Drakensberge
| Drakensberge | |
|---|---|
 | |
| Ligging | Lesotho en Suid-Afrika |
| Hoogte | 3 482 meter bo seevlak |
| Reeks | Drakensberge |
| Koördinate | 29°23′S 29°27′O / 29.383°S 29.450°O |
| Bergtipe | Basalt en Sandsteen |
Die Drakensberge, wat oor 'n afstand van byna 1 000 kilometer van die Kaapse Stormberge deur die Vrystaat en KwaZulu-Natal tot by die Wolkberg in Limpopo strek, is die grootste bergreeks in Suider-Afrika.
Die Drakensberge skei die hoogplato van die Suid-Afrikaanse binneland van die laerliggende kusgebiede in die ooste van die land en is die grootste waterskeiding. Die Oranje- en Tugelarivier, twee van Suid-Afrika se grootste riviere, het hulle oorsprong by die Mont-aux-Sources (Frans: "Berg by die bronne").
Sneeuval kom gereeld voor in die winter, terwyl mis en reën die hele jaar kan voorkom.
Die Koninklike Natalse Nasionale Park is een van die mees bekende in Suid-Afrika. Naas die oorsprong van die Tugelarivier en die tweede hoogste waterval ter wêreld, die Tugelawaterval (912 meter), spog die park met meer as 170 voëlspesies, waaronder die bedreigde lammervanger. Die sentrale gedeelte van die bergreeks beskik oor 'n groot aantal voetslaanpaaie, wat ook toegang bied tot die rotskuns van die Boesmans.
Die uKhahlamba of Nasionale Drakensbergpark in KwaZulu-Natal is deur Unesco in 2000 as wêrelderfenisgebied gelys.
Geomorfologie
[wysig | wysig bron]
Van die vloer gesien, lyk die Drakensberge na 'n rysige ketting bergspitse. As 'n mens egter te voet langs een van die steil, kronkelende paadjies opstap wat soms tussen die duisend meter hoë rotswande opstyg, en jy kom uiteindelik bo op die rand van die tafel uit, sien 'n mens na die weste 'n vergesig van dor rante en kronkelende rivierklowe.
Dan word dit duidelik dat die Drakensberge eintlik net een kant het, en dat die massiewe wande en steil hellings aan die oostekant daarvan geen eweknie aan die westekant het nie. Skaars 90 kilometer van die Natalse kus skiet die hoogte bo seevlak tot meer as 3 300 meter, maar daarvandaan daal die landskap geleidelik oor die hoogland van Lesotho na die Vrystaatse vlaktes, sowat 300 kilometer na die noordweste.
Die Drakensberg-platorand maak deel uit van 'n eskarp wat van Zimbabwe af suidwaarts loop deur Gauteng en KwaZulu-Natal. Uitlopers daarvan sien 'n mens in die Amatolaberge en die Kompas- en Tandjiesberg in die Oos-Kaap. Hier swaai die eskarp weswaarts tot by die Bokkeveldberge in die Wes-Kaap, en dan noord deur Namakwaland en Namibië tot in Angola.
Die platorand is op sy duidelikste sigbaar in Mpumalanga, waar die Hoëveld skerp wegval na die Laeveld, en ook in Natal, waar die hoogteverskil tussen die hooglande van Lesotho en die Natalse laaglande so skielik en geweldig is dat selfs loodregte wande, soos die 1 500 meter hoë Amfiteater by Mont-aux-Sources, nie ongewoon is nie. 'n Mens moet in gedagte hou dat die hooglande van Lesotho nie massas is wat bo-op die Natalse en Kaaplandse vlaktes opgestapel het nie, maar wel die laaste, hardste oorblyfsels van 'n eens baie hoër landmassa.
Op klein skaal kan 'n mens vir jou 'n voorstelling van hierdie tipe landvorming maak deur 'n klip met 'n gelyk grondlaag te bedek en dan water van bo af daarop uit te giet. Die grond sal wegspoel en die klip sal mettertyd bokant die grondoppervlak uitstaan. In die geval van die Drakensberge was die geologiese proses natuurlik uiters stadig. 'n Formasie soos die Amfiteater, waar die Tugelarivier 'n groot hap uit die platorand verweer het, het oor 'n tydperk van miljoene jare ontstaan.
Geologiese samestelling
[wysig | wysig bron]
Die Natalse Drakensberge het hulle ontstaan aan vulkaniese uitbarstings van sowat 150 miljoen jaar gelede te danke, en is 'n oorblyfsel van 'n groter plato. Die twee opvallendste rotssoorte in die Natalse Drakensberge is sandsteen en basalt.
Die sogenaamde grotsandsteen, waaruit die voetheuwels (of Kleinberg) bestaan, is 'n roomkleurige, wit en selfs oranje gesteente wat soms tot skouspelagtige vorme verweer, soos die honderd meter hoë torings wat 'n mens by Elliot, in Noordoos-Kaap, sien. Die rotstipe word ook nie verniet grotsandsteen genoem nie. Die horisontale lae vorm dikwels bakkranse, en in rotsskuilings onder die oorhange is daar nog vol op tekens van die vroegste Drakensbergbewoners: die wande van talle bakkranse is ryklik met rotstekeninge versier.
In teenstelling met die growwer, korrelriger Tafelbergsandsteen, wat waarskynlik deur waterafsetting gevorm is, het die Drakensberge se sandsteen 'n fyn, digte struktuur. Dit is blykbaar deur windafsetting gevorm, wat daarop dui dat die tans so waterryke Natalse landstreek in die vroegste tye die sandstorms van woestyntoestande geken het. Bo-op die sandsteenlae rus bruin en grys basalt, 'n jonger rotstipe. Die geweldige dik basaltlaag (in Lesotho soms tot 1 300 meter dik) is die oorblyfsel van magtige strome vulkaniese uitvloeiings wat deur skeure in die aarde se oppervlak gebars het en bo-oor die sandsteenlae gevloei het.
Die proses het hom telkens herhaal, sodat duidelike lae of terrasse teen bv. Cathedral-piek gesien kan word. Namate die basalt afgekoel het, het gasborrels in die rotse uitgekristalliseer tot die agaat, kalsiet en seoliet wat bergklimmers nogal dikwels in die Drakensberge optel.
Etimologie
[wysig | wysig bron]
Die Afrikaanse naam Drakensberge kom van die naam wat die vroegste Nederlandse setlaars dit gegee het. Hulle het dit Die Drakensbergen genoem. Verskeie moontlike redes vir hierdie naam sluit in die puntige toppe wat soortgelyk is aan die agterkant van die mitiese Europese draak, ou plaaslike legende waarvolgens dit die tuiste van vuurspuwende drake sou wees, en moontlike bevindings van dinosourus fossiele (wat miskien verwar was met die oorblyfsels van drake).[1]
Gewoonlik wanneer Suid-Afrikaners en besoekers van die Drakensberge praat, verwys hulle na die Groot Platorand wat die grens vorm tussen Lesotho en KwaZulu-Natal, met die geloof dat dit 'n reeks berge is wat tot in Lesotho strek, maar wat eintlik korrek bekend staan as die Lesotho Hoogland. Hierdie hoogste gedeelte van die Groot Platorand staan bekend as uKhahlamba ("Versperring van regop spiese")[2] in Zoeloe en Maluti in Sotho.
Bergpasse
[wysig | wysig bron]Daar is talle bergpasse oor die Drakensberg waarvan die Sanipas, Van Reenenspas, en Bushman's Nek-Pas van die bekendste is.
Hoogste pieke
[wysig | wysig bron]Thabana Ntlenyana ("Klein Berg") in Lesotho (3 482 meter) is die Drankensberge se hoogste piek. Ander noemenswaardige pieke sluit in Mafadi in Suid-Afrika (3 451 meter), Ben Macdhui (in Oos-Kaap), Cathkinpiek, Cathedralpiek, Cleftpiek, Giant's Castle en Sentinel wat almal meer as 3 000 meter verrys.
Sien ook
[wysig | wysig bron]Bronne
[wysig | wysig bron]- Labuschagne, R.J.: Die Drakensberg. In: Ons Land. 'n Reeks van 65 praatjies uitgesaai in die Afrikaanse diens van die Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie van 1 September tot 16 November 1967
- Leverton, B.J.: The Roof of South Africa. Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 17, nr. 3, Maart 1968
- Page, Ernest V.: The Mountains of the Dragon. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 15, nr. 2, Desember 1965
- KENNIS, 1980, ISBN 0798108266, volume 4, bl. 786
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Drakensbergen in Kwazulu-Natal". visitafricanow.com (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 September 2019. Besoek op 26 April 2018.
- ↑ Pearse, Reg O. (1973). Barrier of Spears: Drama of the Drakensberg. H. Timmins. p. i. ISBN 978-0-86978-050-3.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Drakensberge.- KZN Drakensberg Tuisblad – Amptelike Webwerf vir die KwaZulu Natal Drakensberge.
- PBS Nature episode oor die eland van die Drakensberge
- Drakensberg staproetes Geargiveer 28 Augustus 2018 op Wayback Machine
- Maloti-Drakensberge
- UNESCO webblad
