Tshivenda NSC FAL P1 QP Nov 2022

You have Downloaded, yet Another Great
Resource to assist you with your Studies 
Thank You for Supporting SA Exam Papers
Your Leading Past Year Exam Paper Resource Portal
Visit us @ www.saexampapers.co.za
NATIONAL
SENIOR CERTIFICATE
GIREIDI YA 12
TSHIVEN¶A LUAMBO LWA U ENGEDZA LWA U THOMA (FAL)
BAMMBIRI ·A U THOMA (P1)
LARA 2022
MARAGA: 80
TSHIFHINGA: AWARA 2
Bammbiri i¼i ¼i na masia¾ari a 12.
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Tshivenµa Luambo lwa u Engedza lwa u Thoma(FAL)/P1 2 DBE/Lara 2022
NSC
NDAELA NA MAFHUNGOTHANGELI
1. Bammbiri i¼i ¼i na KHETHEKANYO THARU:
KHETHEKANYO YA A: Tholokanyon»ivho (30)

KHETHEKANYO YA B: Manweledzo/Samari (10)
KHETHEKANYO YA C: Zwivhumbeo na milayo ya kushumisele
kwa luambo (40)
2. Fhindulani mbudziso DZO¹HE kha hedzi khethekanyo.
3. Thomani khethekanyo IºWE na IºWE kha sia¾ari ·ISWA.
4. Hune khethekanyo IºWE na IºWE ya fhelela hone ni talele.
5. Nomborani phindulo dza½u zwi tshi anana na kunomborelwe kwa

mbudziso.
6. Ni tshi fhedza u fhindula mbudziso, ni pfuke mutala ni kone u ya kha i

tevhelaho.
7. Ni dzhiele nzhele zwiga zwa u vhala, mupele¾o, tswayo na khethekanyo ya

maipfi.
8. Ni eletshedzwa lwa tsho¾he uri ni shumise ndangatshifhinga iyi yo

anganywaho:
KHETHEKANYO YA A: Henefha kha minetse ya 50

KHETHEKANYO YA B: Henefha kha minetse ya 20
KHETHEKANYO YA C: Henefha kha minetse ya 50
9. ºwalani zwi no vhalea, nahone nga vhudele.

NSC
KHETHEKANYO YA A: THOLOKANYON¶IVHO
MBUDZISO 1: PHUROSA
Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo »isendekaho

khao.
TSHIBVELEDZWA TSHA A
NGOHO A ZWI HANGWEI
1 Vhu¾ambo ha Ma¾irikidantsi ndi ha u fhedzisela ha vhana vha gireidi ya 12.

A hu na mutshudeni a sa tami u vha tshipi»a tsha vhu¾ambo uho. Nge nda
vha ndo phasela kha giredi ya 12 ndo vha mu¿we wa vhe vha lavhelela
vhu¾ambo uho nga ma¾o matswuku.
2 Tshikoloni tsha hashu tsha Tshivhase vhu¾ambo uvhu vhu farwa nga 5
¿wedzi wa Fulwi. Ro kuvhanganywa nga vhadededzi vha tshimbidzaho zwa
vhu¾ambo uvhu ra fhiwa zwidodombedzwa nga vhu»alo malugana na
lwendo lwa ma¾irikidantsi. Ro fhiwa ma¿walo a u fha vhabebi u vha
»ivhadza nga lwendo ulwu.
3 Mutengo wo vha u R2 000, yo katela u ½amela, vhulalo ha »uvha ¼ithihi na 10

zwi¼iwa. Fhethu he ra vha ri tshi khou dalela hone ndi Tshipise. Mme anga
vho mmbadelela vho takala nge nda vha ndi tshi khou phasa thesite dzo¾he
nga maraga dza n¾ha. N½e na khonani yanga Fhulufhelo ro thoma u
dzudzanyela lwendo ulwu. Ndo vha ndi sa dzibonyi nga dakalo.
4 Zwiambaro ndo rungisa kha murungi makone a no pfi Thina. O nthungela 15

rokho i sa athu u vhonwa nga u naka hayo. Zwienda zwone a thi tsha amba,
zwo vhidza vhukuma. Musi ndo ¾angana na khonani yanga mafhungo e ra
vha ri tshi amba ndi a lwendo fhedzi.
5 ºwedzi wa lwendo wo vha u tshi khou sendela nga zwi¾uku nga zwi¾uku.
Tshifhiwa ndi mu¾hannga we nda vha ndi tshi dzhena nae kilasini nthihi. 20
O nkhumbela uri ri tshimbile ro¾he sa hezwi o vha a si na muthu wa u
dzhena nae holoni nga »uvha i¼o. Ndo tenda uri ri »o tshimbila ro¾he.
Tshifhiwa o vha e mu¾hannga a »ifunaho nahone wa mikhwa ndi ngazwo
ndo tenda u tshimbila nae.
6 ¶uvha ¼a u ya ma¾irikidantsi ¼a swika sa madze. Ro ½amela bisi ¼a 25

vhunzhilinzhili na vhuphuvhephuvhe nga madekwana. Nga ngomu tsho
vha tshi tshi tou vha tshivhili tshivhili.

NSC
7 Muzika we wa vha u tshi khou lidzwa nga »iraiva wo vha u takadzaho

vhukuma. Ro imba, ra tshina, hu hone mapfe½e o tsitsa vhana. Lwendo a ro
ngo vhuya ra lu pfa nga n¾hani ha u »ifhelwa nga muzika. Ro mangala ro no 30
swika.
8 Ro swika nga iri ya vhufumi nga madekwana. Vhadededzi vha ri sumbedza

hune ra tea u e»ela hone zwi tshi ya nga mbeu. Ro lala ro dzula ri kha
mihani, ri tshi tou ri ¼i tsha lini vhu¾ambo ha thoma. ·o ri u tsha ra ¾amba,
ra ¼a vhuragane, ra ya u bammbela na u tamba mitambo yo fhambanaho ro 35
lindela tshifhinga tsha vhu¾ambo.
9 Nangoho tshifhinga tsha swika, ra ambara zwiambaro zwashu zwa

ma¾ele¾ele. Ho vha hu si na a songo nakaho. Vho¾he vha¾hannga na
vhasidzana vho vha vho rwela vhukuma, vha tshi »i¾ongisa, vha tshi khou
ita misumbedzo nga u sumbedza madzina na mitengo ya zwiambaro. Vhana 40
vha tshikolo vho vha vha tshi tou nga a si vha¼a vhane ra vha »ivha.
10 Holo ya u farela vhu¾ambo yo vha yo ¾amiwa nga maluvha, mavhone a

mivhala yo fhambanaho na maba¼uni. Ro »o dzhena holoni nga tshivhili
tshivhili, ro farana nahone ri tshi tou ½angavhedza. Ro dzula ¾afulani dze ra
vha ro avhelwa dzone. Ho vha hu tshi vhonala dakalo, vhudziki na lufuno. 45
11 Zwiambi nga u sielisana hazwo zwo ri fha milaedza ya vhu¾hogwa, i

fha¾aho. Izwi zwo tevhelwa nga zwi¼iwa zwe ra ¼a ra nga ri sa ¾hukhula
minwe nga mu»ifho. DJ o thoma u ritha zwithu zwawe. Ro tshina ra nga ri
sa vun»ea milenzhe nge a vha a tshi khou lidza nyimbo dzone dzone dza
vhaswa. Ro tshina ¼a nga ¼i sa tsha. Vhadededzi vha fara tsha u kon»a u ri 50
bvisa holoni uri ri ye bisini ¼a u vhuyela hayani.
12 Ro takuwa vhusiku nga iri ya vhufumi n»ilani ra enda ri tshi khou »i imba
lwendo lwo¾he. Ri tshi swika ro wana vhabebi vho ri lindela. Vhu¾ambo uho
a thi nga vhuhangwi.
[Zwi bva kha vhalingi]
1.1 Bulani gireidi ine ya dzhenelela vhu¾amboni uvhu. (1)
1.2 Muambi wa mafhungo aya u dzhena ngafhi tshikolo? (1)
1.3 Vhabebi vho »ivhadzwa hani nga ha lwendo lwa ma¾irikidantsi? (2)
1.4 Bulani ZWIVHILI zwe mutengo wo badelwaho wa vha wo katela zwone. (2)
1.5 Sumbedzani zwo no ¾ana Thina sa murungi makone. (2)

NSC
1.6 U ya nga phara ya 6 ndi maipfi afhio a sumbedzaho uri bisi ¼o vha ¼o naka? (2)
1.7 Ndi mini tshe tsha ita uri lwendo lu si pfale? (2)
1.8 ¹alutshedzani ¼ifurase ¼o swifhadzwaho kha phara ya 8. (2)
1.9 Ndi tshini tsho ¾u¾uwedzaho Vho Mutshekwa u badelela ¿wana wavho? (2)
1.10 Nangani phindulo yo teaho kha mutevhe wo ½ekedzwaho:
Vhana vha tshikolo vho fhiwa vhulalo ha u e»ela zwi tshi ya nga ...
A vhushaka.
B vhukonani.
C mbeu.
D muvhala. (1)
1.11 Muhumbulo muhulwane wo faredzwaho kha phara 9 ndi ufhio? (2)
1.12 Ni vhona zwi tshi ¾u¾uwedza kana zwi zwa ndeme u ramba zwiambi
vhu¾amboni ha ma¾irikidantsi? Tikedzani phindulo ya½u. (2)
1.13 Nga mbuno THARU, ¾alutshedzani nga vhudzivha zwi no ¾u¾uwedza

matshudeni u dzhenela kha ma¾irikidantsi. (3)
TSHIBVELEDZWA TSHA B: TSHIFANYISO
¹alelani tshifanyiso uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
Ro kunda! Lunako lwo ri ita vhathu tshitshavhani.
[Tshi bva kha www.black and white images]
1.14 No sedza tshifanyiso itshi, bulani mbeu dza vhathu avho. (2)

NSC
1.15 Ndi zwifhio zwi no sumbedza uri avho vhathu vho fhenya kha mu¾a¾isano
wa lunako we vha u dzhenela? (2)
1.16 Ni vhona u dzhenelela mi¾a¾isano ya lunako hu na zwivhuya naa?

Tikedzani phindulo ya½u. (2)
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA A: 30

NSC
KHETHEKANYO YA B: MANWELEDZO/SAMARI
MBUDZISO 2
Vhalani mafhungo a (TSHIBVELEDZWA TSHA C) afho fhasi ni kone u ¿wala

mbuno dza SUMBE nga ha ndeme ya luambo lwa »amuni.
NDAELA:
1. ºwalani mbuno dza SUMBE dzi kha mafhungo a pfalaho, nga ha ndeme ya
luambo lwa hayani.
2. Tshivhalo tsha maipfi TSHI SONGO PA¶A 70.
3. Nomborani mafhungo a½u u bva kha 1 u ya kha 7.
4. ºwalani mbuno NTHIHI kha fhungo ¼i¿we na ¼i¿we.
5. Shumisani maipfi A¸U.
6. Sumbedzani tshivhalo tsha maipfi e na a shumisa e zwitangeni mafheloni a
manweledzo/samari ya½u.
TSHIBVELEDZWA TSHA C
NDEME YA LUAMBO LWA HAYANI

Lushaka lu¿we na lu¿we lu na luambo lwalwo lwa hayani lune lwa vha lwa ndeme.
ºwana mu¿we na mu¿we u guda u amba nga luambo lwa hayani.
U amba luambo lwa hayani a zwi dzhenelwi tshikolo. Ri kona u »ivha dzi¿we
nyambo nga thuso ya luambo lwa hayani.
Mvelele ya lushaka yo farekana na luambo lwa hayani. Luambo lwa hayani lu thusa
vhahulwane na vha¾uku uri vha »ivhe mirero, maidioma, thai na zwidade. Mirero na
maambele zwi fha¾a mikhwa kha vhahulwane na vha¾uku. Musi vhana vha sa athu u
dzhena tshikolo, luambo lwa hayani ndi lwone lu vha bonyolosaho ma¾o uri vha
kone u »ivha madzina a zwithu zwine vha zwi vhona na u zwi shumisa.
Musi vhana vha tshi thoma u dzhena tshikolo luambo lwa hayani lu leludza uri vha
kone u pfesesa dzi¿we nyambo. Vhana vha phasa zwavhu»i zwikoloni nga thikho ya
luambo lwa hayani. Luambo lwa hayani lu engedza »ivhaipfi ya ¿wana musi hu na
vhudavhidzani vhukati ha vhathu. Ri vha na n»ivho yo nwelelaho ya zwithu arali
vhudavhidzani vhu nga luambo lwa hayani.
Tshe ha vha na mbekanyamushumo dza radio na the¼evishini dzi no hashwa nga
nyambo dza hayani zwo ¾u¾uwedza vhathu vhanzhi u thetshelesa na u ¾alela.
Ri »iphina nga u thetshelesa mafhungo, nyimbo na zwi¿we zwi takadzaho nga
luambo lwa hayani. Ri mvumvuswa nga matambwa ane ra ¾alela kha the¼evishini na
u thetshelesa kha radio nga luambo lwa hayani.
Kha ri ¾hogomele nyambo dzashu ngauri ndi dza ndeme. Zwa sa ralo nyambo dza
hayani hu »o vha u fa hadzo. Murafho u »aho u »o shumisa nyambo dzo vangaho
nyambo dzisili.
[Zwi bva kha vhalingi]
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA B: 10
NSC
KHETHEKANYO YA C: ZWIVHUMBEO NA MILAYO YA KUSHUMISELE

KWA LUAMBO
MBUDZISO 3: KHUNGEDZELO
¹alelani khungedzelo uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA D
GOFHI YA U ¶IFHELELA NANDI!

¸amusi, matshelo na misi yo¾he.
Gofhi i »ifhaho vhukuma.

I fha mafulufulu na u netulusa muhumbulo.
Vha dzhenaho tshikolo vha nga vhala u swika ḽi tshi tsha.
Kha vha ¾avhanye vha ye vhengeleni ¼a OK hune ha vha na buku¾a!
Bigiri nthihi ndi R5.00, vha wana na tshikontsi arali vha renga mbili.
U nukhelela hayo hu kunga vhafhiri vha gondo.
[Tshi bva kha www.black&white images]
3.1 Bulani mushumo wa tshigagarukela tsho shumiswaho kha khephusheni. (2)
3.2 Ndi zwifhio ZWIVHILI zwine gofhi ya thusa ngazwo? (2)
3.3 No sedza khungedzelo iyi, ¾alutshedzani vhungoho ha zwine mutaladzi wo

swifhadzwaho wa amba zwone. (2)
3.4 Ndeme ya u shumisa fonto ¾hukhu kha khungedzelo iyi ndi ifhio? (2)
3.5 Inwi ni vhona mulaedza wa khungedzelo iyi u tshi nga kunga vharengi?
Tikedzani phindulo ya½u. (2)
[10]

NSC
MBUDZISO 4: KHATHUNI
¹alelani khathuni uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA E
FUREME 1 FUREME 2 FUREME 3

Funi, ndi tama Kha¾ha! Rose, ndi a zwi »ivha uri luvha ¼i
¼iluvha ¼a gavhiwa nga vhasidzana. Ndo ¼i
mbingano ¼i tshi gavha ngauri a thi athu µiimisela
nga gavhiwa nga u mala.
musidzana
wa½u.
[Tshi bva kha www.black&white images]
4.1 Bulani vhu¾ambo vhune ha khou pembelelwa mafhungoni aya. (1)
4.2 Kha fureme ya 1 vhu»ipfi ha vhathu vho imaho ndi vhufhio? Tikedzani. (2)
4.3 Ndi ngani vhasidzana vho dzulaho fhasi kha fureme 2 vho imisa zwan»a? (2)
4.4 Nangani phindulo yo teaho kha mutevhe wo ½ekedzwaho:
Ndeme ya ¼inyanyu 'kha¾ha' ndi ifhio kha khathuni iyi?
A U takadza vhathu.
B U gavha tshithu.
C U sumbedza u ponyokisa tshithu.
D U sumbedza mu¾a¾isano wa u fara tshithu. (1)
4.5 Musidzana wa Funi u µo lenga u maliwa. Tikedzani ¼ikumedzwa i¼i nga zwi
bvaho kha khathuni. (2)
4.6 Ni vhona vhuµifari ha Funi ho tea naa munyanyani? Tikedzani phindulo

ya½u. (2)
[10]

NSC
MBUDZISO 5
5.1 Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo

»isendekaho khao.
TSHIBVELEDZWA TSHA F: PHUROSA
1 ¸a¿waha mvula yo nesa lwe ya vhanga tshinyalelo Afrika Tshipembe

nga vhuphara.
2 Mvula yo na lwe nda humbula u nga ndi vhufelo ha shango.

Tshinyalelo yo vha khulu. Bada dzo tshinyala zwe zwa thithisa
vhuendi, goloi dzo kumbiwa, nnµu dzo wa na mpfu dza anda. 5
3 Khombo kha vhathu vha no konyolela matanda nµevheni vha pfuka

milambo mihulu yo µala. Vhalimi na vhone vho kwamea nga miµalo
ngauri zwimela zwo kumbiwa. Nyimele iyi yo vhanga ¾hahelelo ya
zwi¼iwa nge vhalimi vha si vhe na kha½o yavhuµi. Mitengo ya zwi¼iwa
ya gonya vhukuma. 10
4 Mi¾a minzhi nnµu dzo wa nga mvula. Malume vho kwamea nga tshiwo
itshi. Nnµu dzavho dzo wa nga mvula na zwino muvhuso wo vha fha
vhudzulo na vha¿we vho kwameaho nga miµalo. Vhunzhi ha vhana a
vha tsha ya zwikoloni ngauri buroho dzo kumbiwa na bada dzo
tshinyala. 15
5 Mvula iyi yo khakhisa kutshilele kwa vhathu. Vhathu vhanzhi vha tea
u fha¾ulula nnµu dzo waho. Izwi zwi ¾oµa masheleni na vhalambedzi.
Muvhuso wo thusa nga u fha vhathu vho kwameaho magavhelo a
tshifhinganyana naho hu na vha¿we vhane vha khou fhurela ngeno
vha songo kwamea nga mi»alo. 20
5.1.1 Topolani dzina vhukuma kha phara 1. (1)
5.1.2 Kha phara 2 hu na ipfi ¼o khakheaho mupele¾o. Inwi ¼i topoleni

ni ¼i shumise fhungoni no ¼i khakhulula. (2)
5.1.3 Topolani pfanywa ya ipfi: 'khakhisa' kha phara 2 ni vhumbe

fhungo ngayo. (2)
5.1.4 Kha phara 3 hu na ¼i¾aluli, ¼i topoleni ni dovhe ni ¼i shumise

fhungoni ¼i pfalaho. (2)

NSC
5.1.5 Thomani fhungo ¼i tevhelaho nga ipfi 'Khuvhabvu'.

(2)
Pholisa ¼o foda khuvhabvu.
5.1.6 Vhumbani pho¼isemi nga ipfi 'Mulenzhe'. (2)
5.1.7 Nangani phindulo yo teaho
Dzina 'vhalimi' kha phara 3 ¼o vhumbwa ¼i tshi bva kha ¼iiti ...
A vhulimi.
B lima.
C ndimo.
D tshilimo. (1)
5.1.8 ºwalani ¼ifurase ¼o talelwaho nga fhasi ¼i kha tshifhinga tshi

µaho. (2)
5.2 ¹alelani tshifanyiso, ni vhale na mafhungo o »isendekaho khatsho, ni kone

u fhindula mbudziso dzi no tevhela.
TSHIBVELEDZWA TSHA G: TSHIFANYISO
Vhutsila vhu vhonala u bva vhu¾ukuni. Takalani na khonani dzawe vho

»iitela goloi yavho nga thanda dza miri. Tshi takadzaho ndi uri goloi ya
hone a i shumisi pi¾irolo, i tou sukumedzwa. I a kona u ½amedza vhana
vhararu nga tshifhinga tshithihi. Izwi zwi sumbedza uri vhatukana vha na
vhukoni u fhira vhasidzana. Goloi iyi i khou vha vhuedza vhukuma, vha
hwalela vhathu zwi sa lemeli vha tshi badelisa tshelede.
[Tshi bva kha www.black and white images]

NSC
5.2.1 Topolani ¼isala ¼a vhu½e kha mutaladzi wa u thoma ni vhumbe

fhungo nga¼o. (2)
5.2.2 Topolani dzina ¼o pambiwaho kha mutaladzi wa 3 ni vhumbe

fhungo nga¼o. (2)
5.2.3 ¹alutshedzani ndivho ya u shumisa luvhengelambiluni

'... vhatukana vha na vhukoni u fhira vhasidzana.' (2)
[20]
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA C: 40
MARAGAGU¹E: 80
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa

Tshivenda NSC FAL P1 QP Nov 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tshivenda NSC FAL P1 QP Nov 2022

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tshivenda NSC FAL P1 QP Nov 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You have Downloaded, yet Another Great

Resource to assist you with your Studies 

Thank You for Supporting SA Exam Papers

Your Leading Past Year Exam Paper Resource Portal

TSHIVEN¶A LUAMBO LWA U ENGEDZA LWA U THOMA (FAL)

BAMMBIRI ·A U THOMA (P1)

Bammbiri i¼i ¼i na masia¾ari a 12.

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

1. Bammbiri i¼i ¼i na KHETHEKANYO THARU:

KHETHEKANYO YA A: Tholokanyon»ivho (30)

2. Fhindulani mbudziso DZO¹HE kha hedzi khethekanyo.

3. Thomani khethekanyo IºWE na IºWE kha sia¾ari ·ISWA.

4. Hune khethekanyo IºWE na IºWE ya fhelela hone ni talele.

5. Nomborani phindulo dza½u zwi tshi anana na kunomborelwe kwa

6. Ni tshi fhedza u fhindula mbudziso, ni pfuke mutala ni kone u ya kha i

7. Ni dzhiele nzhele zwiga zwa u vhala, mupele¾o, tswayo na khethekanyo ya

8. Ni eletshedzwa lwa tsho¾he uri ni shumise ndangatshifhinga iyi yo

KHETHEKANYO YA A: Henefha kha minetse ya 50

9. ºwalani zwi no vhalea, nahone nga vhudele.

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni »o kona u fhindula mbudziso dzo »isendekaho

NGOHO A ZWI HANGWEI

1 Vhu¾ambo ha Ma¾irikidantsi ndi ha u fhedzisela ha vhana vha gireidi ya 12.

3 Mutengo wo vha u R2 000, yo katela u ½amela, vhulalo ha »uvha ¼ithihi na 10

4 Zwiambaro ndo rungisa kha murungi makone a no pfi Thina. O nthungela 15

6 ¶uvha ¼a u ya ma¾irikidantsi ¼a swika sa madze. Ro ½amela bisi ¼a 25

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

7 Muzika we wa vha u tshi khou lidzwa nga »iraiva wo vha u takadzaho

8 Ro swika nga iri ya vhufumi nga madekwana. Vhadededzi vha ri sumbedza

9 Nangoho tshifhinga tsha swika, ra ambara zwiambaro zwashu zwa

10 Holo ya u farela vhu¾ambo yo vha yo ¾amiwa nga maluvha, mavhone a

11 Zwiambi nga u sielisana hazwo zwo ri fha milaedza ya vhu¾hogwa, i

[Zwi bva kha vhalingi]

1.1 Bulani gireidi ine ya dzhenelela vhu¾amboni uvhu. (1)

1.2 Muambi wa mafhungo aya u dzhena ngafhi tshikolo? (1)

1.5 Sumbedzani zwo no ¾ana Thina sa murungi makone. (2)

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

1.8 ¹alutshedzani ¼ifurase ¼o swifhadzwaho kha phara ya 8. (2)

1.10 Nangani phindulo yo teaho kha mutevhe wo ½ekedzwaho:

1.11 Muhumbulo muhulwane wo faredzwaho kha phara 9 ndi ufhio? (2)

1.13 Nga mbuno THARU, ¾alutshedzani nga vhudzivha zwi no ¾u¾uwedza

TSHIBVELEDZWA TSHA B: TSHIFANYISO

¹alelani tshifanyiso uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.

Ro kunda! Lunako lwo ri ita vhathu tshitshavhani.

[Tshi bva kha www.black and white images]

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

1.16 Ni vhona u dzhenelela mi¾a¾isano ya lunako hu na zwivhuya naa?

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

Vhalani mafhungo a (TSHIBVELEDZWA TSHA C) afho fhasi ni kone u ¿wala

NDEME YA LUAMBO LWA HAYANI

KHETHEKANYO YA C: ZWIVHUMBEO NA MILAYO YA KUSHUMISELE

¹alelani khungedzelo uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.

GOFHI YA U ¶IFHELELA NANDI!

Gofhi i »ifhaho vhukuma.

3.1 Bulani mushumo wa tshigagarukela tsho shumiswaho kha khephusheni. (2)

3.2 Ndi zwifhio ZWIVHILI zwine gofhi ya thusa ngazwo? (2)

3.3 No sedza khungedzelo iyi, ¾alutshedzani vhungoho ha zwine mutaladzi wo

Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho

¹alelani khathuni uri ni µo kona u fhindula mbudziso dzi no tevhela.