Kristian IX.a Danimarkakoa

Kristian IX.a Danimarkakoa
	; Irudi gehiago
Danimarkako monarka
Duke of Holstein (en)
Duke of Schleswig (en)
Duke of Lauenburg (en)
Bizitza
Jaiotza	Gottorf Castle (en) , 1818ko apirilaren 8a
Herrialdea	Danimarka
Heriotza	Amalienborg jauregia, 1906ko urtarrilaren 29a (87 urte)
Hobiratze lekua	Roskildeko katedrala
Heriotza modua	berezko heriotza
Familia
Aita	Friedrich Wilhelm, Duke of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
Ama	Princess Louise Caroline of Hesse-Kassel
Ezkontidea(k)	Louise of Hesse-Kassel (en) (1842ko maiatzaren 26a - 1898ko irailaren 29a)
Seme-alabak	ikusi Frederiko VIII.a Danimarkakoa; Alexandra Danimarkakoa; Jurgi I.a Greziakoa; Maria Feodorovna (Dagmar Danimarkakoa); Thyra, Crown Princess of Hanover (en) ; Prince Valdemar of Denmark (en) ;
Haurrideak	ikusi Princess Luise Marie of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Princess Friederike of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Karl, Duke of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Friedrich, Duke of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Prince Wilhelm of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Princess Luise of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Prince Julius of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Prince Johann of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ; Prince Nicholas of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (en) ;
Familia	ikusi Margrethe II.a Danimarkakoa (great-great-granddaughter (en) ); Alexandro Greziakoa (birbiloba); Mary, Princess Royal and Countess of Harewood (en) (birbiloba); Philip Edinburgokoa (birbiloba); Princess Olga of Greece and Denmark (en) (birbiloba);
Leinua	Glücksburg-eko Etxea; House of Glücksburg (Denmark) (en)
Hezkuntza
Heziketa	Bonngo Unibertsitatea ; Royal Danish Army Officers Academy (en)
Hizkuntzak	daniera; alemana
Jarduerak
Jarduerak	monarka eta ofizierra
Lantokia(k)	Kopenhage
Jasotako sariak	ikusi Urrezko Ardi-larruaren Ordenako zalduna ; Order of the Black Eagle ; Grand Cross of the Order of the Bath (1863ko martxoaren 20a) ; Order of St. Andrew ; Royal Victorian Chain (1904) ; Order of the Elephant (1843) ; Order of the Dannebrog ; Order of the Norwegian Lion ; Order of the Most Holy Annunciation ; Knight Grand Cross of the Order of Saints Maurice and Lazarus ; Knight grand cross of the order of the crown of Italy ; Galtzariaren Ordena ; Royal Order of the Seraphim (1848) ; Order of the Wendish Crown ; Order of the Redeemer ; Order of Saint Stephen of Hungary ; Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion (1866ko maiatzaren 1a) ;
Gradua	jeneral
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Danimarkako Eliza

Kristian IX.a Danimarkakoa (Gottorp, 1818ko apirilaren 8a – Kopenhage, 1906ko urtarrilaren 29a), Danimarkako erregea (1863-1906). "Europako aitaginarreba" izengoitia eman zioten.^[1]

Jaiotza eta familia

Kristian 1818ko apirilaren 8an jaio zen, familiaren Gottorpeko gazteluan (Schleswig). Frederiko Gilen Schleswig-Holstein-Sondenburg-Glücksburgko dukearen (1785-1831) eta Luisa Danimarkakoaren alaba Luisa Karolina Hesse-Kasselgoaren laugarren semea zen. Amaren aldetik, Frederiko V.a Danimarkakoaren eta beste errege-etxe europarren ondorengoa zen, baina ez ondorengo zuzena.

Ezkontza eta ondorengoa

Krititan Luisa Gilen Hessen-Kasselgoarekin ezkondu zen 1842an. Luisa Gilen Hessen-Kasselgoa eta Karlota Danimarkakoa printzesaren alaba zen. Bikoteak sei seme-alaba izan zituen:

Frederiko VIII.a Danimarkakoa erregea (Kopenhage, 1843 - Hanburgo, 1912). Luisa Suediakoarekin ezkondu zen.
Alexandra Danimarkakoa printzesa (Kopenhage, 1845 – Londres, 1925). Erresuma Batuko Eduardo VII.a erregearekin ezkondu zen.
Dagmar Danimarkakoa printzesarekin (Kopenhage, 1847 – 1928). Errusiako Alexandro III.a tsarrarekin ezkondu zen.
Jurgi I.a Greziakoa erregea (Kopenhage, 1848 – Salonika, 1913). Olga Errusiakoarekin ezkondu zen.
Thyra Danimarkakoa printzesa (Kopenhage, 1853 – Austria, 1932). Ernesto Augusto Hannoverkoa printzearekin ezkondu zen.
Valdemar Danimarkakoa printzea (Kopenhage, 1858 – 1939). Maria Orléansekoa printzesarekin ezkondu zen.

Sei seme-alaben ezkontzak zirela eta, Kristian Danimarkako Kristian X.a erregearen, Norvegiako Haakon VII.a erregearen, Erresuma Batuko Jurgi V.aren, Errusiako Nikolas II.a tsarraren, Greziako Konstantino I.a erregearen eta Ernesto Augusto Hannoverkoaren aitona izan zen, eta Kopenhage monarkia europarren gune garrantzitsuenetakoa bihurtu zen. Horregatik, Kristiani Europako aitona izengoitia jarri zioten.

Danimarkako tronurako ondorengotza

Kristianen emazte Luisaren osaba Kristian VIII.a Danimarkakoaren ondorengoa Frederiko VII.a Danimarkakoa izan zen; ezin izan zuen seme-alabarik izan, eta lege salikoa aldatu behar izan zuen. Hala, Luisarekin ezkonduta egonik, Kristian egin zuten Danimarkako errege 1852an, Kristian IX.a izenarekin.

Bizitza politikoa

Kristian IX.aren erregealdian lau gertaera nagusi aipa daitezke:

Lehena, Danimarkako Dukerrien Bigarren Gerrako porrota izan zen, 1864an. Gertaera horretan, Danimarkak Schleswig, Holstein eta Luxenburgoko dukerriak galdu zituen. Horren guztiaren ondorioz, Kristianek erregealdiaren hasieran bere mendekoen onarpena galdu zuen.

Bigarren gertaera xede kontserbatzaileak zituen gobernu baten sorrerari laguntzea izan zen. Estrut lehen ministroaren gobernuari (1874-1892) lagundu zion, eta horrek erregearen onarpenik eza indartu egin zuen.

Hirugarren gertaera Islandiari, orduan daniarren esku baitzegoen, bere konstituzioa izaten uztea izan zen (1874). Konstituzio horrek uharteko entitate politiko autonomoak izateko aukera eman zion Islandiari.

Laugarren gertaera ongizatearen estatua sortzea izan zen. 1891n, pentsioak eta erretiroa indarrean sartu ziren, eta 1893an langabeentzako eta familientzako laguntza. Horrek guztiak daniar langile-klasearen egoera ekonomikoa asko hobetu zuen.

Erreferentziak

↑ Olden-Jørgensen, Sebastian. (2003). Prinsessen og det hele kongerige. Christian IX og det glücksborgske kongehus. Kopenhage: Gad ISBN 8712040517..

Kanpo estekak

Datuak: Q151305
Multimedia: Christian IX of Denmark / Q151305

[1] Olden-Jørgensen, Sebastian. (2003). Prinsessen og det hele kongerige. Christian IX og det glücksborgske kongehus. Kopenhage: Gad ISBN 8712040517..

[1]