Saltar al conteníu

Etoloxía

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Distintes conductes animales.

La etoloxía (del griegu «ηθος» ethos, costume, y «λóγος» logos, razonamientu, estudiu, ciencia) ye la caña de la bioloxía y de la psicoloxía esperimental qu'estudia'l comportamientu de los animales nos sos medios naturales,[1][2] en situación de llibertá o en condiciones de llaboratoriu, anque son más conocíos los estudios de campu. Al estudiar especialmente'l comportamientu nel mediu natural, la investigación etolóxica estremar de la conductual, centrada nel mediu artificial o de llaboratoriu.

Los científicos dedicaos a la etoloxía denominar etólogos y estudien les carauterístiques conductuales distintives d'un grupu determináu y cómo estes evolucionen pa la sobrevivencia del mesmu nun ambiente determinao. El so oxetu d'estudiu ye'l comportamientu animal na so interacción col mediu. Los seres humanos, tamién animales, formen parte del campu d'estudiu de la etoloxía. Dellos autores denominen a esta especialización etoloxía humana, estremándola espresamente de la psicoloxía o la sociobioloxía.[3]

Los oxetivos de los etólogos son l'estudiu de la conducta, instintu y de les rellaciones col mediu, según el descubrimientu de les pautes qu'emponen l'actividá innata o aprendía de les distintes especies animales. Asina, los etólogos estudiaron nos animales aspeutos tales como l'agresividá, l'apareyamientu, el desenvolvimientu del comportamientu, la vida social, la calquier y munchos otros.

Definiciones d'etoloxía

[editar | editar la fonte]

Esiste ciertu enclín dientro de la etoloxía a refugar una definición formal de la mesma, y les definiciones esistentes son amplies y ambigues. Dalgunes de les definiciones d'etoloxía son les siguientes:

Historia de la etoloxía

[editar | editar la fonte]

A principios del sieglu XX creóse la psicoloxía comparada, que consistía nel estudiu de la conducta y les capacidaes psicolóxiques de les distintes especies animales y que, nesti sentíu, consideraba la conducta humana como unu de los munchos tipos de conducta animal. Los conductistes utilizaron esti métodu nos sos estudios, pero a partir de 1973, cuando los científicos Konrad Lorenz, Karl R. von Frisch y Niko Tinbergen recibieron el Premiu Nobel polos sos estudios sobre la conducta de los animales, la etoloxía empezó a considerase ciencia con derechu plenu, y la psicoloxía comparada integrar nesta nueva ciencia.

N'Europa, la investigación del comportamientu animal desenvolvióse resaltando los estudios de campu y les conductes instintives. Hemos de destacar a dalgunos de los más brillosos etólogos: Konrad Lorenz, col so estudiu sobre'l calquier nos gansos; Karl von Frisch, centráu nel sistema de comunicación de les abeyes, y Niko Tinbergen, interesáu nel estudiu sobre l'instintu nel pexe conocíu como espinosu. Nos Estaos Xuníos, mientres la primer metá del sieglu XX, destacó una investigación del comportamientu animal centrada nes conductes aprendíes en medios controlaos. Estes investigaciones dieron llugar a la psicoloxía comparada y al conductismu.

En 1951, Niko Tinbergen publicó The Study of Instinct (L'estudiu del instintu), onde plantega los cuatro preguntes sobre les que se sofita la etoloxía (causacional, del desenvolvimientu o ontogenético, evolución y filoxenéticu), y encárgase de faer una distinción ente la psicoloxía comparada y l'etoloxía. En 1966, Robert Fiende fai una síntesis de los dos, y estrema los aspeutos más destacables de caúna.

Estudios etolóxicos sobre'l comportamientu animal

[editar | editar la fonte]

Los cuatro porqués etolóxicos

[editar | editar la fonte]

Intenta pescudar la causa direuta del comportamientu. Podemos faer equí una dicotomía sobre la tema:

  • Causa interna
  • Causa esterna La causa interna ye un

modelu de caxa abierta, intenta esplicar la causa a nivel fisiolóxicu. La causa esterna intenta responder a la entruga de qué causa esterna desencadenó la respuesta etolóxica, como si d'un modelu de caxa zarrada fuera, ensin esmolecese del motivu fisiolóxicu.

Desarrollu sustentable

[editar | editar la fonte]

Intenta pescudar el comportamientu etolóxicu del organismu del ser humanu, causáu poles anteriores situaciones o causes feches polos animales.

Evolutivu

[editar | editar la fonte]

Intenta responder qué beneficios llogra l'animal d'un comportamientu y qué ventayes evolutives tuvo por que esti seya escoyíu. Por casu, ¿qué ventaya evolutiva llogra una pita de curiar a les sos críes y nun abandonales?

Filoxenéticu

[editar | editar la fonte]

Intenta responder a la entruga: ¿cuándo apaeció dichu comportamientu na historia evolutiva de la especie?

Comportamientos innatos y aprendíos

[editar | editar la fonte]

Otru problema qu'enceta la etoloxía ye si un comportamientu tien bases xenétiques o ye básicamente aprendíu. Mientres décades, munchos etólogos -ente ellos Konrad Lorenz-, proponíen qu'un comportamientu o yera innatu o aprendíu. Sicasí otros científicos de la caña de la psicoloxía y otros de cañes distintes afirmaben que los comportamientos podíen tener carauterístiques de los dos tipos. Finalmente, llegar a la conclusión de que, anque un factor seya innatu o aprendíu, en munches ocasiones tien parte de dambes coses: rique aprendizaxe o una conocencia innata pal so correutu desenvolvimientu.

La esistencia d'una Conciencia nos animales

[editar | editar la fonte]

Igualmente la etologia enceta'l problema de la demostración d'esistencia d'una conciencia nos animales.

El 7 de xunetu de 2012, científicos prominentes de distintes cañes de les neurociencies diéronse cita na Universidá de Cambridge pa celebrar la Francis Crick Memorial Conference,[5] la cual trató sobre la esistencia de la conciencia n'animales humanos y non humanos. Al rematar les conferencies roblóse, en presencia de Stephen Hawking, la Cambridge Declaration On Consciousness[6] (Declaración de Cambridge sobre la Conciencia[7]), que resumió los afayos más importantes de la investigación ellí espuesta y aldericada:

"Decidimos llegar a un consensu y faer una declaración pal públicu que nun ye científicu. Ye obviu pa toos nesti salón que los animales tienen conciencia, pero nun ye obviu pal restu del mundu. Nun ye obviu pal restu del mundu occidental nin l'alloñáu Oriente. Nun ye daqué obviu pa la sociedá."
Philip Low, na presentación de la Declaración de Cambridge sobre la Conciencia, 7 de xunetu de 2012

Dellos estudios falaron d'altos niveles de conciencia en delles especies d'animales non humanos, comparándolos con niveles humanos.[8][9][10][11][12]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Lawrence, Eleanor Diccionariu akal de términos biolóxicu. Akal, páx. 239. ISBN 84-460-1582-X.
  2. «Etoloxía, RAE». Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  3. Riolen, R. y Scapini, F. (2002) Éthologie: approche systémique du comportement (en francés). De Boeck Université. Páx. 604 ISBN 2-8041-3765-1 (Con accesu'l 9 de mayu de 2016)
  4. Manuel Soler, Adautación del comportamientu: entendiendo al animal humanu, Síntesis, 2009, ISBN 978-84-9756-643-8, páx. 72
  5. http://fcmconference.org/img/FCMCProgram.pdf
  6. http://fcmconference.org/img/CambridgeDeclarationOnConsciousness.pdf
  7. https://web.archive.org/web/20120914040924/http://mataderos.cl/declaracion-de-cambridge/
  8. «Estudio de primates 'taramiella' conceutu de lo humano». L'Universal (18 d'ochobre de 2007). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  9. «Los elefantes reconocen la so propia imaxe ante un espeyu editorial=El Mundo (España)» (30 d'ochobre de 2006). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  10. «Los elefantes lloren a los sos muertos editorial=El Mundo (España)» (27 d'ochobre de 2005). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  11. «Les pegues son capaces de reconocese nel espeyu, según un recién descubrimientu». 20 minutos (3 d'agostu de 2008). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  12. Animal Behaviour – Pigs learn what a mirror image represents and use it to obtain information. ScienceDirect. doi:10.1016/j.anbehav.2009.07.027. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0003347209003571. Consultáu'l 8 de xunu de 2011. 

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Carranza, J. (Ed.). (2016). Etoloxía adaptativa:El comportamineto como productu de la seleición natural. Cáceres: Universidá d'Estremadura y Córdoba: UCOPress. ISBN 978-84-7723-988-8
  • Font, Y.; Colmenares, F. y Guillén-Salazar, F. (1998). El llugar de la etoloxía nes ciencies del comportamientu. Revista de Psicoloxía Xeneral y Aplicada, 51(1): 55-83
  • Guillén-Salazar, F. (1996). Comportamientu animal y sociedá: Una introducción a la etoloxía aplicada. En: Etoloxía, psicoloxía comparada y comportamientu animal. (F. Colmenares, ed.), , páxs. 113-133. Madrid: Síntesis.
  • Guillén-Salazar, F.; Pons-Salvador, G. y Carpinteru, H. (2001), El desenvolvimientu históricu del estudiu del comportamientu animal n'España: dende la Renacencia hasta los nuesos díes. Revista de Psicoloxía Xeneral y Aplicada, 54 (2): 331-344.
  • Soler, Manuel. (2009). Adautación del comportamientu: entendiendo al animal humanu, Síntesis, 2009, ISBN 978-84-9756-643-8
  • Pozuelos Jiménez de Cisneros, A. (2004). La etoloxía del perru. Madrid: Ateles.
  • Richard Maier (2013).Comportamientu Animal. Un Enfoque Evolutivo y Ecolóxico, version actualizada ----

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]