נישט-מעטאל
די נישט-מעטאלן זענען איינע פון די דרײַ אפטיילונגען פון די עלעמענטן אין דער פעריאדישער טאבעלע, צוזאמען מיט די מעטאלן און די האלבמעטאלן, און שליסט אײַן די האַלאגענס (אחוץ אסטאטין) און די איידעלע גאזן.
נישט-מעטאלן, לויטן סדר פֿונעם אטאם נומער:
- הידראגען (H) (נישט-מעטאל)
- העליום (He) (איידל)
- קוילנשטאף (C) (נישט-מעטאל)
- אזאט (N) (נישט-מעטאל)
- אקסיגען (O) (נישט-מעטאל)
- פֿלואר (F) (האלאגען)
- נעאן (Ne) (איידל)
- פאספאר (P) (נישט-מעטאל)
- שוועבל (S) (נישט-מעטאל)
- כלאר (Cl) (האלאגען)
- אַרגאָן (Ar) (איידל)
- סעלעניום (Se) (נישט-מעטאל)
- בראם (Br) (האלאגען)
- קריפטאן (Kr) (איידל)
- יאד (I) (האלאגען)
- קסענאן (Xe) (איידל)
- ראדאן (Rnאונונאקטיום (Uuo) (איידל)
רוב נישט-מעטאלן געפֿינען זיך אויבן אין דער רעכטער זייט פון דער פעריאדישער טאבעלע. אן אויסנאם איז הידראגען, וואס ליגט אויבן אין דער לינקער זייט צוזאמען מיט די אלקאלי מעטאלן, כאטש אין די מערסטע ענינים זעט ער אויס ווי א נישט-מעטאל. אנדערש ווי מעטאלן, וואס פירן עלעקטריע, רוב נישט-מעטאלן זענען איזאלאטארן אדער האלב-איזאלאטארן. נישט-מעטאלן קענען שאפֿן א יאנישן בונד מיט מעטאלן. די אקסידן פון א נישט-מעטאל שאפֿן זויער.
ס'זענען באקאנט נאר 18 נישט-מעטאלן. טייל פון די נישט-מעטאלן (הידראגען, שטיקשטאף, אקסיגען, פֿלואר, כלאר, בראם און יאד) זענען צוויי-אטאמיש און די איבעריגע זענען פֿיל-אטאמיש.
לעבעדיגע ארגאניזמען אנטהאלטן נישט-מעטאלן כמעט אינגאנצן. רוב פון דער סקארע, די אקעאנען און דער אטמאספערע פון דער וועלט זענען נישט-מעטאלן.
זעט אויך
[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]
| גרופע ← | 18 | 17 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ↓ פעריאד | ||||||||||||||||||||
| 1 | 2 He |
1 H | ||||||||||||||||||
| 2 | 10 Ne |
9 F |
8 O |
7 N |
6 C |
5 B |
4 Be |
3 Li | ||||||||||||
| 3 | 18 Ar |
17 Cl |
16 S |
15 P |
14 Si |
13 Al |
12 Mg |
11 Na | ||||||||||||
| 4 | 36 Kr |
35 Br |
34 Se |
33 As |
32 Ge |
31 Ga |
30 Zn |
29 Cu |
28 Ni |
27 Co |
26 Fe |
25 Mn |
24 Cr |
23 V |
22 Ti |
21 Sc |
20 Ca |
19 K | ||
| 5 | 54 Xe |
53 I |
52 Te |
51 Sb |
50 Sn |
49 In |
48 Cd |
47 Ag |
46 Pd |
45 Rh |
44 Ru |
43 Tc |
42 Mo |
41 Nb |
40 Zr |
39 Y |
38 Sr |
37 Rb | ||
| 6 | 86 Rn |
85 At |
84 Po |
83 Bi |
82 Pb |
81 Tl |
80 Hg |
79 Au |
78 Pt |
77 Ir |
76 Os |
75 Re |
74 W |
73 Ta |
72 Hf |
* | 56 Ba |
55 Cs | ||
| 7 | 118 Og |
117 Ts |
116 Lv |
115 Mc |
114 Fl |
113 Nh |
112 Cn |
111 Rg |
110 Ds |
109 Mt |
108 Hs |
107 Bh |
106 Sg |
105 Db |
104 Rf |
** | 88 Ra |
87 Fr | ||
| * לאנטאנידן: | 71 Lu |
70 Yb |
69 Tm |
68 Er |
67 Ho |
66 Dy |
65 Tb |
64 Gd |
63 Eu |
62 Sm |
61 Pm |
60 Nd |
59 Pr |
58 Ce |
57 La |
|||||
| ** אקטינידן: | 103 Lr |
102 No |
101 Md |
100 Fm |
99 Es |
98 Cf |
97 Bk |
96 Cm |
95 Am |
94 Pu |
93 Np |
92 U |
91 Pa |
90 Th |
89 Ac |
|||||