Zahlwort: Unterschid zwische dr Versione

Versionsgeschichte interaktiv durchsuchen

[kontrollierti Version]

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt

Inline

Aktuälli Version vom 07:31, 23. Jan. 2020

S Zaalwort, au Numerale (lat., Plural: Numeralia oder Numeralie), wird in dr Sproochwüsseschaft mänggisch as äigeni Wortart aagluegt.

Grundzaalwörter

Zu de Zaalwörter ghööre d Grundzaalwörter (au Kardinalzaale oder Kardinalia), wo, wie iire Naame loot lo vermuete, die grundlegende Zaalwörter si.

Bischbil: äins, zwäi, zwölf usw.

Ordnigszaalwörter

Mit Hilf vo de Ordnigszaalwörter (Ordinalzaale, Ordinalia) cha mä Räijefolge ufstelle.

Bischbil: dr ersti Ritter, mi dritts Huen

Widerholigszaalwörter

Bi de Widerholigszaalwörter underschäidet mä zwüsche bestimmte und umbestimmte:

bestimmt: äimol, viermol, zwölfmol
umbestimmt: mänggisch, meermol, vilmol

Vervilfältigungszaalwörter

S gliiche gältet für d Vervilfältigungszaalwörter (Multiplikativa):

bestimmt: zwäifach, vierfach usw.
umbestimmt: meerfach, vilfach

Distributivzaalwörter

D Zaalwörter vom Distributiv wärde im Dütsche nit as e Wort bildet, sondern mit jee umschriibe:

Bischbil: jee äins, jee zwäi, jee drei, usw.

Gattigszaale

D Gattigszaale beschriibe e bestimmti Zaal vo verschiidene Arte und wärde uf Dütsch mit -läi bildet:

Bischbil: äinerläi, zwäierläi, dreierläi

Sammelzaale

Mit Sammelzaale (Kollektivzaale) macht mä us däm, wo zämmeghört e (Kollektivum):
D Sammelzaal bäidi isch e Räst vom ene westgermanische Dual und wird im Allgemäine wie en Adjektiv dekliniert:

Bischbil: bäidi sini Eltere

Sammelzaale bildet mä im Allgemäine mit z und -t:

Bischbil: z zwäit, z dritt, z viert, …

Bruchzaale

Bruchzaale bestöön us eme Zeler und eme Nenner. Dr Zeler isch e Kardinalzaal. Dr Nenner wird mit em Suffix -el von ere Ordinalzaal abgläitet.

Bischbil: e Driddel, drei Vierdel usw.

Umbestimmti Zaalwörter

Umbestimmti Zaalwörter gäbe käi Uskumft über die konkreti Zaal sondern vermiddle e Gfüül für d Gröössi vo dr Mängi.

Bischbil: e baar Ridder, e Hufe Hüener, alli Mensche, e ganzi Stadt

Zaalwörter as Substantiv

Zaalwörter chönne zu Substantiv wärde, und wärde noch de dütsche Rächtschriibreegle denn (und nume denn) grooss gschriibe.

Bischbil: I bi dr Erst. Er het im Rächne e Säggsi überchoo. Die äinzigi graadi Primzaal isch d Zaal Zwäi.

Litratuur

Greville G. Corbett: Universals in the syntax of cardinal numerals. In: Lingua. Vol. 46, Nr. 4, 1978, ISSN 00978507, S. 355–368 (Klassischer Artikel zur Wortartenproblematik).
Joseph H. Greenberg: Generalizations About Numeral Systems. In: Joseph H. Greenberg et al. (Hrsg.): Universals of Human Language. Band 3: Word Structure. Stanford University Press, Stanford CA 1978, ISBN 0-8047-0968-8, S. 250–295 (Grundlegender Aufsatz aus Sicht der Sprachtypologie im Kontext der Sprachuniversalienforschung).
James R. Hurford: The Linguistic Theory of Numerals (= Cambridge Studies in Linguistics. Vol. 16, ISSN 0068-676X). Cambridge University Press, Cambridge u. a. 1975 (Grundlegende Monographie aus Sicht der generativen Grammatik).

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Zahlwort“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

@@ Zyle 1: / Zyle 1: @@
 S '''Zaalwort''', au '''Numerale''' (''lat.'', Plural: ''Numeralia'' oder ''Numeralie''),  wird in dr [[Sprachwissenschaft|Sproochwüsseschaft]] mänggisch as äigeni [[Wortart]] aagluegt.
+==Grundzaalwörter==
 Zu de Zaalwörter ghööre d ''Grundzaalwörter'' (au Kardinalzaale oder Kardinalia), wo, wie iire Naame loot lo vermuete, die grundlegende Zaalwörter si.
 : Bischbil: ''[[eins|äins]]'', ''[[zwei|zwäi]]'', ''[[zwölf]]'' usw.
-Mit Hilf vo de ''Ordnigszaalwörter'' ([[Ordinalzahlen|Ordinalzaale]], Ordinalia) cha mä Räijefolge ufstelle.
+==Ordnigszaalwörter==
+Mit Hilf vo de ''Ordnigszaalwörter'' ([[Ordinalzahl|Ordinalzaale]], Ordinalia) cha mä Räijefolge ufstelle.
 : Bischbil:  ''dr ersti Ritter'', ''mi dritts Huen''
-Bi de Widerholigszaalwörter underschäidet mä zwüsche ''bestimmte'' und ''umbestimmte'':
+==Widerholigszaalwörter==
+Bi de ''Widerholigszaalwörter'' underschäidet mä zwüsche ''bestimmte'' und ''umbestimmte'':
 * bestimmt: ''äimol'', ''viermol'', ''zwölfmol''
 * umbestimmt: ''mänggisch'', ''meermol'', ''vilmol''
+==Vervilfältigungszaalwörter==
 S gliiche gältet für d ''Vervilfältigungszaalwörter'' (Multiplikativa):
 * bestimmt: ''zwäifach'', ''vierfach'' usw.
 * umbestimmt: ''meerfach'', ''vilfach''
+==Distributivzaalwörter==
-D Zaalwörter vom [[Distributiv]] wärde im Dütsche nit as e Wort bildet, sondern mit ''je'' umschriibe:
+D Zaalwörter vom [[Distributiv]] wärde im Dütsche nit as e Wort bildet, sondern mit ''jee'' umschriibe:
-: Bischbil: ''je äins, je zwäi, je drei'', usw.
+: Bischbil: ''jee äins, jee zwäi, jee drei'', usw.
+==Gattigszaale==
 D ''Gattigszaale'' beschriibe e bestimmti Zaal vo verschiidene Arte und wärde uf Dütsch mit ''-läi'' bildet:
 : Bischbil: ''äinerläi, zwäierläi, dreierläi''
+==Sammelzaale==
 Mit ''Sammelzaale'' ([[Kollektivzahl|Kollektivzaale]]) macht mä us däm, wo zämmeghört e ([[Kollektivum]]):<br />
 D Sammelzaal ''bäidi'' isch e Räst vom ene westgermanische [[Dual (Grammatik)|Dual]] und wird im Allgemäine wie en Adjektiv dekliniert:
 : Bischbil:  ''bäidi sini Eltere''
-Sammelzaale bildet mä vilmol mit ''z'' und ''-t'':
+Sammelzaale bildet mä im Allgemäine mit ''z'' und ''-t'':
+: Bischbil:  ''z zwäit, z dritt, z viert, …''
+==Bruchzaale==
 ''Bruchzaale'' bestöön us eme Zeler und eme Nenner. Dr Zeler isch e Kardinalzaal. Dr Nenner wird mit em Suffix -el von ere Ordinalzaal abgläitet.
 : Bischbil: ''e Driddel, drei Vierdel'' usw.
+==Umbestimmti Zaalwörter==
 ''Umbestimmti Zaalwörter'' gäbe käi Uskumft über die konkreti Zaal sondern vermiddle e Gfüül für d Gröössi vo dr Mängi.
 : Bischbil: ''e baar Ridder'', ''e Hufe Hüener'', ''alli Mensche'', ''e ganzi Stadt''
+==Zaalwörter as Substantiv==
 Zaalwörter chönne zu [[Substantiv]] wärde, und wärde noch de dütsche Rächtschriibreegle denn (und nume denn) grooss gschriibe.
 : Bischbil:  ''I bi dr Erst.'' ''Er het im Rächne e Säggsi überchoo.''  ''Die äinzigi graadi Primzaal isch d Zaal Zwäi.''
@@ Zyle 41: / Zyle 51: @@
 * James R. Hurford: ''The Linguistic Theory of Numerals'' (= ''Cambridge Studies in Linguistics.'' Vol. 16, {{ISSN|0068-676X}}). Cambridge University Press, Cambridge u.&nbsp;a. 1975 (Grundlegende Monographie aus Sicht der [[Generative Grammatik|generativen Grammatik]]).
+* [https://web.archive.org/web/20140421165028/http://lingweb.eva.mpg.de/numeral/ E Sammlig vo Zaalwörter, wo noch Sproochfamilie sortiert si]
-== Weblingg ==
+* [https://web.archive.org/web/20121116073123/http://www.blinde-kuh.de/sprachen/zahlen1-10.html Zahlwörter in vile Sprooche]
-{{Wiktionary}}
-{{Wiktionary|Numerale}}
-* [http://lingweb.eva.mpg.de/numeral/ E Sammlig vo Zaalwörter, wo noch Sproochfamilie sortiert si]
-* [http://www.blinde-kuh.de/sprachen/zahlen1-10.html Zahlwörter in vile Sprooche]
 * [http://www.arndt-bruenner.de/mathe/scripts/zahlwoerter.htm Macht us irgendere Zaal e Zaalwort]
 {{Übersetzungshinweis|1=de|2=Zahlwort|3=dütsch}}
-[[Kategorie:Sprochwüsseschaft]]
+[[Kategorie:Wortart]]
-[[af:Telwoord]]
-[[az:Say]]
-[[ba:Һан]]
-[[be:Лічэбнік]]
-[[bg:Числително име]]
-[[bi:Namba]]
-[[bs:Brojevi (vrste riječi)]]
-[[cs:Číslovka]]
-[[cv:Хисеп ячĕ]]
-[[da:Talord]]
-[[de:Zahlwort]]
-[[en:Numeral (linguistics)]]
-[[eo:Nombrovorto]]
-[[es:Numeral (lingüística)]]
-[[fa:عددنویسه]]
-[[fi:Numeraali]]
-[[fo:Talorð]]
-[[fr:Adjectif numéral]]
-[[he:שמות מספרים]]
-[[hr:Brojevi (vrsta riječi)]]
-[[hu:Számnév]]
-[[id:Numeralia]]
-[[is:Töluorð]]
-[[it:Nome dei numeri]]
-[[ja:命数法]]
-[[jv:Tembung wilangan]]
-[[ka:რიცხვითი სახელი]]
-[[kk:Сан есім]]
-[[ko:수사 (품사)]]
-[[koi:Лыдним]]
-[[lt:Skaitvardis]]
-[[mhr:Чотмут]]
-[[nl:Telwoord]]
-[[nn:Talord]]
-[[no:Tallord]]
-[[os:Нымæцон]]
-[[pl:Liczebnik]]
-[[pt:Numeral]]
-[[ro:Numeral]]
-[[ru:Имя числительное]]
-[[rue:Чісловникы]]
-[[sah:Ахсаан аат]]
-[[sk:Číslovka]]
-[[sr:Бројеви]]
-[[sv:Räkneord]]
-[[tr:Rakam]]
-[[tt:Сан (сүз төркеме)]]
-[[ug:مىقدار سۆز]]
-[[uk:Числівник]]
-[[zh:數詞]]