Paviako gudua

Paviako gudua
1521-1526 bitarteko Italiako Gerra
Paviako gudua, Ruprecht Heller-en margolana
Data	1525eko otsailaren 24a
Lekua	Pavia
Koordenatuak	45°11′51″N 9°09′54″E
Emaitza	Espainiar Inperioaren garaipen erabakigarria
Gudulariak
Frantziako Erresuma Nafarroako Erresuma Karlos V.aren inperioa: Espainiar Inperioa Inperio Santua
Buruzagiak
Frantzisko I.a Frantziakoa  (GP) Henrike II.a Nafarroakoa François de Lorraine Richard de la Pole Louis de la Tremoille Karlos Lannoykoa Fernando d'Avalos Georg von Frundsberg Antonio de Leyva
Indarra
17.000 infanteria 6.500 zalditeria 53 kanoi 19.000 infanteria 4.000 zalditeria 17 kanoi
Galerak
15.000: hilak, zaurituak edo preso hartuak 500: hilak edo zaurituak

Paviako gudua, 1525eko otsailaren 24ko goizean gertatua, 1521-1526 bitarteko Italiako Gerra erabaki zuen gudua izan zen. Karlos V.a enperadorearen germaniar-espainiar armadak mendean hartu zuen Frantzisko I.a Frantziakoa buru zuen frantses armada.

Frantzisko I.arekin eskuz esku Henrike II.a aritu zen Nafarroan gatazka artean gori-gori zegoela. Frantsesak eta nafarrak galtzaile atera ziren; are, enperadorearen tropek bi erregeak atzeman zituzten. 1526ko Madrilgo Itunean zehaztu ziren porrotaren ondorio politikoak. Kolpe oso gogorra izan zen Nafarroa subiranoaren berreskurapen ahaleginerako eta nafar erregearen asmoentzat.

Historia

1524ko urrian, Milanerria mende hartu nahi zuela, Frantzisko I.a Frantziako erregeak Alpeak igaro zituen, 50.000 gizonek osaturiko armada ahaltsuaren buru. Antonio de Leyva 7.500 soldadu espainiarrekin Pavian babestu zen frantses erregearen ibilbidea oztopatu nahirik, eta negu osoan iraun zuen bertan. Modu horretara, Karlos V.aren gudarosteak erasoa antolatzeko denbora izan zuen, Pescarako markesaren, Borboiko dukearen eta Karlos Lannoykoa, Napoliko erregeordearen agintaritzapean. 1525eko otsailaren 23an espainiarrek erasoa egin, eta, ondorengo egunean, Juan Urbietak eta beste gerlari batzuek Frantziako erregea preso hartu zuten. Hasieran, ez zekiten nor zen, baina, arropengatik, jauntxoren bat izango zela pentsatu zuten. Beren nagusiei esandakoan jakin zuten nor zen atxilotua.

Gudu honetan, su-armen (arkabuzen) nagusitasuna agerian geratu zen lehen aldiz altzairuzko arma luzeen aurrean. Horren ondorioz, gerra-taktikak erabat aldatu ziren. Enperadoreak bakearen baldintzak zuzenean eztabaidatu zituen atxilotuarekin, eta 1526an Madrilgo Ituna izenpetu zuten biek. Itun horren arabera, Frantziak Burgundiako dukerria eta borboitarren lurralde frantsesak (Artois) itzuli zituen, eta Italiaren gaineko asmoa (Milanerria, Napoli) alde batera utzi behar izan zuen.

Ituna umiliagarria izan zen Frantziarentzat. Frantses erregeak, gainera, konpromisoa hartuko zuen Henrike II.a nafarrari bere koroaren peko lurraldean aterperik ez emateko, baina hala inoiz eginez gero, hari Nafarroako auzian ez laguntzeko.

Epe luzera, garaipena kaltegarri gertatu zitzaion enperadoreari, zeren eta, Habsburgo etxeak hartutako indar handiaren beldur, frantses erregea, Klemente VII.a aita santua, Ingalaterrako erregea eta Italiako printzeak elkartu baitziren Espainiar Inperioaren aurka.

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012-10-04 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera

• Nafarroako sorgin ehiza (1525)

Kanpo estekak

• Datuak: Q63468
• Multimedia: Battle of Pavia / Q63468