0% found this document useful (0 votes)
150 views46 pages

წმინდა პოლიკარპე სმირნელი

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1/ 46

წმინდა

პოლიკარპე სმირნელი
შესავალი

მ Rvdel­mo­wa­me po­li­kar­pe iyo smir­nis ek­le­si­is erT-er­


Ti yve­la­ze sa­xel­gan­Tqmu­li ep­is­ko­po­si da mociqule-
brivi ka­ci.1 ad­re­ul mwe­ral­Ta cno­be­biT, igi `ara mxo­
lod mo­ci­qul­Ta na­mo­wa­fa­ri iyo da ur­Ti­er­To­ba hqon­da
mra­val ad­am­ian­Tan, ro­mel­Tac qris­te sa­ku­Ta­ri Tva­liT
hyav­daT na­na­xi, ar­am­ed mo­ci­qu­le­bis mi­er­ve iyo dad­ge­ni­li
azi­aSi smir­nis ek­le­si­is ep­is­ko­po­sad~.2 wm. po­li­kar­pe iyo
ioa­ne mo­ci­qu­lis mos­wav­le da is swo­red ioan­em Ca­uy­ena
smir­nis ek­le­si­as sa­Ta­ve­Si (da­axl. 110 w.).3 po­li­kar­pe me­
1. evsevi kesarieli eklesiis istoriaSi wm. polikarpes uwodebs
`mociqulebriv polikarpes~ (ajpostoliko;n Poluvkarpon, 4.15.46) da
`mociqulebriv kacs~ (ajpostoliko;n a[ndra, 3.36).
2. wm. irineosi, mwvaleblobaTa winaaRmdeg, 3.3.4; evsevi kesarie-
li, eklesiis istoria, 4.14.3. amis gamo evsevi kesarieli mas `mo-
ciqulTa msmenels~, anu mowafes uwodebs (tw'n ajpostovlwn oJmilhthv",
eklesiis istoria, 3.36.1).
3. amis Sesaxeb wers netari ieronime: `polikarpe, ioane mociqulis
mowafe da mis mier dadgenili smirnis episkoposad, gaxda winamZRoli
mTeli aziisa (pavsh" th'" A j siva" ajrchgo;"), vinaidan igi mraval mociquls
da qristes TviTmxilvels Sexvedria da isini maswavleblebadac hyav-
da~ (gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 17, PL 23, sv. 668B). ix. aseve, evsevi
kesarieli, eklesiis istoria, 3.36.1. ioane mociqulis mier polikar-
pes smirnis eklesiis saTaveSi dadgenas adasturebs tertulianec: `ise,
rogorc smirnelTa eklesiaSi, gadmocemisamebr, polikarpe ioanes mier
iqna dadgenili, ise, rogorc romaelTa eklesiaSi klimenti petres
mier iqna dayenebuli~ (“sicut Smyrnaeorum ecclesia Polycarpum ab Iohanne
conlocatum refert, sicut Romanorum Clementem a Petro ordinatum est~, ix. misi
wigni mwvalebelTa SekamaTebis acilebis Sesaxeb, 32.2, PL 2, sv. 45A).

187
gob­rob­da mRvdel­mo­wa­me eg­na­ti an­ti­oqi­el­Tan,1 Ta­vad ki
iyo mRvdel­mo­wa­me ir­in­eos li­on­el­is mas­wav­le­be­li.2 mas­
Tan yof­na da mi­si sa­ub­re­bis mos­me­na di­dad sa­wa­de­li iyo
ub­ra­lo mor­wmu­ne­eb­is­Tvi­sac.3 wm. po­li­kar­pes erT-erT
sa­uk­eT­eso da­xa­si­aT­eb­as iZ­le­va ne­ta­ri iero­ni­me, ro­me­
lic, wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is aR­sru­le­bis Sem­deg, po­li­
kar­pes `mTe­li azi­is wi­nam­ZRols~ uw­od­ebs,4 as­eve, eg­na­ti
an­ti­oqi­eli, ro­me­lic jer ki­dev ax­al­gaz­rda po­li­kar­pes
swer­da: `ro­gorc me­sa­We­ebs qa­ri da ro­gorc qa­riS­xliT
gve­muls _ nav­sad­gu­ri, (Cvens) dros Sen Rmer­TTan mi­saR­
we­vad sWir­de­bi~.5 ev­se­vi ke­sa­ri­el­is sit­yve­biT, vi­na­id­an
eg­na­ti an­ti­oqi­eli ic­nob­da po­li­kar­pes, ro­gorc mociqu-
lebriv kacs6 da ro­gorc WeS­ma­rit da ke­Til mwyemss, Ca­ab­

1. Cvenamde moaRwia egnati antioqielis mier polikarpe smirneli-


sadmi mimarTulma epistolem (ix. zemoT).
2. wm. irineosi wers wm. polikarpes Sesaxeb: `me minaxavs igi Cemi
ymawvilobis xanaSi, _ radgan man didxans icocxla da Rrmad xandaz-
muli didebulad da saocari mowameobiT wavida cxovrebidan, _ igi
mudam aswavlida imas, rac mociqulTagan iswavla, rasac gadmoscems
eklesia da rac erTaderT WeSmaritebas warmoadgens~ (3.3.4). irineo-
si swers polikarpes Sesaxeb aseve florinuss, polikarpes erT-erT
mowafes, romelic Semdeg gnosticizmisaken gadaixara: `aseTi moZR-
vreba ar gadmouciaT CvenTvis Cvens mamebs, romlebic Tavad moci-
qulebs usmendnen. me gnaxe Sen, rodesac bavSvi viyavi, qveda aziaSi,
polikarpesTan... me axlac SevZlebdi, mimeTiTebina adgili, romel-
zec ijda da saubrobda netari polikarpe, SemiZlia aRvwero misi
siaruli, misi cxovrebis wesi da garegnuli ieri, gamosvlebi xalxTa
simravlis winaSe, misi megobruli urTierToba ioanesTan, rogorc
igi Tavad gviyveboda, da uflis sxva TviTmxilvelebTan, da rogor
ixsenebda igi maT sityvebs da gadmoscemda imas, rac moesmina maT-
gan uflis, misi Zalis, misi moZRvrebis Sesaxeb... amdenad, SemiZlia
davamowmo RvTis winaSe: am netar da mociqulebriv moxucebuls rom
gaegona rame Seni Secdomis msgavsi, igi iyvirebda, myisve daixSobda
Tavis yurebs da misi Cveulebisamebr ityoda: `RmerTo keTilo! es
ras momaswari!~ (evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 5.20.4).
3. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 5.20; wm. polikarpe smir-
nelis martviloba, 13.2.
4. pavsh" th'" jAsiva" ajrchgov", netari ieronime, gamoCenil adamianTa
Sesaxeb, 17, PL 23, sv. 668B.
5. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 2.
6. ajpostoliko;n a[ndra (evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 3.36).

188
ara mas an­ti­oqi­is sam­wyso da sTxo­va, gul­mod­gi­ned mo­ev­
lo mis­Tvis.1 po­li­kar­pes um­Tav­res Rir­se­bas war­mo­ad­gen­
da mi­si sim­tki­ce, ro­gorc su­li­eri, ise sar­wmu­no­eb­ri­vi
Tval­saz­ri­siT2 da sa­mo­ci­qu­lo moZ­Rvre­bis Se­um­Rvre­ve­li
ga­da­ce­ma qris­ti­an­eb­is­aT­vis. teq­steb­Si nax­se­ne­bia mi­si wi­
nas­war­met­yve­le­bis ni­Wic.3 sar­wmu­no­eb­is­aT­vis po­li­kar­pes
brZo­lis yve­la­ze cno­bil ma­ga­liTs war­mo­ad­gens mi­si gam­
gzav­re­ba rom­Si aR­dgo­mis dRe­sas­wa­ul­Tan da­kav­Si­re­biT,
an­to­ni­nus pi­us­is ze­ob­is­as da pap an­ik­et­us­is moR­va­we­ob­is
xa­na­Si (da­axl. 158-169 ww.),4 va­len­ti­ne­sa da mar­ki­on­is wva­
le­ba­Ta mom­Zlav­re­bi­sas. ma­Sin po­li­kar­pem rom­Si mra­va­li
Sec­do­mi­li mo­aq­cia.5 ne­ta­ri iero­ni­mes gad­mo­ce­miT, igi
Sem­Txve­viT Sex­ved­ria er­es­iarx mar­ki­on­sac, ro­mel­mac po­
li­kar­pes Tav­xe­du­rad mi­mar­Ta: `gvca­ni Cven~,6 po­li­kar­pem
ki mi­ugo: `vic­nob, vic­nob sa­ta­nas pir­mSos~. aR­sa­niS­na­via,
rom mci­re azi­isa da da­sav­le­Tis ek­le­si­aTa aR­dgo­mis gan­
sxva­ve­bul dros dRe­sas­wa­ul­ob­is sa­kiT­xTan da­kav­Si­re­biT
po­li­kar­pem da pap­ma an­ik­et­us­ma Se­Tan­xme­bas ver mi­aR­wi­
es, mag­ram er­Tma­neTs mSvi­do­biT da­Sor­dnen, ris niS­na­dac
pap­ma po­li­kar­pes ne­ba dar­To, ro­mis ek­le­si­aSi ara­er­Ti
wir­va aR­es­ru­le­bi­na.7
wm. po­li­kar­pe mo­wa­me­ob­ri­vad aR­es­ru­la rom­Si 86 wlis
as­ak­Si8 da, ro­gorc ev­se­vi ke­sa­ri­eli wers, Ta­vi­si mo­wa­me­
ob­iT da­sas­ru­li da­udo qris­ti­an­Ta dev­nas.9 wm. po­li­kar­

1. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 3.36.10.


2. ix. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 1, 3.
3. wm. polikarpe smirnelis martviloba, 16.
4. p. kamlo miuTiTebs 154/155-165/166 wlebs (ix. Ignace d’Antioche,
1969, gv. 160-161).
5. wm. irineosi, mwvaleblobaTa winaaRmdeg, 3.3.4; evsevi kesarie-
li, eklesiis istoria, 4.14.1-2.
6. ejpigivnwske hJma'", wm. irineos lioneli, mwvaleblobaTa winaaR-
mdeg, 3.3.4; `Cognosce nos~, netari ieronime, gamoCenil adamianTa
Sesaxeb, 17, PL 23, sv. 667-668C.
7. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 5.24.16-17.
8. ix. wm. polikarpe smirnelis martviloba, 9.3.
9. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 4.15.3.

189
pe smir­ne­lis mar­tvi­lo­ba­Si aR­niS­nu­lia, rom ro­de­sac igi
sik­vdi­liT un­da da­es­aj­aT, smir­nel war­mar­TTa brbo yvi­
ro­da: `es azi­is moZ­Rva­ria, qris­ti­an­eb­is ma­ma (th'" !Asi­va"
di­dav­ska­lo", oJ path;r tw'n Cris­ti­anwvn), igi Cvens Rmer­Tebs an­
ad­gu­rebs, xalxs as­wav­lis, rom ar Ses­wi­ron maT msxver­pli
da arc Tay­va­ni scen~ (12.2). mi­si gar­dac­va­le­bis zus­ti
Ta­ri­Ri cno­bi­li ar ar­is. ne­ta­ri iero­ni­mes Ta­nax­mad, po­
li­kar­pe aw­am­es `mar­kus an­to­ni­nu­si­sa da lu­ci­us av­re­li­us
ko­mo­du­sis ze­ob­is­as, ne­ro­nis Sem­deg (qris­ti­an­Ta) me­oT­
xe dev­ni­sas~.1 po­li­kar­pes gar­dac­va­le­bis drod sa­xel­de­
ba sxva­das­xva Ta­ri­Re­bi 155-dan 167 wlam­de, ker­Zod, 155
wlis 23 Te­ber­va­li,2 156 wlis 22 Te­ber­va­li, 166 wlis 26
mar­ti, 167 wlis 23 Te­ber­va­li da a.S., Tum­ca Cve­ul­eb­riv
iT­vle­ba, rom igi aR­es­ru­la 155-156 wleb­Si. Se­sa­ba­mi­sad,
igi da­ba­de­bu­la 69-70 ww. da da­ax­lo­eb­iT 40 wli­sa iyo,
ro­de­sac smir­nis ep­is­ko­po­sad iq­na xel­das­xmu­li.
wm. po­li­kar­pes da­uw­er­ia mra­va­li we­ri­li, ro­mel­Ta­gan
Se­mor­Ce­ni­lia mxo­lod mi­si ep­is­to­le fi­li­pel­Ta mi­marT.3
ep­is­to­le­Si Se­in­iS­ne­ba gar­kve­uli wi­na­aR­mde­go­ba. mis me­
cxre Tav­Si naT­qva­mia, rom eg­na­ti an­ti­oqi­eli uk­ve `im­yo­
fe­ba mis­Tvis je­rov­nad mi­kuT­vne­bul ad­gi­las, uf­al­Tan~
(9.2), me­ca­me­te­Si ki po­li­kar­pe smir­ne­li sTxovs fi­li­pe­
lebs, `eg­na­ti­sa da mas­Tan er­Tad myof­Ta Se­sa­xeb, ra­sac
da­nam­dvi­le­biT ga­ig­ebT, Cvenc Seg­vat­yo­bi­ne­To~ (13.2), sa­
id­an­ac Se­iZ­le­ba da­vas­kvnaT, rom daw­vri­le­bi­Ti cno­be­bi
eg­na­tis mo­wa­me­ob­ri­vi aR­sas­ru­lis Se­sa­xeb jer ki­dev ar
iyo far­Tod gav­rce­le­bu­li, an igi jer ki­dev coc­xa­li
iyo, an me­ca­me­te Ta­vis es mo­nak­ve­Ti mog­vi­an­eb­iT iq­na Ca­
ma­te­bu­li in­ter­po­la­to­ris mi­er.4 p. ha­ri­so­nis Tval­saz­

1. netari ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 17, PL 23, sv. 668C.


2. am TariRs emxroba kamlo, epistoles berZnuli kritikuli te-
qstis gamomcemeli (Ignace d’Antioche, 1969, gv. 161).
3. wm. irineosi, mwvaleblobaTa winaaRmdeg, 3.3.4; evsevi kesarie-
li, eklesiis istoria, 4.14.8-9, 5.20.8.
4. R. Joly. Le Dossier d’Ignace d’Antioche. Bruxelles, 1979; Clavis, t. 1, gv.
18, N 1040.

190
ri­siT, es ep­is­to­le war­mo­ad­gens ara erTs, ar­am­ed im­ave
ad­re­sa­te­bi­sad­mi mi­mar­Tul, xel­na­we­ri tra­di­ci­is mi­er
ga­er­Ti­an­eb­ul or we­rils, mi­ax­lo­eb­iT 107-110 ww. ax­lo
xa­neb­Si da­we­rils da oci­ode wlis Sem­deg, 135-137 wleb­Si
Ses­ru­le­bul ep­is­to­le­ebs.1 sxva mkvle­va­re­bi ep­is­to­les II
s-is Sua wle­biT aT­ar­iR­eb­en.
wm. po­li­kar­pes ep­is­to­les ber­Znu­li teq­sti da­cu­lia
er­Ti re­daq­ci­is cxra xel­na­wer­Si (maT­gan sa­uk­eT­es­od iT­
vle­ba Vat. Gr. 859),2 ro­mel­Tac er­Ti ar­qe­ti­pi aqvT, ris ga­
moc yve­la maT­ga­ni wyde­ba mec­xre Tav­ze, sit­yve­biT kai; di!
hJma'" uJ­po; (9.2), da grZel­de­ba bar­na­bas ep­is­to­le­Ti, sit­
yve­biT: to;n lao;n to;n ka­in­ovn (5.7). teq­stis ori vrce­li mo­
nak­ve­Tis (TT. 9, 13) da­mow­me­ba ber­Znul en­aze gvxvde­ba
ev­se­vi ke­sa­ri­el­Tan,3 dar­Ce­nil­ma xuT­ma Tav­ma ki Cve­nam­
de mo­aR­wia Zve­li la­Ti­nu­ri Tar­gma­niT, ro­me­lic sak­ma­od
Ta­vi­su­fa­lia da zog Sem­Txve­va­Si uz­us­to.4 igi 1498 wels
ga­mos­ca iak­ob fa­ber sta­pul­skim.5 rac Se­ex­eba ber­Znul
teqsts, igi ga­moq­vey­nda mxo­lod 1633 wels, pet­re ha­lu­as
(Pet­rus Hal­lo­ix) mi­er. igi ga­mo­ce­mu­lia, as­eve, PG 5, sv. 1005-
1016, xo­lo mi­si kri­ti­ku­li teq­sti So­ur­ces Chréti­en­nes-is
se­ri­iT: Igna­ce d’Anti­oc­he, Pol­ycar­pe de Smyrne: Let­tres. Mar­tyre
de Pol­ycar­pe. Tex­te grec, in­tro­duc­ti­on, tra­duc­ti­on et no­tes de Pier­
re-Tho­mas Ca­me­lot. SC 10. 4e ed­it­ion. Par­is: Les édi­ti­ons du Cerf,
1969, gv. 157-193 (ber­Znu­li teq­sti fran­gu­li Tar­gma­niT).
ep­is­to­le iT­vle­ba wm. po­li­kar­pe smir­ne­lis av­Ten­tur
we­ri­lad. mis Se­sa­xeb wers ir­in­eosi Txzu­le­ba­Si mwva­leb­
lo­ba­Ta wi­na­aR­mdeg: `Se­mor­Ce­ni­lia po­li­kar­pes ep­is­to­le
1. Cvenamde erT epistoled moRweuli polikarpes ori werilis
Sesaxeb Sexeduleba Tavdapirvelad p.harisonma gamoTqva: P.N. Har-
rison. Polycarp’s two Epistles to the Philippians. Cambridge, 1936; ix. Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 164-167. ix. aseve, Johannes Quasten. Patrology. Vol.
1. Christian Classics. Westmister, Mariland, 1994, gv. 79-80.
2. Clavis, t. I, gv. 18, N 1040.
3. Sesabamisad, 3.36.13 da 3.36.14-15.
4. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 171.
5. Epistolae Egnatii Antiocheni et Polycarpi. Trad. Ambrosius Traversarius.
Ed. Jacobus Faber Stapulensis. Paris, 1498.

191
fi­li­pel­Ta mi­marT, da­we­ri­li sak­ma­od Zli­er­ad, rom­li­
da­nac yve­ las, vi­ sac am­ is sur­ vi­
li aqvs da vinc zru­ navs
sa­ku­Tar ga­dar­Ce­na­ze, Se­uZ­lia ga­ec­nos mi­si sar­wmu­no­eb­is
xa­si­aT­sac da WeS­ma­ri­te­bis qa­da­ge­ba­sac~ (3.3.4).1 es uk­ an­
as­kne­li im­ow­mebs, as­eve, erT-erT mo­nak­veTs po­li­kar­pes
ep­is­to­le­dan (13.1-2), ro­me­lic mar­Tlac po­li­kar­pes mi­
ek­uT­vne­ba.2 wm. fo­ti­osi, ro­mel­sac wa­uk­iT­xavs es we­ri­li,
mi­iC­nevs, rom igi aR­sav­sea yo­vel­gva­ri ke­Ti­li Se­go­ne­biT,
ar­is cxa­di da mar­ti­vi, da da­we­ri­lia gan­mar­te­ba­Ta sa­ek­
le­sio me­To­dis Se­sa­ba­mi­sad.3 am we­rils ax­se­nebs ne­ta­ri
iero­ni­mec, ro­me­lic mi­uT­iT­ebs, rom es `me­tad sa­oc­ari
ep­is­to­le~ (pa­nu; qa­um­as­th;n jEpis­tolhvn) `dRem­de ik­iT­xe­ba
azi­aSi Sek­re­be­bi­sas~.4
ep­is­to­le war­mo­ad­gens wm. po­li­kar­pes pa­suxs fi­li­pel­
Ta we­ril­ze, ro­mel­Tac wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is gar­dac­va­
le­bis Sem­deg, po­li­kar­pes eg­na­tis we­ri­le­bi sTxo­ves wa­
sa­kiT­xad. po­li­kar­pem Se­as­ru­la ma­Ti Txov­na da eg­na­tis
we­ri­lebs sa­ku­Ta­ri ep­is­to­lec da­ur­To. we­ri­li TiT­qmis
mTli­an­ad eT­ik­ur sa­kiT­xebs eZ­Rvne­ba. mas­Si gan­xi­lu­lia sa­
su­li­ero da sa­ero pir­Ta mo­va­le­ob­ebi, mi­Ti­Te­bu­lia qris­
ti­an­is­aT­vis da­ma­xa­si­aT­eb­eli Tvi­se­be­bi, mo­ce­mu­lia mra­va­
li Se­go­ne­ba eg­na­ti an­ti­oqi­el­isa da mis Ta­na­mo­wa­me­Ta ma­
ga­li­TiT rwme­na­Si gan­mtki­ce­bis, qvel­moq­me­de­bis, loc­vis,
mar­xvis, moT­mi­ne­bis, mter­Ta siy­va­ru­li­sa da sxva sa­kiT­xe­
bis Se­sa­xeb. zne­ob­ri­vi swav­le­bis Zi­ri­Tad Te­mas teq­stSi
war­mo­ad­gens si­mar­Tle da sa­mar­Tli­an­oba, rwme­na, siy­va­ru­
li da uf­lis mi­baZ­va (3.1,3, 10.1), ri­si meS­ve­ob­iT­ac su­lis
xsna da sa­su­fe­ve­lis dam­kvid­re­baa Se­saZ­le­be­li (2.3, 5.3).
gvxvde­ba dog­ma­ti­kur-po­le­mi­ku­ri mo­nak­ve­Te­bic, Tum­ca
Se­da­re­biT iS­vi­aT­ad. maT­gan aR­sa­niS­na­via mac­xov­ris gan­
1. wm. irineosis es striqonebi damowmebuli aqvs evsevi kesariels,
ix. misi eklesiis istoria, 4.14.8.
2. eklesiis istoria, 3.36.14-15.
3. wm. fotiosi, biblioTeka, 126, PG 103, sv. 408BC.
4. sityvasityviT: sinodze (sunovdw/). ix. gamoCenil adamianTa Sesa-
xeb, 17, PL 23, sv. 668C.

192
xor­ci­el­eb­is, mi­si vne­bi­sa da aR­dgo­mis moZ­Rvre­bis dac­va:
`yo­ve­li, vinc ar aRi­ar­ebs ieso qris­tes xor­ci­el­ad mos­
vlas, an­tiq­ris­tea. is, vinc ar aRi­ar­ebs jvris mtki­ce­bu­
le­bas, eS­ma­kis­ga­naa. is, vinc uf­lis sit­yvebs ga­mo­iZi­ebs
sa­ku­Tar gu­lis­Tqma­Ta mi­xed­viT da it­yvis, rom arc aR­
dgo­ma ar­se­bobs da arc sam­sjav­ro, igi sa­ta­nis pir­mSoa.
am­it­om, mi­va­ne­boT Ta­vi mra­val­Ta ama­oeb­as da cru­moZ­
Rvre­bebs da mi­vub­run­deT da­sa­ba­mi­dan Cven­Tvis gad­mo­ce­
mul sit­yvas~ (7.1).
we­ri­lis stil­Tan da­kav­Si­re­biT un­da iT­qvas, rom igi
da­we­ri­lia mociqulebrivi si­sa­da­viT, rac ki­dev uf­ro
mkveT­rad war­mo­aC­ens teq­stis av­to­ris su­li­er siR­rmes da
yov­lis­mom­cvel qris­ti­an­ul siy­va­ruls.
gan­sa­xil­ve­li teq­sti qar­Tul en­aze er­Txel uk­ve iyo
gad­mo­Re­bu­li. mi­si Tar­gma­ni­sa da gan­xil­vi­saT­vis ix. wm.
po­li­kar­pe smir­ne­li. ep­is­to­le fi­li­pel­Ta mi­marT. Zve­li
ber­Znu­li­dan Tar­gmna, Se­sa­va­li da ko­men­ta­re­bi da­ur­To
Tbi­li­sis sa­su­li­ero ak­ad­emi­is proreqtorma, de­ka­noz­ma
gi­or­gi zvi­ad­aZ­em. Tbi­li­si: me­ri­di­ani, 1998.

193
ეპისტოლე ფილიპელთა მიმართ

pro­lo­gi
po­li­kar­pe da mas­Tan er­Tad myo­fi mRvdel­ni fi­li­pi­Si
msxem1 RvTis ek­le­si­as: gim­rav­loT wya­lo­ba da mSvi­do­ba
yov­lis­mpyro­be­li RvTi­sa da ieso qris­tes, Cve­ni mac­xo­va­
ri­sa­gan! (iud. 2).

Ta­vi I
fi­li­pel­Ta xot­ba
1. di­dad ga­vi­xa­re Tqven ga­mo Cvens uf­al­Si, ieso qris­
te­Si, rad­gan mi­gi­Ri­aT ma­ga­li­Te­bi2 WeS­ma­ri­ti siy­va­ru­li­sa
da, ro­gorc Se­ge­fe­re­bo­daT, ga­ac­il­eT is­ini,3 Se­bor­kil­ni
wmin­da bor­ki­le­biT, rom­le­bic war­mo­ad­ge­nen im­aT sa­me­fo
di­ad­em­ebs, vinc WeS­ma­ri­tad Cve­ni RvTi­sa da uf­lis mi­er
ari­an ga­mor­Ce­ul­ni. 2. ma­xa­rebs as­eve, rom Tqve­ni rwme­
nis mtki­ce fes­vi, ro­me­lic cno­bi­lia ad­re­uli xa­ne­bi­dan­
ve, Cvens drom­de myo­fobs da ga­mo­aqvs na­yo­fi Cvens uf­al
ieso qris­te­Si, ro­mel­mac Cve­ni cod­ve­bi­saT­vis sik­vdi­li
da­iT­mi­na da ro­me­lic aR­ad­gi­na Rmer­Tma mas Sem­deg, rac
1. paroikouvsa sityvasityviT gulisxmobs ucxoobaSi, ucxoeTSi
myofs, rac exmianeba hermasis mwyemss (3.1). Sdr. aseve, wm. klimenti
romaelis pirveli epistole, prologi.
2. ta mimhvmata sityvasityviT: ‘gamosaxulebani’, ‘mimbaZvelobani’.
3. igulisxmebian borkildadebuli egnati antioqieli, zosime da
rufusi (ix. qvemoT, 9.1).

195
dax­sna jo­jo­xe­Tis sal­mo­ba­ni (Sdr. saq­me, 2.24). 3. igi, ro­
me­lic ar gi­na­xavT, gwamT ga­mo­uT­qme­li da di­de­biT aR­
sav­se si­xa­ru­liT (1pet­re, 1.8), rom­lis miR­we­vac mra­vals
swa­dia, rad­gan ic­iT, rom mad­liT xarT dax­snil­ni, dax­
snil­ni ara saq­me­eb­iT (ef­es. 2.8-9), ar­am­ed RvTis ne­biT,
ieso qris­tes me­ox­eb­iT.

Ta­vi II
mo­wo­de­ba saT­no­eb­is moq­me­de­bi­sa­ken
1. am­it­om, Se­mo­is­ar­tyleT wel­ni (1pet­re, 1.13; ef­es. 6.14),
em­sa­xu­reT RmerTs mo­Si­Se­ba­sa da WeS­ma­ri­te­ba­Si (fsal. 2.11),
mi­at­ov­eT amao fuW­sit­yva­oba da mra­val­Ta sac­Tu­ri, ir­wmu­
neT im­isa, vinc mkvdre­TiT aR­ad­gi­na uf­ali Cve­ni ieso qris­
te da mi­ub­oZa mas di­de­ba (1pet­re, 1.21) da tax­ti Ta­vis mar­
jvniv, is, ro­mel­sac mor­Ci­lebs yve­la­fe­ri ze­ci­uri da mi­wi­
eri (Sdr. ef­es. 1.20-22, fil. 2.10), ro­mel­sac Tay­vans scems
yo­ve­li, rac sun­Tqavs, ro­me­lic mo­va msa­ju­lad coc­xal­Ta
da mkvdar­Ta (saq­me, 10.42), da rom­lis sis­xlsac mo­iT­xovs
Rmer­Ti im­aT­gan, vi­sac ar swams igi.1 2. xo­lo is, vinc aR­ad­gi­
na igi mkvdre­TiT, Cvenc aR­gvad­gens (2kor. 4.14), Tu­ki aR­vas­
ru­lebT mis ne­bas da viv­liT mi­si mcne­be­biT da gvey­va­re­ba,
rac mas uy­vars, Tu gan­ve­So­re­biT yo­vel­gvar usa­m­ar­Tlo­
bas, si­xar­bes, ver­cxlis­moy­va­re­bas, ci­lis­wa­me­bas, cru­mow­me­
ob­as.2 nu mi­ag­ebT bo­rots bo­ro­ti­saT­vis an gi­ne­bas gi­ne­bi­
saT­vis (1pet­re, 3.9), an dar­tymas dar­tymi­saT­vis, an wyev­las
wyev­li­saT­vis. 3. ar­am­ed gvax­sov­des, rac Tqva uf­al­ma, mas­
wav­lel­ma: `nu ga­ni­kiT­xavT, rom ar ga­ni­kiT­xoT; mi­ut­ev­eT,
da mo­ge­te­ve­baT Tqven; Se­iw­ya­leT, ra­Ta Sew­ya­le­bul iq­neT
Tqven; ro­me­li saw­ya­ul­iT­ac mi­uw­yavT, im saw­ya­ul­iT­ve mo­
gew­yviT Tqven~ (ma­Te, 7.1-2, 5.7; lu­ka, 6.36-38), da rom `ne­tar
ari­an gla­xak­ni da dev­nil­ni si­mar­Tli­saT­vis, ra­me­Tu ma­Ti
ar­is sa­su­fe­ve­li RvTi­sa~ (ma­Te, 5.3,10; lu­ka, 6.20).
1. anu macxovari.
2. Sdr. didaqe, 2.3.

196
Ta­vi III
av­to­ris Tav­mdab­lo­ba

1. am yve­la­fers, Zme­ bo, gwerT si­mar­Tlis Se­sa­xeb ara


im­is ga­mo, rom sa­ku­Tar­ma Tav­ma wa­ma­qe­za am­aze, ar­am­ed
rad­ga­nac Tqven Tvi­Ton ga­mo­miw­vi­eT. 2. vi­na­id­an arc me da
arc sxvas vis­me, Cems msgavss, ar Se­uZ­lia, mis­di­os ne­ta­ri
da sa­xe­lo­va­ni pav­les sib­rZnes, ro­me­lic Tqven­Tan yof­ni­
sas ma­Sin­del ad­am­ian­Ta wi­na­Se da­zus­te­biT da sar­wmu­nod
as­wav­li­da sit­yvas WeS­ma­ri­te­bis Se­sa­xeb. man­ve gam­gzav­re­
bis Sem­deg mog­we­raT ep­is­to­le­ebi, ro­mel­Tac Tu gul­
das­miT Ca­uk­vir­de­biT, Ses­ZlebT mi­iR­oT su­li­eri aR­Se­ne­ba
Tqven­Tvis gad­mo­ce­mul sar­wmu­no­eb­aSi, 3. ro­me­lic ar­is
de­da yve­la Cven­ga­ni­sa (gal. 4.26), ro­mel­sac mos­devs im­
edi, xo­lo uZ­Rvis siy­va­ru­li RvTis, qris­tes da moy­va­sis
mi­marT. vi­sac is­ini Si­na­ga­nad mo­up­ov­ebia1 (1kor. 13.13),
man aR­as­ru­la si­mar­Tlis mcne­ba, vi­na­id­an vi­sac siy­va­ru­li
ga­aC­nia, igi Sors ar­is yo­vel­gva­ri cod­vi­sa­gan (Sdr. rom.
13.8-10).

Ta­vi IV
sxva­das­xva Se­go­ne­be­bi
1. yo­vel­gvar bo­ro­te­ba­Ta da­sa­ba­mi ver­cxlis­moy­va­re­
baa. xo­lo vi­na­id­an vi­ciT, rom ar­af­eri Se­mog­vi­ta­nia am­
qvey­nad da arc ar­af­ers ga­vi­tanT (1tim. 6.10,7), Se­vi­Wur­
voT si­mar­Tlis sa­Wur­ve­liT (Sdr. 2kor. 6.7) da Tav­da­pir­
ve­lad sa­ku­Tar Tavs vas­wav­loT uf­lis mcne­biT si­ar­uli.
2. Sem­deg Tqvens co­leb­sac, rom iar­on maT­Tvis mi­ce­mu­li
rwme­niT, siy­va­ru­liT da ub­iw­oeb­iT, rom et­rfod­nen sa­
ku­Tar qmrebs sru­li si­mar­TliT da uy­var­deT yve­la ad­
am­iani er­Tna­ir­ad, sru­li um­wik­vlo­eb­iT, rom aR­zar­don
Svi­le­bi maT­Tvis RvTis mo­Si­Se­bis swav­le­biT. 3. qvri­vebs
ki hmar­TebT, iy­vnen ke­Til­go­ni­er­ni uf­lis rwme­nis mi­
1. sityvasityviT: visac isini (sarwmunoeba, imedi da siyvaruli)
Sinaganad gaaCnia.

197
marT, uw­yvet­liv qo­ma­gob­dnen yve­las da Sors iy­vnen yo­
vel­gva­ri ci­lis­wa­me­bis, fuW­sit­yva­ob­is, cru­mow­me­ob­is,
ver­cxlis­moy­va­re­bi­sa da yo­vel­gva­ri bo­ro­te­bi­sa­gan. maT
un­da ic­od­nen, rom is­ini RvTis sa­kur­Txe­ve­li ari­an, rom
Rmer­Ti yve­la­fers ak­vir­de­ba da da­fa­ru­li ar­af­eria mis­
gan, arc fiq­re­bi, arc zrax­ve­bi, arc gu­lis sa­id­um­lo­ni1
(Sdr. 1kor.14.25).

Ta­vi V
di­ak­on­Ta, ymaw­vil­Ta da qal­wul­Ta mo­va­le­ob­ani
1. am­de­nad, rad­ga­nac vi­ciT, rom `Rmer­Ti ara Se­ur­
acx-iq­mne­bis~2 (gal. 6.7), mi­si mcne­bi­sa da di­de­bis Se­sa­
fe­ri­sad gvmar­Tebs svla. 2. msgav­sad am­isa, di­ak­vne­bic,
ro­gorc RvTi­sa da qris­tes msa­xur­ni, um­wik­vlo­ni un­da
iy­vnen ara ad­am­ian­Ta, ar­am­ed mi­si sa­mar­Tlis wi­na­Se; is­
ini ar un­da iy­vnen ci­lis­mwa­me­bel­ni, arc or­pir­ni, ar­am­ed
ar­av­er­cxlis­moy­va­re­ni, Tav­Se­ka­ve­bul­ni yve­la­fer­Si, gul­
mow­ya­le­ni, mzrun­vel­ni, uf­lis WeS­ma­ri­te­bis mi­xed­viT ma­
val­ni, uf­li­sa, ro­me­lic yve­las msa­xu­ri gax­da (Sdr. mark.
9.35), ro­mel­sac, Tu­ki Cven am­Ja­min­del xa­na­Si saT­no-ve­
yo­fiT, mo­ma­val­sac mo­vi­po­vebT, rad­ga­nac dag­vpir­da, rom
aR­gvad­gens mkvdre­TiT da rom Tu­ki mi­si Rir­si cxov­re­biT
vic­xov­rebT da Tu­ki rwme­na gveq­ne­ba, mas­Tan er­Ta­dac ki
vi­me­febT (2tim. 2.12). 3. am­is msgav­sad, ymaw­vi­le­bic um­
wik­vlo­ni un­da iy­vnen yve­la­fer­Si, up­ir­ve­les yov­li­sa ki
un­da zru­nav­dnen ub­iw­oeba­ze da Se­ik­av­on Ta­vi yo­vel­gva­
ri bo­ro­te­bi­sa­gan. vi­na­id­an kar­gia gan­So­re­ba am­qvey­ni­ur
gu­lis­Tqma­Ta­gan, rad­gan yo­ve­li gu­lis­Tqma su­liw­min­dis
wi­na­aR­mdeg ib­rZvis (1pet­re, 2.11; gal. 5.16-17), da verc
me­Zav­ni, verc Cu­ken­ni, verc ma­maT­ma­val­ni, RvTis sa­su­fe­
vels ver da­im­kvid­re­ben (1kor. 6.9-10), verc is­ini, vinc Se­
uf­er­eb­els sCa­di­an. am­it­om, sa­Wi­roa gan­So­re­ba yo­ve­li­ve
1. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 21.3.
2. Qeo;" ouj mukthrivzetai.

198
am­is­ag­an, da mor­Ci­le­ba mRvdel­Ta da di­ak­on­Ta,1 ro­gorc
RvTi­sa da qris­tes mi­marT (Sdr. 1pet­re, 5.5);2 qal­wu­lebs
ki ub­iwo da um­wik­vlo sin­di­siT hmar­TebT si­ar­uli.

Ta­vi VI
mRvdel­Ta da sxva­Ta mo­va­le­ob­ani
1. mRvdle­bi un­da iy­vnen gul­mow­ya­le­ni da lmo­bi­er­ni
yve­las mi­marT, mo­aq­ci­on Sec­To­mil­ni (ez­ek. 34.4), mo­in­ax­
ul­on yve­la uZ­lu­ri da ar ug­ul­eb­el­yon qvri­vi, ob­oli
an gla­xa­ki, ar­am­ed mud­mi­vad zru­nav­dnen si­ke­Te­ze RvTi­sa
da ad­am­ian­Ta wi­na­Se (Sdr. ig­av. 3.4; rom. 12.17; 1kor. 8.12),
Ta­vi Sors eW­ir­oT yo­vel­gva­ri mris­xa­ne­bis, Tval­Tmaq­co­
bi­sa da us­am­ar­Tlo ga­daw­yve­ti­le­bi­sa­gan, ga­ne­ri­don yo­
vel­gvar ver­cxlis­moy­va­re­bas, ar iy­vnen ma­lem­rwmen­ni vin­
mes wi­na­aR­mdeg,3 ar iy­vnen mkac­rni sa­sa­mar­Tlo­ze, ar­am­ed
ic­od­nen, rom cod­vis va­li yve­las gva­wevs. 2. am­it­om­ac,
Tu­ki ve­ved­re­biT uf­als, rom Seg­vin­dos Cven, Cvenc un­da
Se­vun­doT, rad­gan uf­li­sa da Rmer­Tis Tval­Ta wi­na­Se vim­
yo­fe­biT, rad­gan yve­la un­da war­sdges qris­tes sam­sjav­ros
wi­na­Se da Ti­To­eul­ma un­da ag­os pa­su­xi sa­ku­Ta­ri Ta­vis ga­
mo (rom. 14.10-12). 3. am­it­om­ac, vem­sa­xu­roT mas mo­Si­Se­bi­Ta
da yo­vel­gva­ri krZal­viT (Sdr. ebr. 12.28), ro­gorc man
mcne­bad dag­vi­do, da ro­gorc gva­xa­res mo­ci­qu­leb­ma da
wi­nas­war­met­yve­leb­ma, rom­leb­mac wi­nas­war gvi­qa­da­ges mos­
vla uf­li­sa Cve­ni­sa; vi­yoT mo­Sur­ne­ni si­ke­Tis mi­marT, gan­
ve­ri­doT sac­Tu­rebs, cru Zmeb­sa (Sdr. 2kor. 11.26; gal.
2.4) da maT, vinc moC­ve­ne­bi­Tad at­ar­ebs uf­lis sa­xels4 da
fuq­sa­vat ad­am­ian­ebs ac­dens gzi­dan.

1. aRsaniSnavia, rom sityva `episkoposi~ (ejpivskopo"), saTauris


garda, am epistoleSi arsad gvxvdeba. ar aris gamoyenebuli arc
sityva `mRvdelmTavari~ (ajrciereuv").
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole traliselTa mimarT, 3.1.
3. igulisxmeba, vinmes winaaRmdeg naTqvami siavis dajerebisas.
4. anu qristianis saxels.

199
Ta­vi VII
mo­er­id­eT cru moZ­Rvre­bebs, il­oc­eT da im­ar­xu­leT

1. yo­ve­li, vinc ar aRi­ar­ebs ieso qris­tes xor­ci­el­ad


mos­vlas, an­tiq­ris­tea (1ioa­ne, 4.2-3). is, vinc ar aRi­ar­ebs
jvris mtki­ce­bu­le­bas, eS­ma­kis­ga­naa. is, vinc uf­lis sit­
yvebs ga­mo­iZi­ebs sa­ku­Tar gu­lis­Tqma­Ta mi­xed­viT da it­yvis,
rom arc aR­dgo­ma ar­se­bobs da arc sam­sjav­ro, igi sa­ta­
nis pir­mSoa.1 2. am­it­om, mi­va­ne­boT Ta­vi mra­val­Ta ama­oeb­as
da cru­moZ­Rvre­bebs da mi­vub­run­deT da­sa­ba­mi­dan Cven­Tvis
gad­mo­ce­mul sit­yvas, vif­xiz­loT loc­veb­Si (1pet­re, 4.7),
er­Tgu­lad ga­vag­rZe­loT mar­xva­Ta Se­nax­va da loc­ve­biT
Se­ve­ved­roT yov­lis­mWvre­tel RmerTs, nu Seg­viy­vans Cven
gan­sac­del­Si (ma­Te, 6.13). ro­gorc Tqva ufal­ma: `su­li
mxnea, xor­ci ki uZ­lu­ri~ (ma­Te, 26.41; mark. 14.38).

Ta­vi VIII
gqon­deT im­edi da moT­mi­ne­ba
1. uw­yvet­liv gvep­yras Cve­ni im­edi da win­di Cve­ni si­mar­
Tli­sa, ro­me­lic ar­is qris­te ieso, ro­mel­mac sa­ku­Ta­ri
sxe­ul­iT aita­na Cve­ni cod­ve­bi jvar­ze, ro­mel­sac cod­va
ar Ca­ud­en­ia, arc das­Ce­nia zak­va mis ba­ges (1pet­re, 2.22,24),
ar­am­ed Cvens ga­mo, im­is­aT­vis, rom gvec­xov­ra mas­Si, da­iT­
mi­na yo­ve­li. 2. maS miv­ba­ZoT mis sim­tki­ces, da Tu­ki vev­ne­
biT mi­si sa­xe­lis­Tvis, gan­va­di­debT mas, rad­gan man as­eTi
ma­ga­li­Ti mog­vca sa­ku­Ta­ri Ta­viT, da Cven es vi­wa­meT.

1. am monakveTSi avtori upirispirdeba doketebis wvalebas, romlis


mimdevrebic uaryofdnen macxovris sxeulis namdvilobas, mis vnebasa
da aRdgomas, aramed miiCnevdnen, rom Ze RmerTma moCvenebiTad miiRo
kacobrivi buneba da, Sesabamisad, arc misi vneba iyo namdvili.

200
Ta­vi IX1
moT­mi­ne­bis Se­go­ne­ba

1. ge­ved­re­biT Tqven yve­las, da­em­or­Ci­loT si­mar­Tlis


sit­yvas da ga­mo­iC­in­oT yo­vel­gva­ri moT­mi­ne­ba, ro­me­lic
ix­il­eT sa­ku­Ta­ri Tva­le­biT ara mxo­lod ne­tar eg­na­tis,
zo­si­me­sa da ru­fus­Si, ar­am­ed sxveb­Sic, rom­le­bic Tqven­
gan iy­vnen,2 sa­kuT­riv pav­le­Si da da­nar­Cen mo­ci­qu­leb­Si. 2.
dar­wmu­ne­bul­ni iy­av­iT, rom Ti­To­eul­ma maT­gan­ma ama­od ki
ar iR­va­wa (gal. 2.2; fil. 2.16), ar­am­ed rwme­ni­Ta da si­mar­
TliT, da rom is­ini im­yo­fe­bi­an maT­Tvis je­rov­nad mi­kuT­
vne­bul ad­gi­las, uf­al­Tan, ro­mel­Tan er­Ta­dac da­iT­mi­nes
vne­ba. ra­me­Tu maT Se­iy­va­res ara es sa­wuT­ro (2tim. 4.10),
ar­am­ed igi, vinc Cven­Tvis mok­vda da Cven­Tvis iq­na RvTis
mi­er aR­dge­ni­li mkvdre­TiT.3

Ta­vi X
saT­no­eb­is moq­me­de­ba
1. am­it­om, gan­mtkic­diT am saT­no­eb­eb­Si da uf­lis ma­ga­
liTs mih­ye­viT mtki­ce­ni da uc­va­le­bel­ni rwme­na­Si, saZ­mos
moy­va­rul­ni da er­Tma­ne­Tis pa­ti­vis­mce­mel­ni, ga­er­Ti­an­eb­
ul­ni WeS­ma­ri­te­ba­Si, gan­mza­de­bul­ni er­Ti­me­or­is mi­marT
sa­uf­lo gul­mow­ya­le­bis ga­mo­Ce­ni­saT­vis, ar­av­isi mom­Za­ge­
bel­ni (Sdr. 1kor. 15.58; 1pet­re, 2.17; rom. 12.10; ig­av.
3.28). 2. ro­de­sac Se­giZ­li­aT qvel­moq­me­de­ba, nu ga­da­debT
am­as, rad­gan mow­ya­le­ba sik­vdi­li­sa­gan aT­av­is­uf­lebs (tob.
4.10, 12.9). er­Tma­ne­Tis mor­Cil­ni iy­av­iT yve­la­ni (ef­es.
5.21), war­mar­TTa So­ris um­wik­vlo gqon­deT saq­ci­eli, ra­Ta
Tqve­ni ke­Ti­li saq­me­eb­is ga­mo Tqvenc mi­iR­oT qe­ba da arc
uf­ali iq­nas Tqven ga­mo dag­mo­bi­li (1pet­re, 2.12). 3. vai

1. am qveTavis berZnuli teqstisaTvis ix. evsevi kesarieli, ekle-


siis istoria, 3.36.13.
2. sxvagvarad rom iTqvas: Tqveni wridan iyvnen gamosulni.
3. berZnuli teqsti aq mTavrdeba. epistoles darCenilma nawilma
Cvenamde laTinuri Targmanis meSveobiT moaRwia.

201
mas, vis ga­moc dag­mo­bi­li iq­ne­ba uf­lis sa­xe­li (Sdr. esa­
ia, 52.5).1 am­de­nad, yve­las as­wav­leT Tav­Se­ka­ve­ba, ro­mel­Sic
Ta­vad cxov­robT.

Ta­vi XI
mwu­xa­re­ba mRvdel va­len­tis­Tan da­kav­Si­re­biT
1. me­tad dam­wux­re­bu­li var va­len­tis ga­mo, ro­me­lic
od­es­Rac mRvde­li iyo Tqven­Tan, rad­gan am­de­nad ug­ul­eb­
el­yo mis­Tvis bo­Ze­bu­li wo­de­ba. am­it­om­ac gaf­rTxi­lebT
Tqven, Ta­vi Sors da­iW­ir­oT si­xar­bi­sa­gan da iy­oT um­wik­
vlo­ni da mar­Tal­ni. ga­ne­ri­deT yo­vel­gvar bo­ro­te­bas. 2.
vi­na­id­an vi­sac Ta­vad ar Se­uZ­lia sa­ku­Ta­ri Ta­vis mar­Tva,
ro­gor un­da uq­ad­ag­os es sxvas? vinc sa­ku­Tar Tavs ver ga­
na­So­rebs si­xar­bi­sa­gan, igi ker­pTmsa­xu­re­biT ib­il­we­ba da
aR­ir­ac­xe­ba war­mar­TTa So­ris, ro­mel­nic ug­ul­eb­el­yo­fen
uf­lis sam­sjav­ros (ier. 5.4). nu­Tu ar vi­ciT, rom sam­ya­
ros wmin­da­ne­bi gan­sji­an? ase as­wav­lis pav­le (1kor. 6.2).
3. me­ore mxriv, me as­eTi ar­af­eri mig­rZvnia da ga­mi­go­
nia Tqven­Tan, ro­mel­Ta So­ri­sac iR­vwo­da ne­ta­ri pav­le da
rom­le­bic mi­si ep­is­to­les da­saw­yis­Si xarT mox­se­ne­bul­
ni. vi­na­id­an Tqve­niT iq­ad­is igi yve­la ek­le­si­aSi (2kor.
3.2; 2Tes. 1.4), rom­leb­mac mxo­lod ma­Sin Se­im­ec­nes uf­ali.
Cven im dros jer ar vi­co­diT igi. 4. am­it­om­ac, Zme­bo, me­
tad dam­wux­re­bu­li var mis­Tvis2 da mi­si co­li­saT­vis. dae,
mis­ces maT uf­al­ma WeS­ma­ri­ti mo­na­ni­eba (Sdr. 2tim. 2.25).
Tqven ki iy­av­iT ke­Til­go­ni­er­ni am sa­kiT­xTan da­kav­Si­re­biT
da as­eT ad­am­ian­ebs nu CaT­vliT mtre­bad, ar­am­ed ga­mo­as­wo­
reT is­ini, ro­gorc vne­bu­li da Sec­To­mi­li wev­re­bi (2Tes.
3.15), rom mTe­li Tqve­ni sxe­uli jan­mrTe­li iy­os. ro­de­sac
ase iq­ce­viT, Tqven sa­ku­Tar Tavs aR­aS­en­ebT.

1. wm. egnati antioqieli, epistole traliselTa mimarT, 8.


2. igulisxmeba mRvdeli valenti.

202
Ta­vi XII
Se­go­ne­ba­ni sxva­das­xva saT­no­eb­eb­Tan da­kav­Si­re­biT

1. dar­wmu­ne­bu­li var, rom kar­gad xarT gan­swav­lu­li


wmin­da we­ril­Si da ar­af­eri mas­Si Tqven­Tvis da­fa­ru­li ar
ar­is; me ki es mad­li ar mo­me­ca. vi­ci mxo­lod, rom wmin­
da we­ril­Si naT­qva­mia: `gan­ris­xne­bo­deT da nu sco­davT~
(fsal. 4.5), da `nu Ca­es­ve­ne­ba mze Tqve­ni ris­xvi­sas~ (ef­es.
4.26). ne­ta­ria, vi­sac es ax­sovs da am­is cod­na, dar­wmu­ne­
bu­li var, Tqven­Sic ar­is. 2. Rmer­Tma da Cve­ni uf­lis, ieso
qris­tes ma­mam, da Ta­vad ma­ra­di­ul­ma uz­en­aes­ma mRvdel­
mTa­var­ma,1 Zem RvTi­sa, ieso qris­tem (ebr. 6.20, 7.3),2 aR­
ga­Se­noT Tqven rwme­na­sa da WeS­ma­ri­te­ba­Si, da yo­vel­gvar
lmo­bi­er­eb­asa da ur­is­xve­lo­ba­Si, moT­mi­ne­ba­sa da sul­
grZe­le­ba­Si, daT­me­na­sa da siw­min­de­Si; da mog­mad­loT wi­li
da na­wi­li Ta­vis wmin­dan­Ta So­ris, da Cvenc Tqven­Tan er­
Tad, da yve­las, vinc cxov­robs cis­qve­SeT­Si, vinc ki iw­
am­ebs Cvens uf­als da RmerTs, ieso qris­tes, da mis ma­mas,
ro­mel­mac aR­ad­gi­na igi mkvdre­TiT (gal. 1.1). 3. il­oc­eT
yve­la wmin­da­ni­saT­vis (ef­es. 6.18). il­oc­eT as­eve me­fe­TaT­
vis, Za­la­uf­le­bis mqo­ne­Ta da Ta­vad­TaT­vis (1tim. 2.1-2),
Tqve­ni mdev­ne­le­bi­sa da mo­Zu­le­eb­is­Tvis, jvris mter­TaT­
vis, ra­Ta na­yo­fi Tqve­ni3 yve­la­saT­vis iy­os gan­cxa­de­bu­li,
ra­Ta am­is meS­ve­ob­iT Tqvenc srul­yo­fil­ni gax­deT (ma­Te,
5.44, fi­lip. 3.18, 1tim. 4.15).

Ta­vi XIII4
ep­is­to­le­Ta ga­da­ce­mis Se­sa­xeb
1. Tqvenc da eg­na­ti­mac mom­we­reT me, rom Tu­ki vin­me
ga­em­gzav­re­ba si­ri­aSi, Tqven­ga­nac wa­iR­os we­ri­le­bi.5 Se­
1. `pontifex~.
2. Sdr. aseve, wm. polikarpe smirnelis martviloba, 14.3.
3. igulisxmeba: nayofi, gamoRebuli sarwmunoebis meSveobiT.
4. am Tavis berZnuli teqsti daculia evsevi kesarielis eklesiis
istoriaSi, 3.36.14-15.
5. ix. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 7.2, 8.1.

203
gis­ru­lebT am­as, Tu­ki Se­sa­fe­ri­si Sem­Txve­va Ca­mi­var­de­ba
xelT an Ta­vad me, an sxvi­si meS­ve­ob­iT, vi­sac ga­mo­vag­zav­ni,
rom des­pa­no­ba gas­wi­os Tqven­Tvi­sac. 2. eg­na­tis ep­is­to­le­
ebi, rom­le­bic man ga­mog­vig­zav­na, da sxve­bic, rom­le­bic
Cven gvaqvs, ro­gorc iT­xo­veT, ga­mo­gig­zav­neT. is­ini am ep­
is­to­les er­Tvi­an. maT­gan di­di sar­geb­lo­bis mi­Re­ba Se­giZ­
li­aT, rad­gan is­ini Se­ic­av­en sar­wmu­no­eb­as, sim­tki­ces da
yo­vel­gvar Se­go­ne­bas, ro­me­lic Cvens uf­als uk­av­Sir­de­ba.1
xo­lo Ta­vad eg­na­ti­sa da mas­Tan er­Tad myof­Ta Se­sa­xeb ra­
sac da­nam­dvi­le­biT ga­ig­ebT, Cvenc Seg­vat­yo­bi­neT.

Ta­vi XIV
das­kvna
es mog­we­reT kres­ken­sis2 meS­ve­ob­iT, ro­mel­sac Tqven wi­
na­Se pi­ra­da­dac ga­vu­wie Su­am­dgom­lo­ba da ax­lac vu­wev.
vi­na­id­an igi Cven­Tan cxov­rob­da uc­To­me­lad da, dar­wmu­
ne­bu­li var, as­eve iq­ne­ba Tqven­Ta­nac. CaT­va­leT, rom Sua­
m­dgom­lo­ba ga­vu­wie mis da­sac, ro­de­sac es uk­an­as­kne­li
Tqven­Tan mo­va. iy­av­iT um­wik­vlo­ni uf­al ieso qris­te­Si,
iy­os mad­li mi­si yve­la Tqven­gan­Tan. am­in.

1. mTeli es Tavi damowmebulia evsevi kesarielis eklesiis isto-


riaSi, 3.36.14-15, momdevno striqonis gamoklebiT.
2. kreskensi, savaraudod, iyo polikarpe smirnelis despani, ro-
melmac filipelebs misi epistole Cautana. Sdr. wm. egnati antio-
qieli, epistole romaelTa mimarT, 10.1.

204
წმინდა
პოლიკარპე სმირნელის
მარტვილობა
შესავალი

წ min­da po­li­kar­pe smir­ne­lis mar­tvi­lo­ba war­mo­ad­gens


qris­ti­an­uli mo­wa­me­ob­is Jan­ris pir­vel ni­muSs, Ses­
ru­le­buls sa­kuT­riv qris­ti­an­Ta dev­nis pe­ri­od­Si, ro­me­
lic da­we­ri­lia kon­kre­tu­li is­to­ri­uli pi­ris Se­sa­xeb, mi­
si mo­wa­me­ob­ri­vi aR­sas­ru­li­dan uax­lo­es xa­neb­Si, ker­Zod,
wlis­Ta­vam­de, ro­de­sac mor­wmu­ne­ebs Se­saZ­leb­lo­ba mi­ec­aT,
aR­es­ru­le­bi­naT mi­si `mar­tvi­lo­bis dRe­oba~ (18.3), anu 156-
157 ww. swo­red am­is ga­mo Se­aqvT gan­sa­xil­ve­li Txzu­le­ba
mociqulebriv ma­ma­Ta Sro­me­bis kre­bul­Si, mi­ux­ed­av­ad im­
isa, rom mar­tvi­lo­bis av­to­ri, mar­ki­oni1 (20.1), mociqule-
briv ma­ma­Ta ricxvs ar mi­ek­uT­vne­ba.
wm. po­li­kar­pe smir­ne­lis mar­tvi­lo­ba war­mo­ad­gens av­
Ten­tur Txzu­le­bas, ro­me­lic da­we­ri­lia, ro­gorc smir­nis
ek­le­si­is cir­ku­la­ru­li ep­is­to­le da mi­mar­Tu­lia fi­lo­
me­li­on­is2 ek­le­si­is, mi­si meS­ve­ob­iT ki msof­li­os ek­le­si­
eb­is­ad­mi (prol., 20.1). ro­gorc we­ri­li­dan Cans, es Txzu­
le­ba in­ax­eb­oda po­li­kar­pe smir­ne­lis mo­wa­fes­Tan, wm. ir­
in­eos li­on­el­Tan (22.2).
teq­sti ga­da­uw­er­ia ram­de­ni­me ga­dam­wers, ro­mel­Ta­gan
uk­an­as­kne­li iyo pi­oni­osi. igi, ro­gorc va­ra­ud­ob­en, moR­
va­we­ob­da IV s-Si da xelT hqo­nia gan­sa­xil­ve­li Txzu­le­bis
Sem­cve­li me­tad gac­ve­Ti­li nus­xa (22.4).
1. es markioni da mwvalebeli markioni ori sxvadasxva piria.
2. qalaqi frigiis samxreT-aRmosavleT nawilSi.

207
xel­na­we­re­bi, ro­mel­Tac ber­Znu­li teq­stis ga­mo­ce­me­bi
ey­rdno­ba, am dro­is­aT­vis Svid nus­xas iT­vlis. maT So­ris
xuT yve­la­ze mniS­vne­lo­van xel­na­wers war­mo­ad­gens: mos­ko­
vis wmin­da si­no­dis bib­li­oT­ek­is Co­dex Mos­qu­en­sis 159 (XIII
s.), oq­sfor­dis bod­lis bib­li­oT­ek­is Co­dex Bar­oc­ci­an­us 238
(XI s.), pa­ri­zis er­ov­nu­li bib­li­oT­ek­is Co­dex Par­is­ien­sis Gr.
1452 (X s.), ieru­sa­li­mis mac­xov­ris wmin­da saf­la­vis mo­nas­
tris Co­dex Hiero­sol­ymi­ta­nus (X s.) da ve­na­Si da­cu­li Co­dex
Vin­do­bo­nen­sis Gr. Eccl. 3 (XI s.). yve­la es nus­xa mom­di­na­re­
obs er­Ti ar­qe­ti­pi­dan, gar­da mos­ko­vis xel­na­we­ri­sa, ro­me­
lic mci­red sxva­obs maT­gan da rom­lis uk­an­as­kne­li Ta­vic
(22.2-3), mec­ni­er­Ta dak­vir­ve­biT, da­nar­Cen xel­na­we­reb­Tan
Se­da­re­biT uk­eT­es­ad ar­is da­mu­Sa­ve­bu­li.
we­ri­lis mniS­vne­lo­va­ni na­wi­lis da­mow­me­be­bi, ker­Zod
ki TT. prol. 1.1, 8-19.1, 2-7, da­cu­lia ev­se­vi ke­sa­ri­el­
is ek­le­si­is is­to­ri­aSi (4.15.1-45) da mniS­vne­lo­van wya­ros
war­mo­ad­gens teq­stis da­sad­ge­nad. ber­Znu­li teq­sti Se­ta­
ni­lia Pat­ro­lo­gia Gra­eca-Si: PG 5, sv. 1029-1045. mi­si kri­
ti­ku­li ga­mo­ce­mi­saT­vis ki ix. So­ur­ces Chréti­en­nes-is se­ri­
iT ga­moq­vey­ne­bu­li: Igna­ce d’Anti­oc­he, Pol­ycar­pe de Smyrne:
Let­tres. Mar­tyre de Pol­ycar­pe. Tex­te grec, in­tro­duc­ti­on, tra­duc­ti­on
et no­tes de Pier­re-Tho­mas Ca­me­lot. SC 10. 4e ed­it­ion. Par­is: Les
édi­ti­ons du Cerf, 1969, gv. 195-239 (ber­Znu­li teq­sti fran­
gu­li Tar­gma­niT). ar­se­bobs mar­tvi­lo­bis Zve­li la­Ti­nu­ri
Tar­gma­nic, Tum­ca igi, p.kam­los dak­vir­ve­biT, me­tad Ta­vi­
su­fal Tar­gmans war­mo­ad­gens.1
mar­tvi­lo­bis Se­mok­le­bul gad­mo­ce­mas ev­se­vis naS­
rom­Si mkvle­va­re­bi xsnid­nen im­iT, rom teq­sti, ro­me­lic
ev­se­vis hqon­da xelT, swo­red as­eTi, Se­mok­le­bu­li iyo.
Tum­ca, ar­se­bobs va­ra­ud­ic, rom mar­tvi­lo­bis zo­gi mo­
nak­ve­Ti, ker­Zod ki gad­mo­ce­ma po­li­kar­pes sa­sa­mar­Tlos
Se­sa­xeb, mom­dev­no xa­nis re­daq­to­reb­ma ga­nav­rces, Se­mo­
iy­va­nes is­eTi moq­me­di pi­re­bi, rom­le­bic sa­xa­re­bas­Tan
da po­li­kar­pes mo­wa­me­ob­is mac­xov­ris ga­sa­mar­Tle­bas­Tan
1. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 208.

208
msgav­se­bas ga­us­vam­da xazs da Cve­nam­de swo­red am gav­
rco­bil­ma teq­stma mo­aR­wia. me­ore mxriv, ro­de­sac ev­se­
vi ke­sa­ri­eli mar­tvi­lo­bas sit­yva­sit­yviT im­ow­mebs, am­as
is mkiT­xvels sa­gan­ge­bod mi­uT­iT­ebs (ix. 4.15.2, 4.15.15).
da­nar­Cen Sem­Txve­veb­Si is mxo­lod mo­uT­xrobs mas mo­wa­
mis am­bavs. mar­tvi­lo­ba ki, ev­se­vi ke­sa­ri­el­is ek­le­si­is
is­to­ri­is 4.15.46-48-ze day­rdno­biT Tu vim­sje­lebT, ara
Tu gan­vrco­bi­li, ar­am­ed gar­kve­ul­wi­lad Se­mok­le­bu­lic
ki Se­iZ­le­ba iy­os. ev­se­vis Ta­nax­mad, am­ave teq­stSi un­da
yo­fi­li­yo gad­mo­ce­ma sxva mar­tvi­leb­zec, rom­leb­mac mi­
iR­es mo­wa­me­oba TiT­qmis po­li­kar­pes Ta­nad­ro­ul­ad da
ro­mel­Ta So­ris iyo mar­ki­on­is wva­le­bis mim­de­va­ri mit­
ro­do­re, ro­me­lic daw­ves.
gar­da ev­se­vi ke­sa­ri­el­Tan da­cu­li da­mow­me­be­bi­sa, ar­
se­bobs, as­eve, mar­tvi­lo­bis X s-is la­Ti­nu­ri Tar­gma­nic,
ro­me­lic da­mo­uk­id­eb­el ver­si­as iZ­le­va, Tum­ca ax­als ar­a­
f­ers hma­tebs ber­Znu­li ded­nis mo­na­ce­mebs.
Txzu­le­ba­Si gad­mo­ce­mu­lia wm. po­li­kar­pe smir­ne­lis
uSu­al­od mo­wa­me­ob­am­de­li cxov­re­bis pe­ri­odi, mi­si dev­
ni­sa­gan gan­ri­de­ba, sax­le­ul­Ta mi­er mi­si ga­ce­ma, da­ka­ve­ba,
ga­sa­mar­Tle­ba, sa­kuT­riv mar­tvi­lo­ba da mi­si wmin­da na­
wi­le­bis be­di; am­as­Tan, moT­xro­bi­lia sxva mo­wa­me­eb­is da
mo­wa­me­ob­is ori gzis Se­sa­xeb (mo­wa­me­oba uf­lis ne­biT da
mo­wa­me­oba sa­ku­Ta­ri ne­ba-sur­vi­liT, TT. 2-4). gar­da am­isa,
po­li­kar­pes mar­tvi­lo­biT naC­ve­ne­bia ide­al­uri mo­wa­mis sa­
xe, rom­lis mo­wa­me­ob­ac sa­xa­re­bis moZ­Rvre­bas Se­es­at­yvi­se­
ba (1.1, 19.1). teqsts da­sas­ruls da­er­Tvis mi­Ti­Te­ba po­li­
kar­pes mar­tvi­lo­bis gav­rce­le­bis auci­leb­lo­bis Se­sa­xeb
(T. 20), po­li­kar­pes mo­wa­me­ob­ri­vi aR­sru­le­bis qro­no­lo­
gi­uri da­Ta­ri­Re­ba (T. 21), po­li­kar­pes ma­ga­li­Tis mi­baZ­vi­
sa­ken mo­wo­de­ba (22.1) da ga­dam­wer­Ta Ca­mo­naT­va­li (22.2-3),
rom­le­bic, ro­gorc va­ra­ud­ob­en, teqsts da­um­ata fi­lo­me­
li­on­is saZ­mom, ker­Zod, pi­oni­os­ma, da­axl. IV s-Si.
teq­stSi aR­sa­niS­na­via wm. po­li­kar­pes vrce­li loc­va
(14.1-3), ro­ mel­sac igi sik­ vdi­
lis win am­ bobs. mas­ Si naT­

209
lad ik­iT­xe­ba er­Ti mxriv, bib­li­uri mo­ti­ve­bi, me­ore mxriv
ki pir­vel­qris­ti­an­Ta su­li­eri si­maR­le. mas mec­ni­er­ebi
qris­ti­an­ob­is ad­re­uli xa­nis ev­qa­ris­ti­ul loc­ vebs uax­
lo­eb­en. am­ave loc­va­Si as­ax­ulia pir­vel­qris­ti­an­Ta zo­gi­
er­Ti sar­wmu­no­eb­ri­vi sa­kiT­xi, Se­iZ­le­ba iT­qvas, mrwam­si,
ker­Zod, nax­se­ne­bia sa­me­ba: ma­ma Rmer­Ti yov­lis­mpyro­be­li
(14.1, 19.2), Ze Rmer­ Ti (14.1,3), su­liw­min­da, ro­gorc su­
li­sa da sxe­ul­is­aT­vis ux­rwne­le­bis mi­ma­ni­We­be­li (14.2). es
loc­va me­tad mniS­vne­lo­va­nia ad­re­uli qris­ti­an­uli loc­
vis is­to­ri­is­aT­vis.1
mar­tvi­lo­ba­Si yu­ rad­ Re­
bas iq­ cevs is faq­ ti, rom ar­
sad ar­is nax­se­ne­bi ro­ma­uli sa­mar­T­li­saT­vis sa­val­de­bu­
lo for­ma­lu­ri bral­de­bis aq­ti po­li­kar­pes mi­marT, arc
mi­si ga­na­Ce­ni. Tum­ca, sa­kuT­riv ga­sa­mar­Tle­bis we­si is­eT­
ivea, ro­gor­sac aR­wers pli­ni­us um­cro­si Ta­vis 113 wlis
ax­lo xa­neb­Si da­we­ril erT-erT we­ril­Si. am we­ri­lis mi­
xed­viT, biT­vi­ni­isa da pon­tos pro­vin­ci­eb­is le­ga­ti-gam­ge­
be­li, pli­ni­usi, ek­iT­xe­bo­da bral­de­bu­lebs, iy­vnen Tu ara
is­ini qris­ti­an­ebi. vinc am­as aRi­ar­eb­da, sas­je­lis mu­qa­riT
Ca­ek­iT­xe­bo­da me­or­ed da me­sa­med, ji­ut­ebs ki da­sas­je­lad
ag­zav­ni­da.2 aR­sa­niS­na­via pli­ni­us­is­ad­mi gag­zav­ni­li im­pe­
ra­tor tra­ian­es mi­Ti­Te­bac. im­pe­ra­to­ri swer­da mas, rom
qris­ti­an­ebi sa­gan­ge­bod ar un­da eZ­eb­naT, mag­ram Tu­ki maT
da­as­men­dnen da is­ini qris­ti­an­eb­ad iq­ne­bod­nen mxi­le­bul­
ni, as­eT­ebi un­da da­es­aj­aT. Sew­ya­le­bis Rir­si mxo­lod is
ad­am­iani Se­iZ­le­bo­da gam­xda­ri­yo, vinc uars it­yo­da qris­
ti­an­ob­aze da am­as saq­miT da­am­tki­ceb­da _ Tay­vans scem­da
Rmer­Tebs,3 sa­va­ra­ud­od, msxver­plSe­wir­viT (Sdr. 8.2).
gan­sa­xil­vel naS­rom­Si sa­yu­rad­Re­boa, as­eve, mo­nak­ve­Te­
bi, rom­leb­Sic sa­ub­ar­ia zo­ga­dad mar­tvil­Ta (17.3), ker­
Zod ki po­li­kar­pes, ro­gorc mo­wa­mis, Tay­va­nis­ce­mis Se­sa­
xeb (18.2). es Txzu­le­ba erT-er­Ti yve­la­ze ad­re­uli naS­

1. Quasten, Patrology, t. 1, gv. 78-79.


2. plinius umcrosi, werilebi, 10.96.3.
3. plinius umcrosi, werilebi, 10.97.

210
ro­mia, ro­mel­Sic mar­tvil­Ta da ma­Ti wmin­da na­wi­le­bis
Tay­va­nis­ce­mis, as­eve, mar­tvil­Ta wa­me­bis dRis, ro­gorc
dRe­ob­is (18.2) aR­niS­nvis we­sis Se­sa­xeb ar­is gad­mo­ce­mu­li.
teq­stis mo­na­ce­me­bis Ta­nax­mad (ix. T. 21), wm. po­li­kar­
pes mar­tvi­lo­ba mom­xda­ra Sa­baTs, 155 wlis 23 Te­ber­vals
an 156 wlis 22 Te­ber­vals. aR­niS­nu­li mo­na­ce­me­bi sa­da­voa,
rad­gan ev­se­vi ke­sa­ri­eli qro­ni­ka­Si po­li­kar­pes mar­tvi­
lo­bas mi­uT­iT­ebs im­pe­ra­tor mar­kus av­re­li­us­is ze­ob­is
meS­vi­de wels, anu 167-168 ww., ek­le­si­is is­to­ri­aSi ki, zo­
ga­dad, mar­kus av­re­li­us­is ze­ob­as1 (161-180 ww.). 23 Te­ber­
va­li Sa­ba­Ti iyo 166 wels.
wm. po­li­kar­pe smir­ne­lis mar­tvi­lo­ba qar­Tul en­aze
Se­mor­Ce­ni­lia Zve­li da Ta­na­med­ro­ve Tar­gma­ne­biT. Ta­na­
med­ro­ve qar­Tul en­aze es Txzu­le­ba iT­ar­gmna 1994 wels:
qe­Te­van ma­Ti­aS­vi­li, `wmin­da po­li­kar­pes, smir­nis ep­is­ko­
po­sis, wa­me­ba (Tar­gma­ni)~, sa­dip­lo­mo naS­ro­mi, Tbi­li­sis
sa­su­li­ero ak­ad­emi­is qris­ti­an­uli an­Tro­po­lo­gi­is fa­
kul­te­ti (mTar­gmne­lo­bi­Ti jgu­fi), Tbi­li­si, 1994. sa­dip­
lo­mo naS­ro­mi Se­ic­avs Se­sa­vals (gv. 1-4), mok­le ga­mok­vle­
vas teq­stis Se­sa­xeb (gv. 5-7), sa­kuT­riv Tar­gmans (gv. 8-17),
Tar­gma­ni­saT­vis dar­Tul Se­niS­vnebs (gv. 18-20) da teq­stis
srul ber­Znul-qar­Tul leq­si­kons (gv. 21-41). mas mos­devs
xel­na­wer­Ta er­ov­nul cen­trSi da­cu­li S 382 da K 1 nus­
xe­bi­dan ga­da­we­ri­li wa­me­bis Zve­li qar­Tu­li Tar­gma­ni, sa­
Ta­ur­iT: fe­ber­val­sa kg cxo­re­baY da wa­me­baY wmi­di­sa po­li­
kar­pos zmir­ne­li­saY (gv. 42-44), ro­me­lic sa­dip­lo­mo naS­
roms Tval­sa­Ci­no­eb­is­aT­vis aqvs dar­Tu­li da mo­ce­mu­lia
ga­mok­vle­vis ga­re­Se. na­mu­Se­vars as­ru­lebs bib­li­og­ra­fia
(gv. 45-47). mociqulebrivi ma­me­bis Txzu­le­ba­Ta qar­Tul
Tar­gma­nebs So­ris es ar­is er­Ta­der­Ti naS­ro­mi, ro­mel­sac
1. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 4.15.1. wm. polikarpes mar-
tvilobis sxva TariRebis Sesaxeb ix. zemoT, polikarpe smirnelis
filipelTa mimarT dawerili epistoles ganxilvasTan, aseve: Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 199-200; A dictionary of christian biography, literature,
sects and doctrins,during the first eight centuries.Vol. 4. Ed. W. Smith, H. Wace.
London, 1887, gv. 430-431.

211
ber­Znul-qar­Tu­li leq­si­ko­ni da­er­Tvis. sa­kuT­riv teq­stis
Tar­gma­ni ma­Ral do­ne­zea Ses­ru­le­bu­li.
rac Se­ex­eba mar­tvi­lo­bis Zvel qar­Tul Tar­gmans, igi
gad­mo­Re­bu­lia ber­Znu­li me­taf­ra­su­li re­daq­ci­id­an ul­
tra­el­in­of­il­uri sti­liT, sa­va­ra­ud­od, ge­la­Tis sko­la­
Si. es Tar­gma­ni da­cu­lia or xel­na­wer­Si: S 382 (195r-198v,
XII-XIII ss.) da K 1 (167v-170r, XVI s.).

212
წმინდა პოლიკარპე სმირნელის
მარტვილობა

pro­lo­gi
smir­na­Si msxe­mi1 saR­mrTo ek­le­sia fi­lo­me­li­on­is2 sa­
R­mrTo ek­le­si­as da msof­li­os yo­ve­li mxa­ris wmin­da da
ka­To­li­ke ek­le­si­is yve­la saZ­mos gi­sur­vebT, gim­rav­loT
ma­ma Rmer­Ti­sa da Cve­ni uf­lis, ieso qris­tes wya­lo­ba,
mSvi­do­ba da siy­va­ru­li (iud. 2).

Ta­vi I
wm. po­li­kar­pe _ sa­xa­re­bi­se­uli mar­tvi­lo­bis
ni­mu­Si

1. mog­we­reT, Zme­bo, mo­wa­me­eb­isa da ne­ta­ri po­li­kar­pes


Se­sa­xeb, ro­mel­mac sa­ku­Ta­ri mar­tvi­lo­biT TiT­qos be­We­di
da­us­va da da­sas­ru­li da­udo (qris­ti­an­Ta) dev­nas. vi­na­id­an
TiT­qmis yve­la­fe­ri, rac uf­ro ad­re mox­da, mox­da im­is­aT­
vis, rom uf­als ki­dev er­Txel eC­ve­ne­bi­na sa­xa­re­bis Se­sat­
yvi­si mar­tvi­lo­ba. 2. po­li­kar­pe, is­eve, ro­gorc uf­ali,
moT­mi­ne­biT el­oda, rom gas­cem­dnen, ra­Ta mi­si mim­baZ­vel­ni
gav­mxda­ri­ya­viT da gve­fiq­ra ara mxo­lod im­aze, rac Cvens
sa­ku­Tar Tavs ex­eba (Sdr. fil. 2.4), ar­am­ed im­az­ec, rac ex­

1. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole filipelTa mi-


marT, prologi.
2. romauli warmoTqmiT, filomeliumi (Philomelium), qalaqi fri-
giis samxreT-aRmosavleT nawilSi.

213
eba moy­vass, vi­na­id­an WeS­ma­rit da ueW­vel siy­va­ruls axa­
s­iaT­ebs ara mxo­lod sa­ku­Ta­ri Ta­vis, ar­am­ed yo­ve­li Zmis
ga­dar­Ce­nis wa­di­li.

Ta­vi II
uw­in­del mar­tvil­Ta sim­tki­cis Ses­xma
1. ne­ta­ri da ke­Til­So­bi­lu­ria yve­la mar­tvi­lo­ba, ro­
me­lic RvTis ne­biT xde­ba. Cven ki, ro­gorc RmrTiv­gan­
krZa­lul­ni, RmerTs un­da va­kuT­vneb­deT xel­mwi­fe­bas yve­
la­fer­ze. 2. vis ar ga­nac­vif­rebs mo­wa­me­Ta su­li­eri ke­
Til­So­bi­le­ba, moT­mi­ne­ba da me­uf­is siy­va­ru­li? is­ini, ro­
mel­Tac Sol­te­biT iq­am­de gvem­dnen, rom Se­iZ­le­bo­da ma­Ti
sxe­ul­is ag­eb­ul­eb­is xil­va, Si­da Zar­Rve­bi­sa da ar­te­ri­eb­is
CaT­vliT, iT­men­dnen, ma­Sin, ro­de­sac gar­Se­mo mdgo­mebs eb­
ra­le­bo­daT is­ini da das­ti­rod­nen maT. mo­wa­me­eb­ma is­eT
sim­tki­ces mi­aR­wi­es, rom mar­tvi­lo­bi­sas ar­cerT maT­gans
xma ar amo­uRia, arc da­uk­vne­sia, ar­am­ed yve­la Cven­gans
uC­ve­nes, rom im dros, ro­de­sac maT aw­am­eb­dnen, qris­tes
mar­tvi­le­bi ga­mo­sul­ni iy­vnen sxe­ul­id­an,1 an uk­eT, rom
im dros maT iq­ve mdgo­mi uf­ali esa­ub­re­bo­da. 3. mo­wa­me­eb­
ma qris­tes madls mi­ap­yres gu­lis­yu­ri, mo­iZ­ul­es am­qvey­
ni­uri tan­jva-wa­me­ba da er­Ti sa­aT­is gan­mav­lo­ba­Si sa­uk­
uno si­coc­xle mo­ip­ov­es. gri­li iyo maT­Tvis ara­ad­am­ian
mtar­val­Ta cec­xli, rad­gan sa­uk­uno da Ca­uq­ro­be­li cec­
xli­sa­gan ga­dar­Ce­na ed­gaT Tval­win, gu­lis Tva­le­biT ki
Wvret­dnen dam­Tmen­TaT­vis Se­na­xul si­ke­Te­ebs, rom­le­bic
arc yurs sme­nia, arc Tvals ux­il­avs da arc kacs ga­uv­lia
gul­Si (esa­ia, 64.3; 1kor. 2.9), da rom­le­bic uf­al­ma aC­ve­
na maT, rad­gan is­ini uk­ve aR­ar iy­vnen ad­am­iane­bi, ar­am­ed
an­ge­lo­ze­bi. 4. sa­za­rel sas­jels iT­men­dnen is­in­ic, vi­sac
mxe­ce­bis sak­bi­lod yof­na mi­es­aja. maT basr ni­Ja­rebs ug­eb­

1. igulisxmeba, rom mowameebma ise daiTmines martviloba, TiTqos


gamosulni yofiliyvnen sxeulidan, TiTqos usxeuloni yofiliyv-
nen.

214
dnen qveS da gvem­dnen na­ir­na­ir sas­jel­Ta sxva­das­xvag­va­ri
sa­xiT, ra­Ta, Tu­ki es Se­saZ­le­be­li iq­ne­bo­da, das­jis gan­
grZo­biT rwme­nis uar­yo­fam­de mi­ey­va­naT.

Ta­vi III
mar­tvil ger­ma­ni­ko­sis sim­tki­ce
1. mra­va­li ram ga­mo­ig­ona mo­wa­me­Ta wi­na­aR­mdeg eS­mak­ma.1
mag­ram mad­lo­ba RmerTs, yve­las ver sZlia.2 maT sul­mok­
le­ob­as sa­ku­Ta­ri sim­tki­ciT mxne­oba Seh­ma­ta uk­eT­il­So­bi­
les­ma ger­ma­ni­kos­ma, ro­me­lic mxe­cebs sa­ma­ga­li­Tod Se­eb­
rZo­la. ro­de­sac pro­kon­sul­ma3 mo­iw­ad­ina mi­si dar­wmu­ne­
ba da uT­xra, Se­eb­ra­le­bi­na sa­ku­Ta­ri as­aki,4 ger­ma­ni­kos­ma
aiZu­la mxe­ci, Tavs das­xmo­da,5 rad­gan sur­da, swra­fad ga­
Ta­vi­suf­le­bu­li­yo ma­Ti us­am­ar­Tlo da us­ju­lo cxov­re­
bi­sa­gan. 2. ma­Sin mTel­ma brbom, ga­oc­eb­ul­ma qris­ti­an­Ta
RvTis­moy­va­re da RvTis­mo­sa­vi mod­gmis si­ma­ma­ciT, da­iZ­axa:
_ sik­vdi­li uR­mer­To­ebs,6 mo­iZ­eb­nos po­li­kar­pe!

1. am winadadebas laiTfuti wina Tavs miakuTvnebs (gv. 190), kri-


tikul gamocemaSi ki is III Tavis dasawyisSia warmodgenili (gv. 214-
215).
2. kata; pavntwn ga;r oujk i[scusen. es monakveTi kritikul gamo-
cemaSi Semdegnairad aris gadmoRebuli: `man verc erT maTganze
ver gaimarjva~ (“il ne put l’emporter contre aucun d’entre eux~, gv. 215).
3. tou' ajnqupavtou. prokonsulad, anu provinciis gamgeblad ro-
mauli senatis mier erTi wliT iniSnebodnen yofili konsulebi
konsulobis vadis amowurvis Semdeg. rogorc Cans, aq saubaria
lucius statius kvadratusze (Sdr. T. 21), romelsac prokonsu-
lis Tanamdeboba ekava 142 wels. gansaxilveli teqstidan cxadia,
rom igi qristianTa mimarT metad keTilganwyobili yofila (Sdr.
TT. 4, 9.2, 10; Sdr. maTe, 27.24). ix. aseve, Ignace d’Antioche, 1969,
gv. 214, Sen. 3.
4. evsevi kesarielis gadmocemiT, germanikosi sruliad ymawvili
iyo (komidh'/ nevon o[nta, eklesiis istoria, 4.15.5).
5. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 5.2.
6. igulisxmebian qristianebi, romlebic ar scemdnen Tayvans ro-
mauli panTeonis RmerTebs.

215
Ta­vi IV
kvin­tu­sis gan­dgo­ma mar­tvi­lo­bi­dan

er­Tma fri­gi­el­ma, sa­xe­lad kvin­tus­ma,1 ro­me­lic ax­la­


xans Ca­mo­vi­da fri­gi­id­an, da­in­axa mxe­ce­bi da Se­Sin­da. es
iyo ad­am­iani, ro­mel­mac sa­ku­Tar Tav­sac da sxveb­sac aiZu­
la iq mis­vla.2 pro­kon­sul­ma mra­va­li Txov­nis Sem­deg da­
iy­ol­ia igi, fi­ci da­edo da zva­ra­ki Se­ew­ira. swo­red am­is
ga­mo, Zme­bo, ar vi­wo­nebT maT, vinc Ta­vad gas­cems sa­ku­Tar
Tavs, rad­gan sa­xa­re­ba ase ar as­wav­lis (Sdr. ma­Te, 10.23).3

Ta­vi V
po­li­kar­pes xil­va
1. Ta­vi­dan­ve, ro­de­sac Se­it­yo es am­ba­vi, us­ak­vir­ve­le­si
po­li­kar­pe ar SeZ­rwu­ne­bu­la, ar­am­ed qa­laq­Si dar­Ce­na mo­
iw­ad­ina. mag­ram mra­va­li ad­am­iani ar­wmu­neb­da mas, gas­clo­
da qa­laqs. is­ic ram­de­ni­mes­Tan er­Tad ga­da­sax­lda pa­ta­ra
ma­mul­Si, ro­me­lic ar iyo Sors qa­la­qi­dan, da iq Ra­miT da
dRi­siT sxvas ar­af­ers ak­eT­eb­da, ar­am­ed, ro­gorc es sCve­
oda, lo­cu­lob­da yve­la ad­am­iani­sa da msof­li­os yve­la
ek­le­si­is­aT­vis. 2. sa­mi dRiT ad­re, vid­re Se­ip­yrob­dnen,
loc­vi­sas po­li­kar­pes xil­va hqon­da. man ix­ila, rom mis
ba­liSs cec­xli ek­ida, mob­run­da da mas­Tan myof xalxs uT­
xra:
_ me coc­xlad un­da da­viw­va.

Ta­vi VI
po­li­kar­pes ga­ce­ma mo­nis mi­er
1. vi­na­id­an mis Zeb­nas kvla­vac ag­rZe­leb­dnen, po­li­kar­pe
sxva ma­mul­Si ga­da­sax­lda. um­al­ve mo­vid­nen is­ini, vinc mas

1. berZnuli dednis mixedviT, kointosma (Kovi>nto").


2. igulisxmeba, misuliyvnen sasamarTloze qristianobis gamo sawa-
meblad.
3. Sdr. klimenti aleqsandrieli, xaliCebi, 4.17.

216
eZ­eb­da, mag­ram igi ver ip­ov­es da Se­ip­yres ori ymaw­vi­li
mo­na, ro­mel­Ta­gan er­Tma wa­me­bi­sas aRi­ara (po­li­kar­pes ad­
gil­sam­yo­fe­li). 2. po­li­kar­pe ve­Rar Ses­Zleb­da da­mal­vas,
rad­gan mi­si gam­cem­ni mi­si sax­le­ul­ebi iy­vnen (Sdr. ma­Te,
10.36). mSvi­do­bis­myo­fel­Ta uf­ros­ma,1 ro­mel­sac im­ave sa­
xels uw­od­eb­dnen da he­ro­de hqon­da met­sa­xe­lad, is­wra­fa,
rom po­li­kar­pe sta­di­on­ze mi­ey­va­na, ra­Ta mas aR­es­ru­le­
bi­na Ta­vi­si xved­ri da gam­xda­ri­yo qris­tes Ta­na­zi­ari, mis
gam­cemT ki Ta­vad iud­as sas­je­li mi­eR­oT.

Ta­vi VII
po­li­kar­pes pov­na mde­var­Ta mi­er da da­pa­tim­re­ba
1. am­gva­rad, pa­ras­kevs, sa­di­lo­bis Jams, Tan ga­iy­ol­es
ymaw­vi­li mo­na, da mdev­re­bi da mxed­re­bi Ta­vi­an­Ti Cve­uli
iara­RiT ga­vid­nen, am­as­Tan, Cqa­rob­dnen, ro­gorc av­az­ak­
is wi­na­aR­mdeg (ga­laS­qre­bi­sas) (ma­Te, 26.55). sa­Ra­mo xans,
ro­de­sac mi­vid­nen, po­li­kar­pe ze­da sar­Tul­ze, erT-erT
oT­ax­Si ip­ov­es mwo­la­re. mas Se­eZ­lo iq­id­an sxva ad­gi­las
wa­su­li­yo, mag­ram ar mo­is­ur­va, ar­am­ed Tqva: `iy­os ne­ba
RvTi­sa!~ (ma­Te, 6.10; saq­me, 21.14). 2. ro­ca ga­ig­ona, rom
(mdev­re­bi) iq iy­vnen, Ca­mo­vi­da da esa­ub­ra maT. mi­si mnax­
vel­ni ga­oc­dnen mi­si as­ak­isa da sim­Svi­dis ga­mo da uk­vir­
daT, nu­Tu sa­Wi­ro iyo am­gva­ri sis­wra­fis ga­mo­Ce­na as­eTi
mo­xu­ce­bu­li ad­am­ian­is Se­sap­yro­bad. po­li­kar­pem um­al­ve
brZa­na, im­ave wuTs mi­et­an­aT maT­Tvis saW­me­li da sas­me­li,
ram­den­sac in­eb­eb­dnen, da Ses­Txo­va maT, mi­ec­aT mis­Tvis
dro mSvi­dad loc­vi­saT­vis. 3. ma­Ti Tan­xmo­bis mi­Re­bis Sem­
deg, fex­ze mdgo­ma­rem il­oca da im­de­nad aR­iv­so RvTis
mad­liT, rom ori sa­aT­is gan­mav­lo­ba­Si ver SeZ­lo da­du­me­
ba da msme­ne­le­bi ga­nac­vif­ra, mra­val­ni ki uk­ve na­nob­dnen
mos­vlas as­eTi RmrTiv­sa­xi­eri mo­xu­ce­bu­lis wi­na­aR­mdeg.

1. eijrhnavrch" iyo policiis ufrosis Tanamdeboba.

217
Ta­vi VIII
po­li­kar­pes cTu­ne­bis mcde­lo­ba

1. mas Sem­deg, rac da­as­ru­la loc­va da mo­ix­se­nia yve­la,


vinc ki od­es­me Sex­ved­ria, di­di da pa­ta­ra, war­Ci­ne­bu­li da
uC­ino, da msof­li­os mTe­li ka­To­li­ke ek­le­sia, dad­ga was­
vlis Ja­mic. po­li­kar­pe Ses­ves vir­ze da qa­laq­Si wa­iy­va­nes.
di­di Sa­ba­Ti id­ga. 2. gzad po­li­kar­pes Sex­vda mSvi­do­bis­
myo­fel­Ta uf­ro­si he­ro­de da mi­si ma­ma, ni­ke­te­si, rom­
leb­mac gad­mos­ves igi Ta­vis et­lSi1 da, gver­dze msxdom­ni,
ar­wmu­neb­dnen da eub­ne­bod­nen:
_ ga­na ra ar­is im­aSi cu­di, rom Tqva: `ke­is­ari uf­al­ia~,2
ra ar­is cu­di msxver­plSe­wir­va­sa da mas­Tan da­kav­Si­re­bu­li
we­se­bis aR­sru­le­ba­Si,3 da coc­xlad ga­dar­Ce­na­Si?
Tav­da­pir­ve­lad mo­xu­ci ar pa­su­xob­da maT, mag­ram vi­na­
id­an is­ini ag­rZe­leb­dnen mis dar­wmu­ne­bas, mi­ugo:
_ ar va­pi­reb im­is ga­ke­Te­bas, ra­sac mir­CevT.
3. is­ini ki, rad­ga­nac da­kar­ges mi­si dar­wmu­ne­bis im­edi,
da­em­uq­rnen da sas­wra­fod Ca­ag­des igi et­li­dan, ise, rom
et­li­dan Ca­sul­ma wvi­vi ga­da­it­ya­va. mag­ram wmin­da ma­ma uk­an
ar mob­ru­ne­bu­la da, TiT­qos ar­af­eri Se­em­Txva, aC­qa­re­biT
ga­ag­rZe­la gza sta­di­on­is­ak­en, sa­iT­ac mih­yav­daT. sta­di­on­
ze am dros is­eTi xma­uri id­ga, rom Se­uZ­le­be­li iyo vin­mes
xmis ga­go­ne­ba.

1. Karou'ca iyo maRali wris qalbatonebisa da didmoxeleebis da-


xuruli, Zvirfasi etli (iqve, gv. 219, Sen. 6).
2. romSi arsebobda imperatorTa RmerTad Seracxvis Cveule-
ba, romelsac apoTeozs uwodebdnen. pirveli mmarTveli, rome-
lic RmerTad iqna Seracxuli, iyo gaius iulius keisari. impe-
ratorTa RmerTad Seracxvis ceremonials dawvrilebiT gadmo-
scems III s-is berZeni istorikosi, herodiane, TxzulebaSi romis
istoria RvTaebrivi markus avreliusis gardacvalebis Semdeg,
4.2 (Hérodien. Histoire Romaine depuis la mort de Marc-Aurèle jusqu'a
l'Avénement de Gordien III. Trad. Léon Halévy. Paris, 1860, gv. 138 da
Semd.).
3. sityvasityviT: yvelaferSi, rac mas mosdevs (ta; touvtoi" ajkovlou­
qa).

218
Ta­vi IX
po­li­kar­pes ga­sa­mar­Tle­ba, mi­si uari mac­xov­ris Za­ge­ba­ze

1. po­li­kar­pes Ses­vli­sas sta­di­on­ze, ze­ci­dan ga­is­ma xma:


`gan­Zli­er­di, po­li­kar­pe, da gam­xnev­di!~ (2sj. 31.6,23; nav.
1.6,7,9,18; 1neSt. 28.20). am­is mTqme­li ar­av­is da­un­ax­avs, xma
ki iq myof­ma Cve­ni­an­eb­ma mo­is­mi­nes. mog­vi­an­eb­iT, ro­de­sac
igi mih­yav­daT da xal­xma ga­ig­ona, rom po­li­kar­pe Sep­yro­
bi­li iyo, di­di xma­uri at­yda. 2. pro­kon­sul­ma igi Ta­vis
wi­na­Se mi­ay­va­ni­na da hkiT­xa, iyo Tu ara igi po­li­kar­pe.
xo­lo ro­ca po­li­kar­pem aRi­ara es, ar­wmu­neb­da, uari eT­qva
da eub­ne­bo­da: `Se­ib­ra­le Se­ni as­aki~, da sxva, rac am­as mos­
devs, ro­gorc we­sad aqvT maT, rom Tqvan:
_ da­if­ice ke­is­ris for­tu­na,1 Se­ic­va­le Se­xe­du­le­ba da
Tqvi: `sik­vdi­li uR­mer­To­ebs~!
po­li­kar­pem ki mtki­ce sa­xiT Se­xe­da sta­di­on­ze Sek­re­
bi­li us­ju­lo war­mar­Te­bis mTel brbos, ga­iS­vi­ra maT­ken
xe­li, amo­iox­ra, aR­ix­ila ze­ci­sa­ken da Tqva:
_ sik­vdi­li uR­mer­To­ebs!
3. xo­lo pro­kon­su­li da­Ji­ne­biT ume­or­eb­da da eub­ne­
bo­da:
_ da­if­ice da ga­giS­veb, dag­me qris­te!
mi­ugo mas po­li­kar­pem:
_ oT­xmoc­da­eq­vsi we­lia vem­sa­xu­re­bi mas da Cem­Tvis cu­
di ar­af­eri ga­uk­eT­ebia, ro­gor Se­miZ­lia dav­gmo Ce­mi me­
ufe, Ce­mi mxsne­li?

1. JH Kaivsaro" tuvch. fortunas (iRbalis) kulti Tavdapirvelad


SemoRebuli iqna servius tuliusis mier. imperatorTa xanaSi ki
warmoiSva keisris fortunis (“Fortuna Caesaris~) kulti, romelic
iTvleboda keisrisa da misi gvaris mfarvelad. plutarqes gad-
mocemiT, erTi metad saxifaTo naosnobisas, keisarma gemis mesaWe
amgvarad gaamxneva: `nurafris geSinia! keisari migyavs da, masTan
erTad, keisris fortuna~ (keisari, 38). keisris fortunis dafice-
ba mis RmerTad aRiarebas da qristianobidan gandgomas utolde-
boda.

219
Ta­vi X
po­li­kar­pe am­ay­ad ac­xa­debs Ta­vis qris­ti­an­ob­as

1. mag­ram ro­de­sac pro­kon­sul­ma kvlav ga­ag­rZe­la mi­si


dar­wmu­ne­ba da eub­ne­bo­da: `da­if­ice ke­is­ris for­tu­na~, man
up­as­uxa:
_ Tu­ki Sen ggo­nia, rom, ro­gorc Sen am­bob, ke­is­ris
for­tu­nas da­vi­fi­ceb, da Tavs maC­ve­neb, TiT­qos ar ici,
vin var, mo­is­mi­ne mTe­li pir­da­pi­ro­biT naT­qva­mi: qris­ti­ani
var!1 Tu­ki qris­ti­an­ob­is2 moZ­Rvre­bis swav­la gin­da, daT­qvi
dRe da mo­is­mi­ne.
2. pro­kon­sul­ma uT­xra:
_ xal­xi da­ar­wmu­ne!
po­li­kar­pem ki mi­ugo:
_ me mxo­lod Sen gTvli sa­ub­ris Rir­sad, rad­gan Cven
gvas­wav­les, mig­ve­go RvTis mi­er dad­ge­nil mTa­var­Ta da
xe­li­su­fal­TaT­vis Se­sat­yvi­si pa­ti­vi (rom. 13.1-7; 1pet­re,
2.13-14; tit. 3.1; iud., 8), Tu­ki es Cven zi­ans ar mog­va­ye­
neb­da. am xalxs ki ar vTvli Rir­sad, rom maT wi­na­Se sa­ku­
Ta­ri Ta­vi da­vic­va.

Ta­vi XI
pro­kon­su­lis mu­qa­ra da po­li­kar­pes sim­tki­ce
1. pro­kon­sul­ma uT­xra:
_ mxe­ce­bi myavs, im­aT miv­cem Sens Tavs, Tu­ki azrs ar
Se­ic­vli.
man ki mi­ugo:
_ da­uZ­axe! Cven ar gvCve­via uk­eT­es­is gac­vla uare­sze.
kar­gi is ar­is, Tu bo­ro­te­ba sa­mar­Tli­an­ob­ad Se­ic­vle­ba.
2. mag­ram pro­kon­sul­ma is­ev mi­mar­Ta mas:
_ rad­gan mxe­cebs ar­ad ag­deb, cec­xlSi da­vaw­ve­vi­neb
Sens Tavs, Tu­ki azrs ar Se­ic­vli.
po­li­kar­pem ki:
1. Sdr. evsevi kesarielis eklesiis istoria, 5.1.10,19,20.
2. tou' cristianismou'.

220
_ Sen im­uq­re­bi cec­xliT, ro­me­lic ra­Rac dro­is gan­mav­
lo­ba­Si iw­vis da mci­re xnis Sem­deg qre­ba, rad­gan ar ici
mo­ma­va­li sam­sjav­ros da sa­uk­uno sa­tan­jve­lis cec­xlis
Se­sa­xeb, ro­me­lic uw­min­du­rebs el­od­eba. mag­ram ras ay­ov­
neb? ga­ak­eTe is, rac gne­bavs.

Ta­vi XII
ko­con­ze daw­vis ga­na­Ce­ni
1. mas Sem­deg, rac es da sxva mra­va­li ram iT­qva, po­li­
kar­pe mxne­ob­iTa da si­xa­ru­liT aR­iv­so da mi­si sa­xe mad­liT
gab­rwyin­da, ise, rom igi ara mxo­lod ar da­ce­mu­la (mux­
leb­ze) Se­Si­ne­bu­li im­is ga­mo, rac iT­qva mis mi­marT, ar­am­ed
pi­ri­qiT, pro­kon­su­li ga­mo­vi­da wyo­bi­dan da gag­zav­na sa­ku­
Ta­ri mac­ne, rom Sua sta­di­on­ze sam­jer ga­mo­ec­xa­de­bi­na:
_ po­li­kar­pem aRi­ara Ta­vi qris­ti­an­ad.
2. ro­de­sac mac­nem es war­moT­qva, smir­na­Si mcxov­re­bi
war­mar­Te­bi­sa da iude­ve­le­bis mTel­ma sim­rav­lem1 (Sdr. ga­
mocx. 2.9) Se­uk­av­eb­eli ris­xvi­Ta da di­di xmiT da­iZ­axa:
_ es azi­is moZ­Rva­ria, qris­ti­an­eb­is ma­ma,2 igi Cvens Rmer­
Tebs an­ad­gu­rebs da xalxs as­wav­lis, rom ar Ses­wi­ron maT
zva­ra­ki, arc Tay­va­ni scen.
ase am­bob­dnen, yvi­rod­nen da mo­iT­xov­dnen azi­is uz­en­
aes qu­rum3 fi­li­pes­gan,4 mi­eS­va lo­mi po­li­kar­pe­ze. fi­li­
1. qristianebis mimarT mtrulad ganwyobil iudevelTa Sesaxeb ix.
aseve, 13.1, 17.2.
2. es aris episkoposisTvis `moZRvarisa~ da `mamis~ wodebis pirveli
cnoba (Sdr. 1kor. 4.14-15), ix. aseve: Ignace d’Antioche, 1969, gv. 224, Sen. 2.
3. asiarqoss (!Asiavrco"), aziis mTavarsa da uzenaes qurums, ro-
melic romael imperatorTa kultmsaxuric iyo da gamgeblis (an
prokonsulis) Zalauflebac gaaCnda, TamaSobaTa Catarebis xelmZ-
Rvanelobac evaleboda. mociqulTa saqmeSi es Tanamdeboba Targm-
nilia sityvasityviT, anu rogorc `aziis mTavari~ (19.31). Tumca,
filipes TanamdebobaSi rom swored misi qurumTuxucesoba ig-
ulisxmeba, amaze miuTiTebs amave teqstis T. 21, sadac igi moxse-
niebulia, rogorc ajrciereuv" (‘uzenaesi qurumi’).
4. olimpiaSi aRmoCenili iqna wm. polikarpes wamebamde 6 wliT
adrindeli, 232-e olimpiadiT anu 149 wliT daTariRebuli lapi-

221
pe ki pa­su­xob­da, rom mas am­is uf­le­ba ar hqon­da, rad­gan
mxe­ceb­Tan brZo­la uk­ve das­ru­le­bu­li iyo. 3. ma­Sin maT
ga­daw­yvi­tes, er­Tsu­lov­nad da­ew­yoT yvi­ri­li, rom po­li­
kar­pe coc­xlad da­ew­vaT. un­da aR­sru­le­bu­li­yo is, rac
po­li­kar­pes ga­mo­ec­xa­da ba­liS­Tan da­kav­Si­re­bul xil­va­Si,
ro­de­sac loc­vis dros ix­ila igi cec­xlmo­de­bu­li, mob­
run­da da wi­nas­war­met­yve­lu­rad uT­xra mas­Tan er­Tad myof
er­Tgul ad­am­ian­ebs: `me coc­xlad un­da da­viw­va~.1

Ta­vi XIII
ko­co­nis mom­za­de­ba
1. es yve­la­fe­ri is­eTi sis­wra­fiT mox­da, uf­ro swra­
fad, vid­re es iT­qva; brbom sa­xe­los­no­eb­id­an da ab­an­oebi­
dan myis­ve Sek­ri­ba Se­Sa da bur­bu­Se­la, yve­la­ze be­ji­Tad ki
maT am­aSi ex­ma­re­bod­nen iude­ve­le­bi, ro­gorc we­sad aqvT.
2. ro­de­sac ko­co­ni mom­zad­da, po­li­kar­pem ga­ix­ada mTe­li
tan­sac­me­li, Se­mo­ix­sna sar­tye­li da sca­da fex­zec ga­ex­ada,
rac ma­nam­de ar ga­ek­eT­eb­ina, uw­in xom mu­dam Ti­To­euli
mis er­Tgul ad­am­ian­Ta­gan iC­en­da gul­mod­gi­ne­bas, vin uf­
ro swra­fad Se­ex­eb­oda mis sxe­uls, rad­gan igi Rir­se­uli
mo­qa­la­qo­bis ga­mo jer ki­dev mo­wa­me­ob­am­de iyo Sem­ku­li
(yo­vel­gva­ri sa­xi­er­eb­iT). 3. mis gar­Se­mo ma­Sin­ve iq­na da­la­
ge­bu­li xan­Zri­saT­vis sa­Wi­ro ma­sa­la. xo­lo ro­de­sac da­ap­
ir­es mi­si lur­smne­biT mi­We­de­ba, man uT­xra:
_ ase dam­to­veT! rad­gan is, vinc maZ­levs Za­las, da­viT­
mi­no cec­xli, Tqven mi­er lur­smne­biT mi­uW­ed­eb­la­dac mom­
cems Za­las, auRe­lveb­lad vid­ge cec­xlis wi­na­Se.

daruli warwera filipes Sesaxeb: JH jOlumpikh; boulh; G(avi>on) jIouvlio[n]


Fivlippon Trallianovn, to;n jAsiavrchn, hjqw'n e{neka, jOlumpiavdi slb! (“olimpi-
is sabWo gaius iulius filipos tralisels, uzenaes qurums, (uw-
mindesi) zneobisaTvis, 232-e olimpiadisas~, ix. Semdeg vebgverdze,
romelzec warweris fotoc aris ganTavsebuli: http://lespierresquipar-
lent.free.fr/imag-olympie/inscr-oly-n16.html). zogi varaudiT, am warweraSi
SesaZlebelia, zemoxsenebuli filipe igulisxmebodes.
1. Sdr. 5.2.

222
Ta­vi XIV
po­li­kar­pes loc­va mar­tvi­lo­bis win

1. am­it­om maT aR­ar mi­aW­ed­es igi, Tum­ca ga­To­kes. po­


li­kar­pem ki, uk­an Sek­ru­li xe­le­biT, Se­bo­Wil­ma, ro­gorc
di­di fa­ri­dan msxver­plSe­wir­vi­saT­vis ar­Ce­ul­ma ver­Zma,
RvTis saT­nod yov­lad­da­saw­ve­lad gam­za­de­bul­ma, aR­ix­ila
ze­ci­sa­ken da war­moT­qva:
_ uf­alo Rmer­To yov­lis­mpyro­be­lo, ieso qris­tes ma­
mav, Se­ni say­va­re­li da kur­Txe­uli Zi­sa1 (Sdr. ma­Te, 3.17,
17.5; mark. 9.7), rom­lis me­ox­eb­iT­ac mi­vi­ReT cod­na Sens
Se­sa­xeb, Rmer­To an­ge­loz­Ta da Zal­Ta, mTe­li qmni­le­bi­sa2
da mar­Tal­Ta yo­ve­li gva­ri­sa, ro­me­lic cxov­robs Sens wi­
na­Se. 2. ga­kur­Txev, rom Rir­si gam­xa­de am dRe­sa da sa­aTs,
wi­lad mxvdo­mo­da, aR­vrac­xi­li­ya­vi Sens mo­wa­me­Ta ric­xvSi,
Se­ni qris­tes sas­mis­Si (ma­Te, 20.22-23, 26.39), su­liw­min­dis
ux­rwne­le­ba­Si su­li­sa da sxe­ul­is aR­dgo­mi­saT­vis sa­uk­uno
cxov­re­bad (ioa­ne, 5.29). dae, dRes mi­Re­bu­li vi­yo Sen wi­na­
Se po­xil da Sew­yna­re­bul zva­ra­kad (Sdr. fsal. 19.4; sibr.
9.12), ro­gorc Se­am­za­de es wi­nas­war, wi­nas­war­ve ga­am­xi­le
da aR­as­ru­le, rad­gan ut­yu­ve­li da WeS­ma­ri­ti Rmer­Ti xar
(tit. 1.2). 3. am­is­aT­vis da yve­laf­ri­saT­vis ga­qeb, ga­kur­
Txev da ga­di­deb sa­uk­uno da ze­ci­uri mRvdel­mTav­ris,
ieso qris­tes mi­er, Se­ni say­va­re­li Zi­sa,3 rom­lis mi­er­ac
di­de­ba Sen mas­Tan da su­liw­min­das­Tan er­Tad aw (da ma­ra­
dis) da uk­un­iTi uk­un­is­am­de, am­in.

Ta­vi XV
cec­xlis sas­wa­ul­eb­ri­vi uZ­lu­re­ba po­li­kar­pes wi­na­Se
1. ro­de­sac war­moT­qva `am­ini~ da loc­va da­as­ru­la,
cec­xlfa­re­Seb­ma ko­cons mo­uk­id­es. ro­de­sac di­di ali av­

1. oJ tou' ajgaphtou' kai; eujloghtou' paidov".


2. saubaria RvTis mier Seqmnil samyaroze (th'" ktivsew" pantov").
3. paidov". ix. aseve, 14.1.

223
ar­da, vi­xi­leT sas­wa­uli Cven, vi­sac am­is xil­va mog­ve­mad­la
da vinc coc­xal­ni dav­rCiT im­is­aT­vis, ra­Ta mom­xda­ri da­
nar­Ce­ne­bis­Tvis gve­am­bna. 2. cec­xlma Ta­Ris sa­xe mi­iRo da,
ro­gorc qa­riT ga­be­ri­li xo­mal­dis af­ra, ga­lav­nad gars­
Se­mo­er­tya mo­wa­mis sxe­uls. igi ki, Su­ag­ul­Si myo­fi, iyo
ara ro­gorc xor­ci, ro­me­lic iw­vis, ar­am­ed ro­gorc pu­ri,
ro­me­lic cxve­ba, an ro­gorc oq­ro da ver­cxli, ro­me­lic
qu­ra­Si cecxls ar­is mi­ce­mu­li. da is­eTi nel­sur­ne­le­ba
vig­rZe­niT, TiT­qos moh­be­ra sak­mev­lis sun­ma an ro­me­li­me
sxva Zvir­fas­ma sur­nel­ma.

Ta­vi XVI
po­li­kar­pes gan­gmir­va sa­te­va­riT
1. bo­los, ro­de­sac us­ju­lo­eb­ma ix­il­es, rom Se­uZ­le­
be­li iyo mi­si sxe­ul­is cec­xliT ga­nad­gu­re­ba, brZa­nes,
mi­su­li­yo mas­Tan kom­feq­to­ri1 da sa­te­va­riT ga­neg­mi­ra.
ro­gorc ki am uk­an­as­knel­ma es aR­as­ru­la, po­li­kar­pes­gan
ga­mo­vi­da [mtre­di da]2 im­de­nad bev­ri sis­xli, rom ko­co­ni
Ca­aq­ro da mTe­li brbo ga­nac­vif­ra, nu­Tu as­eTi di­di Se­
iZ­le­bo­da yo­fi­li­yo sxva­oba ur­wmu­no­Ta da rCe­ul­Ta So­
ris! 2. erT-er­Ti maT­ga­ni iyo us­ak­vir­ve­le­si po­li­kar­pe,
Cve­ni dro­is mociqulebrivi da wi­nas­war­met­yve­li moZ­Rva­
ri, smir­nis ka­To­li­ke3 ek­le­si­is ep­is­ko­po­si. ra­me­Tu yve­la
sit­yva, ro­me­lic ga­mo­vi­da mi­si ba­gi­dan, aR­srul­da da aR­
srul­de­ba.

1. komfevktwr, romauli `confector~ sityvasityviT niSnavs ‘damasruleb-


els’. mis movaleobas warmoadgenda arenaze daWrili cxovelebis daxo-
cva.
2. evsevi kesarielTan mtredi naxsenebi ar aris (ix. eklesiis is-
toria, 4.15.39), amitom, mecnierebi mas miiCneven gadamwer pioniosis
(Sdr. 22.4) CanarTad. dawvrilebiT ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 229,
Sen. 3.
3. berZnul kritikul gamocemaSi mocemulia kaqolikh'" (gv. 230),
laiTfutTan ki warmodgenilia aJgiva" (‘wminda’, gv. 195), Codex
Mosquensis mixedviT.

224
Ta­vi XVII
qris­ti­an­eb­is­Tvis uar­is Tqma po­li­kar­pes wmin­da nawilebis
ga­da­ce­ma­ze
1. mag­ram Su­ri­an­ma, ci­lis­mwa­me­bel­ma da uk­eT­ur­ma, mar­
Tal­Ta mod­gmis mo­wi­na­aR­mde­gem,1 ro­de­sac ix­ila mi­si mo­
wa­me­ob­is si­di­ade da da­sa­ba­mi­dan­ve Se­ub­Ra­la­vi mi­si mo­qa­
la­qo­ba, ux­rwne­lo­bis gvir­gvi­niT Sem­ko­ba da as­pa­re­zo­bis
uc­il­ob­eli jil­dos wa­Re­ba Tan, iz­ru­na, rom mi­si neS­ti
ar ga­dag­ves­ve­ne­bi­na, mi­ux­ed­av­ad im­isa, rom mra­vals sur­
da am­is ga­ke­Te­ba da zi­ar­eba mis wmin­da na­wi­leb­Tan.2 2.
am­it­om man STa­ag­ona ni­ke­tess, he­ro­des ma­mas da al­kes3
Zmas, Sex­ved­ro­da mTa­vars, rom ar gad­mo­eca mi­si sxe­uli,
ra­Ta, ro­gorc Ta­vad am­bob­da, qris­ti­an­ebs ar mi­et­ov­eb­in­
aT jvar­cmu­li da po­li­kar­pes Tay­va­nis­ce­ma ar da­ew­yoT.
xo­lo es iT­qva iude­vel­Ta STa­go­ne­bi­Ta da mi­Ti­Te­biT,
rom­leb­mac Tva­li Se­as­wres, rom ve­lo­diT, ra­Ta igi cec­
xli­dan gad­mog­ves­ve­ne­bi­na, da ar ic­od­nen, rom ve­ras­dros
Sev­Zleb­diT, mig­ve­to­ve­bi­na qris­te, ro­me­lic mTe­li sam­ya­
ros ga­mo­sax­snel ad­am­ian­Ta ga­dar­Ce­ni­saT­vis ev­no, ub­iwo _
cod­vil­TaT­vis (Sdr. 1pet­re, 3.18), da rom ve­ras­dros Sev­
Zleb­diT, Tay­va­ni gve­ca vin­me sxvi­saT­vis.4 3. ra­me­Tu Cven
Tay­vans vcemT mas, ro­gorc Zes RvTi­sa, xo­lo mo­wa­me­ebi,
ro­gorc mo­wa­fe­ni uf­li­sa da mi­si mim­baZ­vel­ni, dam­sa­xu­re­
bu­lad gviy­vars ma­Ti us­az­Rvro siy­va­ru­lis ga­mo Ta­vi­an­Ti
me­uf­isa da moZ­Rvri­sad­mi. dae, Cvenc gav­xdeT ma­Ti Ta­na­zi­
ar­ni da Ta­na­mo­wa­fe­ni.

1. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 51.1.


2. koinwnh'sai tw'/ aJgivw/ aujtou' sarkivw/. es monakveTi warmoadgens mowa-
meebis neStTa TayvaniscemasTan dakavSirebul pirvel monakveTs.
Sdr. aqve, 18.2, aseve, evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 5.1.61.
3. am saxelis mqone piri, qristiani alke (Tuki es igive alkea), na-
xsenebia agreTve, daaxloebiT 45 wlis win daweril egnati antioqie-
lis epistoleebSi, smirnelTa mimarT (13.2) da polikarpes mimarT
(8.2).
4. anu ver SevZlebdiT vinmesTvis ise gveca Tayvani, rogorc
RmerTisTvis.

225
Ta­vi XVIII
po­li­kar­pes neS­tis daw­va

1. as­is­Tav­ma,1 ro­de­sac da­in­axa iude­vel­Ta Sa­ri­an­oba,


da­as­ve­na po­li­kar­pe Su­ag­ul­Si, ro­gorc we­sad aqvT maT,
da daw­va. 2. am­is Sem­deg ki, mog­vi­an­eb­iT, Cven av­iR­eT pa­
ti­os­an Tvleb­ze uf­ro Zvir­fa­si da oq­ro­ze uf­ro ke­Til­
So­bi­li mi­si Zvle­bi da Se­sa­fe­ris ad­gi­las dav­krZa­leT. 3.
aq Sek­re­bi­lebs si­xa­rul­sa da mxi­ar­ul­eb­aSi, ram­de­na­dac
Se­saZ­le­be­lia, mog­vmad­lebs uf­ali, rom aR­vas­ru­loT mi­si
mar­tvi­lo­bis dRe­oba, uw­in­del moR­va­we­Ta xsov­ni­saT­vis da
mo­ma­val­Ta wvrTni­sa da mom­za­de­bi­saT­vis.

Ta­vi XIX
mar­tvil po­li­kar­pes Ses­xma
1. as­eT­ia gad­mo­ce­me­bi ne­ta­ri po­li­kar­pes Se­sa­xeb, ro­
me­lic fi­la­del­fi­el­eb­Tan er­Tad me­Tor­me­te iyo, vinc
mo­wa­me­ob­ri­vad aR­es­ru­la smir­na­Si, mag­ram er­Ta­der­Ti,
vi­sac yve­la­ze me­tad mo­ix­se­ni­eb­en, im­de­nad, rom war­mar­
Tnic ki yvel­gan mis Se­sa­xeb la­pa­ra­ko­ben. igi ara mxo­
lod sa­xel­gan­Tqmu­li moZ­Rva­ri iyo, ar­am­ed ga­mo­Ce­ni­li
mo­wa­mec, rom­lis mar­tvi­lo­ba­sac, ro­me­lic qris­tes sa­
xa­re­bis Se­sat­yvi­sad mox­da, yve­las swa­dia mi­ba­Zos. 2. man
moT­mi­ne­biT sZlia us­am­ar­Tlo mTa­vars, am­gva­rad mo­ip­
ova ux­rwne­li gvir­gvi­ni da ax­la, mo­ci­qu­leb­Tan da yve­la
mar­Tal­Tan er­Tad, ga­xa­re­bu­li, ad­id­ebs RmerTs da ma­mas
yov­lis­mpyro­bels da ak­ur­Txevs Cve­ni su­le­bis mxsnels,
Cve­ni sxe­ul­eb­is me­na­veT­moZ­Rvars2 da msof­li­os ka­To­li­ke
ek­le­si­is mwyemss, Cvens uf­als ieso qris­tes.

1. berZnul dedanSi mocemulia laTinuri `centurio~-s (‘centurio-


ni’, ‘asisTavi’) berZnuli transliteracia: oJ kenturivwn (‘asisTavi’). ev-
sevi kesarieli ki mas asisTavad moixseniebs (oJ eJkatontavrch").
2. Kubernhvth" (‘mesaWe’) mociqulTa saqmis (27.11) wm. giorgi mTa­
wmindeliseul TargmanSi amgvarad aris gadmoRebuli.

226
Ta­vi XX
po­li­kar­pes mar­tvi­lo­bis Se­sa­xeb ep­is­to­les gavrcelebis
Txov­na
1. Tqven iT­xo­veT, rom uf­ro vrclad mog­veT­xro Tqven­
Tvis mom­xda­ri, mag­ram am­je­rad Cven mok­led gad­mo­ve­ciT
igi Cve­ni Zmis, mar­ki­on­is1 meS­ve­ob­iT. ro­de­sac ga­ec­no­biT
ep­is­to­les, ga­ug­zav­neT igi Sors myof Zmeb­sac, ra­Ta is­in­
ic ad­id­eb­dnen uf­als, ro­me­lic ga­mo­ir­Cevs Ta­vis msa­xur­
Ta­gan, 2. ro­mel­sac xe­le­wi­fe­ba Ta­vi­si mad­li­Ta da wya­lo­
biT yve­la Cven­ga­ni Se­iy­va­nos Ta­vis sa­uk­uno2 sa­su­fe­vel­Si,
Ta­vi­si Zis,3 mxo­lod­So­bi­li ieso qris­tes me­ox­eb­iT, ro­
mel­sac di­de­ba, pa­ti­vi, Zal­mo­si­le­ba da di­de­bu­le­ba uk­un­
is­am­de! (Sdr. 1tim. 6.16; 1pet­re, 4.11; iuda, 1.25; ga­mocx.
4.11, 5.13). mo­ik­iT­xeT yve­la wmin­da­ni (Sdr. ebr. 13.24; rom.
16.15). Tqven ki mo­gi­kiT­xes Cven­Tan myof­ma (mor­wmu­ne­eb­
ma) da ev­ar­es­tos­ma, ro­mel­mac da­we­ra es ep­is­to­le, Ta­vi­si
sax­le­ul­iT­urT.

Ta­vi XXI
mar­tvi­lo­bis da­Ta­ri­Re­ba
ne­ta­ri po­li­kar­pe ew­ama qsan­Ti­ko­sis Tvis4 da­saw­yis­Si
(Sdr. 2mak. 11.30,33,38), me­ore dRes, Svi­di dRiT ad­re mar­
1. sxva xelnawerebSi am saxelis nacvlad mocemulia markiane da
markosi, ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 234. rogorc Cans, swored man
ukarnaxa amave TavSi naxseneb evarestoss epistole wm. polikarpes
martvilobis Sesaxeb.
2. aijwvnion. laiTfutis gamocema am monakveTSi, moskovis xelnawer-
ze dayrdnobiT, miuTiTebs ejpouravnion-s (‘zeciuri’, gv. 197).
3. paidov" (Sdr. 14.1,3).
4. qsanTikosi iyo makedonuri kalendris merve Tve, amasTanave,
dResaswaulic, romelic imarTeboda gazafxulis buniobis wina
dRes. am Tves ramdenjerme axsenebs evsevi kesarieli wignSi pale-
stineli martvilebis Sesaxeb, sadac mas aprils Seusabamebs: `Tve
qsanTikosi, romelsac romaelTa mier aprili ewodeba~ (Sesavali),
da `meore ricxvSi qsanTikosis Tvisa, aprilis nonebamde oTxi dRiT
adre~ (4, 7). qsanTikosi naxsenebia ioseb flaviosTanac: `nisani, ro-
melic igivea, rac qsanTikosi~ (iudevelTa siZveleni, 1.3.3).

227
tis ka­len­de­bam­de,1 did Sa­ baTs, mer­ ve Jams.2 igi Sep­ yro­
bi­li iq­na he­ro­des mi­er, ro­de­sac uz­en­aesi qu­ru­mis Ta­
3

nam­de­bo­ba ek­ava fi­li­pe tra­li­sels,4 sta­ti­us kvad­ra­tu­


sis5 pro­kon­su­lo­bi­sas, ieso qris­tes sa­uk­uno me­uf­eb­is­as,
ro­mel­sac di­de­ba, pa­ti­vi, di­de­bu­le­ba da ma­ra­di­si tax­ti
Ta­ob­id­an Ta­ob­am­de, am­in.

Ta­vi XXII6
ga­dam­wer­Ta Se­sa­xeb
[1.(1). vlo­cu­lobT Tqve­ni gan­Zli­er­eb­is­aT­vis, Zme­bo,
ra­Ta mis­dev­deT ieso qris­tes sa­xa­re­bi­se­ul sit­yvas, mas­
Tan er­ Tad ki di­ de­ba RmerTs da ma­ mas da su­ liw­ min­das7
rCe­ul wmin­dan­Ta cxo­ne­bi­saT­vis, ro­mel­Ta ma­ga­li­Tis mi­
xed­vi­Tac ew­ama ne­ta­ri po­li­kar­pe; mis kvals mi­yo­lil­ni,
dae, Cvenc aR­mov­CndeT ieso qris­tes sa­su­fe­vel­Si.]8
2.(2). es na­we­re­bi po­li­kar­pes mos­wav­lis, ir­in­eosi­sgan
ga­da­we­ra ga­ius­ma, ro­me­lic ir­in­eos­Tan er­Tad mo­qa­la­qob­
da. 3. xo­lo me, sok­ra­tem, is­ini ga­ius­is Ca­na­wer­Ta­gan, ko­
rin­To­Si ga­dav­we­re. mad­li yo­fi­li­yos yve­la maT­gan­Tan.
1. kalendebi romaul kalendarSi Tvis pirvel dRes aRniSnavda.
Sesabamisad, wminda mama ewama 23 Tebervals. meore mxriv, amave wi-
nadadebaSi qsanTikosis Tvis xseneba, romelic Tanamedrove aprils
emTxveva, am cnobas sadavos xdis.
2. sxvagvarad rom iTqvas, dRis 2 saaTze.
3. ejpi; ajrcierevw".
4. filipe traliselis vinaobisaTvis ix. T. 12.
5. ix. 3.1.
6. es Tavi qveTavebad dayofilia laiTfutis gamocemis mixedviT.
kavebiT aRniSnulia berZnul kritikul gamocemaSi mocemuli numera-
cia.
7. `da mamasa da suliwmindas~ warmodgenilia berZnuli teqstis
kritikul gamocemaSi, xolo laiTfutis gamocemaSi igi ar aris
mocemuli. aRsaniSnavia, rom kritikuli gamocemis ikiTxvisebs So-
ris ar aris aRniSnuli am monakveTis gamotoveba romelime xelnaw-
erSi.
8. rogorc Sinaarsidan Cans, martvilobis teqsti mTavrdeba XXI
TaviT, 22.1 ki damatebulia filomelionis eklesiisaTvis, romel-
sac es Txzuleba gaegzavna (ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 208).

228
4.(3). me ki, pi­oni­os­ma, Ce­mi mxriv, uk­ve da­we­ri­li­dan ga­
dav­we­re es na­we­re­bi, rom­le­bic vi­po­ve mas Sem­deg, rac is­
ini ne­tar­ma po­li­kar­pem ga­moc­xa­de­biT ga­mo­mi­Ci­na, ris Se­
sa­xe­bac mog­vi­an­eb­iT gad­mov­cem; Sev­kri­be is­ini, dro­is­ag­an
uk­ve TiT­qmis dam­dna­ri, ra­Ta Ta­vis ze­ci­ur sa­su­fe­vel­
Si mec Se­miy­va­nos mis rCe­ul ad­am­iane­bTan er­Tad uf­al­ma
ieso qris­tem, ro­mel­sac di­de­ba Ta­na ma­miT da su­liw­min­
di­TurT uk­un­iTi uk­un­is­am­de, am­in.1

1. moskovis xelnaweri mcireodeni gansxvavebebiT warmoadgens teqs-


tis 22.2-4 monakveTs. igi qveTavebad davyaviT laiTfutis gamocemis
mixedviT. kavebiT miTiTebulia berZnul kritikul gamocemaSi mocemu-
li numeracia: `2.(1). es nawerebi wminda polikarpes moswavlis, wm. iri-
neos lionelis Canawerebidan gadawera gaiusma, romelic irineosTan
erTad moqalaqobda. (2). am irineosma, romelic episkopos polikarp-
es martvilobis dros romSi imyofeboda, mravali adamiani ganswavla.
gavrcelebulia misi mravali umSvenieresi da umarTlmadidebulesi
(ojrqovtata) Txzuleba. maTSi igi ixsenebs polikarpes (da wers), rom mis
mier iqna ganswavluli, maTSive man jerovnad amxila yvela wvaleba
da gadmogvca saeklesio da kaTolike kanoni iseTive saxiT, rogorc
miiRo igi (am) wmindanisagan. (3). igi ambobs imasac, rom odesRac wmin-
da polikarpes Sexvda markioni, romlisganac momdinareoben markio-
nelebad wodebuli mwvaleblebi, da uTxra: `gvcani Cven, polikarpe!~
man ki markions miugo: `vicnob, vicnob satanas pirmSos~. (4). irineosis
TxzulebebSi naxsenebia isic, rom im dResa da saaTs, rodesac smirnaSi
ewama polikarpe, romaelTa qalaqSi (= romSi) myofma irineosma gaigona
sayviriviT xma, romelic ambobda: `polikarpe ewama!~ 3.(5). irineosis
am nawerTagan, rogorc iTqva, gadawera gaiusma, gaiusis Canaweridan
ki isokrate korinTelma. 4. xolo me, pioniosma, Cemi mxriv, isokrates
CanawerTagan gadavwere es nawerebi, romlebic wminda polikarpes ga-
mocxadebis meSveobiT vipove; Sevkribe isini, droisagan TiTqmis ukve
damdnari, raTa Tavis zeciur sasufevelSi mec Semiyvanos mis rCeul
adamianebTan erTad ufalma ieso qristem, romelsac dideba Tana ma-
miT da ZiT da suliwmindiTurT ukuniTi ukunisamde, amin~. mkvlevarTa
Tanaxmad, 22.2-4 monakveTi gviandeli, IV s-is dasasrulis xanis CanarTs
warmoadgens (ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 208-209).

229

You might also like