Kuwentong Bayan

(Paghihinuha)
Modyul sa Filipino 7
Unang Markahan- Linggo 1

TERESITA L. LUMBAG
TAGAPAGLINANG

Kagawaran ng Edukasyon • Cordillera Administrative Region

i
 Republic of the Philippines
Department of Education
Cordillera Administrative Region
Schools Division of Benguet

Inilathala ng:
Curriculum Implementation Division–
Learning Resource and Development Management Section

KARAPATANG SIPI
2020

Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293 na

hindi maaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang
pahintulot ng pamahalaaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang
akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang
sa maaring gampanin ng nasabing ahensya o tanggapan ay ang
patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang materyal ay nagawa para sa implementasyon ng K-12

Kurikulum ng Kagawaran ng Edukasyon. Alin mang bahagi nito ay
pinahihintulutang kopyahin kung ito ay para sa pag-aaral ngunit
kailangang kilalanin ang may-ari nito.

ii
 SUBUKIN

Unang Hirit! Bago mo gawin ang pagbasa, sagutin mo muna ang mga
sumusunod na tanong, para malaman kung gaano k a l a w a k ang iyong
nalalaman sa aralin. Pagkatapos sagutin, iwasto ang iyong sagot gamit ang susing
sagot na matatagpuan sa huling bahagi ng modyul na ito.
Binabati kita kung ang iyong iskor ay 9-10, ibig sabihin may kaalaman ka sa ating
aralin, kaya mas mabuting ipagpatuloy na sagutin ang mga gawain sa bawat bahagi
ng modyul upang madagdagan pa ang iyong kaalaman. Tara na!

Gawain 1:
Pagpipili: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa iyong sagutang
papel.
1. Alin sa sumusunod ang HINDI katangian ng kuwentong-bayan?
A. Kapupulutan ito ng aral.
B. Anyo ito ng panitikan na dinala ng mga Kastila sa Pilipinas.
C. Hindi kapani-paniwala ang mga pangyayari.
D. Sumasalamin sa kaugalian at tradisyon ng lugar na pinagmulan nito.

2. Ang mga sumsunod ay mga halimbawa ng kuwentong-bayan. Alin sa mga

ito ang hindi kuwentong-bayan ng Mindanao?
A. Hudhud at Alim
B. Isang aral para sa Sultan
C. Ang Munting Ibon
D. Si Anak at si Uwak

3. Paano lumaganap ang kuwentong –bayan?

A. Sa pamamagitan ng salin-dila o lipat-dila

B. Sa pamamagitan ng internet
C. Sa pamamagitan ng panonood sa telebesyon
D. Sa pamamagitan ng pakikinig sa radio

4. Ito ay kasanayan sa pag-iisip na nagpapahayag ng mga pala-palagay

batay sa mga ebidensiyang ipinapakita sa isang kuwento, akda o
pangyayari.
A. Paghuhula B. Paghihinuha C. Pagpapaliwanag D. Pagsasalaysay

5. Ang hanapbuhay ng mag-asawa ay pangangaso, mahihinuha na sila ay

nakatira sa:
A. tabi ng dagat B. lungsod C. kagubatan D. bukirin

3
 6. “Hmmm, hindi maaari ito. Matabang usa ang nadale samantalang ako isang
munting ibon lang.” Ano ang ipinahihiwatig ng pahayag na ito?
A. Ayaw matanggap ang pagkatalo.
B. Minamaliit ang kakayahan.
C. Kailangan na siya ang palaging nakalalamang.
D. Mapanlait sa kapwa.

7. “Alam kong niloloko mo lang ako pero hindi kita papatulan.” Ano ang ibig sabihin
ng pahayag na ito?

A. Mapagtimpi
B. Maunawain
C. Mapagbiro
D. Masayahin

8. Alin sa mga sumusunod ang tama sa kaugaliang Muslim?

A. Ang asawang lalaki ang magdidiborsiyo sa asawang babae.
B. Ang asawang babae ang magdidiborsiyo sa asawang lalaki.
C. Hindi kinikilala ang diborsiyo sa batas ng mga Muslim.
D. Walang kasal na nangyayari sa mga Muslim.

9. Nagdaramdam siya sa ginagawang pagtrato sa kanya ng asawa. Ano ang

kasalungat ng salitang nagdaramdam sa pangungusap.?
A. natutuwa B. nagtatampo C. naiinis D. nagagalit

10. Kitang-kita sa kanya ang pagiging tuso. Ang kasalungat ng salitang tuso
sa pangungusap ay:
A. mabuti B. pasaway C. palaaway D. manloloko

4
 BALIKAN

Siguro naman ay may mga nabasa ka ng kuwento sa panahon ng iyong

pagkabata, noong ikaw ay nasa elementarya. Mga maikling kuwento kung saan marami
kang napulot na aral mula sa mga ito, dahil sa mga pangyayari at mga papel na
ginampanan ng mga tauhan sa kuwento. Ang mga kuwento kung saaan tumimo
sa iyong isipan ang paborito mong tauhan dahil sa kanyang taglay na katangian,
nasiyahan ka dahil maganda ang kinahinatnan ng paborito mong tauhan sa wakas ng
kuwento.

Bilang paggunita, tungkol sa mga Kuwentong-bayan, sagutin ang gawain sa ibaba:

Gawain 2:

PAGTAPAT-TAPATIN: Piliin sa hanay B ang sinabi ng tauhan o naglalarawan sa tauhan

sa pamagat ng kuwentong –bayan na nasa hanay A. Isulat ang letra ng tamang sagot sa
iyong sagutang papel.

HANAY A HANAY B

1_____ Si Juang Mapalad A. “Tingnan mo kung paano kang mananalo sa

takbuhan, mabagal na suso”.

2_____ Kuwento ni Aliguyon B. Isang kilabot na higanteng si Mingan na umiibig

sa diwatang si Sinukuan

3_____ Mariang Sinukuan C. “Kakainin kita,kahit ka daga”, ang nasabi ni

Juan dahil sa kanyang sobrang pagkagutom.

4_____ Si Pilandok D. Nabiyak ang kawayan, sa unang biyas at

lumitaw ang isang lalaki at isang babae naman sa
ikalawa.

5_____ Si Malakas at si Maganda E. Isang mandirigmang Ipugaw na mabilis at

magaling sa paghawak ng sibat.

5
 TUKLASIN
Ang kuwentong bayan na iyong babasahin ay mula sa mga katutubong Meranao
sa Lanao, Mindanao. Meranao ang tawag sa mga mamamayan ng Lanao, isang rehiyon
sa Mindanao. Tinatawag din silang “Maranao o mga taong nakatira sa gilid ng lawa. Ang
salitang Maranao ay mula sa salitang “ranao” na ang ibig sabihin ay lawa. Sila ay mga
Muslim at Islam ang kanilang relihiyon.Sa relihiyong Islam pinahihintulutan ang lalaking
makapag-asawa ng higit sa isa. Subalit magagawa lamang ito ng lalaking Muslim kung
siya ay maykaya sa buhay.

Basahin mong mabuti ang kuwento,pagkatapos sagutin ang mga tanong

kaugnay sa binasa.
ANG MUNTING IBON
(Kuwentong bayan ng mga Meranao)
Noong unang panahon, may mag-asawang naninirahan sa malayong bayan
ng Agamaniyog.Sila sina Lokes a Babay at Lokes a Mama. Pangangaso ang
ikinabubuhay ng mag-asawa subalit hindi lang ang lalaking si Lokes a Mama ang
nangan- gaso kundi maging ang kanyang maybahay na si Lokes a Babay. Bago
sumapit ang takipsilim ay inilalagay na ng mag-asawa ang kani-kanilang bitag sa
gubat at ang mga ito’y kanilang binabalikan sa madaling araw.
Isang gabi habang nahihimbing si Lokes a Babay ay dahan-dahang lumabas
ng bahay si Lokes a Mama upang tingnan ang kanilang mga bitag. Anong laking gulat
niya nang makitang ang kanyang bitag na na-kasabit sa puno ay nakahuli ng isang
munting ibon samantalang ang bitag ng kanyang asawang nasa lupa sa tabi ng
ugat ng isang malaking puno ay nakahuli naman ng isang malusog na usa. “Hmmm,
hindi maaari ito”, ang sabi ni Lokes a Mama sa sarli.” Matabang usa ang nahuli ng
bitag niya sa- mantalang ang sa aki’y isang munting ibon lang ang nadale. Alam
ko na. Pagpapalitin ko ang mga hayop na nahuli ng aming mga bitag, “ang
nakangising wika ni Lokes a Mama habang inililipat ang usa sa kanyang bitag at
saka itinali ang ibon sa bitag ng asawa. Umuwi si Lokes a Mama nang nasisiyahan
sa kanyang ginawa kahit alam niyang isang panloloko ito sa kanyang asawa.
Kinabukasan, maagang ginising ni Lokes a Mama ang asawa. Gusto niya
kasing sabay silang magtungo sa kagubatan upang sabay ring m akit a ang mga huli
ng kani -kanilang mga bit ag.G ulat na gulat si Lokes a Babay nang Makit a
ang mat abang using nakasabit sa bitag ng asawang nasa it aas ng puno
samant alang ang kanyang bit ag na nasa tabi ng puno ay nakahuli lang ng
isang maliit na ibon, I pinagt at aka niya kung paanong ang bit ag na nasa
it aas ng puno ang nakahuli ng isang usa subalit hindi na lang siya
kumibo.Sa halip, iniuwi niya ang munt ing ibon a t inilagay it o sa isang
hawla.

6
 Samantala, iniuwi naman ni Lokes a Mama ang kanyang huli at saka
iniluto. Umaamoy sa kapaligiran ang nakagugutom na amoy ng nilulutong usa
subalit nang handa na’y agad itong nilantakan ng lalaki nang hindi man lang
nag-aalok sa kanyang asawa.Sinolo niyang kinain ang usa sa loob ng tatlong
araw, kahit alam niyang gusto rin ito ng kanyang asawa, at ang bitag naman
talaga ni Lokes a Babay ang nakahuli sa usa. Likas na maramot at walang
pagpapahalaga sa asawa si Lokes a Mama. Inubos niya lahat ang nilutong usa
na hindi man lang binigyan si Lokes a Babay, na nananatiling walang kibo sa
kabila ng ginagawa ng asawa.
Nang maubos niya ang nilutong usa ay muling niyaya ni Lokes a Mama
ang asawa. “Gusto ko ulit na makatikim ng matabang usa. Halika, maglagay
tayong muli ng bitag sa gubat, “paanyayang sinabi sa asawa. Muli, naglagay ang
dalawa ng kani-kanilang mga bitag. Hindi marunong umakyat ng puno at hindi
man lang tinutulungan ng kanyang asawa si Lokes a Babay kaya, inilagay niya uli
ang kanyang bitag sa tabi ng puno kung saan siya dating naglalagay.
Hatinggabi nang mamalayan ni Lokes a Babay ang kanyang asawang
bumabangon at dahan-dahang lumabas ng pinto. Nagkunwari siyang tulog.
Matalinong babae si Lokes a Babay at nahulaan niya ang ginagawa ng asawa.
Subalit wala siyang balak na sundan ito. “Alam kong niloloko mo lang ako, pero
hindi kita papatulan”, binulong niya sa sarili, at pinilit niyang matulog kahit siya’y
nagdaramdam sa ginagawang pagtrato sa kanya ng asawa.
Nang siya’y nakatulog, napaginipan niyang pinakakain daw niya ng palay
ang alagang ibon at laking gulat nito nang mangitlog ito ng isang montias o isang
mamahaling hiyas.
Nagising na lamang siya nang tinatawag ni Lokes a Mama para tingnan
ng kanilang mga bitag. Ngunit wala na siyang interes sa mga bitag. “Ikaw na
lang ang pumunta”, sabi niya sa asawa. “Masakit ang ulo ko, mas gusto kong
magpahinga na lang,” ang dugtong pa niya.
“Bahala ka. Basta’t pag may nahuli ako, hindi kita bibigyan. Kanya- kanya
tayo”, sabi ni Lokes a Mama habang pababa ng hagdan. Hindi sumagot si
Lokes a Babay. Sanay na siya sa pagiging tuso at madamot ng kanyang asawa.
Wala rin itong pagpapahalaga sa kanya at hindi niya naramdamang mahal siya
nito.
Pagkaalis ng kanyang asawa ay agad niyang pinuntahan ang kanyang
munting ibon. Kumuha siya ng palay at ipinatuka sa ibon. Gayon na lang ang
kanyang panggigilalas nang makitang pagkalunok sa palay ay biglang nangitlog
ng isang diyamante ang ibon. Kinuha niya ang diyamante. “Mayaman na ako!
Mayaman na ako!” ang paulit-ulit niyang sinasabi sa sarili habang itinatago ang
mamahaling bato

7
 Mula sa Pinagyamang Pluma ni A. Dayag p.11

Tulad nang dati, pag-uwi ng kanyang asawa ay iniluluto nito ang kanyang nahuli
at mag-isang kumakain at hindi man lang inaalok ang asawa. Subalit hindi na ito
pinakialaman ni Lokes a Babay, sa halip ay masaya siyang humuhuni ng paborito
niyang himig habang ginagawa ang mga gawaing bahay, na labis namang ipinagtataka
ng kanyang asawa.
Araw-araw nga, pagkaalis ng kanyang asawa upang kunin ang anumang nahuli
ng kanilang bitag ay pinakakain naman niya ng palay ang ibon at saka mag-aabang sa
ilalabas nitong diyamante. Walang kamalay-malay si Lokes a Mama na marami na palang
naiipong diyamante si Lokes a Babay.
Isang araw, habang mag-isa na naming kinakain ni Lokes a Mama ang kanyang
inilutong huli ay nagsalita si Lokes a Babay. “Hindi ko na matiis ang pakikitungo mo sa
akin. Alam ko na ang ginagawa mong panloloko sa akin. Bukod pa riyan hindi ko na rin
kayang tiisin ang pagiging maramot mo at kawalan mo ng pagpapahalaga sa akin”, ang
buong kapaitan niyang sabi sa asawa na hindi man lang tumingala mula sa pangasab sa
niluto niyang ligaw na pato. “Payag na ako sa dati mo pang sinasabing pakikipaghiwalay
sa akin. Magmula ngayon, lilipat na ako ng tirahan at hindi na kita aabalahin subalit huwag
na huwag mo na rin akong aabalahin”, ang pangwakas na sabi ni Lokes a Babay.
Medyo nakonsensya naman ang lalaki dahil totoong lahat ang sinabi sa kanya ng
asawa. Pero ito na ang pinakahihintay niyang pagkakataon. Ngayon ay Malaya na siya.
Matagal na niyang sinasabi kay Lokes a Babay na gusto na niyang makipaghiwalay
subalit hindi ito pumayag. Ngayon ay heto at pumayag na siya sa kanyang kagustuhan.
Nag-impake si Lokes a Babay n g k a n y a n g m g a g a m i t a t d a l a a n g
pinakamamahal niyang ibon at umalis siya ng bahay. Naiwan naman
s i L o k e s a M a m a a t i p i n a g p a t u l o y l a at umalis na sila sa bahay kasama ang
pinakamamahal niyang alagang ibon. Iniwan si Lokes a Ma- ma na nagpatuloy sa

11
 gawaing pangangang ang kanyang pangangaso.
Samantala, si Lokes a Babay naman ay bumili ng isang malawak na lupain at
nagpatayo ng isang torogan o malapalasyong tahanan. Kumuha siya ng mga guwardiya
at mga katulong na magsisilbi sa kanya. Naging maayos at masagana ang kanyang
pamumuhay. Nabalitaan ito ni Lokes a Mama ang napakagandang k a l a g a y a n
s a buhay ng k a n y a n g dating asawa kaya’t muli siyang nagpalno.
“Babalikan ko si Lokes a Babay para makasalo rin ako sa kanyang kayamanan.
Hindi ko alam kung saan niya kinuha ang kanyang kayamanan subalit dapat lang
na makinabang din ako,” ang sabi sa sarili ng tusong lalaki.
Subalit napaghandaan na pala ito ni Lokes a Babay. Kilala niya kasi ang
pagiging tuso at manloloko ng asawa kaya’t pinabilinan niya ang kanyang
mga guwardiya na huwag na hu wag itong palalapitin man lang sa kanyang
magarang tahanan. Kahit anong gawin ni Lokes a Mama ay hindi na
nagpaloko sa kanya ang asawa.
At magmula noon, namuhay sa bayan ng Agamaniyog si Lokes a Babay
nang maligaya, masagana at payapa.
Isang malayang pagsasa linn g “Tiny Bird” mula sa The Agaman iyog Folktales.
Mindanao Art and Cu lture, Numb er On e,1979. Marawi Cit y:
Universit Re search Cen ter, Mindanao State University

Gawain 3:
Talasalitaan muna tayo!
Isulat sa iyong sagutang papel ang letra ng kasingkahulugan/kasalungat ng salitang may
salungguhit sa pangungusap.
1. Bago sumapit ang takipsilim ay inilalagay ng mag-asawa ang kani- kanilang
bitag sa gubat.
Kasingkahulugan A. hatinggabi B. umaga C. tanghali D. papalubog na ang
araw.
Kasalungat A. hatinggabi B. umaga C. tanghali D. papalubog na ang
araw.
2. Sa halip na kumibo ay nag-isip na lang ng ibang paraan ang babae.
Kasingkahulugan: A. umiyak B. nagsalita C. tumahimik D. kumilos

Kasalungat: A. umiyak B. nagsalita C. tumahimik D. kumilos

3. Isang munting ibon ang nadale ng kanyang bitag.
Kasingkahulugan: A. nadaanan B. nahuli C. nakawala D. humulagpos
Kasalungat: A. nadaanan B. nahuli C. nakawala D. humulagpos

12
4. Gayon na lang ang kanyang panggigilalas nang makitang nangitlog ng ginto ang
ibon.
Kasingkahulugan: A.pagkaasiwa B.pagkagulat C.pananabik
D. pagkampante
Kasalungat: A. pagkaasiwa B. pagkagulat C. pananabik D. pagkampante

5. Kitang-kita sa kanya ang pagiging tuso.

Kasingkahulugan A. switik B. yumuko C. mabuti D. masinop
Kasalungat: A. switik B. yumuko C. mabuti D. masinop

Gawain 4: Pag-unawa sa Binasa

Sagutin natin: Isulat ang iyong sagot sa iyong sagutang papel.
1. Tungkol saan ang kuwento
_ _
__ _
__ _
2. Ano sa palagay niyo ,bakit hindi pinahahalagahan ni Lokes a Mama ang
kanyang asawa?(2puntos)
__ _
__ _
__ _
3. Makatwiran ba na iwanan ni Lokes a Baba ang kanyang asawa? Bakit?
__ _
__ _
__ _
4. Sa iyong palagay, ano kaya ang mangyayari kung hindi ipinalit ni Lokes a Mama
ang nahuli ng kanyang bitag?
__ _ _ _ _ _ _ _
__ _
__ _
5. Ano ang iyong mahihinuha sa wakas ng kuwento?
__ _
__ _ _ _ _ _ ___
__ _

13
 SURIIN
Ano ang paghihinuha?
Ang paghihinuha (Looking Back) ay isang kasanayan sa pag-iisip ng mga
preliminary na ideya na nagpapahayag ng mga pala-palagay batay sa mga pahiwatig
na nakalimbag sa teksto. Ito ay batay sa mga ebidensiya o mga implikasyong
ipinapakita sa isang kuwento, akda o pangyayari. Karaniwang tinatawag s a I n g l e s
n a “Reading between the lines o Inferencing”. (PRIMALS 2018)
Mga dapat taglayin sa paghihinuha:

1. May malawak na talasalitaan: ito ay pagbibigay

kasingkahulugan/kasalungat ng mga salita.

Halimbawa: Matabang – walang lasa; kulang sa alat

2. May kakayahang magpakahulugan sa mga patalinghagang salita.

Halimbawa: Tumanaw siya ng utang na loob sa lolang nagpalaki sa kanya.

Kahulugan-Mag-ukol ng kahit anong mabuting damdamin

3. May katalasan sa pag-iisip (mabilis mag-isip at nakapag-uugnay sa mga

pangyayari sa binabasa.)

Halimbawa:
Si Melody ay isang mabait at matalinong mag-aaral sa ikapitong
baitang.

Siya ay nakasusunod sa mga panuto at nasasagot nang tama sa mga

gawain sa kanyang modyul. Hindi niya kinakaligtaang ang takdang araw

ng pagsumite ng kanyang mga awtput sa bawat asignatura. Kung hindi

siya sigurado sa kanyang mga sagot at gagawin sa kanyang modyul ay

tinatanong niya muna ito sa kanyang mga guro sa kanilang group chat.

Si Melody ay: Si Melody ay isang ulirang mag-aaral.

Siguro naman, alam mo na kung ano ang paghihinuha batay sa mga nailahad
na mga halimbawa. Sa sumusunod na mga gawain ay makatutulong sa iyo para
mapayaman pa ang iyong kaalaman sa paghihinuha.
Kaya huwag mabagot sa pagsagot!

14
 PAGYAMANIN
Pagsasanay 1: PAGPIPILI
Sa gawaing ito ikaw ay maghihinuha sa kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar
na pinagmulan ng kuwentong-bayan batay sa mga pangyayari o usapan ng mga
tauhan sa binasang kuwento. Piliin ang letra ng tamang sagot. I s u l a t a n g s a g o t
sa iyong sagutang papel.

1. Ang hanapbuhay ng mag-asawa sa kuwentong-bayan ay pangangaso,

mahihinuha na sila ay nakatira
A. Sa tabi ng dagat. B. Sa bukirin. C. Sa kagubatan. D. Sa lungsod.

2. “Hmmm, hindi maaari ito,” ang sabi ni Lokes a Mama sa sarili. “Matabang usa
ang nahuli ng bitag niya samantalang sa akin isang munting ibon lang ang nadale?”
mahihinuha sa pahayag na ito na…
A. Hindi dapat nalalamangan ang mga lalaki
B. Kailangan na ang lalaki lamang ang mangaso.
C. Mahina ang mga babae.
D. Siya ang lalaki, kaya dapat siya ang nakahuli sa usa.

3. “Alam kong niloloko mo lang ako, pero hindi kita papatulan”, ang
tahimik niyang naibulong sa sarili. Mahihinuhang si Lokes a Babay ay:
A. Matampuhin B. Mapagtimpi C. Mapanghusga D. Masayahin

4. Ano ang iyong mahihinuha sa sinabi ni Lokes a Baba na “Magmula ngayon,

lilipat na ako ng tirahan at hindi na kita aabalahin subalit huwag na huwag
mo na rin akong aabalahin.”
A.Gaano man kabait ang babae napupuno rin at natututong
ipagtanggol ang sarili.
B. Ang babae ay naghahanap ng kalinga at pagmamahal mula sa asawa.
C. Ang babae ay maaaring umalis kahit walang matibay na dahilan.
D. Ang lalaki ang hari ng tahanan.

5. Pinagbilinan ni Lokes a Babay ang kanyang mga guwadiya na huwag

papalapitin sa kanyang magarang tahanan ang kanyang dating asawa.
A n o a n g m a h i h i n u h a mo sa pangyayaring ito?
A. Mapaghiganti at ikinatuwa ang kapahamakan ng iba tulad ng
kanyang asawa.
B.May itinatagong lakas ng kalooban at hindi kasinghina ng inaakala ng
kanyang asawa.
C.Mahirap pakisamahan at walang nakakasundong tao.
D.Naging masama na rin ang ugali dala ng kinang ng kanyang
kayamanan o salapi.

15
Pagsasanay 2: Pagpupuno ng Grapikong representasyon.

Sinasabi na ang kuwentong-bayan ay sumasalamin sa mga tradisyon at

kaugalian ng lugar na pinagmulan nito. Mula sa binasa, magbigay ng patunay o
hinuha sa ilang kaugalian at tradisyon ng mga Muslim sa Mindanao. Isulat ang
sagot sa iyong sagutang papel.

Mga kaugalian at tradisyon ng Patunay mula sa teksto

mga Muslim na masasalamin sa
(may kaugnayan sa kuwento)
kuwento

1.Ang lalaki ang

itinuturing na 1.Nasunod ba ni Lokes a Mama
pinuno ng tahanan. ang tradisyon na ito?
__ _
__ _

2.Dapat tratuhin ng lalaki nang 2.Patunayan na hindi nasunod

maayos na may paggalang sa ang tradisyong ito mula sa
kanyang asawa. kuwento.
__ _
__ _

3. Kinikilala ang diborsiyo sa kauga 3.Nagkaroon ba ng diborsiyo

sa mag-asawa? Patunayan.
liang Muslim subalit sa batas na ito,
dapat ang lalaki ang magdidiborsiyo sa __
asawang babae.

Pagsasanay 3: Iugnay Mo
Sa gawaing ito, ikaw ay muling magbabasa ng isang kuwentong-bayan mula
sa Benguet. Basahin mong mabuti ang kuwento pagkatapos, magbigay ka ng iyong
hinuha sa kaugaliang o tradisyon batay sa mga pangyayari sa kuwento.

“Basa, Basa para Mahasa”

16
 Ang Asawa ng Mangangaso
(Kuwentong-bayan ng Sablan, Benguet)
Kuwento ni Bony Tacio
Isinalin sa wikang Filipino ni Tima L. Delio

Noong unang panahon, may mag-asawang nakatira sa isang nayon. Ang lalaki
na may mabuting pag-uugali ay isang mangangaso samantalang ang kanyang
maybahay ay may masamang ugali.
Isang araw, matapos makahuli ng hayop ang lalaki ay inutusan niya ang
kanyang asong pangaso na maunang umuwi.
“Dalhin mo sa iyong likod itong huli natin at iuwi mo sa ating bahay”, utos niya
sa aso. Itinali ng mangangaso ang kinatay na hayop sa likod ng aso saka ito pinauwi.
Sa daan pauwi, nakaramdam ng pagkahapo ang aso. Mabigat ang kanyang
dala at malayo pa ang kanyang lalakbayin pauwi.
Ganun pa man, nakarating pa rin siya sa kanilang nayon. Nang marating niya
ang bahay ng mangangaso, hindi na niya maiakyat sa hagdan ang kanyang dala.
Mabigat ang karne sa kanyang likod dagdag pa na hapong-hapo ito.
“Aww”, iyak ng asong humihingi ng tulong. Paulit-ulit siyang sumubok sa pag-
akyat sa kawayang hagdan subalit paulit-ulit rin siyang nahuhulog.
“Aww, aww, aww”, pagmamakaawa ng asong pangaso
Ang maybahay ng mangangaso ay nakatayo sa pintuan habang
pinagmamasdan ang nahihirapang hayop. Libang na libang siya sa kanyang nakikitang
paghihirap ng aso. Di naglaon ay pinagtatawanan na niya ito.
“Ha! Ha! Ha! Kawawang aso, ni hindi niya matulungan ang kanyang sarili!”
tumatawa niyang sambit. “Ha! Ha! Ha!”, patuloy niyang pang-iinsulto sa aso.
Pagod na ang asong pangaso sa kasusubok na maiakyat sa hagdan ang dalang
karne. Yumuko siya sa lupa at tinapik ng kanyang paa ang pundasyon ng hagdan.
Walang ano-ano ay biglang bumulwak ang tubig.
“Wooossshhh!” ugong ng galit na tubig.
Nahintakutan ang asawa ng mangangaso sa silakbo ng galit na tubig kaya
tumakbo siya ng matulin.
Nang lumingon siya, hinahabol siya ng bumubulusok na tubig. Katulad ito ng
aso na handa siyang dakmain.
Pagod na siya at hindi na makatakbo. Naabutan na siya ng tubig at tuluyan nang
nalunod. Mula noon hindi na siya muling nakita pa.
Pagkatapos ng pangyayaring iyon, nanatili na ang tubig at naging lawa.
Pinaniniwalaang ang haba ng lawa ay siyang layo ng tinakbo ng babae nang sinubukan
niyang takasan ang tubig. Ito ang kuwento sa likod ng Lawa ng Libtong.

-Halaw sa Ul-ulit Danun/Dad-at Ёd Nabaon. Stories of Old: A Collection of Benguet Folktales

17
 Punan ang Talaan ng tamang Hinuha

Pangyayari Hinuha

“Dalhin mo sa iyong likod itong huli natin

at iuwi mo sa ating bahay

Libang na libang siya sa kanyang

nakikitang paghihirap ng aso.

Yumuko siya sa lupa at tinapik ng

kanyang paa

Nakaramdam ng pagkahapo ang aso

Hinahabol siya ng bumubulusok na tubig

18
 ISAISIP

Bilang paglalahat, ayusin ang mga salita sa loob ng itlog upang mabuo ang
kaisipang natutuhan mula sa aralin.Isulat sa sagutang papel ang iyong sagot.

sa mga

Mahihinuha

Kuwentong-bayan
na

ng lugar

Ang nabuong kaisipan:

__ _
__ _
__ _

19
 ISAGAWA
Siguro naman, marami ka ng natutuhan tungkol sa aralin. Ngunit mas
makabuluhan ang iyong pagkatuto kung alam mo ang iyong ginagawa sakaling
maranasan mo ang mga sumusunod na sitwasyon:

Panuto: Basahin at unawain ang sitwasyon sa ibaba. Isulat ang letra ng tamang
sagot sa iyong sagutang papel.

1. Nawawala ang iyong alagang aso na Shih Tzu, mahal na mahal mo ito sapagkat
regalo ito ng iyong kaibigan. Isang araw, may nakita kang kagaya ng iyong aso
na karga- karga ng iyong kapitbahay. Tinanong mo nang malayuan ang iyong
kapitbahay kung saan niya kinuha ito, at sinabi niyang, binili niya ito sa isang Pet
shop noong isang araw lang. Mas lalo ka tuloy naghinala sa kanyang sinabi. Ano
ang iyong gagawin?
A. E-post sa FB ang nawawala mong Shih Tzu.
B. Isuplong sa mga pulis na may nagnakaw sa iyong aso.
C. Sabihin sa kaibigan mo, na nawawala ang regalo niyang aso iyo.
D. Kausapin ang kapitbahay at tingnan mo sa kanyang aso ang iyong
palatandaan ng nawawala mong alagang Shih Tzu.

2. Alin sa mga sumusunod ang dapat gawin ng isang anak na kagaya mo para
mapanatiling buo ang iyong pamilya, kung hindi maganda ang ugnayang ng
iyong mga magulang.
A. Maging mabait at ipakitang mahal mo silang pareho.
B. Mag-aral nang mabuti para maging maganda ang iyong buhay
C. Panigan ang iyong ina dahil siya ang tama.
D. Tanungin ang ama at ina bakit hindi maganda ang kanilang ugnayan.

1
10
 TAYAHIN
Sa bahaging ito, tatayahin natin kung may nadagdag sa iyong kaalaman tungkol sa
aralin sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na tanong.

A. Tukuyin ang tinatanong ng bawat letra. Isulat ang sagot sa iyong sagutang
papel.

1. __ Anong T ang kailangan ng mag-asawa upang

maging kaaya-aya ang kanilang pagsasamahan.

2. __ Ito ay D na lumalabas sa munting ibon tuwing
pinapakain ni Lokes a Baba.
3. __ Ang R na ibig sabihin ay lawa.
4. __ Ang D na kinikilala ng tradiysong Muslim.
5. __ Ang I na relihiyon ng mga Muslim.

B. Isulat ang Oo kung tama ang ipinahahayag ng pangungusap at Hindi

kung mali. Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.
6. _ _ Ang kuwentong bayan ay isang anyo ng panitikan na
pasalindila o lipat dila lamang.
7. _ _ Tuwing umaga lumalabas ang mag-asawa upang tingnan ang
kanilang bitag.
8. _ _ Ang kasalungat ng salitang tumingala ay yumuko.
9. _ _ Malaking baboy ramo ang palaging nahuhuli ni Lokes a
Mama.
10.__________ Meranao ang tawag sa mga mamamayan sa Mindanao.
11. _ Bawal sa mga Muslim ang mag-asawa ng mahigit sa isa.
12. _ Dinala ng mga Espanyol ang mga kuwentong bayan sa
Pilipinas
13._________ Kadalasan ang mga kuwentong-bayan ay nagtataglay ng
mga kababalaghan.
14._________ Kailangang malawak ang iyong talasalitaan para ikaw ay
makapaghinuha.

15. _________ Ang paghihinuha ay paghuhula rin.

1
11
 KARAGDAGANG GAWAIN
Mahusay! Matagumpay mong nasagot ang mga gawain sa modyul na ito, tiyak
marami ka nang natutuhan tungkol sa mga Kuwentong-bayan. Bilang karagdagang
gawain:

Magsaliksik o magpakuwento sa iyong lolo o lola ng isang kuwentong – bayan sa

iyong lugar, at tukuyin ang mga kaugalian at tradisyon na masasalamin mula sa
kuwento. Isulat ang salaysay o kuwento sa isang buong papel. Gawing gabay ang
rubrik sa ibaba.

RUBRIK SA PAGSULAT NG KUWENTONG-BAYAN

Batayan 5 4 3
Paksa Nagtataglay ng mga Hindi nagtataglay Walang
kababalaghan at may ng kababalaghan binanggit na
aral ngunit may aral kababalaghan
at aral.
Paghihinuha( sa Mahihinuha ang Hindi masyadong Hindi mahinuha
kaugalian at mahinuha ang ang tradisyon at
Kaugalian at
Tradisyon ng lugar) tradisyon at kaugalian ng
Tradisyon ng lugar
kaugalian ng lugar lugar.
Maayos ang Maayos ang Katamtaman ang Hindi maayos
pagsasalaysay pagkakasunod ng pagkakasunod ng ang
mga pangyayari mga pangyayari pagsasalaysay.
Kabuuan

20
 SUSING SAGOT
Subukin
1.B 2.A 3.A 4.B 5.C
6.B/C 7.A 8.A 9.A 10.A
Tuklasin
Kasingkahulugan 1.D 2.B 3.B 4.B 5.B
Kasalungat B C D D C
Balikan
1.C 2.E 3.B 4.A 5.D
Suriin
halimbawang sagot: Tungkol sa munting ibon na hindi pinahalagahan ng mangangasong
Lokes a Mama bagkus ipinagpalit ito sa usa na nahuli ng bitag ng kanyang asawa na Lokes
a Baba.Di inakala na ang ibon ay mangingitlog ng dyamante, na naging dahilan sa pagyaman
ng asawang babae na Lokes a Baba.
halimbawang sagot: hindi pinahalagahan ni Lokes a Mama
ang asawa Dahil:hindi marunong magluto;wala siyang alam
sa mga gawaing bahay;hindi siya mayaman
halimbawang sagot:Hindi makatwiran dahil hindi naayona sa kaugaliang Muslim na
iwanan ng babae ang asawang lalaki .Siya ang ilaw ng tahanan dapat siya ang gagawa
ng paraan para maging maaayos ang kanilang pagsasamahan bilang mag-asawa.
halimbawang sagot:
Maaaring niluto niya ang ibon; siguro hindi umalis si Lokes a Baba sa kanilang bahay,
at patuloy na pangangaso pa rin ang kanilang ikinabubuhay
halimbawang sagot: -mahihinuha na kayamanan at kaginhawaan lang
ang hinahanap ni Lokes a Baba.
mahal pa rin niya si Lokes a Mama dahil hndi siya nag-
asawa muli.maaring gusto niya lang siguro na bigyan leksiyon si Lokes
a Mama.
PAGYAMANIN
Gawain 2:
Gawain 3
1.Nag-uutos
2.Napakasalbahe
3.Nagpakita ng paggalang/nagdasal
4.Pagod na pagod
5.mabilis na pagdaloy ng tubig
ISAISIP
Mahihinuha sa mga kuwentong-bayan ang mga kaugaliang at tradisyon ng
lugar na pinagmulan nito.
TAYAHIN
1.Tapat 6. Oo 11. Hindi
Dyamante Oo Hindi
Ranao Oo Oo
4. Diborsiyo 9. Hindi 14. Hindi
5. Islam 10. Hindi 15. Hindi
 SANGGUNIAN
Kwentong Bayan – Ang Kahulugan At Mga Halimbawa Nito. Phil
News.https://philnews.ph/2020/01/13/kwentong-bayan-ang-kahulugan-at-
mga- hal i mbaw a -ni to/

ALMA M. DAYAG Pinagyamang Pluma 7 Phoenix Publishing House, 2015 6-21

CRISTINA SANTOS SANIO Filipino Unang Taon EFERZA Academic Publications Co.
2010 p.51

PRIMALS 2018 - PAGHIHINUHA at PAGHUHULA

24
Para sa katanungan o feedback, sumulat o tumawag kay/sa:

Department of Education – Schools Division Office of Benguet

Wangal, La Trinidad, Benguet
Telefax: 074 422 6570 (telefax)
Telephone: 074 422 2001
Email Address: benguet@deped.gov.ph

25