Velški jezik
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Velški jezik Cymraeg (y Gymraeg) | |
|---|---|
| Regije govorenja | Wales, Patagonija |
| Države govorenja | Ujedinjeno Kraljevstvo, Argentina, SAD, Kanada, Australija, Novi Zeland |
| Jezička porodica |
|
| Broj govornika | oko 700.000 |
| Službeni status | |
| Služben u | Wales |
| Regulator(i) | --- |
| Jezički kod | |
| ISO 639-1 | cy |
| ISO 639-2 / 5 | wel(B), cym(T) |
| Također pogledajte: Jezik | Jezičke porodice | Spisak jezika | |
Velški jezik (velški: Cymraeg ili y Gymraeg) je jedan od keltskih jezika, koji zajedno sa bretonskim i kornijskim pripada britanskoj podgrupi ovih jezika. Njime govori oko 611.000 ljudi u Velsu i oko 130.000 u Engleskoj. Postoji i 5.000 govornika velškog u velškoj emigrantskoj koloniji u dolini Čubut (Patagonija). Velški je keltski jezik koji je danas najviše u upotrebi.
U Velsu je, pored engleskog, velški zvanični jezik i jezik školstva. Postoje dva dijalekta ovog jezika, sjeverni i južni.
Za velški jezik su karakteristični takozvani „konjugovani prijedlozi“, t.j. prijedlozi spojeni sa ličnim zamjenicama koje su im objekat. Velške imenice mogu biti muškog ili ženskog roda, ali se ne mijenjaju po padežima. Postoji samo određeni član. Prvi suglasnik u riječima se mijenja zavisno od gramatičkog konteksta (ova pojava se naziva mutacija). Različiti sufiksi se koriste da označe jedninu i množinu. U govornom velškom konjugacija se vrši upotrebom pomoćnog glagola, dok se u pisanom jeziku mijenja (konjuguje) osnovni glagol.
Za razliku od bretonskog jezika, velški jezik je i dalje vitalan. Velikom broju dijece velški je maternji jezik, a jezik se koristi i u svim oblastima svakodnevog života. U pojedinim krajevima Velsa, npr. na sjeveru, procenat govornika velškog je do 70%. Tokom posljednje decenije broj govornika je u porastu.
Po podacima iz 2001, velški dobro govori 21 % stanovnika Velsa. Dalje, 7 % stanovništva se služi ovim jezikom. Preostalih 71 % Velšana ne razumije velški jezik. Govornici velškog pretežno žive u seoskim sredinama, dok su oni koji koriste samo engleski jezik skoncentrisani u gradovima.
Primjeri
[uredi | uredi izvor]
| Riječ | na velškom |
|---|---|
| zemlja | daear |
| nebo | awyr |
| voda | dŵr |
| vatra | tân |
| čovjek | dyn |
| žena | benyw/menyw |
| jesti | bwyta |
| piti | yfed |
| veliki | mawr |
| mali | bach |
| noć | nos |
| dan | diwrnod (celi dan) |
| dan | dydd (samo početak dana) |
| Dobar dan | Dydd da |
| Dobro jutro | Bore da |
| doviđenja | Da bo chi (južni dij.) |
| doviđenja | Hwyl (severni dij.) |
| hvala (puno) | Diolch (yn fawr) |
| molim Vas | Os gwelwch yn dda |
Član 1 Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima
- Genir pawb yn rhydd ac yn gydradd â'i gilydd mewn urddas a hawliau. Fe'u cynysgaeddir â rheswm a chydwybod, a dylai pawb ymddwyn y naill at y llall mewn ysbryd cymodlon.
Prevod
- Sva ljudska bića se rađaju slobodna i jednaka po dostojanstvu i pravima. Obdarena su razumom i savešću, i treba da se odnose jedna prema drugima u duhu bratstva.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Materijal za učenje velškog jezika (BBC)
- Izveštaj o stanju velškog jezika
- Geiriadur Prifysgol Cymru (rečnik velškog jezika)
- Centar za velški jezik Univerziteta Velsa[mrtav link]
