
\xa r í t v s en =mâw \n t! “gaphmén~: 7 \n > ¡xomen t|n
˙polútrvsin dià toû a®matow a[toû, t|n ƒfesin tôn
paraptvmátvn, katà tòn ploûton têw xáritow a[toû, 8 «w
\p er í s s eu s en e† w =mâw \n pás+ sofíŸ kaì fron}sei,
9
gnvrísaw =mîn tò must}rion toû yel}matow a[toû, katà t|n
e[dokían a[toû, ÷n proéyeto \n a[t! 10 e†w o†konomían toû
plhrQmatow tôn kairôn, ˙nakefalaiQsasyai tà pánta \n t!
xrist!, tà \pì toîw o[ranoîw kaì tà \pì têw gêw: 11 \n a[t!, \n >
kaì \klhrQyhmen proorisyéntew katà próyesin toû tà pánta
\nergoûntow katà t|n boul|n toû yel}matow a[toû, 12 e†w tò
eÂnai =mâw e†w ¡painon dójhw a[toû, toùw prohlpikótaw \n t!
xrist!: 13 \n > kaì ømeîw, ˙koúsantew tòn lógon têw ˙lhyeíaw,
tò e[aggélion têw svthríaw ømôn, \n > kaì pisteúsantew
\sfragísyhte t! pneúmati têw \paggelíaw t! a^gí~, 14 –w \stin
˙rrabWn têw klhronomíaw =môn, e†w ˙polútrvsin têw
peripoi}sevw, e†w ¡painon têw dójhw a[toû.
15
Dià toûto k˙gQ ˙koúsaw t|n kay' ømâw pístin \n t!
kurí~ &Ihsoû kaì t|n ˙gáphn t|n e†w pántaw toùw a^gíouw, 16 o[
paúomai e[xaristôn øpèr ømôn, mneían ømôn poioúmenow \pì
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.10 gêw ♦ gêw \n a[t!

1.1 \n &Efés~ ♦ ˆ\n &Efés~˜ 1.11 a[t! \n ♦ —
1.6 \n " ♦ «w 1.14 –w ♦ –
1.7 tòn ploûton ♦ tò ploûtow 1.16 ømôn poioúmenow ♦ poioúmenow
429
QSO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSO
1.17 - 2.10 PRO S EFESIO US
tôn proseuxôn mou: 17 ®na ` yeòw toû kuríou =môn &Ihsoû

xristoû, ` pat|r têw dójhw, dQ+ ømîn pneûma sofíaw kaì
˙pokalúcevw, \n \pignQsei a[toû: 18 pefvtisménouw toùw
•fyalmoùw têw kardíaw ømôn, e†w tò e†dénai ømâw tíw \stin =
\lpìw têw kl}sevw a[toû, kaì tíw ` ploûtow têw dójhw têw
klhronomíaw a[toû \n toîw a^ gíoiw, 19 kaì tí tò øperbállon
mégeyow têw dunámevw a[toû e†w =mâw toùw pisteúontaw, katà
t|n \nérgeian toû krátouw têw †sxúow a[toû 20 ÷n \n}rghsen
\n t! xrist!, \geíraw a[tòn \k tôn nekrôn, kaì \káyisen \n
dejiÅ a[toû \n toîw \pouraníoiw, 21 øperánv páshw ˙rxêw kaì
\jousíaw kaì dunámevw kaì kurióthtow, kaì pantòw •nómatow
•nomazoménou o[ mónon \n t! a†ôni toút~, ˙llà kaì \n t!
méllonti: 22 kaì pánta øpétajen øpò toùw pódaw a[toû, kaì
a[tòn ¡dvken kefal|n øpèr pánta t_ \kklhsíŸ, 23 %htiw \stìn
tò sôma a[toû, tò pl}rvma toû tà pánta \n pâsin
plhrouménou.
2 Kaì ømâw ªntaw nekroùw toîw paraptQmasin kaì taîw

a^martíaiw, 2 \n a<w potè periepat}sate katà tòn a†ôna
toû kósmou toútou, katà tòn ƒrxonta têw \jousíaw toû ˙érow,
toû pneúmatow toû nûn \nergoûntow \n toîw u¥oîw têw ˙peiyeíaw:
3
\n o<w kaì =meîw pántew ˙nestráfhmén pote \n taîw \piyumíaiw
têw sarkòw =môn, poioûntew tà yel}mata têw sarkòw kaì tôn
dianoiôn, kaì ‘men tékna fúsei •rgêw, qw kaì o¥ loipoí: 4 ` dè
yeów, ploúsiow çn \n \léei, dià t|n poll|n ˙gáphn a[toû ÷n
“gáphsen =mâw, 5 kaì ªntaw =mâw nekroùw toîw paraptQmasin
sunezvopoíhsen t! xrist! — xárití \ste sesvsménoi —
6
kaì sun}geiren, kaì sunekáyisen \n toîw \pouraníoiw \n
xr i s t ! &I h s o û : 7 ®na \ndeíjhtai \n toîw a†ôsin toîw
\perxoménoiw tòn øperbállonta ploûton têw xáritow a[toû \n
xrhstóthti \f' =mâw \n xrist! &Ihsoû: 8 t_ gàr xárití \ste
ses~sménoi dià têw pístevw, kaì toûto o[k \j ømôn: yeoû tò
dôron: 9 o[k \j ¡rgvn, ®na m} tiw kaux}shtai. 10 A[toû gár
1.18 ømôn ♦ ˆømôn˜ 2.3 ‘men ♦ æmeya

1.18 kaì ♦ — 2.7 tòn øperbállonta ploûton ♦ tò

1.20 tôn nekrôn kaì \káyisen ♦ øperbállon ploûtow
nekrôn kaì kayísaw 2.8 têw ♦ —
2.1 a^martíaiw ♦ a^martíaiw ømôn
430
QSP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSP
PRO S EFESIO US 2.11 - 3.6
\smen poíhma, ktisyéntew \n xrist! &Ihsoû \pì ¡rgoiw ˙gayoîw,

o<w prohtoímasen ` yeów, ®na \n a[toîw peripat}svmen.
11
Diò mnhmoneúete –ti ømeîw potè tà ¡ynh \n sarkí, o¥
legómenoi ˙krobustía øpò têw legoménhw peritomêw \n sarkì
xeiropoi}tou, 12 –ti ‘te \n t! kair! \keín~ xvrìw xristoû,
˙phllotrivménoi têw politeíaw toû &Isra}l, kaì jénoi tôn
diayhkôn têw \paggelíaw, \lpída m| ¡xontew, kaì ƒyeoi \n t!
kósm~. 13 Nunì dè \n xrist! &Ihsoû ømeîw o¥ potè ªntew makràn
\ggùw \gen}yhte \n t! a®mati toû xristoû. 14 A[tòw gár \stin =
e†r}nh =môn, ` poi}saw tà ˙mfótera £n, kaì tò mesótoixon toû
fragmoû lúsaw, 15 t}n ¡xyran \n t_ sarkí a[toû, tòn nómon
tôn \ntolôn \n dógmasin, katarg}saw: ®na toùw dúo ktís+ \n
eâ[t! e†w £na kainòn ƒnyrvpon, poiôn e†r}nhn, 16 kaì
˙pokatalláj+ toùw ˙mfotérouw \n e^nì sQmati t! ye! dià toû
stauroû, ˙pokteínaw t|n ¡xyr a n \n a[t!: 17 kaì \lyWn
e[hggelísato e†r}nhn ømîn toîw makràn kaì toîw \ggúw: 18 –ti
di' a[toû ¡xomen t|n prosagvg|n o¥ ˙mfóteroi \n e^nì pneúmati
pròw tòn patéra. 19 *Ara o{n o[kéti \stè jénoi kaì pároikoi,
˙llà sumpolîtai tôn a^ gívn kaì o†keîoi toû yeo û ,
20
\p o i k o d o m h y é n t e w \p ì t! yem el í ~ tôn ˙postólvn kaì
profhtôn, ªntow ˙krogvniaíou a[toû &Ihsoû xristoû, 21 \n >
pâsa o†kodom| sunarmologouménh a·jei e†w naòn ßgion \n
kurí~, 22 \n > kaì ømeîw sunoikodomeîsye e†w katoikht}rion
toû yeoû \n pneúmati.
3 Toútou xárin \gW Paûlow ` désmiow toû xristoû &Ihsoû

øpèr ømôn tôn \ynôn, 2 eÊge “koúsate t|n o†konomían têw
xá r i t o w toû yeo û têw doyeí s h w moi e†w ømâw, 3 –ti katà
˙pokálucin \gnQrisén moi tò must}rion, kayWw proégraca \n
•líg~, 4 pròw $o dúnasye ˙naginQskontew noêsai t|n súnesín
mou \n t! musthrí~ toû xristoû: 5 $o e^ téraiw geneaîw o[k
\gnvrísyh toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn, qw nûn ˙pekalúfyh toîw
a^gíoiw ˙postóloiw a[toû kaì prof}taiw \n pneúmati: 6 eÂnai tà
2.11 ømeîw potè ♦ potè ømeîw 2.19 sumpolîtai ♦ \stè sumpolîtai

2.12 ‘te \n ♦ ‘te 2.20 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû
2.13 \ggùw \gen}yhte ♦ \gen}yhte 3.1 &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜

\ggùw 3.2 eÊge ♦ eÊ ge
2.15 eâ[t! ♦ a[t! 3.3 –ti ♦ ˆ–ti˜
2.17 kaì toîw ♦ kaì e†r}nhn toîw 3.3 \gnQrisén ♦ \gnvrísyh
431
QSQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSQ
¡yn h sugklhronóma kaì sússvma kaì summétoxa têw

\paggelíaw a[toû \n t! xrist!, dià toû e[aggelíou, 7 o˚
\genómhn diákonow katà t|n dvreàn têw xáritow toû yeoû, t|n
doyeîsán moi katà t|n \nérgeian têw dunámevw a[toû. 8 &Emoì
t! \laxistotér~ pántvn a^gívn \dóyh = xáriw a%uth, \n toîw
¡ynesin e[aggelísasyai tòn ˙nejixníaston ploûton toû
xristoû, 9 kaì fvtísai pántaw tíw = o†konomía toû musthríou
toû ˙pokekrumménou ˙pò tôn a†Qnvn \n t! ye! t! tà pánta
ktísanti dià &Ihsoû xristoû, 10 ®na gnvrisy_ nûn taîw ˙rxaîw
kaì taîw \jousíaiw \n toîw \pouraníoiw dià têw \kklhsíaw =
polupoíkilow sofía toû yeoû, 11 katà próyesin tôn a†Qnvn ÷n
\poíhsen \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn: 12 \n > ¡xomen t|n
parrhsían kaì t|n prosagvg|n \n pepoiy}sei dià têw pístevw
a[toû. 13 Diò a†toûmai m| \kkakeîn \n taîw ylícesín mou øpèr
ømôn, %htiw \stìn dója ømôn.
14
Toútou xárin kámptv tà gónatá mou pròw tòn patéra toû
kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 15 \j o˚ pâsa patrià \n o[ranoîw
kaì \pì gêw •nomázetai, 16 ®na dœh ømîn, katà tòn ploûton têw
dójhw a[toû, dunámei krataivyênai dià toû pneúmatow a[toû
e†w tòn ¡sv ƒnyrvpon, 17 katoikêsai tòn xristòn dià têw
pístevw \n taîw kardíaiw ømôn: 18 \n ˙gáp+ \rrizvménoi kaì
teyemelivménoi ®na \jisxúshte katalabésyai sùn pâsin toîw
a^gíoiw tí tò plátow kaì mêkow kaì báyow kaì %ucow, 19 gnônaí te
t|n øperbállousan têw gnQsevw ˙gáphn toû xristoû, ®na
plhrvyête e†w pân tò pl}rvma toû yeoû.
20
T! dè dunamén~ øpèr pánta poiêsai øpèr \kperissoû @n
a†toúmeya (h nooûmen, katà t|n dúnamin t|n \nergouménhn \n
=mîn, 21 a[t! = dója \n t_ \kklhsíŸ \n xrist! &Ihsoû, e†w
pásaw tàw geneàw toû a†ônow tôn a†Qnvn. &Am}n.
3.6 a[toû \n t! xrist! ♦ \n Xrist! 3.11 xrist! ♦ t! Xrist!

&Ihsoû 3.12 t|n prosagvg|n ♦ prosagvg|n
3.7 \genómhn ♦ \gen}yhn 3.13 \kkakeîn ♦ \gkakeîn
3.7 t|n doyeîsán ♦ têw doyeíshw 3.14 toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû
3.8 \n ♦ — ♦—
3.8 tòn ♦ tò 3.16 dœh ♦ d!
3.8 ploûton ♦ ploûtow 3.16 tòn ploûton ♦ tò ploûtow

3.9 pántaw ♦ ˆpántaw˜ 3.18 báyow kaì %ucow ♦ %ucow kaì báyow
3.9 dià &Ihsoû xristoû ♦ — 3.21 \kklhsíŸ ♦ \kklhsíŸ kaì
432
QSR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSR
4 Parakalô o{n ømâw \gQ, ` désmiow \n kurí~, ˙jívw

peripatêsai têw kl}sevw «w \kl}yhte, 2 metà páshw
tapeinofrosúnhw kaì prŸóthtow, met à makroyumíaw,
˙nexómenoi ˙ll}lvn \n ˙gáp+, 3 spoudázontew threîn t|n
e^ nóthta toû pneúmatow \n t! sundésm~ têw e†r}nhw. 4 $En
sôma kaì ¢n pneûma, kayWw kaì \kl}yhte \n miÅ \lpídi têw
kl}sevw ømôn: 5 e<w kúriow, mía pístiw, ¢n báptisma, 6 e<w yeòw
kaì pat|r pántvn, ` \pì pántvn, kaì dià pántvn, kaì \n pâsin
=mîn. 7 Ênì dè e^kást~ =môn \dóyh = xáriw katà tò métron têw
dvreâw toû xr i s t o û . 8 Diò légei, &Anabàw e†w %u cow
&+ xmalQteusen a†xmalvsían, kaì ¡dvken dómata toîw
˙nyrQpoiw. 9 Tò dé, &Anébh, tí \stin e† m| –ti kaì katébh
prôton e†w tà katQtera mérh têw gêw; 10 Ô katabáw, a[tów
\s t i n kaì ` ˙nabàw øperánv pántvn tôn o[ranôn, ®na
plhrQs+ tà pánta. 11 Kaì a[tòw ¡dvken toùw mèn ˙postólouw,
toùw dè prof}taw, toùw dè e[aggelistáw, toùw dè poiménaw kaì
didaskálouw, 12 pròw tòn katartismòn tôn a^gívn, e†w ¡rgon
diakoníaw, e†w o†kodom|n toû sQmatow toû xristoû: 13 méxri
katant}svmen o¥ pántew e†w t|n e^nóthta têw pístevw kaì têw
\pignQsevw toû u¥oû toû yeoû, e†w ƒndra téleion, e†w métron
=likíaw toû plhrQmatow toû xristoû: 14 ®na mhkéti „men
n}pioi, kludvnizómenoi kaì periferómenoi pantì ˙ném~ têw
didaskalíaw, \n t_ kubeíŸ tôn ˙nyrQpvn, \n panourgíŸ pròw
t|n meyodeían têw plánhw: 15 ˙lhyeúontew dè \n ˙gáp+ meyodían
a[j}svmen e†w a[tòn tà pánta, –w \stin = kefal}, ` xristów,

16
\j o˚ pân tò sôma sunarmologoúmenon kaì sumbibazómenon
dià páshw a^fêw têw \pixorhgíaw, kat' \nérgeian \n métr~ e^nòw
e^kástou mérouw, t|n a·jhsin toû sQmatow poieîtai e†w
o†kodom|n eâutoû \n ˙gáp+.
17
Toûto o{n légv kaì martúromai \n kurí~, mhkéti ømâw
peripateîn, kayWw kaì tà loipà ¡ynh peripateî \n mataióthti
toû noòw a[tôn, 18 \s k o t i s m én o i t_ dianoíŸ, ªntew
˙phllotrivménoi têw zvêw toû yeoû dià t|n ƒgnoian t|n
o{san \n a[toîw, dià t|n pQrvsin têw kardíaw a[tôn:
4.2 prŸóthtow ♦ pra‡thtow 4.9 mérh ♦ ˆmérh˜

4.6 =mîn ♦ — 4.15 ` ♦ —
4.8 kaì ♦ — 4.17 loipà ♦ —
4.9 prôton ♦ — 4.18 \skotisménoi ♦ \skotvménoi
433
QSS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSS
19
o®tinew ˙phlghkótew eâutoùw parédvkan t_ ˙selgeíŸ, e†w
\rgasían ˙kayarsíaw páshw \n pleonejíŸ. 20 Ûmeîw dè o[x
o%utvw \máyete tòn xristón, 21 eÊge a[tòn “koúsate kaì \n a[t!
\didáxyhte, kayQw \stin ˙l}yeia \n t! &Ihsoû: 22 ˙poyésyai
ømâw, katà t|n protéran ˙nastrof}n, tòn palaiòn ƒnyrvpon,
tòn fyei r ó m en o n katà tàw \piyumíaw têw ˙páthw:
23
˙naneo û s ya i dè t! pneúmati toû noòw ømôn, 24 kaì
\ndúsasyai tòn kainòn ƒnyrvpon, tòn katà yeòn ktisyénta \n
dikaiosún+ kaì `sióthti têw ˙lhyeíaw.
25
Diò ˙poyémenoi tò ceûdow laleîte ˙l}yeian £kastow
metà toû plhsíon a[toû: –ti \smèn ˙ll}lvn mélh.
26
&O rgízesye kaì m| a^martánete: ` %hliow m| \piduétv \pì t!
parorgism! ømôn: 27 mhdè dídote tópon t! diaból~. 28 Ô
kléptvn mhkéti kleptétv: mâllon dè kopiátv, \rgazómenow tò
˙gayón taîw xersín, ®na ¡x+ metadidónai t! xreían ¡xonti.
29
Pâw lógow sapròw \k toû stómatow ømôn m| \kporeuésyv,
˙ll' eÊ tiw ˙gayòw pròw o†kodom|n têw xreíaw, ®na d! xárin
toîw ˙koúousin. 30 Kaì m| lupeîte tò pneûma tò ßgion toû yeoû,
\n > \sfragísyhte e†w =méran ˙polutrQsevw. 31 Pâsa pikría
kaì yumòw kaì •rg| kaì kraug| kaì blasfhmía ˙ry}tv ˙f'
ømôn, sùn pás+ kakíŸ: 32 gínesye dè e†w ˙ll}louw xrhstoí,
e·splagxnoi, xarizómenoi eâutoîw, kayWw kaì ` yeòw \n xrist!
\xarísato =mîn.
5 Gínesye o{n mimhtaì toû yeoû, qw tékna ˙gaphtá: 2 kaì

peripateîte \n ˙gáp+, kayWw kaì ` xristòw “gáphsen
=mâw, kaì parédvken eâutòn øpèr =môn prosforàn kaì yusían
t! ye! e†w •sm|n e[vdíaw. 3 Porneía dè kaì pâsa ˙kayarsía (h
pleonejía mhdè •nomazésyv \n ømîn, kayWw prépei a^ gíoiw:
4
kaì a†sxróthw, kaì mvrología, (h e[trapelía, tà o[k
˙n}konta: ˙llà mâllon e[xaristía. 5 Toûto gàr ¡ste
ginQskontew, –ti pâw pórnow, (h ˙káyartow, (h pleonékthw, –w
\stin e†dvlolátrhw, o[k ¡xei klhronomían \n t_ basileíŸ toû
4.21 eÊge ♦ eÊ ge 4.32 =mîn ♦ ømîn

4.26 t! ♦ ˆt!˜ 5.3 pâsa ˙kayarsía ♦ ˙kayarsía
4.28 tò ˙gayón taîw xersín ♦ taîw pâsa

ˆ†díaiw˜ xersìn tò ˙gayón 5.4 tà o[k ˙n}konta ♦ $a o[k ˙nêken
4.29 ˙ll' ♦ ˙llà 5.5 ¡ste ♦ Êste
4.32 dè ♦ ˆdè˜ 5.5 –w ♦ –
434
QST tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QST
xristoû kaì yeoû. 6 Mhdeìw ømâw ˙patátv kenoîw lógoiw: dià

taûta gàr ¡r xet a i = •rg| toû yeo û \p ì toùw u¥oùw têw
˙peiyeíaw. 7 M| o{n gínesye summétoxoi a[tôn: 8 ‘te gár pote
skótow, nûn dè fôw \n kurí~: qw tékna fvtòw peripateîte —
9
` gàr karpòw toû pneúmatow \n pás+ ˙gayvsún+ kaì
dikaiosún+ kaì ˙lhyeí Ÿ — 10 dokimázontew tí \stin
e[áreston t! kurí~: 11 kaì m| sugkoinvneîte toîw ¡rgoiw toîw
˙kárpoiw toû skótouw, mâllon dè kaì \légxete: 12 tà gàr
krufê ginómena øp' a[tôn a†sxrón \stin kaì légein. 13 Tà dè
pánta \legxómena øpò toû fvtòw faneroûtai: pân gàr tò
faneroúmenon fôw \stín. 14 Diò légei, *Egeire ` kayeúdvn kaì
˙násta \k tôn nekrôn, kaì \pifaúsei soi ` xristów.
15
Blépete o{n pôw ˙kribôw peripateîte, m| qw ƒsofoi,
˙ll' qw sofoí, 16 \jagorazómenoi tòn kairón, –ti a¥ =mérai
ponhraí e†sin. 17 Dià toûto m| gínesye ƒfronew, ˙llà
suniéntew tí tò yélhma toû kuríou. 18 Kaì m| meyúskesye oÊn~,
\n > \stìn ˙svtía, ˙llà plhroûsye \n pneúmati, 19 laloûntew
eâutoîw calmoîw kaì %umnoiw kaì Œdaîw pneumatikaîw, Ïdontew
kaì cállontew \n t_ kardíŸ ømôn t! kurí~,
20
e[xaristoûntew pántote øpèr pántvn \n •nómati toû kuríou
=môn &Ihsoû xristoû t! ye! kaì patrí, 21 øpotassómenoi
˙ll}loiw \n fób~ xristoû. yeoû
22
A¥ gunaîkew, toîw †díoiw ˙ndrásin øpotássesye, qw t!
kurí~. 23 –ti ˙n}r \stin kefal| têw gunaików, qw kaì ` xristòw
kefal| têw \kklhsíaw, kaì a[tòw \stin svt|r toû sQmatow.
24
&All' qsper = \kklhsía øpotássetai t! xrist!, o%utvw kaì
a¥ gunaîkew toîw †díoiw ˙ndrásin \n pantí. 25 O¥ ƒndrew,
˙gapâte tàw gunaîkaw eâutôn, kayWw kaì ` xristòw “gáphsen
t|n \kklhsían, kaì e^ autòn parédvken øpèr a[têw: 26 ®na
a[t|n a^giás+, kayarísaw t! loutr! toû %udatow \n ]}mati,
27
®na parast}s+ a[t|n e^ aut! ¡ndojon t|n \kklhsían, m|
¡xousan spîlon (h ]utída æ ti tôn toioútvn, ˙ll' ®na ” a^gía
kaì ƒmvmow. 28 O%utvw •feílousin o¥ ƒndrew ˙gapÅn tàw
5.9 pneúmatow ♦ fvtòw 5.23 kaì a[tòw \stin ♦ a[tòw

5.15 pôw ˙kribôw ♦ ˙kribôw pôw 5.24 &All' qsper ♦ &Allà qw

5.17 suniéntew ♦ suníete 5.24 †díoiw ♦ —
5.19 calmoîw ♦ ˆ\n˜ calmoîw 5.25 eâutôn ♦ —
5.19 \n ♦ — 5.27 a[t|n ♦ a[tòw
5.22 øpotássesye ♦ — 5.28 o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥
435
QSU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSU
eâutôn gunaîkaw qw tà eâutôn sQmata. Ô ˙gapôn t|n eâutoû

gunaîka, eâutòn ˙gapÅ: 29 o[deìw gár pote t|n eâutoû sárka
\míshsen, ˙ll' \ktréfei kaì yálpei a[t}n, kayWw kaì ` kúriow
t|n \kklhsían: 30 –ti mélh \smèn toû sQmatow a[toû, \k têw
sarków a[toû kaí \k tôn •stévn a[toû. 31 ˙ntì toútou
kataleícei ƒnyrvpow tòn patéra a[toû kaì t|n mhtéra, kaì
proskollhy}setai pròw t|n gunaîka a[toû, kaì ¡sontai o¥
dúo e†w sárka mían. 32 Tò must}rion toûto méga \stín: \gW dè
légv e†w xristón kaì e†w t|n \kklhsían. 33 Pl|n kaì ømeîw o¥
kay' £na, £kastow t|n e^ autoû gunaîka o%utvw ˙gapátv qw
eâutón: = dè gun| ®na fobêtai tòn ƒndra.
6 Tà tékna, øpakoúete toîw goneûsin ømôn \n kurí~: toûto

gár \stin díkaion. 2 Tíma tòn patéra sou kaì t|n mhtéra
%htiw \stìn \ntol| prQth \n \paggelíŸ, 3 ®na e{ soi génhtai, kaì
¡s+ makroxróniow \pì têw gêw. 4 Kaì o¥ patérew, m| parorgízete
tà tékna ømôn, ˙ll' \ktréfete a[tà \n paideíŸ kaì nouyesíŸ
kuríou.
5
O¥ doûloi, øpakoúete toîw kuríoiw katà sárka, metà
fóbou kaì trómou, \n a^ plóthti têw kardíaw ømôn, qw t!
xrist!: 6 m| kat' •fyalmodouleían qw ˙nyrvpáreskoi, ˙ll'
qw doûloi toû xristoû, poioûntew tò yélhma toû yeoû \k
cuxêw, 7 met' e[noíaw douleúontew qw t! kurí~ kaì o[k
˙nyrQpoiw: 8 e†dótew –ti $o \án ti £kastow poi}s+ ˙gayón, toûto
komieîtai parà toû kuríou, eÊte doûlow, eÊte \leúyerow. 9 Kaì
o¥ kúrioi, tà a[tà poieîte pròw a[toúw, ˙niéntew t|n ˙peil}n:
e†dótew –ti kaì ømôn a[tôn ` kúriów \stin \n o[ranoîw, kaì
prosvpolhcía o[k ¡stin par' a[t!.
10
Tò loipón, ˙delfoí mou, \ndunamoûsye \n kurí~, kaì \n
t! krátei têw †sxúow a[toû. 11 &Endúsasye t|n panoplían toû
yeoû, pròw tò dúnasyai ømâw stênai pròw tàw meyodeíaw toû
5.29 ˙ll' ♦ ˙llà •fyalmodoulían

5.29 kúriow ♦ xristòw 6.6 toû xristoû ♦ xristoû
5.30 \k têw sarków a[toû kaí \k tôn 6.8 $o \án ti £kastow ♦ £kastow \án ti
•stévn a[toû ♦ — 6.8 komieîtai parà toû ♦ komísetai
5.31 tòn patéra a[toû kaì t|n ♦ ˆtòn˜ parà
patéra kaì ˆt|n˜ 6.9 ømôn a[tôn ♦ a[tôn kaì ømôn
6.1 \n kurí~ ♦ ˆ\n kurí~˜ 6.9 prosvpolhcía ♦

6.4 ˙ll' ♦ ˙llà prosvpolhmcía
6.5 kuríoiw katà sárka ♦ katà 6.10 Tò loipón ˙delfoí mou ♦ Toû
sárka kuríoiw loipoû
6.6 •fyalmodouleían ♦
436
QSV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QSV
diabólou. 12 %O ti o[k ¡stin =mîn = pálh pròw a<ma kaì sárka,

˙llà pròw tàw ˙rxáw, pròw tàw \jousíaw, pròw toùw
kosmokrátoraw toû skótouw toû a†ônow toútou, pròw tà
pneumatikà têw ponhríaw \n toîw \pouraníoiw. 13 Dià toûto
˙nalábete t|n panoplían toû yeoû, ®na dunhyête ˙ntistênai
\n t_ =mérŸ t_ ponhrÅ, kaì ßpanta katergasámenoi stênai.
14
Stête o{n perizvsámenoi t|n •sfùn ømôn \n ˙lhyeíŸ, kaì
\n d u s á m en o i tòn yQraka têw dikaiosúnhw, 15 kaì
øpodhsámenoi toùw pódaw \n e^toimasíŸ toû e[aggelíou têw
e†r}nhw: 16 \pì pâsin ˙nalabóntew tòn yureòn têw pístevw, \n
> dun}sesye pánta tà bélh toû ponhroû tà pepurvména
sbésai. 17 Kaì t|n perikefalaían toû svthríou déjasyai, kaì
t|n máxairan toû pneúmatow, – \stin ]êma yeoû: 18 dià páshw
proseuxêw kaì de}sevw proseuxómenoi \n pantì kair! \n
pneúmati, kaì e† w a[tò toûto ˙grupnoûntew \n pás+
proskarter}sei kaì de}sei perì pántvn tôn a^ gívn, 19 kaì
øpèr \moû, ®na moi doy_ lógow \n ˙noíjei toû stómatów mou \n
parrhsíŸ gnvrísai tò must}rion toû e[aggelíou, 20 øpèr o˚
presbeúv \n a^lúsei, ®na \n a[t! parrhsiásvmai, qw deî me
lalêsai.
21
%Ina dè e†dête kaì ømeîw tà kat' \mé, tí prássv, pánta
ømîn gnvrísei Tuxikòw ` ˙gaphtòw ˙delfòw kaì pistòw
diákonow \n kurí~: 22 $on ¡pemca pròw ømâw e†w a[tò toûto, ®na
gnôte tà perì =môn, kaì parakalés+ tàw kardíaw ømôn.
23
E†r}nh toîw ˙delfoîw kaì ˙gáph metà pístevw ˙pò yeoû
patròw kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 24 ^H xáriw metà pántvn
tôn ˙gapQntvn tòn kúrion =môn &Ihsoûn xristòn \n
˙fyarsíŸ. &Am}n.
6.12 toû a†ônow ♦ — 6.17 déjasyai ♦ déjasye

6.16 \pì pâsin ♦ \n pâsin 6.18 toûto ♦ —

6.16 tà pepurvména ♦ ˆtà˜ 6.21 ømîn gnvrísei ♦ gnvrísei ømîn
pepurvména 6.24 &Am}n ♦ —
437
QTM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTM
PROS FILIPPHSIOUS
P aûlow kaì Timóyeow, doûloi &Ihsoû xristoû, pâsin toîw

a^ gíoiw \n xrist! &Ihsoû toîw o{sin \n Filíppoiw, sùn
\piskópoiw kaì diakónoiw: 2 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû
patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.
3
E[xaristô t! ye! mou \pì pás+ t_ mneíŸ ømôn, 4 pántote
\n pás+ de}sei mou øpèr pántvn ømôn metà xarâw t|n déhsin
poioúmenow, 5 \pì t_ koinvníŸ ømôn e†w tò e[aggélion, ˙pò
prQthw =méraw ƒxri toû nûn: 6 pepoiyWw a[tò toûto, –ti `
\narjámenow \n ømîn ¡rgon ˙gayòn \pitelései ƒxri =méraw
xristoû &Ihsoû: 7 kayQw \stin díkaion \moì toûto froneîn øpèr
pántvn ømôn, dià tò ¡xein me \n t_ kardíŸ ømâw, ¡n te toîw
desmoîw mou kaì \n t_ ˙pologíŸ kaì bebaiQsei toû e[aggelíou,
sugkoinvnoúw mou têw xáritow pántaw ømâw ªntaw. 8 Mártuw
gár moú \stin ` yeów, qw \pipoyô pántaw ømâw \n splágxnoiw
&Ihsoû xristoû. 9 Kaì toûto proseúxomai, ®na = ˙gáph ømôn
¡ti mâllon kaì mâllon perisseú+ \n \pignQsei kaì pás+
a†sy}sei, 10 e†w tò dokimázein ømâw tà diaféronta, ®na ‘te
e† l i k r i n eî w kaì ˙próskopoi e†w =méran xristoû,
11
peplhrvménoi karpôn dikaiosúnhw tôn dià &Ihsoû xristoû,
e†w dójan kaì ¡painon yeoû.
12
GinQskein dè ømâw boúlomai, ˙delfoí, –ti tà kat' \mè
mâllon e†w prokop|n toû e[aggelíou \l}luyen: 13 v % ste toùw
des m o ú w mou faneroùw \n xrist! genésyai \n –l~ t!
praitvrí~ kaì toîw loipoîw pásin, 14 kaì toùw pleíonaw tôn
˙delfôn \n kurí~, pepoiyótaw toîw desmoîw mou, perissotérvw
tolmÅn ˙fóbvw tòn lógon laleîn. 15 Tinèw mèn kaì dià fyónon
kaì ¡rin, tinèw dè kaì di' e[dokían tòn xristòn khrússousin:
16
o¥ mèn \j \riyeíaw tòn xristòn kataggéllousin, o[x a^gnôw,
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.16 \riyeíaw tòn xristòn

1.5 prQthw ♦ têw prQthw kataggéllousin o[x a^gnôw
1.8 \stin ♦ — o†ómenoi ylîcin \piférein toîw
1.8 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû desmoîw mou ♦ ˙gáphw e†dótew –ti
1.11 karpôn dikaiosúnhw tôn ♦ e†w ˙pologían toû e[aggelíou
karpòn dikaiosúnhw tòn keîmai
438
QTN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTN
PRO S FILIPPHSIO US 1.17 - 2.3
o†ómenoi ylîcin \piférein toîw desmoîw mou: 17 o¥ dè \j ˙gáphw,

e†dótew –ti e†w ˙pologían toû e[aggelíou keîmai. 18 Tí gár;
Pl|n pantì tróp~, eÊte profásei eÊte ˙lhyeíŸ, xristòw
kataggélletai: kaì \n toút~ xaírv, ˙llà kaì xar}somai.
19
OÂda gàr –ti toûtó moi ˙pob}setai e†w svthrían dià têw
ømôn de}sevw, kaì \pixorhgíaw toû pneúmatow &Ihsoû xristoû,
20
katà t|n ˙pokaradokían kaì \lpída mou, –ti \n o[denì
a†sxuny}somai, ˙ll' \n pás+ parrhsíŸ, qw pántote, kaì nûn
megaluny}setai xristòw \n t! sQmatí mou, eÊte dià zvêw eÊte
dià yanátou. 21 &Emoì gàr tò z_n, xristów: kaì tò ˙poyaneîn,
kérdow. 22 E† dè tò z_n \n sarkí, toûtó moi karpòw ¡rgou: kaì tí
a¥r}soma i o[ gnvrízv. 23 Sunéxo m a i dè \k tôn dúo, t|n
\piyumían ¡xvn e†w tò ˙nalûsai kaì sùn xrist! eÂnai, poll!
mâllon kreîsson: 24 tò dè \piménein \n t_ sarkì
˙nagkaióteron di' ømâw. 25 Kaì toûto pepoiyWw oÂda –ti menô,
kaì sumparamenô pâsin ømîn e†w t|n ømôn prokop|n kaì
xaràn têw pístevw, 26 ®na tò kaúxhma ømôn perisseú+ \n
xrist! &Ihsoû \n \moí, dià têw \mêw parousíaw pálin pròw
ømâw. 27 Mónon ˙jívw toû e[aggelíou toû xristoû
politeúesye, ®na eÊte \lyWn kaì †dWn ømâw, eÊte ˙pQn, ˙koúsv
tà perì ømôn, –ti st}kete \n e^ nì pneúmati, miÅ cux_
sunayloûntew t_ pístei toû e[aggelíou, 28 kaì m| pturómenoi
\n mhdenì øpò tôn ˙ntikeiménvn: %htiw a[toîw mén \stin ¡ndeijiw
˙pvleíaw, ømîn dè svthríaw, kaì toûto ˙pò yeoû: 29 –ti ømîn
\xarísyh tò øpèr xristoû, o[ mónon tò e†w a[tòn pisteúein,
˙llà kaì tò øpèr a[toû pásxein: 30 tòn a[tòn ˙gôna ¡xontew
o<on eÊdete \n \moí, kaì nûn ˙koúete \n \moí.
2 EÊ tiw o{n par ák l hs iw \n xris t !, eÊ ti par amúyion

˙gáphw, eÊ tiw koinvnía pneúmatow, eÊ tiw splágxna kaì
o†ktirmoí, 2 plhrQsaté mou t|n xarán, ®na tò a[tò fronête,
t|n a[t|n ˙gáphn ¡xontew, súmcuxoi, tò ¢n fronoûntew:
3
mhdèn katà \ríyeian (h kenodojían, ˙llà t_ tapeinofrosún+
1.17 ˙gáphw e†dótew –ti e†w ˙pologían 1.24 \n ♦ ˆ\n˜

toû e[aggelíou keîmai ♦ \riyeíaw 1.25 sumparamenô ♦ paramenô
tòn xristòn kataggéllousin o[x 1.27 ˙koúsv ♦ ˙koúv
a^gnôw o†ómenoi ylîcin \geírein 1.28 a[toîw mén \stin ♦ \stìn a[toîw
toîw desmoîw mou 1.28 ømîn ♦ ømôn
1.18 pantì ♦ –ti pantì 2.3 katà \ríyeian (h ♦ kat' \riyeían
1.23 mâllon ♦ ˆgàr˜ mâllon mhdè katà
439
QTO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTO
2.4 - 2.25 PRO S FILIPPHSIO US
˙ll}louw =goúmenoi øperéxontaw e^ autôn: 4 m| tà e^ autôn

£kastow skopeîte, ˙llà kaì tà e^térvn £kastow. 5 Toûto gàr
froneísyv \n ømîn $o kaì \n xrist! &Ihsoû: 6 $ow \n morf_ yeoû
øpárxvn, o[x a^ rpagmòn =g}sato tò eÂnai Âsa ye!, 7 ˙ll'
eâutòn \kénvsen, morf|n doúlou labQn, \n `moiQmati
˙nyrQpvn genómenow: 8 kaí sx}mati eøreyeìw qw ƒnyrvpow,
\tapeínvsen e^ autón, genómenow øp}koow méxri yanátou,
yanátou dè stauroû. 9 Diò kaì ` yeòw a[tòn øperúcvsen, kaì
\xarísato a[t! ªnoma tò øpèr pân ªnoma: 10 ®na \n t! •nómati
&I h s o û pân gónu kámc+ \pouranívn kaì \pigeívn kaì
kataxyonívn, 11 kaì pâsa glôssa \jomolog}shtai –ti kúriow
&Ihsoûw xristów, e†w dójan yeoû patrów.
12
%Vste, ˙gaphtoí mou, kayWw pántote øphkoúsate, m| qw
\n t_ parousíŸ mou mónon, ˙llà nûn poll! mâllon \n t_
˙pousíŸ mou, metà fóbou kaì trómou t|n eâutôn svthrían
katergázesye: 13 ` yeòw gár \stin ` \nergôn \n ømîn kaì tò
yélein kaì tò \nergeîn øpèr têw e[dokíaw. 14 Pánta poieîte
xvrìw goggusmôn kaì dialogismôn, 15 ®na génhsye ƒmemptoi
kaì ˙kéraioi, tékna yeoû ˙mQmhta \n més~ geneâw skoliâw kaì
diestramménhw, \n o<w faínesye qw fvstêrew \n kósm~,
16
lógon zvêw \péxontew, e†w kaúxhma \moì e†w =méran xristoû,
–ti o[k e†w kenòn ¡dramon, o[dè e†w kenòn \kopíasa. 17 &All' e†
kaì spéndomai \pì t_ yusíŸ kaì leitourgíŸ têw pístevw ømôn,
xa í r v kaì sugxaírv pâsin ømîn: 18 tò d' a[tò kaì ømeîw
xaírete kaì sugxaíreté moi.
19
&Elpízv dè \n kurí~ &Ihsoû, Timóyeon taxévw pémcai
ømîn, ®na k˙gW e[cuxô, gnoùw tà perì ømôn. 20 O[déna gàr ¡xv
†sócuxon, –stiw gnhsívw tà perì ømôn merimn}sei. 21 O¥ pántew
gàr tà e^ autôn zhtoûsin, o[ tà xristoû &Ihsoû. 22 T|n dè
dokim|n a[toû ginQskete, –ti qw patrì téknon, sùn \moì
\doúleusen e†w tò e[aggélion. 23 Toûton mèn o{n \lpízv
pémcai, qw ©n ˙pídv tà perì \mé, \jautêw: 24 pépoiya dè \n
kurí~, –ti kaì a[tòw taxévw \leúsomai. 25 &Anagkaîon dè
2.4 skopeîte ˙llà kaì ♦ skopoûntew 2.13 ` yeòw ♦ yeòw

˙llà ˆkaì˜ 2.15 ˙mQmhta \n més~ ♦ ƒmvma méson

2.4 e^térvn £kastow ♦ e^térvn £kastoi 2.17 &All' ♦ ˙llà
2.5 gàr froneísyv ♦ froneîte 2.18 d' ♦ dè
2.7 ˙ll' ♦ ˙llà 2.21 xristoû &Ihsoû ♦ &Ihsoû xristoû
2.9 a[t! ♦ a[t! tò 2.23 ˙pídv ♦ ˙fídv
440
QTP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTP
=ghsámhn &Epafróditon tòn ˙delfòn kaì sunergòn kaì

sustratiQthn mou, ømôn dè ˙póstolon, kaì leitourgòn têw
xreíaw mou, pémcai pròw ømâw: 26 \peid| \pipoyôn ‘n pántaw
ømâw, kaì ˙dhmonôn, dióti “koúsate –ti “syénhsen: 27 kaì gàr
“syénhsen parapl}sion yanát~, ˙llà ` yeòw a[tòn “léhsen,
o[k a[tòn dè mónon, ˙llà kaì \mé, ®na m| lúphn \pì lúphn
sxô. 28 Spoudaiotérvw o{n ¡pemca a[tón, ®na, †dóntew a[tòn
pálin, xarête, k˙gW ˙lupóterow „. 29 Prosdéxesye o{n a[tòn
\n kurí~ metà páshw xarâw, kaì toùw toioútouw \ntímouw ¡xete:
30
–ti dià tò ¡rgon toû xristoû méxr i ya n á t o u æggisen,
parabouleusámenow t_ cux_, ®na ˙naplhrQs+ tò ømôn
østérhma têw prów me leitourgíaw.
3
2
Tò loip ón, ˙d el f oí mou, xaíret e \n kur í~. Tà a[tà
gráfein ømîn, \moì mèn o[k •knhrón, ømîn dè ˙sfaléw.
Blépete toùw kúnaw, blépete toùw kakoùw \rgátaw, blépete
t|n katatom}n: 3 =meîw gár \smen = peritom}, o¥ pneúmati yeoû
latreúontew, kaì kauxQmenoi \n xrist! &Ihsoû, kaì o[k \n
sarkì pepoiyótew: 4 kaíper \gW ¡xvn pepoíyhsin kaì \n sarkí:
eÊ tiw dokeî ƒllow pepoiyén a i \n sarkí, \gW mâllon:
5
peritom| •kta}merow, \k génouw &Isra}l, fulêw Beniamín,
Êbraîow \j Êbraívn, katà nómon Farisaîow, 6 katà zêlon
diQkvn t|n \k k l h s í a n , katà dikaiosúnhn t|n \n nóm~
genómenow ƒmemptow. 7 &All' ßtina ‘n moi kérdh, taûta %hghmai
dià tòn xristòn zhmían. 8 &Allà mén o{n kaì =goûmai pánta
zhmían eÂnai dià tò øperéxon têw gnQsevw xristoû &Ihsoû toû
kuríou mou: di' $on tà pánta \zhmiQyhn, kaì =goûmai skúbala
eÂnai, ®na xristòn kerd}sv, 9 kaì eøreyô \n a[t!, m| ¡xvn
\m | n dikaiosúnhn t|n \k nómou, ˙llà t|n dià pístevw
xristoû, t|n \k yeoû dikaiosúnhn \pì t_ pístei: 10 toû gnônai
a[tón kaì t|n dúnamin têw ˙nastásevw a[toû, kaì t|n
koinvnían tôn payhmátvn a[toû, summorfoúmenow t! yanát~
a[toû, 11 eÊ pvw katant}sv e†w t|n \janástasin tôn nekrôn.
2.27 a[tòn “léhsen ♦ “léhsen a[tón 3.8 eÂnai ®na ♦ ®na

2.30 toû ♦ — 3.10 t|n koinvnían tôn ♦ ˆt|n˜
2.30 parabouleusámenow ♦ koinvnían ˆtôn˜
paraboleusámenow 3.10 summorfoúmenow ♦

3.6 zêlon ♦ zêlow summorfizómenow
3.7 &All' ♦ ˆ&Allà˜ 3.11 tôn ♦ t|n \k
3.8 mén o{n ♦ menoûnge
441
QTQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTQ
3.12 - 4.7 PRO S FILIPPHSIO US
12 ( ædh teteleívmai: diQkv dé, e† kaì

O[x –ti ædh ¡labon, h
katalábv \f' > kaì katel}fyhn øpò toû xristoû &Ihsoû.
13
o·pv &Adelfoí, \gW \mautòn o[ logízomai kateilhfénai: ¢n dé,
tà mèn •písv \pilanyanómenow, toîw dè ¡mprosyen
\pekteinómenow, 14 katà skopòn diQkv \pì tò brabeîon têw ƒnv
kl}sevw toû yeoû \n xrist! &Ihsoû. 15 %O soi o{n téleioi, toûto
fronômen: kaì eÊ ti e^ térvw froneîte, kaì toûto ` yeòw ømîn
˙pokalúcei: 16 pl|n e†w $o \fyásamen, t! a[t! stoixeîn
kanóni, tò ˙utò froneîn.
17
Summimhtaí mou gínesye, ˙delfoí, kaì skopeîte toùw
o%utvw peripatoûntaw, kayWw ¡xete túpon =mâw. 18 Polloì gàr
peripatoûsin, o¬w pollákiw ¡legon ømîn, nûn dè kaì klaívn
légv, toùw \xyroùw toû stauroû toû xristoû: 19 @n tò télow
˙pQleia, @n ` yeòw = koilía, kaì = dója \n t_ a†sxún+ a[tôn,
o¥ tà \p í g ei a fronoûntew. 20 ^H m ô n gàr tò políteuma \n
o[ranoîw øpárxei, \j o˚ kaì svtêra ˙pekdexómeya, kúrion
&I h s o û n xr i s t ó n : 21 $o w metasxhmatísei tò sôma têw
tapeinQsevw =môn, e†w tò genésyai a[tò súmmorfon t! sQmati
têw dójhw a[toû, katà t|n \nérgeian toû dúnasyai a[tòn kaì
øpotájai eâ[t! tà pánta.
4 2
%Vste, ˙delfoí mou ˙gaphtoì kaì \pipóyhtoi, xarà kaì
stéfanów mou, o%utvw st}kete \n kurí~, ˙gaphtoí.
E[odían parakalô, kaì Suntúxhn parakalô, tò a[tò
froneîn \n kurí~. 3 Naì, \rvtô kaí se, súzuge gn}sie,
sullambánou a[taîw, a®tinew \n t! e[aggelí~ sun}ylhsán
moi, metà kaì Kl}mentow, kaì tôn loipôn sunergôn mou, @n tà
•nómata \n bíbl~ zvêw.
4
Xaírete \n kurí~ pántote: pálin \rô, xaírete. 5 Tò
\pieikèw ømôn gnvsy}tv pâsin ˙nyrQpoiw. Ô kúriow \ggúw.
6
Mhdèn merimnâte, ˙ll' \n pantì t_ proseux_ kaì t_ de}sei
metà e[xaristíaw tà a†t}mata ømôn gnvrizésyv pròw tòn
yeón. 7 Kaì = e†r}nh toû yeoû = øperéxousa pánta noûn,
3.12 katel}fyhn øpò toû xristoû 3.16 kanóni tò ˙utò froneîn ♦ —

&Ihsoû ♦ katel}mfyhn øpò 3.21 e†w tò genésyai a[tò ♦ —

xristoû ˆ&Ihsoû˜ 3.21 eâ[t! ♦ a[t!
3.14 \pì ♦ e†w 4.3 súzuge gn}sie ♦ gn}sie súzuge
442
QTR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTR
frour}sei tàw kardíaw ømôn kaì tà no}mata ømôn \n xrist!

&Ihsoû.
8
Tò loipón, ˙delfoí, –sa \stìn ˙lhyê, –sa semná, –sa
díkaia, –sa a^gná, –sa prosfilê, –sa e·fhma, eÊ tiw ˙ret| kaì
eÊ tiw ¡painow, taûta logízesye. 9 $A kaì \máyet e kaì
parelábete kaì “koúsate kaì eÊdete \n \moí, taûta prássete:
kaì ` yeòw têw e†r}nhw ¡stai mey' ømôn.
10
&Exárhn dè \n kurí~ megálvw, –ti ædh potè ˙neyálete tò
øpèr \moû froneîn: \f' > kaì \froneîte, “kaireîsye dé. 11 O[x
–ti kay' østérhsin légv: \gW gàr ¡mayon, \n o<w e†mí,
a[tárkhw eÂnai. 12 OÂda kaì tapeinoûsyai, oÂda kaì
perisseúein: \n pantì kaì \n pâsin memúhmai kaì xortázesyai
kaì peinÅn, kaì perisseúein kaì østereîsyai. 13 Pánta †sxúv
\n t! \ndunamoûntí me xrist!. 14 Pl|n kalôw \poi}sate
sugkoinvn}santéw mou t_ ylícei. 15 OÊdate dè kaì ømeîw,
Filipp}sioi, –ti \n ˙rx_ toû e[aggelíou, –te \jêlyon ˙pò
Makedoníaw, o[demía moi \kklhsía \koinQnhsen e†w lógon
dósevw kaì l}cevw, e† m| ømeîw mónoi: 16 –ti kaì \n
Yessaloník+ kaì ßpaj kaì dìw e†w t|n xreían moi \pémcate.
17
O[x –ti \pizhtô tò dóma, ˙ll' \pizhtô tòn karpòn tòn
pleonáz o n t a e† w lógon ømôn. 18 &A p é x v dè pánta kaì
perisseúv: pepl}rvmai, dejámenow parà &Epafrodítou tà
par' ømôn, •sm|n e[vdíaw, yusían dekt}n, e[áreston t! ye!.
19
Ô dè yeów mou plhrQsei pâsan xreían ømôn katà tòn
ploûton a[toû \n dój+, \n xrist! &Ihsoû. 20 T! dè ye! kaì
patrì =môn = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
21
&Aspásasye pánta ßgion \n xrist! &Ihsoû. &Aspázontai
ømâw o¥ sùn \moì ˙delfoí. 22 &Aspázontai ømâw pántew o¥ ßgioi,
málista dè o¥ \k têw Kaísarow o†kíaw.
23
^H xáriw toû kuríou &Ihsoû xristoû metà pántvn ømôn.
&Amhn.
4.13 xrist! ♦ — 4.19 tòn ploûton ♦ tò ploûtow

4.15 l}cevw ♦ l}mcevw 4.23 pántvn ømôn. &Amhn. ♦ toû
4.17 ˙ll' ♦ ˙llà pneúmatow ømôn.
443
QTS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTS
PROS KOLASSAEIS
P aûlow ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow yeoû, kaì

Timóyeow ` ˙delfów, 2 toîw \n Kolassaîw a^ gíoiw kaì
pistoîw ˙delfoîw \n xrist!: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû
patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.
3
E[xaristoûmen t! ye! kaì patrì toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, pántote perì ømôn proseuxómenoi, 4 ˙koúsantew t|n
pístin ømôn \n xrist! &Ihsoû, kaì t|n ˙gáphn t|n e†w pántaw
toùw a^ gíouw, 5 dià t|n \lpída t|n ˙pokeiménhn ømîn \n toîw
o[ranoîw, ÷n prohkoúsate \n t! lóg~ têw ˙lhyeíaw toû
e[aggelíou, 6 toû paróntow e†w ømâw, kayWw kaì \n pantì t!
kósm~, kaì ¡stin karpoforoúmenon, kaì a[janómenon kayWw
kaì \n ømîn ˙f' «w =méraw “koúsate kaì \pégnvte t|n xárin
toû yeoû \n ˙lhyeíŸ: 7 kayWw kaì \máyete ˙pò &Epafrâ toû
˙gaphto û sundoúlou =môn, –w \stin pistòw øpèr ømôn
diákonow toû xristoû, 8 ` kaì dhlQsaw =mîn t|n ømôn ˙gáphn
\n pneúmati.
9
Dià toûto kaì =meîw, ˙f' «w =méraw “koúsamen, o[
pauómeya øpèr ømôn proseuxómenoi, kaì a†toúmenoi ®na
plhrvyête t|n \pígnvsin toû yel}matow a[toû \n pás+ sofíŸ
kaì sunései pneumatik_, 10 peripatêsai ømâw ˙jívw toû
kurío u e† w pâsan ˙réskeian, \n pantì ¡rg~ ˙gay!
karpoforoûntew kaì a[janómenoi e†w t|n \pígnvsin toû yeoû:
11
\n pás+ dunámei dunamoúmenoi katà tò krátow têw dójhw
a[toû, e†w pâsan øpomon|n kaì makroyumían metà xarâw:
12
e[xaristoûntew t! patrì t! ¥kanQsanti =mâw e†w t|n merída
toû kl}rou tôn a^gívn \n t! fvtí, 13 $ow \rrúsato =mâw \k têw
\jousíaw toû skótouw, kaì metésthsen e†w t|n basileían toû
˙polútrvsin dià u¥oû têw ˙gáphw a[toû, 14 \n > ¡xomen t|n ˙polútrvsin, t|n
toû a®matow
a[toû ƒfesin tôn a^martiôn: 15 –w \stin e†kWn toû yeoû toû ˙orátou,
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.6 kaì ¡stin ♦ \stìn

kaì ♦ —
1.2 Kolassaîw ♦ Kolossaîw 1.7

1.2 kaì kuríou &Ihsoû xristoû ♦ — 1.10 ømâw ♦ —
1.3 kaì ♦ — 1.10 e†w t|n \pígnvsin ♦ t_ \pignQsei
1.4 t|n e†w ♦ ÷n ¡xete e†w 1.12 =mâw ♦ ømâw
444
QTT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTT
PRO S KO LASSAEIS 1.16 - 1.29
prvtótokow páshw ktísevw: 16 –ti \n a[t! \ktísyh tà pánta,

tà \n toîw o[ranoîw kaì tà \pì têw gêw, tà `ratà kaì tà ˙órata,
eÊte yrónoi, eÊte kurióthtew, eÊte ˙rxaí, eÊte \jousíai: tà
pánta di' a[toû kaì e†w a[tòn ¡ktistai: 17 kaì a[tów \stin prò
pántvn, kaì tà pánta \n a[t! sunésthken. 18 Kaì a[tów \stin
= kef a l | toû sQmatow, têw \kklhsíaw: –w \stin ˙rx},
prvtótokow \k tôn nekrôn, ®na génhtai \n pâsin a[tòw
prvteúvn: 19 –ti \n a[t! e[dókhsen pân tò pl}rvma
katoikêsai, 20 kaì di' a[toû ˙pokatallájai tà pánta e†w
a[tón, e†rhnopoi}saw dià toû a®matow toû stauroû a[toû, di'
a[toû, eÊte tà \pì têw gêw, eÊte tà \pì toîw o[ranoîw. 21 Kaì
ømâw potè ªntaw ˙phllotrivménouw kaì \xyroùw t_ dianoíŸ \n
toîw ¡rgoiw toîw ponhroîw, nunì dè ˙pokat}llajen 22 \n t!
sQmati têw sarkòw a[toû dià toû yanátou, parastêsai ømâw
a^ gíouw kaì ˙mQmouw kaì ˙negkl}touw katenQpion a[toû:
23
eÊge \piménete t_ pístei teyemelivménoi kaì e^draîoi, kaì m|
metakinoúmenoi ˙pò têw \lpídow toû e[aggelíou o˚ “koúsate,
toû khruxyéntow \n pás+ t_ ktísei t_ øpò tòn o[ranón, o˚
\genómhn \gW Paûlow diákonow.
24
Nûn xaírv \n toîw pay}masin øpèr ømôn, kaì
˙ntanaplhrô tà øster}mata tôn ylícevn toû xristoû \n t_
sarkí mou øpèr toû sQmatow a[toû, – \stin = \kklhsía: 25 «w
\genómhn \gW diákonow, katà t|n o†konomían toû yeoû t|n
doyeîsán moi e†w ømâw, plhrôsai tòn lógon toû yeoû, 26 tò
must}rion tò ˙pokekrumménon ˙pò tôn a†Qnvn kaì ˙pò tôn
geneôn: nunì dè \fanerQyh toîw a^gíoiw a[toû, 27 o<w “yélhsen `
yeòw gnvrísai tí tò ploûtow têw dójhw toû musthríou toútou \n
toîw ¡ynesin, –w \stin xristòw \n ømîn, = \lpìw têw dójhw: 28 $on
=meîw kataggéllomen, nouyetoûntew pánta ƒnyrvpon, kaì
didásko n t ew pánta ƒnyrvpon \n pás+ sofíŸ, ®na
parast}svmen pánta ƒnyrvpon téleion \n xrist! &Ihsoû:
29
e†w $o kaì kopiô, ˙gvnizómenow katà t|n \nérgeian a[toû, t|n
\nergouménhn \n \moì \n dunámei.
1.16 tà \n ♦ \n 1.23 t_ ktísei ♦ ktísei

1.16 tà \pì ♦ \pì 1.26 nunì ♦ nûn
1.20 di' a[toû eÊte ♦ ˆdi' a[toû˜ eÊte 1.27 –w ♦ –
1.20 \pì toîw ♦ \n toîw 1.28 &Ihsoû ♦ —
1.23 eÊge ♦ eÊ ge
445
QTU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTU
2.1 - 2.15 PRO S KO LASSAEIS
2 Yélv gàr ømâw e†dénai =líkon ˙gôna ¡xv perì ømôn kaì
tôn \n LaodikeíŸ, kaì –soi o[x e^vrákasin tò prósvpón
mo u \n sarkí, 2 ®na paraklhyôsin a¥ kardíai a[tôn,
sumbibasyén t v n \n ˙gáp+, kaì e†w pánta ploûton têw
plhroforíaw têw sunésevw, e†w \pígnvsin toû musthríou toû
yeo û kaì patròw kaì toû xristoû, 3 \n > e†sin pántew o¥
yhsauroì têw sofíaw kaì têw gnQsevw ˙pókrufoi. 4 Toûto dè
légv, ®na m} tiw ømâw paralogízhtai \n piyanologíŸ. 5 E† gàr
kaì t_ sarkì ƒpeimi, ˙llà t! pneúmati sùn ømîn e†mí, xaírvn
kaì blépvn ømôn t|n tájin, kaì tò sterévma têw e†w xristòn
pístevw ømôn.
6
^Vw o{n parelábete tòn xristòn &Ihsoûn tòn kúrion, \n
a[t! peripateîte, 7 \rrizvménoi kaì \poikodomoúmenoi \n
a[t!, kaì bebaioúmenoi \n t_ pístei, kayWw \didáxyhte,
perisseúontew \n a[t_ \n e[xaristíŸ.
8
Blépete m} tiw ømâw ¡stai ` sulagvgôn dià têw
filosofíaw kaì kenêw ˙páthw, katà t|n parádosin tôn
˙nyrQpvn, katà tà stoixeîa toû kósmou, kaì o[ katà xristón:
9
–ti \n a[t! katoikeî pân tò pl}rvma têw yeó t h t o w
svmatikôw, 10 kaí \ste \n a[t! peplhrvménoi, –w \stin =
kefal| páshw ˙rxêw kaì \jousíaw: 11 \n > kaì perietm}yhte
peritom_ ˙xeiropoi}t~, \n t_ ˙pekdúsei toû sQmatow tôn
a^ martiôn têw sarków, \n t_ per i t o m _ toû xristoû,
12
suntaféntew a[t! \n t! baptísmati, \n > kaì sunhgéryhte
dià têw pístevw têw \nergeíaw toû yeoû, toû \geírantow a[tòn
\k tôn nekrôn. 13 Kaì ømâw, nek r o ù w ªntaw \n toîw
paraptQmasin kaì t_ ˙krobustíŸ têw sarkòw ømôn,
sunezvopoíhsen ømâw sùn a[t!, xarisámenow =mîn pánta tà
paraptQmata, 14 \jaleícaw tò kay' =môn xeirógrafon toîw
dógmasin, $o ‘n øpenantíon =mîn: kaì a[tò ‘rken \k toû mésou,
proshlQsaw a[tò t! staur!: 15 ˙pekdusámenow tàw ˙rxàw
2.1 perì ♦ øpèr mhdeìw

2.1 e^vrákasin ♦ e^órakan 2.7 \n t_ ♦ t_
2.2 sumbibasyéntvn ♦ 2.7 \n a[t_ ♦ —
sumbibasyéntew 2.11 tôn a^martiôn ♦ —
2.2 pánta ploûton ♦ pân ploûtow 2.12 baptísmati ♦ baptism!

2.2 kaì patròw kaì toû ♦ — 2.12 tôn ♦ —
2.3 têw gnQsevw ♦ gnQsevw 2.13 \n ♦ ˆ\n˜
2.4 dè légv ®na m} tiw ♦ légv ®na
446
QTV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QTV
kaì tàw \jousíaw, \deigmátisen \n parrhsíŸ, yriambeúsaw

a[toùw \n a[t!.
16
M| o{n tiw ømâw krinétv \n brQsei (h \n pósei, (h \n mérei
e^ ortêw (h noumhníaw (h sabbátvn: 17 ß \stin skià tôn
mellóntvn, tò dè sôma xr i s t o û . 18 Mhdeìw ømâw
katabrabeuétv yélvn \n tapeinofrosún+ kaì yrhskeíŸ tôn
˙ggélvn, $a m| e^Qraken \mbateúvn, e†kê fusioúmenow øpò toû
noòw têw sarkòw a[toû, 19 kaì o[ kratôn t|n kefal}n, \j o˚
pân tò sôma, dià tôn a^fôn kaì sundésmvn \pixorhgoúmenon
kaì sumbibazómenon, a·jei t|n a·jhsin toû yeoû.
20
E† ˙peyánete sùn xrist!, ˙pò tôn stoixeívn toû kósmou,
tí qw zôntew \n kósm~ dogmatízesye, 21 M| ßc+, mhdè geús+,
mhdè yíg+w — 22 ß \stin pánta e†w fyoràn t_ ˙poxr}sei —
katà tà \ntálmata kaì didaskalíaw tôn ˙nyrQpvn; 23 %Atiná
\s t i n lógon mèn ¡xo n t a sofíaw \n \yel o yr h s k eí Ÿ kaì
tapeinofrosún+ kaì ˙feidíŸ sQmatow, o[k \n tim_ tinì pròw
plhsmon|n têw sarków.
3 E† o{n sunhgéryhte t! xrist!, tà ƒnv zhteîte, o˚ `

xristów \stin \n dejiÅ toû yeoû kay}menow. 2 Tà ƒnv
froneîte, m| tà \pì têw gêw. 3 &Apeyánete gár, kaì = zv| ømôn
kékru p t a i sùn t! xrist! \n t! ye! . 4 %O tan ` xristòw
fanervy_, = zv| =môn, tóte kaì ømeîw sùn a[t!
fanervy}sesye \n dój+.
5
NekrQsate o{n tà mélh ømôn tà \pì têw gêw, porneían,
˙kayarsían, páyow, \piyumían kak}n, kaì t|n pleonejían,
%htiw \stìn e†dvlolatreía, 6 di' $a ¡rxetai = •rg| toû yeoû \pì
toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw: 7 &En o<w kaì ømeîw periepat}saté
pote, –te \zête \n a[toîw. 8 Nunì dè ˙póyesye kaì ømeîw tà
pánta, •rg}n, yumón, kakían, blasfhmían, a†sxrologían \k
toû stómatow ømôn: 9 m| ceúdesye e†w ˙ll}louw,
˙pekdusámenoi tòn palaiòn ƒnyrvpon sùn taîw prájesin
a[toû, 10 kaì \ndusámenoi tòn néon, tòn ˙nakainoúmenon e†w
2.16 (h \n pósei ♦ kaì \n pósei 3.4 =môn ♦ ømôn

2.16 noumhníaw ♦ neomhníaw 3.5 ømôn ♦ —

2.17 xristoû ♦ toû xristoû 3.5 e†dvlolatreía ♦ e†dvlolatría
2.18 m| e^Qraken ♦ e^óraken 3.6 \pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw ♦
2.23 \yeloyrhskeíŸ ♦ \yeloyrhskíŸ ˆ\pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw˜
2.23 kaì ˙feidíŸ ♦ ˆkaì˜ ˙feidíŸ 3.7 a[toîw ♦ toútoiw
447
QUM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUM
\pígnvsin kat' e†kóna toû ktísantow a[tón: 11 –pou o[k ¡ni

%Ellhn kaì &Ioudaîow, peritom| kaì ˙krobustía, bárbarow,
Skúyhw, doûlow, \leúyerow: ˙llà tà pánta kaì \n pâsin
xristów.
12
&E n d ú s a s ye o{n, qw \klektoì toû yeo û , ßgioi kaì
o†ktirmôn “gaphménoi, splágxna o†ktirmoû, xr h s t ó t h t a ,
tapeinofrosúnhn, prŸóthta, makroyumían: 13 ˙nexómenoi
˙ll}lvn, kaì xarizómenoi e^ autoîw, \án tiw prów tina ¡x+
momf}n: kayWw kaì ` xristòw \xarísato ømîn, o%utvw kaì ømeîw:
14
\pì pâsin dè toútoiw t|n ˙gáphn, %htiw \stìn súndesmow têw
teleióthtow. 15 Kaì = e†r}nh toû yeoû brabeuétv \n taîw
kardíaiw ømôn, e† w ÷n kaì \kl}yhte \n e^nì sQmati: kaì
e[xáristoi gínesye. 16 Ô lógow toû xristoû \noikeítv \n ømîn
plousívw \n pás+ sofíŸ: didáskontew kaì nouyetoûntew
e^ autoúw, calmoîw, kaì %umnoiw, kaì Œdaîw pneumatikaîw, \n
xáriti Ïdontew \n t_ kardíŸ ømôn t! kurí~. 17 Kaì pân – ti ©n
poiête, \n lóg~ (h \n ¡rg~, pánta \n •nómati kuríou &Ihsoû,
e[xaristoûntew t! ye! kaì patrì di' a[toû.
18
A¥ gunaîkew, øpotássesye toîw †díoiw ˙ndrásin, qw
˙nêken \n kurí~. 19 O¥ ƒndrew, ˙gapâte tàw gunaîkaw, kaì m|
pikraínesye pròw a[táw. 20 Tà tékna, øpakoúete toîw goneûsin
katà pánta: toûto gàr \stin e[árestón \n kurí~. 21 O¥
patérew, m| \reyízete tà tékna ømôn, ®na m| ˙yumôsin. 22 O¥
doûloi, øpakoúete katà pánta toîw katà sárka kuríoiw, m| \n
•fyalmodouleíaiw qw ˙nyrvpáreskoi, ˙ll' \n a^ plóthti
kardíaw, foboúmenoi tòn yeón: 23 kaì pân $o ti \àn poiête, \k
cuxêw \rgázesye, qw t! kurí~ kaì o[k ˙nyrQpoiw: 24 e†dótew
–ti ˙pò kuríou l}cesye t|n ˙ntapódosin têw klhronomíaw: t!
3.11 tà ♦ ˆtà˜ 3.17 kaì patrì ♦ patrì

3.12 prŸóthta ♦ pra‡thta 3.18 †díoiw ♦ —
3.13 xristòw ♦ kúriow 3.20 \stin e[árestón ♦ e[árestón
3.14 %htiw ♦ – \stin
3.15 yeoû ♦ xristoû 3.22 •fyalmodouleíaiw ♦
3.16 kaì %umnoiw kaì ♦ %umnoiw •fyalmodoulíŸ
3.16 xáriti ♦ ˆt_˜ xáriti 3.22 yeón ♦ kúrion

3.16 t_ kardíŸ ♦ taîw kardíaiw 3.23 kaì pân $o ti ♦ $o
3.16 kurí~ ♦ ye! 3.24 l}cesye ♦ ˙pol}mcesye
3.17 ©n ♦ \àn
448
QUN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUN
gàr kurí~ xrist! douleúete. 25 Ô dè ˙dikôn komieîtai $o

“díkhsen: kaì o[k ¡stin prosvpolhcía.
4 2
O¥ kúr ioi, tò díkaion kaì t|n †sót ht a toîw doúl oiw
paréxesye, e†dótew –ti kaì ømeîw ¡xete kúrion \n o[ranoîw.
T_ proseux_ proskartereîte, grhgoroûntew \n a[t_ \n
e[xaristíŸ: 3 proseuxómenoi ßma kaì perì =môn, ®na ` yeòw
˙noíj+ =mîn yúran toû lógou, lalêsai tò must}rion toû
xristoû, di' $o kaì dédemai: 4 ®na fanerQsv a[tó, qw deî me
lalêsai. 5 &En sofíŸ peripateîte pròw toùw ¡jv, tòn kairòn
\jagorazómenoi. 6 Ô lógow ømôn pántote \n xáriti, ßlati
“rtuménow, e†dénai pôw deî ømâw e^nì e^kást~ ˙pokrínesyai.
7
Tà kat' \mè pánta gnvrísei ømîn Tuxików, ` ˙gaphtòw
˙delfòw kaì pistòw diákonow kaì súndoulow \n kurí~: 8 $on
¡pemca pròw ømâw e†w a[tò toûto, ®na gn! tà perì ømôn kaì
parakalés+ tàw kardíaw ømôn: 9 sùn &Onhsím~ t! pist! kaì
˙gapht! ˙delf!, –w \stin \j ømôn. Pánta ømîn gnvrioûsin tà
@de.
10
&Aspázetai ømâw &Arístarxow ` sunaixmálvtów mou, kaì
Mârkow ` ˙neciòw BarnábŸ, perì o˚ \lábete \ntoláw — \àn
¡ly+ pròw ømâw, déjasye a[tón: 11 kaì &Ihsoûw ` legómenow
&Ioûstow, o¥ ªntew \k peritomêw: o˚toi mónoi sunergoì e†w t|n
basileían toû yeoû, o®tinew \gen}yhsán moi parhgoría.
12
&Aspázetai ømâw &Epafrâw ` \j ømôn, doûlow xristoû,
pántote ˙gvnizómenow øpèr ømôn \n taîw proseuxaîw, ®na
stête téleioi kaì peplhrvménoi \n pantì yel}mati toû yeoû.
13
Marturô gàr a[t! –ti ¡xei zêlon polùn øpèr ømôn kaì tôn
\n LaodikeíŸ kaì tôn \n Îerapólei. 14 &Aspázetai ømâw
Loukâw ` †atròw ` ˙gaphtów, kaì Dhmâw. 15 &Aspásasye toùw \n
LaodikeíŸ ˙delfoúw, kaì Numfân, kaì t|n kat' oÂkon a[toû
\kklhsían. 16 Kaì –tan ˙nagnvsy_ par' ømîn = \pistol},
3.24 gàr ♦ — 4.9 gnvrioûsin ♦ gnvrísousin

3.25 dè ˙dikôn komieîtai ♦ gàr 4.12 xristoû ♦ xristoû ˆ&Ihsoû˜
˙dikôn komísetai 4.12 stête ♦ stayête
3.25 prosvpolhcía ♦ 4.12 peplhrvménoi ♦
prosvpolhmcía peplhroforhménoi
4.1 o[ranoîw ♦ o[ran! 4.13 zêlon polùn ♦ polùn pónon

4.8 gn! tà perì ømôn ♦ gnôte tà perì 4.15 Numfân ♦ Númfan
=môn 4.15 a[toû ♦ a[têw
449
QUO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUO
poi}sate ®na kaì \n t_ Laodikaívn \kklhsíŸ ˙nagnvsy_, kaì

t|n \k Laodikeíaw ®na kaì ømeîw ˙nagnôte. 17 Kaì eÊpate
&Arxípp~, Blépe t|n diakonían ÷n parélabew \n kurí~, ®na
a[t|n plhroîw.
18
Ô ˙spasmòw t_ \m_ xeirì Paúlou. Mnhmoneúeté mou tôn
desmôn. ^H xáriw mey' ømôn. &Am}n.
4.16 Laodikaívn ♦ Laodikévn 4.18 &Am}n ♦ —
450
QUP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUP
PROS YESSALONIKEIS A
P aûl ow kaì Sil ouanòw kaì Timóyeow, t_ \kklhsíŸ

Yessalonikévn \n ye! patrí, kaì kurí~ &Ihsoû xrist!:
xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû
xristoû.
2
E[xaristoûmen t! ye! pántote perì pántvn ømôn, mneían
ømôn poioúmenoi \pì tôn proseuxôn =môn, 3 ˙dialeíptvw
mnhmoneúontew ømôn toû ¡rgou têw pístevw, kaì toû kópou têw
˙gáphw, kaì têw øpomonêw têw \lpídow toû kuríou =môn &Ihsoû
xristoû, ¡mprosyen toû yeoû kaì patròw =môn: 4 e†dótew,
˙delfoì “gaphménoi øpò yeoû, t|n \klog|n ømôn: 5 –ti tò
e[aggélion =môn o[k \gen}yh e†w ømâw \n lóg~ mónon, ˙llà
kaì \n dunámei, kaì \n pneúmati a^ gí~, kaì \n plhroforíŸ
poll_, kayWw oÊdate o<oi \gen}yhmen \n ømîn di' ømâw. 6 Kaì
ømeîw mimhtaì =môn \gen}yhte kaì toû kuríou, dejámenoi tòn
lógon \n ylícei poll_ metà xarâw pneúmatow a^gíou, 7 v % ste
genésyai ømâw túpouw pâsin toîw pisteúousin \n t_
MakedoníŸ kaì t_ &AxafiŸ. 8 &Af' ømôn gàr \j}xhtai ` lógow
toû kuríou o[ mónon \n t_ MakedoníŸ kaì \n t_ &AxafiŸ, ˙llà
kaì \n pantì tóp~ = pístiw ømôn = pròw tòn yeòn \jel}luyen,
% ste m| xreían =mâw ¡xein laleîn ti. 9 a[toì gàr perì =môn
v
˙paggéllousin `poían eÊsodon ¡sxomen pròw ømâw, kaì pôw
\pestrécate pròw tòn yeòn ˙pò tôn e†dQlvn, douleúein ye!
zônti kaì ˙lhyin!, 10 kaì ˙naménein tòn u¥òn a[toû \k tôn
o[ranôn, $on ægeiren \k tôn nekrôn, &Ihsoûn, tòn ]uómenon
=mâw ˙pò têw •rgêw têw \rxoménhw.
1.1 ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou 1.7 kaì ♦ kaì \n
&Ihsoû xristoû ♦ — 1.8 \n t_ &AxafiŸ ˙llà kaì \n pantì ♦
1.2 ømôn poioúmenoi ♦ poioúmenoi ˆ\n t_˜ &AxafiŸ ˙ll' \n pantì
1.4 yeoû ♦ ˆtoû˜ yeoû 1.8 =mâw ¡xein ♦ ¡xein =mâw

1.5 \n plhroforíŸ ♦ ˆ\n˜ plhroforíŸ 1.10 tôn nekrôn ♦ ˆtôn˜ nekrôn
1.5 \n ømîn ♦ ˆ\n˜ ømîn 1.10 ˙pò ♦ \k
1.7 túpouw ♦ túpon
451
QUQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUQ
2.1 - 2.15 PRO S YESSALO NIKEIS A
2 A[toì gàr oÊdate, ˙delfoí, t|n eÊsodon =môn t|n pròw

ømâw, –ti o[ ken| gégonen: 2 ˙llà propayóntew kaì
øbrisyéntew, kayWw oÊdate, \n Filíppoiw, \parrhsiasámeya
\n t! ye! =môn lalêsai pròw ømâw tò e[aggélion toû yeoû \n
poll! ˙gôni. 3 ^H gàr paráklhsiw =môn o[k \k plánhw, o[dè
\j ˙kayarsíaw, o·te \n dól~: 4 ˙llà kayWw dedokimásmeya
øpò toû yeoû pisteuyênai tò e[aggélion, o%utvw laloûmen, o[x
qw ˙nyrQpoiw ˙réskontew, ˙llà t! ye! t! dokimázonti tàw
kardíaw =môn. 5 O·te gár pote \n lóg~ kolakeíaw \gen}yhmen,
kayWw oÊdate, o·te \n profásei pleonejíaw: yeòw mártuw:
6
o·te zhtoûntew \j ˙nyrQpvn dójan, o·te ˙f' ømôn o·te ˙pó
ƒllvn, dunámenoi \n bárei eÂnai, qw xristoû ˙póstoloi,
7
˙ll' \gen}yhmen æpioi \n més~ ømôn qw ©n trofòw yálp+ tà
eâutêw tékna: 8 o%u tvw, `meirómenoi ømôn, e[dokoûmen
metadoûnai ømîn o[ mónon tò e[aggélion toû yeoû, ˙llà kaì
tàw e^ autôn cuxáw, dióti ˙gaphtoì =mîn gegénhsye.
9
Mnhmoneúete gár, ˙delfoí, tòn kópon =môn kaì tòn móxyon:
nuktòw gár kaì =méraw \rgazómenoi, pròw tò m| \pibarêsaí
tina ømôn, \khrújamen e†w ømâw tò e[aggélion toû yeoû.
10
Û m eî w márturew kaì ` yeó w, qw `sívw kaì dikaívw kaì
˙mémptvw ømîn toîw pisteúousin \gen}yhmen: 11 kayáper
oÊdate qw £n a £k a s t o n ømôn, qw pat|r tékna eâutoû,
parakaloûntew ømâw kaí paramuyoúmenoi 12 kaì
marturómenoi, e†w tò peripatêsai ømâw ˙jívw toû yeoû toû
kaloûntow ømâw e†w t|n eâutoû basileían kaì dójan.
13
Dià toûto kaì =meîw e[xaristoûmen t! ye! ˙dialeíptvw,
–ti paralabóntew lógon ˙koêw par' =môn toû yeoû, \déjasye
o[ lógon ˙nyrQpvn, ˙llà kayQw \stin ˙lhyôw, lógon yeoû, $ow
kaì \nergeîtai \n ømîn toîw pisteúousin. 14 Ûmeîw gàr mimhtaì
\gen}yhte, ˙delfoí, tôn \kklhsiôn toû yeoû tôn o[sôn \n t_
&IoudaíŸ \n xrist! &Ihsoû: –ti tà a[tà \páyete kaì ømeîw øpò
tôn †dívn sumfuletôn, kayWw kaì a[toì øpò tôn &Ioudaívn,
15
tôn kaì tòn kúrion ˙pokteinántvn &Ihsoûn kaì toùw †díouw
2.3 o·te ♦ o[dè 2.8 gegénhsye ♦ \gen}yhte

2.4 t! ye! ♦ ye! 2.9 gár kaì ♦ kaì

2.6 ˙pó ƒllvn ♦ ˙p' ƒllvn 2.12 peripatêsai ♦ peripateîn
2.7 ˙ll' ♦ ˙llà 2.13 Dià ♦ Kaì dià
2.7 æpioi ♦ n}pioi 2.15 †díouw ♦ —
2.7 qw ©n ♦ qw \àn
452
QUR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUR
PRO S YESSALO NIKEIS A 2.16 - 3.10
prof}taw, kaì =mâw \kdivjántvn, kaì ye! m| ˙reskóntvn, kaì

pâsin ˙nyrQpoiw \nantívn, 16 kvluóntvn =mâw toîw ¡ynesin
lalêsai ®na svyôsin, e†w tò ˙naplhrôsai a[tôn tàw
a^martíaw pántote: ¡fyasen dè \p' a[toùw = •rg| e†w télow.
17
^Hmeîw dé, ˙delfoí, ˙porfanisyéntew ˙f' ømôn pròw
kairòn v % raw, prosQp~ o[ kardíŸ, perissotérvw
\spoudásamen tò prósvpon ømôn †deîn \n poll_ \piyumíŸ:
18
dió “yel}samen \lyeîn pròw ømâw, \gW mèn Paûlow kaì ßpaj
kaì díw, kaì \nékocen =mâw ` Satanâw. 19 Tíw gàr =môn \lpìw (h
xarà (h stéfanow kaux}sevw; (H o[xì kaì ømeîw, ¡mprosyen toû
kuríou =môn &Ihsoû \n t_ a[toû parousíŸ; 20 Ûmeîw gár \ste =
dója =môn kaì = xará.
3 Diò mhkéti stégontew, e[dok}samen kataleifyênai \n

&Ay}naiw mónoi, 2 kaì \pémcamen Timóyeon tòn ˙delfòn
=môn kaì diákonon toû yeo û kaì sunergòn =môn \n t!
e[aggelí~ toû xristoû, e†w tò sthríjai ømâw kaì parakalésai
ømâw perì têw pístevw ømôn, 3 tò mhdéna saínesyai \n taîw
ylícesin taútaiw: a[toì gàr oÊdate –ti e†w toûto keímeya.
4
Kaì gàr –te pròw ømâw ‘men, proelégomen ømîn –ti méllomen
ylíbesyai, kayWw kaì \géneto kaì oÊdate. 5 Dià toûto k˙gQ,
mhkéti stégvn, ¡pemca e†w tò gnônai t|n pístin ømôn, m}pvw
\peírasen ømâw ` peirázvn, kaì e†w kenòn génhtai ` kópow
=môn. 6 *Arti dè \lyóntow Timoyéou pròw =mâw ˙f' ømôn, kaì
e[aggelisaménou =mîn t|n pístin kaì t|n ˙gáphn ømôn, kaì –ti
¡xete mneían =môn ˙gay|n pántote, \pipoyoûntew =mâw †deîn,
kayáper kaì =meîw ømâw: 7 dià toûto parekl}yhmen, ˙delfoí,
\f' ømîn \pì pás+ t_ ylícei kaì ˙nágk+ =môn dià têw ømôn
pístevw: 8 –ti nûn zômen, \àn ømeîw st}kete \n kurí~. 9 Tína
gàr e[xaristían dunámeya t! ye! ˙ntapodoûnai perì ømôn,
\pì pás+ t_ xarÅ " xaíromen di' ømâw ¡mprosyen toû yeoû
=môn, 10 nuktòw kaì =méraw øpèr \kperissoû deómenoi e†w tò
†deîn ømôn tò prósvpon, kaì katartísai tà øster}mata têw
pístevw ømôn;
2.18 dió ♦ dióti 3.2 ømâw perì ♦ øpèr

3.2 diákonon toû yeoû kaì sunergòn 3.5 m}pvw ♦ m} pvw
=môn \n t! ♦ sunergòn toû yeoû 3.7 ylícei kaì ˙nágk+ ♦ ˙nágk+ kaì
\n t! ylícei
453
QUS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUS
11
A[tòw dè ` yeòw kaì pat|r =môn, kaì ` kúriow =môn
&I h s o û w xr i s t ó w, kateuyúnai t|n `dòn =môn pròw ømâw:
12
ømâw dè ` kúriow pleonásai kaì perisseúsai t_ ˙gáp+ e†w
˙ll}louw kaì e†w pántaw, kayáper kaì =meîw e†w ømâw, 13 e†w tò
sthríj a i ømôn tàw kardíaw ˙mémptouw \n a^ givsún+,
¡mprosyen toû yeoû kaì patròw =môn, \n t_ parousíŸ toû
kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà pántvn tôn a^gívn a[toû.
Tò loipòn
4 Loipòn o{n, ˙delfoí, \rvtômen ømâw kaì parakaloûmen

\n kurí~ &Ihsoû kayWw parelábete par' =môn tò pôw deî
ømâw peripateîn kaì ˙réskein ye!, ®na perisseúhte mâllon.
2
OÊdate gàr tínaw paraggelíaw \dQkamen ømîn dià toû kuríou
&Ihsoû. 3 Toûto gár \stin yélhma toû yeoû, ` a^giasmòw ømôn,
˙péxesyai ømâw ˙pò têw porneíaw: 4 e†dénai £kaston ømôn tò
e^ autoû skeûow ktâsyai \n a^ giasm! kaì tim_, 5 m| \n páyei
\piyumíaw, kayáper kaì tà ¡ynh tà m| e†dóta tòn yeón: 6 tò m|
øperbaínein kaì pleonekteîn \n t! prágmati tòn ˙delfòn
a[toû: dióti ¡kdikow ` kúriow perì pántvn toútvn, kayWw kaì
proeípamen proeípomen ømîn kaì diemarturámeya. 7 O[ gàr \kálesen
=mâw ` yeòw \pì ˙kayarsíŸ, ˙ll' \n a^giasm!. 8 Toigaroûn `
˙yetôn o[k ƒnyrvpon ˙yeteî, ˙llà tòn yeòn tòn kaì dónta tò
pneûma a[toû tò ßgion e†w ømâw.
9
Perì dè têw filadelfíaw o[ xreían ¡xete gráfein ømîn:
a[toì gàr ømeîw yeodídaktoí \ste e†w tò ˙gapÅn ˙ll}louw:
10
kaì gàr poieîte a[tò e†w pántaw toùw ˙delfoùw toùw \n –l+
t_ MakedoníŸ. Parakaloûmen dè ømâw, ˙delfoí, perisseúein
mâllon, 11 kaì filotimeîsyai =suxázein, kaì prássein tà
Êdia, kaì \rgázesyai taîw †díaiw xersìn ømôn, kayWw ømîn
parhggeílamen: 12 ®na peripatête e[sxhmónvw pròw toùw ¡jv,
kaì mhdenòw xreían ¡xhte.
13
O [ yél o m en dè ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, perì tôn
kekoimhménvn, ®na m| lupêsye, kayWw kaì o¥ loipoì o¥ m|
¡xontew \lpída. 14 E† gàr pisteúomen –ti &Ihsoûw ˙péyanen kaì
3.11 xristów ♦ — 4.6 proeípomen ♦ proeípamen

3.13 xristoû ♦ — 4.8 kaì dónta ♦ ˆkaì˜ didónta
3.13 a[toû. ♦ a[toû. ˆ&Am}n˜. 4.10 toùw \n ♦ ˆtoùw˜ \n

4.1 kayWw ♦ ®na kayWw 4.11 †díaiw ♦ ˆ†díaiw˜
4.1 ®na ♦ kayWw kaì peripateîte ®na 4.13 kekoimhménvn ♦ koimvménvn
4.6 ` ♦—
454
QUT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUT
PRO S YESSALO NIKEIS A 4.15 - 5.14
˙nésth, o%utvw kaì ` yeòw toùw koimhyéntaw dià toû &Ihsoû ƒjei
sùn a[t!. 15 Toûto gàr ømîn légomen \n lóg~ kuríou, –ti =meîw
o¥ zôntew o¥ perileipómenoi e†w t|n parousían toû kuríou, o[
m| fyásvmen toùw koimhyéntaw. 16 %O ti a[tòw ` kúriow \n
keleúsmati, \n fvn_ ˙rxaggélou, kaì \n sálpiggi yeoû,
katab}setai ˙p' o[ranoû, kaì o¥ nekroì \n xrist!
˙nast}sontai prôton: 17 ¡p ei t a =meîw o¥ zôntew, o¥
perileipómenoi, ßma sùn a[toîw a^rpaghsómeya \n nefélaiw e†w
˙pánthsin toû kuríou e†w ˙éra: kaì o%utvw pántote sùn kurí~
\sómeya. 18 %Vste parakaleîte ˙ll}louw \n toîw lógoiw
toútoiw.
5 Perì dè tôn xrónvn kaì tôn kairôn, ˙delfoí, o[ xreían

¡xete ømîn gráfesyai. 2 A[toì gàr ˙kribôw oÊdate –ti =
=méra kuríou qw klépthw \n nuktì o%utvw ¡rxetai: 3 –tan gàr
légvsin, E†r}nh kaì ˙sfáleia, tóte a†fnídiow a[toîw
\fístatai ªleyrow, v % sper = vdìn
& t_ \n gastrì \xoús+, kaì o[
4
m| \kfúgvsin. Ûmeîw dé, ˙delfoí, o[k \stè \n skótei, ®na =
=méra ømâw qw klépthw kataláb+: 5 pántew ømeîw u¥oì fvtów
\ste kaì u¥oì =méraw: o[k \smèn nuktòw o[dè skótouw: 6 ƒra
o{n m| kayeúdvmen qw kaì o¥ loipoí, ˙llà grhgorômen kaì
n}fvmen. 7 O¥ gàr kayeúdontew nuktòw kayeúdousin: kaì o¥
meyuskómenoi, nuktòw meyúousin. 8 ^Hmeîw dé, =méraw ªntew,
n}fvmen, \ndusámenoi yQraka pístevw kaì ˙gáphw, kaì
perikefalaían, \lpída svthríaw. 9 %O ti o[k ¡yeto =mâw ` yeòw
e†w •rg}n, ˙ll' e†w peripoíhsin svthríaw dià toû kuríou =môn
&Ihsoû xristoû, 10 toû ˙poyanóntow øpèr =môn, ®na, eÊte
grhgorômen eÊte kayeúdvmen, ßma sùn a[t! z}svmen. 11 Diò grhgoroûmen
parakaleîte ˙ll}louw, kaì o†kodomeîte e<w tòn £na, kayWw

kaì poieîte.
12
&Ervtômen dè ømâw, ˙delfoí, e†dénai toùw kopiôntaw \n
ømîn, kaì proïstaménouw ømôn \n kurí~, kaì nouyetoûntaw
ømâw, 13 kaì =geîsyai a[toùw øper \kperissoû \n ˙gáp+ dià tò
¡rgon a[tôn. E†rhneúete \n e^ autoîw. 14 Parakaloûmen dè
ømâw, ˙delfoí, nouyeteîte toùw ˙táktouw, paramuyeîsye toùw
5.2 = ♦— 5.6 kaì o¥ ♦ o¥

5.3 gàr ♦ — 5.9 ˙ll' ♦ ˙llà
5.5 ømeîw ♦ gàr ømeîw
455
QUU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUU
•ligocúxouw, ˙ntéxesye tôn ˙syenôn, makroyumeîte pròw

pántaw. 15 Ô râte m} tiw kakòn ˙ntì kakoû tini ˙pod!: ˙llà
pántote tò ˙gayòn diQkete kaì e†w ˙ll}louw kaì e†w pántaw.
16
Pántote xaírete: 17 ˙dialeíptvw proseúxesye: 18 \n pantì
e[xaristeîte: toûto gàr yélhma yeoû \n xrist! &Ihsoû e†w
ømâw. 19 Tò pneûma m| sbénnute: 20 profhteíaw m|
dokimázontew \jouyeneîte: 21 pánta dè dokimázete: tò kalòn katéxete:
22
˙pò pantòw eÊdouw ponhroû ˙péxesye.
23
A[tòw dè ` yeòw têw e†r}nhw a^giásai ømâw `loteleîw: kaì
`lóklhron ømôn tò pneûma kaì = cux| kaì tò sôma ˙mémptvw
\n t_ parousíŸ toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû thrhyeíh.
24
Pistòw ` kalôn ømâw, $ow kaì poi}sei.
25
&Adelfoí, proseúxesye perì =môn.
26
&Aspásasye toùw ˙delfoùw pántaw \n fil}mati a^ gí~.
27
Ô rkízv ømâw tòn kúrion, ˙nagnvsyênai t|n \pistol|n
pâsin toîw a^gíoiw ˙delfoîw.
28
^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû mey' ømôn.
&Am}n.
5.15 diQkete kaì ♦ diQkete ˆkaì˜ 5.27 a^gíoiw ♦ —

5.25 perì ♦ ˆkaì˜ perì 5.28 &Am}n ♦ —
5.27 Ôrkízv ♦ &Enorkízv
456
QUV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QUV
PROS YESSALONIKEIS B
P aûl ow kaì Sil ouanòw kaì Timóyeow t_ \kklhsíŸ

Yessalonikévn \n ye! patrì =môn kaì kurí~ &Ihsoû
xrist!: 2 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì
kuríou &Ihsoû xristoû.
3
E[xaristeîn •feílomen t! ye! pántote perì ømôn,
˙delfoí, kayWw ƒjión \stin, –ti øperaujánei = pístiw ømôn,
kaì pleonázei = ˙gáph e^nòw e^kástou pántvn ømôn e†w
˙ll}louw: 4 v % ste =mâw a[toùw \n ømîn kauxâsyai \n taîw
\kklhsíaiw toû yeoû øpèr têw øpomonêw ømôn kaì pístevw \n
pâsin toîw divgmoîw ømôn kaì taîw ylícesin a<w ˙néxesye:
5
¡ndeigma têw dikaíaw krísevw toû yeoû, e†w tò katajivyênai
ømâw têw basileíaw toû yeoû, øpèr «w kaì pásxete: 6 eÊper
díkaion parà ye! ˙ntapodoûnai toîw ylíbousin ømâw ylîcin,
7
kaì ømîn toîw yliboménoiw ƒnesin mey' =môn, \n t_
˙pokalúcei toû kuríou &Ihsoû ˙p' o[ranoû met' ˙ggélvn
dunámevw a[toû, 8 \n purì flogów, didóntow \kdíkhsin toîw m|
e†dósin yeón, kaì toîw m| øpakoúousin t! e[aggelí~ toû
kuríou =môn &Ihsoû: 9 o®tinew díkhn tísousin, ªleyron &Ihsoû xristoû
a†Qnion ˙pò prosQpou toû kuríou kaì ˙pò têw dójhw têw
†sxúow a[toû, 10 –tan ¡ly+ \ndojasyênai \n toîw a^gíoiw a[toû,
kaì yaumasyênai \n pâsin toîw pisteúsasin –ti \pisteúyh tò
martúrion =môn \f' ømâw \n t_ =mérŸ \keín+. 11 E†w $o kaì
proseuxómeya pántote perì ømôn, ®na ømâw ˙jiQs+ têw
kl}sevw ` yeò w =môn, kaì plhrQs+ pâsan e[dokían
˙gayvsúnhw kaì ¡rgon pístevw \n dunámei: 12 –pvw \ndojasy_
tò ªnoma toû kuríou =môn &Ihsoû \n ømîn, kaì ømeîw \n a[t!, =môn &Ihsoû
xristoû
katà t|n xárin toû yeoû =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.
1.2 =môn ♦ ˆ=môn˜ 1.4 kauxâsyai ♦ \gkauxâsyai

1.4 =mâw a[toùw ♦ a[toùw =mâw
457
QVM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVM
2.1 - 2.15 PRO S YESSALO NIKEIS B
2 &Ervtômen dè ømâw, ˙delfoí, øpèr têw parousíaw toû

kuríou =môn &Ihsoû xristoû, kaì =môn \pisunagvgêw \p'
a[tón, 2 e†w tò m| taxévw saleuyênai ømâw ˙pò toû noów, m}te
yroeîsyai, m}te dià pneúmatow, m}te dià lógou, mhtè di'
\pistolêw qw di' =môn, qw –ti \nésthken = =méra toû xristoû:
3
m} tiw ømâw \japat}s+ katà mhdéna trópon: –ti \àn m| ¡ly+
= ˙postasía prôton, kaì ˙pokalufy_ ` ƒnyrvpow têw
a^ martíaw, ` u¥òw têw ˙pvleíaw, 4 ` ˙ntikeímenow kaì
øperairómenow \pì pánta legómenon yeòn (h sébasma, v % ste
a[tòn e†w tòn naòn toû yeoû qw yeòn kayísai, ˙podeiknúnta
eâutòn –ti ¡stin yeów. 5 O[ mnhmoneúete –ti ¡ti çn pròw ømâw,
taûta ¡legon ømîn; 6 Kaì nûn tò katéxo n oÊdate, e†w tò
˙pokalufyênai a[tòn \n t! e^ autoû kair!. 7 Tò gàr
must}rion ædh \nergeîtai têw ˙nomíaw: mónon ` katéxvn ƒrti,
£vw \k mésou génhtai, 8 kaì tóte ˙pokalufy}setai ` ƒnomow,
$on ` kúriow ˙nalQsei t! pneúmati toû stómatow a[toû, kaì
katarg}sei t_ \pifaneíŸ têw parousíaw a[toû: 9 o˚ \stin =
parousía kat' \nérgeian toû Satanâ \n pás+ dunámei kaì
shmeíoiw kaì térasin ceúdouw, 10 kaì \n pás+ ˙pát+ têw
˙dikíaw \n toîw ˙polluménoiw, ˙ny' @n t|n ˙gáphn têw
˙lhyeíaw o[k \déjanto e†w tò svyênai a[toúw. 11 Kaì dià
toûto pémcei a[toîw ` yeòw \nérgeian plánhw, e†w tò pisteûsai
a[toùw t! ceúdei: 12 ®na kriyôsin pántew o¥ m| pisteúsantew
t_ ˙lhyeíŸ, ˙ll' e[dok}santew \n t_ ˙dikíŸ.
13
^Hmeîw dè •feílomen e[xaristeîn t! ye! pántote perì
ømôn, ˙delfoì “gaphménoi øpò kuríou, –ti e®leto ømâw ` yeòw
˙p' ˙rxêw e†w svthrían \n a^ giasm! pneúmatow, kaì pístei
˙lhyeíaw: 14 e†w $o \kálesen ømâw dià toû e[aggelíou =môn, e†w
peripoíhsin dójhw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 15 *Ara
o{n, ˙delfoí, st}kete, kaì krateîte tàw paradóseiw $a w
\didáxyhte, eÊte dià lógou, eÊte di' \pistolêw =môn.
2.2 m}te yroeîsyai ♦ mhdè yroeîsyai 2.11 pémcei ♦ pémpei

2.2 xristoû ♦ kuríou 2.12 ˙ll' e[dok}santew \n ♦ ˙llà

2.3 a^martíaw ♦ ˙nomíaw e[dok}santew
2.4 qw yeòn ♦ — 2.13 e®leto ♦ e®lato
2.8 ˙nalQsei ♦ ˆ&Ihsoûw˜ ˙neleî 2.13 ˙p' ˙rxêw ♦ ˙parx|n
2.10 têw ˙dikíaw \n ♦ ˙dikíaw 2.14 \kálesen ♦ ˆkaì˜ \kálesen
458
QVN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVN
PRO S YESSALO NIKEIS B 2.16 - 3.15
16
A[tòw dè ` kúriow =môn &Ihsoûw xristów, kaì ` yeòw kaì
pat|r =môn ` ˙gap}saw =mâw, kaì doùw paráklhsin a†vnían
kaì \lpída ˙gay|n \n xáriti, 17 parakalésai ømôn tàw
kardíaw, kaì sthríjai ømâw \n pantì lóg~ kaì ¡rg~ ˙gay!.
3
2
Tò loipòn, proseúxesye, ˙delfoí, perì =môn, ®na ` lógow
toû kuríou tréx+ kaì dojázhtai, kayWw kaì pròw ømâw,
kaì ®na ]usyômen ˙pò tôn ˙tópvn kaì ponhrôn ˙nyrQpvn:
o[ gàr pántvn = pístiw. 3 Pistòw dé \stin ` kúriow, $ow sthríjei
ømâw kaì fulájei ˙pò toû ponhroû. 4 Pepoíyamen dè \n kurí~
\f' ømâw, –ti $a paraggéllomen ømîn, kaì poieîte kaì poi}sete.
5
Ô dè kúriow kateuyúnai ømôn tàw kardíaw e†w t|n ˙gáphn
toû yeoû, kaì e†w t|n øpomon|n toû xristoû.
6
Paraggéllomen dè ømîn, ˙delfoí, \n •nómati toû kuríou
=môn &Ihsoû xristoû, stéllesyai ømâw ˙pò pantòw ˙delfoû
˙táktvw peripatoûntow, kaì m| katà t|n parádosin ÷n
parélabon par' =môn. 7 A[toì gàr oÊdate pôw deî mimeîsyai
=mâw: –ti o[k “takt}samen \n ømîn, 8 o[dè dvreàn ƒrton
\fágomen pará tinow, ˙ll' \n kóp~ kaì móxy~, núkta kaì
=méran \rgazómenoi, pròw tò m| \pibarêsaí tina ømôn: 9 o[x
–ti o[k ¡xomen \jousían, ˙ll' ®na eâutoùw túpon dômen ømîn
e†w tò mimeîsyai =mâw. 10 Kaì gàr –te ‘men pròw ømâw, toûto
parhggéllomen ømîn –ti eÊ tiw o[ yélei \rgázesyai, mhdè
\s yi é t v . 11 &A k o ú o m e n gár tinaw peripatoûntaw \n ømîn
˙táktvw, mhdèn \rgazoménouw, ˙llà periergazoménouw.
12
Toîw dè toioútoiw paraggéllomen kaì parakaloûmen dià toû
kuríou =môn &Ihsoû xristou, ®na metà =suxíaw \rgazómenoi
tòn eâutôn ƒrton \syívsin. 13 Û m eî w dé, ˙delfoí, m|
\kkak}shte kalopoioûntew. 14 E† dé tiw o[x øpakoúei t! lóg~
=môn dià têw \pistolêw, toûton shmeioûsye, kaì m|
sunanamígnusye a[t!, ®na \ntrap_, 15 kaì m| qw \xyròn
=geîsye, ˙llà nouyeteîte qw ˙delfón.
2.16 ` yeòw kaì ♦ ˆ`˜ yeòw ` =méraw

2.17 ømâw \n pantì lóg~ kaì ¡rg~ ♦ \n 3.12 dià toû kuríou =môn &Ihsoû
pantì ¡rg~ kaì lóg~ xristou ♦ \n kurí~ &Ihsoû

3.4 ømîn kaì ♦ ˆkaì˜ Xrist!
3.6 =môn &Ihsoû ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoû 3.13 \kkak}shte ♦ \gkak}shte
3.6 parélabon ♦ parelábosan 3.14 kaì m| sunanamígnusye ♦ m|
3.8 núkta kaì =méran ♦ nuktòw kaì sunanamígnusyai
459
QVO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVO
3.16 - 3.18 PRO S YESSALO NIKEIS B
16
A[tòw dè ` kúriow têw e†r}nhw dœh ømîn t|n e†r}nhn dià
pantòw \n pantì tróp~. Ô kúriow metà pántvn ømôn.
17
Ô ˙spasmòw t_ \m_ xeirì Paúlou, – \stin shmeîon \n
pás+ \pistol_: o%utvw gráfv. 18 ^H xáriw toû kuríou =môn
&Ihsoû xristoû metà pántvn ømôn. &Am}n.
3.18 &Am}n ♦ —
460
QVP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVP
PROS EBRAIOUS
P olumerôw kaì polutrópvw pálai ` yeòw lal}saw toîw

patrásin \n toîw prof}taiw, \p' \sxátou tôn =merôn
toútvn \lálhsen =mîn \n u¥!, 2 $on ¡yhken klhronómon pántvn,
di' o˚ kaì toùw a†ônaw \poíhsen, 3 $ow çn ˙paúgasma têw dójhw
kaì xarakt|r têw øpostásevw a[toû, férvn te tà pánta t!
]}mati têw dunámevw a[toû, di' e^ autoû kayarismòn
poihsámenow tôn a^ martiôn =môn, \káyisen \n dejiÅ têw
megalvsúnhw \n øchloîw, 4 tosoút~ kreíttvn genómenow tôn
˙ggélvn, –s~ diaforQteron par' a[toùw keklhronómhken
ªnoma. 5 Tíni gàr eÂpén pote tôn ˙ggélvn, U¥ów mou eÂ sú, \gW
s}meron gegénnhká se; Kaì pálin, &EgW ¡somai a[t! e†w
patéra, kaì a[tòw ¡stai moi e†w u¥ón; 6 %O tan dè pálin
e†sagág+ tòn prvtótokon e†w t|n o†kouménhn légei, Kaì
proskunhsátvsan a[t! pántew ƒggeloi yeoû. 7 Kaì pròw mèn
toùw ˙ggélouw légei, Ô poiôn toùw ˙ggélouw a[toû pneúmata,
kaì toùw leitourgoùw a[toû puròw flóga: 8 pròw dè tòn u¥ón,
Ô yrónow sou, ` yeów, e†w tòn a†ôna toû a†ônow: ]ábdow
e[ yú t h t o w = ]ábdow têw basileíaw sou. 9 &H g á p h s a w
dikaiosúnhn, kaì \míshsaw ˙nomían: dià toûto ¡xrisén se `
yeów ` yeów sou, ¡laion ˙galliásevw parà toùw metóxouw sou.
10
Kaí, Sù kat' ˙rxáw, kúrie, t|n gên \yemelívsaw, kaì ¡rga
tôn xeirôn soú e†sin o¥ o[ranoí: 11 a[toì ˙poloûntai, sù dè
diaméneiw: kaì pántew qw ¥mátion palaivy}sontai, 12 kaì qseì
peribólaion e^líjeiw a[toùw, kaì ˙llag}sontai: sù dè ` a[tòw
eÂ , kaì tà ¡th sou o[k \kleícousin. 13 Pròw tína dè tôn
˙ggélvn eÊrhkén pote, Káyou \k dejiôn mou, £vw ©n yô toùw
\xyroúw sou øpopódion tôn podôn sou; 14 O[xì pántew e†sìn
leitourgikà pneúmata, e†w diakonían ˙postellómena dià toùw
méllontaw klhronomeîn svthrían;
1.2 toùw a†ônaw \poíhsen ♦ \poíhsen ^ martiôn poihsámenow

♦ tôn a
toùw a†ônaw 1.8 ]ábdow e[yúthtow = ♦ kaì =
1.3 di' eâutoû kayarismòn ♦ ]ábdow têw e[yúthtow

kayarismòn 1.12 a[toùw kaì ♦ a[toúw qw ¥mátion
1.3 poihsámenow tôn a^martiôn =môn kaì
461
QVQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVQ
2.1 - 2.17 PRO S EBRAIOUS
2 Dià toût o deî per is s ot ér vw =mâw proséxein toîw

˙kousyeîsin, m}pote pararruômen. 2 E† gàr ` di' ˙ggélvn
lalhyeìw lógow \géneto bébaiow, kaì pâsa parábasiw kaì
parako| ¡laben ¡ndikon misyapodosían, 3 pôw =meîw
\kfeujómeya thlikaúthw ˙mel}santew svthríaw; %Htiw,
˙rx|n laboûsa laleîsyai dià toû kuríou, øpò tôn
˙kousántvn e†w =mâw \bebaiQyh, 4 sunepimarturoûntow toû
yeoû shmeíoiw te kaì térasin, kaì poikílaiw dunámesin, kaì
pneúmatow a^gíou merismoîw, katà t|n a[toû yélhsin.
5
O[ gàr ˙ggéloiw øpétajen t|n o†kouménhn t|n méllousan,
perì «w laloûmen. 6 Diemartúrato dé poú tiw légvn, Tí \stin
ƒnyrvpow, –ti mimn}sk+ a[toû; (H u¥òw ˙nyrQpou, –ti
\p i s k ép t + a[tón; 7 &H l á t t v s a w a[tòn braxú ti par'
˙ggélouw: dój+ kaì tim_ \stefánvsaw a[tón: 8 pánta
øpétajaw øpokátv tôn podôn a[toû. &En gàr t! øpotájai
a[t! tà pánta, o[dèn ˙fêken a[t! ˙nupótakton. Nûn dè o·pv
`rômen a[t! tà pánta øpotetagména. 9 Tòn dè braxú ti par'
˙ggélouw “lattvménon blépomen &Ihsoûn, dià tò páyhma toû
yanátou dój+ kaì tim_ \stefanvménon, –pvw xáriti yeoû øpèr
pantòw geúshtai yanátou. 10 *Eprepen gàr a[t!, di' $on tà
pánta, kaì di' o˚ tà pánta, polloùw u¥oùw e†w dójan ˙gagónta,
tòn ˙rxhgòn têw svthríaw a[tôn dià payhmátvn teleiôsai.
11
%O te gàr a^giázvn kaì o¥ a^giazómenoi, \j e^nòw pántew: di' ÷n
a†tían o[k \paisxúnetai ˙delfoùw a[toùw kaleîn, 12 légvn,
&Apaggelô tò ªnomá sou toîw ˙delfoîw mou, \n més~ \kklhsíaw
ømn}sv se. 13 Kaì pálin, &EgW ¡somai pepoiyWw \p' a[t!. Kaì
pálin, &Idoù \gW kaì tà paidía ß moi ¡dvken ` yeów. 14 &Epeì o{n
tà paidía kekoinQnhken sarków kaì a®matow, kaì a[tòw
paraplhsívw metésxen tôn a[tôn, ®na dià toû yanátou
katarg}s+ tòn tò krátow ¡xonta toû yanátou, toût' ¡stin tòn
diábolon, 15 kaì ˙palláj+ toútouw, –soi fób~ yanátou dià
pantòw toû z_n ¡noxoi ‘san douleíaw. 16 O [ gàr d}pou
˙gg él v n \p i l a m b á n et a i , ˙llà spérmatow &Abraàm
\pilambánetai. 17 %O yen v * feilen katà pánta toîw ˙delfoîw
2.1 =mâw proséxein ♦ proséxein =mâw øpotájai â[t!˜

2.1 pararruômen ♦ pararuômen 2.14 sarków kaì a®matow ♦ a®matow
2.8 gàr t! øpotájai a[t! ♦ t! gàr kaì sarków
462
QVR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVR
PRO S EBRAIOUS 2.18 - 3.16
`moivyênai, ®na \le}mvn génhtai kaì pistòw ˙rxiereùw tà

pròw tòn yeón, e†w tò ¥láskesyai tàw a^ martíaw toû laoû.
18
&E n > gàr péponyen a[tòw peirasyeí w, dúnatai toîw
peirazoménoiw bohyêsai.
3 %O yen, ˙delfoì ßgioi, kl}sevw \pouraníou métoxoi,

katano}sate tòn ˙póstolon kaì ˙rxieréa têw `mologíaw
=môn &Ihsoûn xristón, 2 pistòn ªnta t! poi}santi a[tón, qw
kaì Mvüsêw \n –l~ t! oÊk~ a[toû. 3 Pleíonow gàr dójhw o˚tow
parà Mvüsên “jívtai, kay' –son pleíona tim|n ¡xei toû oÊkou
` kataskeuásaw a[tón. 4 Pâw gàr oÂkow kataskeuázetai øpó
tinow: ` dè tà pánta kataskeuásaw yeów. 5 Kaì Mvüsêw mèn
pistòw \n –l~ t! oÊk~ a[toû qw yerápvn, e†w martúrion tôn
lalhyhsoménvn: 6 xristòw dè qw u¥òw \pì tòn oÂkon a[toû: o˚
oÂków \smen =meîw, \ánper t|n parrhsían kaì tò kaúxhma têw
\lpídow méxri télouw bebaían katásxvmen. 7 Dió, kayWw légei
tò pneûma tò ßgion, S}meron \àn têw fvnêw a[toû ˙koúshte,
8
m| sklhrúnhte tàw kardíaw ømôn, qw \n t! parapikrasm!,
katà t|n =méran toû peirasmoû \n t_ \r}m~, 9 o˚ \peírasan
me o¥ patérew ømôn, \dokimasán me, kaì eÂdon tà ¡rga mou
tessarákonta ¡th. 10 Diò prosQxyisa t_ geneÅ \keín+, kaì
eÂpon, &Aeì planôntai t_ kardíŸ: a[toì dè o[k ¡gnvsan tàw
`doúw mou: 11 qw v
* mosa \n t_ •rg_ mou, E† e†seleúsontai e†w
t|n katápausín mou. 12 Blépete, ˙delfoí, m}pote ¡stai ¡n tini
ømôn kardía ponhrà ˙pistíaw \n t! ˙postênai ˙pò yeoû
zôntow: 13 ˙llà parakaleîte eâutoùw kay' e^kásthn =méran,
ƒxri o˚ tò s}meron kaleîtai, ®na m| sklhruny_ \j ømôn tiw
˙pát+ têw a^martíaw: 14 métoxoi gàr gegónamen toû xristoû,
\ánper t|n ˙rx|n têw øpostásevw méxri télouw bebaían
katásxvmen: 15 \n t! légesyai, S}meron \àn têw fvnêw a[toû
˙koúshte, m| sklhrúnhte tàw kardíaw ømôn, qw \n t!
parapikrasm!. 16 Tinèw gàr ˙koúsantew parepíkranan, Tínew
˙ll' o[ pántew o¥ \jelyóntew \j A†gúptou dià Mvüsévw.
3.1 xristón ♦ — 3.9 tessarákonta ♦ tesserákonta

3.2 –l~ ♦ ˆ–l~˜ 3.10 \keín+ ♦ taút+
3.3 dójhw o˚tow ♦ o˚tow dójhw 3.13 ƒxri ♦ ƒxriw
3.4 tà ♦ — 3.13 \j ømôn tiw ♦ tiw \j ømôn

3.6 \ánper ♦ \ánˆper˜ 3.14 gegónamen toû xristoû ♦ toû
3.6 méxri télouw bebaían ♦ — xristoû gegónamen
3.9 me o¥ ♦ o¥ 3.16 Tinèw ♦ Tínew
3.9 \dokimasán me ♦ \n dokimasíŸ
463
QVS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVS
17
Tísin dè prosQxyi s en tessarákonta ¡th; O [xì toîw
a^ mart}sasin, @n tà kôla ¡pesen \n t_ \r}m~; 18 Tísin dè
v* mosen m| e†seleúsesyai e†w t|n katápausin a[toû, e† m| toîw
˙peiy}sasin; 19 Kaì blépomen –ti o[k “dun}yhsan e†selyeîn
di' ˙pistían.
4 Fobhyômen o{n m}pote kataleipoménhw \paggelíaw

e†selyeîn e†w t|n katápausin a[toû, dok_ tiw \j ømôn
østerhkénai. 2 Kaì gár \smen e[hggelisménoi, kayáper
&
k˙keînoi: ˙ll' o[k vfélhsen ` lógow têw ˙koêw \keínouw, m|
sugkekraménouw t_ pístei toîw ˙koúsasin. 3 E†serxómeya gàr
e†w t|n katápausin o¥ pisteúsantew, kayWw eÊrhken, ^Vw
* mosa \n t_ •rg_ mou, E† e†seleúsontai e†w t|n katápausín
v
mou: kaítoi tôn ¡rgvn ˙pò katabolêw kósmou genhyéntvn.
4
EÊrhken gár pou perì têw e^bdómhw o%utvw, Kaì katépausen `
yeòw \n t_ =mérŸ t_ e^ bdóm+ ˙pò pántvn tôn ¡rgvn a[toû:
5
kaì \n toút~ pálin, E† e†seleúsontai e†w t|n katápausín
mou. 6 &Epeì o{n ˙poleípetai tinàw e†selyeîn e†w a[t}n, kaì o¥
próteron e[aggelisyén t ew o[k e†sêlyon di' ˙peíyei a n ,
7
pálin tinà `rízei =méran, S}meron, \n Dauìd légvn, metà
tosoûton xrónon, kayWw eÊrhtai, S}meron \àn têw fvnêw
a[toû ˙koúshte, m| sklhrúnhte tàw kardíaw ømôn. 8 E† gàr
a[toùw &Ihsoûw katépausen, o[k ©n perì ƒllhw \lálei metà
taûta =méraw. 9 *Ara ˙poleípetai sabbatismòw t! la! toû
yeoû. 10 Ô gàr e†selyWn e†w t|n katápausin a[toû kaì a[tòw
katépausen ˙pò tôn ¡rgvn a[toû, v % sper ˙pò tôn †dívn ` yeów.
11
Spoudásvmen o{n e†selyeîn e†w \keínhn t|n katápausin, ®na
m| \n t! a[t! tiw øpodeígmati pés+ têw ˙peiyeíaw. 12 Zôn gàr `
lógow toû yeoû, kaì \nerg}w, kaì tomQterow øpèr pâsan
máxairan dístomon, kaì diïknoúmenow ƒxri merismoû cuxêw te
kaì pneúmatow, a^rmôn te kaì muelôn, kaì kritikòw \nyum}sevn
kaì \nnoiôn kardíaw. 13 Kaì o[k ¡stin ktísiw ˙fan|w \nQpion
a[toû: pánta dè gumnà kaì tetraxhlisména toîw •fyalmoîw
a[toû pròw $on =mîn ` lógow.
3.17 tessarákonta ♦ tesserákonta 4.3 gàr e†w t|n ♦ gàr e†w ˆt|n˜
4.2 sugkekraménouw ♦ 4.7 eÊrhtai ♦ proeírhtai
sugkekerasménouw 4.12 cuxêw te ♦ cuxêw
464
QVT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVT
14
*E xo n t ew o{n ˙rxieréa még a n , dielhluyóta toùw
o[ranoúw, &Ihsoûn tòn u¥òn toû yeoû, kratômen têw `mologíaw.
15
O[ gàr ¡xomen ˙rxieréa m| dunámenon sumpayêsai taîw
˙syen eí a i w =môn, pepeiraménon dè katà pánta kay'
`moióthta, xvrìw a^ martíaw. 16 ProserxQmeya o{n metà
parrhsíaw t! yrón~ têw xáritow, ®na lábvmen ¡leon, kaì
xárin e%urvmen e†w e·kairon bo}yeian.
5 Pâw gàr ˙rxiereúw, \j ˙nyrQpvn lambanómenow, øpèr

˙nyrQpvn kayístatai tà pròw tòn yeón, ®na prosfér+
dôrá te kaì yusíaw øpèr a^martiôn: 2 metriopayeîn dunámenow
toîw ˙gnooûsin kaì planvménoiw, \peì kaì a[tòw períkeitai
˙syéneian: 3 kaì dià taúthn •feílei, kayWw perì toû laoû,
o%utvw kaì perì eâutoû, prosférein øpèr a^martiôn. 4 Kaì o[x
eâut! tiw lambánei t|n tim}n, ˙llà kaloúmenow øpò toû yeoû,
kayáper kaì &AarQn. 5 O%u tvw kaì ` xr i s t ò w o[x eâutòn
\dójasen genhyênai ˙rxieréa, ˙ll' ` lal}saw pròw a[tón,
U¥ów mou eÂ sú, \gW s}meron gegénnhká se. 6 KayWw kaì \n
e^ tér~ légei, Sù ¥ereùw e†w tòn a†ôna katà t|n tájin
Melxisedék. 7 $O w \n taîw =méraiw têw sarkòw a[toû, de}seiw
te kaì ¥kethríaw pròw tòn dunámenon sœzein a[tòn \k yanátou
metà kraugêw †sxurâw kaì dakrúvn prosenégkaw, kaì
e†sakousyeìw ˙pò têw e[labeíaw, 8 kaíper çn u¥ów, ¡mayen ˙f'
@n ¡payen t|n øpako}n, 9 kaì teleivyeì w \g én et o toîw
øpakoúousi n a[t! pâsin aÊtiow svthríaw a†vníou:
10
prosagoreuyeìw øpò toû yeoû ˙rxiereùw katà t|n tájin
Melxisedék.
11
Perì o˚ polùw =mîn ` lógow kaì duserm}neutow légein,
\peì nvyroì gegónate taîw ˙koaîw. 12 Kaì gàr •feílontew eÂnai
didáskaloi dià tòn xrónon, pálin xreían ¡xete toû didáskein
ømâw, tína tà stoixeîa têw ˙rxêw tôn logívn toû yeoû: kaì
gegónate xreían ¡xontew gálaktow, kaì o[ stereâw trofêw.
13
Pâw gàr ` metéxvn gálaktow ƒpeirow lógou dikaiosúnhw:
n}piow gár \stin. 14 Teleívn dé \stin = stereà trof}, tôn dià
4.15 pepeiraménon ♦ pepeirasménon 5.4 kayáper ♦ kayQsper

4.16 ¡leon ♦ ¡leow 5.9 toîw øpakoúousin a[t! pâsin ♦
5.3 dià taúthn ♦ di' a[t|n pâsin toîw øpakoúousin a[t!
5.3 eâutoû ♦ a[toû 5.12 tína ♦ tinà
5.3 øpèr ♦ perì 5.12 kaì o[ ♦ ˆkaì˜ o[
465
QVU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVU
t|n £jin tà a†syht}ria gegumnasména \xóntvn pròw diákrisin

kaloû te kaì kakoû.
6 Dió, ˙féntew tòn têw ˙rxêw toû xristoû lógon, \pì t|n
teleióthta ferQmeya, m| pálin yemélion kataballómenoi
metanoíaw ˙pò nekrôn ¡rgvn, kaì pístevw \pì yeó n ,
2
baptismôn didaxêw, \piyéseQw te xeirôn, ˙nastáseQw te
nekrôn, kaì krímatow a†vníou. 3 Kaì toûto poi}svmen, \ánper
\pitrép+ ` yeów. 4 &Adúnaton gàr toùw ßpaj fvtisyéntaw,
geusaménouw te têw dvreâw têw \pouraníou, kaì metóxouw
genhyéntaw pneúmatow a^gíou, 5 kaì kalòn geusaménouw yeoû
]êma, dunámeiw te méllontow a†ônow, 6 kaì parapesóntaw,
pálin ˙nakainízein e†w metánoian, ˙nastauroûntaw eâutoîw
tòn u¥òn toû yeoû kaì paradeigmatízontaw. 7 Gê gàr = pioûsa
tòn \p' a[têw pollákiw \rxómenon øetón, kaì tíktousa
botánhn e·yet o n \k eí n o i w di' o¬w kaì gevrgeîtai,
metalambánei e[logíaw ˙pò toû yeo û : 8 \k f ér o u s a dè
˙kányaw kaì tribólouw, ˙dókimow kaì katáraw \ggúw, «w tò
télow e†w kaûsin.
9
Pepeísmeya dè perì ømôn, ˙gaphtoí, tà kreíssona kaì
\xómena svthríaw, e† kaì o%utvw laloûmen: 10 o[ gàr ƒdikow `
yeòw \pilayésyai toû ¡rgou ømôn, kaì toû kópou têw ˙gáphw «w
\nedeíjasye e†w tò ªnoma a[toû, diakon}santew toîw a^gíoiw kaì
diakonoûntew. 11 &Epiyumoûmen dè £kaston ømôn t|n a[t|n
\ndeíknusyai spoud|n pròw t|n plhroforían têw \lpídow ƒxri
télouw: 12 ®na m| nvyroì génhsye, mimhtaì dè tôn dià pístevw
kaì makroyumíaw klhronomoúntvn tàw \paggelíaw.
13
T! gàr &A b r a à m \p a g g ei l á m en o w ` yeó w, \p eì kat'
o[denòw eÂxen meízonow •mósai, v * mosen kay' eâutoû, 14 légvn,
)H m|n e[logôn e[log}sv se, kaì plhyúnvn plhyunô se.
15
Kaì o%u tvw makroyum}saw \pétuxen têw \paggelíaw.
16
*Anyrvpoi mèn gàr katà toû meízonow •mnúousin, kaì páshw
a[toîw ˙ntilogíaw péraw e†w bebaívsin ` –rkow. 17 &En >
perissóteron boulómenow ` yeòw \pideîjai toîw klhronómoiw
têw \paggelíaw tò ˙metáyeton têw boulêw a[toû, \mesíteusen
6.3 poi}svmen ♦ poi}somen 6.10 toû kópou ♦ —

6.7 pollákiw \rxómenon ♦ \rxómenon 6.14 )H ♦ E†
pollákiw 6.16 mèn ♦ —
466
QVV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ QVV
–rk~, 18 ®na dià dúo pragmátvn ˙metayétvn, \n o<w ˙dúnaton

ceúsasyai yeó n , †sxuràn paráklhsin ¡xv m en o¥
katafugóntew kratêsai têw prokeiménhw \lpídow: 19 ÷n qw
ƒgku r a n ¡xo m en têw cuxêw ˙sfalê te kaì bebaían, kaì
e†serxoménhn e†w tò \sQteron toû katapetásmatow: 20 –pou
pródromow øpèr =môn e†sêlyen &Ihsoûw, katà t|n tájin
Melxisedèk ˙rxiereùw genómenow e†w tòn a†ôna.
7 O˚tow gàr ` Melxisedék, basileùw Sal}m, ¥ereùw toû

yeoû toû øcístou, ` sunant}saw &Abraàm øpostréfonti
˙pò têw kopêw tôn basilévn kaì e[log}saw a[tón, 2 > kaì
dek á t h n ˙pò pántvn \mérisen &Abraám — prôton mèn
e^rmhneuómenow basileùw dikaiosúnhw, ¡peita dè kaì basileùw
Sa l } m , – \stin basileùw e†r}nhw: 3 ˙pátvr, ˙m}tvr,
˙genealóghtow, m}te ˙rx|n =merôn m}te zvêw télow ¡xvn,
˙fvmoivménow dè t! u¥! toû yeo û — ménei ¥er eù w e† w tò
dihnekéw.
4
Yevreîte dè phlíkow o˚tow, > kaì dekáthn &Abraàm
¡dvken \k tôn ˙kroyinívn ` patriárxhw. 5 Kaì o¥ mèn \k tôn
u¥ôn Leu› t|n ¥erateían lambánontew \ntol|n ¡xo u s i n
˙podekatoûn tòn laòn katà tòn nómon, toût' ¡stin toùw
˙delfoùw a[tôn, kaíper \jelhluyótaw \k têw •sfúow
&Abraám: 6 ` dè m| genealogoúmenow \j a[tôn dedekátvken
tòn &Abraám, kaì tòn ¡xonta tàw \paggelíaw e[lóghken.
7
Xvrìw dè páshw ˙ntilogíaw, tò ¡latton øpò toû kreíttonow
e[logeîtai. 8 Kaì @de mèn dekátaw ˙poyn§skontew ƒnyrvpoi
lambánousin: \keî dé, marturoúmenow –ti z_. 9 Kaí, qw ¡pow
e† p eî n , dià &Abraàm kaì Leu› ` dekátaw lambánvn
dedekát v t a i : 10 ¡t i gàr \n t_ •sfúï toû patròw ‘n, –te
sun}nthsen a[t! ` Melxisedék.
11
E† mèn o{n teleívsiw dià têw Leuïtikêw ¥ervsúnhw ‘n — `
laòw gàr \p' a[t_ nenomoyéthto — tíw ¡ti xreía, katà t|n
tájin Melxisedèk £teron ˙nístasyai ¥eréa, kaì o[ katà t|n
tájin &AarWn légesyai; 12 Metatiyeménhw gàr têw ¥ervsúnhw,
6.18 yeón ♦ ˆtòn˜ yeón 7.10 ` ♦ —

7.4 kaì ♦ ˆkaì˜ 7.11 a[t_ nenomoyéthto ♦ a[têw
7.6 tòn &Abraám ♦ &Abraàm nenomoyéthtai
7.9 dià ♦ di'
467
RMM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMM
\j ˙nágkhw kaì nómou metáyesiw gínetai. 13 &Ef' o$ n gàr légetai

taûta, fulêw e^téraw metésxhken, ˙f' «w o[deìw prosésxhken
t! yusiasthrí~. 14 Pródhlon gàr –ti \j &Ioúda ˙natétalken `
kúriow =môn, e†w ÷n ful|n o[dèn perì ¥ervsúnhw Mvüsêw
\lálhsen. 15 Kaì perissóteron ¡ti katádhlón \stin, e† katà
t|n `moióthta Melxisedèk ˙nístatai ¥ereùw £terow, 16 $ow o[
katà nómon \ntolêw sarkikêw gégonen, ˙llà katà dúnamin
zvêw ˙katalútou: 17 martureî gàr –ti Sù ¥ereùw e†w tòn a†ôna
katà t|n tájin Melxisedék. 18 &Ayéthsiw mèn gàr gínetai
proagoúshw \ntolêw, dià tò a[têw ˙syenèw kaì ˙nvfeléw:
19
o[dèn gàr \teleívsen ` nómow, \peisagvg| dè kreíttonow
\lpídow, di' «w \ggízomen t! ye!. 20 Kaì kay' –son o[ xvrìw
`rkvmosíaw — o¥ mèn gàr xvrìw `rkvmosíaw e†sìn ¥ereîw
gegonótew, 21 ` dè metà `rkvmosíaw, dià toû légontow pròw
a[tón, *Vmosen kúriow kaì o[ metamelhy}setai, Sù ¥ereùw e†w
tòn a†ôna katà t|n tájin Melxisedék — 22 katà tosoûton
kreíttonow diay}khw gégonen ¡gguow &Ihsoûw. 23 Kaì o¥ mèn
pleíonéw e†sin gegonótew ¥ereîw, dià tò yanát~ kvlúesyai
paraménein: 24 ` dè, dià tò ménein a[tòn e†w tòn a†ôna,
˙parábaton ¡xei t|n ¥ervsúnhn. 25 %O yen kaì sQzein e†w tò
pantelèw dúnatai toùw proserxoménouw di' a[toû t! ye!,
pántote zôn e†w tò \ntugxánein øpèr a[tôn.
26
Toioûtow gàr =mîn ¡prepen ˙rxiereúw, –siow, ƒkakow,
˙míantow, kexvrisménow ˙pò tôn a^martvlôn, kaì øchlóterow
tôn o[ranôn genómenow: 27 $ow o[k ¡xei kay' =méran ˙nágkhn,
v% sper o¥ ˙rxiereîw, próteron øpèr tôn †dívn a^martiôn yusíaw
˙naférein, ¡peita tôn toû laoû: toûto gàr \poíhsen \fápaj,
e^ autòn ˙nenégkaw. 28 Ô nómow gàr ˙nyrQpouw kayísthsin
˙rxiereîw, ¡xontaw ˙syéneian: ` lógow dè têw `rkvmosíaw têw
metà tòn nómon, u¥òn e†w tòn a†ôna teteleivménon.
7.14 o[dèn perì ¥ervsúnhw ♦ perì 7.21 katà t|n tájin Melxisedék ♦ —
¥erévn o[dèn 7.22 tosoûton ♦ tosoûto ˆkaì˜
7.16 sarkikêw ♦ sarkínhw 7.26 ¡prepen ♦ kaì ¡prepen
7.17 martureî ♦ martureîtai
468
RMN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMN
8 Kef ál aion dè \pì toîw legoménoiw: toioût on ¡xomen

˙rxieréa, $o w \káyisen \n dej i Å toû yrónou têw
megalvsúnhw \n toîw o[ranoîw, 2 tôn a^gívn leitourgów, kaì têw
skhnêw têw ˙lhyinêw, ÷n ¡phjen ` kúriow, kaì o[k ƒnyrvpow:
3
pâw gàr ˙rxiereùw e†w tò prosférein dôrá te kaì yusíaw
kayístatai: –yen ˙nagkaîon ¡xein ti kaì toûton $o prosenégk+.
4
E† mèn gàr ‘n \pì gêw, o[d' ©n ‘n ¥ereúw, ªntvn tôn ¥erévn tôn
prosferóntvn katà tòn nómon tà dôra, 5 o®tinew øpodeígmati
kaì skiÅ latreúousin tôn \pouranívn, kayWw kexrhmátistai
Mvüsêw méllvn \piteleîn t|n skhn}n, %Ora, gár fhsín,
poi}seiw pánta katà tòn túpon tòn deixyénta soi \n t! ªrei.
6
Nunì dè diaforvtéraw tétuxen lei t o u r g í a w, –s~ kaì
kreíttonów \stin diay}khw mesíthw, %htiw \pì kreíttosin
\p a g g el í a i w nenomoyét h t a i . 7 E† gàr = prQth \keính ‘n
ƒmemptow, o[k ©n deutéraw \zhteîto tópow. 8 Memfómenow gàr
a[ t o î w légei, &Idoù, =mérai ¡rxontai, légei kúriow, kaì
suntelésv \pì tòn oÂkon &Isra|l kaì \pì tòn oÂkon &Ioúda
diay}khn kain}n: 9 o[ katà t|n diay}khn ÷n \poíhsa toîw
patrásin a[tôn \n =mérŸ \pilaboménou mou têw xeiròw a[tôn
\jagageîn a[toùw \k gêw A†gúptou: –ti a[toì o[k \némeinan \n
t_ diay}k+ mou, k˙gW “mélhsa a[tôn, légei kúriow. 10 %O ti
a%uth = diay}kh ÷n diay}somai t! oÊk~ &Isra|l metà tàw
=méraw \keínaw, légei kúriow, didoùw nómouw mou e†w t|n
diánoian a[tôn, kaì \pì kardíaw a[tôn \pigrácv a[toúw: kaì
¡somai a[toîw e†w yeón, kaì a[toì ¡sontaí moi e†w laón. 11 Kaì
o[ m| didájvsin £kastow tòn políthn a[toû, kaì £kastow tòn
˙delfòn a[toû, légvn, Gnôyi tòn kúrion: –ti pántew
e†d}sousín me, ˙pò mikroû a[tôn £vw megálou a[tôn. 12 %O ti
®levw ¡somai taîw ˙dikíaiw a[tôn, kaì tôn a^martiôn a[tôn
kaì tôn ˙nomiôn a[tôn o[ m| mnhsyô ¡ti. 13 &En t! légein,
Kain|n, pepalaívken t|n prQthn. Tò dè palaioúmenon kaì
ghráskon, \ggùw ˙fanismoû.
8.2 kaì o[k ♦ o[k 8.6 Nunì ♦ nunˆì˜

8.4 gàr ♦ o{n 8.8 a[toîw ♦ a[toùw

8.4 ¥erévn tôn ♦ — 8.11 mikroû a[tôn ♦ mikroû
8.4 tòn ♦ — 8.12 kaì tôn ˙nomiôn a[tôn ♦ —
469
RMO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMO
9 EÂxen mèn o{n kaì = prQth dikaiQmata latreíaw, tó te

ßgion kosmikón. 2 Skhn| gàr kateskeuásyh = prQth, \n "
%h te luxnía kaì = trápeza kaì = próyesiw tôn ƒrtvn, %htiw
légetai ßgia. 3 Metà dè tò deúteron katapétasma skhn| =
legoménh ßgia a^gívn, 4 xrusoûn ¡xousa yumiat}rion, kaì t|n
kibvtòn têw diay}khw perikekalumménhn pántoyen xrusí~, \n
" stámnow xrusê ¡xousa tò mánna, kaì = ]ábdow &AarWn =
blast}sasa, kaì a¥ plákew têw diay}khw: 5 øperánv dè a[têw
Xeroubìm dójhw kataskiázonta tò ¥last}rion: perì @n o[k
¡s t i n nûn légein katà mérow. 6 Toútvn dè o%u tvw
kateskeuasménvn, e†w mèn t|n prQthn skhn|n dià pantòw
e†síasin o¥ ¥ereîw, tàw latreíaw \piteloûntew: 7 e†w dè t|n
deutéran ßpaj toû \niautoû mónow ` ˙rxiereúw, o[ xvrìw
a®m a t o w, $o prosférei øpèr e^ autoû kaì tôn toû laoû
˙gnohmátvn: 8 toûto dhloûntow toû pneúmatow toû a^ gíou,
m}pv pefanerôsyai t|n tôn a^ gívn `dón, ¡ti têw prQthw
skhnêw \xoúshw stásin: 9 %htiw parabol| e†w tòn kairòn tòn
\nesthkóta, kay' $on dôrá te kaì yusíai prosférontai, m|
dunámenai katà suneídhsin teleiôsai tòn latreúonta,
10
mónon \pì brQmasin kaì pómasin kaì diafóroiw baptismoîw
kaì dikaiQmasin sarków, méxr i kairoû dioryQsevw
\pikeímena.
11
Xristòw dè paragenómenow ˙rxiereùw tôn mellóntvn
˙gayôn , dià têw meízonow kaì teleiotéraw skhnêw, o[
xeiropoi}tou, toût' ¡stin, o[ taúthw têw ktísevw, 12 o[dè di'
a®matow trágvn kaì mósxvn, dià dè toû †díou a®matow e†sêlyen
\fápaj e†w tà ßgia, a†vnían lútrvsin eørámenow. 13 E† gàr tò
a<ma taúrvn kaì trágvn, kaì spodòw damálevw ]antízousa
toùw kekoinvménouw, a^giázei pròw t|n têw sarkòw kayaróthta,
14
pós~ mâllon tò a<ma toû xristoû, $ow dià pneúmatow a†vníou
êautòn pros}negken ƒmvmon t! ye!, kayarieî t|n suneídhsin
ømôn ˙pò nekrôn ¡rgvn, e†w tò latreúein ye! zônti; 15 Kaì dià
toûto diay}khw kainêw mesíthw \stín, –pvw, yanátou
genoménou e†w ˙polútrvsin tôn \pì t_ prQt+ diay}k+
9.1 kaì ♦ ˆkaì˜ 9.11 mellóntvn ♦ genoménvn

9.5 Xeroubìm ♦ Xeroubìn 9.13 taúrvn kaì trágvn ♦ trágvn kaì
9.9 $on ♦ ÷n taúrvn
9.10 kaì dikaiQmasin ♦ dikaiQmata 9.14 ømôn ♦ =môn
470
RMP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMP
parabásevn, t|n \paggelían lábvsin o¥ keklhménoi têw

a†vníou klhronomíaw. 16 %O pou gàr diay}kh, yánaton ˙nágkh
féresyai toû diayeménou. 17 Diay}kh gàr \pì nekroîw bebaía,
\peì m}pote †sxúei –te z_ ` diayémenow. 18 %O yen o[d' = prQth
xvrìw a®matow \gkekaínistai. 19 Lalhyeíshw gàr páshw
\ntolêw katà nómon øpò Mvüsévw pantì t! la!, labWn tò
a<ma tôn mósxvn kaì trágvn, metà %udatow kaì \ríou kokkínou
kaì øssQpou, a[tó te tò biblíon kaì pánta tòn laòn
\r r á n t i s en , 20 légvn, Toûto tò a<ma têw diay}khw «w
\neteílato pròw ømâw ` yeów. 21 Kaì t|n skhn|n dè kaì pánta
tà skeúh têw leitourgíaw t! a®mati `moívw \rrántisen. 22 Kaì
sxedòn \n a®mati pánta kayarízetai katà tòn nómon, kaì
xvrìw a¥matekxusíaw o[ gínetai ƒfesiw.
23
&Anágkh o{n tà mèn øpodeígmata tôn \n toîw o[ranoîw,
toútoiw kayarízesyai, a[tà dè tà \pouránia kreíttosin
yusíaiw parà taútaw. 24 O[ gàr e†w xeiropoíhta ßgia e†sêlyen
` xristów, ˙ntítupa tôn ˙lhyinôn, ˙ll' e† w a[tòn tòn
o[ranón, nûn \mfanisyênai t! prosQp~ toû yeoû øpèr =môn:
25
o[d' ®na pollákiw prosfér+ e^ autón, v % sper ` ˙rxiereùw
e†sérxetai e†w tà ßgia kat' \niautòn \n a®mati ˙llotrí~:
26
\peì ¡dei a[tòn pollákiw payeîn ˙pò katabolêw kósmou:
nûn dè ßpaj \pì sunteleíŸ tôn a†Qnvn e†w ˙yéthsin a^martíaw
dià têw yu s í a w a[toû pefanérvtai. 27 Kaì kay' –son
˙pókeitai toîw ˙nyrQpoiw ßpaj ˙poyaneîn, metà dè toûto
krísiw: 28 o%utvw kaì ` xristów, ßpaj prosenexyeìw e†w tò
pollôn ˙nenegkeîn a^ martíaw, \k deutérou xvrìw a^ martíaw
•fy}setai toîw a[tòn ˙pekdexoménoiw, e†w svthrían.
10 Skiàn gàr ¡xvn ` nómow tôn mellóntvn ˙gayôn, o[k

a[t|n t|n e†kóna tôn pragmátvn, kat' \niautòn taîw
a[taîw yusíaiw $aw prosférousin e†w tò dihnekéw, o[dépote
dúnantai toùw proserxoménouw teleiôsai. 2 &Epeì o[k ©n
\p a ú s a n t o prosferómenai, dià tò mhdemían ¡xei n ¡t i
suneídhsin a^ martiôn toùw latreúontaw, ßpaj
9.18 o[d' ♦ o[dè 9.26 nûn ♦ nunì

9.19 nómon ♦ tòn nómon 9.26 a^martíaw ♦ ˆtêw˜ a^martíaw
9.19 kaì trágvn ♦ ˆkaì tôn trágvn˜ 10.1 dúnantai ♦ dúnatai
9.24 ßgia e†sêlyen ` ♦ e†sêlyen ßgia
471
RMQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMQ
kekayarménouw; 3 &All' \n a[taîw ˙námnhsiw a^martiôn kat'

\niautón: 4 ˙dúnaton gàr a<ma taúrvn kaì trágvn ˙faireîn
a^martíaw. 5 Diò e†serxómenow e†w tòn kósmon légei, Yusían kaì
prosforàn o[k “yél h s a w, sôma dè kathrtísv moi:
6
`lokautQmata kaì perì a^ martíaw o[k e[dókhsaw: 7 tóte
eÂpon, &Idoù, %hkv — \n kefalídi biblíou gégraptai perì \moû
— toû poiêsai, ` yeów, tò yélhmá sou. 8 &AnQteron légvn –ti
Yusían kaì prosforàn kaì `lokautQmata kaì perì a^martíaw
o[k “yélhsaw, o[dè e[dókhsaw — a®tinew katà tón nómon
prosférontai — 9 tóte eÊrhken, &Idoù, %hkv toû poiêsai, ` yeów,
tò yélhmá sou. &Anaireî tò prôton, ®na tò deúteron st}s+.
10
&En > yel}mati =giasménoi \smén, o¥ dià têw prosforâw toû
sQmatow &Ihsoû xristoû \fápaj. 11 Kaì pâw mèn ¥er eù w
£sthken kay' =méran leitourgôn, kaì tàw a[tàw pollákiw
prosférvn yusíaw, a®tinew o[dépote dúnantai perieleîn
a^ martíaw: 12 a[tòw dè mían øpèr a^ martiôn prosenégkaw
yusían e†w tò dihnekèw, \káyisen \n dejiÅ toû yeoû, 13 tò
loipòn \kdexómenow £vw teyôsin o¥ \xyroì a[toû øpopódion
tôn podôn a[toû. 14 MiÅ gàr prosforÅ teteleívken e†w tò
dihnekèw toùw a^ giazoménouw. 15 Martureî dè =mîn kaì tò
pneûma tò ßgion: metà gàr tò proeirhkénai, 16 A%uth = diay}kh
÷n diay}somai pròw a[toùw metà tàw =méraw \keínaw, légei
kúriow, didoùw nómouw mou \pì kardíaw a[tôn, kaì \pì tôn
dianoiôn a[tôn \pigrácv a[toúw: 17 kaì tôn a^martiôn a[tôn
kaì tôn ˙nomiôn a[tôn o[ m| mnhsyô ¡ti. 18 %O pou dè ƒfesiw
toútvn, o[kéti prosforà perì a^martíaw.
19
*Exontew o{n, ˙delfoí, parrhsían e†w t|n eÊsodon tôn
a^ gívn \n t! a®mati &Ihsoû, 20 ÷n \nekaínisen =mîn `dòn
prósfaton kaì zôsan, dià toû katapetásmatow, toût' ¡stin,
têw sarkòw a[toû, 21 kaì ¥eréa mégan \pì tòn oÂkon toû yeoû,
22
proserxQmeya metà ˙lhyinêw kardíaw \n plhroforíŸ
pístev w, \r r a n t i s m én o i tàw kardíaw ˙pò suneid}sevw
ponhrâw, kaì lelouménoi tò sôma %u dati kayar!:
10.2 kekayarménouw ♦ 10.12 a[tòw ♦ o˚tow

kekayarisménouw 10.15 proeirhkénai ♦ e†rhkénai

10.8 Yusían kaì prosforàn ♦ Yusíaw 10.16 tôn dianoiôn ♦ t|n diánoian
kaì prosforàw 10.17 mnhsyô ♦ mnhsy}somai
10.8 tón ♦ — 10.22 \rrantisménoi ♦ ]erantisménoi
10.9 ` yeów ♦ — 10.22 lelouménoi ♦ lelousménoi
10.10 o¥ ♦ —
472
RMR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMR
23
katéxvmen t|n `mologían têw \lpídow ˙klinê, pistòw gàr `
\paggeilámenow: 24 kaì katanoômen ˙ll}louw e†w parojusmòn
˙gáphw kaì kalôn ¡rgvn, 25 m| \gkataleípontew t|n
\p i s u n a g v g | n e^ autôn, kayWw ¡yo w tisín, ˙llà
parakaloûntew, kaì tosoút~ mâllon, –s~ blépete \ggízousan
t|n =méran.
26
Êkousívw gàr a^martanóntvn =môn metà tò labeîn t|n
\pígnvsin têw ˙lhyeíaw, o[kéti perì a^martiôn ˙poleípetai
yusía, 27 foberà dé tiw \kdox| krísevw, kaì puròw zêlow
\syíein méllontow toùw øpenantíouw. 28 &Ayet}saw tiw nómon
Mvüsévw xvrìw o†ktirmôn \pì dusìn (h trisìn mártusin Mvsévw
˙poyn§skei: 29 pós~, dokeîte, xeíronow ˙jivy}setai timvríaw

` tòn u¥òn toû yeoû katapat}saw, kaì tò a<ma têw diay}khw
koinòn =ghsámenow \n > =giásyh, kaì tò pneûma têw xáritow
\nubrísaw; 30 OÊdamen gàr tòn e†pónta, &Emoì \kdíkhsiw, \gW
˙ntapodQsv, légei kúriow: kaì pálin, kúriow krineî tòn laòn
a[toû. 31 Foberòn tò \mpeseîn e†w xeîraw yeoû zôntow.
32
&A n a m i m n § s k e s y e dè tàw próteron =méraw, \n a<w
fvtisyéntew poll|n ƒylhsin øpemeínate payhmátvn: 33 toûto
mén, •neidismoîw te kaì ylícesin yeatrizómenoi: toûto dé,
koinvnoì tôn o%utvw ˙nastrefoménvn genhyéntew. 34 Kaì gàr
toîw desmoîw mou sunepay}sate, kaì t|n a^ rpag|n tôn
øparxóntvn ømôn metà xarâw prosedéjasye, ginQskontew
¡xein eâutoîw kreíttona %uparjin \n o[ranoîw kaì ménousan.
35
M| ˙pobálhte o{n t|n parrhsían ømôn, %h tiw ¡xei
misyapodosían megálhn. 36 Ûpomonêw gàr ¡xete xreían, ®na tò
yélhma toû yeoû poi}santew komíshsye t|n \paggelían.
37
*E t i gàr mikròn –son –son, Ô \rxómenow %h jei, kaì o[
xr o n i eî . 38 Ô dè díkaiow \k pístevw z}setai: kaì \àn
øposteílhtai, o[k e[dokeî = cux} mou \n a[t!. 39 ^Hmeîw dè
o[k \smèn øpostolêw e†w ˙pQleian, ˙llà pístevw e†w
peripoíhsin cuxêw.
10.30 légei kúriow ♦ — 10.35 misyapodosían megálhn ♦

10.30 kúriow krineî ♦ krineî kúriow megálhn misyapodosían

10.34 desmoîw mou ♦ desmíoiw 10.37 xronieî ♦ xronísei
10.34 eâutoîw ♦ eâutoùw 10.38 díkaiow ♦ díkaiów mou
10.34 \n o[ranoîw ♦ —
473
RMS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMS
11 *Estin dè pístiw \lpizoménvn øpóstasiw, pragmátvn

¡l eg xo w o[ blepoménvn. 2 &E n taút+ gàr
\martur}yhsan o¥ presbúteroi. 3 Pístei nooûmen kathrtísyai
toùw a†ônaw ]}mati yeo û , e† w tò m| \k fainoménvn tá
blepómena gegonénai. 4 Pístei pleíona yusían *Abel parà
Káïn pros}negken t! ye!, di' «w \martur}yh eÂnai díkaiow,
marturoûntow \pì toîw dQroiw a[toû toû yeoû: kaì di' a[têw
˙poyanWn ¡ti laleîtai. 5 Pístei ÊnWx metetéyh toû m| †deîn
yánaton, kaì o[x eørísketo, dióti metéyhken a[tòn ` yeów: prò
gàr têw metayésevw a[toû memartúrhtai e[hresthkénai t!
ye!: 6 xvrìw dè pístevw ˙dúnaton e[arestêsai: pisteûsai
gàr deî tòn proserxómenon t! ye! , –ti ¡stin, kaì toîw
\k z h t o û s i n a[tòn misyapodóthw gínetai. 7 Pístei
xrhmatisyeìw Nôe perì tôn mhdépv blepoménvn, e[labhyeìw
kateskeúasen kibvtòn e†w svthrían toû oÊkou a[toû: di' «w
katékrinen tòn kósmon, kaì têw katà pístin dikaiosúnhw
\géneto klhronómow. 8 Pístei kaloúmenow &Abraàm øp}kousen
\jelyeîn e†w tòn tópon $on æmellen lambánein e†w klhronomían,
kaì \jêlyen m| \pistámenow poû ¡rxetai. 9 Pístei parœkhsen
t|n gên e†w gên têw \paggelíaw, qw ˙llotrían, \n skhnaîw katoik}saw
metà &Isaàk kaì &IakQb, tôn sugklhronómvn têw \paggelíaw
têw a[têw: 10 \jedéxeto gàr t|n toùw yemelíouw ¡xousan pólin,
«w texníthw kaì dhmiourgòw ` yeów. 11 Pístei kaì a[t| Sárra
dúnamin e†w katabol|n spérmatow ¡laben, kaì parà kairòn
=likíaw ¡teken, \peì pistòn =g}sato tòn \paggeilámenon.
12
Diò kaì ˙f' e^ nòw \genn}yhsan, kaì taûta nenekrvménou,
kayWw tà ƒstra toû o[ranoû t! pl}yei, kaì qw = ƒmmow = parà
tò xeîlow têw yalásshw = ˙naríymhtow.
13
Katà pístin ˙péyanon o˚toi pántew, m| labóntew tàw
\paggelíaw, ˙llà pórrvyen a[tàw †dóntew, kaì ˙spasámenoi,
kaì `molog}santew –ti jénoi kaì parepídhmoí e†sin \pì têw gêw.
14
O¥ gàr toiaûta légontew \mfanízousin –ti patrída
\p i z h t o û s i n . 15 Kaì e† mèn \keí n h w \m n h m ó n eu o n ˙f' «w
\jêlyon, eÂxon ©n kairòn ˙nakámcai. 16 Nûn dè kreíttonow
11.3 tá blepómena ♦ tò blepómenon 11.8 tòn ♦ —

11.4 laleîtai ♦ laleî 11.11 Sárra ♦ Sárra steîra
11.5 eørísketo ♦ hørísketo 11.11 ¡teken ♦ —
11.5 a[toû ♦ — 11.15 \jêlyon ♦ \jébhsan
11.5 e[hresthkénai ♦ e[aresthkénai
474
RMT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMT
•régontai, toût' ¡stin, \pouraníou: diò o[k \paisxúnetai

a[toùw ` yeów, yeòw \pikaleîsyai a[tôn: =toímasen gàr
a[toîw pólin.
17
Pístei prosen}noxen &Abraàm tòn &Isaàk peirazómenow,
kaì tòn monogenê proséferen ` tàw \paggelíaw ˙nadejámenow,
18
pròw $on \lal}yh, –ti &En &Isaàk klhy}setaí soi spérma:
19
logisámenow –ti kaì \k nekrôn \geírein dunatòw ` yeów: –yen
a[tòn kaì \n parabol_ \komísato. 20 Pístei perì mellóntvn
e[lóghsen &Isaàk tòn &IakWb kaì tòn &Hsaû. 21 Pístei &IakWb
˙poyn§skvn £kaston tôn u¥ôn &Ivs|f e[lóghsen, kaì
prosekúnhsen \pì tò ƒkron têw ]ábdou a[toû. 22 Pístei
&I v s | f teleutôn perì têw \jódou tôn u¥ôn &Isra|l
\m n h m ó n e u s e n , kaì perì tôn •stévn a[toû \neteílato.
23
Pístei Mvüsêw gennhyeìw \krúbh trímhnon øpò tôn patérvn
a[toû, dióti eÂdon ˙steîon tò paidíon: kaì o[k \fob}yhsan tò
diátagma toû basilévw. 24 Pístei Mvüsêw mégaw genómenow
“rn}sato légesyai u¥òw yugatròw FaraQ, 25 mâllon e^lómenow
sugkakouxeî s ya i t! la! toû yeo û (h próskairon ¡xei n
a^ martíaw ˙pólausin: 26 meízona ploûton =ghsámenow tôn
A†gúptou yhsaurôn tòn •neidismòn toû xristoû: ˙péblepen
gàr e†w t|n misyapodosían. 27 Pístei katélipen AÊgupton, m|
fobhyeìw tòn yumòn toû basilévw: tòn gàr ˙óraton qw `rôn
\kartérhsen. 28 Pístei pepoíhken tò Pásxa kaì t|n prósxusin
toû a®matow, ®na m| ` •loyreúvn tà prvtótoka yíg+ a[tôn.
29
Pístei diébhsan t|n &Eruyràn Yálassan qw dià jhrâw: «w
peîran labóntew o¥ A†gúptioi katepóyhsan. 30 Pístei tà teíxh
&IerixW ¡pesen, kuklvyénta \pì e^ptà =méraw. 31 Pístei ^Raàb =
pórnh o[ sunapQleto toîw ˙peiy}sasin, dejaménh toùw
kataskópouw met' e†r}nhw. 32 Kaì tí ¡ti légv; &Epileícei gàr
me dihgoúmenon ` xrónow perì GedeQn, Barák te kaì SamcQn
kaì &Iefyáe, Dauíd te kaì Samou|l kaì tôn profhtôn: 33 o$i dià
pístevw kathgvnísanto basileíaw, e†rgásanto dikaiosúnhn,
\pétuxon \paggeliôn, ¡frajan stómata leóntvn, 34 ¡sbesan
dúnamin purów, ¡fugon stómata maxaíraw, \nedunamQyhsan
11.20 perì ♦ kaì perì 11.32 te kaì SamcQn kaì ♦ SamcQn

11.29 «w ♦ gêw «w 11.34 maxaíraw \nedunamQyhsan ♦
11.30 ¡pesen ♦ ¡pesan maxaírhw \dunamQyhsan
11.32 gàr me ♦ me gàr
475
RMU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMU
˙pò ˙syeneíaw, \gen}yhsan †sxuroì \n polém~, parembolàw

¡klinan ˙llotrívn. 35 *Elabon gunaîkew \j ˙nastásevw toùw
nekroùw a[tôn: ƒlloi dè \tumpanísyhsan, o[ prosdejámenoi
t|n ˙polútrvsin, ®na kreíttonow ˙nastásevw túxvsin:
36
£teroi dè \mpaigmôn kaì mastígvn peîran ¡labon, ¡ti dè
desmôn kaì fulakêw: 37 \l i yá s yh s a n , \p r í s yh s a n ,
\peirásyhsan, \n fón~ maxaíraw ˙péyanon: periêlyon \n
mhlvtaîw, \n a†geíoiw dérmasin, østeroúmenoi, ylibómenoi,
kakouxoúmenoi — 38 @n o[k ‘n ƒjiow ` kósmow — \n \rhmíaiw
planQmenoi kaì ªresin kaì sphlaíoiw kaì taîw •paîw têw gêw.
39
Kaì o˚toi pántew, marturhyéntew dià têw pístevw, o[k
\komísanto t|n \paggelían, 40 toû yeoû perì =môn kreîttón ti
problecaménou, ®na m| xvrìw =môn teleivyôsin.
12 Toigaroûn kaì =meîw, tosoûton ¡xontew perikeímenon

=mîn néfow martúrvn, ªgkon ˙poyémenoi pánta kaì t|n
e[ p er í s t a t o n a^ martían, di' øpomonêw tréxv m en tòn
prokeímenon =mîn ˙gôna, 2 ˙forôntew e†w tòn têw pístevw
˙rxhgòn kaì teleivt|n &Ihsoûn, $ow, ˙ntì têw prokeiménhw a[t!
xarâw, øpémeinen staurón, a†sxúnhw katafron}saw, \n dejiÅ
te toû yrónou toû yeoû kekáyiken. 3 &Analogísasye gàr tòn
toiaúthn øpomemenhkóta øpò tôn a^ martvlôn e†w ˙utòn
˙ntilogían, ®na m| kámhte taîw cuxaîw ømôn \kluómenoi.
4
O·pv méxri a®matow ˙ntikatésthte pròw t|n a^ martían
˙ntagvnizómenoi: 5 kaì \klélhsye têw parakl}sevw, %htiw
ømîn qw u¥oîw dialégetai, U¥é mou, m| •ligQrei paideíaw
kuríou, mhdè \klúou øp' a[toû \legxómenow: 6 $on gàr ˙gapÅ
kúriow paideúei: mastigoî dè pánta u¥òn $on paradéxetai.
7
E† E†w paideían øpoménete, qw u¥oîw ømîn prosféretai ` yeów:
tíw gàr \stin u¥òw $on o[ paideúei pat}r; 8 E† dè xvríw \ste
paideíaw, «w métoxoi gegónasin pántew, ƒra nóyoi \ste kaì o[x
u¥oí. 9 EÂta toùw mèn têw sarkòw =môn patéraw eÊxomen
paideutàw, kaì \netrepómeya : o[ poll! mâllon
øpotaghsómeya t! patrì tôn pneumátvn, kaì z}somen; 10 O¥
11.37 \peirásyhsan ♦ — 12.7 \stin ♦ —

11.37 maxaíraw ♦ maxaírhw 12.8 \ste kaì o[x u¥oí ♦ kaì o[x u¥oí
11.38 \n ♦ \pì \ste
12.3 ˙utòn ♦ eâutòn 12.9 poll! ♦ polù ˆdè˜
12.4 méxri ♦ méxriw
476
RMV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RMV
mèn gàr pròw •lígaw =méraw katà tò dokoûn a[toîw \paídeuon:

` dè \pì tò sumféron, e†w tò metalabeîn têw a^gióthtow a[toû.
11
Pâsa dè paideía pròw mèn tò paròn o[ dokeî xarâw eÂnai,
˙llà lúphw: %usteron dè karpòn e†rhnikòn toîw di' a[têw
gegumnasménoi w ˙podídvsin dikaiosúnhw. 12 Diò tàw
pareiménaw xeîraw kaì tà paraleluména gónata ˙noryQsate:
13
kaì troxiàw •ryàw poi}sate toîw posìn ømôn, ®na m| tò
xvlòn \ktrap_, †ay_ dè mâllon.
14
E†r}nhn diQkete metà pántvn, kaì tòn a^ giasmón, o˚
xvrìw o[deìw ªcetai tòn kúrion: 15 \piskopoûntew m} tiw
østerôn ˙pò têw xáritow toû yeoû: m} tiw ]íza pikríaw ƒnv
fúousa \noxl_, kaì dià ta[têw mianyôsin polloí: 16 m} tiw
pórnow, (h bébhlow, qw &Hsaû, $ow ˙ntì brQsevw miâw ˙pédoto tà
prvtotókia a[toû. 17 *Iste gàr –ti kaì metépeita, yélvn
klhronomêsai t|n e[logían, ˙pedokimásyh: metanoíaw gàr
tópon o[x e˚ren, kaíper metà dakrúvn \kzht}saw a[t}n.
18
O [ gàr proselhlúyate chlafvmén~ ªrei, kaì
kekaumén~ purí, kaì gnóf~, kaì skót~, kaì yuéll+, 19 kaì
sálpiggow æx~, kaì fvn_ ]hmátvn, «w o¥ ˙koúsantew
par+t}santo m| prosteyênai a[toîw lógon: 20 o[k ¡feron gàr
tò diastellómenon, K©n yhríon yíg+ toû ªrouw,
liyobolhy}setai: 21 kaí, o%utvw foberòn ‘n tò fantazómenon,
Mvüsêw eÂpen, *Ekfobów e†mi kaì ¡ntromow. 22 &A l l à
proselhlúyate SiWn ªrei, kaì pólei yeoû zôntow, Îerousal|m
\pouraní~, kaì muriásin ˙ggélvn, 23 panhgúrei kaì \kklhsíŸ
prvtotókvn \n o[ranoîw ˙pogegramménvn, kaì krit_ ye!
pántvn, kaì pneúmasin dikaívn teteleivménvn, 24 kaì
diay}khw néaw mesít+ &Ihsoû, kaì a®mati ]antismoû kreîtton
laloûnti parà tòn %Abel. 25 Blépete m| parait}shsye tòn
laloûnta. E† gàr \keînoi o[k ¡fugon, tòn \p ì gêw
paraithsámenoi xrhmatízonta, poll! mâllon =meîw o¥ tòn ˙p'
o[ranôn ˙postrefómenoi: 26 o˚ = fvn| t|n gên \sáleusen
12.13 poi}sate ♦ poieîte 12.23 \n o[ranoîw ˙pogegramménvn ♦

12.15 dià ta[têw ♦ di' a[têw ˙pogegramménvn \n o[ranoîw
12.16 ˙pédoto ♦ ˙pédeto 12.25 ¡fugon ♦ \jéfugon
12.16 a[toû ♦ eâutoû 12.25 tòn \pì gêw paraithsámenoi ♦ \pì

12.18 ªrei ♦ — gêw paraithsámenoi tòn
12.18 skót~ ♦ zóf~ 12.25 poll! ♦ polù
477
RNM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNM
tóte, nûn dè \p}ggeltai, légvn, *Eti ßpaj \gW seív o[ mónon

t|n gên, ˙llà kaì tòn o[ranón. 27 Tò dé, *Eti ßpaj, dhloî tôn
saleuoménvn t|n metáyesin, qw pepoihménvn, ®na meín+ tà m|
saleuómena. 28 Diò basileían ˙sáleuton paralambánontew,
¡xvmen xárin, di' «w latreúomen e[aréstvw t! ye! metà
a†doûw kaì e[ l a b eí a w: 29 kaì gàr ` yeò w =môn pûr
katanalískon.
13 ^H fil ad el f ía menét v. 2 Têw filojeníaw m|

\p i l a n yá n es ye: dià taúthw gàr ¡layón tinew
jenísantew ˙ggélouw. 3 Mimn}skesye tôn desmívn, qw
sundedeménoi: tôn kakouxouménvn, qw kaì a[toì ªntew \n
sQmati. 4 Tímiow ` gámow \n pâsin, kaì = koíth ˙míantow:
pórnouw dè kaì moixoùw krineî ` yeów. 5 &Afilárgurow ` trópow,
˙rkoúmenoi toîw paroûsin: a[tòw gàr eÊrhken, O[ m} se ˙nô,
o[d' o[ m} se \gkataleípv. 6 %Vste yarroûntaw =mâw légein,
Kúriow \moì bohyów, kaì o[ fobhy}somai tí poi}sei moi
ƒnyrvpow.
7
Mnhmoneúete tôn =gouménvn ømôn, o®tinew \lálhsan
ømîn tòn lógon toû yeoû: @n ˙nayevroûntew t|n ¡kbasin têw
˙nastrofêw, mimeîsye t|n pístin. 8 &Ihsoûw xristòw xyèw kaì
s}meron ` a[tów, kaì e†w toùw a†ônaw. 9 Didaxaîw poikílaiw kaì
jénaiw m| paraféresye: kalòn gàr xáriti bebaioûsyai t|n
kardían, o[ brQmasin, \n o<w o[k v & fel}yhsan o¥
10
peripat}santew. *Exomen yusiast}rion, \j o˚ fageîn o[k
¡xo u s i n \j o u s í a n o¥ t_ skhn_ latreúontew. 11 #Vn gàr
e†sféretai zœvn tò a<ma perì a^martíaw e†w tà ßgia dià toû
˙rxierévw, toútvn tà sQmata katakaíetai ¡jv têw
parembolêw. 12 Diò kaì &Ihsoûw, ®na a^ giás+ dià toû †díou
a®matow tòn laón, ¡jv têw púlhw ¡payen . 13 Toínun
\jerxQmeya pròw a[tòn ¡jv têw parembolêw, tòn •neidismòn
a[toû férontew. 14 O[ gàr ¡xomen @de ménousan pólin, ˙llà
t|n méllousan \pizhtoûmen. 15 Di' a[toû o{n ˙naférvmen
12.26 seív ♦ seísv 13.4 dè ♦ gàr

12.27 tôn saleuoménvn t|n ♦ ˆt|n˜ tôn 13.5 \gkataleípv ♦ \gkatalípv
saleuoménvn 13.6 kaì ♦ ˆkaì˜

12.28 latreúomen ♦ latreúvmen 13.8 xyèw ♦ \xyèw
12.28 a†doûw kaì e[labeíaw ♦ 13.9 peripat}santew ♦ peripatoûntew
e[labeíaw kaì déouw 13.15 o{n ♦ ô{n˜
478
RNN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNN
yusían a†nésevw dià pantòw t! ye!, toût' ¡stin, karpòn

xeilévn `mologoúntvn t! •nómati a[toû. 16 Têw dè e[poifiaw
kaì koinvníaw m| \pilanyánesye: toiaútaiw gàr yusíaiw
e[aresteîtai ` yeów. 17 Peíyesye toîw =gouménoiw ømôn, kaì
øpeíkete: a[toì gàr ˙grupnoûsin øpèr tôn cuxôn ømôn, qw
lógon ˙podQsontew: ®na metà xarâw toûto poiôsin, kaì m|
stenázontew: ˙lusitelèw gàr ømîn toûto.
18
Proseúxesye perì =môn: pepoíyamen gàr –ti kal|n
suneídhsin ¡xomen, \n pâsin kalôw yélontew ˙nastréfesyai.
19
Perissotérvw dè parakalô toûto poiêsai, ®na táxion
˙pokatastayô ømîn.
20
Ô dè yeò w têw e†r}nhw, ` ˙nagagWn \k nek r ô n tòn
poiména tôn probátvn tòn mégan \n a®mati diay}khw a†vníou,
tòn kúrion =môn &Ihsoûn, 21 katartísai ømâw \n pantì ¡rg~
˙gay! e†w tò poiêsai tò yélhma a[toû, poiôn \n ømîn tò
e[áreston \nQpion a[toû, dià &Ihsoû xristoû: > = dója e†w
toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
22
Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, ˙néxesye toû lógou têw
parakl}sevw: kaì gàr dià braxév n \p és t ei l a ømîn.
23
GinQskete tòn ˙delfòn Timóyeon ˙poleluménon, mey' o˚,
\àn táxion ¡rxhtai, ªcomai ømâw.
24
&Aspásasye pántaw toùw =gouménouw ømôn, kaì pántaw
toùw a^gíouw. &Aspázontai ømâw o¥ ˙pò têw &Italíaw.
25
^H xáriw metà pántvn ømôn. &Am}n.
13.18 pepoíyamen ♦ peiyómeya 13.21 tôn a†Qnvn ♦ ˆtôn a†Qnvn˜

13.21 ¡rg~ ♦ — 13.23 ˙delfòn ♦ ˙delfòn =môn
13.21 ømîn ♦ =mîn 13.25 &Am}n ♦ —
479
RNO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNO
PROS TIMOYEON A
P aûlow ˙póstolow &Ihsoû xristoû kat' \pitag|n yeoû

svtêrow =môn, kaì kurióu &Ihsoû xristoû têw \lpídow
=môn, 2 Timoyé~ gnhsí~ tékn~ \n pístei: xáriw, ¡leow, e†r}nh
˙pò yeoû patròw =môn kaì xristoû &Ihsoû toû kuríou =môn.
3
KayWw parekálesá se prosmeînai \n &Efés~,
poreuómenow e†w Makedonían, ®na paraggeíl+w tisìn m|
e^terodidaskaleîn, 4 mhdè proséxein múyoiw kaì genealogíaiw
˙perántoiw, a®tinew zht}seiw paréxo u s i n mâllon (h
o†konomían yeoû t|n \n pístei. 5 Tò dè télow têw paraggelíaw
\stìn ˙gáph \k kayarâw kardíaw kaì suneid}sevw ˙gayêw kaì
pístevw ˙nupokrítou: 6 @n tinew ˙stox}santew \jetráphsan
e†w mataiologían, 7 yélontew eÂnai nomodidáskaloi, m|
nooûntew m}te $a légousin, m}te perì tínvn diabebaioûntai.
8
OÊdamen dè –ti kalòw ` nómow, \án tiw a[t! nomímvw xrêtai,
9
e†dWw toûto, –ti dikaí~ nómow o[ keîtai, ˙nómoiw dè kaì
˙nupotáktoiw, ˙sebésin kaì a^ martvloîw, ˙nosíoiw kaì
patralœaiw beb}loiw, patrolœaiw kaì mhtrolœaiw, ˙ndrofónoiw,
mhtralœaiw 10
pórnoiw, ˙rsenokoítaiw, ˙ndrapodistaîw, ceú s t a i w,
\p i ó r k o i w, kaì eÊ ti £teron t_ øgiainoús+ didaskalíŸ
˙ntíkeitai, 11 katà tò e[aggélion têw dójhw toû makaríou
yeoû, $o \pisteúyhn \gQ.
12
Kaì xárin ¡xv t! \ndunamQsantí me xrist! &Ihsoû t!
kurí~ =môn, –ti pistón me =g}sato, yémenow e†w diakonían,
13
tòn próteron ªnta blásfhmon kaì diQkthn kaì øbrist}n:
˙llà “le}yhn, –ti ˙gnoôn \poíhsa \n ˙pistíŸ:
14
øperepleónasen dè = xáriw toû kuríou =môn metà pístevw
kaì ˙gáphw têw \n xrist! &Ihsoû. 15 Pistòw ` lógow kaì páshw
˙podoxêw ƒjiow, –ti xristòw &Ihsoûw ‘lyen e†w tòn kósmon
a^ martvloùw sôsai, @n prôtów e†mi \gQ: 16 ˙llà dià toûto
1.1 &Ihsoû xristoû kat' ♦ xristoû 1.2 =môn kaì ♦ kaì

&Ihsoû kat' 1.4 zht}seiw ♦ \kzht}seiw

1.1 kurióu &Ihsoû xristoû ♦ xristoû 1.12 Kaì ♦ —
&Ihsoû 1.13 tòn ♦ tò
480
RNP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNP
PRO S TIMO YEO N A 1.17 - 2.14
“le}yhn, ®na \n \moì prQt~ \ndeíjhtai &Ihsoûw xristòw t|n

pâsa n makroyumían, pròw øpotúpvsin tôn mellóntvn
pisteúein \p' a[t! e†w zv|n a†Qnion. 17 T! dè basileî tôn
a†Qnvn, ˙fyárt~, ˙orát~, món~ sofô ye!, tim| kaì dója e†w
toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
18
Taúthn t|n paraggelían paratíyem a í soi, téknon
Timóyee, katà tàw proagoúsaw \pì sè profhteíaw, ®na
strateú+ \n a[taîw t|n kal|n strateían, 19 ¡xvn pístin kaì
˙gay|n suneídhsin, %hn tinew ˙pvsámenoi perì t|n pístin
\nauághsan: 20 @n \stin Ûménaiow kaì &Aléjandrow, o¬w
parédvka t! SatanÅ, ®na paideuyôsin m| blasfhmeîn.
2 Par ak al ô o{n prôton pánt vn poieîs yai de}s eiw,

proseuxáw, \nteújeiw, e[xaristíaw, øpèr pántvn
˙nyrQpvn: 2 øpèr basilévn kaì pántvn tôn \n øperox_
ªntv n , ®na æremon kaì =súxion bíon diágvmen \n pás+
e[sebeíŸ kaì semnóthti. 3 toûto gàr kalòn kaì ˙pódekton
\nQpion toû svtêrow =môn yeoû, 4 $ow pántaw ˙nyrQpouw yélei
svyênai kaì e†w \pígnvsin ˙lhyeíaw \lyeîn. 5 E<w gàr yeów, e<w
kaì mesíthw yeoû kaì ˙nyrQpvn, ƒnyrvpow xristòw &Ihsoûw,
6
` doùw eâutòn ˙ntílutron øpèr pántvn, tò martúrion kairoîw
†díoiw, 7 e†w $o \téyhn \gW kêruj kaì ˙póstolow: ˙l}yeian légv
\n xrist!, o[ ceúdomai: didáskalow \ynôn \n pístei kaì
˙lhyeíŸ.
8
Boúlomai o{n proseúxesyai toùw ƒndraw \n pantì tóp~,
\paírontaw `síouw xeîraw, xvrìw •rgêw kaì dialogismoû.
9
^Vsaútvw kaì tàw gunaîkaw \n katastol_ kosmí~, metà
a†doûw kaì svfrosúnhw, kosmeîn eâutáw, m| \n plégmasin, (h
xrus!, (h margarítaiw, (h ¥matism! poluteleî, 10 ˙ll' $o prépei
gunaijìn \paggelloménaiw yeosébeian, di' ¡rgvn ˙gayôn.
11
Gun| \n =suxíŸ manyanétv \n pás+ øpotag_. 12 Gunaikì dè
didáskein o[k \pitrépv, o[dè a[yenteîn ˙ndrów, ˙ll' eÂnai \n
=suxíŸ. 13 &Adàm gàr prôtow \plásyh, eÂta E·a: 14 kaì &Adàm
1.16 &Ihsoûw xristòw t|n pâsan ♦ 2.9 kaì tàw gunaîkaw \n ♦ ˆkaì˜
xristòw &Ihsoûw t|n ßpasan gunaîkaw \n
1.17 sofô ♦ — 2.9 (h xrus! ♦ kaì xrusí~

2.3 gàr ♦ — 2.12 Gunaikì dè didáskein ♦
2.7 \n xrist! ♦ — Didáskein dè gunaikì
481
RNQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNQ
2.15 - 3.16 PRO S TIMO YEO N A
o[k “pat}yh, = dè gun| ˙pathyeîsa \n parabásei gégonen:

15
svy}setai dè dià têw teknogoníaw, \àn meínvsin \n pístei
kaì ˙gáp+ kaì a^giasm! metà svfrosúnhw.
3 Pistòw ` lógow: eÊ tiw \piskopêw •régetai, kaloû ¡rgou

\piyumeî. 2 Deî o{n tòn \pískopon ˙nepílhpton eÂnai, miâw
gunaikòw ƒndra, nhfáleon, sQfrona, kósmion, filójenon,
didaktikón: 3 m| pároinon, m| pl}kthn, m| a†sxrokerdê, ˙ll'
\pieikê, ƒmaxon, ˙filárguron: 4 toû †díou oÊkou kalôw
proïstámenon, tékna ¡xo n t a \n øpotag_ metà páshw
semnóthtow. 5 E† dé tiw toû †díou oÊkou prostênai o[k oÂden,
pôw \kklhsíaw yeoû \pimel}setai; 6 M| neófuton, ®na m|
tufvyeìw e†w kríma \mpés+ toû diabólou. 7 Deî dè a[tòn kaì
marturían kal|n ¡xein ˙pò tôn ¡jvyen, ®na m| e†w •neidismòn
\mpés+ kaì pagída toû diabólou. 8 Diakónouw qsaútvw
semnoúw, m| dilógouw, m| oÊn~ poll! proséxo n t a w, m|
a†sxrokerdeîw, 9 ¡xontaw tò must}rion têw pístevw \n kayarÅ
suneid}sei. 10 Kaì o˚toi dè dokimazésyvsan prôton, eÂta
diakoneítvsan, ˙négklhtoi ªntew. 11 Gunaîkaw qsaútvw
semnáw, m| diabólouw, nhfaléouw, pistàw \n pâsin.
12
Diákonoi ¡stvsan miâw gunaikòw ƒndrew, téknvn kalôw
proïstámenoi kaì tôn †dívn oÊkvn. 13 O¥ gàr kalôw
diakon}santew baymòn e^ autoîw kalòn peripoioûntai, kaì
poll|n parrhsían \n pístei t_ \n xrist! &Ihsoû.
14
Taûtá soi gráfv, \lpízvn \lyeîn pròw sè táxion: 15 \àn
dè bradúnv, ®na e†d_w pôw deî \n oÊk~ yeoû ˙nastréfesyai,
%htiw \stìn \kklhsía yeoû zôntow, stûlow kaì e^draívma têw
˙lhyeíaw. 16 Kaì `mologouménvw méga \stìn tò têw e[sebeíaw
must}rion: yeòw \fanerQyh \n sarkí, \dikaiQyh \n pneúmati,
* fyh ˙ggéloiw, \khrúxyh \n ¡ynesin, \pisteúyh \n kósm~,
v
˙nel}fyh \n dój+.
2.14 ˙pathyeîsa ♦ \japathyeîsa 3.11 nhfaléouw ♦ nhfalíouw

3.2 ˙nepílhpton ♦ ˙nepílhmpton 3.14 táxion ♦ \n táxei

3.2 nhfáleon ♦ nhfálion 3.16 yeòw ♦ $ow
3.3 m| a†sxrokerdê ˙ll' ♦ ˙llà 3.16 ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh
3.7 a[tòn ♦ —
482
RNR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNR
4 Tò dè pneûma ]ht ôw légei, –ti \n østéroiw kair oîw

˙post}sontaí tinew têw pístevw, proséxontew pneúmasin
plánoiw kaì didaskalíaiw daimonívn, 2 \n øpokrísei
ceudológvn, kekauthriasménvn t|n †dían suneídhsin,
3
kvluóntvn gameîn, ˙péxesyai brvmátvn, $a ` yeòw ¡ktisen e†w
metálhcin metà e[xaristíaw toîw pistoîw kaì \pegnvkósin t|n
˙l}yei a n . 4 %O ti pân ktísma yeo û kalón, kaì o[dèn
˙póblhton, metà e[xaristíaw lambanómenon: 5 a^giázetai gàr
dià lógou yeoû kaì \nteújevw.
6
Taûta øpotiyémenow toîw ˙delfoîw kalòw ¡s+ diákonow
&Ihsoû xristoû, \ntrefómenow toîw lógoiw têw pístevw, kaì têw
kalêw didaskalíaw " parhkoloúyhkaw. 7 Toùw dè beb}louw
kaì graQdeiw múyouw paraitoû. Gúmnaze dè seautòn pròw
e[sébeian: 8 = gàr svmatik| gumnasía pròw •lígon \stìn
v& félimow: = dè e[sébeia pròw pánta v & félimów \stin,
\paggelían ¡xousa zvêw têw nûn kaì têw melloúshw. 9 Pistòw `
lógow kaì páshw ˙podoxêw ƒjiow. 10 E†w toûto gàr kaì
kopiômen kaì •neidizómeya, –ti “lpíkamen \pì ye! zônti, –w
\s t i n svt|r pántvn ˙nyrQpvn, málista pistôn.
11
Parággelle taûta kaì dídaske. 12 Mhdeíw sou têw neóthtow
katafroneítv, ˙llà túpow gínou tôn pistôn \n lóg~, \n
˙nastrof_, \n ˙gáp+, \n pneúmati, \n pístei, \n a^ gneíŸ.
13
%Evw ¡rxomai, prósexe t_ ˙nagnQsei, t_ parakl}sei, t_
didaskalíŸ. 14 M| ˙mélei toû \n soì xarísmatow, $o \dóyh soi
dià profhteíaw metà \piyésevw tôn xeirôn toû presbuteríou.
15
Taûta meléta, \n toútoiw Êsyi, ®na sou = prokop| fanerà ”
\n pâsin. 16 *Epexe seaut! kaì t_ didaskalíŸ. &Epímene
a[toîw: toûto gàr poiôn kaì seautòn sQseiw kaì toùw
˙koúontáw sou.
4.2 kekauthriasménvn ♦ 4.10 kaì kopiômen kaì •neidizómeya ♦

kekausthriasménvn kopiômen kaì ˙gvnizómeya

4.3 metálhcin ♦ metálhmcin 4.12 pneúmati \n ♦ —
4.6 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 4.15 \n pâsin ♦ pâsin
483
RNS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNS
5 Presbutér~ m| \pipl}j+w, ˙llà parakálei qw patéra:

nevtérouw, qw ˙delfoúw: 2 presbutéraw, qw mhtéraw:
nevtéraw, qw ˙delfáw, \n pás+ a^gneíŸ. 3 X}raw tíma tàw ªntvw
x}raw. 4 E† dé tiw x}ra tékna (h ¡kgona ¡xei, manyanétvsan
prôton tòn Êdion oÂkon e[sebeîn, kaì ˙moibàw ˙podidónai toîw
progónoiw: toûto gár \stin ˙pódekton \nQpion toû yeoû. 5 ^H
dè ªntvw x}ra kaì memonvménh ælpiken \pì tón yeón, kaì
prosménei taîw de}sesin kaì taîw proseuxaîw nuktòw kaì
=méraw. 6 ^H dè spatalôsa, zôsa téynhken. 7 Kaì taûta
parággelle, ®na ˙nepílhptoi „sin. 8 E† dé tiw tôn †dívn kaì
málista tôn o†keívn o[ pronoeî, t|n pístin ærnhtai, kaì ¡stin
˙pístou xeí r v n . 9 X}ra katalegésyv m| ¡latton \tôn
e^ j}konta, gegonuîa e^ nòw ˙ndròw gun}, 10 \n ¡rgoiw kaloîw
marturouménh, e† \teknotrófhsen, e† \jenodóxhsen, e† a^gívn
pódaw ¡nicen, e† yliboménoiw \p}rkesen, e† pantì ¡rg~ ˙gay!
\phkoloúyhsen. 11 Nevtéraw dè x}raw paraitoû: –tan gàr
katastrhniásvsin toû xristoû, gameîn yélousin, 12 ¡xousai
kríma, –ti t|n prQthn pístin “yéthsan. 13 %Ama dè kaì ˙rgaì
manyánousin, perierxómenai tàw o†kíaw, o[ mónon dè ˙rgaí,
˙llà kaì flúaroi kaì períergoi, laloûsai tà m| déonta.
14
Boúlomai o{n nevtéraw gameîn, teknogoneîn, o†kodespoteîn,
mhdemían ˙form|n didónai t! ˙ntikeimén~ loidoríaw xárin.
15
*Hdh gár tinew \jetráphsan •písv toû Satanâ. 16 EÊ tiw
pistòw (h pist| ¡xei x}raw, \parkeítv a[taîw, kaì m| bareísyv
= \kklhsía, ®na taîw ªntvw x}raiw \parkés+.
17
O¥ kalôw proestôtew presbúteroi diplêw timêw
˙jioúsyvsan, málista o¥ kopiôntew \n lóg~ kaì didaskalíŸ.
18
Légei gàr = graf}, Boûn ˙loônta o[ fimQseiw: kaí, *Ajiow `
\rgáthw toû misyoû a[toû. 19 Katà presbutérou kathgorían
m| paradéxou, \ktòw e† m| \pì dúo (h triôn martúrvn. 20 Toùw
a^martánontaw \nQpion pántvn ¡legxe, ®na kaì o¥ loipoì fóbon
¡xvsin. 21 Diamartúromai \nQpion toû yeoû kaì kuríou &Ihsoû
xristoû kaì tôn \klektôn ˙ggélvn, ®na taûta fuláj+w xvrìw
prokrímatow, mhdèn poiôn katà prósklhsin. 22 Xeîraw taxévw
5.5 tón ♦ — 5.21 kuríou &Ihsoû xristoû ♦ xristoû

5.7 ˙nepílhptoi ♦ ˙nepílhmptoi &Ihsoû
5.8 tôn o†keívn ♦ o†keívn 5.21 prósklhsin ♦ prósklisin
5.16 pistòw (h ♦ —
484
RNT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNT
mhdenì \pitíyei, mhdè koinQnei a^martíaiw ˙llotríaiw: seautòn

a^gnòn t}rei. 23 Mhkéti ødropótei, ˙ll' oÊn~ •líg~ xrô, dià
tòn stómaxon sou kaì tàw puknáw soû ˙syeneíaw. 24 Tinôn
˙nyrQpvn a¥ a^martíai pródhloí e†sin, proágousai e†w krísin:
tisìn dè kaì \pakolouyoûsin. 25 ^Vsaútvw kaì tà kalà ¡rga
pródhla \stín: kaì tà ƒllvw ¡xonta krubênai o[ dúnantai.
6 %O soi e†sìn øpò zugòn doûloi, toùw †díouw despótaw páshw

timêw ˙jíouw =geísyvsan, ®na m| tò ªnoma toû yeoû kaì =
didaskalía blasfhmêtai. 2 O¥ dè pistoùw ¡xontew despótaw
m| katafroneítvsan, –ti ˙delfoí e†sin: ˙llà mâllon
douleuétvsan, –ti pistoí e†sin kaì ˙gaphtoì o¥ têw e[ergesíaw
˙ntilambanómenoi. Taûta dídaske kaì parakálei.
3
EÊ tiw e^terodidaskaleî, kaì m| prosérxetai øgiaínousin
lógoiw, toîw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, kaì t_ kat'
e[sébeian didaskalíŸ, 4 tetúfvtai, mhdèn \pistámenow, ˙llà
nosôn perì zht}seiw kaì logomaxíaw, \j @n gínetai fyónow,
¡r i w, blasfhmíai, øpónoiai ponhraí, 5 diaparatribaì
diefyarménvn ˙nyrQpvn tòn noûn, kaì ˙pesterhménvn têw
˙lhyeí a w, nomizóntvn porismòn eÂnai t|n e[sébeian.
&Afístaso ˙pò tôn toioútvn. 6 *Estin dè porismòw mégaw =
e[sébeia metà a[tarkeíaw: 7 o[dèn gàr e†shnégkamen e†w tòn
kósmon, dêlon –ti o[dè \jenegkeîn ti dunámeya: 8 ¡xontew dè
diatrofàw kaì skepásmata toútoiw ˙rkesyhsómeya. 9 O¥ dè
boulómenoi plouteîn \mpíptousin e†w peirasmòn kaì pagída
kaì \piyumíaw pollàw ˙no}touw kaì blaberáw, a®tinew
buyízousin toùw ˙nyrQpouw e†w ªleyr o n kaì ˙pQleian.
10
^Ríza gàr pántvn tôn kakôn \stin = filarguría: «w tinew
•regómenoi ˙peplan}yhsan ˙pò têw pístevw, kaì e^ autoùw
periépeiran •dúnaiw pollaîw.
11
Sù dé, „ ƒnyrvpe toû yeo û , taûta feûge: dívke dè
dikaiosúnhn, e[sébeian, pístin, ˙gáphn, øpomon}n, prŸóthta.
12
&Agvnízou tòn kalòn ˙gôna têw pístevw, \pilaboû têw
a†vníou zvêw, e†w ÷n \kl}yhw, kaì qmológhsaw t|n kal|n
5.23 ˙ll' ♦ ˙llà 6.5 &Afístaso ˙pò tôn toioútvn ♦ —

5.23 sou kaì ♦ kaì 6.7 dêlon ♦ —
5.25 kalà ¡rga pródhla \stín ♦ ¡rga 6.11 toû ♦ —
tà kalà pródhla 6.11 prŸóthta ♦ praüpayían
485
RNU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNU
`mologían \nQpion pollôn martúrvn. 13 Paraggéllv soi

\nQpion toû yeoû toû zvopoioûntow tà pánta, kaì xristoû
&Ihsoû toû martur}santow \pì Pontíou Pilátou t|n kal|n
`mologían, 14 thrêsaí se t|n \ntol|n ƒspilon, ˙nepílhpton,
méxri têw \pifaneíaw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 15 ÷n
kairoîw †díoiw deíjei ` makáriow kaì mónow dunásthw, `
basileùw tôn basileuóntvn, kaì kúriow tôn kurieuóntvn, 16 `
mónow ¡xvn ˙yanasían, fôw o†kôn ˙prósiton, $on eÂden o[deìw
˙nyrQpvn, o[dè †deîn dúnatai: > tim| kaì krátow a†Qnion.
&Am}n.
17
Toîw plousíoiw \n t! nûn a†ôni parággelle, m|
øchlofroneîn, mhdè “lpikénai \pì ploútou ˙dhlóthti, ˙ll'
\n t! ye! t! zônti, t! paréxonti =mîn pánta plousívw e†w
˙pólausin: 18 ˙gayoergeîn, plouteîn \n ¡rgoiw kaloîw,
e[metadótouw eÂnai, koinvnikoúw, 19 ˙poyhsaurízontaw
eâutoîw yemélion kalòn e†w tò méllon, ®na \pilábvntai têw
a†vnióu zvêw.
20
)V Timóyee, t|n paray}khn fúlajon, \ktrepómenow tàw
beb}louw kenofvníaw kaì ˙ntiyés ei w têw ceudvnúmou
gnQsevw: 21 %h n tinew \paggellómenoi perì t|n pístin
“stóxhsan.
^H xáriw metà soû. &Am}n.
6.13 soi ♦ ˆsoi˜ 6.17 \n t! ye! t! zônti ♦ \pì ye!

6.13 zvopoioûntow ♦ z~ogonoûntow 6.19 a†vnióu ♦ ªntvw
6.14 ˙nepílhpton ♦ ˙nepílhmpton 6.21 metà soû. &Am}n. ♦ mey' ømôn.
486
RNV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RNV
PROS TIMOYEON B
P aûlow, ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow yeoû,

kat' \paggelían zvêw têw \n xrist! &Ihsoû, 2 Timoyé~
˙gapht! tékn~: xáriw, ¡leow, e†r}nh ˙pò yeoû patròw kaì
xristoû &Ihsoû toû kuríou =môn.
3
Xárin ¡xv t! ye!, > latreúv ˙pò progónvn \n kayarÅ
suneid}sei, qw ˙diáleipton ¡xv t|n perì soû mneían \n taîw
de}sesín mou nuktòw kaì =méraw, 4 \p i p o yô n se †deîn,
memnhménow sou tôn dakrúvn, ®na xa r â w plhrvyô,
5
øpómnhsin lambánvn têw \n soì ˙nupokrítou pístevw, %htiw
\nœkhsen prôton \n t_ mámm+ sou Lvfidi kaì t_ mhtrí sou
E[ník+, pépeismai dè –ti kaì \n soí. 6 Di' ÷n a†tían
˙namimn}skv se ˙nazvpureîn tò xárisma toû yeoû, – \stin \n
soì dià têw \piyésevw tôn xeirôn mou. 7 O[ gàr ¡dvken =mîn `
yeò w pneûma deilíaw, ˙llà dunámevw kaì ˙gáphw kaì
svfronismoû. 8 M| o{n \paisxuny_w tò martúrion toû kuríou
=môn, mhdè \mè tòn désmion a[toû: ˙llà sugkakopáyhson t!
e[aggelí~ katà dúnamin yeoû, 9 toû sQsantow =mâw kaì
kalésantow kl}sei a^gíŸ, o[ katà tà ¡rga =môn, ˙llà kat'
†dían próyesin kaì xárin t|n doyeîsan =mîn \n xrist! &Ihsoû
prò xrónvn a†vnívn, 10 fanervyeî s a n dè nûn dià têw
\pifaneíaw toû svtêrow =môn &Ihsoû xristoû, katarg}santow
mèn tòn yánaton, fvtísantow dè zv|n kaì ˙fyarsían dià toû
e[aggelíou, 11 e†w $o \téyhn \gW kêruj kaì ˙póstolow kaì
didáskalow \ynôn. 12 Di' ÷n a†tían kaì taûta pásxv, ˙ll' o[k
\paisxúnomai: oÂda gàr > pepísteuka, kaì pépeismai –ti
dunatów \stin t|n paray}khn mou fulájai e†w \keínhn t|n
=méran. 13 Ûpotúpvsin ¡xe øgiainóntvn lógvn @n par' \moû
ækousaw, \n pístei kaì ˙gáp+ t_ \n xrist! &Ihsoû. 14 T|n
kal|n paray}khn fúlajon dià pneúmatow a^ gíou toû
\noikoûntow \n =mîn.
1.1 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.10 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû
1.5 lambánvn ♦ labWn 1.11 \ynôn ♦ —
1.9 kat' ♦ katà
487
ROM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROM
1.15 - 2.17 PRO S TIMO YEO N B
15
OÂdaw toûto, –ti ˙pestráfhsán me pántew o¥ \n t_ &AsíŸ,
@n \stin Fúgelow kaì Êrmogénhw. 16 Dœh ¡leow ` kúriow t!
&O nhsifórou oÊk~: –ti pollákiw me ˙nécujen, kaì t|n ßlusín
mou o[k \p a i s xú n yh , 17 ˙llà genómenow \n ^RQm+,
spoudaióteron \z}thsén me kaì e˚ren — 18 dœh a[t! ` kúriow
eøreîn ¡leow parà kuríou \n \keín+ t_ =mérŸ — kaì –sa \n
&Efés~ dihkónhsen, béltion sù ginQskeiw.
2 Sù o{n, téknon mou, \ndunamoû \n t_ xáriti t_ \n xrist!

&Ihsoû. 2 Kaì $a ækousaw par' \moû dià pollôn martúrvn,
taûta paráyou pistoîw ˙nyrQpoiw, o®tinew ¥kanoì ¡sontai kaì
e^térouw didájai. 3 Sù o{n kakopáyhson qw kalòw stratiQthw
&Ihsoû xristoû. 4 O[deìw strateuómenow \mpléketai taîw toû
bíou pragmateíaiw, ®na t! stratolog}santi ˙rés+. 5 &Eàn dè
kaì ˙yl_ tiw, o[ stefanoûtai \àn m| nomímvw ˙yl}s+. 6 Tòn
kopiônta gevrgòn deî prôton tôn karpôn metalambánein.
7
Nóei $a lég v : dœh gár soi ` kúriow súnesin \n pâsin.
8
Mnhmóneue &Ihsoûn xristòn \ghgerménon \k nekrôn, \k
spérmatow Dauíd, katà tò e[aggélión mou: 9 \n > kakopayô
méxr i desmôn, qw kakoûrgow: ˙ll' ` lógow toû yeo û o[
dédetai. 10 Dià toûto pánta øpoménv dià toùw \klektoúw, ®na
kaì a[toì svthríaw túxvsin têw \n xrist! &Ihsoû, metà dójhw
a†vníou. 11 Pistòw ` lógow: e† gàr sunapeyá n o m en , kaì
suz}somen: 12 e† øpoménomen, kaì sumbasileúsomen: e†
˙rnoúmeya, k˙keînow ˙rn}setai =mâw: 13 e† ˙pistoûmen,
\keînow pistòw ménei: ˙rn}sasyai eâutòn o[ dúnatai.
14
Taûta øpomímnhske, diamarturómenow \nQpion toû
kuríou m| logomaxeîn e†w o[dèn xr}simon, \pì katastrof_ tôn
˙kouóntvn. 15 Spoúdason seautòn dókimon parastêsai t!
ye!, \rgáthn ˙nepaísxunton, •ryotomoûnta tòn lógon têw
˙lhyeíaw. 16 Tàw dè beb}louw kenofvníaw perifistaso: \pì
pleîon gàr prokócousin ˙sebeíaw, 17 kaì ` lógow a[tôn qw
gággraina nom|n £jei: @n \stìn Ûménaiow kaì Filhtów:
1.17 spoudaióteron ♦ spoudaívw 2.9 ˙ll' ♦ ˙llà

2.3 Sù o{n kakopáyhson ♦ 2.12 ˙rnoúmeya ♦ ˙rnhsómeya
Sugkakopáyhson 2.13 eâutòn ♦ gàr eâutòn

2.3 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 2.14 kuríou ♦ yeoû
2.7 $a légv dœh ♦ $o légv dQsei 2.14 e†w ♦ \p'
488
RON tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RON
PRO S TIMO YEO N B 2.18 - 3.9
18
o®tinew per ì t|n ˙l}yei a n “stóxhsan, légontew t|n
˙nástasin ædh gegonénai, kaì ˙natrépousin t}n tinvn pístin.
19
Ô méntoi stereòw yeméliow toû yeoû £sthken, ¡xvn t|n
sfragîda taúthn, *Egnv kúriow toùw ªntaw a[toû, kaí,
&Apost}tv ˙pò ˙dikíaw pâw ` •nomázvn tò ªnoma kuríou.
20
&En megál+ dè o†kíŸ o[k ¡stin mónon skeúh xrusâ kaì
˙rgurâ, ˙llà kaì júlina kaì •strákina, kaì $a mèn e†w tim}n, $a
dè e†w ˙timían. 21 &Eàn o{n tiw \kkayár+ eâutòn ˙pò toútvn,
¡s t a i skeûow e†w tim}n, =giasménon, kaì e·xrhston t!
desp ó t + , e† w pân ¡rgon ˙gayòn =toimasménon. 22 Tàw dè
nevterikàw \piyumíaw feûge: dívke dè dikaiosúnhn, pístin,
˙gáphn, e†r}nhn, metà tôn \pikalouménvn tòn kúrion \k
kayarâw kardíaw. 23 Tàw dè mvràw kaì ˙paideútouw zht}seiw
paraitoû, e†dWw –ti gennôsin máxaw. 24 Doûlon dè kuríou o[
deî máxesyai, ˙ll' æpion eÂnai pròw pántaw, didaktikón,
25
˙nejíkakon, \n prŸóthti paideúonta toùw
˙ntidiatiyeménouw: m}pote d! a[toîw ` yeòw metánoian e†w
\pígnvsin ˙lhyeíaw, 26 kaì ˙nan}cvsin \k têw toû diabólou
pagídow, \zvgrhménoi øp' a[toû e†w tò \keínou yélhma.
3 Toûto dè gínvske, –ti \n \sxátaiw =méraiw \nst}sontai

kairoì xalepoí. 2 *Esontai gàr o¥ ƒnyrvpoi fílautoi,
filárguroi, ˙lazónew, øper}fanoi, blásfhmoi, goneûsin
˙peiyeîw, ˙xáristoi, ˙nósioi, 3 ƒstorgoi, ƒspondoi, diáboloi,
˙krateîw, ˙n}meroi, ˙filágayoi, 4 prodótai, propeteîw,
tetufvménoi, fil}donoi mâllon (h filóyeo i , 5 ¡xo n t ew
mórfvsin e[sebeíaw, t|n dè dúnamin a[têw “rnhménoi: kaì
toútouw ˙potrépou. 6 &Ek toútvn gár e†sin o¥ \ndúnontew e†w
tàw o†kíaw, kaì a†xmalvteúontew gunaikária sesvreuména
a^ martíaiw, ˙gómena \piyumíaiw poikílaiw, 7 pántote
manyánonta, kaì mhdépote e†w \pígnvsin ˙lhyeíaw \lyeîn
dunámena. 8 $O n trópon dè &Iannêw kaì &Iambrêw ˙ntésthsan
Mvüs_ , o%utvw kaì o˚toi ˙nyístantai t_ ˙lhyeíŸ, ƒnyrvpoi
katefyarménoi tòn noûn, ˙dókimoi perì t|n pístin. 9 &All' o[
2.18 t|n ˙nástasin ♦ ˆt|n˜ 2.25 d! ♦ dQ+

˙nástasin 3.6 a†xmalvteúontew ♦

2.21 kaì ♦ — a†xmalvtízontew
2.24 ˙ll' ♦ ˙llà 3.8 Mvüs_ ♦ Mvüseî
2.25 prŸóthti ♦ pra‡thti
489
ROO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROO
3.10 - 4.8 PRO S TIMO YEO N B
prokócousin \pì pleîon: = gàr ƒnoia a[tôn ¡kdhlow ¡stai

pâsin, qw kaì = \keínvn \géneto. 10 Sù dè parhkoloúyhkáw mou
t_ didaskalíŸ, t_ ˙gvg_, t_ proyés ei , t_ pístei, t_
makroyumíŸ, t_ ˙gáp+, t_ øpomon_, 11 toîw divgmoîw, toîw
pay}masin, o<á moi \géneto \n &AntioxeíŸ, \n &Ikoní~, \n
Lústroiw, o®ouw divgmoùw øp}negka: kaì \k pántvn me
\rrúsato ` kúriow. 12 Kaì pántew dè o¥ yélontew e[sebôw z_n
\n xrist! &Ihsoû divxy}sontai. 13 Ponhroì dè ƒnyrvpoi kaì
góhtew prokócousin \pì tò xeîron, planôntew kaì planQmenoi.
14
Sù dè méne \n o<w ¡mayew kaì \pistQyhw, e†dWw parà tínow
¡mayew, 15 kaì –ti ˙pò bréfouw tà ¥erà grámmata oÂdaw, tà
dunámená se sofísai e†w svthrían dià pístevw têw \n xrist!
&I h s o û . 16 Pâsa graf| yeó p n eu s t o w kaì v
& félimow pròw
didaskalían, pròw ¡legxon, pròw \panóryvsin, pròw paideían
t|n \n dikaiosún+: 17 ®na ƒrtiow ” ` toû yeoû ƒnyrvpow, pròw
pân ¡rgon ˙gayòn \jhrtisménow.
4 Diamartúromai o{n \gW \nQpion toû yeoû, kaì toû kuríou

&I h s o û xr i s t o û , toû méllontow krínein zôntaw kaì
nekroúw, katà t|n \pifáneian a[toû kaì t|n basileían a[toû,
2
k}rujon tòn lógon, \písthyi e[kaírvw, ˙kaírvw, ¡legjon,
\pitímhson, parakáleson, \n pás+ makroyumíŸ kaì didax_.
3
*Estai gàr kairòw –te têw øgiainoúshw didaskalíaw o[k
˙n éj o n t a i , ˙llà katà tàw \piyumíaw tàw †díaw eâutoîw
\pisvreúsousin didaskálouw, knhyómenoi t|n ˙ko}n: 4 kaì
˙pò mèn têw ˙lhyeíaw t|n ˙ko|n ˙postrécousin, \pì dè toùw
múyouw \ktrap}sontai. 5 Sù dè nêfe \n pâsin, kakopáyhson,
¡r g o n poíhson e[aggelistoû, t|n diakonían sou
plhrofórhson. 6 &EgW gàr ædh spéndomai, kaì ` kairòw têw
\m ê w ˙nalúsevw \fésthken. 7 Tòn ˙gôna tòn kalòn
“gQn i s m a i , tòn drómon tetéleka, t|n pístin tet}rhka:
8
loipón, ˙pókeitaí moi ` têw dikaiosúnhw stéfanow, $on
˙podQsei moi ` kúriow \n \keín+ t_ =mérŸ, ` díkaiow krit}w: o[
3.10 parhkoloúyhkáw ♦ xristoû &Ihsoû

parhkoloúyhsáw 4.1 katà ♦ kaì
3.14 tínow ♦ tínvn 4.3 \piyumíaw tàw †díaw ♦ †díaw
3.15 tà ¥erà ♦ ˆtà˜ ¥erà \piyumíaw

3.16 ¡legxon ♦ \legmón 4.6 \mêw ˙nalúsevw ♦ ˙nalúseQw
4.1 o{n \gW ♦ — mou
4.1 toû kuríou &Ihsoû xristoû ♦ 4.7 ˙gôna tòn kalòn ♦ kalòn ˙gôna
490
ROP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROP
PRO S TIMO YEO N B 4.9 - 4.22
mónon dè \moí, ˙llà kaì pásin toîw “gaphkósin t|n \pifáneian

a[toû.
9
Spoúdason \lyeî n prów me taxév w: 10 Dhmâw gár me
\gkatélipen, ˙gap}saw tòn nûn a†ôna, kaì \poreúyh e†w
Yessaloníkhn: Kr}skhw e†w Galatían, Títow e†w Dalmatían.
11
Loukâw \stìn mónow met' \moû. Márkon ˙nalabWn ƒge metà
seautoû: ¡stin gár moi e·xrhstow e†w diakonían. 12 Tuxikòn dè
˙pésteila e†w *Efeson. 13 Tòn felónhn $on ˙pélipon \n failónhn
Tr~ádi parà Kárp~, \rxómenow fére, kaì tà biblía, málista

tàw membránaw. 14 &Aléjandrow ` xalkeùw pollá moi kakà
\nedeíjato: ˙podœh a[t! ` kúriow katà tà ¡rga a[toû: 15 $on
kaì sù fulássou, lían gàr ˙nyésthken toîw =metéroiw lógoiw.
16
&En t_ prQt+ mou ˙pologíŸ o[deíw moi sumparegéneto, ˙llà
pántew me \gkatélipon: m| a[toîw logisyeíh. 17 Ô dè kúriów
moi parésth, kaì \nedunámvsén me, ®na di' \moû tò k}rugma
plhroforhy_, kaì ˙koús+ pánta tà ¡ynh: kaì \rrúsyhn \k
stómatow léontow. 18 Kaì ]úsetaí me ` kúriow ˙pò pantòw
¡r g o u ponhroû, kaì sQsei e†w t|n basileían a[toû t|n
\pouránion: > = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
19
*Aspasai Prískan kaì &Akúlan, kaì tòn &Onhsifórou
oÂkon. 20 *Erastow ¡meinen \n Koríny~: Trófimon dè ˙pélipon
\n Mil}t~ ˙syenoûnta. 21 Spoúdason prò xeimônow \lyeîn.
&Aspázetaí se E·boulow, kaì Poúdhw, kaì Lînow, kaì Klaudía,
kaì o¥ ˙delfoì pántew.
22
Ô kúriow &Ihsoûw xristòw metà toû pneúmatów sou. ^H
xáriw mey' ømôn. &Am}n.
4.13 felónhn ♦ failónhn 4.17 ˙koús+ ♦ ˙koúsvsin

4.14 ˙podœh ♦ ˙podQsei 4.18 Kaì ]úsetaí ♦ ^Rúsetaí

4.15 ˙nyésthken ♦ ˙ntésth 4.22 &Ihsoûw xristòw ♦ —
4.16 sumparegéneto ♦ paregéneto 4.22 &Am}n ♦ —
491
ROQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROQ
PROS TITON
P aûlow, doûlow yeoû, ˙póstolow dè &Ihsoû xristoû, katà

pístin \klektôn yeoû kaì \pígnvsin ˙lhyeíaw têw kat'
e[sébeian, 2 \p' \lpídi zvêw a†vníou, ÷n \phggeílato `
˙ceud|w yeòw prò xrónvn a†vnívn, 3 \fanérvsen dè kairoîw
†díoiw tòn lógon a[toû \n khrúgmati $o \pisteúyhn \gW kat'
\pitag|n toû svtêrow =môn yeoû, 4 Tít~ gnhsí~ tékn~ katà
koin|n pístin: xáriw, ¡leow, e†r}nh ˙pò yeoû patrów, kaì
kuríou &Ihsoû xristoû toû svtêrow =môn.
5
Toútou xárin katélipón se \n Kr}t+, ®na tà leíponta
\pidioryQs+, kaì katast}s+w katà pólin presbutérouw, qw
\gQ soi dietajámhn: 6 eÊ tíw \stin ˙négklhtow, miâw gunaikòw
˙n}r, ték n a ¡xv n pistá, m| \n kathgoríŸ ˙svtíaw (h
˙nupótakta. 7 Deî gàr tòn \pískopon ˙négklhton eÂnai, qw
yeoû o†konómon: m| a[yádh, m| •rgílon, m| pároinon, m|
pl}kthn, m| a†sxrokerdê, 8 ˙llà filójenon, filágayon,
sQfrona, díkaion, –sion, \gkratê, 9 ˙ntexómenon toû katà t|n
didax|n pistoû lógou, ®na dunatòw ” kaì parakaleîn \n t_
didaskalíŸ t_ øgiainoús+, kaì toùw ˙ntilégontaw \légxein.
10
E†sìn gàr polloì kaì ˙nupótaktoi, mataiológoi kaì
frenapátai, málista o¥ \k peritomêw, 11 o¬w deî \pistomízein:
o®tinew –louw oÊkouw ˙natrépousin, didáskontew $a m| deî,
a†sxroû kérdouw xárin. 12 EÂpén tiw \j a[tôn, Êdiow a[tôn
prof}thw, Krêtew ˙eì ceûstai, kakà yhría, gastérew ˙rgaí.
13
^H marturía a%uth \stìn ˙lhy}w. Di' ÷n a†tían ¡legxe a[toùw
˙potómvw, ®na øgiaínvsin \n t_ pístei, 14 m| proséxontew
&Ioudaïkoîw múyoiw, kaì \ntolaîw ˙nyrQpvn ˙postrefoménvn
t|n ˙l}yeian. 15 Pánta mèn kayarà toîw kayaroîw: toîw dè
memiasménoiw kaì ˙pístoiw o[dèn kayarón: ˙llà memíantai
a[tôn kaì ` noûw kaì = suneídhsiw. 16 yeòn `mologoûsin
1.4 ¡leow e†r}nh ♦ kaì e†r}nh ˙nupótaktoi

1.4 kuríou &Ihsoû xristoû ♦ xristoû 1.10 peritomêw ♦ têw peritomêw

&Ihsoû 1.15 mèn ♦ —
1.5 katélipón ♦ ˙pélipón 1.15 memiasménoiw ♦ memiamménoiw
1.10 kaì ˙nupótaktoi ♦ ˆkaì˜
492
ROR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROR
PRO S TITO N 2.1 - 3.2
e† d én a i , toîw dè ¡rgoiw ˙rnoûntai, bdeluktoì ªntew kaì

˙peiyeîw kaì pròw pân ¡rgon ˙gayòn ˙dókimoi.
2 Sù dè lálei $a prépei t_ øgiainoús + didaskalíŸ:

2
presbútaw nhfaléouw eÂnai, semnoúw, sQfronaw,
øgiaínontaw t_ pístei, t_ ˙gáp+, t_ øpomon_: 3 presbútidaw
nhfalíouw
qsaútvw \n katast}mati ¥eroprepeîw, m| diabólouw, m| oÊn~

poll! dedoulvménaw, kalodidaskálouw, 4 ®na svfronízvsin
tàw néaw filándrouw eÂnai, filotéknouw, 5 sQfronaw, a^gnáw,
o†kouroúw ˙gayáw, øpotassoménaw toîw †díoiw ˙ndrásin, ®na
m| ` lógow toû yeoû blasfhmêtai: 6 toùw nevtérouw qsaútvw
parakálei svfroneîn: 7 perì pánta seautòn parexómenow
túpon kalôn ¡rgvn, \n t_ didaskalíŸ ˙diafyorían,
semnóthta, ˙fyarsían, 8 lógon øgiê, ˙katágnvston, ®na ` \j
\nantíaw \ntrap_, mhdèn ¡xvn perì =môn légein faûlon.
9
Doúlouw †díoiw despótaiw øpotássesyai, \n pâsin
e[aréstouw eÂnai, m| ˙ntilégontaw, 10 m| nosfizoménouw,
˙llà pístin pâsan \ndeiknuménouw ˙gay}n, ®na t|n
didaskalían toû svtêrow =môn yeoû kosmôsin \n pâsin.
11
&Epefánh gàr = xáriw toû yeoû = svt}riow pâsin ˙nyrQpoiw,
12
paideúousa =mâw ®na, ˙rnhsámenoi t|n ˙sébeian kaì tàw
kosmikàw \piyumíaw, svfrónvw kaì dikaívw kaì e[sebôw
z}svmen \n t! nûn a†ôni, 13 prosdexómenoi t|n makarían
\l p í d a kaì \pifáneian têw dójhw toû megálou yeo û kaì
svtêrow =môn &Ihsoû xristoû, 14 $ow ¡dvken eâutòn øpèr =môn,
®na lutrQshtai =mâw ˙pò páshw ˙nomíaw, kaì kayarís+ eâut!
laòn perioúsion, zhlvt|n kalôn ¡rgvn.
15
Taûta lálei, kaì parakálei, kaì ¡legxe metà páshw
\pitagêw. Mhdeíw sou perifroneítv.
3 Ûp o m í m n h s k e a[t oùw ˙r xaîw kaì \jous íaiw

øpotássesyai, peiyarxeî n , pròw pân ¡r g o n ˙gayòn
e^toímouw eÂnai, 2 mhdéna blasfhmeîn, ˙máxouw eÂnai,
\pieikeîw, pâsan \ndeiknuménouw prŸóthta pròw pántaw
2.2 nhfaléouw ♦ nhfalíouw 2.10 pístin pâsan ♦ pâsan pístin

2.5 o†kouroúw ♦ o†kourgoúw 2.10 toû ♦ t|n toû

2.7 ˙diafyorían ♦ ˙fyorían 2.11 = svt}riow ♦ svt}riow
2.7 ˙fyarsían ♦ — 3.1 kaì ♦ —
2.8 perì =môn légein ♦ légein perì 3.2 prŸóthta ♦ pra‡thta
=môn
493
ROS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROS
3.3 - 3.15 PRO S TITO N
˙nyrQpouw. 3 )Hmen gár pote kaì =meîw ˙nóhtoi, ˙peiyeîw,

planQmenoi, douleúontew \piyumíaiw kaì =donaîw poikílaiw,
\n kakíŸ kaì fyón~ diágontew, stughtoí, misoûntew ˙ll}louw.
4
%O te dè = xrhstóthw kaì = filanyrvpía \pefánh toû svtêrow
=môn yeoû, 5 o[k \j ¡rgvn tôn \n dikaiosún+ @n \poi}samen
=meîw, ˙llà katà tòn a[toû ¡leon ¡svsen =mâw, dià loutroû
paliggenesíaw kaì ˙nakainQsevw pneúmatow a^ gíou, 6 o˚
\jéxeen \f' =mâw plousívw, dià &Ihsoû xristoû toû svtêrow
=môn, 7 ®na dikaivyéntew t_ \keínou xáriti, klhronómoi
genQmeya kat' \lpída zvêw a†vníou. 8 Pistòw ` lógow, kaì perì
toútvn boúlomaí se diabebaioûsyai, ®na frontízvsin kalôn
¡rgvn profistasyai o¥ pepisteukótew ye!. Taûtá \stin tà kalà
kaì v & félima toîw ˙nyrQpoiw: 9 mvràw dè zht}seiw kaì
genealogíaw kaì ¡reiw kaì máxaw nomikàw perifistaso: e†sìn
gàr ˙nvfeleîw kaì mátaioi. 10 A¥retikòn ƒnyrvpon metà mían
kaì deutéran nouyesían paraitoû, 11 e†dWw –ti \jéstraptai `
toioûtow, kaì a^martánei, çn a[tokatákritow.
12 ( Tuxikón, spoúdason
%O tan pémcv &Artemân prów se h
\lyeîn prów me e†w Nikópolin: \keî gàr kékrika paraxeimásai.
13
Zhnân tòn nomikòn kaì &ApollW spoudaívw própemcon, ®na
mhdèn a[toîw leíp+. 14 Manyanétvsan dè kaì o¥ =méteroi
kalôn ¡rgvn profistasyai e†w tàw ˙nagkaíaw xreíaw, ®na m|
„sin ƒkarpoi.
15
&Aspázontaí se o¥ met' \moû pántew. *Aspasai toùw
filoûntaw =mâw \n pístei.
^H xáriw metà pántvn ømôn. &Am}n.
3.5 @n ♦ $a 3.8 tà ♦ —
3.5 tòn a[toû ¡leon ♦ tò a[toû ¡leow 3.13 &ApollW ♦ &Apollôn
3.7 genQmeya ♦ genhyômen 3.15 &Am}n ♦ —
494
ROT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROT
PROS FILHMONA
P aûlow désmiow xristoû &Ihsoû, kaì Timóyeow ` ˙delfów,

Fil}moni t! ˙gapht! kaì sunerg! =môn, 2 kaì &ApfíŸ t_
˙gapht_, kaì &Arxípp~ t! sustratiQt+ =môn, kaì t_ kat'
oÂkón sou \kklhsíŸ: 3 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw
=môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.
4
E[xaristô t! ye! mou, pántote mneían sou poioúmenow
\pì tôn proseuxôn mou, 5 ˙koúvn sou t|n ˙gáphn, kaì t|n
pístin ÷n ¡xeiw pròw tòn kúrion &Ihsoûn kaì e†w pántaw toùw
a^gíouw, 6 –pvw = koinvnía têw písteQw sou \nerg|w génhtai \n
\pignQsei pantòw ˙gayoû toû \n =mîn e†w xristòn &Ihsoûn.
7
Xárin gàr ¡xomen poll|n kaì paráklhsin \pì t_ ˙gáp+ sou,
–ti tà splágxna tôn a^gívn ˙napépautai dià soû, ˙delfé.
8
Diò poll|n \n xrist! parrhsían ¡xvn \pitássein soi tò
˙nêkon, 9 dià t|n ˙gáphn mâllon parakalô, toioûtow çn qw
Paûlow presbúthw, nunì dè kaì désmiow &Ihsoû xristoû.
10
Parakalô se perì toû \moû téknou, $on \génnhsa \n toîw
desmoîw mou, &On}simon, 11 tón poté soi ƒxrhston, nunì dè soì
kaì \moì e·xrhston, –n ˙népemca: 12 sù dè a[tón, toût' ¡stin
tà \mà splágxna, proslaboû: 13 $on \gW \boulómhn pròw
\mautòn katéxein, ®na øpèr soû diakon_ moi \n toîw desmoîw
toû e[aggelíou: 14 xvrìw dè têw sêw gnQmhw o[dèn “yélhsa
poiêsai, ®na m| qw katà ˙nágkhn tò ˙gayón sou ”, ˙llà katà
e^ koúsion. 15 Táxa gàr dià toûto \xvrísyh pròw v % ran, ®na
16
a†Qnion a[tòn ˙péx+w: o[kéti qw doûlon, ˙ll' øpèr doûlon,
˙delfòn ˙gaphtón, málista \moí, pós~ dè mâllon soì kaì \n
sarkì kaì \n kurí~. 17 E† o{n me ¡xeiw koinvnón, proslaboû
a[tòn qw \mé. 18 E† dé ti “díkhsén se (h •feílei, toûto \moì
\llógei: 19 \gW Paûlow ¡graca t_ \m_ xeirí, \gW ˙potísv: ®na
m| légv soi –ti kaì seautón moi prosofeíleiw. 20 Naí, ˙delfé,
1.2 ˙gapht_ ♦ ˙delf_ 1.11 dè soì ♦ dè ˆkaì˜ soì

&Ihsoûn ♦ —
1.6 1.12 sù dè ♦ soi

1.7 Xárin gàr ¡xomen poll|n ♦ 1.12 proslaboû ♦ —
xaràn gàr poll|n ¡sxon 1.13 diakon_ moi ♦ moi diakon_
1.9 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.18 \llógei ♦ \llóga
1.10 mou ♦ —
495
ROU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROU
1.21 - 1.25 PRO S FILHMO NA
\gQ sou •naímhn \n kurí~: ˙nápausón mou tà splágxna \n

kurí~. 21 PepoiyWw t_ øpako_ sou ¡gracá soi, e†dWw –ti kaì
øpèr $o légv poi}seiw. 22 %Ama dè kaì e^ toímazé moi jenían:
\lpízv gàr –ti dià tôn proseuxôn ømôn xarisy}somai ømîn.
23
&Aspázontaí se &Epafrâw ` sunaixmálvtów mou \n
xrist! &Ihsoû, 24 Mârkow, &Arístarxow, Dhmâw, Loukâw, o¥
sunergoí mou.
25
^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà toû
pneúmatow ømôn. &Am}n.
1.20 splágxna \n kurí~ ♦ splágxna 1.23 &Aspázontaí ♦ &Aspázetaí

\n xrist! 1.25 =môn ♦ —
1.21 $o ♦ $a 1.25 &Am}n ♦ —
496
ROV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ ROV
APOKALUCIS IVANNOU
&A pokáluciw &Ihsoû xristoû, ÷n ¡dvken a[t! ` yeòw

deîjai toîw doúloiw a[toû, $a deî genésyai \n táxei, kaì
\s}manen ˙posteílaw dià toû ˙ggélou a[toû t! doúl~ a[toû
&I v á n n + , 2 $o w \martúrhsen tòn lógon toû yeo û kaì t|n
marturían &Ihsoû xristoû, –sa eÂ d en . 3 Makáriow ` eÂden kaì ßtina
e†sin kaì ßtina
˙naginQskvn, kaì o¥ ˙koúontew toùw lógouw têw profhteíaw xr} genésyai
metà taûta
kaì throûntew tà \n a[t_ gegramména: ` gàr kairòw \ggúw.
4
&Ivánnhw taîw e^ ptà \kklhsíaiw taîw \n t_ &AsíŸ: xáriw
ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû ` çn kaì ` ‘n kaì ` \rxómenow: kaì
˙pò tôn e^ptà pneumátvn ß \nQpion toû yrónou a[toû: 5 kaì ß \stin
˙pò &Ihsoû xristoû, ` mártuw ` pistów, ` prvtótokow tôn

nekrôn, kaì ` ƒrxvn tôn basilévn têw gêw. T! ˙gapônti ˙gap}santi
=mâw, kaì loúsanti =mâw ˙pò tôn a^martiôn =môn \n t! a®mati

a[toû: 6 kaì \poíhsen =mâw basileían, ¥ereîw t! ye! kaì patrì
a[toû: a[t! = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn.
&Am}n. 7 &Idoú, ¡rxetai metà tôn nefelôn, kaì ªcetai a[tòn
pâw •fyalmów, kaì o®tinew a[tòn \jekénthsan: kaì kócontai
\p' a[tòn pâsai a¥ fulaì têw gêw. Naí, ˙m}n.
8
&EgQ e†mi tò *Alfa kaì tò )V, légei kúriow ` yeów, ` çn kaì
` ‘n kaì ` \rxómenow, ` pantokrátvr.
9
&EgW &Ivánnhw, ` ˙delfòw ømôn kaì koinvnòw \n t_ sugkoinvnòw
ylícei kaì basileíŸ kaì øpomon_ \n xrist! &Ihsoû, \genómhn

\n t_ n}s~ t_ kaloumén+ Pátm~, dià tòn lógon toû yeoû kaì
dià t|n marturían &Ihsoû xristoû. 10 &Egenómhn \n pneúmati \n
t_ kuriak_ =mérŸ: kaì ækousa fvn|n •písv mou megálhn qw
sálpiggow, 11 legoúshw, $O blépeiw grácon e†w biblíon, kaì
pémcon taîw e^ptà \kklhsíaiw, e†w *Efeson, kaì e†w Smúrnan,
kaì e†w Pérgamon, kaì e†w Yuáteira, kaì e†w Sárdeiw, kaì e†w
Filadélfeian, kaì e†w Laodíkeian. 12 Kaì \keî \péstreca
1.4 yeoû ♦ — 1.9 dià t|n ♦ t|n

1.5 loúsanti =mâw ˙pò ♦ lúsanti 1.9 xristoû ♦ —

=mâw \k 1.10 fvn|n •písv mou ♦ •písv mou
1.6 tôn a†Qnvn ♦ ˆtôn a†Qnvn˜ fvn|n
1.9 koinvnòw ♦ sugkoinvnòw 1.12 \keî ♦ —
1.9 xrist! ♦ —
497
RPM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPM
1.13 - 2.6 APO KALUCIS IVANNO U
blépein t|n fvn|n h % tiw \lálei met' \moû. Kaì \pistrécaw

eÂdon e^ptà luxníaw xrusâw, 13 kaì \n més~ tôn e^ptà luxniôn
u¥òn –moion øi! ˙nyrQpou, \ndeduménon pod}rh, kaì
periezvsménon pròw toîw mastoîw zQnhn xrusên. 14 ^H dè
qseì ¡rion kefal| a[toû kaì a¥ tríxew leukaì qw ¡rion leukón, qw xiQn:
kaì o¥ •fyalmoì a[toû qw flòj purów: 15 kaì o¥ pódew a[toû
–moioi xalkolibán~, qw \n kamín~ pepurvménoi: kaì = fvn|
xeirì a[toû a[toû qw fvn| ødátvn pollôn. 16 Kaì ¡xvn \n t_ dejiÅ a[toû
xeirì ˙stéraw e^ ptá: kaì \k toû stómatow a[toû ]omfaía
dístomow •jeîa \kporeuoménh: kaì = ªciw a[toû, qw ` %hliow
faínei \n t_ dunámei a[toû. 17 Kaì –te eÂdon a[tón, ¡pesa pròw
\péyhken toùw pódaw a[toû qw nekrów: kaì ¡yhken t|n dejiàn a[toû
dejiàn a[toû
xeîra \p' \mé, légvn, M| foboû: \gQ e†mi ` prôtow kaì ` ¡sxatow,
18
kaì ` zôn, kaì \genómhn nekrów, kaì †doú, zôn e†mì e†w toùw
kleîdaw a†ônaw tôn a†Qnvn, ˙m}n: kaì ¡xv tàw kleîw toû yanátou kaì
toû %A ͅ dou. 19 Grácon o{n $a eÂdew, kaì ß e†sin, kaì $a méllei
gínesyai metà taûta: 20 tò must}rion tôn e^ptà ˙stérvn @n
eÂdew \pì têw dejiâw mou, kaì tàw e^ptà luxníaw tàw xrusâw. O¥
e^ ptà ˙stérew ƒggeloi tôn e^ ptà \kklhsiôn e†sín: kaì a¥
e^ptà luxníai $aw luxníai a¥ e^ptà e^ptà \kklhsíai e†sín.
eÂdew
2 T! ˙ggél~ têw \n &Efés~ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` kratôn toùw e^ptà ˙stéraw \n t_ dejiÅ
a[toû, ` peripatôn \n més~ tôn e^ptà luxniôn tôn xrusôn:
2
OÂda tà ¡rga sou, kaì tòn kópon sou, kaì t|n øpomon}n sou,
kaì –ti o[ dún+ bastásai kakoúw, kaì \peírasaw toùw
légontaw eâutoùw ˙postólouw eÂnai kaì o[k e†sín, kaì e˚rew
\bástasaw kaì
øpomon|n ¡xeiw a[toùw ceudeîw, 3 kaì øpomon|n ¡xeiw kaì \bástasaw dià tò
&All' ªnomá mou kaì o[k \kopíasaw. 4 &Allà ¡xv katà soû, –ti t|n
˙gáphn sou t|n prQthn ˙fêkaw. 5 Mnhmóneue o{n póyen
\kpéptvkaw péptvkaw, kaì metanóhson, kaì tà prôta ¡rga poíhson: e† dè
m}, ¡rxomaí soi taxú, kaì kin}sv t|n luxnían sou \k toû
tópou a[têw, \àn m| metano}s+w. 6 &Allà toûto ¡xeiw, –ti
1.13 e^ptà ♦ — 1.20 @n ♦ o¬w

1.13 øi! ♦ u¥òn 2.2 kópon sou ♦ kópon
1.13 xrusên ♦ xrusân 2.2 eÂnai ♦ —

1.15 pepurvménoi ♦ pepurvménhw 2.3 o[k \kopíasaw ♦ o[ kekopíakew
1.16 a[toû xeirì ♦ xeirì a[toû 2.4 ˙fêkaw ♦ ˙fêkew
1.18 ˙m}n ♦ — 2.5 taxú ♦ —
1.19 gínesyai ♦ genésyai
498
RPN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPN
APO KALUCIS IVANNO U 2.7 - 2.17
$ k˙gW misô. 7 Ô ¡xvn o{w

miseîw tà ¡rga tôn Nikolaïtôn, a
˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. T! nikônti
dQsv a[t! fageîn \k toû júlou têw zvêw, – \stin \n t! més~ toû
paradeísou
paradeís~ toû yeoû mou.
8
Kaì t! ˙ggél~ têw \n Smúrn+ \kklhsíaw grácon,
Táde légei ` prôtow kaì ` ¡sxatow, $ow \géneto nekròw kaì
¡zhsen: 9 OÂdá sou tà ¡rga kaì t|n ylícin kaì t|n ptvxeían,
˙llà ploúsiow eÂ: kaì t|n blasfhmían \k tôn legóntvn
&Ioudaíouw eÂnai eâutoúw, kaì o[k e†sín, ˙llà sunagvg| toû
Satanâ. 10 Mhdèn foboû $a mélleiw payeîn: †doú, d} méllei pásxein
baleîn ` diábolow \j ømôn e†w fulak}n, ®na peirasyête: kaì

£jete ylícin =merôn déka. Gínou pistòw ƒxri yanátou, kaì =méraw
dQsv soi tòn stéfanon têw zvêw. 11 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí

tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. Ô nikôn o[ m| ˙dikhy_ \k
toû yanátou toû deutérou.
12
Kaì t! ˙ggél~ têw \n Pergám~ \kklhsíaw grácon,
Táde légei ` ¡xvn t|n ]omfaían t|n dístomon t|n •jeîan:
13
OÂda tà ¡rga sou kaì poû katoikeîw, –pou ` yrónow toû
Satanâ: kaì krateîw tò ªnomá mou, kaì o[k “rn}sv t|n pístin
mou \n taîw =méraiw \n a<w &Antípaw ` mártuw mou, ` pistów, $ow a<w
˙pektányh par' ømîn, –pou ` Satanâw katoikeî. 14 &All' ¡xv &Allà
katà soû •líga, –ti ¡xei w \k eî kratoûntaw t|n didax|n

Balaám, $ow \dídajen tòn Balàk baleîn skándalon \nQpion
tôn u¥ôn &Isra}l, kaì fageîn e†dvlóyuta kaì porneûsai. fageîn
15 %
O u tvw ¡xei w kaì sù kratoûntaw t|n didax|n tôn
Nikolaïtôn `moívw. 16 Metanóhson o{n: e† dè m}, ¡rxomaí soi
taxú, kaì polem}sv met' a[tôn \n t_ ]omfaíŸ toû stómatów
mou. 17 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw
\kklhsíaiw. T! nikônti dQsv a[t! fageîn toû mánna toû fageîn ˙pò
kekrumménou, kaì dQsv a[t! cêfon leuk}n, kaì \pì t|n

cêfon ªnoma kainòn gegramménon, $o o[deìw oÂden e† m| `
lambánvn.
2.7 mou ♦ — 2.13 \n a<w ♦ —

2.9 tà ¡rga kaì ♦ — 2.13 o$ w ♦ mou $ow
2.10 payeîn ♦ pásxein 2.14 \dídajen tòn ♦ \dídasken t!

2.10 d} ♦ — 2.14 kaì fageîn ♦ fageîn
2.10 baleîn ♦ bállein 2.15 tôn ♦ ˆtôn˜
2.13 tà ¡rga sou kaì ♦ — 2.17 fageîn ♦ —
2.13 \n taîw ♦ kaì \n taîw
499
RPO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPO
18
Kaì t! ˙ggél~ têw \n Yuateíroiw \kklhsíaw grácon,
Táde légei ` u¥òw toû yeoû, ` ¡xvn toùw •fyalmoùw a[toû
qw flóga purów, kaì o¥ pódew a[toû –moioi xalkolibán~:
19
OÂdá sou tà ¡rga, kaì t|n ˙gáphn kaì t|n pístin kaì t|n
diakonían kaì t|n øpomon}n sou, kaì tà ¡rga sou, tà ¡sxata
&Allà pleíona tôn prQtvn. 20 &All' ¡xv katà soû –ti ˙feîw t|n
gunaîká soû &Iezábel, = légei eâut|n profêtin, kaì didáskei
kaì planÅ toùw \moùw doúlouw porneûsai kaì fageîn
e†dvlóyuta. 21 Kaì ¡dvka a[t_ xrónon ®na metano}s+, kaì o[
yélei metanoêsai \k têw porneíaw a[têw. 22 &Idoú, bállv
a[t|n e†w klínhn, kaì toùw moixeúontaw met' a[têw e†w ylícin
megálhn, \àn m| metano}svsin \k tôn ¡rgvn a[têw. 23 Kaì tà
tékna a[têw ˙poktenô \n yanát~: kaì gnQsontai pâsai a¥
\kklhsíai –ti \gQ e†mi ` \reunôn nefroùw kaì kardíaw: kaì
dQsv ømîn e^kást~ katà tà ¡rga ømôn. 24 Ûmîn dè légv, toîw
loipoîw toîw \n Yuateíroiw, –soi o[k ¡xousin t|n didax|n
taúthn, o®tinew o[k ¡gnvsan tà bayéa toû Satanâ, qw
légousin, o[ bállv \f' ømâw ƒllo bárow. 25 Pl|n $o ¡xete
krat}sate, ƒxri o˚ ©n %hjv. 26 Kaì ` nikôn kaì ` thrôn ƒxri
télouw tà ¡rga mou, dQsv a[t! \jousían \pì tôn \ynôn:
27
kaì poimaneî a[toùw \n ]ábd~ sidhrÅ: qw tà skeúh tà
keramiká, suntrib}setai: qw k˙gW eÊlhfa parà toû patrów
mou: 28 kaì dQsv a[t! tòn ˙stéra tòn prvïnón. 29 ` ¡xvn o{w
˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.
3 Kaì t! ˙ggél~ têw \n Sárdesin \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ¡xvn tà e^ ptà pneúmata toû yeoû kaì toùw
kaì z_w e^ptà ˙stéraw: OÂdá sou tà ¡rga, –ti ªnoma ¡xeiw –ti z_w, kaì
st}rijon =
t}rhson nekròw eÂ. 2 Gínou grhgorôn, kaì st}rison tà loipà $a
¡mellon = ¡m el l ew ˙pobállein: o[ gàr e%u rhká sou tà ¡rga
æmellew
peplhrvména \nQpion toû yeoû mou. 3 Mnhmóneue o{n pôw
eÊlhfaw kaì ækousaw, kaì t}rei, kaì metanóhson. &Eàn o{n m|
gnQs+ grhgor}s+w, %hjv \pí se qw klépthw, kaì o[ m| gn!w poían
2.20 &All' ♦ &Allà 2.27 suntrib}setai ♦ suntríbetai

2.20 soû &Iezábel = légei ♦ &Iezábel = 3.2 ¡mellew ˙pobállein ♦ ¡mellon

légousa ˙poyaneîn
2.23 \reunôn ♦ \raunôn 3.3 \pí se qw ♦ qw
2.25 ƒxri ♦ ƒxriˆw˜
500
RPP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPP
% ran %hjv \pí se. 4 &All' •líga ¡xeiw •nómata \n Sárdesin, $a

v
o[k \mólunan tà ¥mátia a[tôn: kaì peripat}sousin met' \moû
\n leukoîw, –ti ƒjioí e†sin. 5 Ô nikôn, o˚tow peribaleîtai \n
¥matíoiw leukoîw: kaì o[ m| \jaleícv tò ªnoma a[toû \k têw
bíblou têw zvêw, kaì `molog}sv tò ªnoma a[toû \nQpion toû
patrów mou, kaì \nQpion tôn ˙ggélvn a[toû. 6 Ô ¡xvn o{w
˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.
7
Kaì t! ˙ggél~ têw \n FiladelfeíŸ \kklhsíaw grácon,
Táde légei ` ßgiow, ` ˙lhyinów, ` ¡xvn t|n kleîn toû Dauíd, DAD
` ˙noígvn kaì o[deìw kleísei a[t}n, eÊ m| ` ˙noígvn: kaì kaì kleívn
o[deìw ˙noíjei. 8 OÂdá sou tà ¡rga: †doú, dédvka \nQpión sou

yúran ˙ne~gménhn, ÷n o[deìw dúnatai kleîsai a[t}n, –ti
mikràn ¡xeiw dúnamin, kaì \t}rhsáw mou tòn lógon, kaì o[k
“rn}sv tò ªnomá mou. 9 &Idoú, dídvmi \k têw sunagvgêw toû
Satanâ, tôn legóntvn eâutoùw &Ioudaíouw eÂnai, kaì o[k e†sín,
˙llà ceúdontai: †doú, poi}sv a[toùw ®na %h jvsin kaì
proskun}svsin \nQpion tôn podôn sou, kaì gnôsin –ti –ti \gW
“gáphsá se. 10 %O ti \t}rhsaw tòn lógon têw øpomonêw mou,

k˙gQ se thr}sv \k têw v % raw toû peirasmoû, têw melloúshw
¡r xes ya i \p ì têw o†kouménhw –lhw, pei r á s a i toùw
katoikoûntaw \pì têw gêw. 11 *Erxomai taxú: krátei $o ¡xeiw, ®na
mhdeìw láb+ tòn stéfanón sou. 12 Ô nikôn, poi}sv a[tòn
stúlon \n t! na! toû yeoû mou, kaì ¡jv o[ m| \jély+ ¡ti, kaì
grácv \p' a[tòn tò ªnoma toû yeoû mou, kaì tò ªnoma têw
pólevw toû yeoû mou, têw kainêw Îerousal}m, ÷ katabaínei
\k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû mou, kaì tò ªnomá mou tò ˙pò tò
kainón. 13 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw

\kklhsíaiw.
14
Kaì t! ˙ggél~ têw \n LaodikeíŸ \kklhsíaw grácon,
Táde légei ` &Am}n, ` mártuw ` pistòw kaì ˙lhyinów, = ˙rx|
têw ktísevw toû yeoû: 15 OÂdá sou tà ¡rga, –ti o·te cuxròw eÂ
o·te zestów: ªfelon cuxròw ‘w (h zestów. 16 O%utvw –ti xliaròw
3.4 &All' •líga ¡xeiw ♦ &Allà ¡xeiw 3.8 ˙ne~gménhn ♦ “ne~gménhn

•líga 3.9 dídvmi ♦ didô
3.5 o˚tow ♦ o%utvw 3.9 %hjvsin kaì proskun}svsin ♦

3.7 toû ♦ — %hjousin kaì proskun}sousin
3.7 a[t}n eÊ m| ` ˙noígvn ♦ kaì 3.9 “gáphsá ♦ \gW “gáphsá
kleívn 3.12 katabaínei ♦ katabaínousa
3.7 ˙noíjei ♦ ˙noígei
501
RPQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPQ
eÂ , kaì o[ zestòw o·te cuxrów, mél l v se \mésai \k toû

stómatów mou. 17 %O ti légeiw, Ploúsiów e†mi, kaì peploúthka,
kaì o[denòw xreían ¡xv, kaì o[k oÂdaw –ti sù eÂ ` talaípvrow
kaì ` \l eei n ò w kaì ptvxòw kaì tuflòw kaì gumnów:
18
sumbouleúv soi ˙gorásai xrusíon par' \moû pepurvménon
\k purów, ®na plout}s+w, kaì ¥mátia leuká, ®na peribál+, kaì
kolloúrion m| fanervy_ = a†sxúnh têw gumnóthtów sou: kaì kollúrion
¡gxrison ®na \gxrís+ toùw •fyalmoúw sou, ®na blép+w. 19 &EgW –souw
z}leue \àn filô, \légxv kaì paideúv: z}lvson o{n kaì metanóhson.
20
&Idoú, £sthka \pì t|n yúran kaì kroúv: \án tiw ˙koús+ têw
fvnêw mou, kaì ˙noíj+ t|n yúran, kaì e†seleúsomai pròw
a[tón, kaì deipn}sv met' a[toû, kaì a[tòw met' \moû. 21 Ô
nikôn, dQsv a[t! kayísai met' \moû \n t! yrón~ mou, qw k˙gW
\níkhsa, kaì \káyisa metà toû patrów mou \n t! yrón~ a[toû.
22
Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.
légousa
4 Met à taût a eÂd on, kaì †doú, yúra ˙ne~gménh \n t!
o[ran!, kaì = fvn| = prQth ÷n ækousa qw sálpiggow
laloúshw met' \moû, légvn &Anába @de, kaì deíjv soi $a deî
genésyai metà taûta. 2 Kaì e[yévw \genómhn \n pneúmati:
toû yrónou kaì †doú, yrónow ¡keito \n t! o[ran!, kaì \pì tòn yrónon
–moiow =`moía kay}menow, 3 –moiow `rásei líy~ †áspidi kaì sardí~: kaì Âriw
`rásei
smaragdín~ kuklóyen toû yrónou `moívw –rasiw smaragdínvn. 4 Kaì
KD kuklóyen toû yrónou yrónoi eÊkosi téssarew: kaì \pì toùw
KD yrónouw toùw eÊkosi téssaraw presbutérouw kayhménouw,
peribeblhménouw \n ¥matíoiw leukoîw, kaì \pì tàw kefalàw
a[tôn stefánouw xrusoûw. 5 Kaì \k toû yrónou \kporeúontai
˙strapaì kaì fvnaì kaì brontaí. Kaì e^ptà lampádew puròw
kaiómenai \nQpion toû yrónou a[toû, a® e†sin e^ptà pneúmata
toû yeoû: 6 kaì \nQpion toû yrónou qw yálassa øalính, `moía
krustáll~. Kaì \n més~ toû yrónou kaì kúkl~ toû yrónou
3.16 o[ ♦ o·te e†seleúsomai

3.17 Ploúsiów ♦ –ti Ploúsiów 4.1 ˙ne~gménh ♦ “ne~gménh
3.17 o[denòw ♦ o[dèn 4.2 Kaì e[yévw ♦ E[yévw
3.17 ` \leeinòw ♦ \leeinòw 4.3 –moiow ♦ kaì ` kay}menow –moiow
3.18 xrusíon par' \moû ♦ par' \moû 4.3 `moívw ♦ –moiow
xrusíon 4.3 –rasiw smaragdínvn ♦ `rásei
3.18 kollúrion ♦ kollô˜úrion smaragdín~

3.18 ®na \gxrís+ ♦ \gxrîsai 4.4 yrónoi ♦ yrónouw
3.19 z}lvson ♦ z}leue 4.4 yrónouw toùw ♦ yrónouw
3.20 kaì e†seleúsomai ♦ ˆkaì˜ 4.5 a[toû a® e†sin ♦ ß e†sin tà
502
RPR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPR
téssara z!a gémonta •fyalmôn ¡mprosyen kaì ªpisyen.

7
Kaì tò z!on tò prôton –moion léonti, kaì tò deúteron z!on
tò prósvpon qw
–moion mósx~, kaì tò tríton z!on ¡xon prósvpon ˙nyrQpou, ƒnyrvpow
kaì tò tétarton z!on –moion ˙et! petomén~. 8 Kaì tà tétarton
téssara z!a, ¢n kay' ¢n ¡xon ˙nà ptérugaw ¢j kuklóyen, kaì a[tôn ¡xon
¡svyen gémousin •fyalmôn, kaì ˙nápausin o[k ¡xousin

=méraw kaì nuktów, légontew, %Agiow, ßgiow, ßgiow, kúriow ` ßgiow 9x
yeòw ` pantokrátvr, ` ‘n kaì ` çn kaì ` \rxómenow. 9 Kaì –tan

dôsin tà z!a dójan kaì tim|n kaì e[xaristían t! kayhmén~
\p ì toû yrónou, t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn,
10
pesoûntai o¥ eÊkosi téssarew presbúteroi \nQpion toû KD
kayhménou \pì toû yrónou, kaì proskun}sousin t! zônti e†w

toùw a†ônaw tôn a†Qnvn, kaì baloûsin toùw stefánouw a[tôn
\nQpion toû yrónou, légontew, 11 *Ajiow eÂ, ` kúriow kaì ` yeòw
=môn, ` ßgiow, labeîn t|n dójan kaì t|n tim|n kaì t|n
dúnamin: –ti sù ¡ktisaw pánta, kaì dià tò yélhmá sou ‘san tà pánta e†sìn
kaì \ktísyhsan.
5 Kaì eÂdon \pì t|n dejiàn toû kayhménou \pì toû yrónou
biblíon gegramménon ¡svyen kaì ¡jvyen ,
katesfragisménon sfragîsin e^ ptá. 2 Kaì eÂdon ƒggelon
†sxuròn khrússonta \n fvn_ megál+, Tíw ƒjiów \stin ˙noîjai
tò biblíon, kaì lûsai tàw sfragîdaw a[toû; 3 Kaì o[deìw
\dúnato \n t! o[ran! ƒnv, o·te \pì têw gêw, o·te øpokátv o[dè \pì
o[dè øpokátv
têw gêw, ˙noîjai tò biblíon, o·te blépein a[tó. 4 Kaì \gW
¡klaion polú, –ti o[deìw ƒjiow eøréyh ˙noîjai tò biblíon,
o·te blépein a[tó. 5 Kaì e<w \k tôn presbutérvn légei moi, M|
klaîe: †doú, \níkhsen ` lévn ` \k têw fulêw &Ioúda, = ]íza
Dauíd, ` ˙noígvn tò biblíon kaì tàw e^ptà sfragîdaw a[toû. DAD ˙noîjai
6
Kaì eÂdon \n més~ toû yrónou kaì tôn tessárvn zœvn, kaì \n
més~ tôn presbutérvn, ˙rníon e^sthkòw qw \sfagménon, ¡xon
kérata e^ptà kaì •fyalmoùw e^ptá, $a e†sin tà e^ptà pneúmata
4.7 ¡xon ♦ ¡xvn tò 5.3 ƒnv ♦ —

4.7 ˙nyrQpou ♦ qw ˙nyrQpou 5.3 o·te \pì ♦ o[dè \pì
4.8 ¡xon ♦ a[tôn ¡xvn 5.3 o·te øpokátv ♦ o[dè øpokátv
4.9 dôsin ♦ dQsousin 5.4 \gW ♦ —
4.9 toû yrónou ♦ t! yrón~ 5.5 ` ˙noígvn ♦ ˙noîjai
4.11 ` ßgiow ♦ — 5.6 ¡xon ♦ ¡xvn

4.11 pánta ♦ tà pánta 5.6 $a ♦ o®
5.1 ¡jvyen ♦ ªpisyen 5.6 tà e^ptà ♦ tà ê^ptà˜
5.2 \stin ♦ —
503
RPS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPS
toû yeoû ˙postellómena e†w pâsan t|n gên. 7 Kaì ‘lyen, kaì
eÊlhfen \k têw dejiâw toû kayhménou \pì toû yrónou. 8 Kaì –te
KD ¡laben tò biblíon, tà téssara z!a kaì o¥ eÊkosi téssarew
presbúteroi ¡peson \nQpion toû ˙rníou, ¡xontew £kastow
kiyáraw kiyáran, kaì fiálaw xrusâw gemoúsaw yumiamátvn, a® e†sin
a¥ proseuxaì proseuxaì tôn a^gívn. 9 Kaì Ïdousin Œd|n kain}n, légontew,
*Ajiow eÂ labeîn tò biblíon, kaì ˙noîjai tàw sfragîdaw a[toû:
–ti \sfághw, kaì “górasaw t! ye! =mâw \n t! a®matí sou \k
páshw fulêw kaì glQsshw kaì laoû kaì ¡yn o u w, 10 kaì
\p o í h s a w a[toùw t! ye! =môn basileîw kaì ¥ereîw, kaì
basileúsousin \pì têw gêw. 11 Kaì eÂdon, kaì ækousa qw fvn|n
˙ggélvn pollôn kúkl~ toû yrónou kaì tôn zœvn kaì tôn
presbutérvn: kaì ‘n ` ˙riymòw a[tôn muriádew muriádvn, kaì
xiliádew xiliádvn, 12 légontew fvn_ megál+, *Ajión \stin tò
˙rníon tò \sfagménon labeîn t|n dúnamin kaì tòn ploûton
kaì sofían kaì †sxùn kaì tim|n kaì dójan kaì e[logían. 13 Kaì
$o \stin pân ktísma o$ \n t! o[ran!, kaì \pì têw gêw, kaì øpokátv têw
ß \stin gêw, kaì \pì têw yalásshw \stín, kaì tà \n a[toîw, pántaw
ækousa légontaw, T! kayhmén~ \pì toû yrónou kaì t! ˙rní~ =
e[logía kaì = tim| kaì = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw
¡legon tôn a†Qnvn. &Am}n. 14 Kaì tà téssara z!a légonta tò &Am}n.
Kaì o¥ presbúteroi ¡peson, kaì prosekúnhsan.
eÂdon kaì
6 Kaì eÂdon –ti ænoijen tò ˙rníon mían \k tôn e^ptà
sfragídvn, kaì ækousa e^ nòw \k tôn tessárvn zœvn
légontow, qw fvn| brontêw, *Erxou kaì Êde. 2 Kaì †doú,
†doú
®ppow leuków, kaì ` kay}menow \p' a[tòn ¡xvn tójon: kaì \dóyh
a[t! stéfanow, kaì \jêlyen nikôn, kaì ®na nik}s+.
3
Kaì –te ænoijen t|n deutéran sfragîda, ækousa toû
deutérou zœou légontow, *Erxou. 4 Kaì \jêlyen ƒllow ®ppow
purrów purów: kaì t! kayhmén~ \p' a[tòn \dóyh a[t! labeîn t|n
5.6 ˙postellómena ♦ ˙pestalménoi 5.13 &Am}n ♦ —

5.8 ¡peson ♦ ¡pesan 5.14 légonta ♦ ¡legon
5.8 proseuxaì ♦ a¥ proseuxaì 5.14 tò ♦ —
5.9 =mâw ♦ — 5.14 ¡peson ♦ ¡pesan
5.10 basileîw ♦ basileían 6.1 –ti ♦ –te
5.11 qw ♦ — 6.1 kaì Êde ♦ —
5.12 tòn ♦ — 6.2 †doú ♦ eÂdon kaì †doù

5.13 \stín ♦ — 6.3 deutéran sfragîda ♦ sfragîda
5.13 a[toîw, pántaw ♦ a[toîw pánta, t|n deutéran
5.13 toû yrónou ♦ t! yrón~ 6.4 purów ♦ purrów
504
RPT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPT
e†r}nhn \k têw gêw, ®na ˙ll}louw sfájvsin: kaì \dóyh a[t!

máxaira megálh.
5
Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n tríthn, ækousa toû
trítou zœou légontow, *Erxou kaì Êde. Kaì †doú, ®ppow eÂdon kaì
†doú
mélaw, kaì ` kay}menow \p' a[tòn ¡xvn zugòn \n t_ xeirì
a[toû. 6 Kaì ækousa fvn|n \n més~ tôn tessárvn zœvn
légousan, Xoînij sítou dhnaríou, kaì treîw xoínikew kriyêw
dhnaríou: kaì tò ¡laion kaì tòn oÂnon m| ˙dik}s+w.
7
Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n tetárthn, ækousa toû
tetártou zœou légontow, *Erxou kaì Êde. 8 Kaì †doú, ®ppow eÂdon kaì
†doú
xlvrów, kaì ` kay}menow \pánv a[toû, ªnoma a[t! ` Yánatow,
kaì ` %A
ͅ dhw “koloúyei a[t!. Kaì \dóyh a[t! \jousía \pì tò “koloúyei met'
a[toû
tétarton têw gêw ˙pokteînai \n ]omfaíŸ kaì \n lim! kaì \n
yanát~, kaì øpò tôn yhrívn têw gêw.
9
Kaì –te ænoijen t|n pémpthn sfragîda, eÂdon øpokátv toû
yusiasthríou tàw cuxàw tôn \sfagménvn dià tòn lógon toû
yeoû, kaì dià t|n marturían toû ˙rníou ÷n eÂxon, 10 kaì
¡krajan fvn_ megál+, légontew, %Evw póte, ` despóthw, ` fvn|n megálhn
ßgiow kaì ˙lhyinów, o[ kríneiw kaì \kdikeîw tò a<ma =môn \k

tôn katoikoúntvn \pì têw gêw; 11 Kaì \dóyh a[toîw e^kást~
stol| leuk}, kaì \rréyh a[toîw ®na ˙napaúsvntai ¡ti xrónon,
£vw plhrQsvsin kaì o¥ súndouloi a[tôn kaì o¥ ˙delfoì £vw o˚
a[tôn, kaì o¥ méllontew ˙pokténesyai qw kaì a[toí. o¥ méllontew
12
Kaì eÂdon –te ænoijen t|n sfragîda t|n £kthn, kaì
seismòw mégaw \géneto, kaì ` %hliow mélaw \géneto qw sákkow
tríxinow, kaì = sel}nh –lh \géneto qw a<ma, 13 kaì o¥ ˙stérew
toû o[ranoû ¡peson e†w t|n gên, qw sukê baloûsa toùw bállei
•lúnyouw a[têw, øpò ˙némou megálou seioménh. 14 Kaì `

o[ranòw ˙pexvrísyh qw biblíon e^lissómenon, kaì pân ªrow e^lissómenow
6.4 ®na ♦ kaì ®na a[toû

6.4 sfájvsin ♦ sfájousin 6.8 \dóyh a[t! ♦ \dóyh a[toîw
6.5 *Erxou kaì Êde. ♦ *Erxou. Kaì 6.9 toû ˙rníou ♦ —
eÂdon, 6.11 ˙napaúsvntai ♦ ˙napaúsontai
6.6 fvn|n ♦ qw fvn|n 6.11 xrónon ♦ xrónon mikrón
6.6 kriyêw ♦ kriyôn 6.11 plhrQsvsin ♦ plhrvyôsin
6.7 toû ♦ fvn|n toû 6.11 kaì o¥ méllontew ♦ o¥ méllontew
6.7 kaì Êde ♦ — 6.11 ˙pokténesyai ♦ ˙pokténnesyai

6.8 †doú ♦ eÂdon kaì †doù 6.12 mélaw \géneto ♦ \géneto mélaw
6.8 ` Yánatow ♦ ˆ`˜ Yánatow 6.13 ¡peson ♦ ¡pesan
6.8 “koloúyei a[t! ♦ “koloúyei met' 6.13 baloûsa ♦ bállei
505
RPU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPU
kaì nêsow \k tôn tópvn a[tôn \kin}yhsan. 15 Kaì o¥ basileîw

têw gêw, kaì o¥ megistânew, kaì o¥ xilíarxoi, kaì o¥ ploúsioi,
pâw \leúyerow kaì o¥ †sxuroí, kaì pâw doûlow kaì \leúyerow, ¡krucan
eâutoùw e†w tà sp}laia kaì e†w tàw pétraw tôn •révn, 16 kaì
légousin toîw ªresin kaì taîw pétraiw, Pésete \f' =mâw, kaì
t! yrón~ krúcate =mâw ˙pò prosQpou toû kayhménou \pì toû yrónou,
kaì ˙pò têw •rgêw toû ˙rníou: 17 –ti ‘lyen = =méra = megálh
têw •rgêw a[toû, kaì tíw dúnatai stayênai;
7 Kaì metà toûto eÂdon téssaraw ˙ggélouw e^stôtaw \pì tàw

téssaraw gvníaw têw gêw, kratoûntaw toùw téssaraw
˙némouw têw gêw, ®na m| pné+ ƒnemow \pì têw gêw, m}te \pì têw
pân yalásshw, m}te \pí ti déndron. 2 Kaì eÂdon ƒllon ƒggelon
˙nabaínonta ˙pò ˙natolêw =líou, ¡xonta sfragîda yeoû
zôntow: kaì ¡krajen fvn_ megál+ toîw téssarsin ˙ggéloiw, o<w
\dóyh a[toîw ˙dikêsai t|n gên kaì t|n yálassan, 3 légvn, M|
˙dik}shte t|n gên, m}te t|n yálassan, m}te tà déndra, ƒxri
o˚ sfragísvmen toùw doúlouw toû yeoû =môn \pì tôn metQpvn
a[tôn. 4 Kaì ækousa tòn ˙riymòn tôn \sfragisménvn, e^katòn
\sfragisménoi \k kaì tessarákonta téssarew xiliádew, \sfragisménvn \k
páshw fulêw u¥ôn &Isra}l.
5
IB = &Ek fulêw &Ioúda, dQdeka xiliádew \sfragisménai:
\sfragisménoi
IB \k fulêw ^Roubím, dQdeka xiliádew:
IB \k fulêw Gád, dQdeka xiliádew:
6
IB \k fulêw &As}r, dQdeka xiliádew:
IB \k fulêw Nefyaleím, dQdeka xiliádew:
IB \k fulêw Manassê, dQdeka xiliádew:
7
IB \k fulêw SumeQn, dQdeka xiliádew:
IB \k fulêw Leufi, dQdeka xiliádew:
IB \k fulêw &Isaxár, dQdeka xiliádew:
8
IB \k fulêw ZaboulQn, dQdeka xiliádew:
6.17 a[toû ♦ a[tôn 7.4 \sfragisménvn \k ♦

7.1 Kaì ♦ — \sfragisménoi \k
7.1 ti ♦ pân 7.5 \sfragisménai ♦ \sfragisménoi

7.3 o˚ ♦ — 7.5 ^Roubím ♦ ^Roub|n
7.4 kaì tessarákonta ♦ 7.6 Nefyaleím ♦ Nefyalìm
tesserákonta 7.7 &Isaxár ♦ &Issaxàr
506
RPV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RPV
\k fulêw &Ivs}f, dQdeka xiliádew: IB
\k fulêw Beniamín, dQdeka xiliádew \sfragisménai. IB

\sfragisménoi
9
Metà taûta eÂdon, kaì †doú, ªxlow polúw, o$ n ˙riymêsai
o[deìw \dúnato, \k pantòw ¡ynouw kaì fulôn kaì laôn kaì “dúnato
glvssôn, e^ stQtaw \nQpion toû yrónou kaì \nQpion toû e^stôtew
˙rníou, peribeblhménouw stolàw leukáw, kaì foínikaw \n peribeblhménoi
taîw xersìn a[tôn: 10 kaì krázousin fvn_ megál+, légontew,

^H svthría t! ye! =môn t! kayhmén~ \pì t! yrón~, kaì t!
˙rní~. 11 Kaì pántew o¥ ƒggeloi e¥st}keisan kúkl~ toû yrónou
kaì tôn presbutérvn kaì tôn tessárvn zœvn, kaì ¡peson
\n Q p i o n toû yrónou \pì tà prósvpa a[tôn, kaì yrónou a[toû \pì
prosekúnhsan t! ye!, 12 légontew, &Am}n: ^H e[logía kaì =

dója kaì = sofía kaì = e[xaristía kaì = tim| kaì = dúnamiw
kaì = †sxùw t! ye! =môn e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.
13
Kaì ˙pekríyh e<w \k tôn presbutérvn, légvn moi, O˚toi
o¥ peribeblhménoi tàw stolàw tàw leukáw, tínew e†sín, kaì
póyen ‘lyon; 14 Kaì eÂpon a[t!, Kúrié mou, sù oÂdaw. Kaì eÂpén
moi, O˚toí e†sin o¥ \rxómenoi \k têw ylícevw têw megálhw, kaì
¡plunan tàw stolàw a[tôn, kaì \leúkanan \n t! a®mati toû \leúkanan a[tàw
˙rníou. 15 Dià toûtó e†sin \nQpion toû yrónou toû yeoû, kaì
latreúousin a[t! =méraw kaì nuktòw \n t! na! a[toû: kaì `
kay}men o w \p ì t! yrón~ skhnQsei \p' a[toúw. 16 O [ toû yrónou
peinásousin ¡ti, o[dè dic}sousin ¡ti, o[d' o[ m| pés+ \p'

a[toùw ` %hliow, o[dè pân kaûma: 17 –ti tò ˙rníon tò ˙nà méson
toû yrónou poimaínei a[toúw, kaì `dhgeî a[toùw \pì zvêw poimaneî
`dhg}sei
phgàw ødátvn, kaì \jaleícei ` yeòw pân dákruon \k tôn
•fyalmôn a[tôn.
8 Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n e^bdómhn, \géneto sig|

\n t! o[ran! qw =miQrion. 2 Kaì eÂdon toùw e^ptà ˙ggélouw
o$i \nQpion toû yeoû e^ st}kasin, kaì \dóyhsan a[toîw e^ ptà
sálpiggew.
7.8 \sfragisménai ♦ \sfragisménoi 7.14 \leúkanan ♦ \leúkanan a[tàw

7.9 o[deìw ♦ a[tòn o[deìw 7.15 t! yrón~ ♦ toû yrónou

7.9 e^stQtaw ♦ e^stôtew 7.16 o[d' o[ ♦ o[dè
7.9 foínikaw ♦ foínikew 7.17 poimaínei ♦ poimaneî
7.11 ¡peson ♦ ¡pesan 7.17 `dhgeî ♦ `dhg}sei
7.14 eÂpon ♦ eÊrhka 8.1 –te ♦ –tan
507
RQM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQM
3
Kaì ƒllow ƒggelow ‘lyen , kaì \stáyh \pì toû
yusiasthríou, ¡xvn libanvtòn xrusoûn: kaì \dóyh a[t!
dQsei yumiámata pollá, ®na dQs+ taîw proseuxaîw tôn a^ gívn
pántvn \pì tò yusiast}rion tò xrusoûn tò \nQpion toû
yr ó n o u . 4 Kaì ˙nébh ` kapnòw tôn yumiamátvn taîw
proseuxaîw tôn a^gívn \k xeiròw toû ˙ggélou \nQpion toû yeoû.
5
Kaì eÊlhfen ` ƒggelow tòn libanvtón, kaì \gémisen a[tòn \k
toû puròw toû yusiasthríou, kaì ¡balen e†w t|n gên: kaì
fvnaì kaì \génonto brontaì kaì fvnaì kaì ˙strapaì kaì seismów.
brontaì
6
Kaì o¥ e^ptà ƒggeloi o¥ ¡xo n t ew tàw e^ptà sálpiggaw
=toímasan eâutoùw ®na salpísvsin.
7
Kaì ` prôtow \sálpisen, kaì \géneto xálaza kaì pûr
memigména \n a®mati, kaì \bl}yh e†w t|n gên: kaì tò tríton têw
gêw katekáh, kaì tò tríton tôn déndrvn katekáh, kaì pâw
xórtow xlvròw katekáh.
8
Kaì ` deúterow ƒggelow \sálpisen, kaì qw ªrow méga
kaiómenon \bl}yh e†w t|n yálassan: kaì \géneto tò tríton têw
yalásshw a<ma: 9 kaì ˙péyanen tò tríton tôn ktismátvn \n t_
ya l á s s + , tà ¡xo n t a cuxáw, kaì tò tríton tôn ploívn
diefyárh.
10
Kaì ` trítow ƒggelow \sálpisen, kaì ¡pesen \k toû
o[ranoû ˙st|r mégaw kaiómenow qw lampáw, kaì ¡pesen \pì tò
tríton tôn potamôn, kaì \pì tàw phgàw tôn ødátvn. 11 Kaì tò
ªnoma toû ˙stérow légetai ` *Acinyow: kaì \géneto tò tríton
tôn ødátvn e†w ƒcinyon, kaì polloì tôn ˙nyrQpvn ˙péyanon
\k tôn ødátvn, –ti \pikrányhsan.
12
Kaì ` tétartow ƒggelow \sálpisen, kaì \pl}gh tò tríton
toû =líou kaì tò tríton têw sel}nhw kaì tò tríton tôn
= =méra m| faín+ ˙stérvn, ®na skotisy_ tò tríton a[tôn, kaì tò tríton a[têw
tò tríton a[têw
m| fán+ = =méra, kaì = nùj `moívw.
13
Kaì eÂdon, kaì ækousa e^ nòw ˙etoû petoménou \n
toùw
katoikoûntaw mesouran}mati, légontow fvn_ megál+, O[aí, o[aí, o[aì toîw
8.3 dQs+ ♦ dQsei 8.12 tò tríton a[têw m| fán+ = =méra

8.6 eâutoùw ♦ a[toùw ♦ = =méra m| fán+ tò tríton

8.8 kaiómenon ♦ purì kaiómenon a[têw
8.9 \n ♦ tôn \n 8.13 toîw katoikoûsin ♦ toùw
8.9 diefyárh ♦ diefyárhsan katoikoûntaw
508
RQN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQN
katoikoûsin \pì têw gêw, \k tôn loipôn fvnôn têw sálpiggow

tôn triôn ˙ggélvn tôn mellóntvn salpízein.
9 Kaì ` pémptow ƒggelow \sálpisen, kaì eÂdon ˙stéra \k toû

o[ranoû peptvkóta e†w t|n gên, kaì \dóyh a[t! = kleìw
toû fréatow têw ˙bússou. 2 Kaì ænoijen tò fréar têw
˙bússou, kaì ˙nébh kapnòw \k toû fréatow qw kapnòw
kamínou kaioménhw, kaì \skotísyh ` %hliow kaì ` ˙|r \k toû
kapnoû toû fréatow. 3 Kaì \k toû kapnoû \jêlyon ˙krídew e†w
t|n gên, kaì \dóyh a[taîw \jousía, qw ¡xousin \jousían o¥
skorpíoi têw gêw. 4 Kaì \rréyh a[taîw ®na m| ˙dik}svsin tòn
xórton têw gêw, o[dè pân xlvrón, o[dè pân déndron, e† m| toùw
˙nyrQpouw o®tinew o[k ¡xousin t|n sfragîda toû yeoû \pì tôn
metQpvn a[tôn. 5 Kaì \dóyh a[taîw ®na m| ˙pokteínvsin
a[toúw, ˙ll' ®na basanisyôsin mênaw pénte: kaì `
basanismòw a[tôn qw basanismòw skorpíou, –tan país+
ƒnyrvpon. 6 Kaì \n taîw =méraiw \keínaiw zht}sousin o¥
ƒnyrvpoi tòn yánaton, kaì o[ m| eør}sousin a[tón: kaì
\piyum}sousin ˙poyaneîn, kaì feújetai ˙p' a[tôn ` yánatow.
7
Kaì tà `moiQmata tôn ˙krídvn –moia ®ppoiw =toimasménoiw
e†w pólemon, kaì \pì tàw kefalàw a[tôn qw stéfanoi xrusoî,
kaì tà prósvpa a[tôn qw prósvpa ˙nyrQpvn. 8 Kaì eÂxon
tríxaw qw tríxaw gunaikôn, kaì o¥ •dóntew a[tôn qw leóntvn
‘san. 9 Kaì eÂxon yQrakaw qw yQrakaw sidhroûw, kaì = fvn|
tôn pterúgvn a[tôn qw fvn| a^ rmátvn ®ppvn pollôn
trexó n t v n e† w pólemon. 10 Kaì ¡xo u s i n o[ràw `moíaw
skorpíoiw, kaì kéntra. Kaì \n taîw o[raîw a[tôn \jousían &En = \jousía
a[tôn
¡xo u s i n toû ˙dikêsai toùw ˙nyrQpouw mênaw pénte.
11
*Exousai basiléa \p' a[tôn ƒggelon têw ˙bússou: ªnoma
a[t! Êbraïstì &AbbadQn, \n dè t_ Êllhnik_ ªnoma ¡xei
&Apollúvn. 12 ^H o[aì = mía ˙pêlyen: †doú, ¡rxetai ¡ti dúo
o[aì metà taûta.
9.2 kaioménhw kaì \skotísyh ♦ feúgei ` yánatow ˙p' a[tôn

megálhw kaì \skotQyh 9.7 xrusoî ♦ –moioi xrus!
9.4 ˙dik}svsin ♦ ˙dik}sousin 9.10 \jousían ¡xousin toû ♦ =
9.4 a[tôn ♦ — \jousía a[tôn
9.5 a[taîw ♦ a[toîw 9.11 *Exousai basiléa \p' a[tôn ♦
9.5 basanisyôsin ♦ *Exousin \p' a[tôn basiléa tòn

basanisy}sontai 9.11 &AbbadQn \n dè ♦ &AbaddWn kaì
9.6 feújetai ˙p' a[tôn ` yánatow ♦ \n
509
RQO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQO
13
Kaì ` £ktow ƒggelow \sálpisen, kaì ækousa fvn|n mían
\k tôn tessárvn kerátvn toû yusiasthríou toû xrusoû toû
légontow \nQpion toû yeoû, 14 légousan t! £kt~ ˙ggél~ ` ¡xvn t|n
sálpigga, Lûson toùw téssaraw ˙ggélouw toùw dedeménouw \pì
t! potam! t! megál~ E[frát+. 15 Kaì \lúyhsan o¥ téssarew
t|n =méran ƒggeloi o¥ =toimasménoi e†w t|n v% ran kaì e†w t|n =méran kaì
mêna kaì \niautón, ®na ˙pokteínvsin tò tríton tôn ˙nyrQpvn.
16
¥ppikoû Kaì ` ˙riymòw tôn strateumátvn toû ®ppou muriádew
muriádvn: ækousa tòn ˙riymòn a[tôn. 17 Kaì o%utvw eÂdon toùw
®ppouw \n t_ `rásei, kaì toùw kayhménouw \p' a[tôn, ¡xontaw
yQrakaw purínouw kaì øakinyínouw kaì yeiQdeiw: kaì a¥
kefalaì tôn ®ppvn qw kefalaì leóntvn, kaì \k tôn stomátvn
a[tôn \kporeúetai pûr kaì kapnòw kaì yeîon. 18 &Apò tôn triôn
\k plhgôn toútvn ˙pektányhsan tò tríton tôn ˙nyrQpvn, ˙pò
toû puròw kaì toû kapnoû kaì toû yeíou toû \kporeuoménou \k
tôn stomátvn a[tôn. 19 ^H gàr \jousía tôn ®ppvn \n t!
stómati a[tôn \stín, kaì \n taîw o[raîw a[tôn: a¥ gàr o[raì
ªfesin a[tôn –moiai ªfevn, ¡xousai kefaláw, kaì \n a[taîw
˙dikoûsin. 20 Kaì o¥ loipoì tôn ˙nyrQpvn, o$i o[k
˙pektányhsan \n taîw plhgaîw taútaiw, o[ metenóhsan \k tôn
¡rgvn tôn xeirôn a[tôn, ®na m| proskun}svsin tà daimónia,
kaì tà eÊdvla tà xrusâ kaì tà ˙rgurâ kaì tà xalkâ kaì tà
dúnantai líyina kaì tà júlina, $a o·te blépein dúnatai, o·te ˙koúein,
o·te peripateîn: 21 kaì o[ metenóhsan \k tôn fónvn a[tôn,
farmákvn o·te \k tôn farmakeiôn a[tôn, o·te \k têw porneíaw a[tôn,
o·te \k tôn klemmátvn a[tôn.
10 Kaì eÂdon ƒggelon †sxuròn katabaínonta \k toû

o[ranoû, peribeblhménon nefélhn, kaì = Âriw \pì têw
kefalêw a[toû, kaì tò prósvpon a[toû qw ` %hliow, kaì o¥
eÂxen pódew a[toû qw stúloi purów: 2 kaì ¡xvn \n t_ xeirì a[toû
biblidárion biblíon ˙ne~gménon: kaì ¡yhken tòn póda a[toû tòn dejiòn
\pì têw yalásshw, tòn dè e[Qnumon \pì têw gêw, 3 kaì ¡krajen
9.13 tessárvn ♦ ˆtessárvn˜ 9.20 proskun}svsin ♦

9.14 légousan ♦ légonta proskun}sousin
9.15 e†w t|n =méran ♦ =méran 9.20 dúnatai ♦ dúnantai
9.16 ®ppou muriádew ♦ ¥ppikoû 9.21 farmakeiôn ♦ farmákvn

dismuriádew 10.1 ƒggelon ♦ ƒllon ƒggelon
9.18 ˙pò toû ♦ \k toû 10.2 biblíon ˙ne~gménon ♦
9.19 ªfevn ♦ ªfesin biblarídion “ne~gménon
9.20 o[ ♦ o[dè
510
RQP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQP
fvn_ megál+ v % sper lévn mukâtai: kaì –te ¡krajen, \lálhsan

a¥ e^ ptà brontaì tàw e^ autôn fvnáw. 4 Kaì –te \lálhsan a¥
e^ ptà brontaí, ¡mellon gráfein: kaì ækousa fvn|n \k toû
o[ranoû, légousan, Sfrágison $a \lálhsan a¥ e^ptà brontaí,
kaì m| a[tà grác+w. 5 Kaì ` ƒggelow $on eÂdon e^stôta \pì têw
yalásshw kaì \pì têw gêw ‘ren t|n xeîra a[toû t|n dejiàn e†w
tòn o[ranón, 6 kaì v * mosen t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn *
vmosen \n
a†Qnvn, $ow ¡ktisen tòn o[ranòn kaì tà \n a[t!, kaì t|n gên
kaì tà \n a[t_, kaì t|n yálassan kaì tà \n a[t_, –ti xrónow
o[kéti ¡stai: 7 ˙ll' \n taîw =méraiw têw fvnêw toû e^bdómou
˙ggélou, –tan méll+ salpízein, kaì \telésyh tò must}rion telesy_
toû yeoû, qw e[hggélisen toùw doúlouw a[toû toùw prof}taw.

8
Kaì = fvn| ÷n ækousa \k toû o[ranoû, pálin laloûsa met'
\m o û , kaì légousa, %Upage, lábe tò biblidárion tò
˙ne~gménon \n t_ xeirì toû ˙ggélou toû e^ stôtow \pì têw
yalásshw kaì \pì têw gêw. 9 Kaì ˙pêlyon pròw tòn ƒggelon,
légvn a[t! doûnaí moi tò biblidárion. Kaì légei moi, Lábe dów
kaì katáfage a[tó: kaì pikraneî sou t|n koilían, ˙ll' \n t!

stómatí sou ¡stai glukù qw méli. 10 Kaì ¡labon tò biblíon biblidárion
\k têw xeiròw toû ˙ggélou, kaì katéfagon a[tó, kaì ‘n \n t!

stómatí mou qw méli, glukú: kaì –te ¡fagon a[tó, \pikrányh =
koilía mou. 11 Kaì légousín moi, Deî se pálin profhteûsai légei
\pì laoîw kaì \pì ¡ynesin kaì glQssaiw kaì basileûsin

polloîw.
11 Kaì \dóyh moi kál amow –moiow ]áb d ~, légvn,

*Egeirai, kaì métrhson tòn naòn toû yeoû, kaì tò
yusiast}rion, kaì toùw proskunoûntaw \n a[t!. 2 Kaì t|n
*Egeire
a[l|n t|n ¡jvyen toû naoû ¡kbale ¡jv, kaì m| a[t|n ¡jvyen
metr}s+w, –ti \dóyh toîw ¡ynesin: kaì t|n pólin t|n a^ gían
pat}sousin mênaw tessarákonta kaì dúo. 3 Kaì dQsv toîw tessarákonta
dúo =MB
dusìn mártusín mou, kaì profhteúsousin =méraw xilíaw
diakosíaw e^j}konta peribeblhménoi sákkouw. 4 O˚toí e†sin a¥
10.4 ¡mellon ♦ æmellon 10.9 biblidárion ♦ biblarídion

10.6 t! ♦ \n t! 10.10 biblíon ♦ biblarídion
10.7 doúlouw a[toû ♦ eâutoû doúlouw 10.11 \pì ¡ynesin ♦ ¡ynesin
10.8 laloûsa ♦ laloûsan 11.1 *Egeirai ♦ *Egeire

10.8 légousa ♦ légousan 11.2 ¡jv ♦ ¡jvyen
10.8 biblidárion ♦ biblíon 11.2 tessarákonta kaì ♦
10.8 ˙ne~gménon ♦ “ne~gménon tesserákonta ˆkaì˜
10.9 ˙pêlyon ♦ ˙pêlya
511
RQQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQQ
dúo \laîai, kaì a¥ dúo luxníai a¥ \nQpion toû kuríou têw gêw
e^stôtew e^stôsai. 5 Kaì eÊ tiw a[toùw yélei ˙dikêsai, pûr \kporeúetai
\k toû stómatow a[tôn, kaì katesyíei toùw \xyroùw a[tôn: kaì
eÊ tiw yélei a[toùw ˙dikêsai, o%utvw deî a[tòn ˙poktanyênai.
6
\jousían kleîsai O˚toi ¡xousin tòn o[ranòn \jousían kleîsai, ®na m| øetòw
tòn o[ranón
bréx+ tàw =méraw têw profhteíaw a[tôn: kaì \jousían
¡xousin \pì tôn ødátvn, stréfein a[tà e†w a<ma, kaì patájai
\n pás+ plhg_ t|n gên `sákiw \àn yel}svsin \n pás+ plhg_. 7 Kaì –tan
`sákiw \àn
yel}svsin telésvsin t|n marturían a[tôn, tò yhríon tò ˙nabaînon \k
têw ˙bússou poi}sei met' a[tôn pólemon, kaì nik}sei a[toúw,
tà ptQmata kaì ˙pokteneî a[toúw. 8 Kaì tò ptôma a[tôn \pì têw plateíaw
têw pólevw têw megálhw, %htiw kaleîtai pneumatikôw Sódoma
kaì AÊguptow, –pou kaì ` kúriow a[tôn \staurQyh. 9 kaì
tà ptQmata blépousin \k tôn laôn kaì fulôn kaì glvssôn kaì \ynôn tò
ptôma a[tôn =méraw treîw %hmisu, kaì tà ptQmata a[tôn o[k
˙f}sousin teyênai e†w mnêma. 10 Kaì o¥ katoikoûntew \pì têw
gêw xaírousin \p' a[toîw kaì e[frany}sontai, kaì dôra
pémcousin dQsousin ˙ll}loiw, –ti o˚toi o¥ dúo profêtai \basánisan
toùw katoikoûntaw \pì têw gêw. 11 Kaì metà tàw treîw =méraw
kaì %hmisu, pneûma zvêw \k toû yeoû e†sêlyen e†w a[toúw, kaì
\pépesen ¡sthsan \pì toùw pódaw a[tôn, kaì fóbow mégaw ¡pesen \pì
fvnêw megálhw toùw yevroûntaw a[toúw. 12 Kaì ækousa fvn|n megálhn \k
legoúshw toû o[ranoû, légousan a[toîw, &Anábhte @de. Kaì ˙nébhsan
e†w tòn o[ranòn \n t_ nefél+, kaì \yeQrhsan a[toùw o¥ \xyroì
&En a[tôn. 13 Kaì \n \keín+ t_ =mérŸ \géneto seismòw mégaw, kaì
tò dékaton têw pólevw ¡pesen, kaì ˙pektányhsan \n t! seism!
•nómata ˙nyrQpvn, xiliádew e^ ptá: kaì o¥ loipoì ¡mfoboi
\génonto, kaì ¡dvkan dójan t! ye! toû o[ranoû.
14
^H o[aì = deutéra ˙pêlyen: = o[aì = tríth, †doú, ¡rxetai
taxú.
11.4 e^stôsai ♦ e^stôtew 11.10 dQsousin ♦ pémcousin

11.5 yélei a[toùw ♦ yel}s+ a[toùw 11.11 e†w a[toúw ♦ \n a[toîw
11.6 tòn o[ranòn \jousían kleîsai ♦ 11.11 ¡pesen ♦ \pépesen
t|n \jousían kleîsai tòn 11.12 ækousa ♦ ækousan
o[ranón 11.12 fvn|n megálhn ♦ fvnêw megálhw
11.6 `sákiw \àn yel}svsin \n pás+ 11.12 légousan ♦ legoúshw
plhg_ ♦ \n pás+ plhg_ `sákiw 11.12 &Anábhte ♦ &Anábate
\àn yel}svsin 11.13 %

=mérŸ ♦ vrŸ
11.9 %hmisu ♦ kaì %hmisu 11.14 = o[aì = tríth †doú ♦ †doù = o[aì
11.9 ˙f}sousin ♦ ˙fíousin = tríth
11.10 e[frany}sontai ♦ e[fraínontai
512
RQR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQR
15
Kaì ` £bdomow ƒggelow \sálpisen, kaì \génonto fvnaì
megálai \n t! o[ran!, légousai, &Egéneto = basileía toû
kósmou, toû kuríou =môn, kaì toû xristoû a[toû, kaì
basileúsei e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 16 Kaì o¥ eÊkosi KD
téssarew presbúteroi o¥ \nQpion toû yrónou toû yeoû

kay}menoi \pì toùw yrónouw a[tôn, ¡peson \pì tà prósvpa o$i káyhntai
a[tôn, kaì prosekúnhsan t! ye!, 17 légontew, E[xaristoûmén

soi, kúrie ` yeòw ` pantokrátvr, ` çn kaì ` ‘n, –ti eÊlhfaw t|n
dúnamín sou t|n megálhn, kaì \basíleusaw. 18 Kaì tà ¡ynh
&
vrgísyhsan, kaì ‘lyen = •rg} sou, kaì ` kairòw tôn nekrôn
kriyênai , kaì doûnai tòn misyòn toîw doúloiw sou toîw
prof}taiw kaì toîw a^gíoiw kaì toîw fobouménoiw tò ªnomá sou,
toîw mikroîw kaì toîw megáloiw, kaì diafyeî r a i toùw
diafyeírontaw t|n gên.
19 * fyh =
Kaì “noígh ` naòw toû yeoû \n t! o[ran!, kaì v “noíxyh
kibvtòw têw diay}khw toû kuríou \n t! na! a[toû: kaì a[toû
\génonto ˙strapaì kaì fvnaì kaì brontaì kaì xálaza brontaì kaì
seismòw
megálh.
12 Kaì shmeîon méga v * f yh \n t! o[r an!, gun|

peribeblhménh tòn %hlion, kaì = sel}nh øpokátv tôn
podôn a[têw, kaì \pì têw kefalêw a[têw stéfanow ˙stérvn
dQdeka: 2 kaì \n gastrì ¡xousa, ¡krazen vdínousa,
& kaì
3 * fyh ƒllo shmeîon \n t! o[ran!,
basanizoménh tekeîn. Kaì v
kaì †doú, drákvn puròw mégaw, ¡xvn kefalàw e^ ptà kaì mégaw purów =
mégaw purrów =
kérata déka, kaì \pì tàw kefalàw a[toû e^ ptà diad}mata. purròw mégaw
4
Kaì = o[rà a[toû súrei tò tríton tôn ˙stérvn toû o[ranoû,
kaì ¡balen a[toùw e†w t|n gên: kaì ` drákvn £sthken \nQpion
têw gunaikòw têw melloúshw tekeîn, ®na, –tan ték+, tò téknon
a[têw katafág+. 5 Kaì ¡teken u¥òn ƒrrena, $o w méllei
poimaínein pánta tà ¡ynh \n ]ábd~ sidhrÅ: kaì =rpásyh tò
téknon a[têw pròw tòn yeòn kaì pròw tòn yrónon a[toû. 6 Kaì =
gun| ¡fugen e†w t|n ¡rhmon, –pou ¡xei \keî tópon =toimasménon
11.15 légousai ♦ légontew 11.19 yeoû ♦ yeoû `

11.16 o¥ \nQpion toû yrónou ♦ ô¥˜ 11.19 toû kuríou ♦ a[toû
\nQpion 11.19 brontaì ♦ brontaì kaì seismòw

11.16 ¡peson ♦ ¡pesan 12.2 ¡krazen ♦ kaì krázei
11.18 toîw mikroîw kaì toîw megáloiw ♦ 12.3 puròw mégaw ♦ mégaw purrów
toùw mikroùw kaì toùw megálouw 12.5 ƒrrena ♦ ƒrsen
513
RQS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQS
˙pò tréfvsin øpò toû yeoû, ®na \keî \ktréfvsin a[t|n =méraw xilíaw
diakosíaw e^j}konta.
7
Kaì \géneto pólemow \n t! o[ran!: ` Mixa|l kaì o¥
ƒggeloi a[toû polemêsai metà toû drákontow: kaì ` drákvn
Êsxusan \polémhsen, kaì o¥ ƒggeloi a[toû, 8 kaì o[k Êsxusen, o[dè
tópow eøréyh a[t! ¡ti \n t! o[ran!. 9 Kaì \bl}yh ` drákvn `
mégaw, ` ªfiw ` ˙rxaîow, ` kaloúmenow diábolow kaì Satanâw,
` planôn t|n o†kouménhn –lhn: \bl}yh e†w t|n gên, kaì o¥
ƒggeloi a[toû met' a[toû \bl}yhsan. 10 Kaì ækousa fvn|n
megálhn \n t! o[ran!, légousan, *Arti \géneto = svthría kaì
= dúnamiw kaì = basileía toû yeoû =môn, kaì = \jousía toû
xristoû a[toû: –ti \bl}yh ` kat}gorow tôn ˙delfôn =môn, `
kathgorôn a[tôn \nQpion toû yeoû =môn =méraw kaì nuktów.
11
Kaì a[toì \níkhsan a[tòn dià tò a<ma toû ˙rníou, kaì dià
tòn lógon têw marturíaw a[tôn, kaì o[k “gáphsan t|n cux|n
o¥ o[ranoì a[tôn ƒxri yanátou. 12 Dià toûto e[fraínesye, o[ranoì kaì
o¥ \n a[toîw skhnoûntew: O[aì t_ g_ kaì t_ yaláss+, –ti
katébh ` diábolow pròw ømâw ¡xvn yumòn mégan, e†dWw –ti
•lígon kairòn ¡xei.
13
Kaì –te eÂden ` drákvn –ti \bl}yh e†w t|n gên, \dívjen
t|n gunaîka %htiw ¡teken tòn ƒrrena. 14 Kaì \dóyhsan t_
gunaikì dúo ptérugew toû ˙etoû toû megálou, ®na péthtai e†w
t|n ¡rhmon e†w tòn tópon a[têw, –pvw tréfhtai \keî kairón, kaì
kairoúw, kaì %hmisu kairoû, ˙pò prosQpou toû ªfevw. 15 Kaì
¡balen ` ªfiw \k toû stómatow a[toû •písv têw gunaikòw %udvr
qw potamón, ®na a[t|n potamofórhton poi}s+. 16 Kaì
\bo}yhsen = gê t_ gunaikí, kaì ænoijen = gê tò stóma a[têw,
kaì katépien tòn potamòn $on ¡balen ` drákvn \k toû stómatow
a[toû. 17 Kaì vrgísyh
& ` drákvn \pì t_ gunaikí, kaì ˙pêlyen
poiêsai pólemon metà tôn loipôn toû spérmatow a[têw, tôn
throúntvn tàw \ntolàw toû yeoû kaì \xóntvn t|n marturían
&Ihsoû.
12.6 øpò ♦ ˙pò 12.12 o[ranoì ♦ ô¥˜ o[ranoì

12.6 \ktréfvsin ♦ tréfvsin 12.12 t_ g_ kaì t_ yaláss+ ♦ t|n gên
12.7 polemêsai ♦ toû polemêsai kaì t|n yálassan
12.8 a[t! ♦ a[tôn 12.13 ƒrrena ♦ ƒrsena

12.9 Satanâw ♦ ` Satanâw 12.14 dúo ♦ a¥ dúo
12.10 kat}gorow ♦ kat}gvr 12.14 –pvw tréfhtai ♦ –pou tréfetai
12.10 a[tôn ♦ a[toùw
514
RQT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQT
13 Kaì \stáyhn \pì t|n ƒmmon têw yalásshw: kaì eÂdon \k

têw yalásshw yhríon ˙nabaînon, ¡xon kérata déka
kaì kefalàw e^ ptá, kaì \pì tôn kerátvn a[toû déka
diad}mata, kaì \pì tàw kefalàw a[toû •nómata blasfhmíaw.
2
Kaì tò yhríon, $o eÂdon, ‘n –moion pardálei, kaì o¥ pódew
a[toû qw ƒrkou, kaì tò stóma a[toû qw stóma léontow: kaì
¡dvken a[t! ` drákvn t|n dúnamin a[toû, kaì tòn yrónon
a[toû, kaì \jousían megálhn. 3 Kaì mían \k tôn kefalôn
a[toû qseì \sfagménhn e†w yánaton: kaì = plhg| toû yanátou
a[toû \yerapeúyh: kaì \yaúmasen –lh = gê •písv toû yhríou:
4
kaì prosekúnhsan t! drákonti t! dedvkóti t|n \jousían t!
yhrí~, kaì prosekúnhsan t! yhrí~, légontew, Tíw –moiow t!
yhrí~; Kaì tíw dúnatow polemêsai met' a[toû; 5 Kaì \dóyh dúnatai
a[t! stóma laloûn megála kaì blasfhmían: kaì \dóyh a[t!

\jousía pólemon poiêsai mênaw tessarákonta dúo. 6 Kaì
ænoijen tò stóma a[toû e†w blasfhmían pròw tòn yeó n ,
blasfhmêsai tò ªnoma a[toû, kaì t|n skhn|n a[toû, toùw \n
t! o[ran! skhnoûntaw. 7 Kaì \dóyh a[t! poiêsai pólemon
metà tôn a^gívn, kaì nikêsai a[toúw: kaì \dóyh a[t! \jousía
\pì pâsan ful|n kaì laòn kaì glôssan kaì ¡ynow. 8 kaì
proskun}sousin a[t! pántew o¥ katoikoûntew \pì têw gêw, @n a[tòn
o[ gégraptai tò ªnoma \n t! biblí~ têw zvêw toû ˙rníou toû

\s f a g m én o u ˙pò katabolêw kósmou. 9 EÊ tiw ¡xei o{w,
˙kousátv. 10 EÊ tiw ¡xei a†xmalvsían, øpágei: eÊ tiw \n e†w
maxaírŸ ˙pokteneî, deî a[tòn \n maxaírŸ ˙poktanyênai. deî a[tòn
#Vdé \stin = øpomon| kaì = pístiw tôn a^gívn.

11
Kaì eÂdon ƒllo yhríon ˙nabaînon \k têw gêw, kaì eÂxen
kérata dúo –moia ˙rní~, kaì \lálei qw drákvn. 12 Kaì t|n
\jousían toû prQtou yhríou pâsan poieî \nQpion a[toû. Kaì
\p o í ei t|n gên kaì toùw \n a[t_ katoikoûntaw ®na
13.1 \stáyhn ♦ \stáyh 13.8 a[t! ♦ a[tòn

13.1 •nómata ♦ •nómaˆta˜ 13.8 @n ♦ o˚
13.3 qseì ♦ qw 13.8 ªnoma ♦ ªnoma a[toû
13.3 \yaúmasen ♦ \yaumásyh 13.10 ¡xei a†xmalvsían ♦ e†w
13.4 t! dedvkóti ♦ –ti ¡dvken a†xmalvsían e†w a†xmalvsían
13.4 dúnatow ♦ dúnatai 13.10 maxaírŸ ˙pokteneî ♦ maxaír+
13.5 blasfhmían ♦ blasfhmíaw ˙poktanyênai

13.5 pólemon ♦ — 13.10 deî ♦ —
13.5 tessarákonta ♦ tesserákonta 13.10 maxaírŸ ˙poktanyênai ♦
ˆkaì˜ maxaír+ ˙poktanyênai
13.6 blasfhmían ♦ blasfhmíaw 13.12 \poíei ♦ poieî
515
RQU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQU
®na kaì pûr poi_

proskun}svsin tò yhríon tò prôton, o˚ \yerapeúyh = plhg|
katabaínein \k
toû o[ranoû
toû yanátou a[toû. 13 Kaì poieî shmeîa megála, kaì pûr ®na
e†w \k toû o[ranoû katabaín+ \p ì t|n gên \nQpion tôn
˙nyrQpvn. 14 Kaì planÅ toùw \moùw toùw katoikoûntaw \pì
têw gêw dià tà shmeîa $a \dóyh a[t! poiêsai \nQpion toû
yhríou, légvn toîw katoikoûsin \pì têw gêw poiêsai e†kóna t!
têw yhrí~ $o eÂxen t|n plhg|n kaì ¡zhsen ˙pò têw maxaíraw.
maxaíraw kaì 15
¡zhsen Kaì \dóyh a[t! pneûma doûnai t_ e†kóni toû yhríou, ®na kaì
lal}s+ = e†kWn toû yhríou, kaì poi}s+, –soi \àn m|
proskun}svsin t_ e†kóni toû yhríou, ˙poktanyôsin. 16 Kaì
poieî pántaw, toùw mikroùw kaì toùw megálouw, kaì toùw
plousíouw kaì toùw ptvxoúw, kaì toùw \leuyérouw kaì toùw
dôsin
xáragma doúlouw, ®na dQsvsin a[toîw xarágmata \pì têw xeiròw
tôn metQpvn a[tôn têw dejiâw, (h \pì tò métvpon a[tôn, 17 kaì ®na m} tiw
dúnhtai dúnatai ˙gorásai (h pvlêsai, e† m| ` ¡xvn tò xáragma, tò
ªnoma toû yhríou (h tòn ˙riymòn toû •nómatow a[toû. 18 #Vde =
sofía \stín. Ô ¡xvn noûn chfisátv tòn ˙riymòn toû yhríou:
a[toû ˙riymòw gàr ˙nyrQpou \stín, kaì ` ˙riymòw a[toû \stìn
XJϚ e^jakósia e^j}konta £j.
˙rníon
RMD 14 Kaì eÂdon, kaì †doú, tò ˙rníon e^ sthkòw \pì tò ªrow

SiQn, kaì met' a[toû ˙riymów e^katòn tessarákonta
téssarew xiliádew, ¡xousai tò ªnoma a[toû kaì tò ªnoma toû
patròw a[toû gegramménon \pì tôn metQpvn a[tôn. 2 kaì
ækousa fvn|n \k toû o[ranoû, qw fvn|n ødátvn pollôn, kaì
qw fvn|n brontêw megálhw: kaì = fvn| ÷n ækousa qw
kiyar~dôn kiyarizóntvn \n taîw kiyáraiw a[tôn. 3 Kaì
Ïdousin Œd|n kain|n \nQpion toû yrónou, kaì \nQpion tôn
“dúnato tessárvn zœvn kaì tôn presbutérvn: kaì o[deìw \dúnato
RMD mayeîn t|n Œd}n, e† m| a¥ e^katòn tessarákonta téssarew
xiliádew, o¥ “gorasménoi ˙pò têw gêw. 4 O˚toí e†sin o$i metà
13.12 proskun}svsin ♦ 13.16 dQsvsin ♦ dôsin

proskun}sousin 13.16 xarágmata ♦ xáragma
13.13 kaì pûr ®na ♦ ®na kaì pûr poi_ 13.17 dúnatai ♦ dúnhtai
13.13 katabaín+ \pì ♦ katabaínein e†w 13.18 a[toû \stìn ♦ a[toû
13.14 toùw \moùw ♦ — 13.18 e^jakósia ♦ e^jakósioi
13.14 $o eÂxen ♦ $ow ¡xei 14.1 e^sthkòw ♦ e^stòw
˙riymów ♦ —
13.14 kaì ¡zhsen ˙pò têw maxaíraw ♦ 14.1

têw maxaírhw kaì ¡zhsen 14.1 tessarákonta ♦ tesserákonta
13.15 pneûma doûnai ♦ doûnai pneûma 14.3 Ïdousin ♦ Ïdousin ˆqw˜
13.15 –soi ♦ ˆ®na˜ –soi 14.3 tessarákonta ♦ tesserákonta
516
RQV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RQV
gunaikôn o[k \molúnyhsan: paryénoi gár e†sin. O˚toí e†sin

o¥ ˙kolouyoûntew t! ˙rní~ –pou ©n øpág+. O˚toi øpò &Ihsoû \àn
“gorásyhsan ˙pò tôn ˙nyrQpvn, ˙parx| t! ye! kaì t!

˙rní~. 5 kaì o[x eøréyh \n t! stómati a[tôn ceûdow: ƒmvmoi \n t! stómati
a[tôn o[x
gár e†sin. eøréyh
6
Kaì eÂdon ƒggelon petómenon \n mesouran}mati, ¡xonta
e[aggélion a†Qnion, e[aggelísai toùw kayhménouw \pì têw gêw,
kaì \pì pân ¡ynow kaì ful|n kaì glôssan kaì laón, 7 légvn \n
fvn_ megál+, Fob}yhte tòn kúrion, kaì dóte a[t! dójan, –ti yeón
‘lyen = v% ra têw krísevw a[toû, kaì proskun}sate a[tòn tòn t! poi}santi
poi}santa tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaì
phgàw ødátvn.
8
Kaì ƒllow deúterow ƒggelow “koloúyhsen, légvn, ƒggelow deúterow
*Epesen BabulWn = megálh, \k toû oÊnou toû yumoû têw *Epesen ¡pesen
porneíaw a[têw pepótiken pánta tà ¡ynh.

9
Kaì ƒllow ƒggelow trítow “koloúyhsen a[toîw, légvn \n
fvn_ megál+, EÊ tiw proskuneî tò yhríon kaì t|n e†kóna a[toû,
kaì lambánei xáragma \pì toû metQpou a[toû, (h \pì t|n xeîra
a[toû, 10 kaì a[tòw píetai \k toû oÊnou toû yumoû toû yeoû,
toû kekerasménou ˙krátou \n t! pothrí~ têw •rgêw a[toû,
kaì basanisy}setai \n purì kaì yeí~ \nQpion tôn a^ gívn
˙ggélvn, kaì \n Q p i o n toû ˙rníou: 11 kaì ` kapnòw toû
basanismoû a[tôn e†w a†ônaw a†Qnvn ˙nabaínei: kaì o[k
¡xousin ˙nápausin =méraw kaì nuktòw o¥ proskunoûntew tò
yhríon kaì t|n e†kóna a[toû, kaì eÊ tiw lambánei tò xáragma
toû •nómatow a[toû. 12 #Vde = øpomon| tôn a^gívn \stín: o¥ @de o¥
throûntew tàw \ntolàw toû yeoû kaì t|n pístin &Ihsoû.

13
Kaì ækousa fvnêw \k toû o[ranoû legoúshw, Grácon, legoúshw moi
Makárioi o¥ nekroì o¥ \n kurí~ ˙poyn§skontew ˙p' ƒrti:
14.4 e†sin o¥ ˙kolouyoûntew ♦ o¥ 14.7 a[tòn tòn poi}santa ♦ t!

˙kolouyoûntew poi}santi
14.4 øpò &Ihsoû ♦ — 14.7 t|n yálassan ♦ yálassan
14.5 o[x eøréyh \n t! stómati a[tôn 14.8 deúterow ƒggelow ♦ ƒggelow
♦ \n t! stómati a[tôn o[x deúterow
eøréyh 14.8 *Epesen ♦ *Epesen ¡pesen
14.5 gár ♦ — 14.8 \k ♦ ÷ \k
14.6 ƒggelon ♦ ƒllon ƒggelon 14.10 tôn a^gívn ˙ggélvn ♦ ˙ggélvn

14.6 toùw ♦ \pì toùw a^gívn
14.7 kúrion ♦ yeón 14.13 légei Naí ♦ Naí légei
517
RRM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRM
Naí légei légei Naí tò pneûma, ®na ˙napaúsvntai \k tôn kópvn a[tôn:
tà dè ¡rga a[tôn ˙kolouyeî met' a[tôn.
14
Kaì eÂdon, kaì †doú, nefélh leuk}, kaì \pì t|n nefélhn
kay}menon –moion u¥! ˙nyrQpou, ¡xvn \pì têw kefalêw a[toû
stéfanon xrusoûn, kaì \n t_ xeirì a[toû drépanon •jú. 15 Kaì
ƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû naoû, krázvn \n fvn_ megál+
t! kayhmén~ \pì têw nefélhw, Pémcon tò drépanón sou kaì
toû yerísai % ra yerísai, –ti \jhrányh ` yerismòw
yérison: –ti ‘lyen = v
16
têw gêw. Kaì ¡balen ` kay}menow \pì t|n nefélhn tò
drépanon a[toû \pì t|n gên, kaì \yerísyh = gê.
17
Kaì ƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû naoû toû \n t!
o[ran!, ¡xvn kaì a[tòw drépanon •jú. 18 Kaì ƒllow ƒggelow
\jêlyen \k toû yusiasthríou, ¡xvn \jousían \pì toû purów,
\fQnhsen \n kaì \fQnhsen kraug_ megál+ t! ¡xonti tò drépanon tò •jú,
légvn, Pémcon sou tò drépanon tò •jù kaì trúghson toùw
ækmasen =
staful| têw gêw bótruaw têw ˙mpélou têw gêw, –ti ækmasan a¥ stafulaì
Kaì \jébalen a[têw. 19 Kaì ¡balen ` ƒggelow tò drépanon a[toû e†w t|n
gên, kaì \trúghsen t|n ƒmpelon têw gêw, kaì ¡balen e†w t|n
lhnòn toû yumoû toû yeoû tòn mégan. 20 Kaì \pat}yh = lhnòw
¡jvyen têw pólevw, kaì \jêlyen a<ma \k têw lhnoû ƒxri tôn
AX xalinôn tôn ®ppvn, ˙pò stadívn xilívn e^jakosívn.
15 Kaì eÂdon ƒllo shmeîon \n t! o[r an! méga kaì

yaumastón, ˙ggélouw e^ptà ¡xontaw plhgàw e^ptà tàw
\sxátaw, –ti \n a[taîw \telésyh ` yumòw toû yeoû.
2
Kaì eÂdon qw yálassan øalínhn memigménhn purí, kaì
têw e†kónow kaì toùw nikôntaw \k toû yhríou kaì \k têw e†kónow a[toû kaì \k
\k toû yhríou
toû ˙riymoû toû •nómatow a[toû, e^stôtaw \pì t|n yálassan
¡xontaw tàw t|n øalínhn, ¡xontaw kiyáraw toû yeoû. 3 Kaì Ïdousin t|n
Œd|n Mvüsévw toû doúlou toû yeoû, kaì t|n Œd|n toû ˙rníou,
légontew, Megála kaì yaumastà tà ¡rga sou, kúrie ` yeòw `
pantokrátvr: díkaiai kaì ˙lhyinaì a¥ `doí sou, ` basileùw
dojásei tôn \ynôn. 4 Tíw o[ m| fobhy_ se, kúrie, kaì dojás+ tò ªnomá
14.13 ˙napaúsvntai ♦ ˙napa}sontai 14.18 ¡xvn ♦ ˆ`˜ ¡xvn

14.13 dè ♦ gàr 14.18 kraug_ ♦ fvn_

14.14 u¥! ♦ u¥òn 15.4 se ♦ —
14.16 t|n nefélhn ♦ têw nefélhw 15.4 dojás+ ♦ dojásei
14.18 \jêlyen ♦ ˆ\jêlyen˜
518
RRN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRN
sou; %Oti mónow ßgiow: –ti pánta tà ¡yn h %h jousin kaì pántew
proskun}so u s i n \n Q p i ó n sou, –ti tà dikaiQmatá sou

\fanerQyhsan.
5
Kaì metà taûta eÂdon, kaì “noígh ` naòw têw skhnêw toû
marturíou \n t! o[ran!: 6 kaì \jêlyon o¥ e^ ptà ƒggeloi o¥
¡xontew tàw e^ptà plhgàw \k toû naoû, o$i ‘san \ndeduménoi
línon kayaròn lamprón, kaì periezvsménoi perì tà st}yh
zQnaw xrusâw: 7 kaì ¢n \k tôn tessárvn zœvn ¡dvken toîw
e^ptà ˙ggéloiw e^ptà fiálaw xrusâw gemoúsaw toû yumoû toû
yeoû toû zôntow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 8 Kaì \gemísyh `
naòw kapnoû \k têw dójhw toû yeoû, kaì \k têw dunámevw \k toû kapnoû
a[toû: kaì o[deìw \dúnato e†selyeîn e†w tòn naón, ƒxri “dúnato
telesyôsin a¥ e^ptà plhgaì tôn e^ptà ˙ggélvn.
16 Kaì ækousa fvnêw megálhw \k toû naoû, legoúshw

toîw e^ptà ˙ggéloiw, Ûpágete, kaì \kxéate tàw e^ptà
fiálaw toû yumoû toû yeoû e†w t|n gên.
2
Kaì ˙pêlyen ` prôtow, kaì \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w \pì
t|n gên: kaì \g én et o £l k o w kakòn kaì ponhròn \pì toùw

˙nyrQpouw toùw ¡xontaw tò xáragma toû yhríou, kaì toùw
proskunoûntaw t_ e†kóni a[toû.
3
Kaì ` deúterow ƒggelow \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w t|n
yálassan: kaì \géneto a<ma qw nekroû, kaì pâsa cux| zôsa
˙péyanen \n t_ yaláss+.
4
Kaì ` trítow \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w toùw potamoùw trítow ƒggelow
kaì e†w tàw phgàw tôn ødátvn: kaì \géneto a<ma. 5 Kaì ækousa
toû ˙ggélou tôn ødátvn légontow, Díkaiow eÂ, ` çn kaì ` ‘n, ` –siow
–siow, –ti taûta ¡krinaw: 6 –ti a<ma a^ gívn kaì profhtôn

\jéxean, kaì a<ma a[toîw ¡dvkaw pieîn: ƒjioí e†sin. 7 Kaì
ækousa toû yusiasthríou légontow, Naí, kúrie ` yeòw `
pantokrátvr, ˙lhyinaì kaì díkaiai a¥ kríseiw sou.
15.4 ßgiow ♦ –siow 16.3 ƒggelow ♦ —

15.6 o¥ ¡xontew ♦ ô¥˜ ¡xontew 16.3 zôsa ˙péyanen ♦ zvêw ˙péyanen

15.6 o$i ‘san ♦ — tà
16.1 fvnêw megálhw ♦ megálhw fvnêw 16.4 e†w tàw ♦ tàw
16.1 \kxéate ♦ \kxéete 16.6 ¡dvkaw ♦ ˆd˜édvkaw
519
RRO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRO
8
Kaì ` tétartow ƒggelow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì
toùw ˙nyrQpouw tòn %h lion: kaì \dóyh a[t! kaumatísai \n purì toùw
\n purí
˙nyrQpouw. 9 Kaì \kaumatísyhsan o¥ ƒnyrvpoi kaûma méga,
kaì \blasf}mhsan o¥ ƒnyrvpoi tò ªnoma toû yeoû toû ¡xontow
\jousían \pì tàw plhgàw taútaw, kaì o[ metenóhsan doûnai
a[t! dójan.
10
pémptow ƒggelow Kaì ` pémptow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn yrónon
toû yhríou: kaì \géneto = basileía a[toû \skotvménh: kaì
\massônto \m a s ô n t o tàw glQssaw a[tôn \k toû pónou, 11 kaì
\blasf}mhsan tòn yeòn toû o[ranoû \k tôn pónvn a[tôn kaì
\k tôn e^lkôn a[tôn, kaì o[ metenóhsan \k tôn ¡rgvn a[tôn.
12
£ktow ƒggelow Kaì ` £ktow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn potamòn
tòn mégan E[fráthn: kaì \jhrányh tò %u dvr a[toû, ®na
˙natolôn e^ toimasy_ = `dòw tôn basilévn tôn ˙pò ˙natolêw =líou.
13
Kaì eÂdon \k toû stómatow toû drákontow, kaì \k toû
stómatow toû yhríou, kaì \k toû stómatow toû ceudoprof}tou,
tría ˙káyarta pneúmata ˙káyarta tría qw bátraxoi: 14 e†sìn gàr pneúmata
daimónvn daimonívn poioûnta shmeîa, $a \kporeúetai \pì toùw basileîw
têw o†kouménhw –lhw, sunagageîn a[toùw e†w tòn pólemon têw
=méraw \keínhw têw megálhw toû yeoû toû pantokrátorow —
15
&Idoú, ¡rxomai qw klépthw. Makáriow ` grhgorôn kaì thrôn
tà ¥mátia a[toû, ®na m| gumnòw peripat_, kaì blépvsin t|n
˙sxhmosúnhn a[toû — 16 Kaì sun}gagen a[toùw e†w tòn tópon
MagedQn tòn kaloúmenon Êbraïstì ÂrmagedQn.
17
£bdomow ƒggelow Kaì ` £bdomow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn ˙éra:
\iw
kaì \jêlyen fvn| megálh ˙pò toû naoû toû o[ranoû, ˙pò toû
yrónou, légousa, Gégonen. 18 Kaì \génonto ˙strapaì kaì
seismòw \géneto brontaì kaì fvnaí, kaì seismòw mégaw, o<ow o[k \géneto ˙f'
o˚ o¥ ƒnyrvpoi \génonto \pì têw gêw, thlikoûtow seismów,
o%utvw mégaw. 19 Kaì \géneto = póliw = megálh e†w tría mérh, kaì
a¥ póleiw tôn \ynôn ¡peson: kaì BabulWn = megálh \mn}syh
16.8 ƒggelow ♦ — 16.17 toû o[ranoû ♦ —

16.8 \n purì toùw ˙nyrQpouw ♦ toùw 16.18 brontaì kaì fvnaí ♦ fvnaì kaì
˙nyrQpouw \n purí brontaí
16.9 o¥ ƒnyrvpoi tò ♦ tò 16.18 kaì seismòw ♦ kaì seismòw
16.9 \jousían ♦ t|n \jousían \géneto

16.12 E[fráthn ♦ tòn E[fráthn 16.18 o¥ ƒnyrvpoi \génonto ♦ ƒnyrvpow
16.13 ˙káyarta tría ♦ tría ˙káyarta \géneto
16.14 \keínhw ♦ — 16.19 ¡peson ♦ ¡pesan
16.17 ˙pò toû naoû ♦ \k toû naoû
520
RRP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRP
\nQpion toû yeoû, doûnai a[t_ tò pot}rion toû oÊnou toû

yumoû têw •rgêw a[toû. 20 Kaì pâsa nêsow ¡fugen, kaì ªrh o[x
eøréyhsan. 21 Kaì xálaza megálh, qw talantiaía, katabaínei
\k toû o[ranoû \pì toùw ˙nyrQpouw: kaì \blasf}mhsan o¥
ƒnyrvpoi tòn yeòn \k têw plhgêw têw xalázhw: –ti megálh
\stìn = plhg| a[têw sfódra. a%utê
17 Kaì ‘lyen e<w \k tôn e^ ptà ˙ggélvn tôn \xóntvn tàw

e^ptà fiálaw, kaì \lálhsen met' \moû, légvn, Deûro,
deíjv soi tò kríma têw pórnhw têw megálhw, têw kayhménhw \pì
tôn ødátvn tôn pollôn: 2 mey' «w \pórneusan o¥ basileîw têw
gêw, kaì \meyúsyhsan o¥ katoikoûntew t|n gên \k toû oÊnou têw
porneíaw a[têw. 3 Kaì ˙p}negkén me e†w ¡rhmon \n pneúmati:
kaì eÂdon gunaîka kayhménhn \pì yhríon kókkinon, gémon
•nómata blasfhmíaw, ¡xon kefalàw e^ptà kaì kérata déka. •nomátvn
4
Kaì = gun| ‘n peribeblhménh porfuroûn kaì kókkinon, porfúran
kexrusvménh xrusí~ kaì líy~ timí~ kaì margarítaiw, xrus!

xrusoûn
¡xo u s a pot}rion xrusoûn \n t_ xei r ì a[têw, gém o n pot}rion
bdelugmátvn kaì tà ˙káyarta têw porneíaw a[têw, 5 kaì \pì porneíaw têw gêw
tò métvpon a[têw ªnoma gegramménon, Must}rion, BabulWn =

megálh, = m}thr tôn pornôn kaì tôn bdelugmátvn têw gêw.
6
Kaì eÂdon t|n gunaîka meyúousan \k toû a®matow tôn meyúousan
a^gívn, \k toû a®matow tôn martúrvn &Ihsoû. Kaì \yaúmasa, a^gívn kaì \k
†dWn a[t}n, yaûma méga. 7 Kaì eÂpén moi ` ƒggelow, Dià tí

\yaúmasaw; &EgW \rô soi tò must}rion têw gunaików, kaì toû soi \rô
yhríou toû bastázontow a[t}n, toû ¡xontow tàw e^ptà kefalàw

kaì tà déka kérata. 8 Tò yhríon, $o eÂdew, ‘n, kaì o[k ¡stin, kaì
méllei ˙nabaínein \k têw ˙bússou, kaì e†w ˙pQleian øpágein.
Kaì yaumásontai o¥ katoikoûntew \pì têw gêw, @n o[ t|n gên
tò ªnoma toû
gégraptai tà •nómata \pì tò biblíon têw zvêw ˙pò biblíou
katabolêw kósmou, blepóntvn –ti ‘n tò yhríon, kaì o[k tò yhríon –ti ‘n
¡stin, kaì paréstai. 9 #Vde ` noûw ` ¡xvn sofían. A¥ e^ ptà

kefalaì e^ ptà ªrh e†sín, –pou = gun| káyhtai \p' a[tôn.
10
Kaì basileîw e†sin e^ptà: o¥ pénte ¡peson, ` e<w ¡stin, ` e^ptá e†sin
¡pesan
17.1 tôn ødátvn tôn ♦ ødátvn 17.8 yaumásontai ♦ yaumasy}sontai

17.3 gémon ♦ gémonˆta˜ 17.8 tà •nómata ♦ tò ªnoma

17.3 ¡xon ♦ ¡xvn 17.8 –ti ‘n tò yhríon ♦ tò yhríon –ti
17.4 kexrusvménh ♦ kaì kexrusvménh ‘n
17.6 a^gívn \k ♦ a^gívn kaì \k 17.10 e†sin e^ptà ♦ e^ptá e†sin
17.8 øpágein ♦ øpágei 17.10 ¡peson ♦ ¡pesan
521
RRQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRQ
a[tòn deî ƒllow o·pv ‘lyen: kaí, –tan ¡ly+, •lígon deî a[tòn meînai.
11
o˚tow kaì tò yhríon $o ‘n, kaì o[k ¡stin, kaì a[tòw ªgdoów \stin,
kaì \k tôn e^ptá \stin, kaì e†w ˙pQleian øpágei. 12 Kaì tà déka
kérata, $a eÂdew, déka basileîw e†sín, o®tinew basileían o·pv
¡labon, ˙ll' \jousían qw basileîw mían v % ran lambánousin
13
gnQmhn ¡xousin metà toû yhríou. O˚toi mían ¡xousin gnQmhn, kaì t|n
\jousían dúnamin kaì t|n \jousían a[tôn t! yhrí~ didóasin.
14
O˚toi metà toû ˙rníou polem}sousin, kaì tò ˙rníon nik}sei
a[toúw, –ti kúriow kurívn \stìn kaì basileùw basilévn, kaì
o¥ met' a[toû, klhtoì kaì \klektoì kaì pistoí. 15 Kaì légei moi,
Tà %udata, $a eÂdew, o˚ = pórnh káyhtai, laoì kaì ªxloi e†sín,
kaì ¡ynh kaì glôssai. 16 Kaì tà déka kérata, $a eÂdew, kaì tò
yh r í o n , o˚toi mis}sousin t|n pórnhn, kaì “rhmvménhn
poi}sousin a[t|n kaì gumn|n poi}sousin a[t}n, kaì tàw
sárkaw a[têw fágontai, kaì a[t|n katakaúsousin \n purí.
17
Ô gàr yeòw ¡dvken e†w tàw kardíaw a[tôn poiêsai t|n
gnQmhn a[toû, kaì poiêsai gnQmhn mían, kaì doûnai t|n
telesy}sontai basileían a[tôn t! yhrí~, ƒxri telesyôsin o¥ lógoi toû
yeoû. 18 Kaì = gun}, ÷n eÂdew, ¡stìn = póliw = megálh, = ¡xousa
basileían \pì tôn basilévn têw gêw.
Kaì metà
¡krajen \n
18 Metà taûta eÂdon ƒllon ƒggelon katabaínonta \k
toû o[ranoû, ¡xonta \jousían megálhn: kaì = gê
\fvtísyh \k têw dójhw a[toû. 2 Kaì ¡krajen †sxurÅ fvn_,
*Epesen ¡pesen légvn, *Epesen BabulWn = megálh, kaì \géneto
katoikht}rion daimónvn, kaì fulak| pantòw pneúmatow
˙kayár t o u , kaì fulak| pantòw •rnéou ˙kayártou kaì
yumoû toû oÊnou memishménou. 3 %O ti \k toû oÊnou toû yumoû têw porneíaw
a[têw peptQkasin pánta tà ¡ynh, kaì o¥ basileîw têw gêw met'
a[têw \pórneusan, kaì o¥ ¡mporoi têw gêw \k têw dunámevw toû
str}nouw a[têw \ploúthsan.
17.10 deî a[tòn ♦ a[tòn deî 17.17 telesyôsin ♦ telesy}sontai

17.12 ˙ll' ♦ ˙llà 18.2 ¡krajen ♦ ¡krajen \n
17.13 ¡xousin gnQmhn ♦ gnQmhn 18.2 *Epesen ♦ *Epesen ¡pesen
¡xousin 18.2 daimónvn ♦ daimonívn

17.13 t|n \jousían ♦ \jousían 18.2 kaì memishménou ♦ ˆkaì fulak|
17.16 gumn|n poi}sousin a[t}n ♦ pantòw yhríou ˙kayártou˜ kaì
gumn}n memishménou
17.17 gnQmhn mían ♦ mían gnQmhn 18.3 peptQkasin ♦ pépvkan
522
RRR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRR
4
Kaì ækousa ƒllhn fvn|n \k toû o[ranoû, légousan,
*Ejelye \j a[têw ` laów mou, ®na m| sugkoinvn}shte taîw &Ejélyete
a^ martíaiw a[têw, kaì \k tôn plhgôn a[têw ®na m| lábhte:

5
–ti \koll}yhsan a[têw a¥ a^martíai ƒxri toû o[ranoû, kaì
\mnhmóneusen
\mnhmóneusen ` yeòw tà ˙dik}mata a[têw. 6 &Apódote a[t_ qw a[têw
kaì a[t| ˙pédvken, kaì diplQsate a[t_ diplâ katà tà ¡rga ˙pédvken ømîn
a[têw: \n t! pothrí~ > \kérasen kerásate a[t_ diploûn. pothrí~ a[têw

7
%O sa \dójasen a[t|n kaì \strhníasen, tosoûton dóte a[t_ eâut|n
basanismòn kaì pényow: –ti \n t_ kardíŸ a[têw légei –ti

Káyhmai basílissa, kaì x}ra o[k e†mí, kaì pényow o[ m| Êdv.
8
Dià toûto \n miÅ =mérŸ %hjousin a¥ plhgaì a[têw, yánatow yánatow
kaì pényow kaì limów, kaì \n purì katakauy}setai, –ti

†sxuròw kúriow ` yeòw ` krínaw a[t}n. 9 Kaì klaúsousin kaì
kócontai \p' a[t|n o¥ basileîw têw gêw o¥ met' a[têw
porneúsantew kaì strhniásantew, –tan blépvsin tòn kapnòn
têw purQsevw a[têw, 10 ˙pò makróyen e^sthkótew dià tòn fóbon
toû basanismoû a[têw, légontew, O[aí, o[aí, = póliw = megálh
BabulQn, = póliw = †sxurá, –ti miÅ v % rŸ ‘lyen = krísiw sou.
11
Kaì o¥ ¡mporoi têw gêw klaúsousin kaì peny}sousin \p' klaíousin
penyoûsin
a[t_, –ti tòn gómon a[tôn o[deìw ˙gorázei o[kéti: 12 gómon
xrusoû, kaì ˙rgúrou, kaì líyou timíou, kaì margarítou, kaì
bussínou, kaì porfuroû, kaì shrikoû, kaì kokkínou: kaì pân bússou
júlon yúïnon, kaì pân skeûow \lefántinon, kaì pân skeûow \k

júlou timivtátou, kaì xalkoû, kaì sid}rou, kaì marmárou:
13
kaì kinámvmon, kaì yumiámata, kaì múron, kaì líbanon, kaì
kt}nh kaì
oÂnon, kaì ¡laion, kaì semídalin, kaì sîton, kaì próbata, kaì próbata
kt}nh: kaì ®ppvn, kaì ]aidôn, kaì svmátvn, kaì cuxàw ]edôn
˙nyrQpvn. 14 Kaì = •pQra têw \piyumíaw têw cuxêw sou

˙pêlyen ˙pò soû, kaì pánta tà liparà kaì tà lamprà
˙pQleto ˙pò soû, kaì o[kéti a[tà o[ m| e%u r+w. 15 O¥ ˙pêlyen o[ m|
eør}ˆsei˜w a[tá
¡mporoi toútvn, o¥ plout}santew ˙p' a[têw, ˙pò makróyen
18.4 *Ejelye \j a[têw ` laów mou ♦ 18.13 yumiámata ♦ ƒmvmon kaì

&Ejélyate ` laów mou \j a[têw yumiámata
18.6 a[t_ diplâ ♦ tà diplâ 18.13 próbata kaì kt}nh ♦ kt}nh kaì
18.11 klaúsousin ♦ klaíousin próbata
18.11 peny}sousin ♦ penyoûsin 18.13 ]aidôn ♦ ]edôn
18.11 a[t_ ♦ a[t}n 18.14 •pQra ♦ •pQra sou
18.12 margarítou ♦ margaritôn 18.14 cuxêw sou ♦ cuxêw

18.12 porfuroû kaì shrikoû ♦ 18.14 a[tà o[ m| e%ur+w ♦ o[ m| a[tà
porfúraw kaì sirikoû eør}sousin
18.13 kinámvmon ♦ kinnámvmon
523
RRS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRS
st}sontai dià tòn fóbon toû basanismoû a[têw, klaíontew

légontew kaì penyoûntew, 16 kaì légontew, O[aí, o[aí, = póliw =
meg á l h , = per i b eb l h m én h bússinon kaì porfuroûn kaì
\n xrus! kókkinon, kaì kexrusvménh xrusí~ kaì líy~ timí~ kaì
margarítaiw: 17 –ti miÅ v % rŸ “rhmQyh ` tosoûtow ploûtow. Kaì
ˆ`˜ \pì tôn pâw kubern}thw, kaì pâw ` \pì tópon plévn, kaì naûtai, kaì
ploívn
–soi t|n yálassan \rgázontai, ˙pò makróyen ¡sthsan, 18 kaì
¡krazon, blépontew tòn kapnòn têw purQsevw a[têw, légontew,
Tíw `moía t_ pólei t_ megál+; 19 Kaì ¡balon xoûn \pì tàw
kefalàw a[tôn, kaì ¡krazon klaíontew kaì penyoûntew, kaì
légontew, O[aí, o[aí, = póliw = megálh, \n " \ploúthsan
pántew o¥ ¡xontew tà ploîa \n t_ yaláss+ \k têw timióthtow
a[têw, –ti miÅ v % rŸ “rhmQyh. 20 E[fraínou \p' a[t_, o[rané,
kaì o¥ ßgioi, kaì o¥ ˙póstoloi, kaì o¥ profêtai, –ti ¡krinen `
yeòw tò kríma ømôn \j a[têw.
21
Kaì ‘ren e<w ƒggelow †sxuròw líyon qw múlon mégan, kaì
¡balen e†w t|n yálassan, légvn, O%utvw `rm}mati blhy}setai
BabulWn = megálh póliw, kaì o[ m| eørey_ ¡ti. 22 Kaì fvn|
kiyar~dôn kaì mousikôn kaì a[lhtôn kaì salpistôn o[ m|
˙kousy_ \n soì ¡ti, kaì pâw texníthw páshw téxnhw o[ m|
eørey_ \n soì ¡ti, kaì fvn| múlou o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti,
23
kaì fôw lúxnou o[ m| fan_ \n soì ¡ti, kaì fvn| numfíou kaì
númfhw o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti: –ti o¥ ¡mporoí sou ‘san o¥
megistânew têw gêw: –ti \n t_ farmakeíŸ sou \plan}yhsan
pánta tà ¡ynh. 24 Kaì \n a[t_ a®mata profhtôn kaì a^ gívn
eøréyh, kaì pántvn tôn \sfagménvn \pì têw gêw.
Kaì metà
19 Met à taût a æk ous a qw fvn|n megálhn ªxlou

polloû \n t! o[ran!, legóntvn, Âllhloúïa: =
svt h r í a kaì = dúnamiw kaì = dója toû yeo û =môn: 2 –ti
˙lhyinaì kaì díkaiai a¥ kríseiw a[toû: –ti ¡krinen t|n pórnhn
t|n megálhn, %htiw diéfyeiren t|n gên \n t_ porneíŸ a[têw, kaì
têw xeiròw \jedíkhsen tò a<ma tôn doúlvn a[toû \k xeiròw a[têw. 3 Kaì
deúteron eÊrhken, Âllhloúïa: kaì ` kapnòw a[têw ˙nabaínei
18.16 kaì légontew ♦ légontew 18.24 a®mata ♦ a<ma

18.16 xrusí~ ♦ ˆ\n˜ xrusí~ 19.1 dúnamiw kaì = dója ♦ dója kaì =
18.16 margarítaiw ♦ margarít+ dúnamiw
18.19 kaì légontew ♦ légontew 19.2 diéfyeiren ♦ ¡fyeiren
18.21 múlon ♦ múlinon 19.3 eÊrhken ♦ eÊrhkan
524
RRT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRT
e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 4 Kaì ¡peson o¥ presbúteroi o¥ ¡pesan
eÊkosi téssarew, kaì tà téssara z!a, kaì prosekúnhsan t! KD
ye! t! kayhmén~ \pì toû yr ó n o u , légontew, &Am}n: t! yrón~
Âllhloúïa. 5 Kaì fvn| ˙pò toû yrónou \jêlyen, légousa, \k
A†neîte tòn yeò n =môn pántew o¥ doûloi a[toû, kaì o¥

foboúmenoi a[tón, o¥ mikroì kaì o¥ megáloi. 6 Kaì ækousa qw
fvn|n ªxlou polloû, kaì qw fvn|n ødátvn pollôn, kaì qw
fvn|n brontôn †sxurôn, légontew, Âllhloúïa: –ti legóntvn =
légontaw
\basíleusen kúriow ` yeòw =môn ` pantokrátvr. 7 Xaírvmen
kaì ˙galliQmeya, kaì dômen t|n dójan a[t!: –ti ‘lyen `
gámow toû ˙rníou, kaì = gun| a[toû =toímasen eâut}n. 8 Kaì
\dóyh a[t_ ®na peribálhtai bússinon lampròn kaì kayarón:
tò gàr bússinon tà dikaiQmata tôn a^gívn \stín. 9 Kaì légei
moi, Grácon, Makárioi o¥ e†w tò deîpnon toû gámou toû ˙rníou
keklhménoi. Kaì légei moi, O˚toi o¥ lógoi ˙lhyinoì toû yeoû e†sin toû yeoû
e† s i n . 10 Kaì ¡pesa ¡mprosyen tôn podôn a[toû ¡peson
proskunêsai a[t!: kaì légei moi, %Ora m}: súndoulów sou

e†mì kaì tôn ˙delfôn sou tôn \xóntvn t|n marturían &Ihsoû:
t! ye! proskúnhson: = gàr marturía toû &Ihsoû \stìn tò
pneûma têw profhteíaw.
11
Kaì eÂdon tòn o[ranòn ˙ne~gménon, kaì †doú, ®ppow
leuków, kaì ` kay}menow \p' a[tón, kaloúmenow pistòw kaì
˙lhyinów, kaì \n dikaiosún+ krínei kaì polemeî. 12 O¥ dè
•fyalmoì a[toû flòj purów, kaì \pì t|n kefal|n a[toû
diad}mata pollá: ¡xvn •nómata gegramména kaì ªnoma
gegramménon $o o[deìw oÂden e† m| a[tów, 13 kaì peribeblhménow
¥mátion bebamménon a®mati: kaì kaleîtai tò ªnoma a[toû, ` kéklhtai
lógow toû yeoû. 14 Kaì tà strateúmata tà \n t! o[ran! \n
“koloúyei a[t! \pì ®ppoiw leukoîw, \ndeduménoi bússinon

leukòn kayarón. 15 Kaì \k toû stómatow a[toû \kporeúetai
]omfaía dístomow •jeîa, ®na \n a[t_ patáj+ tà ¡ynh: kaì
19.4 ¡peson ♦ ¡pesan 19.10 toû ♦ —

19.4 toû yrónou ♦ t! yrón~ 19.11 ˙ne~gménon ♦ “ne~gménon
19.5 tòn yeòn ♦ t! ye! 19.11 kaloúmenow ♦ ˆkaloúmenow˜
19.5 kaì o¥ foboúmenoi ♦ ˆkaì˜ o¥ 19.12 flòj ♦ ˆqw˜ flòj
foboúmenoi 19.12 •nómata gegramména kaì ♦ —
19.6 légontew ♦ legóntvn 19.13 kaleîtai ♦ kéklhtai

19.6 =môn ♦ ˆ=môn˜ 19.14 tà \n ♦ ˆtà˜ \n
19.7 ˙galliQmeya kaì dômen ♦ 19.14 \pì ♦ \f'
˙galliômen kaì dQsvmen 19.15 dístomow ♦ —
19.8 kaì kayarón ♦ kayarón
525
RRU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRU
a[tòw poimaneî a[toùw \n ]ábd~ sidhrÅ: kaì a[tòw pateî t|n

lhnòn toû oÊnou toû yumoû têw •rgêw toû yeo û toû
pantokrátorow. 16 Kaì ¡xei \pì tò ¥mátion kaì \pì tòn mhròn
a[toû ªnoma gegramménon, Basileùw basilévn kaì kúriow
kurívn.
17
£na ƒggelon Kaì eÂdon ƒggelon e^ stôta \n t! =lí~: kaì ¡krajen
fvn_ megál+, légvn pâsin toîw •rnéoiw toîw petoménoiw \n
toû megálou = mesouran}mati, Deûte, sunáxyhte e†w tò deîpnon tò méga toû
tòn mégan
yeoû, 18 ®na fághte sárkaw basilévn, kaì sárkaw xiliárxvn,
kaì sárkaw †sxurôn, kaì sárkaw ®ppvn kaì tôn kayhménvn \p'
a[tôn, kaì sárkaw pántvn, \leuyérvn te kaì doúlvn, kaì
mikrôn mikrôn te kaì megálvn.
19
Kaì eÂdon tò yhríon, kaì toùw basileîw têw gêw, kaì tà
strateúmata a[tôn sunhgména poiêsai pólemon metà toû
kayhménou \pì toû ®ppou, kaì metà toû strateúmatow a[toû.
20
met' a[toû ` Kaì \piásyh tò yhríon, kaì ` met' a[toû ceudoprof}thw `
poi}saw tà shmeîa \nQpion a[toû, \n o<w \plánhsen toùw
labóntaw tò xáragma toû yhríou, kaì toùw proskunoûntaw t_
e†kóni a[toû: zôntew \bl}yhsan o¥ dúo e†w t|n límnhn toû
t! yeí~ puròw t|n kaioménhn \n yeí~: 21 kaì o¥ loipoì ˙pektányhsan
\n t_ ]omfaíŸ toû kayhménou \pì toû ®ppou, t_ \jelyoús+ \k
toû stómatow a[toû: kaì pánta tà ªrnea \xortásyhsan \k tôn
sarkôn a[tôn.
20 Kaì eÂdon ƒggelon katabaínonta \k toû o[ranoû,

¡xonta t|n kleîn têw ˙bússou, kaì ßlusin megálhn
\pì t|n xeîra a[toû. 2 Kaì \kráthsen tòn drákonta, tòn ªfin
kaì tòn ˙rxaîon, –w \stin diábolow kaì ` Satanâw, ` planôn t|n
o†kouménhn –lhn, kaì ¡dhsen a[tòn xília ¡th, 3 kaì ¡balen
a[tòn e†w t|n ƒbusson, kaì ¡kleisen kaì \sfrágisen \pánv
a[toû, ®na m| planÅ ¡ti tà ¡ynh, ƒxri telesy_ tà xília ¡th:
metà luyênai kaì metà taûta deî a[tòn luyênai mikròn xrónon.
a[tòn
19.17 ƒggelon ♦ £na ƒggelon ˙rxaîow

19.17 fvn_ ♦ ˆ\n˜ fvn_ 20.2 ` planôn t|n o†kouménhn –lhn ♦
19.18 mikrôn te ♦ mikrôn —

19.19 pólemon ♦ tòn pólemon 20.3 planÅ ♦ plan}s+
19.20 ` met' a[toû ♦ met' a[toû ` 20.3 kaì metà ♦ metà
19.20 t|n kaioménhn ♦ têw kaioménhw 20.3 a[tòn luyênai ♦ luyênai a[tòn
20.2 tòn ªfin tòn ˙rxaîon ♦ ` ªfiw `
526
RRV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RRV
4
Kaì eÂdon yrónouw, kaì \káyisan \p' a[toúw, kaì kríma
\dóyh a[toîw: kaì tàw cuxàw tôn pepelekisménvn dià t|n
marturían &Ihsoû, kaì dià tòn lógon toû yeoû, kaì o®tinew o[
prosekúnhsan tò yhríon, o[dè t|n e†kóna a[toû, kaì o[k t! yhrí~ o·te
¡labon tò xáragma \pì tò métvpon, kaì \pì t|n xeîra a[tôn: métvpon a[tôn
kaì ¡zhsan, kaì \basíleusan metà toû xristoû tà xília ¡th.

5
Kaí o¥ loipoì tôn nekrôn o[k ¡zhsan ƒxri telesy_ tà xília
¡th. A%uth = ˙nástasiw = prQth. 6 Makáriow kaì ßgiow ` ¡xvn
mérow \n t_ ˙nastásei t_ prQt+: \pì toútvn ` deúterow
yánatow o[k ¡xei \jousían, ˙ll' ¡sontai ¥ereîw toû yeoû kaì
toû xristoû, kaì basileúsousin met' a[toû xília ¡th.
7
Kaì –tan telesy_ tà xília ¡th, luy}setai ` Satanâw \k metà
têw fulakêw a[toû, 8 kaì \jeleúsetai planêsai tà ¡ynh tà \n

taîw téssarsin gvníaiw têw gêw, tòn GWg kaì tòn MagQg,
sunagageîn a[toùw e†w tòn pólemon: @n ` ˙riymòw qw = ƒmmow ˙riymòw a[tôn
têw yalásshw. 9 Kaì ˙nébhsan \pì tò plátow têw gêw, kaì

\kúklvsan t|n parembol|n tôn a^ gívn kaì t|n pólin t|n \kúkleusan
“gaphménhn: kaì katébh pûr \k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû, kaì
katéfagen a[toúw. 10 Kaì ` diábolow ` planôn a[toùw \bl}yh
e†w t|n límnhn toû puròw kaì yeíou, –pou kaì tò yhríon kaì `
ceudoprof}thw: kaì basanisy}sontai =méraw kaì nuktòw e†w
toùw a†ônaw tôn a†Qnvn.
11
Kaì eÂdon yrónon mégan leukón, kaì tòn kay}menon \p' leukòn mégan
a[tón o˚ ˙pò prosQpou ¡fugen = gê kaì ` o[ranów, kaì tópow

o[x eøréyh a[toîw. 12 Kaì eÂdon toùw nekroúw, toùw megálouw
kaì toùw mikroúw, e^ stôtaw \nQpion toû yrónou, kaì biblía
“neœxyhsan: kaì ƒllo biblíon “neœxyh, – \stin têw zvêw: ænoijan
kaì \kríyhsan o¥ nekroì \k tôn gegramménvn \n toîw biblíoiw,

katà tà ¡rga a[tôn. 13 Kaì ¡dvken = yálassa toùw nekroùw \n a[t_ nekroúw
toùw \n a[t_, kaì ` Yánatow kaì ` %A ͅ dhw ¡dvkan toùw

nekroùw toùw \n a[toîw: kaì \kríyhsan £kastow katà tà ¡rga \n a[toîw
nekroúw
a[tôn. 14 Kaì ` Yánatow kaì ` %A ͅ dhw \bl}yhsan e†w t|n
límnhn toû purów: o˚tow ` yánatow ` deúterów \stin, = límnh
20.4 tà ♦ — 20.9 \kúklvsan ♦ \kúkleusan

20.5 Kaí ♦ — 20.9 ˙pò toû yeoû ♦ —

20.6 xília ♦ ˆtà˜ xília 20.11 prosQpou ♦ toû prosQpou
20.8 tòn MagQg ♦ MagQg 20.12 “neœxyhsan ♦ “noíxyhsan
20.8 ˙riymòw ♦ ˙riymòw a[tôn 20.12 “neœxyh ♦ “noíxyh
527
RSM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSM
t_ bíbl~ toû purów. 15 kaì eÊ tiw o[x eøréyh \n t! biblí~ têw zvêw
gegramménow, \bl}yh e†w t|n límnhn toû purów.
parêlyen 21 Kaì eÂdon o[ranòn kainòn kaì gên kain}n: ` gàr

prôtow o[ranòw kaì = prQth gê ˙pêlyon, kaì =
yá l a s s a o[k ¡stin ¡ti. 2 Kaì t|n pólin t|n a^ gían,
˙pò toû yeoû \k Îerousal|m kain}n, eÂdon katabaínousan \k toû o[ranoû
toû o[ranoû
˙pò toû yeoû, =toimasménhn qw númfhn kekosmhménhn t!
˙ndrì a[têw. 3 Kaì ækousa fvnêw megálhw \k toû o[ranoû,
legoúshw, &Idoú, = skhn| toû yeoû metà tôn ˙nyrQpvn, kaì
skhnQsei met' a[tôn, kaì a[toì laòw a[toû ¡sontai, kaì
met' a[tôn ¡stai a[tòw ` yeòw ¡stai met' a[tôn: 4 kaì \jaleícei pân dákruon
\jaleícei ˙p'
a[tôn ˙pò tôn •fyalmôn a[tôn, kaì ` yánatow o[k ¡stai ¡ti: o·te
pényow, o·te kraug}, o·te pónow o[k ¡stai ¡ti: –ti tà prôta
˙pêlyen kainà
poiô pánta ˙pêlyon. 5 Kaì eÂpen ` kay}menow \pì t! yrón~, &Idoú, pánta
pistoì kaì kainà poiô. Kaì légei moi, Grácon: –ti o˚toi o¥ lógoi
˙lhyinoì toû
yeoû Gégona: ˙lhyinoì kaì pistoí e†sin. 6 Kaì eÂpén moi, Gégona: tò *Alfa
\gW tò
dQsv a[t! kaì tò )V, = ˙rx| kaì tò télow. &EgW t! dicônti dQsv \k têw
dQsv a[t! phgêw toû %udatow têw zvêw dvreán. 7 Ô nikôn klhronom}sei
taûta, kaì ¡somai a[t! yeów, kaì a[tòw ¡stai moi u¥ów. 8 Toîw
dè deiloîw kaì ˙pístoiw kaì a^martvloîw kaì \bdelugménoiw kaì
foneûsin kaì pórnoiw kaì farmákoiw kaì e†dvlolátraiw, kaì
pâsin toîw ceudésin, tò mérow a[tôn \n t_ límn+ t_ kaiomén+
purì kaì yeí~, – \stin ` yánatow ` deúterow.
9
Kaì ‘lyen e<w \k tôn e^ptà ˙ggélvn tôn \xóntvn tàw e^ptà
fiálaw gemoúsaw tôn e^ptà plhgôn tôn \sxátvn, kaì \lálhsen
met' \moû, légvn, Deûro, deíjv soi t|n gunaîka t|n númfhn toû
˙rníou. 10 Kaì ˙p}negkén me \n pneúmati \p' ªrow méga kaì
øchlón, kaì ¡deijén moi t|n pólin t|n megálhn, t|n a^gían
Îerousal}m, katabaínousan \k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû,
20.15 t! biblí~ ♦ t_ bíbl~ 21.5 moi ♦ —

21.1 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan 21.5 ˙lhyinoì kaì pistoí ♦ pistoí kaì
21.3 o[ranoû ♦ yrónou ˙lhyinoì
21.3 laòw ♦ laoì 21.6 Gégona ♦ Gégonan. &EgQ ê†mi˜
21.3 ¡stai met' a[tôn ♦ met' a[tôn 21.8 a^martvloîw kaì ♦ —
¡stai â[tôn yeów˜ 21.9 gemoúsaw ♦ tôn gemóntvn
21.4 ˙pò ♦ \k 21.9 gunaîka t|n númfhn ♦ númfhn

21.4 –ti ♦ ˆ–ti˜ t|n gunaîka
21.4 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan 21.10 \p' ♦ \pì
21.5 pánta kainà poiô ♦ kainà poiô 21.10 t|n megálhn ♦ —
pánta
528
RSN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSN
11
¡xousan t|n dójan toû yeoû: ` fvst|r a[têw –moiow líy~
timivtát~, qw líy~ †áspidi krustallízonti: 12 ¡xousa teîxow krustalízonti
méga kaì øchlón, ¡xousa pulônaw dQdeka, kaì \pì toîw

pulôsin ˙ggélouw dQdeka, kaì •nómata \pigegramména, ß
\stin •nómata tôn dQdeka fulôn tôn u¥ôn &Isra}l. 13 &Apò \stin u¥ôn
˙natolôn, pulônew treîw: kaì ˙pò borrâ, pulônew treîw: kaì

˙pò nótou, pulônew treîw: kaì ˙pò dusmôn, pulônew treîw.
14
Kaì tò teîxow têw pólevw ¡xon yemelíouw dQdeka, kaì \p'
a[tôn dQdeka •nómata tôn dQdeka ˙postólvn toû ˙rníou.
15
Kaì ` lalôn met' \moû eÂxen métron kálamon xrusoûn, ®na
metr}s+ t|n pólin, kaì toùw pulônaw a[têw, kaì tò teîxow
a[têw. 16 Kaì = póliw tetrágvnow keîtai, kaì tò mêkow a[têw
–son tò plátow. Kaì \métrhsen t|n pólin t! kalám~ \pì
stadíouw
stadíouw dQdeka xiliádvn: dQdeka tò mêkow kaì tò plátow dekadúo tò
kaì tò %ucow a[têw Êsa \stín. 17 Kaì \métrhsen tò teîxow a[têw
e^katòn tessarákonta tessárvn phxôn, métron ˙nyrQpou, – RMD
\stin ˙ggélou. 18 Kaì ‘n = \ndómhsiw toû teíxouw a[têw,

Êaspiw: kaì = póliw xrusíon kayarón, –moion øél~ kayar!. øál~
19
O¥ yemélioi toû teíxouw têw pólevw pantì líy~ timí~ Kaì o¥
kekosmhménoi. Ô yeméliow ` prôtow, Êaspiw: ` deúterow,

sápfeirow: ` trítow, xalkhdQn: ` tétartow, smáragdow: 20 `
pémptow, sardónuj: ` £ktow, sárdion: ` £bdomow, xrusóliyow: sárdiow
` ªgdoow, b}rullow: ` ¡natow, topázion: ` dékatow,

xrusóprasow: ` e^ndékatow, øákinyow: ` dvdékatow, ˙méyusow.
21
Kaì o¥ dQdeka pulônew, dQdeka margarîtai: ˙nà e<w
£kastow tôn pulQnvn ‘n \j e^nòw margarítou: kaì = plateîa
têw pólevw xrusíon kayarón, qw %uelow diaug}w. 22 Kaì naòn
o[k eÂdon \n a[t_: ` gàr kúriow ` yeòw ` pantokrátvr naòw
a[têw \stín, kaì tò ˙rníon. 23 Kaì = póliw o[ xreían ¡xei toû
=líou, o[dè têw sel}nhw, ®na faínvsin a[t_: = gàr dója toû
yeoû \fQtisen a[t}n, kaì ` lúxnow a[têw tò ˙rníon. 24 Kaì
peripat}sousin tà ¡ynh dià toû fvtòw a[têw: kaì o¥ basileîw
21.12 \stin •nómata ♦ \stin ˆtà 21.17 tessarákonta ♦ tesserákonta

•nómata˜ 21.18 ‘n ♦ —
21.12 tôn u¥ôn ♦ u¥ôn 21.18 \ndómhsiw ♦ \ndQmhsiw
21.13 ˙natolôn ♦ ˙natolêw 21.18 øél~ ♦ øál~
21.14 ¡xon ♦ ¡xvn 21.19 sápfeirow ♦ sápfirow

21.16 –son ♦ –son ˆkaì˜ 21.20 ˙méyusow ♦ ˙méyustow
21.16 stadíouw ♦ stadívn 21.21 %uelow ♦ %ualow
21.16 dQdeka tò ♦ tò
529
RSO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSO
t|n dójan ˆkaì têw gêw férousin a[t! dójan kaì tim|n tôn \ynôn e†w a[t}n.
t|n tim|n˜ a[tôn 25
Kaì o¥ pulônew a[têw o[ m| kleisyôsin =méraw — nùj gàr
o[k ¡stai \keî — 26 kaì oÊsousin t|n dójan kaì t|n tim|n tôn
a[t|n ®na
e†selyôsin \ynôn e†w a[t}n: 27 kaì o[ m| e†sély+ e†w a[t|n pân koinón,
` poiôn kaì poioûn bdélugma kaì ceûdow: e† m| o¥ gegramménoi \n t!
biblí~ têw zvêw toû ˙rníou.
22 Kaì ¡deijén moi potamòn kayaròn u % datow zvêw,

lam p r ò n qw krústallon, \kporeuómenon \k toû
yrónou toû yeoû kaì toû ˙rníou. 2 &En més~ têw plateíaw
\nteûyen a[têw, kaì toû potamoû \nteûyen kaì \keîyen, júlon zvêw,
˙podidoùw poioûn karpoùw dQdeka, katà mêna £kaston ˙podidoùw tòn
£kaston
karpòn a[toû: kaì tà fúlla toû júlou e†w yerapeían tôn
\keî \ynôn. 3 Kaì pân katáyema o[k ¡stai ¡ti: kaì ` yrónow toû
yeoû kaì toû ˙rníou \n a[t_ ¡stai: kaì o¥ doûloi a[toû
latreúsousin a[t!, 4 kaì ªcontai tò prósvpon a[toû: kaì tò
ªnoma a[toû \pì tôn metQpvn a[tôn. 5 Kaì nùj o[k ¡stai \kei,
o[ xreía kaì xreían o[k ¡xousin lúxnou kaì fvtòw =líou, –ti kúriow `
yeòw fvtieî a[toúw: kaì basileúsousin e†w toùw a†ônaw tôn
a†Qnvn.
6
eÂpén Kaì légei moi, O˚toi o¥ lógoi pistoì kaì ˙lhyinoí: kaì
kúriow ` yeòw tôn pneumátvn tôn profhtôn ˙pésteilen tòn
ƒggelon a[toû deîjai toîw doúloiw a[toû $a deî genésyai \n
táxei. 7 Kaì †doú, ¡rxomai taxú. Makáriow ` thrôn toùw
lógouw têw profhteíaw toû biblíou toútou.
Kaì \gW
8
blépvn kaì
˙koúvn
K˙gW &Ivánnhw ` ˙koúvn kaì blépvn taûta. Kaì –te
eÂdon ækousa kaì ¡bleca, ¡peson proskunêsai ¡mprosyen tôn
deiknúntów podôn toû ˙ggélou toû deiknúontów moi taûta. 9 Kaì légei
moi, %Ora m}: súndoulów soú e†mi, kaì tôn ˙delfôn sou tôn
profhtôn, kaì tôn throúntvn toùw lógouw toû biblíou toútou:
t! ye! proskúnhson.
10
Kaì légei moi, M| sfragís+w toùw lógouw têw profhteíaw
–ti ` kairòw toû biblíou toútou: ` kairòw gàr \ggúw \stin. 11 Ô ˙dikôn
21.24 a[t! ♦ — 22.5 \kei kaì xreían o[k ¡xousin ♦ ¡ti

21.24 dójan kaì tim|n tôn \ynôn ♦ t|n kaì o[k ¡xousin xreían fvtòw
dójan a[tôn 22.5 fvtieî ♦ fvtísei \p'
21.27 poioûn ♦ ˆ`˜ poiôn 22.6 légei ♦ eÂpén
22.1 kayaròn ♦ — 22.6 kúriow ♦ ` kúriow
22.2 ˙podidoùw ♦ ˙podidoûn 22.8 ¡peson ♦ ¡pesa
530
RSP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSP
˙dikhsátv ¡ti: kaì ` ]uparòw ]upareuy}tv ¡ti: kaì ` díkaiow

dikaiosúnhn poihsátv ¡t i : kaì ` ßgiow a^ giasy}tv ¡ti.
12
&Idoú, ¡rxomai taxú, kaì ` misyów mou met' \moû, ˙podoûnai
e^kást~ qw tò ¡rgon ¡stai a[toû. 13 \gW tò *Alfa kaì tò )V, a[toû ¡stai *A
` prôtow kaì ` ¡sxatow, = ˙rx| kaì tò télow. 14 Makárioi o¥ ˙rx| kaì télow, `
prôtow kaì `
poioûntew tàw \ntolàw a[toû, ®na ¡stai = \jousía a[tôn \pì tò ¡sxatow
júlon têw zvêw, kaì toîw pulôsin e†sélyvsin e†w t|n pólin.
15
*Ejv o¥ kúnew kaì o¥ farmakoì kaì o¥ pórnoi kaì o¥ foneîw
kaì o¥ e†dvlolátrai, kaì pâw filôn kaì poiôn ceûdow. ` filôn
16
&EgW &Ihsoûw ¡pemca tòn ƒggelón mou marturêsai ømîn
taûta \pì taîw \kklhsíaiw. &EgQ e†mi = ]íza kaì tò génow
Dauíd, ` ˙st|r ` lampròw ` prvïnów. DAD
17
Kaì tò pneûma kaì = númfh légousin, *Erxou. Kaì `
˙koúvn e†pátv, *Erxou. Kaì ` dicôn \rxés yv : ` yél v n
labétv %udvr zvêw dvreán.
18
Marturô \gW pantì t! ˙koúonti toùw lógouw têw
profhteíaw toû biblíou toútou, \án tiw \piy_ \p' a[tá,
\piy}sai ` yeòw \p' a[tòn tàw plhgàw tàw gegramménaw \n \piy}sei \p'
a[tòn ` yeòw
t! biblí~ toút~: 19 kaì \án tiw ˙fél+ ˙pò tôn lógvn toû e^ptà plhgàw
biblíou têw profhteíaw taúthw, ˙féloi ` yeòw tò mérow a[toû ˙feleî
˙pò toû júlou têw zvêw, kaì \k têw pólevw têw a^ gíaw, tôn
gegramménvn \n t! biblí~ toút~.
20
Légei ` marturôn taûta, Naí, ¡rxomai taxú. &Am}n. Naí,
¡rxou, kúrie &Ihsoû. &Ihsoû xristé
21
^H xáriw toû kuríou &Ihsoû xristoû metà pántvn tôn
a^gívn. &Am}n.
22.11 ]upareuy}tv ♦ ]upany}tv 22.19 ˙féloi ♦ ˙feleî

22.12 ¡stai ♦ \stìn 22.20 Naí ¡rxou ♦ *Erxou

22.14 poioûntew ♦ plúnontew 22.21 xristoû ♦ —
22.14 \ntolàw a[toû ♦ stolàw a[tôn 22.21 tôn a^gívn &Am}n ♦ —
22.18 \piy}sai ♦ \piy}sei
531
RSQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSQ

!
" # $ %'&()*+ ,-.$ /*0132.

4658769 4658769 :.4<;=4658769
And to the readers:

May the Lord save all of you, brethren.
Amen, amen, and amen
— Ancient colophon
532
RSR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSR
Appendix:
The Case for Byzantine Priority
Maurice A. Robinson
There has been no change in people’s opinions of the Byzantine text. Critics may
be kinder to Byzantine readings — but for reasons not related to their Byzantine
nature. It’s not really much of a change.
– Bob Waltz (Internet email)
Introduction
From the beginning of the modern critical era in the nineteenth
century the Byzantine Textform has had a questionable reputation.
Associated as it was with the faulty Textus Receptus editions which
stemmed from Erasmus’ or Ximenes’ uncritical selection of a small
number of late manuscripts (hereafter MSS), scholars in general have
tended to label the Byzantine form of text “late and secondary,” due
both to the relative age of the extant witnesses which provide the
majority of its known support and to the internal quality of its read-
ings as subjectively perceived. Yet even though the numerical base of
the Byzantine Textform rests primarily among the late minuscules and
uncials of the ninth century and later, the antiquity of that text reaches
at least as far back as its predecessor exemplars of the late fourth and
early fifth century, as reflected in MSS A/02 and W/032.1
Certainly the Textus Receptus had its problems, not the least of
which was its failure to reflect the Byzantine Textform in an accurate
manner. But the Byzantine Textform is not the TR, nor need it be asso-
ciated with the TR or those defending such in any manner.2 Rather, the
Byzantine Textform is the form of text which is known to have pre-
dominated among the Greek-speaking world from at least the fourth
century until the invention of printing in the sixteenth century.3 The
* This essay was presented as part of the “Symposium on New Testament Studies: A
Time for Reappraisal,” held at Southeastern Baptist Theological Seminary, Wake Forest,
North Carolina, 6-7 April 2000. It was previously published in the internet resource TC:
A Journal of Biblical Textual Criticism 6 (2001).
1
The MSS comprising the Byzantine Textform can be divided into various categories
(e.g., von Soden’s Kx Kr Kc Ka K1 Ki etc.), most of which reflect regional or temporal
sub-types within that Textform, all basically reflecting the overarching and reasonably uni-
fied Byzantine Textform which dominated transmissional history from at least the fourth
century onward.
2
This includes all the various factions which hope to find authority and certainty in a
single “providentially preserved” Greek text or English translation (usually the KJV). It
need hardly be mentioned that such an approach has nothing to do with actual text-critical
theory or praxis.
3
B. F. Westcott and F. J. A. Hort, Introduction to the New Testament in the Original
Greek: With Notes on Selected Readings (Peabody, MA: Hendrickson rep. ed., 1988 [1882])
xiii, 91-92, noted that “the [fourth-century] text of Chrysostom and other Syrian [=
Byzantine] fathers . . . [is] substantially identical with the common late text”; and that
“this is no isolated phenomenon,” but “the fundamental text of late extant Greek MSS gener-
ally is beyond all question identical with the dominant Antiochian [= Byzantine] . . . text
of the second half of the fourth century. . . . The Antiochian Fathers and the bulk of
extant MSS . . . must have had in the greater number of extant variations a common original
either contemporary with or older than our oldest extant MSS” (emphasis added).
533
RSS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSS
Appendix: The Case for Byzantine Priority
issue which needs to be explained by any theory of NT textual criticism

is the origin, rise and virtual dominance of the Byzantine Textform
within the history of transmission. Various attempts have been made
in this direction, postulating either the “AD 350 Byzantine recension”
hypothesis of Westcott and Hort,4 or the current “process” view pro-
mulgated by modern schools of eclectic methodology.5 Yet neither of
these explanations sufficiently accounts for the phenomenon, as even
some of their own prophets have declared.6
The alternative hypothesis has been too readily rejected out of
hand, perhaps because, as Lake declared, it is by far the “least
interesting”7 in terms of theory and too simple in praxis application:
the concept that the Byzantine Textform as found amid the vast major-
ity of MSS may in fact more closely reflect the original form of the NT
text than any single MS, small group of MSS, or texttype. Further, that
such a theory can more easily account for the rise and dominance of
the Byzantine Textform with far fewer problems than are found in the
alternative solutions proposed by modern eclectic scholarship. To
establish this point, two issues need to be addressed: first, a demon-
stration of the weaknesses of current theories and methodologies; and
secondly, the establishment of the case for the Byzantine Textform as
an integrated whole, in both theory and praxis.
A Problem of Modern Eclecticism:
Sequential Variant Units and the Resultant “Original” Text
Modern eclectic praxis operates on a variant unit basis without
any apparent consideration of the consequences. The resultant situa-
tion is simple: the best modern eclectic texts simply have no proven
existence within transmissional history, and their claim to represent
the autograph or the closest approximation thereunto cannot be sub-
stantiated from the extant MS, versional or patristic data. Calvin L.
4
Westcott and Hort, Introduction, 132-139. Although Westcott and Hort termed the
Byzantine MSS “Syrian,” the current term is utilized in the present paper.
5
See Ernest C. Colwell, “Method in Establishing the Nature of Text-Types of New Tes-
tament Manuscripts,” in his Studies in Methodology in Textual Criticism of the New Testa-
ment, New Testament Tools and Studies 9, ed. Bruce M. Metzger (Grand Rapids: Eerd-
mans, 1968) 53; idem, “Method in Grouping New Testament Manuscripts,” ibid., 15-20;
idem, “Hort Redivivus: A Plea and a Program,” ibid., 164.
6
Cf. Epp’s pointed critiques of modern eclectic theory and praxis: Eldon J. Epp, “The
Twentieth Century Interlude in New Testament Textual Criticism,” JBL 93 (1974)
386-414; idem, “The Eclectic Method in New Testament Textual Criticism: Solution or
Symptom?” HTR 69 (1976) 211-57; idem, “New Testament Textual Criticism in America:
Requiem for a Discipline,” JBL 98 (1979) 94-98; idem, “A Continuing Interlude in New
Testament Textual Criticism,” HTR 73 (1980) 131-51. All except “Requiem” are now
included in Eldon Jay Epp and Gordon D. Fee, Studies in the Theory and Method of New
Testament Textual Criticism, Studies and Documents 45 (Grand Rapids: Eerdmans, 1993).
7
Kirsopp Lake, “The Text of Mark in Some Dated Lectionaries,” in H. G. Wood, ed.,
Amicitiae Corolla: A Volume of Essays presented to James Rendel Harris, D. Litt., on the
Occasion of his Eightieth Birthday (London: University of London, 1933) 153: “The least
interesting hypothesis – [is] that there was one original MS, and that it had the Byzantine
text.”
534
RST tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RST
Porter has noted pointedly that modern eclecticism, although

not based upon a theory of the history of the text . . . does
reflect a certain presupposition about that history. It seems
to assume that very early the original text was rent piece-
meal and so carried to the ends of the earth where the
textual critic, like lamenting Isis, must seek it by his skill.8
Such a scenario imposes an impossible burden upon textual
restoration, since not only is the original text no longer extant in any
known MS or texttype, but no MS or group of MSS reflects such in its
overall pattern of readings.9 There thus remains no transmissional
guide to suggest how such an “original” text would appear when
found.10 One should not be surprised to find that the only certain con-
clusions of modern eclecticism seem to be that the original form of the
NT text (a) will not resemble the Byzantine Textform; but (b) will
resemble the Alexandrian texttype.
It is one thing for modern eclecticism to defend numerous read-
ings when considered solely as isolated units of variation. It is quite
another matter for modern eclecticism to claim that the sequential
result of such isolated decisions will produce a text closer to the
autograph (or canonical archetype) than that produced by any other
method.11 While all eclectic methods utilize what appear to be
sufficient internal and external criteria to provide a convincing and
persuasive case for an “original” reading at any given point of variation,
strangely lacking is any attempt to defend the resultant sequential text
as a transmissional entity. The lay reader can be overwhelmingly con-
vinced regarding any individual eclectic decision due to its apparent
plausibility, consistency, and presumed credibility; arguments offered
at this level are persuasive.12 A major problem arises, however, as soon
as those same readings are viewed as a connected sequence; at such a
point the resultant text must be scrutinized in transmissional and
historical terms.
8
Calvin L. Porter, “A Textual Analysis of the Earliest Manuscripts of the Gospel of
John” (PhD Diss., Duke University, 1961) 12.
9
Text-critical discussions concern only about 10% of the NT text where units of mean-
ingful variation exist. The remaining bulk of the text presents the autograph form of the
NT text with no significant variation. The “pattern of readings” phenomenon concerns a
discernible pattern involving only the units of existing variation considered sequentially as
they combine to produce a standardized form of the NT text.
10
Cf. the pessimism in this regard stated in Eldon Jay Epp, “The Multivalence of the
Term ‘Original Text’ in New Testament Textual Criticism,” HTR 92 (1999) 280.
11
D. C. Greetham, Textual Scholarship: An Introduction (New York: Garland, 1992) 323,
notes that such a procedure “assumes that one can easily tell which is the ‘error’ and which
the genuine reading. The problem is that this evidence . . . is then used to disallow read-
ings from the ‘bad’ manuscripts and to welcome those from the ‘good,’ in a perfect exem-
plification of circular reasoning.”

12
Such a method of presentation is a good part of the appeal in Bruce M. Metzger, A
Textual Commentary on the Greek New Testament (London: United Bible Societies, 1971
[1st ed.]; Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1994 [2nd ed.]).
535
RSU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSU
Colwell noted that “Westcott and Hort’s genealogical method

slew the Textus Receptus.”13 Westcott and Hort appealed to a purely
hypothetical stemma of descent which they “did not apply . . . to the
manuscripts of the New Testament”; yet they claimed thereby to
“show clearly that a majority of manuscripts is not necessarily to be
preferred as correct.”14 Possibility (which is all that was claimed) does
not amount to probability; the latter requires evidence which the for-
mer does not. As Colwell noted, by an “a priori possibility” Westcott
and Hort could “demolish the argument based on the numerical supe-
riority urged by the adherents of the Textus Receptus.”15 The TR (and
for all practical purposes, the Byzantine Textform) thus was over-
thrown on the basis of a hypothesis which was not demonstrable as
probable. Hort’s reader of the stemmatic chart was left uninformed
that the diagrammed possibility which discredited the Byzantine
Textform was not only unprovable, but highly improbable in light of
transmissional considerations. Thus on the basis of unproven possibili-
ties the Westcott-Hort theory postulated its “Syrian [Byzantine]
recension” of ca. AD 350.
A parallel exists: modern eclecticism faces a greater problem
than did the Byzantine text under the theoretical stemma of Westcott
and Hort. Not only does its resultant text lack genealogical support
within transmissional theory, but it fails the probability test as well.
That the original text or anything close to such would fail to perpetu-
ate itself sequentially within reasonably short sections of text is a key
weakness affecting the entire modern eclectic theory and method. The
problem is not that the entire text of a NT book nor even of a chapter
might be unattested by any single MS: most MSS (including those of the
Byzantine Textform) have unique or divergent readings within any
extended portion of text; no two MSS agree completely in all particu-
lars. However, the problem with the resultant sequential aspect of
modern eclectic theory is that its preferred text repeatedly can be
shown to have no known MS support over even short stretches of text –
and at times even within a single verse.16 The problem increases geo-
metrically as a sequence of variants extends over two, three, five, or
13
Ernest C. Colwell, “Genealogical Method: Its Achievements and its Limitations,”
Methodology, 75.
14
Ibid., 65. Emphasis original. See the hypothetical stemmatic chart and discussion of
“possibilities” in Westcott and Hort, Introduction, p. 54.
15
Ibid.
16
As examples (which could be multiplied): (1) Mt 20:23 contains seven variant units,
only three of which (the first, second and sixth) are sufficient to leave the resultant text of
NA27 with no support; (2) Lk 6:26 contains five variant units, which together leave the NA27
text without support; (3) Mk 11:3 contains but two variant units, in which the witnesses to
>
the NA27 text are mutually exclusive (variant 1, text = B D 2427 pc; variant 2, text = D L
579 892 1241 pc); (4) Jn 6:23, with four variant units, needs but the second and third to
produce a NA27 verse with no support. For additional examples, see Maurice A. Robinson,
“Investigating Text-Critical Dichotomy: A Critique of Modern Eclectic Praxis from a
Byzantine-Priority Perspective,” Faith and Mission 16 (1999) 17-19.
536
RSV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RSV
more verses.17 This raises serious questions about the supposed

transmissional history required by eclectic choice. As with Hort’s
genealogical appeal to a possible but not probable transmission, it is
transmissionally unlikely that a short sequence of variants would leave
no supporting witness within the manuscript tradition; the probability
that such would occur repeatedly is virtually nil.
Modern eclecticism creates a text which, within repeated short
sequences, rapidly degenerates into one possessing no support among
manuscript, versional, or patristic witnesses. The problem deteriorates
further as the scope of sequential variation increases.18 One of the
complaints against the Byzantine Textform has been that such could
not have existed at an early date due to the lack of a single pre-fourth
century MS reflecting the specific pattern of agreement characteristic of
that Textform,19 even though the Byzantine Textform can demon-
strate its specific pattern within the vast majority of witnesses from at
least the fourth century onward.20 Yet those who use the modern
eclectic texts are expected to accept a proffered “original” which simi-
larly lacks any pattern of agreement over even short stretches of text
that would link it clearly with that which is found in any MS, group of
MSS, version, or patristic witness within the entire manuscript tradi-
tion. Such remains a perpetual crux for the “original” text of modern
eclecticism. If a legitimate critique can be made against the Byzantine
Textform because early witnesses fail to reflect its specific pattern of
readings, the current eclectic models (regardless of edition) can be
criticized more severely, since their resultant texts demonstrate a pat-
tern of readings which is not attested among the extant witnesses.21
17
As scattered examples, (1) Ac 17:26 is supported by MSS 74? @ A B 33 81 1175; if v.
27 is added, the support drops to B and 33; after v. 28, only MS 33 remains, and if v. 29 is
added, the resultant text no longer can be found in any extant Greek MS; (2) Mk 7:24, with
five units of variation, is supported in toto only by MS L; Mk 7:25 with four variant units is
supported in toto only by MS B; if the two verses are taken together, no extant MS supports
the resultant text.
18
Westcott and Hort, Introduction, 243, acknowledged this as regards the variant units
@
in Mk 14:30, 68, 72a, 72b: “the confusion of attestation . . . is so great that of the seven
principal MSS A B C D L D no two have the same text in all four places.” The NA27 vari-
ants for Mk 14:72 alone leave the text with no MS in support.
19
E. g., D. A. Carson, The King James Version Debate: A Plea for Realism (Grand
Rapids: Baker, 1979) 44; also Gordon D. Fee, “The Majority Text and the Original Text of
the New Testament,” ch. 10 in Epp and Fee, Theory and Method, 186; idem, “Modern Tex-
tual Criticism and the Majority Text: A Rejoinder,” JETS 21 (1978) 159-160.
20
This does not mean that Byzantine MSS do not differ from one another, but only that
their differences do not affect their overall pattern of readings as contrasted with that
found in the text of modern eclecticism. Cf. Robinson, “Dichotomy,” 29, n. 3, where it is
noted that, among the Byzantine witnesses, “most MSS . . . have large blocks of consecu-
tive verses without significant variation”; also, when a random group of 20 Byzantine MSS
was examined, only rarely did “more than one or two MSS [depart] from the Byzantine
norm” at any point.
21
Reasoned eclecticism derives from a methodological circularity which causes irrecon-
cilable conflict between theory and resultant text. As Fredson Bowers, Bibliography and
Textual Criticism, Lyell Lectures, Oxford, Trinity Term, 1959 (Oxford: Clarendon, 1964)
126, observes, “essentially idle guesses [in individual variant units] are thereupon utilized
as evidence for the . . . choice of readings,” producing a resultant pattern which bears no
relation to what is evidenced in extant witnesses.
537
RTM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTM
The principle of Ockham’s Razor applies,22 and the cautious scholar

seriously must ask which theory possesses the fewest speculative or
questionable points when considered from all angles.
Modern eclectic proponents fail to see their resultant text as
falling under a greater condemnation, even though such a text is not
only barely possible to imagine having occurred under any reasonable
historical process of transmission, but whatever transmissional history
would be required to explain their resultant text is not even remotely
probable to have occurred under any normal circumstances. Yet mod-
ern eclectics continue to reject a lesser argument ex silentio regarding
the likelihood of Byzantine propagation in areas outside of Egypt dur-
ing the early centuries (where archaeological MS finds happen not to be
forthcoming), while their own reconstructed text requires a hypothet-
ical transmissional history which transcends the status of the text in all
centuries. The parallels do not compare well.
It seems extremely difficult to maintain archetype or autograph
authenticity for any artificially-constructed eclectic text when such a
text taken in sequence fails to leave its pattern or reconstructable
traces within even one extant witness to the text of the NT; this is
especially so when other supposedly “secondary” texttypes and
Textforms are preserved in a reasonable body of extant witnesses with
an acceptable level of reconstructability.
The essence of a Byzantine-priority method
Any method which would restore the original text of the NT
must follow certain guidelines and procedures within normative NT
text-critical scholarship. It will not suffice merely to declare one form
of the text superior in the absence of evidence, nor to support any
theory with only selected and partial evidence which favors the case in
question.23 The lack of balance in such matters plagues much of mod-
ern reasoned eclecticism,24 since preferred readings are all too often
defended as primary simply because they are non-Byzantine. Princi-
ples of internal evidence are similarly manipulated, as witnessed by the
22
Ockham’s Razor is known in two complementary forms: “A plurality should not be
assumed without necessity,” and “It is useless to do with more what can be done with
fewer.”
23
Cf. J. K. Elliott, “Keeping up with Recent Studies XV: New Testament Textual Criti-
cism,” ExpT 99 (1987/8) 41, “Textual criticism should . . . involve trying to find explana-
tions for all readings in the manuscripts or in the patristic citations whether those readings
may justifiably be claimed as original or secondary” (emphasis original).
24
As Epp stated regarding modern eclectic praxis, “we have made little progress in tex-
tual theory since Westcott-Hort; . . . we simply do not know how to make a definitive
determination as to what the best text is; . . . we do not have a clear picture of the
transmission and alteration of the text in the first few centuries; and, accordingly, . . . the
Westcott-Hort kind of text has maintained its dominant position largely by default,” Epp,
“Twentieth-Century Interlude,” Theory and Method, 87.
538
RTN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTN
repeated statements as to what “most scribes” (i. e. those responsible

for the Byzantine Textform) would do in a given situation, when in
fact “most scribes” did nothing of the kind on any regular basis.25
The real issue facing NT textual criticism is the need to offer a
transmissional explanation of the history of the text which includes an
accurate view of scribal habits and normal transmissional considera-
tions. Such must accord with the facts and must not prejudge the case
against the Byzantine Textform. That this is not a new procedure or a
departure from a previous consensus can be seen by the expression of
an essential Byzantine-priority hypothesis in the theory of Westcott
and Hort (quite differently applied, of course). The resultant method-
ology of the Byzantine-priority school is in fact more closely aligned
with that of Westcott and Hort than any other.26 Despite his myriad of
qualifying remarks, Hort stated quite clearly in his Introduction the
principles which, if applied directly, would legitimately support the
Byzantine-priority position:
As soon as the numbers of a minority exceed what can be
explained by accidental coincidence, . . . their agreement
. . . can only be explained on genealogical grounds[. W]e
have thereby passed beyond purely numerical relations,
and the necessity of examining the genealogy of both
minority and majority has become apparent. A theoretical
presumption indeed remains that a majority of extant docu-
ments is more likely to represent a majority of ancestral
documents at each stage of transmission than vice versa.27
There is nothing inherently wrong with Hort’s “theoretical pre-
sumption.” Apart from the various anti-Byzantine qualifications made
throughout the entire Introduction,28 the Westcott-Hort theory would
25
Cf. Bruce M. Metzger, The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption,
and Restoration, 3rd enl. ed. (New York: Oxford University Press, 1992) 200: “What would
a conscientious scribe do when he found that the same passage was given differently in two
or more manuscripts which he had before him? . . . Most scribes incorporated both read-
ings in the new copy which they were transcribing. This produced what is called a confla-
tion of readings, and is characteristic of the later, Byzantine type of text” [emphasis added].
Had such indeed occurred on the scale stated by Metzger, the Byzantine text would be far
different than currently found. A careful examination of scribal practices will reveal how
rarely conflation or other supposed “scribal tendencies” actually occurred, and how limited
was the propagation of such among the MSS.
26
Fee, “Majority Text and Original Text,” Theory and Method, 191, correctly noted that
the Byzantine-priority theory (termed “majority text”) was “in terms of method . . . on
the same end” of the spectrum “as Westcott-Hort.”
27
Westcott and Hort, Introduction, 45 (emphasis added).
28
Hort immediately followed his statement with the disclaimer that “the presumption
is too minute to weigh against the smallest tangible evidence of other kinds” (ibid.). The
remainder of the Introduction reflects an attempt to refute this initial principle through (1)
a hypothetical genealogical stemma which places the majority of witnesses as merely a

sub-branch within the transmissional tradition (54-57); (2) claims regarding “conflation”
as exclusive to the Byzantine Textform (93-107); and (3) a “Syrian [Byzantine] recension”
ca. AD 350 (132-139 and passim). Colwell noted that “Hort organized his entire argument
539
RTO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTO
revert to an implicit acceptance and following of this initial principle in

accord with other good and solid principles which they elsewhere
state. Thus, a “proper” Westcott-Hort theory which did not initially
exclude the Byzantine Textform would reflect what might be expected
to occur under “normal” textual transmission.29 Indeed, Hort’s initial
“theoretical presumption” finds clear acceptance in the non-biblical
realm. Fredson Bowers assumes a basic “normality” of transmission as
the controlling factor in the promulgation of all handwritten
documents;30 he also holds that a text reflected in an overwhelming
majority of MSS is more likely to have a chronological origin preceding
that of any text which might be found in a small minority:
[Stemmatic textual analysis] joins with science in requiring
the assumption of normality as the basis for any working
hypothesis. . . . If one collates 20 copies of a book and
finds . . . that only 1 copy shows the uncorrected state . . .
“normality” makes it highly probable that the correction
. . . was made at an earlier point in time . . . than [a form]
. . . that shows 19 with uncorrected type and only 1 with
corrected. . . . The mathematical odds are excellent that
this sampling of 20 copies can be extrapolated in accord
with normality.31
Such a claim differs but little from that made by Scrivener 150
years ago,32 and suggests that perhaps it is modern scholarship which
to depose the Textus Receptus” and never actually demonstrated or applied his hypotheti-
cal claims against the Byzantine Textform (Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 158).
Since Hort’s suppositions cannot be established as fact, the natural course should be a
return to the initial “theoretical presumption.”
29
Had Westcott-Hort constructed a NT text without an anti-Byzantine bias, their text
would have ended up far more Byzantine than most scholars today would imagine. Colwell
(“Hort Redivivus,” Methodology, 160-170) summarizes their good and valid working prin-
ciples, which fit in well with the Byzantine-priority hypothesis and methodology: (1)
“Begin with readings”; (2) “Characterize individual scribes and manuscripts”; (3) “Group
the manuscripts”; (4) Construct a historical framework; (5) Make “final judgment on read-
ings.”
30
Bowers, Bibliography, 83-84, notes that “the appeal to normality is [usually] so
unnecessary as to be omitted without loss from the marshalling of evidence.” Modern
eclecticism insists, assuming a rejection of the Byzantine Textform, that a prevailing and
continued “abnormality” was the driving factor within early NT transmissional history.
31
Bowers, Bibliography, 74-75, emphasis added.
32
“That mere numbers should decide a question of sacred criticism never ought to have
been asserted by any one; never has been asserted by a respectable scholar. . . . But I must
say that the counter-proposition, that numbers have ‘no determining voice,’ is to my mind full
as unreasonable, and rather more startling. . . . The reading of the majority is so far prefer-
able. Not that a bare majority shall always prevail, but that numerical preponderance, espe-
cially where it is marked and constant, is an important element in the investigation of the
genuine readings of Holy Scripture,” Frederick Henry [Ambrose] Scrivener, An Exact
Transcript of the Codex Augiensis (Cambridge: Deighton, Bell, and Co., 1859) vii-viii,
emphasis added. Scrivener’s clear assertion should be compared with Wallace’s revisionist
claim that Scrivener “explicitly stated that the Byzantine cursives on which the MT [Major-
ity Text] theory rests are without much value” (Daniel B. Wallace, “Historical Revisionism
and the Majority Text Theory: The Cases of F. H. A. Scrivener and Herman C. Hoskier,”
NTS 41 [1995] 283).
540
RTP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTP
has moved beyond “normality” – a scientific view of transmissional

development in light of probability – in favor of a subjectively-based
approach to the data.33 To complete the comparison in the non-biblical
realm, modern eclectics should also consider the recent comments of
D. C. Greetham:
Reliance upon individual critical perceptions (often mas-
querading as “scientific” methodology) . . . can result in
extreme eclecticism, subjectivism, and normalization
according to the esthetic dictates of the critic. . . . The
opposite extreme . . . maintains that . . . the only honest
recourse is to select that specific . . . extant document
which . . . seems best to represent authorial intention, and
once having made that selection, to follow the readings of
the document as closely as possible.34
When considering the above possibilities, Hort’s initial “theo-
retical presumption” is found to be that representing the
scientifically-based middle ground, positioned as a corrective to both
of Greetham’s extremes. As Colwell stated,
We need Hort Redivivus. We need him as a
counter-influence to the two errors I have discussed: (1)
the ignoring of the history of the manuscript tradition, and
(2) overemphasis upon the internal evidence of readings.
In Hort’s work two principles (and only two) are regarded
as so important that they are printed in capital letters in the
text and in italics in the table of contents. One is “ALL
TRUSTWORTHY RESTORATION OF CORRUPTED TEXTS IS
FOUNDED ON THE STUDY OF THEIR HISTORY,” and the
other, “KNOWLEDGE OF DOCUMENTS SHOULD PRECEDE
35
FINAL JUDGMENT UPON READINGS.”
Beyond an antipathy for the Byzantine Textform and a historical

reconstruction which attempted to define that Textform as the
secondary result of a formal revision of the fourth century, Westcott
and Hort made no idle claim regarding the importance of
transmissional history and its related elements as the key to
33
Even Richard Bentley in 1713 (Remarks upon a Late Discourse of Free Thinking) out-
lined what in essence was a method that would produce a Byzantine-related result: “It is
good . . . to have more anchors than one; . . . that by a joint and mutual help all the faults
may be mended. . . . The very distances of places, as well as numbers of the books,
demonstrate that there could be no collusion. . . . Though the various readings always
increase in proportion, . . . the text, by an accurate collation . . . is ever the more correct,
and comes nearer to the true words of the author.” (Quoted in Samuel P. Tregelles, An
Account of the Printed Text of the Greek New Testament [London: Bagster, 1854] 50-51,
emphasis original).
34
Greetham, “Textual Criticism,” Textual Scholarship, 299-300.
35
Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 155-156, quoting respectively Westcott and
Hort, Introduction, 40 and 31.
541
RTQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTQ
determining the original text of the NT.36 Had all things been equal,
the more likely scenario which favored a predominantly Byzantine
text would have been played out.37 In that sense, the present
Byzantine-priority theory reflects a return to Hort, with the intent to
explore the matter of textual transmission when a presumed formal
Byzantine recension is no longer a factor.
A transmissional approach to textual criticism is not unparal-
leled. The criticism of the Homeric epics proceeds on much the same
line. Not only do Homer’s works have more manuscript evidence
available than any other piece of classical literature (though far less
than that available for the NT), but Homer also is represented by MSS
from a wide chronological and geographical range, from the early
papyri through the uncials and Byzantine-era minuscules.38 The paral-
lels to the NT transmissional situation are remarkably similar, since the
Homeric texts exist in three forms: one shorter, one longer, and one
in-between.
(1) The shorter form in Homer is considered to reflect Alexandrian
critical know-how and scholarly revision applied to the text;39
the Alexandrian text of the NT is clearly shorter, has apparent
Alexandrian connections, and may well reflect recensional
activity.40
36
Yet as Epp pointed out, “Hort resolved the issue [of competing texts], not on the
basis of the history of the text, but in terms of the presumed inner quality of the texts and on
grounds of largely subjective judgments of that quality” (Epp, “Interlude,” Theory and
Method, 94, emphasis original). Of course, once the Byzantine text is eliminated from con-
sideration, historical transmissional reconstruction becomes superfluous.
37
Fee also notes the anti-Byzantine bias and its effect upon Westcott and Hort’s
methodology: “Hort did not use genealogy in order to discover the original NT text. . . .
Hort used genealogy solely to dispense with the Syrian (Byzantine) text. Once he has
eliminated the Byzantines . . . his preference for the Neutral (Egyptian) MSS was based
strictly on intrinsic and transcriptional probability” (Gordon D. Fee, “Rigorous or Rea-
soned Eclecticism – Which?” in J. K. Elliott, ed., Studies in New Testament Language and
Text: Essays in Honour of George D. Kilpatrick on the Occasion of his Sixty-fifth Birthday
[Leiden: Brill, 1976] 177). Obviously, removal of that bias at the initial stage necessarily
would lead to quite different conclusions.
38
According to Alan J. B. Wace and Frank H. Stubbings, “The Transmission of the
Text,” ch. 6 of their A Companion to Homer (London: Macmillan & Co., 1962) 229, n. 4,
R. A. Pack in 1949 listed “381 items for the Iliad and 111 for the Odyssey, besides a large
number of quotations in other writers and some 60 items which should be classified as
indirect sources”; 229, n. 3 states that the more complete “manuscripts of the Iliad . . .
[total around] 190, ranging in date from the fifth to the eighteenth centuries. . . . For
manuscripts of the Odyssey, . . . Allen . . . lists 75, from the tenth to the eighteenth cen-
turies”; 232, n. 40, “The earliest fragment of a papyrus codex of Homer is . . . part of a
single leaf . . . dated to the second (?) century A. D. Codices become common inthe third
century, and are the rule in the fourth.”
39
See the description of Alexandrian critical scholarship and methods in William R.
Farmer, The Last Twelve Verses of Mark (Cambridge: University Press, 1974) 13-17.
40
See Maurice A. Robinson, “The Recensional Nature of the Alexandrian Text-Type: A
Response to Selected Criticisms of the Byzantine-Priority Theory,” Faith and Mission 11
(1993) 46-74 [issue published 1997].
542
RTR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTR
(2) The longer form of the Homeric text is characterized by popular

expansion and scribal “improvement”; the NT Western text gen-
erally is considered the “uncontrolled popular text” of the
second century with similar characteristics.
(3) Between these extremes, a “medium” or “vulgate” text exists,
which resisted both the popular expansions and the critical revi-
sions; this text continued in much the same form from the early
period into the minuscule era.41 The NT Byzantine Textform
reflects a similar continuance from at least the fourth century
onward.
Yet the conclusions of Homeric scholarship based on a
transmissional-historical approach stand in sharp contrast to those of
NT eclecticism:
We have to assume that the original . . . was a medium [=

vulgate] text. . . . The longer texts . . . were gradually
shaken out: if there had been . . . free trade in long, medium,
and short copies at all periods, it is hard to see how this process
could have commenced. Accordingly the need of account-
ing for the eventual predominance of the medium text, when
the critics are shown to have been incapable of producing
it, leads us to assume a medium text or vulgate in existence
during the whole time of the hand-transmission of Homer.
This consideration . . . revives the view . . . that the Home-
ric vulgate was in existence before the Alexandrian period.
. . . [Such] compels us to assume a central, average, or vul-
gate text.42
Not only is the parallel between NT transmissional history and
that of Homer striking, but the same situation exists regarding the
works of Hippocrates. Allen notes that “the actual text of Hippocrates
in Galen’s day was essentially the same as that of the mediaeval MSS . . .
[just as] the text of [Homer in] the first century B. C. . . . is the same
as that of the tenth-century minuscules.”43
In both classical and NT traditions there thus seems to be a
“scribal continuity” of a basic “standard text” which remained rela-
tively stable, preserved by the unforced action of copyists through the
centuries who merely copied faithfully the text which lay before them.
41
Thomas W. Allen, Homer: The Origins and the Transmission (Oxford: Clarendon,
1924) 326, contrasts the Homeric vulgate and longer form against the work of the
Alexandrian revisers, “In neither case had their labours any effect. . . . The vulgate did not
change, and the long texts withered of themselves.”
42
Allen, Homer, 327, emphasis added. Allen additionally states that “the unrevised vul-
gate . . . showed a more genuine text” (281-2), and that “the Alexandrine’s labours . . .
had no effect on the book trade and the character of the copies produced” (309, emphasis
added).
43
Allen, Homer, 312-313, emphasis added.
543
RTS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTS
Further, such a text appears to prevail in the larger quantity of copies in

Homer, Hippocrates, and the NT tradition. Apart from a clear indica-
tion that such consensus texts were produced by formal recension, it
would appear that normal scribal activity and transmissional continu-
ity would preserve in most manuscripts “not only a very ancient text,
but a very pure line of very ancient text.”44
Principles to be Applied toward Restoration of the Text
The Byzantine-priority position (or especially the so-called
“majority text” position) is often caricatured as only interested in the
weight of numbers and simple “nose-counting” of MSS when attempt-
ing to restore the original form of the NT text.45 Aside from the fact
that such a mechanical and simplistic method would offer no solution
in the many places where the Byzantine Textform is divided among its
mass of witnesses, such a caricature leads one to infer that no serious
application of principles of NT textual criticism exist within such a the-
ory. This of course is not correct. There are external and internal
criteria which characterize a Byzantine-priority praxis, and many of
these closely resemble or are identical to the principles espoused
within other schools of textual restoration. Of course, the principles
of Byzantine-priority necessarily differ in application from those
found elsewhere.
The Byzantine-priority principles reflect a “reasoned transmis-
sionalism” which evaluates internal and external evidence in the light
of transmissional probabilities. This approach emphasizes the effect of
scribal habits in preserving, altering, or otherwise corrupting the text,
the recognition of transmissional development leading to family and
texttype groupings, and the ongoing maintenance of the text in its
general integrity as demonstrated within our critical apparatuses. The
overriding principle is that textual criticism without a history of
transmission is impossible.46 To achieve this end, all readings in sequence
need to be accounted for within a transmissional history, and no read-
ing can be considered in isolation as a “variant unit” unrelated to the
rest of the text.
44
The words are Hort’s (Westcott and Hort, Introduction, 250-251), as applied to the
text of Codex Vaticanus, but here applied with sufficient justification to the more general
text represented by the vast majority of MSS.
45
Fee, “Majority Text and Original Text,” Theory and Method, 207, caricatures “Bur-
gon’s seven ‘notes of truth’ ” as “simply seven different ways of saying that the majority is
always right.” Daniel B. Wallace, “The Majority Text Theory: History, Methods, and Cri-
tique,” in Bart D. Ehrman and Michael W. Holmes, eds., The Text of the New Testament in
Contemporary Research: Essays on the Status Quaestionis, Studies and Documents 46, ed.
Eldon Jay Epp et al. (Grand Rapids: Eerdmans, 1995) 310, n. 67 states bluntly: “The ratio-
nale for the Majority text may be complex, but the method (for most Majority text
defenders) is quite simple: count noses.”
46
So also Porter, “Textual Analysis,” 31.
544
RTT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTT
In this system, final judgment on readings requires the strong

application of internal evidence after an initial evaluation of the exter-
nal data has been made.47 Being based primarily on transmissional
factors, the Byzantine-priority theory continually links its internal cri-
teria to external considerations. This methodology always asks the
prior question: does the reading which may appear “best” on internal
grounds (no matter how plausible such might appear) really accord
with known transmissional factors regarding the perpetuation and
preservation of texts?48 Such an approach parallels Westcott and Hort,
but with the added caveat against dismissing the Byzantine Textform
as a significant transmissional factor. Indeed, while the present theory
in many respects remains quite close to that of Westcott and Hort, the
primary variance is reflected in certain key assumptions and a few less
obvious principles. Because of these initial considerations, the conclu-
sions regarding the original form of the NT text will necessarily differ
significantly from those of Westcott and Hort.
Principles of Internal Evidence
The basic principles of internal and external evidence utilized by
Byzantine-priority advocates are quite familiar to those who practice
either rigorous or reasoned eclecticism. At least one popular principle
(that of favoring the shorter reading) is omitted; other principles are
cautiously applied within a transmissionally-based framework in
which external evidence retains significant weight. The primary princi-
ples of internal evidence include the following:
1. Prefer the reading that is most likely to have given rise to all others
within a variant unit. This principle fits in perfectly within a primarily
transmissional process; it is utilized by both rigorous and reasoned
eclectics, and is the guiding principle of the Nestle-Aland
“local-genealogical” method.49 For Byzantine-priority this principle
has great weight: it is extremely important to attempt to explain the
rise of all readings within a variant unit with sequential transmission in
mind. The eclectic model continually evaluates variant units in isola-
tion, attempting to determine in each individual case that reading
which seems most likely to have produced all others within that vari-
ant unit. The Byzantine-priority principle, on the other hand, insists
on not taking a variant unit in isolation from the remainder of the text,
47
Cf. Colwell’s ordered principles cited above, n. 29, for an overview of the entire pro-
cess.
48
Current eclectic praxis might favor a reading found in a single MS. Following a
transmissional procedure, such would be ruled out immediately, despite any claimed inter-
nal plausibilities.
49
See Kurt Aland and Barbara Aland, The Text of the New Testament: An Introduction to
the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism, 2nd rev. &
enl. ed. (Grand Rapids: Eerdmans, 1989), 34. The “local-genealogical method” is mysteri-
ously defined as “applying to each passage individually the approach used by classical
philology for a whole tradition.”
545
RTU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTU
but always to ask how the reading which appears to be superior in any
variant unit fits in with a full transmissional overview. Such a proce-
dure involves the readings of all the units in near proximity: how they
developed, were perpetuated, and grew into their relative proportions
among the extant data. This procedure elevates the overall value of this
principle and serves as a check against excess in application.
The principle is not negated, but modified. The textual
researcher always must ask whether the reading that initially appears to
support the rise of all others in a given variant unit is equally that
which by its transmissional history remains most likely to have given
rise to all other readings in the surrounding text as a whole. If one
initially assumes a reading with extremely weak transmissional support
to be original, a sufficient explanation must be provided as to how
other competing readings could have derived from the first, and also
how such readings could have ended up in transmissional relation to
neighboring variant units. When such explanations become problem-
atic, this in itself becomes presumptive that another reading in a given
unit may in fact have been the source of all competitors, and that the
researcher should reexamine the case instead of accepting what at first
appeared most plausible when viewed in isolation. Only thus can a
final candidate be established within each variant unit – “reasoned
transmissionalism” at work.
2. The reading which would be more difficult as a scribal creation is
to be preferred. This internal canon is predicated upon the assumption
that a scribe would not deliberately produce nonsense, nor make a pas-
sage more difficult to understand. If a more common word stood in an
exemplar, a scribe would not normally substitute a rare word. Yet
scribes do produce nonsense accidentally, and at times may even obfus-
cate a plain and simple reading for unknown reasons. There needs to be
a transmissional corollary of qualification: difficult readings created by
individual scribes do not tend to perpetuate in any significant degree
within transmissional history. This principle can be demonstrated in
any relatively complete apparatus by examining the many singular or
quasi-singular readings which were never or rarely perpetuated. The
same can be said for readings in small groups of MSS, whether due to
family or sub-texttype ties, or by coincidence. Transferring the corol-
lary to the primary principle, the more difficult reading is to be preferred
when such is found in the transmissional majority of witnesses rather than
when such is limited to a single witness or an interrelated minority group.
The reasoning behind this assumption is obvious: while a minority of
scribes might adopt any difficult reading for at least a time, the chances
are slim that the vast majority of scribes would adopt such a reading
were a simpler one originally dominant from the autograph. The
546
RTV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RTV
researcher still must demonstrate on internal grounds that the “more

difficult” reading is in fact such, as well as the transmissional likeli-
hood of that reading having been original within that variant unit.50
3. Readings which conform to the known style, vocabulary, and
syntax of the original author are to be preferred. While this principle is
valid, its application in modern eclectic praxis is fraught with difficul-
ties. Other factors, including transmissional history, need to be
considered before a final stylistic determination can be made in regard
to a given passage.51 Merely because kai or euyuw are “characteristic”
in Mark or oun in John does not mean that one automatically should
prefer such a reading over the alternatives. Stylistic criteria taken in
isolation can easily lead to wrong decisions if the degree and quality of
transmissional support are not equally considered. A basic assumption
is that scribes in general would be unlikely to alter the style and vocab-
ulary of a given author when copying that which lay before them.
Further, in any given instance, a minority of scribes might create an
intentional or accidental variation which either conforms the text to a
writer ’s style, or which moves the text away from an author’s normal
style. Transmissional criteria serves as a check and balance against mere
50
Cf. Bertil Albrektson, “Difficilior Lectio Probabilior: A Rule of Textual Criticism and
its use in Old Testament Studies,” in B. Albrektson et al. eds., Remembering All the Way: A
Collection of Old Testament Studies published on the Occasion of the Fortieth Anniversary of
the Oudtestamentisch Werkgezelschap in Nederland, Oudtestamentische Studien 21 (Leiden:
Brill, 1981) 9, 11: “It is not enough for a reading simply to be difficilior: it must also fit the
context and make better sense than the rival variant”; “a lectio difficilior may be more
difficult simply because it is wrong. . . . It would be foolish to raise the mistake of the
copyist to the status of original text.”
A B
51
One cannot, for example, invoke any considerations of “Markan” style, vocabulary or
syntax in Mk 2:16 when determining between the grammateiw tvn Farisaivn ( 88 B L
C
W D 0130vid 33 2427 pc b bomss) and the grammateiw kai oi Farisaioi ( A C D Y f 1 f 13
700 892 1006 1342 1506 a c e ff 2 r1 lat sy samss bopt). The first phrase appears nowhere else
in the NT, while the second is found 17x in the gospels and nowhere else in Mk. Metzger
states (Textual Commentary in loc.), “The more unusual expression oi grammateiw tvn
Farisaivn is to be preferred, since the tendency of scribes would have been to insert kai
after oi grammateiw under the influence of the common expression.” This, however,
requires the case alteration of tvn Farisaivn to oi Farisaioi , which complicates the pro-
cess and requires recensional activity on the part of a large number of scribes. It remains
easier to comprehend a limited recensional action, localized primarily in Egypt, which pro-
duced the minority phrase. Cf. the parallel Lk 5:30 (Mt 22:11 mentions only Pharisees),
where the Alexandrian text reads oi Farisaioi kai oi grammateiw autvn(B C L W J 1 33
B
579 700 892 1241 2542 l-844 l-2211 pc lat). Recensional alteration in Mark would create a
greater harmony between the Alexandrian parallels; in Lk, (D 205 209 788) pc it samss bo
resolved the difficulty by omitting the troublesome autvn. Yet the Byzantine Textform in
C
Lk, oi grammateiw autvn kai oi Farisaioi ( A Y C f 13 1006 1342 1506 r1 syh [sams
boms]), clearly reflects a “more difficult” reading, since there the scribes apparently belong
to the telvnvn kai allvn of 5:29 and not to the Pharisees. Thus the Byzantine reading in
Lk alone explains the Alexandrian and Western alterations there, as well as the parallel
recensional activity in Mark. Any other view leaves the Byzantine text of Lk 5:30 unex-
plainable. The Mk 2:16 variant is not discussed in either J. K. Elliott, “An Eclectic Textual
Commentary on the Greek Text of Mark’s Gospel,” in Eldon Jay Epp and Gordon D. Fee,
eds., New Testament Textual Criticism: Its Significance for Exegesis. Essays in Honour of
Bruce M. Metzger (Oxford: Clarendon, 1981) 47-60; or J. K. Elliott, The Language and
Style of the Gospel of Mark, Supplements to Novum Testamentum, 71 (Leiden, Brill, 1993).
547
RUM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUM
stylistic, syntactical, content, and vocabulary considerations, allowing

one to arrive at a more certain result. Attention to transmissional con-
siderations prevents a naive acceptance of a variant solely due to
stylistic conformity, especially when such is dependent upon favored
52
MSS which fluctuate stylistically within a given book.
For example, what does one do with oun in John? Certainly this
word is distinctive of Johannine style, and on thoroughgoing eclectic
principles perhaps should always be preferred (although structural
considerations might alter such a decision).53 Modern reasoned eclec-
ticism seems to prefer oun only when supported by favored MSS, even if
such support is limited. On a transmissional-historical basis, oun when
found in limited perpetuation among a small minority of witnesses
would be ruled out due to lack of a reasonable amount of
transmissional support. Modern eclectic methodology cannot satisfac-
torily distinguish a Johannine from a non-Johannine oun on the basis
of either internal criteria or its small group of favored MSS. There needs
to be a transmissional criterion for authenticity, since cases such as this
cannot be resolved by an appeal to style, to limited external evidence,
or to the reading that may have given rise to the others. Transmissional
considerations offer a better solution in such cases than do eclectic
methodologies. Similarly, how would one handle variation between
de and oun in John? That gospel actually uses de more frequently
than oun (de Byz 231x, NA27 212x; oun Byz 201x, NA27 200x), even
though oun is “stylistically Johannine.” De thus can not be ruled
out when opposed by oun. The optimal (and only) solution is a
reliance upon all external evidence, coupled with a solid view of
historical-transmissional considerations.
4. Readings which clearly harmonize or assimilate the wording of
one passage to another are to be rejected. That scribes engaged in some
harmonization or assimilation to parallel passages or contexts can be
demonstrated repeatedly within the pages of a critical apparatus. Col-
well noted that harmonization to parallels in the immediate context
occurs more frequently than to remote parallels.54 Yet, one must
carefully guard against the assumption that verbal identity where par-
allels exist is presumptive evidence against authenticity. Merely
because harmonization or assimilation could occur at a given location,
52
See further the discussion of oun in John as found in Robinson, “Recensional
Nature,” 51-54.
53
Cf. the discourse analysis considerations in Vern Poythress, “The Use of the Intersen-
tence Conjunctions DE, OUN, KAI, and Asyndeton in the Gospel of John,” NovT 26 (1984)
312-346; also, Steve Booth, Selected Peak Marking Features in the Gospel of John, American
University Studies, Series 7: Theology and Religion, vol. 178 (New York: Peter Lang,
D D
1996), 100-106.
54
See Ernest C. Colwell, “Method in Evaluating Scribal Habits: A Study of 45, 66,
D 75
,” Methodology, 113, 124.
548
RUN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUN
one must not assume that scribes would harmonize whenever possible.
Nor is scribal harmonization when it does occur more characteristic of
the Byzantine-era scribes than any other. Once more, transmissional
aspects remain the primary basis for decision. The apparatuses demon-
strate that most of the numerous cases of harmonization or
assimilation did not perpetuate in any great quantity. While scribes did
harmonize at various places, and that frequently enough, the vast
majority of scribes did not accept or perpetuate such alterations to any
significant degree. Even if parallel locations were known from personal
familiarity with scripture, most scribes did not adopt or add to the text
that which was not in the exemplar before them. Harmonization sim-
ply did not occur on the grand scale.55 It would be a transmissional
absurdity to assume numerous “harmonization-prone” scribes adopt-
ing a few dozen harmonizations into their Byzantine MSS while failing
to continue the process in hundreds of other places where scribes had
produced more plausible and attractive harmonizations – none of
which were incorporated into the main stream of transmission.56
The question can be framed precisely: were scribes more likely in
any given instance deliberately to revise the text in the direction of
harmonization, or would they generally tend simply to copy and pre-
serve what lay before them? The answer is provided only by examining
the data in the apparatuses which demonstrates transmissional reality.
One will find that most of the time scribes would maintain and pre-
serve the text of their exemplar. When harmonization or assimilation
did occur, it was sporadic. The MSS which systematically harmonized
to parallel passages were few (e.g., the scribes of Codex Bezae and
various Caesarean witnesses are more typically harmonistic than what
is alleged against Byzantine scribes). While certain Byzantine readings
may appear to harmonize at various points, it would be a fallacy to
charge the Byzantine scribes with a harmonistic tendency for the fol-
lowing reasons: (a) the Byzantine MSS fail to harmonize in most
situations; (b) the alleged harmonizations within the Byzantine
Textform are relatively infrequent; (c) alleged Byzantine
harmonization often fails to conform precisely to the parallel passage;
and (d) the Byzantine scribes fail to harmonize in hundreds of places
55
See Maurice A. Robinson, “Two Passages in Mark: A Critical Test for the
Byzantine-Priority Hypothesis,” Faith and Mission 13 (1996) 74, 82-93, 96-97, in particular
the five questions regarding supposed Byzantine harmonization, p. 91.
56
One need only examine the location-name in the parallels Mt 8:28/Mk 5:1/Lk 8:26: is
the demoniac Gadarene, Gergesene, or Gerasene? Had the Byzantine scribes truly been
E
inclined toward harmonization, one would expect an identical term in all three gospels.
Instead, reads Gadarhnvn in Mark and Luke, but Gergeshnvn in Matthew. Since
harmonization did not occur where it was more likely, it becomes far less likely elsewhere
(note that NA27 reads differently in all three places [Mk/Lk Gerashnvn, Mt Gadarhnvn];
yet the overall NA27 text is supported only by Codex Vaticanus).
549
RUO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUO
where a minority of supposedly earlier scribes had created highly per-

suasive and attractive harmonizations.57
5. Readings reflecting common scribal piety or religiously-
motivated expansion and alteration are secondary. From a
transmissional-historical aspect, this principle is viewed somewhat
differently from that which is commonly held. Pious expansions or
substitutions initiated by a single scribe or a small number of scribes
are unlikely to gain acceptance within the manuscript tradition. Were
this not the case, one would see a continual expansion of divine names
and titles: “Jesus” becomes “Jesus Christ,” then “the Lord Jesus
Christ,” then “the Lord and Savior Jesus Christ.” “Lord” would
become “Lord Jesus” or “Lord God”; “Spirit” would become “Holy
Spirit,” and so forth. While such alterations and expansions can be
demonstrated to have occurred frequently within the manuscript tra-
dition, such cases remain sporadic, localized, and shared among only a
small minority of scribes. Most NT scribes did not engage in wholesale
pious expansion. Conversely, when a minority of witnesses might lack
one or more appellatives, this does not indicate pious expansion by all
other witnesses. The shorter reading may be due to accidental omis-
sion triggered by common endings (homoioteleuta) among the various
nomina sacra within a phrase. One cannot presume that the majority
of scribes would adopt piously-expanded readings on a merely coinci-
dental but not systematic basis under normal transmissional
conditions. A minority of scribes, however, might easily expand delib-
erately or omit unintentionally. Were pious expansion indeed typical
and dominant, one would wonder why most such cases were not
adopted by the transmissional majority. One cannot have it both ways
– scribes either conform to certain patterns en masse, or they practice
certain habits on a primarily individual and sporadic basis. Since most
vagaries produced by individual scribes remained unadopted within
the transmissional tradition, there should be no doubt regarding the
actual situation. An example of “limited perpetuation” is provided in
1Cor 5:5 (nomina sacra in small caps):
th hmera tou KU NA27
F46 B 630 1739 pc Tert Epiph
th hmera tou KU IU G F 61vid HC vgst

th hmera tou KU IU XU D pc b Ambst
th hmera tou KU hmvn IU XU A F G P 33 104 365 1241s
1881 al a vgcl syp, h** cop Lcf
57
W. F. Wisselink, Assimilation as a Criterion for the Establishment of the Text: A Compar-
ative Study on the basis of Passages from Matthew, Mark and Luke (Kampen: J. H. Kok,
1989) should not be ignored, particularly his summary 239-243, at the end of which he
states, “Assimilation [= harmonization] is not restricted to a single group of manuscripts,

neither to a single gospel. . . . Nothing can be concluded [thereby] . . . regarding the age
of any variant or the value of any text-type. The current thesis, that the Byzantine
text-type is . . . inferior because of its harmonizing or assimilating character, is method-
ologically not based on sound foundations” [emphasis added].
550
RUP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUP
While modern eclectic advocates might argue that all readings

beyond the shortest (that preferred by NA27) are “pious expansions,”
such an approach is too simplistic and ignores the transmissional and
transcriptional probabilities that point clearly to the Byzantine
Textform as the reading from which all the others derived.58
The MSS comprising the bulk of the Byzantine Textform (basi-
cally I in NA27) did not adopt the remaining “natural” expansions
found in other witnesses ( KU IU XU or KU hmvn IU XU ). Yet, had NA27
been original, it would be peculiar if nearly all the Byzantine-era
scribes were to stop at KU IU without further embellishment, especially
when such was found in supposedly “earlier” MSS from the Western
and Alexandrian traditions. This argues strongly that the vast majority
of Byzantine-era scribes did not create or perpetuate pious expansions,
but simply preserved the text which lay before them in their
exemplars.59
It is transcriptionally more likely that the small minority of
J
Alexandrian and Caesarean MSS ( 46 B 630 1739 pc) reflect simple
homoioteleuton from the Byzantine reading, skipping from U to U. A
minority reading created by transcriptional error is far easier to accept
than to rationalize such a shorter reading as the source from which
only a partial expansion was made by the Byzantine majority.
6. The primary evaluation of readings should be based upon tran-
scriptional probability. This principle goes back to Westcott and Hort,
and has no inherent weaknesses. Scribes did make errors and deliberate
alterations, and readings need to be categorized and assessed according
to their conformity to such scribal tendencies.60 Other methods apply
this principle inconsistently, more or less commensurate with the pref-
erences of the critic; the application of this principle thus becomes
unfairly biased.
58
The NA27 text is considered to reflect a consensus judgment of modern reasoned
eclecticism. Its editors have stated that “this text is a working text . . . [and] is not to be
considered as definitive, but as a stimulus to further efforts toward defining and verifying
the text of the New Testament” (Barbara and Kurt Aland et al., eds., Nestle-Aland Novum
Testamentum Graece, 27th edition [Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993] 45*). Since
the NA27 text remains approximately 99.5% identical to that of Westcott-Hort 1881, one
may assume a nearly stable consensus regarding its final form.
59
As an illustration: the “expected” amhn which in the Byzantine Textform closes most
NT books is absent from the text of Acts, James, and 3Jn. Only a small minority of wit-
nesses (C 36 453 614 1175 1505 al) add the closing term at the end of Acts; a smaller
minority at the end of James (614 1505 1852 pc); and a similar minority at the end of 3Jn
(L 614 1852 al). There is no logical reason why the Byzantine MSS would leave out an amhn
at the end of three books while supposedly adding it everywhere else – unless the inclusion
or exclusion truly reflects the original text of each book. The Byzantine majority was never
attracted or influenced to make such an addition in these cases. Apart from a presumption
of Byzantine priority, this would reflect a mystery without solution.
60
K K K
See, for example, Colwell, “Scribal Habits,” 114-123, where the individual habits of
the scribes of 45, 66, and 75 are categorized according to type.
551
RUQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUQ
A transmissional aspect needs to be recognized: an error or

deliberate alteration made in a single MS or a few MSS is unlikely to be
perpetuated in quantity. The many singular and quasi-singular readings
which exist demonstrate the unlikelihood of a transcriptionally-based
scribal creation extending much beyond any MS or MSS which first pro-
duced it. The chances that any sensible alteration subsequent to the
autograph would extend beyond a small group of localized witnesses
would be slim. Indeed, such readings as characterize minority texttype
witnesses generally remain limited and localized. That any deliberate
alteration or transcriptional error would gain the cooperation of
scribes so as to dominate the entire stream of transmission is a null
proposition: scribes demonstrably did not engage in such a practice on
the grand scale. Earlier exemplars would serve to nullify the growth
and widespread dissemination of more recent scribal alterations, thus
holding in check the unbridled mass of minority variants. An impor-
tant corollary follows:
7. Transcriptional error is more likely to be the ultimate source of
many sensible variants rather than deliberate alteration. Many variant
readings have their root in transcriptional causes. While this principle
includes all cases which produce pure “nonsense,” it also includes
many in which the end result in some way “makes sense.” Sensible
readings may arise from the simple omission of a letter, syllable, or
word; so too readings produced by haplography, dittography,
homoioteleuton or other forms of transcriptional error.61 Even an
error that produced a nonsense reading may result later in other sensi-
ble variants, created in an attempt to correct the earlier error.
When examining any variant unit, one first should consider
whether transcriptional factors could have caused one or more of its
readings. A more plausible solution will arise from this approach than
from an assumption of the less frequent deliberate alteration. While
many readings can only be explained as due to intentional alteration,
the primary principle remains of seeking first a transcriptional cause
for variant readings. Many readings could be due to either accidental
transcriptional error or intentional alteration; one always must weigh
the evidence before settling on one cause over another.62
8. Neither the shorter nor longer reading is to be preferred. The rea-
soned eclectic principle here omitted is the familiar lectio brevior
potior, or giving preference to the shorter reading, assuming all other
61
E. g. line-skipping, confusion of letters, errors of the ear, and misreading.
62
For example, the shorter variant in Lk 6:1 lacks the word deuteroprvtv. While such
could be explained as due to simple homoioteleuton (- tv ∩ – tv), the difficult nature of
the longer reading suggests intentional alteration by a limited number of scribes. See
Robinson, “Recensional Nature,” 59-61.
552
RUR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUR
matters to be equal63 - a principle which has come under fire even by

modern eclectics.64 Not only can its legitimacy be called into question,
but its rejection as a working principle can readily be justified. The net
effect of such a principle is to produce an a priori bias on insufficient
internal grounds which favors the shorter Alexandrian text. The
underlying premise is faulty: it assumes that scribes have a constant
tendency to expand the text, whether in regard to sacred names, or by
a conflationary combination of disparate narratives, lest anything orig-
inal be lost.65 Yet scribal habits as exemplified in the extant data simply
do not support such a hypothesis. Had the later scribes done according
to all that has been claimed for them, the resultant Byzantine Textform
would be far longer than that currently found: divine titles would be
extensively expanded, parallel passages would be in greater harmony,
and a universally-conflated text would dominate. Such simply is not
the case.
The problem as usual is a text-critical leap to a conclusion
refuted by a careful examination of the extant data. While scribes did
engage in various practices which would produce a “longer” text, such
occurred only on an independent, haphazard, and sporadic basis. Such
minority scribal expansions can readily be discerned in any critical
apparatus (even among Byzantine-era witnesses) and rejected on the
basis of their minority support. Scribes simply did not expand or har-
monize the text en masse, and any principle of internal evidence which
suggests and is dependent upon the contrary becomes self-refuted by
transmissional evidence.66
The converse principle – that the longer reading should be pre-
ferred – is equally rejected. A few may argue thus, such as A. C. Clark
and C.-B. Amphoux, who favor the Western type of text,67 but such no
more can be applied mechanically to the text than can the “shorter
reading,” despite any apparent logic or plausibility which may be
adduced. Such a principle simply will not work within a transmissional
63
Matters rarely are equal: shorter readings may be due to transcriptional error or
intentional removal of a perceived difficulty. Such skew the case and minimize whatever
benefit derives from the principle (which is based on a questionable premise of continued
scribal expansion).
64
See for example, Elliott, “Recent Studies” 43: “My own observation is that in general
it is the longer text that is original.”
65
This is the rationale in Metzger, Text of the NT, 200: “Rather than make a choice . . .
(with the attendant possibility of omitting the genuine reading), most scribes incorporated
both readings in the new copy which they were transcribing.” Such a claim simply is not
true (cf. n. 25 above).
66
Metzger often appeals to assumed scribal proclivities in order to discredit and elimi-
nate the Byzantine reading, yet only a minority of scribes should be implicated at any given
point. Cf. Metzger, Textual Commentary, xxvi-xxvii and examples such as Mt 1 :7-8; 4:10;
5:22; 9:8; 11:15 and passim.
67
See Albert C. Clark, The Primitive Text of the Gospels and Acts (Oxford: Clarendon,
1914); idem, The Descent of Manuscripts (Oxford: Clarendon, 1918); Léon Vaganay and
Christian-Bernard Amphoux, Introduction to New Testament Textual Criticism (Cam-
bridge: University Press, 1992).
553
RUS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUS
framework. Further, it has a similar bias favoring the Western text, just
as the “shorter reading” favors the Alexandrian text. Elements which
reflect “normal” transmissional considerations should not be over-
thrown or negated on the basis of a built-in bias within a text-critical
principle.
Principles of External Evidence
The Byzantine-priority method looks at external evidence as a
primary consideration within a transmissional-historical framework.
The key issue in any unit of variation is not mere number, but how
each reading may have arisen and developed in the course of
transmission to reflect whatever quantitative alignments and textual
groupings might exist. To this end a careful consideration and applica-
tion of various external principles must be applied to each reading
within a variant unit.68 Certain of these criteria are shared among vari-
ous eclectic methodologies, but none demonstrate a clear linkage to
transmissional-historical factors under such systems.
1. The quantity of preserved evidence for the text of the NT precludes
conjectural emendation. The NT text has been preserved to an extent far
exceeding that of any other hand-transmitted literature of antiquity.
Thus, the likelihood that conjectural emendation might restore the
original form of the text is virtually nil. While other critics do not
exclude conjectural emendation as a possibility, conjecture does not
gain a serious foothold in contemporary praxis, nor is there any press-
ing need for such.69 Conjecture argues a historical model requiring an
unparalleled transmissional catastrophe in which all known witnesses
– manuscript, versional, and patristic – failed to preserve the original
text at a given point. Given the quantity of NT evidence, such becomes
doubtful in the extreme, and if otherwise valid would call into question
every word found in any extant witness.70
68
Cf. the seven canons of John W. Burgon, The Traditional Text of the Holy Gospels:
Vindicated and Established, ed. Edward Miller (London: George Bell and Sons, 1896)
40-67. Five of Burgon’s canons deal with external evidence (Antiquity, Number, Variety,
Respectability of Witnesses, Continuity) and two with internal evidence (Context and
“Internal Considerations,” which includes grammatical matters and logical continuity).
Burgon’s seven canons remain valid, and can be applied within a transmissional framework.
Modification, however, of Burgon’s more extreme positions must be made before his more
valuable principles can be clearly discerned. These include his often abusive rhetoric and
bombast, his appeal to speculative theological arguments, and various factual inaccuracies
now known to exist in his account of manuscript, versional, and patristic evidence.
69
Ac 16:12 in UBS4/NA27 is a modern eclectic exception; see Metzger, Textual Com-
mentary in loc. The perception of a possible historical inaccuracy has led the editors to
offer a conjectural solution, regardless of dissent from both Metzger and Aland. Despite
limited versional support (vgmss, slav, Provençal, Old German), for all practical purposes
the conjecture remains, lacking Greek support. Note that Westcott and Hort admitted no
conjecture into their actual text, though they did identify many places where a “primitive
error” was claimed to have corrupted the MS tradition.
70
Elliott, “Recent Studies,” 43, states that “the manuscripts are of importance primarily
as bearers of readings,” and rules out conjecture on the ground that “it is unlikely that the
original text has not survived somewhere in our known manuscripts.”
554
RUT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUT
2. Readings which appear sporadically within transmissional his-

tory are suspect. Assuming the general normality of manuscript
transmission, the original text should leave a significant imprint over
the range of transmissional history. Optimally, an original reading
should demonstrate a continuity of perpetuation from the autograph
to the invention of printing. Readings which fit this criterion have an
initial presumptive authenticity that cannot easily be overturned. Cer-
tain corollaries follow:
a. A reading preserved in only a single MS, version or father is sus-
pect. As with conjecture, it remains transmissionally unlikely that all
MSS, versions, and fathers save one should have strayed from the origi-
nal reading. Even if some witnesses are considered “best” within a
given portion of text, it remains unlikely that any such witness stand-
ing alone would have preserved the original text against all other
witnesses. So too the next corollary:
b. Readings preserved in a small group of witnesses are suspect. Just
as with single testimony, readings preserved in but two witnesses are
unlikely to have preserved the original reading against all remaining
testimony. This principle can be extended to other small groups,
whether three or four MSS, or even more, so long as such groups
remain smaller than a larger texttype (which is treated under other
principles). Such cases reflect only sporadic or limited transmission.
3. Variety of testimony is highly regarded. This principle addresses
two areas, neither sufficient to establish the text, but either of which
lends support to a given reading.
a. A reading supported by various versions and fathers demonstrates
a wider variety of support than a reading lacking such. The greater the
variety of support, the more weight is lent to a reading. However, if a
reading possesses only versional or patristic support without being evi-
denced in the Greek manuscript tradition, such a reading is secondary.
Isolated patristic or versional testimony is not sufficient to overturn
the reading most strongly supported among the Greek MS base.
b. Among Greek MSS, a reading shared among differing texttypes is
more strongly supported than that which is localized to a single texttype or
family group. Diversity of support for a reading is far stronger than the
testimony of any single manuscript or small group of MSS.71 Over-
looked by many is the fact that the Byzantine Textform is the most
71
See J. Harold Greenlee, Introduction to New Testament Textual Criticism (Grand
Rapids: Eerdmans, 1964) 115-116: “If a reading has the support of good witnesses of sev-
eral text-types it is more probable that the reading antedates the rise of the local texts
instead of having originated in one of the local texts.” Within the present theory, the
Byzantine Textform is considered as that from which all the minority groups ultimately
derived, yet Greenlee’s principle still applies with equal vigor when evaluating external sup-
port.
555
RUU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUU
frequent beneficiary of such diverse support: there are far more

instances wherein an Alexandrian-Byzantine or Western- Byzantine
alignment exists than an Alexandrian-Western alignment wherein the
Byzantine stands wholly apart.72 Indeed, were all
Alexandrian-Byzantine or Western-Byzantine readings in the MSS,
fathers, and versions considered as primarily representing the
Byzantine Textform (in accord with the present hypothesis), all wit-
nesses would appear far more “Byzantine” than by methods which
exclude such co-alignments from consideration as Byzantine. Specific
texttype alignments in either case naturally remain distinct on the
basis of quantitative analysis.73
4. Wherever possible, the raw number of MSS should be intelligently
reduced. “Genealogical method” is accepted whenever such can be
firmly established. “Family” groups such as f1 and f13 have long been
cited under one siglum, and a few MSS are known copies of earlier
extant witnesses. In many other cases a close genealogical connection
can be established and thus mere numbers can be reduced in a proper
manner. At times a group of MSS can be shown to stem from a single
scribe with one exemplar (e.g. the eight MSS copied by George Her-
monymus or the seven copied by Theodore Hagiopetrites); other MSS
stem from a single recension (e.g. the ca. 124 MSS of Theophylact’s
72
This category does not include what Westcott and Hort termed “distinctive”
Byzantine readings, i. e. those wholly unattested by any ante-Nicene Father, version, or MS.
While Hort’s definition was flawed by presupposing a formal AD 350 Byzantine revision, it
remains a reasonable criterion for identifying otherwise unattested Byzantine readings in
the pre-fourth century era. The early papyri have removed some previously “distinctive”
readings from this small category; see Harry A. Sturz, The Byzantine Text-Type and New
Testament Textual Criticism (Nashville: Thomas Nelson, 1984) 55-69, 145-208. Sturz has
been misinterpreted by some adverse critics; however, the contextual definition deals only
with the status of the evidence in Hort’s day, and the modern papyrus discoveries indeed
have disproven Hort’s claims that no “distinctive” Byzantine reading could have existed
before AD 350. One should reconsider any remaining claims in the light of possible future
discoveries.
73
Cf. Darrell D. Hannah, The Text of I Corinthians in the Writings of Origen, The New
Testament in the Greek Fathers: Texts and Analyses 4, ed. Bart D. Ehrman (Atlanta: Schol-
ars Press, 1997) 269, 271-272. Hannah clearly shows (Tables I and II) that (as expected)
“Origen’s text is thoroughly Alexandrian” in that epistle (average ca. 77%). Yet when
Byzantine-Alexandrian alignments are taken into consideration, Origen is ca. 60%
L
Byzantine – and this in a situation where the Alexandrian MSS B C are themselves only
ca. 51% Byzantine (Tables III-V, 273-4). Cf. Burgon’s parallel claim regarding the early
Fathers (Burgon, Traditional Text, 101): “The testimony therefore of the Early Fathers is
emphatically . . . in favour of the Traditional Text, being about 3:2.” The matter is not that
Burgon’s patristic editions were uncritical; Hannah’s data are plain: Origen, the most
“Alexandrian” patristic writer, does read 3:2 (ca. 60%) with the Byzantine Textform in
1Cor. No one should be surprised were that proportion to increase among other Fathers in
modern critical editions. This type of Byzantine alignment will only be seen, however, if
patristic textual studies display their statistics in a manner parallel to that of Hannah. Han-
nah’s presentation is flawed, however, by a certain circularity based upon an a priori
assumption: “Origen’s relatively high (62%) agreement with [the] Byzantine . . . result[s]
from Alexandrian and Byzantine witnesses sharing the same reading. . . . The Byzantine
text was constructed from a mixture of Alexandrian readings and other elements . . . [These
results are] just what we should expect if it is in fact a later text which arose during the fourth
century” (Hannah, 292, emphasis added).
556
RUV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RUV
commentary on John, which differ so little from one another that

Theophylact’s Johannine archetype readily can be reconstructed).
Such numerical reductions restore the source text of the descendants
and prevent a multiplication of totals for the sake of mere number.
Such also includes grouping the various Byzantine subtypes (K1 Ka Ki
Kr etc.) according to their hypothetical archetypes; these then become
single secondary-level sources within the Byzantine Textform. The Kr
subtype in particular is known to be late and secondary, having been
produced out of the Kx type with lectionary and liturgical interests in
mind. The MSS of that subtype resemble each other far more than they
do the dominant Kx type. When recognizable genealogical ties can be
established, MSS can be grouped under their reconstructed archetype
and reduced to a common siglum, wherein number carries no more
weight than its archetype.
What is not legitimate is to force the genealogical method to do
more than it can, and to impose a genealogy which treats an entire
texttype as a single witness. Less legitimate is to claim a given texttype
or texttypes as the assumed parent(s) of other texttypes without
demonstrable transmissional evidence. Such was the essence of
Westcott and Hort’s hypothetical stemma and subsequent claims
made with the sole intent of discrediting the Byzantine Textform. On
the basis of transmissional considerations, the Byzantine-priority
hypothesis would claim that the original form of the NT text would be
more likely to manifest itself within whatever texttype might be over-
whelmingly attested within the manuscript tradition, to the exclusion
of all others. Such appeals to “normality,” and is far more plausible
than a piecemeal eclectic reassemblage of a hypothetical “original”
which finds no representative among the extant witnesses. The
texttype which on the basis of transmissional factors would appear to
possess the strongest claim to reflect the original text can be termed
the “Textform” from which all other texttypes and subtypes necessar-
ily derive. The present theory asserts that the Byzantine best fulfills
this demand, thus the designation “Byzantine Textform.” All compet-
ing forms of the text reflect “texttypes,” “subtypes,” or “families,”
each of which developed transmissionally out of that original
Textform.
5. Manuscripts still need to be weighed and not merely counted.
The preceding principle encompassed the intelligent reduction of wit-
nesses based upon proven genealogical ties. Yet all MSS still need to be
categorized regarding their text-critical value and “weight.” A basic
component of “weight” is the transcriptional reliability of a MS. A later
MS may preserve an earlier form of text; a well-copied MS may preserve
an inferior form of text; a poorly-copied MS may preserve an otherwise

superior form of text. The effects upon transmission caused by indi-
vidual scribal practice need to be taken into consideration when
557
RVM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVM
assigning a particular “weight” to a given MS at any point of variation.

Thus, a determination of individual scribal habits becomes of prime
importance. A MS whose scribe had a penchant for haplography or
changes in word order will be of less significance when evaluating vari-
ant readings which parallel those types of error. A scribe whose
problems involved dittography or frequent substitutions of synonyms
will be of less weight regarding readings reflecting those types of varia-
tion. The study of scribal habits of individual MSS has not taken place
on a wide scale, despite the oft-repeated claim that “weight” prevails
over mere “number” (one suspects the slogan is used more as a
catch-phrase to discredit the Byzantine numerical majority rather than
as a call for establishing on solid grounds the true text-critical “weight”
of individual MSS). Much more needs to be done in this regard, since
the studies which so far have appeared have only scratched the
surface.74 An evaluation of individual scribal habits would allow a bet-
ter perception of the significance of individual MSS as they support or
oppose given variants.
6. It is important to seek out readings with demonstrable antiquity.
While the age of a MS is not as significant as the text it contains (which
text derives from an earlier source), it is important to determine the
earliest known attestation for a variant reading amid the extant evi-
dence. A reading which lacks even a modicum of early support may be
suspect. This is particularly so when the earliest testimony for a given
reading occurs quite late in the transmissional process.
One problem is determining “late” versus “early.” While readings
found in sources of a given date are at least as old as the witnesses
involved, silence in the earliest period (due to a paucity of evidence)
does not require rejection of readings solely because they lack early
attestation. When extant testimony decreases, some loss of attestation
is to be expected, and readings lacking attestation in the early period
cannot be summarily dismissed. Methodological failure on this point
neutralizes Westcott and Hort, since subsequent discoveries have
established the early existence of many readings which they had con-
sidered late and secondary. Had such information been available to
them, those readings could not have been as easily dismissed. Indeed,
74
Limited studies of scribal proclivities include the following: Colwell, “Scribal Habits,”
Methodology, 106-124; James R. Royse, “The Treatment of Scribal Leaps in Metzger’s Tex-
tual Commentary,” NTS 29 (1983) 539-551; idem, “Scribal Tendencies in the Transmission
of the Text of the New Testament,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 239-252; idem,
“Scribal Habits in the Transmission of New Testament Texts,” in Wendy D. O’Flaherty,
ed., The Critical Study of Sacred Texts (Berkeley: Graduate Theological Union, 1979)
139-161; Peter M. Head, “Observations on Early Papyri of the Synoptic Gospels, especially
on the ‘Scribal Habits,’” Biblica 71 (1990) 240-243; idem, “Re-Inking the Pen: Evidence
M
from P. Oxy. 657 ( 13) concerning Unintentional Scribal Errors,” NTS 43 (1997) 466-73;
and Maurice A. Robinson, “Scribal Habits among Manuscripts of the Apocalypse” (PhD
Diss., Southwestern Baptist Theological Seminary, 1982).
558
RVN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVN
if most sensible readings were in existence by AD 200,75 caution should

be applied when establishing the antiquity of a reading based solely on
extant representatives. Chronologically “late” MSS are known to pre-
serve earlier non-Byzantine texts well into the minuscule era; there is
no reason to assume that minuscules preserving a Byzantine type of
text fail to reflect a similar “early” character.76 Where, indeed, might
one make a demarcation? While some may prefer a fourth-century
boundary, there is no compelling reason to disqualify the fifth or sixth
century, or even the ninth or tenth century. The real issue appears to be
an opposition to any authoritative inroad for the Byzantine Textform.
Yet, there are valid reasons for considering the texts of all MSS extend-
ing into the late tenth or early eleventh century as “early.” An
explanation is in order:
Apart from colophon information which would date the time of
writing and the age of the exemplar, one cannot establish the actual
antiquity of the text in any given MS. Since colophons of such detail do
not exist, other means of assessing textual antiquity must be consid-
ered. Pertinent to this point are two major disruptions within
transmissional history: “copying revolutions,” wherein numerous
ancient MSS were subjected to massive recopying efforts, replacing
their previous exemplars en masse.
(a) The first “copying revolution” occurred when Christianity
was legitimized under Constantine. The church of the early fourth
century moved from a persecuted minority to an approved entity with
governmental sponsorship. It is no coincidence that a change in writ-
ing material (from cheap and fragile papyrus to costly and durable
vellum) occurred at this time. The earliest extant vellum MSS (e. g., the
N
fourth- and fifth-century uncials , A, B, C, D, and W) and many later
uncials would have been copied directly from papyrus exemplars. This
is demonstrated by the lack of stemmatic or genealogical ties among
most early vellum and papyrus witnesses.77 The common archetypes
of closely-related uncials such as EFGH or SUVV as well as those of
the relatively “independent” uncials up through the ninth century are
likely to have been early papyrus exemplars. This principle would not
have been missed had the later uncials not been Byzantine in character.
If correct, then all vellum uncials should be utilized when attempting
75
Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 55: “The overwhelming majority of
readings were created before the year 200” [emphasis original].
76
Cf. Nigel G. Wilson, “The Libraries of the Byzantine World,” Greek, Roman, and
Byzantine Studies 8 (1967) 71-72: “The historian George Syncellus, writing about A. D. 800,
says that he found something in a very accurately written volume . . .[whose exemplar]
had been corrected by St Basil himself. This means that books dating back to the fourth
O
century could still be brought to light in the early ninth.”

77
The close ties between 75 (discovered 1955) and B confirmed the early existence of
an Alexandrian text which otherwise had been questioned in view of previous papyrus dis-
coveries. One should allow for the possible discovery of future links between other extant
vellum uncials and their papyrus-based ancestors.
559
RVO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVO
to restore the original text of the NT: their immediate archetypes

would have generally preceded the change of writing material engen-
dered by the altered political status of the previously persecuted
church.78
(b) The second “copying revolution” occurred in the ninth
century when handwriting switched rapidly from uncial to minuscule
script.79 This change likely was initiated or at least endorsed by
Theodore of Studium and was swiftly accepted throughout the
Greek-speaking world as a replacement for the more ponderous uncial
script. Within a century and a half, the uncial script had ceased to exist
among continuous-text NT MSS and soon after that disappeared even
from the more traditional and conservative lectionaries. The upshot of
this copying revolution was similar to what transpired following the
papyrus-to-vellum conversion of the fourth century: uncial MSS of far
earlier date were recopied in great quantity into the new and popular
minuscule script and then destroyed.80
A very strong presumption thus exists that the exemplars of the
earliest genealogically-unrelated minuscule MSS were uncials dating
from a much earlier time. These include the minuscules of the ninth
and tenth centuries, and likely many within the eleventh century as
well. Their exemplars were certainly not any contemporary uncials
that only recently had been copied (the destruction of recent exem-
plars would be economically problematic), but far earlier uncial
exemplars dating from the 4th-6th centuries. These would have been
sought out for both their general accuracy and antiquity.81 As Streeter
noted,
In the ninth century there was a notable revival of learning
in the Byzantine Empire. A natural result of this would be
to cause Christian scholars to seek a better text of the
Gospels by going back from current texts to more ancient
78
P
While papyrus NT MSS continued to be copied until at least the eighth century, none
of the extant papyri beyond 75/B are closely related to any known uncial witness. Neither
do any extant papyri of late date appear to be copied from any extant vellum MS. The
papyri and uncial MSS all appear to reflect isolated and independent lines of transmission.
79
Elpido Mioni, Introduzione alla Paleografia Greca, Studi Bizantini e Neogreci 5
(Padova: Liviana Editrice, 1973) 64, states that “Such a reform was ‘the most profound that
the Greek handwriting had undergone in its 2500 years of existence’” (translation by the
present writer).
80
Mioni, Introduzione, 64, states, “At the beginning of the ninth century the transliter-
ation . . . of many works from majuscule to minuscule script commences. . . . On the one
hand, this transformation provoked the irreparable destruction of practically all codices in
uncial, which were no longer recopied; on the other hand, this transliteration became the sal-
vation for humanity of numerous works which otherwise would have been irreparably
lost” (present writer’s translation; emphasis added).
81
For example, Paul Gachter, “Codex D [05] and Codex L [039],” JTS 35 (1934)
248-266, assembles evidence which suggests that the ninth-century Byzantine uncial L/039
“certainly has something of the authority of a manuscript of the fourth or fifth century”
(265) and “might be proved to be in close relationship with a manuscript of the third [!]
century” (266).
560
RVP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVP
MSS. . . . An analogy may be found in the effect of the

revival of learning under Charlemagne on the text of the
Latin classics. MSS of the seventh and eighth centuries . . .
are full of corruptions which do not occur in MSS of the
subsequent period.82
The disappearance of those uncial exemplars was due to “instant
obsolescence” following the transfer into the new minuscule script.
Once copied, the uncial exemplars were apparently disassembled and
utilized for scrap and secular purposes, or washed and scraped and
reused for palimpsest works both sacred and secular.83 Such is the
proper understanding of the “orphan” status of the early minuscules as
stated by Lake, Blake, and New:84 they did not claim that every exem-
plar at all times was systematically destroyed after copying, but that,
during the conversion period, once a minuscule copy of an uncial
exemplar had been prepared, the immediate uncial predecessor was dis-
assembled and reused for other purposes.85 That this procedure
82
B. H. Streeter, “The Early Ancestry of the Textus Receptus of the Gospels,” JTS 38
(1937) 229.
83
The known reuse of disassembled uncial MSS to receive palimpsest copies of
continuous-text minuscules and lectionaries illustrates sacred use. Theological use is exem-
plified by Codex Ephraemi Rescriptus (C/04), rewritten with the sermons of Ephraem the
Syrian. An example of profane use is reflected by the lectionary fragment l-974 (cent. XIII)
which had been cut to serve as the lining for a slipper (see Aland and Aland, Text of the NT,
plate 53).
84
Kirsopp Lake, “The Ecclesiastical Text,” Excursus 1 in Kirsopp Lake, Robert P. Blake,
and Silva New, “The Caesarean Text of the Gospel of Mark,” HTR 21 (1928) 348-349:
“Many of the MSS now at Sinai, Patmos, and Jerusalem must be copies written in the scrip-
toria of these monasteries. We expected to find . . . many cases of direct copying. But
there are practically no such cases. . . . The amount of direct genealogy which has been
detected . . . is almost negligible. . . . There are . . . families of distant cousins – but the
manuscripts . . . are almost all orphan children without brothers or sisters. . . . It is hard
to resist the conclusion that the scribes usually destroyed their exemplars when they had
copied the sacred books.” Carson, KJV Debate, 47-48, especially 47, n. 5, claims that this
statement involves a “logical fallacy.” But this wrongly implicates Lake, Blake, and New,
who urged only that the lack of genealogical ties among the minuscules suggested an
extensive destruction of their immediate uncial exemplars at the time of conversion from
uncial to minuscule script. Lake, Blake, and New perhaps provided unclear communication
on this point, but certainly not a “logical fallacy.”
85
See L. D. Reynolds and N. G. Wilson, Scribes and Scholars: A Guide to the
Transmission of Greek and Latin Literature, 3rd ed. (Oxford: Clarendon, 1991) 58-61,
regarding the “Renaissance of the Ninth Century” (58): “The text of almost all authors
depends ultimately on one or more books written in minuscule script at this [ninth
century] date or shortly after. . . . The quantity of literature that is available to us from
the papyri and the uncial manuscripts is only a small proportion of the whole”; also, “A
further assumption generally made is that one minuscule copy was made from one uncial
copy. The uncial book was then discarded, and the minuscule book became the source of
all further copies. This theory has a certain a priori justification on two grounds, since [1]
the task of transliteration from a script that was becoming less and less familiar would not
be willingly undertaken more often than was absolutely necessary, and [2] there is at least
some likelihood that after the destruction of the previous centuries many texts survived in
one copy only” (60). While Reynolds and Wilson admit that “these arguments do not
amount to proof, and there are cases which can only be explained by more complicated
hypotheses” (60), the more complex cases cited actually parallel the Greek NT situation, in
which many uncial MSS reflecting diverse textual streams appear to have been copied inde-
pendently into the minuscule script and then the uncial exemplars were destroyed.
561
RVQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVQ
occurred on the grand scale is demonstrated by the dearth of uncial

MSS when contrasted to the large quantity of unrelated minuscule MSS
as shown in the following chart:86
Chart 1: The Extant Continuous-Text MSS in Centuries II-XVI
This dichotomy is evidenced even during the earliest portion of

the minuscule era when both scripts coexisted.87 The minuscule MSS
from the ninth through perhaps the first half of the eleventh century
are very likely to represent uncial exemplars far earlier than those
uncials which date from the ninth century. Thus, many early minus-
cules are likely only two or three generations removed from papyrus
ancestors of the fourth century or before, perhaps even closer. There
are no indicators opposing such a possibility, and the stemmatically
independent nature of most early minuscule witnesses (their “orphan”
status as per Lake, Blake, and New) increases the likelihood and proba-
bility of such a case.88 It becomes presumptuous to suppose otherwise,
86
The data are taken from Aland and Aland, Text of the NT, 81, Table 4: “Distribution of
Greek manuscripts by century.”
87
Lake, “Ecclesiastical Text,” 348, correctly asked, “Why are there only a few fragments
(even in the two oldest of the monastic collections, Sinai and St. Saba) which come from a
date earlier than the 10th century? There must have been in existence many thousands of
manuscripts of the gospels in the great days of Byzantine prosperity, between the fourth
and the tenth centuries. There are now extant but a pitiably small number.”
88
Certain majority text supporters have claimed that only the Byzantine MSS were con-
sidered “good” and would wear out from heavy use. MSS regarded as substandard suppos-
edly were set aside, thus explaining their preservation. Such a claim, however, indicts even
the extant early Byzantine MSS. The argument is specious at best, and fails to take account
of the entirety of the data. There is no evidence to support selective preservation based on
the type of text a MS contained. The fact that MSS disappeared with greater frequency dur-
ing the two “copying revolutions” readily accounts for a far greater quantity of loss and
destruction than normal wear and tear. Such conversion assumes the later product to be
proportional to the previous state of manuscript existence; it does not require that the few
MSS and fragments which would survive from the earlier period would maintain a similar
proportion in a chance minority survival. Selectivity based upon the type of text contained
in a MS does not seem to have been a factor in either copying or preservation. At best, the
MSS selected for conversion during either copying revolution would be considered “good”
as regards scribal character, but this says nothing about the quality of the text. Scribal excel-
lence in terms of accuracy and orthography was urged by many writers (including Cas-
siodorus and Theodore of Studium). Few scribes would want to spend time, energy, effort
or expense in copying, correcting, or deciphering MSS of demonstrably poor scribal quality.
562
RVR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVR
especially when many minuscules are already recognized by modern

eclectics to contain “early” texts (defined, of course, by their
non-Byzantine nature). As Scrivener noted in 1859,
It has never I think been affirmed by any one . . . that the
mass of cursive documents are corrupt copies of the
uncials still extant: the fact has scarcely been suspected in a
single instance, and certainly never proved. . . . It is
enough that such an [early] origin is possible, to make it at
once unreasonable and unjust to shut them out from a
“determining voice” (of course jointly with others) on
questions of doubtful reading.89
It is basically an a priori bias against Byzantine uncials and early
minuscules which prevents their recognition as preserving a very early
type of text. If such MSS in fact are bearers of ancient tradition, one
cannot set an exclusionary date before at least the mid-eleventh
century. Note that the Byzantine-priority theory does not rise or fall
upon a late cutoff period; the theory could proceed in much the same
form were the end of the sixth century made the cutoff date.90 How-
ever, if a strong presumption exists that (at least) the earliest
minuscules preserve a much more ancient text, an earlier cutoff could
not be done except at risk of eliminating the evidence of many “late”
MSS containing texts which are representative of “early” exemplars
spanning a broad chronological and geographical range.
7. The concept of a single “best” MS or small group of MSS is unlikely
to have transmissional evidence in its favor. While certain “early” MSS
may be considered of superior quality as regards the copying skill of
their scribes or the type of text they contain, such does not
89
Scrivener, Codex Augiensis, viii, emphasis original. Scrivener’s clear statement once
more should be contrasted with Wallace’s “revisionist” assertions (Wallace, “Revisionism,”
283). Scrivener himself (Codex Augiensis, vi) sharply contradicts Wallace: “If in my judg-
ment the Elzevir text [TR] approaches nearer on the whole to the sacred autographs . . . it is
only because I believe that it is better attested to” (emphasis added). In a letter written near
the end of Scrivener’s life (Nov 18, 1889), Scrivener states, “I reject Dr. Hort’s baseless
theories as earnestly as he [Burgon] does, and am glad to see they are not gaining ground
. . . [even though] I stand midway between the two schools, inclining much more to Bur-
gon than to Hort” (Edward Meyrick Goulburn, John William Burgon, Late Dean of Chich-
ester: A Biography, 2 vols. [London: John Murray, 1892] 2:229, emphasis added). Wallace
attempts to prove too much when charging pro-Byzantine supporters with revisionist ten-
dencies. There is no reason to substitute a “new revisionism” which distorts Scrivener’s
position merely to discredit the claims of the pro-Byzantine supporters.
90
Scrivener earlier had suggested the tenth century as the appropriate cutoff period
(Codex Augiensis, xx), but later carefully nuanced the cutoff date as “where there is a real
agreement between all the documents containing the Gospels up to the sixth century, and in
other parts of the New Testament up to the ninth” (Plain Introduction, 2nd ed., 484,
emphasis added). Even so, there would be “far more numerous cases where the most
ancient documents are at variance with each other” as opposed to such common agreement
(ibid.). In such cases, “the later uncial and cursive copies” become “of much importance, as
the surviving representatives of other codices, very probably . . . earlier, than any now
extant” (ibid.). Thus, in the bulk of the variant units, Scrivener asserts that the later wit-
nesses must be heard, and that with “a determining voice” (Augiensis, viii).
563
RVS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVS
automatically confer an authoritative status to such MSS. To reiterate:

late MSS also contain “early” texts; poorly-copied MSS can contain
“good” texts; carefully-copied MSS may contain texts of inferior qual-
ity; within various texttypes some MSS will be better representatives
than others. But transmissional considerations preclude the concept
that any single MS or small group of MSS might hold a status superior
either to a texttype or the full conspectus of the stream of
transmission.
Since the Byzantine Textform is considered to be that form of
the text from which all other forms derived, it encompasses the
remaining component texttype groups. Yet among the MSS which
directly comprise the Byzantine Textform, there is no single “best” MS
nor any “best group” of MSS; nor can minority Byzantine subgroups
override the aggregate integrity of the general Byzantine transmission.
8. An exclusive following of the oldest MSS or witnesses is
transmissionally flawed. The oldest manuscript of all would be the
autograph, but such is not extant. Given the exigencies affecting early
transmissional history and the limited data preserved from early times,
it is a methodological error to assume that “oldest is best.” Since the
age of a MS does not necessarily reflect the age of its text, and since
later MSS may preserve a text more ancient than that found in older
witnesses, the “oldest is best” concept is based on a fallacy. While older
MSS, versions, and fathers demonstrate a terminus a quo for a given
reading, their respective dates do not confer authenticity; they only
establish the existence of a given reading at a given date. All readings
within a variant unit should be considered under all aspects of
transmission: minority readings which leave no continual trace
throughout transmissional history are suspect; they are not made more
authentic merely by an appearance in one or a few ancient witnesses.
9. Transmissional considerations coupled with internal principles
point to the Byzantine Textform as a leading force in the history of
transmission. The Byzantine Textform is not postulated a priori to be
the original form of the text, nor even the superior texttype. The con-
clusion follows only as a logical deduction from internal and external
considerations viewed from within a transmissional-historical frame-
work. Note particularly that there is no automatic probability that the
majority of witnesses will overwhelm the MS tradition at any particular
point – this despite transmissional expectations. Many variant units
show the mass of Byzantine-era MSS divided nearly evenly among two
or more competing readings.91 This serves as clear evidence that there
91
See the “Mpt” designation in Zane C. Hodges and Arthur L. Farstad, The Greek New
Testament according to the Majority Text, 2nd ed. (Nashville: Thomas Nelson, 1985); also,
bracketed and marginal passages in Maurice A. Robinson and William G. Pierpont, eds.,
The Greek New Testament According to the Byzantine Textform (Southborough, MA:
Chilton Book Publishing, 2001).
564
RVT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVT
can be no automatic anticipation of either textual uniformity or over-

whelming numerical support at any point among the MSS comprising
the Byzantine Textform.92 When a relative uniformity does occur
beyond the equally-divided cases, this indicates a transmissional tran-
scendence of probabilities, and serves as presumptive evidence in favor
of those readings which find strong transmissional support as a result
of unplanned consequence. Rather than a cause for suspicion or rejec-
tion, those places where the MSS of the Byzantine Textform stand
nearly uniform argue strongly for transmissional originality, based
upon the evidence of the divided cases.
Once the Byzantine Textform gains validity on the basis of the
preceding considerations, it can be granted a significant voice regard-
ing the establishment of the original text. The result flows naturally
from transmissional considerations, but is not dictated by presupposi-
tions external to transmissional factors. Indeed, were any other
texttype to demonstrate the same transmissional criteria, that texttype
would be favored over the Byzantine.
Note that the Byzantine-priority hypothesis can do nothing to
resolve the many cases where external evidence is divided and where
no reading clearly dominates. In such cases, internal principles coupled
with transmissional probabilities must be invoked to determine the
strongest reading.93 Similarly, in many cases internal principles offer
no clear decision, and external canons must take a leading role.94 Cases
92
The Apocalypse is a case in point: there are two competing types of text within the
Byzantine majority (An and Q), neither type dominant, and both often at variance with
one another. Yet these disparate types agree frequently against the Old Uncial and
Egyptian papyrus readings. In the Apocalypse the Byzantine MSS happen to diverge more
often than they converge, whereas elsewhere in the NT Byzantine convergence is more fre-
Q
quent.
93
For example, Mt 21:30, where Robinson-Pierpont read deuterv ( 2 B C2 L M S Z V
f 1 28 33 205 700 892 1342 1424 1506 2542 pm mae bo) and Hodges-Farstad (with NA27)
Q
read eterv ( * C* D K U W D Y P f 13 2 157 346 565 579 788 1071 pm): the evidence is
divided and no parallel passage is involved. One must determine from internal evidence the
more likely original reading. Mt elsewhere uses eterow 7x, Mk 1x, Jn 1x, and Lk an over-
whelming 32x; Mt uses deuterow 3x, Mk 3x, Lk 3x, Jn 4x. While eterow is characteristically
Lukan, in Mt there is too little data to confirm a tendency. The Robinson-Pierpont deci-
sion for deuterv reflects a stylistic consideration: Mt enumerates “first” and “second” in
Mt 22:25-26 and 22:38-39, and elsewhere does not juxtapose prvtow and eterow. Thus
deuterv appears to be the most reasonable decision in view of Matthean usage.
94
No clear-cut internal principle can determine in Lk 23:42 between eiw thn basileian
and en th basileia. Lukan gospel usage shows en th basileia 6x and eiw thn basileian
3x; en th 71x (NA27 69x) and eiw thn 44x (NA27 39x). The alternate form occurs too fre-
quently to be dismissed. Acts has eiw thn basileian only 1x, with no cases of en th
basileia, but eiw thn occurs 54x (NA27 53x), and en th 41x (NA27 45x). Reuben J. Swanson,
ed., New Testament Greek Manuscripts: Luke (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995)
R
gives the external evidence in Lk 23:42: eiw thn basileian = 75 B L; en th basileia = S
Q A C K M U W G D Y L P C f 1 f 13 2 33 28 157 565 579 700 1071 1424. All theories will
make a decision based on a particular estimation of the external evidence. The

Byzantine-priority position follows reasonable transmissional considerations in rejecting
the reading of three MSS (two localized to Egypt) in favor of that supported overwhelm-
ingly within the manuscript tradition.
565
RVU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVU
also exist where the MSS are divided and where internal evidence is not
determinative, in which a reasonable scholarly estimate is the best one
can expect.95
The primary rules for balancing internal and external evidence
are simple, and are ordered in accordance with known facts regarding
scribal habits: (1) one should evaluate readings with the intention of
discovering antecedent transcriptional causes;96 (2) readings should be
considered in the light of possible intentional alteration; (3) finally,
readings within a variant unit must be evaluated from a
transmissional-historical perspective to confirm or modify prelimi-
nary assessments. The rigorous application of this methodology will
lead to valid conclusions established on a sound transmissional basis.
Such accords with what the extant manuscript evidence considered in
light of transmissional process and known scribal habits tells us.97
95
In Mt 24:33, the MSS are divided between panta tauta (B L D Y 565 579 pm e q syh)
T
and tauta panta ( D K W G 0281 f 1 f 13 33 700 892 1241 1424 l-2211 pm lat syp). The
same phrase (with its own variations) recurs in the next verse. Matthean usage is divided
(panta tauta 4x Byz, 2x NA27; tauta panta 5x Byz, 6x NA27). The present writer’s
Byzantine edition reads tauta panta, but not with a level of certainty parallel to the pre-
ceding examples. Note that the dominant reading of the parallels in Mt and Mk is only
tauta solus, and thus does not bear on the present case. See also Mt 21:33, which reads
T
either anyrvpow alone ( B C* D K L D Y P f 1 33 565 579 700 1424 pm) or anyrvpow tiw
(Cc E F G M U Yc V 2 28 69 124 157 346 788 1071 pm); the external evidence is seriously
divided. In terms of internal considerations, this would be the only place where Mt uses the
Lukan phrase anyrvpow tiw. This in itself is not sufficient to rule out the longer reading.
Homoioteleuton from -w to -w could have caused the omission. There simply is insufficient
evidence to decide either way from a Byzantine-priority approach.
96
Note the apt observation of J. Neville Birdsall, “The Source of Catena Comments in
John 21:25,” NovT 36 (1994) 277: “The view that scribes exercized [sic] independent
critical judgement in the process of transcription . . . appears to me to go completely con-
trary to the known habits of scribes. [Scribal] changes . . . tended to be of orthography or
grammar, or perhaps of vocabulary on stylistic grounds.”
97
This does not mean that every unit of variation has a simple explanation, nor that
there are but few places where external evidence is seriously divided, where internal evi-
dence may be ambiguous, or where both factors may combine. Absolute certainty even
within a Byzantine-priority perspective cannot be obtained in such cases. Further, the
Byzantine-priority theory remains subject to revision in light of new evidence. The present
writer has revised his former hypothesis (see Maurice A. Robinson and William G.
Pierpont, eds., The New Testament according to the Byzantine/Majority Textform [Atlanta:
Original Word, 1991] xxx-xxxi) regarding cross-comparison and correction of MSS as a pri-
mary factor in the establishment and stabilization of Byzantine dominance. Collation
research in the pericope adulterae (Jn 7:53-8:11) makes it abundantly clear that
cross-correction did not occur on such a scale as to alter significantly the textual relations
of various streams of descent. The data now reinforce Lake, Blake, and New regarding the
general independence of many lines of transmission within the Byzantine Textform, which
lines of necessity derive from early times.
566
RVV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ RVV
Selected Objections to the Byzantine-Priority Hypothesis98

While modern eclectics demand that the Byzantine-priority
hypothesis present a reasonable defense and explanation of its theory
and conclusions,99 their own method is ahistorical, creating a text with-
out a theory, thereby extricating themselves from complications more
severe than those faced under Byzantine-priority. Were modern eclec-
tics required to delineate and defend the presumed transmissional
history underlying their preferred text, the explanation would be far
more difficult. For any textual theory, logical and reasonable solutions
must be provided regarding a multiplicity of historical and
transmissional issues; otherwise there exists no secure underpinning
for its conclusions. The following typical objections to the
Byzantine-priority theory can be paralleled by similar objections
against modern eclectic theory in regard to its presumed
transmissional model. The matter of most importance is whether the
answer supplied by either faction accords transmissionally with
historical probability or with mere historical optimism.100
98
The scope of the present paper precludes a detailed interaction with the specific cri-
tiques against various pro-Byzantine theories (most concern “majority text” hypotheses
and a predominantly theological approach). These critiques include Richard A. Taylor,
“Queen Anne Resurrected? A Review Article,” JETS 20 (1977) 377-81; idem, “’Queen
Anne’ Revisited: A Rejoinder,” JETS 21 (1978) 169-171; Gordon D. Fee, “Modern Textual
Criticism and the Revival of the Textus Receptus,” JETS 21 (1978) 19-33; idem, “Rejoin-
der,” 157-160; idem, “A Critique of W. N. Pickering’s The Identity of the New Testament
Text: A Review Article,” WTJ 41 (1979) 397-423 [Fee’s articles are combined and rewritten
as “The Majority Text and the Original Text of the New Testament,” in Epp and Fee, The-
ory and Method, 183-208]; D. A. Carson, “Fourteen Theses,” chapter 7 of his KJV Debate,
43-78; Michael W. Holmes, “The ‘Majority text debate’: new form of an old issue,” Theme-
lios 8:2 (January 1983) 13-19; Roger L. Omanson, “A Perspective on the Study of the New
Testament Text,” Bible Translator 34 (1983) 107-108; Daniel B. Wallace, “Some Second
Thoughts on the Majority Text,” BibSac 146 (1989) 270-290; idem, “The Majority Text and
the Original Text: Are they Identical?” BibSac 148 (1991) 151-169; idem, “Inspiration,
Preservation, and New Testament Textual Criticism,” Grace Theological Journal 12 (1992)
21-50; idem, “Majority Text Theory,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 307-315; T. R.
Ralston, “The ‘Majority Text’ and Byzantine Origins,” NTS 38 (1992) 122-137.
99
The present writer has replied to various criticisms and challenges; see Robinson,
“Two Passages in Mark,” 66-111; idem, “Recensional Nature,” 46-74. Many critiques of the
“majority text” position are valid, particularly the refutation of extreme claims which have
nothing to do with Byzantine-priority, and questionable appeals to “providential preserva-
tion.” The fallacy of the “theological argument” is demonstrated by William D. Barrick,
“Ancient Manuscripts and Biblical Exposition,” The Master’s Seminary Journal 9:1 (1998)
25-38, who appeals to “providential preservation” in order to establish the Alexandrian
reading as the “original” text of 1Cor 11:24 (the omission of klvmenon): “If John 19:36 is
authentic and accurate, how can ‘broken’ be correct in I Corinthians 11:24? . . . [The
Byzantine reading is] an addition to the original text. . . . Those who made such an addition
are subject to God’s judgment because they did not rightly preserve His written Word. . . .
The pastor or expositor who continues to propagate the corrupted Word in the public obser-
vance of the Lord’s Table will be held accountable for actively perverting the Scriptures rather
than preserving them” (Barrick, 37; emphasis added). Such a line of reasoning on any side is
of course self-defeating.
100
Cf. Kent D. Clarke, Textual Optimism: A Critique of the United Bible Societies’ Greek
New Testament, JSNT Supplement Series 138 (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1997).
Bowers, Bibliography, 165, suggests that “a point should be reached at which our
common-sense view of probability rebels at being asked to accept any more coincidence as
the result of mere chance.”
567
SMM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMM
1. No early Byzantine manuscripts prior to the fourth century.

Some response to this objection has already been provided, but a
cumulative combination of factors provides the best reply:
(a) The limited and localized nature of the extant early MSS sug-
gests that presumptions regarding text-critical antiquity may be
flawed. For classical works, Bowers notes that “the possibility exists
that the extant copies (when few) do not accurately represent the orig-
inal proportion.”101 Were a thousand extant papyri and uncial MSS
extant from before the fourth century which were relatively complete
and sufficiently representative of the entire Eastern empire (by the
location of their discovery), perhaps one could speak with greater
authority than from the 63 fragmentary papyri we currently possess
from that era. The resources of the pre-fourth century era unfortu-
nately remain meager, restricted to a limited body of witnesses. Even if
the text-critical evidence is extended through the eighth century, there
would be only 424 documents, mostly fragmentary. In contrast to this
meager total, the oft-repeated apologetic appeal to the value and
restorative significance of the 5000+ remaining Greek NT MSS
becomes an idle boast in the writings of modern eclectics when those
numerous MSS are not utilized to restore the original text.102
(b) The “copying revolutions” previously noted seriously
affected the continuity of the transmissional stream. This problem is
not adverse, but requires a proper consideration of its effect. The first
revolution transferred the NT text from papyrus to vellum;
pre-existing papyri were destroyed or otherwise abandoned. This
eliminated many predecessors of extant vellum MSS as well as those of
non-extant vellum descendants. The second revolution – the conver-
sion from uncial to minuscule script – was just as radical. It effectively
eliminated the need to preserve uncial MSS once a minuscule copy had
been made. There is no reason to reject the earliest minuscules, even
many dating into the eleventh century, as copies of uncial exemplars no
longer extant. The small number of extant pre-ninth-century uncial
MSS and fragments may themselves derive from papyrus predecessors
left to deteriorate after vellum copies were made. If the genealogically
independent early minuscules stem from now-lost independent
uncials which themselves stemmed from independent early papyri,
then no MS is inherently preferable merely because of its age, material
101
Bowers, Bibliography, 75.
102
Cf. Gordon D. Fee, “Textual Criticism of the New Testament,” in Epp and Fee, The-
ory and Method, 3. After noting the “5,338 Greek MSS,” Fee declares “the task of the textual
critic” as “to sift through all this material, carefully collating (comparing) each MS with all
the others” before final decisions can be made. Such in fact has never been done; rather,
modern eclecticism appears to be predicated on a desire swiftly to reduce the massive
quantity of MSS to a small and manageable number. Thus, the elimination of the Byzantine
majority becomes a convenient remedy.
568
SMN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMN
or script.103 The genealogical independence of most of the existing MSS

points back to the earliest times.104
(c) The local text of Egypt105 is not likely to reflect that which
permeated the primary Greek-speaking portion of the Empire (South-
ern Italy through modern Greece and Turkey to Antioch on the
Orontes), from which we have no MS, versional, or patristic data from
before the mid-fourth century.106 After that point one finds from that
region a highly pervasive and dominant Byzantine stream. It is far
more reasonable to assume that the predecessors of that stream simply
retained the same textual complexion which earlier had permeated that
region.107 Otherwise, the greater task is to explain a previous
103
Only the so-called Kr Byzantine subtype reflects late and clear stemmatic depen-
dence in MSS of the twelfth and later centuries. See Frederik Wisse, The Profile Method for
the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence as applied to the Continuous Greek
Text of The Gospel of Luke, Studies and Documents 44; ed., Irving Alan Sparks et al. (Grand
Rapids: Eerdmans, 1982) 92. Such a late recension does not reflect the dominant Byzantine
Textform found in the Kx text.
104
Cf. G. W. S. Friedrichsen, “The Gothic Version and the Fourth-Century Byzantine
Text,” JTS 39 (1938) 42-43: “The Gothic version [mid-fourth century] is based on a
Byzantine text which approximated to that of Chrysostom, and is represented in the
Gospels by the [8th-10th century] uncials EFGHSUV, and in the Pauline Epistles by KLP.”
See also Bruce M. Metzger, “The Gothic Version,” in his The Early Versions of the New Tes-
tament: Their Origin, Transmission, and Limitations (Oxford: Clarendon, 1977) 375-393,
especially 384-385. The significance of the Byzantine Vorlage of the Gothic version should
not be underestimated when considering the late uncials and early minuscules made from
now non-extant uncial documents.
105
See Colin H. Roberts and T. C. Skeat, The Birth of the Codex (London: British
Academy, 1987) 3: “An overwhelming proportion of the evidence comes from Egypt, and
even then . . . from various provincial towns and villages. . . . We cannot assume that . . .
the proportions . . . which have survived from different periods, reflect the position in the
ancient world generally.” Further (35), “We cannot be certain either that they are typical of
Egypt as a whole, or . . . of the Graeco-Roman world as a whole.”
106
Epp, “Continuing Interlude,” Theory and Method, 119, critiqued Kurt Aland regard-
ing the Egyptian papyri: “It may be strictly correct to say that the early history of the text
is directly and immediately visible only in these earliest papyri and uncials. Yet, can we really
. . . be content with Egypt as the exclusive locale for this glimpse into the earliest textual
history? Was any NT book written there, and does not Egypt therefore clearly represent
only a secondary and derivative stage in textual history? . . . Can we proceed with any
assurance that these . . . randomly surviving earliest MSS are in any real sense representative
of the entire earliest history of the text?” Epp’s amazing 1991 reversal on this point (cited
below) appeals to possibility and not probability and fails to establish any such convincing
basis.
107
Eldon Jay Epp, “New Testament Papyrus Manuscripts and Letter Carrying in
Greco-Roman Times,” in Birger A. Pearson, et al., eds., The Future of Early Christianity:
Essays in Honor of Helmut Koester (Minneapolis: Fortress, 1991) 55, makes a peculiar
reversal without sufficient evidence (emphasis added): “(1) the various textual complex-
ions . . . found in Egypt – did not have to originate there, but could . . . have moved any-
where in the Mediterranean area. . . . (2) it is . . . quite probable, that the present array of
text-types represented in the Egyptian New Testament papyri do . . . represent text-types
from the entire Mediterranean region.” Not only does Epp contradict Roberts and Skeat
1987, but also his own 1980 statement cited above. Epp 1991 does demonstrate a
widespread communication between Egypt and other areas of the Roman Empire during
the early centuries, but his evidence concerns only the carrying of personal letters and
commercial or official documents – not any NT MSS. In most cited situations, letters often
went astray, were lost, or remained unanswered. Epp 1991 provides no evidence proving
that NT documents during the era of persecution traveled as other trans-Empire docu-
ments. Nor does he demonstrate that any early NT papyrus or uncial fragment reflects a
569
SMO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMO
non-Byzantine dominance in that region which was thoroughly over-

whelmed by the Byzantine model within less than a century without a
word of historical confirmation or authorization, whether from
fathers, councils, or ecclesiastical or governmental decree.108 Also, one
must explain a reversal of dominance in the widest region without see-
ing a parallel change in smaller regions of the Empire, where local
varieties of text maintained their regional influence with but sporadic
Byzantine intrusion influencing their readings over an extended
period.
(d) The silence of early testimony from the primary
Greek-speaking region of the Empire leads to two opposite views.
Modern eclectics assume an early dominance of a non-Byzantine text
in those areas which later became the stronghold of Byzantine sup-
port, despite the transmissional unlikelihood of such having occurred
in history. The Byzantine-priority advocates suggest that the later
existence and dominance of the Byzantine Textform in that region
provides presumptive evidence favoring a similar dominance in earlier
times.109 It is reasonable to suppose that, as texts spread geographi-
cally from their initial locale, regional alteration would increase
proportionally to distance. This is especially the case given the
“uncontrolled popular text” phenomenon of the early centuries.
Copies produced within a close proximity to the site of origin or initial
reception of a given text would be expected to retain a more uniform
textual complexion closely resembling that of the autograph; this
would occur without the imposition of formal “controls” upon the
copying or dissemination of the text. Copies produced at a more
palaeography suggesting an origin outside of Egypt. Timothy J. Finney, “The Ancient Wit-
nesses of the Epistle to the Hebrews: A Computer-Assisted Analysis of the Papyrus and
U U V
Uncial Manuscripts of PROS EBRAIOUS” (PhD Diss, Murdoch University, 1999) 194-211
demonstrates that various early papyri and uncials ( 13 46 A B D I) have similar
orthography, and on the hypothesis that shared orthography implies shared provenance,
Finney suggests that these witnesses were copied in the same region, possibly Egypt.
108
Eldon Jay Epp, “The Significance of the Papyri for determining the Nature of the
New Testament Text in the Second Century: A Dynamic View of Textual Transmission,” in
Epp and Fee, Theory and Method, 274-297 [original article published 1989] anticipated his
later 1991 position, but with the cautionary note that his speculation “is largely an exercise
in historical-critical imagination” (274). No such caution appears in Epp 1991. Neverthe-
less, Epp 1989 still stated that the 45 earliest papyri “all come from Egypt and . . . twenty
of these . . . were unearthed at Oxyrhynchus” (277); and, while it is “possible . . . that
one or even all of these early Christian papyri could have been written elsewhere. . . . it
must be remembered that virtually all of the papyri are from Egyptian rubbish heaps and
presumably, therefore, were in extended use – most likely in Egypt” (279). Since a
non-Egyptian origin for fragments found in that region cannot be proven, all speculation
to the contrary remains “historical and creative imagination” (283) rather than anything
resembling fact.
109
Tertullian, De Praescr. Haer., 36, appeals in the early third century to the apostolic
cathedrae in the primary Greek-speaking region of the Empire as places where the “authen-
tic writings” of the NT authors either had originated or were first sent and where authorita-
tive copies could still be found. The significant point is that Tertullian’s appeal was not
made to North Africa, Europe, Egypt or Palestine, but to those same primary
Greek-speaking regions from which we have no extant evidence during the first three cen-
turies.
570
SMP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMP
remote distance from the site of origin would tend to diverge in

greater quantity. If such a hypothesis is correct, the primary
Greek-speaking region during the period of “geographical silence”
would be expected to retain a Byzantine text, just as other localized
regions preserved their disparate texts in the European and African
West as well as in Egypt and Palestine; this is basic transmissional the-
ory at work.
(e) To draw a comparison with another widely-held hypothesis,
the early existence of the Byzantine Textform rests on a stronger basis
than the Synoptic Q. The two- and four-source theories argue for the
necessary existence of a Q document without possessing even a frag-
ment of such. Internal evidence is claimed to point inexorably in that
direction (whether the present writer concurs is not an issue). On the
assumption that such speculation represents fact, scholars create con-
cordances, synopses, and even theologies for Q; some even claim
“proof” of its existence by appealing to textual variants in a non-extant
document!110 Many eclectic scholars freely accept Q as a “real”
first-century document despite the utter lack of manuscript evidence
for such. Yet these same scholars paradoxically argue against possible
authenticity of the Byzantine Textform on the basis of a lack of
pre-fourth century documentary evidence. But no Q document or frag-
ment has ever been found (and likely will not), from any century. Yet
from at least AD 350 onward the Byzantine Textform does exist. Thus
the evidence favoring the early existence of the Byzantine Textform is
far stronger than the case for Q. A pre-fourth century dominant
Byzantine Textform more emphatically can be postulated within the
primary Greek-speaking region of the Empire, despite a lack of early
evidence. Transmissionally, there is no compelling reason to conclude a
non-Byzantine dominance in that region prior to the fourth century
since no reasonable minority representation was left among later wit-
nesses in that same region even though such clearly occurred
elsewhere.111
W
(f) Until the discovery of 75 in 1955, a relatively “pure”
Alexandrian MS was unknown among the Egyptian papyri; there was
no proof that a text similar to that of Codex Vaticanus existed prior to
W
the fourth century. Before 75, some had suggested that Origen had
110
X
See James M. Robinson and C. Heil, “Zeugnisse eines schriftlichen, griechischen
vorkanonischen Textes: Mt 6,28b *, P. Oxy. 655 I, 1-17 (EvTh 36) und Q 12,27,” ZNW 89
(1998) 30-44; also James M. Robinson, “A Written Greek Sayings Cluster Older than Q: A
Vestige,” HTR 92 (1999) 61-77.
111
Westcott and Hort knew the implications of the extant Byzantine evidence and were
compelled to postulate a “Syrian [= Byzantine] recension” to account for the rapid appear-
ance and dominance of the Byzantine Textform in that primary Greek-speaking region of
the Empire from the mid-fourth century onward.
571
SMQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMQ
created the Alexandrian text following his relocation to Caesarea.112

Y
The “mixed” papyri found prior to 75 had provoked speculation that
the Alexandrian texttype was the end product of a recent recension.113
Y 75 of course changed matters dramatically. But until a mere 45 years
ago, no one could speak dogmatically regarding the early existence of a
text resembling Vaticanus. Similarly, one cannot rule out the possibil-
ity (slim to be sure) that a second or third century Byzantine MS might
someday be discovered in the sands of Egypt. Were such to occur, cer-
tain researchers still would be inclined to describe such a MS as merely
“containing” more “Byzantine-like” readings than other early docu-
ments; this due to an a priori view that the Byzantine text could only be
“much later.”114
2. Major disruptions in transmissional history eliminated
non-Byzantine predecessors. These objections fall under two main
heads: the Diocletian persecution and the rise of Islam.
(a) The claim is that various persecutions, and especially that of
Diocletian, so decimated the number of NT MSS that previously domi-
nant texttypes were all but eliminated, leaving the rising Byzantine to
fill the gap.115 This really assumes too much: an initial presumption is
that a non-Byzantine text dominated the Eastern Empire; then, when
persecutors demanded scriptures for destruction, the Alexandrian text
was that which was overwhelmingly surrendered. Persecutions, how-
ever, were not selective in their textual targets. The MSS surrendered
112
See Kirsopp Lake, “The Text of the Gospels in Alexandria,” American Journal of The-
ology 6 (1902) 82-83: “It would be difficult to find a dozen readings in which a purely
‘Neutral’ variant is supported by an authority earlier than Origen. . . . The ‘Neutral’ type
of text . . . so far as we know, was not used previously.” Most interesting is Lake’s state-
Z
ment (83, n. 6): “It may be argued that it [the ‘neutral’ text] existed before [Origen]” – but
Lake chose not to adopt that line of argument (even though 75 now proves such correct!)
on the ground that this was “really the same argument as that used by the disciples and
Z
successors of Dean Burgon when they appeal . . . to the lost archetypes of the cursives,
which, they think, would have supported the ‘Traditional’ text.” In light of 75 proving
Alexandrian antiquity, the line of objection urged by Lake and repeated by current oppo-
nents of the Byzantine Textform seems seriously weakened.
113
See Frederic G. Kenyon, Recent Developments in the Textual Criticism of the Greek
Bible, The Schweich Lectures of the British Academy, 1932 (London: For the British
Academy by Humphrey Milford, Oxford University Press, 1933) 68: “The papyri of earlier
date than B . . . suffice to show that the B text did not prevail universally in Egypt. . . . B
Z
may still represent a tradition which has come down with little contamination from the
45
earliest times; but, if so, the stream ran in a narrow channel.” In fact, had convinced
Z
Kenyon (69-70) that Origen had brought the “Caesarean” text with him from Egypt into
Palestine, replacing the dominant “Alexandrian” text there! Lacking 75, Kenyon remained
skeptical regarding a pre-Origenic Alexandrian text resembling B in Egypt.
114
Gordon D. Fee, Papyrus Bodmer II (P66): Its Textual Relationships and Scribal Char-
acteristics, Studies and Documents 34 (Salt Lake City: University of Utah, 1968), avoids
Z
labeling any readings of 66 as “Byzantine,” even though many of its readings align with
Z
the Byzantine Textform: 66 has a “tendency toward a ‘Byzantine type’ of reading” (29),
but does not “give early witness to readings heretofore judged as ‘Byzantine’ . . . [rather,]
the Byzantine MSS reflect . . . the scribal tendencies that are already to be found in the sec-
ond century” (emphasis added). Yet there is no good reason why such readings in early
papyri could not be “Byzantine,” demonstrating an outside influence upon the localized
Egyptian text of the second and third centuries.
115
Cf. Holmes, “Majority Text Debate,” 16.
572
SMR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMR
and destroyed in a given region would reflect the general proportion of

existing MSS, regardless of texttype; so too those which survived. Were
1000 MSS destroyed in a local area of which only 100 were Byzantine,
even a 90% decimation would leave a survival proportion similar to
that which was destroyed. One cannot stretch credulity to presume a
reversal of texttype dominance as the result of basically random
persecutions.116
Some suggest that the Diocletian persecution was more severe in
Palestine and Egypt, thereby wiping out the dominant Alexandrian
text in those regions. Less-severely persecuted regions then would
have their texts free to dominate. But another fallacy exists: had the
Alexandrian text been original, it should have dominated the
Greek-speaking portion of the Eastern Empire. It then would retain its
dominance even if the text in any other region were utterly destroyed.
But if Alexandrian dominance did not continue, one should assume
only a local and regional aspect for that text, and understand that
before Constantine the Byzantine Textform had already become dom-
inant in the primary Greek-speaking region of the Empire. This would
exclude or minimize Alexandrian influence outside of Egypt and
Palestine. Either way, the claimed early dominance of the Alexandrian
text is called into question.117
Other factors suggest a proportional destruction and survival of
MSS as regards texttype. Nigel Wilson has noted the loss or destruction
of even Byzantine-era MSS by means unrelated to persecution:
One may lament the loss of texts, both classical and theo-
logical, that took place in the Byzantine age. But . . .
circumstances were much against them. Destruction by
fire and foreign invasion was frequent. Writing material
was relatively scarce and expensive. . . . Lending resulted in
loss, . . . despite the fact that many books were marked
with the owner’s name together with the curse of the three
hundred and eighteen fathers of the Council of Nicaea on
anyone who should steal or sell the books to others. . . .
Perhaps we should rather be surprised that so much
survived.118
116
This does not mean that the existing papyri and vellum fragments which survived the
eras of persecution, the conversion to vellum, and the conversion to minuscule script
would retain a proportion representative of predecessor MSS. The two “copying revolu-
tions” minimize the likelihood of proportional representation from preceding eras. One
may rightly presume that, at the point of each “revolution,” those MSS which were con-
verted into a different form would maintain the existing proportion, while the few frag-
ments which remained from the previous era would become dis- proportionate. This could
explain the diversity found among the many surviving pre-ninth-century uncial fragments.
117
Imperial persecution or later Islamic destruction similarly should have affected LXX
MSS possessed by Christians in the early centuries, but few claims to that effect exist.
118
Wilson, “The Libraries,” 79.
573
SMS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMS
It thus becomes a wonder that even the Byzantine Textform sur-

vived the manifold difficulties of its era, including the Fourth
Crusade’s sack of Constantinople (AD 1204), and the Ottoman con-
quest (AD 1453). Yet MSS of Byzantine and non-Byzantine type did
survive the destructions of that era, in a manner which reflected their
proportional distribution. There is little reason to suppose that the NT
text ever suffered anything more than proportional destruction during
any time of persecution, whether by Decius, Diocletian, Julian the
Apostate, Mohammedan rulers, or even misguided and fanatical
Christians.
(b) The Islamic Conquest was not as totally destructive to NT
119
MSS as has been claimed. Monasteries and churches in both Palestine
and Egypt continued literary activity following the conquest120 and
maintained communication with the Eastern and Western Empire,121
even while facing pressure to abandon Christianity and convert to
Islam.122 Hatch puts this in proper perspective:
When the Arabs conquered Egypt, Palestine, and Syria, . . .
the monastic and ecclesiastical libraries . . . naturally came
under their control. Many books must have perished in this
troubled epoch, but some escaped destruction. . . . Chris-
tianity was regarded by the Moslems as a divinely revealed
religion, and they would not ordinarily have felt impelled
to destroy copies of the Christian Scriptures. The Arabs
were in fact much less fanatical and harsh in the treatment
of their Christian subjects than is sometimes supposed,
and they did not aim at a wholesale conversion of the
Christians.123
119
Fee, “Modern Textual Criticism,” 30; Omanson, “Perspective,” 107; Holmes,
“’Majority Text Debate,’” 16-17.
120
Yizhar Hirschfeld, The Judean Desert Monasteries in the Byzantine Period (New
Haven: Yale University Press, 1992) 16-17, notes that while “the negative effects of the
Arab conquest . . . were profound and far-reaching,” the Muslim rulers were “reasonably
tolerant.” Further, “monasticism in the Judean desert did not cease to exist. . . . The few
monasteries that withstood the crisis . . . continued to play an important role in the his-
tory of the Eastern Church.” See also S. H. Griffith, “Greek into Arabic: Life and Letters
in the Monasteries of Palestine in the Ninth Century,” Byzantion 56 (1986) 117-38.
121
Otto F. A. Meinardus, “Historical Notes on the Lavra of Mar Saba,” Eastern
Churches Review 2 (1968/9) 394, states, “The Arab conquest of Palestine could not have
seriously affected the monastic life in the Grand Lavra, for, approximately a decade later, in
649, John, the higoumenos of the Grand Lavra, went to Rome to attend the first Lateran
Synod.”
122
Streeter, “Early Ancestry,” 229, suggests that “a number of Christian refugees would
certainly have fled to Constantinople bringing with them their most valued portable pos-
sessions,” including NT MSS. This in part might explain the non-Byzantine minuscules
found in existing Greek monasteries.
123
William H. P. Hatch, “An Uncial Fragment of the Gospels [0196],” HTR 23 (1930)
152.
574
SMT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMT
Kurt Aland has suggested that the real cause of Egyptian textual
difference from the Byzantine mainstream relates to a much earlier
theological conflict between Eastern and Egyptian Christianity:
[One] should keep Egyptian Church history more firmly
in sight. . . . The alienation from the eastern church . . . set
in among the Christian population of Egypt during the
fourth century and reached its culmination in the . . . fifth
century [with] . . . the formation of the monophysite
church[. This] allows us to presuppose a tradition of the
New Testament text isolated at least from the later Koine –
an isolation strengthened by the Arab domination.124
So also Farag, who discusses the state of Egyptian Christianity
two centuries before the Arab conquest:
Abba Shenouda (333-451 A. D.) . . . devoted his life to
fight pagan and Byzantine corruption in all its forms. The
dream of his life was to emancipate Egypt religiously by
separating the Coptic Church from Constantinople. . . .
[and] achieving political independence from the Byzantine
state.125
Despite the isolation, communication continued with the East-
ern Greek Church even after the Arab Conquest. The effect was both
textual and political:
The witnesses of the Egyptian text of the Greek New Tes-
tament. . . . were all the more clearly subject to the
influence of the Koine [= Byzantine text] with the passing
of time. Political isolation did not keep the Greek monas-
teries in Egypt free from the influence of the Byzantine
church.126
124
Kurt Aland, “The Coptic New Testament,” in Robert H. Fischer, ed., A Tribute to
Arthur Vööbus: Studies in Early Christian Literature and Its Environment, Primarily in the
Syrian East (Chicago: The Lutheran School of Theology, 1977) 11-12. Note that Aland
considers such relative isolation from Eastern Orthodoxy as “preserving” what he consid-
ered the “older” and “more authentic” form of the NT text. Yet this theological isolation
also may have had a regionalizing and limiting effect upon the NT text in Egypt. If so, the
communication and cooperation between Egypt and the primary Greek-speaking region of
the Empire was already at a minimum long before the Islamic conquest.
125
Farag Rofail Farag, Sociological and Moral Studies in the Field of Coptic Monasticism,
Supplement 1 to the Annual of Leeds University Oriental Society (Leiden: Brill, 1964) 7.
126
Aland, “Coptic New Testament,” 12. Aland suggests that “till proof is shown to the
contrary, we can expect the Coptic manuscripts to be relatively free from this [Byzantine]
influence.” However, the political and linguistic isolation of the Coptic Church from
Greek Byzantine Christianity is sufficient to explain the Coptic Alexandrian text without
presuming a near-autograph originality.
575
SMU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMU
The continued existence and survival of the Coptic Church127

and monasteries in Egypt128 and Palestine129 exemplifies the true situa-
tion, negating claims to the contrary.130
3. Chrysostom’s influence made the Byzantine the preferred text of
Constantinople; this text later was imposed upon the Eastern Greek
church by Imperial or Ecclesiastical decree.131 A “new” or localized text,
even if used by a popular Greek Father would not become
transmissionally popular merely due to his reputation.132 A previous
traditional textual dominance over a wider region would not be aban-
doned on such grounds. Less plausible than regional replacement is
that any “new” or localized text would expand into Empire-wide dom-
inance without ecclesiastical or Imperial decree. No such imposition
of control is documented historically. It places an impossible demand
on transmission to see a late, minority, and regionally localized text on
its own outstripping and virtually eradicating whatever predecessor
127
See Farag, Coptic Monasticism, 11: “According to historical records . . . there had
been hundreds of monasteries and thousands of monks and nuns in Egypt up to the VII
century.” Most of these “disappeared and only a few survived,” primarily due to the inter-
nal “decadence of Coptic Monasticism.” The fifth-century Historia Monachorum in
Aegypto 5.1-4 claimed twelve churches and 10,000 monks in Oxyrhynchus alone. Such
statistics call into question the “representative” nature of the extant manuscript evidence
dating within the first seven centuries in Egypt (116 fragmentary Greek papyri, ca. 300
Greek uncial fragments, and around 600 Coptic fragments). Whether such is truly
“representative” remains an open question.
128
Farag, ibid., 43-44, describes the situation of the Coptic monasteries which existed
into the tenth century: “The monasteries were freely visited. . . . Monasteries enjoyed reli-
gious freedom. . . . Some Muslim princes . . . patronize[d] monasteries and contribute[d]
towards their economical welfare.”
129
See Hirschfeld, Monasteries, xiv-xv: “From the fifth century onward, the Judean
desert was one of the most important centers of monasticism in the empire” (locations
mapped, xviii). Monks came to these sites from “Asia Minor. . . . Cyprus, Greece, or Italy.
. . . Mesopotamia, Syria, Arabia, and Egypt,” with “monks from Palestine . . . in the
minority” (13). Although “most of the monasteries in the Judean desert were abandoned
at [the time of the Arab Conquest], the monastic institutions not only survived, but con-
stantly had to be replenished by new converts from outlying regions” (17), many of whom
may have brought their personal copies of Scripture with them.
130
Consider also the continued existence and literary production of St Catherine’s
monastery at Mount Sinai, with Greek NT MSS spanning a period from the Arab Conquest
into the Byzantine minuscule era. Many of these MSS demonstrate a continued communica-
tion with the outside Byzantine world while under Muslim governance. Farag, Coptic
Monasticism, 44, cites a tenth-century Arabic MS which describes 54 active Christian
monasteries in Muslim regions, only nine of which (including Sinai) belong to Egypt; the
others range from Baghdad to Palestine.
131
Cf. Carson, KJV Debate, 51, 113-114; Fee, “Modern Textual Criticism,” 30.
132
Cf. Philip Jenkins, Hidden Gospels: How the Search for Jesus lost its Way (Oxford,
2001), 121, when refuting those who would claim an Ignatian creation of the monarchial
bishopric: “Even had Ignatius planned to revolutionize the office of bishop, as was sug-
gested . . . , it is extremely unlikely that the very diverse world of Christianity could have
been transformed, and so rapidly, by the eccentric vision of one man, albeit an important mar-
tyr. It is vastly more likely that episcopal structures were already fundamental to the
churches across the Mediterranean world, though the power and prestige of bishops cer-
tainly did grow as the second century progressed” (emphasis added). Mutatis mutandis,
were one to replace “Ignatius” with “Chrysostom,” and “the office of bishop” with “the NT
text,” substituting “the Byzantine Textform” for “episcopal structures” and “bishops,”
also reading “the fourth century” for “the second century,” and the parallel becomes
extremely close.
576
SMV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SMV
texts had previously dominated in either a local region or a wider geo-

graphical range. Yet this unlikely scenario is urged without historical
evidence by some who oppose the Byzantine Textform. But as Colwell
noted, “the Byzantine . . . text-type . . . had in its origin no such single
focus as the Latin had in Jerome.”133
The complex character of the MSS comprising the Byzantine
Textform demonstrates that any “official” sanctions – even if they had
existed – simply did not work. A consistent form of text was not pre-
served even in the region surrounding Constantinople.134 Rather, as
Lake, Blake, and New had suggested on the basis of numerous collations
of Byzantine MSS, the lack of an observable commonalty of text with
clear stemmatic ties tends to indicate that scribes remained independent
of any official sanctions as they copied their exemplar MSS. As Scrivener
noted,
No one who has at all studied the cursive MSS. can fail to be
struck with the individual character impressed on almost
every one of them. . . . The fancy which was once taken up,
that there existed a standard Constantinopolitan text, to
which all copies written within the limits of that Patriarchate
were conformed, has been [quoting Tregelles] “swept away
at once and forever” . . . by a closer examination of the
copies themselves. Surely then it ill becomes us absolutely to
reject as unworthy of serious discussion, the evidence of
witnesses (whose mutual variations vouch for their indepen-
dence and integrity) because their tendency on the whole is
to uphold the authority of [the Byzantine Textform].135
Scrivener ’s observation was reiterated a century later by Jacob
Geerlings, who noted regarding the Byzantine Textform that,
its origin did not wholly center in Constantinople, nor was
its evolution the concern of either ecumenical councils or
patriarchs. . . . Its origins as well as those of other so-called
text-types probably go back to the autographs. . . . The
Eastern Church never officially adopted or recognized a
received or authorized text. . . . At no point in its history
was it ever adopted officially by the Eastern Church, quite
unlike to the status of Jerome’s Vulgate in the Western
Church. . . . The term “rescension” [sic] which is sometimes
applied to the Byzantine text implies . . . deliberate attempts
133
Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 53.
134
Cf. Ernest C. Colwell, “The Complex Character of the Late Byzantine Text of the
Gospels,” JBL 54 (1935) 212, 220, “There is no homogeneity in the late medieval text of
the gospels. The universal and ruthless dominance of the middle ages by one text-type is
now recognized as a myth”; “The nature of the text copied was a matter of no concern to
some of the scribes in the late middle ages.”
135
Scrivener, Augiensis, xiii. Emphasis original.
577
SNM tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNM
by a group of scribes or ecclesiastical authorities . . . to

revise or correct the Greek text. . . . The case, as we have
observed above, was otherwise.136
Apart from viewing the Byzantine as a Chrysostom-influenced or
officially-imposed text, other critics have opted for a different means of
explaining the rise and dominance of the Byzantine Textform:
4. The Byzantine Textform is the result of a process which over the
centuries steadily moved away from the original form of the text in the inter-
est of smoothness, harmonization, conflation, and grammatical
“improvements.”
Colwell claimed that “a text-type is a process, not the work of one
hand,”137 and that “scholars have been forced” to this conclusion due to
their study of the Alexandrian texttype.138 Also, “the story of the
manuscript tradition of the New Testament is the story of progression from a
relatively uncontrolled tradition to a rigorously controlled tradition.”139 In
view of what Scrivener and Geerlings stated above, one seriously must
consider Colwell’s further comment: “The important questions . . . are,
Where were controls applied? Why? By whom?”140 If no such controls
ever were actually imposed, the situation becomes radically altered.
Geerlings also explains the Byzantine Textform by a “process”
model, following von Soden’s suggestion that the Ka and K1 texts reflect
the initial stages of a developmental process that resulted in the majority
Kx and large Kr groups.141 While the later Kr sub-group did develop out
of the MSS which comprise the Kx group, the Kx is not so easily classi-
fied. The transmissionally more logical view would be that Kx more
likely reflects the overarching text from which all minority Byzantine
sub-types developed at different periods. This would coincide with Col-
well, albeit to a different conclusion:
the Beta [= Alexandrian] Text-type par excellence is the type
found in the later rather than the earlier witnesses; . . . the
Alpha [= Byzantine] Text-type is found in von Soden’s Kx
or Kr rather than in Ka (Family P) or K1 or Alexandrinus or
Chrysostom.142
136
Jacob Geerlings, Family E and its Allies in Mark, Studies and Documents 31 (Salt
Lake City: University of Utah, 1968) 1.
137
Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 53. Emphasis original. Cf. Colwell,
“Method in Grouping,” Methodology, 15-20.
138
Ibid.
139
Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 164. Emphasis original.
140
Ibid.
141
Geerlings, Family E in Mark, 1.
142
Colwell, “Method in Grouping,” Methodology, 18, emphasis added. Colwell views
these “later” forms as the final stage of the process. However, given the various copying
revolutions already discussed, it is more likely that these “later” witnesses actually preserve
the earlier and more authentic archetypal form than vice versa.
578
SNN tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNN
Yet Colwell’s “process presuppositions” are non sequitur, and beg

the question: he states, (1) “Scribes do not automatically, as scribes,
copy accurately”; and (2) “Close agreement between manuscripts is
possible only where there was some control. Wide divergence between
manuscripts indicates lack of control.”143 The better procedure would
be to redefine the presuppositions in light of transmissional evidence:
(1) Scribes for the most part were generally careful and reasonably
accurate in their copying endeavors. Were this not so, the MSS of the NT
and all ancient works swiftly would have become a mass of confusion,
and one would despair at ever recovering an original form of the text.
While all scribes blundered or made intentional alterations to the text
at various times, the overall character of the copied text was not so
affected as to preclude a reasonably accurate transmission on “normal”
terms, thus facilitating the recovery of an original from comparison of
various witnesses; (2) Colwell defines “control” as “editions with
sanctions,” imposed from a source beyond the individual scribe.144 Yet
there is no demonstrable unity of text within the Byzantine Textform
MSS, and likewise no evidence that controls were ever imposed on the
r 145
NT texts before the late K recension. The primary locus of “con-
trol” resided in the scribes’ perceived duty to be careful and accurate,
duplicating the exemplar MS as precisely as possible. This level of “con-
trol” is wholly sufficient to explain most observable phenomena: there
was a general accuracy in representing the text, while blunders and
intentional alterations would differentiate the various texttypes and
subtypes over the long period of transmissional history.
The primary problem with the “process” model is how to
account for such a process functioning under the constraints of
transmission and locale. Hodges has spoken to this point in a classic
statement which nullifies the “process” view as a solution to
transmissional history:
No one has yet explained how a long, slow process spread
out over many centuries as well as over a wide geographical
area, and involving a multitude of copyists, who often
knew nothing of the state of the text outside of their own
monasteries or scriptoria, could achieve this widespread
uniformity out of the diversity presented by the earlier
[Western and Alexandrian] forms of text. . . . An unguided
process achieving relative stability and uniformity in the
diversified textual, historical, and cultural circumstances in
143
Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 165.
144
Ibid., 168.
145
In 1935, Colwell (“Complex Character,” 221) had claimed (without evidence) that
“the period of rigorous attempts at control . . . lies between 300 and 1200.” Such a claim
was not repeated in his later works.
579
SNO tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNO
which the New Testament was copied, imposes impossible

strains on our imagination.146
A properly-nuanced “process” would recognize the various
transmissional factors, as well as the tendency toward regional devia-
tion into localized forms. This sort of process would produce
texttypes and sub-types within a localized region, but not on its own
any convergence into a single dominant Textform. The absence of con-
trol runs counter to Colwell’s presuppositions and conclusions; yet
apart from formal control, a transmissional “process” would result in
various texts diverging continually from the parent Textform. Such
indeed is evidenced in the various regional texttypes and subtypes
which exist in contrast to the uncontrolled Byzantine parent.
Inaccuracies and misleading claims
The Byzantine Textform has been caricatured by adverse critics
as “late” (by MS date), “secondary” (by readings), and “corrupt” (by a
false assumption of scribal proclivities). These points readily can be
discussed as a matter of opposing opinion. Yet some cases exist where
inaccurate and misleading claims are made against the Byzantine
Textform. These are stated as fact and remain in print without subse-
quent correction, thereby misleading and further biasing readers
against the Byzantine Textform. Three selected examples from two
Byzantine-priority opponents illustrate this situation:
1. Gordon Fee makes an outstandingly inaccurate claim when
opposing the Byzantine inclusion of Jn 5:3b-4.147 He speaks dogmati-
cally regarding the enclosed (or “embedded”) genitive construction,
thn tou udatow kinhsin, which appears at the end of Jn 5:3 in the
Byzantine Textform:
This use of an enclosed genitive presents extraordinarily
difficult problems for Johannine authenticity. . . . There
are some word-order invariables [in Johannine style] (e. g.
amhn amhn legv umin; never umin legv). Another of these
invariables is with genitive constructions where both
nouns are definite (e. g. the eyes of the blind). There are 97
such occurrences in the Gospel (not including those places
where both nouns are genitives as in 12:3 thw osmhw tou
murou), plus 27 others in 1 and 2 John. In every case the
word order invariably is the moving of the water.
146
Zane C. Hodges, “The Implications of Statistical Probability for the History of the
Text,” Appendix C in Wilbur N. Pickering, The Identity of the New Testament Text, rev. ed.
(Nashville: Thomas Nelson, 1980) 168.
147
Gordon D. Fee, “On the Inauthenticity of John 5:3b-4,” Evangelical Quarterly 54
(1982) 207-218, written in response to the defense of the passage in Zane Hodges, “The
Angel at Bethesda – John 5:4,” BibSac 136 (1979) 25-39 (“It is Hodges’ article in particular
that has prompted this present paper,” 208).
580
SNP tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNP
It is as improbable for John to have written thn tou udatow

kinhsin as it would be for a proper Bostonian to say, “I’m
fixin’ to go up town; y’all come with me, ya hear?” One
may count on it: had John written 5:3b he would have said
thn taraxhn [sic] tou udatow.148
Yet a simple electronic scan of the Johannine writings149 reveals
that the embedded genitive construction not only appears three times
elsewhere in John (Jn 6:51; 14:30; 18:10), but with one exception (Mt
13:55, o tou tektonow uiow) this construction is otherwise exclusive to
John among the gospels.150 The embedded genitive in Jn 5:3b actually
is more characteristic of Johannine style than of any other gospel,151
and its presence in Jn 5:3b argues more for Johannine authenticity
rather than inauthenticity.
2. On the same page, Fee claims inauthenticity in Jn 5:4 because
of the phrase aggelow kuriou, claimed to be in “almost all of the early
uncials.” Since this phrase does not tally with Johannine usage, it must
have been a Byzantine “creation.” Fee admits that kuriou is “lacking in
the later majority” of MSS (the bulk of the Byzantine Textform), but he
directs his attention to the “early uncials” (which are not listed). But
contra Fee, the “Byzantine” reading is simply aggelow standing alone,
in accord with the minuscule data. Further, the uncial evidence is not
as Fee states. According to the apparatuses,152 aggelow kuriou is read
by the uncials A K L Y D P 0233. Of these, only MS A (fifth century) is
“early.” The remaining kuriou uncials come from the eighth (L 0233)
and ninth (K Y D P) centuries. In contrast, all remaining uncials which
contain Jn 5:4 read aggelow alone, and these date within the same time
frame as those uncials containing the kuriou expansion. In addition,
the Jn 5:4 uncials which do not include kuriou outnumber those which
include; these are the following: sixth century, 078; eighth century, E;
ninth century, C3 (C* omits the entire verse) F G H M U V Y L C;
148
Ibid., 212, emphasis original. Fee’s closing phrase is erroneously quoted from the
Byzantine text of Jn 5:4; Fee intended the reconstruction thn kinhsin tou udatow. Cases
“where both nouns are genitive” (such as Jn 12:3) are actually irrelevant. Also, legv umin
preceded by amhn (in Jn by the unique amhn amhn) remains identical throughout all four
gospels. The only issue is whether an embedded genitive construction occurs elsewhere in
Jn; Fee declares that absolutely not to be the case.
149
Fee’s statistical claims require some modification: non-embedded forms “where both
nouns are definite” (excluding “where both nouns are genitives”) occur in Jn only 87x in
NA27 (86x in Byz), and 24x in 1Jn-2Jn NA27/Byz, according to an Online Bible electronic
scan (search restricted to articular nouns).
150
The Johannine embedded genitives read as follows: Jn 5:3, thn tou udatow kinhsin;
Jn 6:51, thw tou kosmou zvhw; Jn 14:30, o tou kosmou arxvn; Jn 18:10, ton tou arxierevw
doulon. Minor variations occur in each location, but the Byzantine and NA27 texts retain
the embedded genitive construction throughout.
151
The only other NT occurrences of embedded genitives appear in Acts (4x Byz; 3x
NA27), Paul (9x), Hebrews (3x), and the Petrine literature (9x).
152
Constantine von Tischendorf, Novum Testamentum Graece: Editio Octava Critica
Maior, 2 vols. (Leipzig: Giesecke & Devrient, 1869; rep. ed., Graz: Akademische Druck
und Verlagsanstalt, 1965); cf. Reuben J. Swanson, ed., New Testament Greek Manuscripts:
John (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995).
581
SNQ tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNQ
tenth century, S G. The uncial majority reads aggelow alone in a 2:1

proportion against those adding the extraneous kuriou. The
sixth-century 078 stands in near-equal contrast to the “early”
fifth-century MS A on the opposing side.153 Aggelow kuriou simply is
not the “Byzantine” reading, nor does such predominate even among
the uncials (“early” or “late”). The minority pious expansion aggelow
kuriou thus cannot be urged as a “proof” of the non-Johannine charac-
ter of Jn 5:3b-4. Had such an expansion been original to the Byzantine
Textform, there would be no explanation for its later omission in the
majority of uncials or minuscules; nor was kuriou ever omitted from
the same phrase elsewhere (Mt 1:20, 24; 2:13, 19; Lk 1:11; 2:9; Ac 7:30;
12:7, 23). Since kuriou is not original to the Byzantine text of Jn 5:4,
conclusions regarding inauthenticity cannot be established on this
basis.154
3. Daniel Wallace creates “revisionist history” in asserting that
the Byzantine Textform was neither dominant nor in the “majority”
until the ninth century.155 Not only does such a claim run counter to
what has been acknowledged since Westcott and Hort,156 but it simply
does not accord with the known facts.157 Sufficient manuscript158 and
MS 078 is one of the “constant witnesses” in SQE. See also Henry Alford, The Greek
153
New Testament: With a Critically Revised Text, 7th ed., 4 vols. (London: Rivingtons, 1874),
in loc. Jn 5:4, where 078 is cited as Id).
154
Fee’s other claims of inauthenticity are subject to challenge, but such lies beyond the
scope of the present paper. The point at issue is accuracy and a fair representation of the
evidence.
155
Wallace, “Majority Text Theory,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 311:
“Among the Greek MSS, what is today the majority did not become a majority until the
ninth century.” A particular bias is evidenced in Ehrman-Holmes: thoroughgoing and rea-
soned eclecticism are defended by advocates of those particular theories (Elliott, 321-335;
Holmes, 336-360); yet the Byzantine and “majority text” positions are critiqued by an
opponent (Wallace, 297-320) rather than discussed by an advocate.
156
Compare once more Westcott and Hort, Introduction, xiii, 92: “The fundamental text
of late extant Greek MSS generally is beyond all question identical with the dominant Anti-
ochian [= Byzantine] . . . text of the second half of the fourth century” (emphasis
added).
157
Wallace previously had carefully qualified his statement (emphasis added through-
out): (1) Wallace, “Inspiration, Preservation,” 30: “As far as our extant witnesses reveal, the
Byzantine text did not become the majority text until the ninth century”; (2) Wallace,
“Majority Text and Original Text,” 159: “Among extant Greek manuscripts, what is today
the majority text did not become a majority until the ninth century. In fact, as the extant
witnesses reveal, the majority text did not exist in the first four centuries.” The point, of
course, is whether the extant witnesses provide a complete portrayal of transmissional his-
tory. The paucity of preserved evidence from localized regions, coupled with
transmissional considerations, strongly suggests the contrary. If so, Wallace’s claims are
flawed and misrepresent the actual situation.
158
The predecessor exemplars of MSS A/02 (gospels) and W/032 (in Matthew and Lk
8:13-24:53) reflect stemmatically-unrelated Byzantine source exemplars. Thus, both A/02
and W/032 reflect the end product of an earlier line of Byzantine transmission deriving
from separate streams. Many other papyri and uncial fragments from centuries IV – IX tes-
tify to a widespread Byzantine presence, even in post-fourth century Egypt. The fifth and
sixth century Byzantine uncials (N/022, O/023, P/024, Q/026, R/027, S/042, F/043, 064,
0253) demonstrate this point, providing no reason to reject Westcott and Hort here. The
transmissional evidence itself points dramatically in a direction contrary to Wallace’s
claims.
582
SNR tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNR
patristic159 evidence exists from the mid-fourth century onward to

establish this point. Wallace not only ignores a previous scholarly con-
sensus, but fails to consider the transmissional factors which have
restricted all evidence from the pre-ninth century period. His current
claim is little more than “eclectic nose-counting” of extant witnesses,
on the faulty presumption that such might accurately depict the total
NT transmissional situation in the pre-ninth century era. There is no
reason to engage in a questionable form of nose-counting against a pre-
vious scholarly consensus, let alone to ignore contrary versional and
patristic evidence which is strongly supportive of Byzantine dominance
from the mid-fourth century onward.
The limited number of extant witnesses prior to the ninth century
is insufficient to establish the true proportional nature of the text in
that era. The early data are too limited (as respects the Byzantine
region) and too localized (as respects the Alexandrian or Egyptian
region) for mere numerical nose-counting to hold any authority, since
such is likely to be non-representative of the actual situation regarding
the text in the early centuries. Put simply, Westcott and Hort were cor-
rect regarding post-fourth century Byzantine dominance. It reflects a
very peculiar type of wish-fulfillment to argue “revisionist history” on
this point merely due to the number of extant MS witnesses which pre-
date the ninth century.
Concluding Observations
Every variant unit can be evaluated favorably from a
Byzantine-priority perspective, and all units should be carefully exam-
ined when attempting to restore the original text. While some examples
of Byzantine-priority analysis have appeared in the present essay, it is
impossible within a short study to present a complete or comprehen-
sive discussion of variants. Although an analysis of significant
individual variant units can be provided in short studies, a thorough
text-critical examination should cover many sequential units within a
given portion of text. Most variant units require extended discussion in
order to establish the text in a persuasive manner; short summaries
often are weakened by a failure to present all the relevant material
regarding a variant unit.160 The present writer elsewhere has offered
159
Chrysostom in the fourth century used a Byzantine or “proto-Byzantine” type of
text; so too Gregory of Nyssa (see James A. Brooks, The New Testament Text of Gregory of
Nyssa, The New Testament in the Greek Fathers 2; ed. Gordon Fee [Atlanta: Scholars’
Press, 1991] 263-267). Apart from Photius in the ninth century (see J. Neville Birdsall,
“The Text of the Gospels in Photius,” JTS, n. s. 7 [1956] 42-55, 190-98; “Photius and the
Text of the Fourth Gospel,” NTS 4 [1957/8] 61-63; “The Text of the Acts and the Epistles
in Photius,” JTS, n. s. 9 [1958] 278-291), patristic writers beyond the fourth century rarely
reflect any text resembling a predominantly non-Byzantine document.
160
The brevity of discussion given most variants is symptomatic of Metzger’s Textual
Commentary. The valuable contrary opinions expressed by a minority of the UBS Com-
mittee either are not mentioned or are stated with even less information than that allotted
to the majority decision. A textual commentary should be far more detailed and compre-
hensive than that which we currently possess.
583
SNS tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNS
detailed examples which illustrate the working principles and conclu-

sions of the Byzantine-priority hypothesis as compared with those of
modern eclecticism.161
While the present essay cannot present a detailed exposition of
the Byzantine-priority theory, it does provide an overview of its pre-
suppositions, principles and praxis, demonstrating itself to be a
legitimate theory under the broad banner of NT textual criticism, and a
viable alternative to modern eclecticism. The Byzantine-priority
hypothesis is far more complex than it may appear; it does not encour-
age a simplistic eclectic approach nor a narrow theological outlook
toward a predetermined result. The final determination of that text
remains problematic in too many cases, despite its primarily
externally-based methodology. Absolute certainty in regard to the
entire NT text can not be expected, given the evidence as preserved.
Under all theories, ca. 90% of the original text of the NT is considered
established. Byzantine-priority merely attempts to extend that quan-
tity, following reasonable principles of internal and external evidence,
balanced by historical and transmissional factors.
Byzantine-priority provides no domain or shelter for those
unwilling to labor diligently, or for unscholarly individuals whose goal
is merely a biased theological perspective or the advocacy of a particu-
lar translation. Rather, the theory manifests a compelling and logical
perspective which can stand on its own merits. It attempts to explain
the evidential data preserved to critical scholarship in the quest toward
the goal of establishing the original text of the canonical Greek New
Testament.
Byzantine-priority has a methodological consistency which can-
not be demonstrated among the modern eclectic alternatives. This
consistency derives from an insistence on a primarily documentary
theory (following Westcott and Hort). This is coupled with an under-
standing of internal principles within a transmissional-historical
framework. Apart from this essential base, any claim to approach or
establish an authoritative form of the original text of the New Testa-
ment consistently will fall short.
The problem within modern eclecticism has long been recog-
nized. Colwell declared in 1955, “The great task of textual criticism for
the generation of scholars who are now beginning their work is the
161
See Robinson, “Dichotomy”; idem, “Recensional Nature”; and idem, “Two passages
in Mark.”
584
SNT tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNT
rewriting of the history of the text and the recreation of theory.”162 Yet
Kenneth W. Clark in 1968 stated,
We require a critical history of transmission.. . . Some new
angle, some novel experiment must be tried if we would in
our time achieve a breakthrough. . . . This is the funda-
mental need before we may move on to a thorough and
systematic revision of the critical text. The remedy we need
can only come through a better diagnosis. The true diagno-
sis will of necessity be a new and different one.163
Epp in 1974 declared that “the establishment of the NT text can
be achieved only by a reconstruction of the history of that early text.
. . . Obviously, doing this is harder than saying it.”164
Clark and Epp are correct: for the past century, eclecticism has
functioned without an integrated history of textual transmission. That
its resultant text has no root in any single document, group of docu-
ments, or texttype is an unfortunate by-product of its self-imposed
methodology. Thoroughgoing eclecticism remains a scholarly
endeavor divorced from external considerations; reasoned eclecticism
attempts to strike a balance between internal and external criteria. Yet
both systems fail precisely at the point of transmissional history: their
resultant text remains without consistent documentary support, and
represents a piecemeal assemblage comprised of a disparate and
unrelated mélange of preferred readings taken from isolated variant
units.165 At this point Byzantine-priority theory does not fail, but
offers a transmissionally legitimate resultant text which is
well-supported among the manuscript base that undergirds the
Byzantine Textform. If modern eclectic theory with its problematic
resultant text can secure a niche within NT textual criticism, so much
more the Byzantine-priority hypothesis with its insistence upon the
establishment of a solid transmissional base before applying principles
of internal and external criticism. Byzantine-priority thus can be
162
E. C. Colwell, “Foreword” to Bruce M. Metzger, Annotated Bibliography of the Tex-
tual Criticism of the New Testament 1914-1939, Studies and Documents 16 (Copenhagen:
Ejnar Munksgaard, 1955) viii. Cf. Robert Devreesse, Introduction à l’Étude des Manuscrits
Grecs (Paris: Imprimerie Nationale, Librairie C. Klincksieck, 1954) 175: “La critique
textuelle du Nouveau Testament a échoué dans une impasse. . . . Il fallait donc essayer une
nouvelle méthode.”
163
Kenneth W. Clark, “Today ’s Problems with the Critical Text of the New Testament,”
in J. Coert Rylaarsdam ed., Transitions in Biblical Scholarship, Essays in Divinity 6, gen. ed.
Jerald C. Brauer (Chicago: University of Chicago, 1968) 167, 168-9. The current
Byzantine-priority hypothesis derives from suggestions made by Kenneth W. Clark when
the present writer studied with him from 1971-1977.
164
Epp, “Twentieth Century Interlude,” Theory and Method, 96.
165
Yet cf. the confident assertion of Gordon D. Fee and Douglas Stuart, How to Read
the Bible for All Its Worth, 2nd ed. (Grand Rapids: Zondervan, 1993) 33: “For the New Tes-
tament . . . the ‘best text’ has already been determined by scholars who are experts in this
field” (emphasis added). One then must wonder, “What need have we of further wit-
nesses?”
585
SNU tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNU
accepted as a preferable alternative to modern eclectic theories which

ultimately fail to present a transmissionally viable “original” text.
Despite modern eclectic expressions regarding what NT textual
criticism “really” needs, current text-critical thought steadily moves
away from the highest ideals and goals. Current eclectic speculation
involves heterodox scribes who are claimed to have preserved a more
genuine text than the orthodox,166 as well as a general uncertainty
whether the original text can be recovered, or whether any concept of
an “original” text can be maintained.167 The Byzantine-priority posi-
tion offers a clear theoretical and practical alternative to the
pessimistic suppositions of postmodern eclectic subjectivity. The vari-
ous eclectic schools continue to flounder without an underlying
history of transmission to explain and anchor the hypothetically “best
attainable” NT text which they have constructed out of bits and pieces
of scattered readings. In the meantime, the Byzantine-priority theory
remains well-founded and very much alive, despite the orations and
declamations which continue to be uttered against it.168
166
See Bart D. Ehrman, The Orthodox Corruption of Scripture: The Effect of Early Chris-
tological Controversies on the Text of the New Testament (Oxford: Oxford University Press,
1993), particularly 3-31 and 274-280. Yet cf. P. Henry, “Why is Contemporary Scholarship
so Enamored of Ancient Heretics?” in Elizabeth A. Livingstone, ed., Studia Patristica, vol.
17, part 1 (Oxford: Pergamon, 1982) 123-126, who speaks of the postmodernist rise of
“another paradigm which seems . . . well on the way to becoming a scholarly orthodoxy”
(123): “the heretics are the true religious geniuses. . . . The current fascination is more
with heretics than with their heresies. . . . We tend to see everything in terms of power
struggles . . . [and] assume that whatever happens is most adequately explained by the
dynamics of politics. . . . Anyone in authority . . . [is] under suspicion. And in the early
church, the [orthodox] Fathers are . . . those who came out on top. Given our assump-
tions, their very identity as [orthodox] Fathers puts them on trial” (124-6).
167
The postmodern paradigm is admitted in Epp, “Multivalence,” 280: “The term ‘origi-
nal’ has exploded into a complex and highly unmanageable multivalent entity. . . . Fresh
dimensions of originality emerge from behind the variant readings.” Future textual critics
should “favor accommodation of the richness of the manuscript tradition, with its multi-
plicity of texts and its multivalent originals, rather than the myopic quest for a single origi-
nal text” (280-1). Some will be thankful that “not all will agree” with Epp (281), and cer-
tainly not those working within a Byzantine-priority framework. The goal of reconstruct-
ing a close approximation to “the” original text remains legitimate and should not be gain-
said by the shifting temper of the times.
168
Most recently, cf. J. L. North, “The Oxford Debate on the Textual Criticism of the
New Testament, held at New College on May 6, 1897: An End, not a Beginning, for the
Textus Receptus,” in D. G. K. Taylor, ed., Studies in the Early Text of the Gospels and Acts:
The Papers of the First Birmingham Colloquium on the Textual Criticism of the New Testa-
ment, Texts and Studies, 3rd ser., eds. D. C. Parker and D. G. K. Taylor (Birmingham: Uni-
versity of Birmingham, 1999) 1-25; especially 25, n. 51.
586
SNV tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ SNV
LIST OF ABBREVIATIONS
BibSac Bibliotheca Sacra
ExpT Expository Times
HTR Harvard Theological Review
JBL Journal of Biblical Literature
JETS Journal of the Evangelical Theological Society
JTS Journal of Theological Studies
NA27 Kurt Aland, Barbara Aland, et al., eds.
Nestle-Aland Novum Testamentum Graece, 27th ed.
(Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993).
NovT Novum Testamentum
NTS New Testament Studies
SD Studies and Documents
SQE Kurt Aland, ed.,
Synopsis Quattuor Evangeliorum, 13th rev. ed.
(Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1985).
WTJ Westminster Theological Journal
ZNW Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft
und die Kunde der älteren Kirche
587

BIBLE (Greek) Byzantine Text (The NT in The Original Greek)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BIBLE (Greek) Byzantine Text (The NT in The Original Greek)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

BIBLE (Greek) Byzantine Text (The NT in The Original Greek)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

What is the document about?

What is the document about?

What are some of the main topics discussed in the text?

What are some of the main topics discussed in the text?

N tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ N

THE NEW TESTAMENT

THE NEW TESTAMENT

COMPILED AND ARRANGED BY

Published by Chilton Book Publishing

Visit us on the World Wide Web: www.chiltonpublishing.com

Copyright © 2005 by Robinson and Pierpont

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data

Printed in the United States of America

KATA LOUKAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

Appendix: The Case for Byzantine Priority . . . . . . . . . . 533

William Grover Pierpont

L et it never be forgotten, that just as it is the place of a Christian to

– Samuel Prideaux Tregelles, An Account of the

The text of the Greek New Testament has been transmitted,

Those who have labored in the preparation of this volume trust

THE TEXT OF THIS EDITION

TEXTTYPES AND TEXTFORM

descent. This provides a weighty premise by which to interpret transmissional history.

underlying this recensional activity seem to have been reductionist and

stylistic.3 The manuscript(s) selected as the recensional exemplars

or Alexandrian texts. It is generally dismissed from any serious

the original autographs. The Byzantine-priority theory presents far

THE BYZANTINE-PRIORITY THEORY

optimal form of the New Testament autograph text. Some researchers

others have abandoned entirely the concept of an original autograph.8

with sound methodology. Texttype relationships and proclivities are

transmissional continuity and dominance for more than a thousand

THE BYZANTINE CONSENSUS TEXT

identification of groups.16 Although von Soden cannot be relied upon

ESTABLISHING THE TEXT OF THIS EDITION

The Pericope Adulterae

characteristics suggestive of later recensional activity. While further

locations and eras.22 Despite the transmissional diversity found among

reading can be established in isolation from its neighboring variant

be ignored when examining the development and dissemination of

THE FORMAT OF THE PRESENT EDITION

Laodicean Council (AD 360/363).25 The present edition reproduces

Greek manuscripts adopt the Western order.

diacritical insertions should affect the traditional understanding of the

The Apparatuses in General

present edition maintains a consecutive numerical sequence within

as Romans 16:25-27 appears in the Byzantine Textform following

mundane labor carried out by generations of reasonably accurate

preserved amid the complement of the total evidence presented within

derived from various forms of eclectic methodology. The consensus-

criteria that adopt an amalgam of individual readings with ever-

B íblow genésevw &Ihsoû xristoû, u¥oû Dauíd, u¥oû &Abraám.

1.5 Boòz \k ♦ Bóew \k 1.8 &Asà ♦ &Asàf

1.5 &Vb|d \k ♦ &Ivb|d \k 1.13 &Eliakeím &Eliakeìm ♦ &Eliakím

1.17 - 2.4 KATA MATYAION

&Ivs|f tòn ƒndra Maríaw, \j «w \genn}yh &Ihsoûw, ` legómenow

2 Toû dè &Ihsoû gennhyéntow \n Bhyleèm têw &Ioudaíaw, \n

1.18 génnhsiw ♦ génesiw 1.24 Diegeryeìw ♦ &Egeryeìw

KATA MATYAION 2.5 - 2.18