Escaneo de Latin

Descargar como pdf o txt
Descargar como pdf o txt
Está en la página 1de 14

út{n/

CASOS
CASOS OFICIO lNDlCA SUELF: · ¿COMO SE CONOCE'? . --¡
1 ENCONTRARSE
l
I 1 Nominat-ivo Sujeto Aquél de quien se afim\a o niega Pr~cediclo de un Preguntando de quién se afirma o n1egai
l
~

algo

'
algo at1iculo.
Genitivo Complemento· Relación de propiedad o Precedido de la Preguntando _ propiedad I pertenencja o
1 determinativo,
pertenencia (cualidad). preposición de. cualidad de

'
especificativo
o adnominal
Dativo Complemento Quién recibe daño o provechó. Precedido de la Preguntando a favor o en daño de quién se
indirecto preposición ro para realiza lo expresado por el verbo
Acusativo Complemento A_quél que recibe directamente·lá · Precedido de la Preguntando qtúén o qué cosa recibe
directo acción del verbó. preposición (a). directamente.la acción del verbo transitivo.
Vocativo Sujeto Caso exclamativo Precedido de oh, o Preguntando a quién o a qué se dirige la
avocado o
bien, entrecomado. palabra.
interpelado
Ablativo Complemento Circunstancia de: lugar, tiempo, Precedido de alguna Preguntando:· dónde, cuándo, por qué, con
circunstancial causa, conipañia, instrumento, preposición. quién, cómo, etc.
1 medio, modo. t·. .J •-~--
l--~·_ _-1_____ __,___ _ __ _....._·_ _ _ _.....__ _ _ _ _ __.___ _ _
·· - - -....,.------- -

Ejemplo:
Sujeto
Com. Det. 1 . Obj. Dir. Obj. lnd. Compl. Circ.

El hijo lde Pedro I Cc:X:itrv~ ¿ bna casa 11 para su mnrlrel len el pedregalJ
✓ -
DECLINACIONES

Primera Seg1.1nda 1 Tercera Cuarta Quinta


.

F MyF N MyF N MyF· N F

Nom a us 1 er 1 ir um variable us u es
Gen ae
.1 .IS us ei
.1 .
-~
:s
bO
Dat
Ac
ae
am um
o
em =Nom um
Ul

u
ei
em
·-
s::
en Voc =Nom _ e 1 =Nom =Nom =Nom =Nom
Abl a o ~ i u e
Nom ae i a es a, ia us ua es
Gen arum orum ~ iwn uum erum
-e .
Dat is/ abus is ibus ibus/ubus ebus
-
:s
Q..
Ac
Voc
as
=Nom
os
=Nom
a es
=Nom
a, ia
-
us
=Nom
ua
=Nom
es

Abl is/ abus is ibus 1


ibus/ubus ebus
-

".
.
t •
·t

1
1. .

t
.. ··Present~ .. . Pr.e ,tói'ito:_ .· . _
.im.perfe.ct·~ ) ::Fu~·u ro .l m
"
pe_rtecto p~~.téri
·
_to p~_-_rfecto ; '''•P.f:e~~r!tQ
plut?c..uamMrfecto
; .-~ut~~é,\p~ridcto
· · · · . r

:ERA
ERI

1
1
.
t , , ..
• ,..

.'
-2ª
,._..
·3ra
' '

,_
ERI 111 ISSE
-2ª
3ra
Yo amara Yo hubiera amado
·· (que) Yo am~ Yo ama.se Yo haya amado Yo habría amado
Yo amaría Yo hubiese amado
Termlnai,;io~es (Excepto pretérito periecto) Coniu.9.aclones ¿-,,,,,.nCAAJi(c> ·Modo imperativo
o,m
1--,---,---,--- , -- , - -
Temn ,le .. - -=-=~::;..======::;.='Tem11
::=====
.d.1·:::=======::1
·tema de
Termlnaci6n
oresMle Conluqpct<io · porfoct~ . · • supino
•. =.1''~ ~ -SÍr1g. ...:1-.s1ng . .
s . 1--~-,-
. ·Plo. lnd. -Pto. lnd. lrifin\llvo Prot: Por:f_.__s_u~,p_ln_o----1 i-~---- Si11gula~~-r Plural
t. ,, 1•• Amo Amas Amare Amavi : Ama·tum -a
1---+-- - - 1• - - -· - "'l""~==---+-=-- - - -_¡....;- - - - t - r-r--
6 2d~ .
mus 2 ª. · Habeo Habas
. .- ,i --~=----------
Habere . Habul -Habltum · >-'-- Tama _de
presente
+ -e + -te
l - 2il 3,.
·O: :. . ra · ··
,3.,.·
.. .tis·
nt .. 4
3'' .. Rego
1
Audio
Reg/~-----1-R-~--'___
Audís
gL=r=e----1-_R_e_x_i---+-R_·e_c_tu_m-1
Audire Audivi Audltum ¡¡¡. -i'
Presente .
1· 2 3 4 1 2 3 4 1 .2 M ." · ·F : N ·· ·· M. F .N ;, M F N . *

~ A

♦,: t•• u .• l.
Ye, soy amado Y o· era amado

I n{\n,-hvo
33
E A +·

23 Tem-i:.N1~:
33
Y o fuera amado
Yo fuese amado
y o sería amaso .
r - . ,.. , .·.
ff érniiñiHo~'e~tttiéiñp9f s.hniiJes):tt ~·~
· ..fi~t
.~•t1¡.Y,b o-?·.;,·_ip''-a~,vo
.un : .:~ ·'""· :mi¡~~!(.;~~~~J:.·r .~ ;;q
~ ,.,z,.,.~ $.;:;:,;,:t,;', ":_~
L..
e-:;
lª r Ttma de presente ConJu:ftcióo TemR de perfecto 1
:::;
e,:)
.5 33
2~ ··-
ris - r e 1• P. Sing. P.le. lod. r P. Sing. Pte. Jnd. Infinitivo l' P; Sin&, PreL Pert. lnd. Infinitivo a ctiv~ + 1
l
:;,'.)
. tur 1ª Amor Amaris AJ'nari Amatu~ sum. lª Amare
-- · ~

lª mur 2" . Habeor Haberi·s Haberi · Habitussum 2ª Haber@


ei:
....
:;:¡ 2ª mini p Regor Regeris Regi Rectus ~um 3ª RegeM • + l
o:: 3ª ·. ntur ✓ -48 Aud/or Audiris _AudI!:i ~uditus sum . 4• Audire 1

· • Se puede utilizar su c:oirespondiente de perfecto. Sim le Pretérito im erfecto ·


érfecto.· Pretérit to·
.-~~2-~
Un

. { ' r~~·J.J \ ,{;.


r W.'LCY . en
LÚV'oo- EY)
\,Csz..
vo-z.
p00\'vC.t
C,.(J\✓(J.
Com uesto
ENUNCIADOS DE LOS ADJETIVOS Y VERBOS

Adjetivos
Los adjetivos, hasta ahora vistos, se enuncian con el nominativo singular masculino,
femenino y neutro. Exempli gratiii:

Bonus, a, um pravus, a, um pulcher, chra, crum ffber, libera, libcrum

Verbos
Los verbos se enuncian con la 1~ pnsona del presente de indicativo (tema de infectum),
la 1~ persona del pretérito perfecto (tema de perfectum), el supino (sustantivo verbal),
el número de conjugación y su régimen de caso, transitivo (acusativo) o intransitivo
(cualquier otro caso). Exempli gratiá:

amo, amiivi, amatum, 1 tr. habeo, ui, habrtum, 2 tr.


rego, rexi, rectum, 3 tr. venio, veni, ventum, 4 intr.

PARTICIPIO:
El participio es el adjetivo del verbo; sus terminaciones serán -ado
forr:.1do) , -ido:._(füi11iJu), -iu (visto), -so (impr~so), -cho (hecho).
j
IT

!iP . . ..· .
· IJ LAI!!Wpre1aJ~~~MUS
t t· '· 1

· "El particip.i o pretérito es uri adjetivo d_erivado del verbo; su .significado es pasivo.
' Coincide e~ varios pu~tos con el participio en español. y, por ahora, ésta será su
t~aducción. Sus terminaciones son - tus y - sus. Su enunciación es la misma que la de
los" ádjetivos: masculino, femenino, neutro.
·Exempli
..
gratiii:

amo, amavi, amatum, J tr. amatum (amado) amatus, a, um


(amado, a, o)

v'ídeo, V1di, visum, 2 tr. visum (visto) visus, a, um


(visto, a, o)

lego, légi, lectum, 3 tr. lectum (leído) lectus, a, um


(leído, a, o)
apertum (abierto) apertus, a, urn
aperio, ui, apertum, 4 tr.
(abierto, a, o)
factum (hecho) factus, a, um
facio, féci, factum J tr. (hecho, a, o)
A.
t
PRETÉRITO IMPERFECTO
Primern c_onj119ació11 Se91111da ~onj119ación
-are -ere
amabum =amaba
amabam amabar habebam habebar ama bar= era amado
Ego
amabas amabaris habebas habebaris
Tu
amabat amabatur habebat habebatur habebam = tenía
llle / illa
amahamus amabamur hahebamus habe bárnur habebar = era tenido
Nos
amabatis amaba mini habebatis ,' habebamini
Vos
III i / illce amabant amabantur habebant verebantur

Tercera c1:mj119ació11 Cuarta C?nju9ación


-ere -,re

audiebam audiebar regebam = gobernaba


Ego regebam regebar
audiebaris regebar = era gobernado
Tu regebas regebaris audiebas
regebat regebatur audiebat audiebatur
Ille / illa
regebamus regebamur audiebam:.!s audiebamur audiebam = escuchaba
Nos
Vos regebatis regebamini audiebatis audiebamini audiebar = era escuchado

llli / illce regeba11t regebantur audiebant audiebantur

FUTURO IMPERFECTO
Primera conjugación Segunda conjugación
-iire -ere

amabo amabor habebo habebor amabo = amaré


Ego
habebis habeberis amabor = seré amado
Tu amabis amabéris
amabit amabitur habebit habebitur
Ille / illa habebo = tendré
amabimus amabimur ha bebimus habebimur
Nos habebor =seré tenido
amabitis amabimini habebitis habebimini
Vos
amabunt amabuntur habebunt habebuntur amabíris =amaberis
Illi / illce
habebíris = habeberis
Tercera conjugación Cuarta conjugación
-ere -rre

regam regar audia m audiar


Ego regam = gobernaré
reges regeris audies audieris
Tu regar = seré gobernado
reget reoetur audict auclietur
Jlle / illa "'
regemu s rege mur audé mus audié mur audiam = escucharé
Nos
regeti s regemini audéti s audie ri1 ini audiar = seré escuchado
Vos
rcge11t rc :·, entur audi<'nt audicntur
llli / illze 0

y
CON JUGACION L1E VEliBOS

Terminaciones person:ues primarias


singular plural -ó/m
-s .
Primera persona -m/-ó -mus
-t
Segunda persona -s -tis -mus
Tercera persona -t -nt -tis
-nt
Tem1inaciones personales secundarias (voz pasiva}

singular plural -r
-ris
Primera persona -r -mur
-tur
Segunda persona -ris -mini -mur
Tercera persona -tur -ntur -mini
-ntur
Conjugaciones

PRESENTE
Primera conjugación Segunda conjugación
-are -ere

Ego amo amor habeo habeor amo=amo


Tu amas amaris habes haberis amor= soy amado
lile / illa amat amatur habet habetur
Nos amamus amamur habemus habemur habeo = tengo
Vos amatis amamini habetis habemini habeor = soy tenido/ considerado
Illi / ill~ amant amantuF habent habentur

Tercera conjugación Cuarta conjugación


-ere -ire
rego = gobierno
Ego rego regor audio audior
regor = soy gobernado
Tu regis regeris audis audiris
lile / illa regit regitur audit auditur
audio= escucho
Nos regimus regimur audimus audimur
audior = soy escuchado
Vos regitis regímini auditis audimini
Ill i / ill~ regunt reguntur audiun t audiuntur
regiris = regeris

.,

X
LISTA DE VERBOS

-are -ere --ere


paro, avi , atum, 1 tr. habeo, ui , itum, 2 tr. ago, egi, actum, 3 tr.
loco. avi, atum, , tr. teneo, ui , tentum, 2 tr. lego, legi, lec:tum , 3 tr.
muto, avi, atum , 1 tr. debeo, ui, itum, 2 tr. emo, emi, emp tu m , J tr.
servo, avi, atum, 1 tr. placeo, ui, itum, 2 intr. tendo, tetendi, tensum, 3 tr.
observo, 1 tr. pareo, ui, iturn, 2 intr. pono, posui, positum, 3 tr.
porto, 1 tr. noéeo, ui, ítum, 2 intr. verto, verti, versum. 3 tr.
cogito, 1 t r. timeo, ui, -, 2 tr. mitto, misi, missum, 3 tr.
ploro, , tr. video, vidi, visum, 2 tr. permitto, misi , missum, 3 tr.
neco, 1 tr. faveo, favi, fautum . 2 intr. cognosco, novi, ni tum , 3 tr.
pugno, , tr. sedeo, sedi, sessum, 2 intr. peto, í[v)i, petitum, 3 tr.
dono,, tr. móveo, movi, motum, 2 tr. appeto, i[v)i, petitum, 3 tr.
resto, 1 tr. commoveo, movi, motum, 2 tr. curro, cucurri, cursum, 3 tr.

' curo, 1 tr.


tempto, 1 tr.
mordeo, momordi, morsum, 2 tr. pello, pepiíli, pulsum, J tr.
m isceo, miscui, mi xtum , 2 tr. ludo, lusi, lusum . J tr.
iuvo, iuvi, iütum , , tr. careo, ui , itum. 2 intr. reddo, didi. ditum. 3 tr.
do, dedi, datum, 1 tr. cedo, cessi. ccsstm1, 3 i1,il.
sono:sonui, sonitum, 1 tr. accedo, _cessi, cessum, 3 intr.
discedo, cessi, cessum, 3 intr.

Mixta (--ere) Irregulares


aperio, ui, apertum, 4 tr. facio, feci, factum , 3 tr. s um , fui , esse
scio, scivi, scitum, 4 tr. capio, cepi, captum, 3 tr. adsum, fui, esse
nescio, ívi, ttum, 4 tr. rapio, rapui, raptum, J tr. possum, potui, posse
obcedio, ivi, ítum, 4 tr. spicio, spexi, spectum, J tr. fero, fers, tuli , laturn , 3 tr.
dormio, ívi, itum , 4 tr. respicio, spexi, spcctum, 3 tr. defero, fers, tüli, latum , 3 tr.
sentio, sensi, sensum, 4 tr. despicio, spexi, spcctum, 3 tr. volo, ui , velle. 3 tr.
venio, veni, ventum, 4 intr. excutio, cussi, cussu m , J lr. eo, is, i[v]i, iturn . intr.
invenio, veni, ventum, 4 intr. abeo, is. i[v]i, itum. intr.
pervenio, véni, venturo, 4 intr. préetereo, is, í[vli , Hum, intr.
convenio, véni, venturo, 4 intr. transeo, is. i[v]i , itum, intr.

u
.
¡FeJiz CvmpleañosJ (¡Felicem diem natalem!,
H\ beas f e!i'cem diem nataiem)
~

:-,-
~~· LAS MAÑANITA~... ~
·,' ,~ CRASTINAE
,,\ . '
~

,
~ ' .~-- .... '-
' '

'
\
\

Estas son tas 'mañanitas qt¿e Haesunt crasfinae qua~ canebat


cantaba~ ! rey David. ' rex David. ·:,
Hoy por s ~r día de tu santo tela¾_ Hodie quod est di~s tuu$ nata/is eas
contorno aquí. - canimus tibi hic. , ·
'
;j ... \

D~spierta\:.mi bien, despierta, ·mira Expergeface, meus carus,


- - ' ., .
que ya amanec10. expergeface, specta quo,d jam /uxit.
Ya los pajarillos cantan, la luna ya Jam vo/ucres canunt, lund )ám se
se metió. introduxit. ',
•' ,1
~

o~oc.).O'M.5 'SU \:.o-s-b.modo'b: Q::Kl\'\'\e.mo.X\\ero .,<l,_c,"c> '¡ '<'.O ~ .,á,,.'<' o,~<.'<" ~\c.,-,,'I ..
d'"',O'(\ ~'(\\.,. do.
~~\o~ t,'<\a.h"' á'¾ "'--\,\,--.e•. •,'f\\,. oáuc1 &:,,., ?º"" u'<\ '\"-.-o'<'Cl 'O'\\,....._ o aL•.-~\:.·,e ..,.(,\c.\\Ve.
Cl'<' e..'<' 'rl\c:, ~ ·,.,..t,c.c:«-,"º· \\~e= o. \Je=',, C.C'<'I '1 e'<\io$ '2'<\ ' f f i ~ ""'->\iu'C\\._ "°
hV\~ ~\o"t¡l~ada~ C.OV\~\C\o~~~·. 'i"--~~ ~" mo~ 4
,Y\d.\c:J.\vO y ~:,.}~~u'<)\·,vc.
4

s-. ~~·, ~-\ ~~ ~~' ,'5-, ~O""O-:::.. ~-, "f\0

't>um ,'('(\o~ , ~~o~o ~ CC:>"<\ \.<:<\ o,uC!..


,.. ,<:\~º -:.~~ 9ue
~ I ~}.- '(\e?.':. ~~ 9uQ.. '(\O

~ C\ O"('t~S ~\:::o'\"l\Y'O~~ Cc~c~,\IO~: '-1 t."C' ~~ e~ YY'\O~O '\'C\á.\.ca\\'10.

9'Uo.W'\9uom t 9uo"'1\\I ·\~ 1 ~\~\ ,\Clwe\,ce,\ ,Q...\O'(\'\'t)~ 1\\CE:.i\ 'o\ 1c.u-rn -:. ou·n9ue.
~ o c\.o'<\e.s -so\o~ l ~ 'S ~'t'O.\.\vo~ : "e:x'\::,d:> e'<\ cc\o ·\ 1ca\.\vo.
e.cm '<Y' 'V\ i

900..,,·,' ~c.x:.m t 9<J<.'l'tl ~t<Y\oáom , _,\ ' ~ \ '" .,\ .;\ ,"D, co\ '<o-.c:J, " c.o'<YIO
900.
1
'<> , \c...., 9 uam "i>\ , <.A ..,,; , '-le,\..:,\ ...,, S. \a
1
t.Jl( 01
c.. "b.-,
1
"._..,..," ' ~ ac.. ~-. ~ como "'2.',
~ -º º"'~-'5 S \c,'<' J,1\c,<lc,5 con'e.e Có~\va<;,:
t:)
S"- =~~uy<- <:<:>"<\ "'._" ~ "'"' modo \uun-\ wc,.
's,O

+
~ \\ •\ " \., . \ '°
. \....O'r('\'f \ (!.. \\\f"O~ ~ d.<::."f'!.•\c::\R.,, ck.,
c~c\é'<\ \ti~\ '<\t.,\
\
OCA\~
\ -.,>✓

\::C\\c.'<\ l, m \(,~ ¡ ~"".:f-"\ 't' c."' <;e, '<Y)\ s."~ 1o\: -1..'<\ o 'd\o n de.\o , 0 \ I'<" ""º ,:,_¡ c:í,-. 1 ~ 1 ón, con s, .l..= eI é "
y '\[C." \\VCI~.
Ce Mf\,\ JO. C)\ f \ , CU\ \ "O~
"
(J \ + '5Q\ .i : ., c¡uQ..
4UcJ -+ \~ltc~\\fO ::e,~

También podría gustarte