Brisbane

Brisbane
Epónimo	Brisbane River (en)
Localización
	27°28′04″S 153°01′40″L / -27.4678, 153.0278
Estado	Australia
Estado da Austrália (pt)	Queensland
Capital de	Queensland ; City of Brisbane (en)
Poboación
Poboación	2.706.966 (2023) (171,05 hab./km²)
Xeografía
Superficie	15.826 km²
Altitude	0 m
Creación	1824
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+10 (pt)
Prefixo telefónico	0721, 0722, 0723, 0724, 0725, 0726, 0727, 0729, 0730, 0731, 07321, 07322, 07323, 07324, 07325, 07326, 07327, 07329, 07330, 07331, 07332, 07333, 07334, 07335, 07336, 07337, 07339, 0734, 0735, 0737, 07381, 07382, 07383, 07384, 07385, 07386, 07387, 07389 e 0739
Outro
Irmandado con	Dubai ; Abu Zabi ; Auckland City (en) ; Niza ; Cirebon (pt) ; Lucknow ; Kōbe (1985–); Auckland (1988–); Shenzhen (1992–); Semarang (1993–); Bangkok (1997–); Kaohsiung (1997–); Daejeon (pt) (2002–); Chongqing (2005–)
Sitio web	brisbane.qld.gov.au

Brisbane é a terceira cidade máis grande de Australia. É a capital do estado de Queensland, no nordés do país e ten 1 993 132 habitantes (estimado no 2006). Atópase ao leste da Gran Cordilleira Divisoria, ao sueste da cordilleira Taylor e moi próxima á baía Moretón. Está atravesada polo río Brisbane, que foi dragado para facilitar o tránsito de barcos. Cara ao oeste o horizonte está dominado pola presenza do monte Cootha en cuxas abas se atopan un planetario e os xardíns botánicos. Na súa cima atópase un miradoiro que ofrece unhas vistas magnificas da cidade e o seu ondulante río. As máis importantes estacións de televisión no estado de Queensland teñen os seus estudos no monte Cootha.

O sector de Southbank, que se sitúa na riviera sur do río Brisbane, renovouse intensamente para acoller a Exposición Internacional de 1988, pasando a converterse das súas orixes industriais a un agradable parque de fermosos xardíns, onde tamén se atopa unha praia pública artificial, restaurantes e bares, espazos de esparexemento e o museo marítimo. Coa construción da ponte peonil Good Will pódese facilmente chegar desde o centro da cidade a Southbank en tan só uns minutos. A area é unha das favoritas dos habitantes de Brisbane para celebrar asados familiares os fins de semana.

O municipio de Brisbane anunciou un plan de desenvolvemento que considera a construción de pontes peonís adicionais co fin de facer a cidade máis accesible a peóns e ciclistas, así como tamén para incentivar as actividades físicas.

A economía baséase en diversas industrias petroquímicas, metalúrxicas, construcións mecánicas, alimentarias e ferrometalúrxicas. Destaca tamén o seu porto, polo cal exporta carbón e metais. É tamén un importante centro cultural e turístico, ademais de ser centro do nó ferroviario e aéreo para Queensland. Nas súas proximidades atópase a terminal dun gasoduto e a do oleoduto de Moonie.

Historia

A área actualmente coñecida como Brisbane estaba habitada antes da colonización europea pola tribo aborixe australiana "Turrbal", cuxos antepasados orixinalmente emigraron á rexión a través do Estreito de Torres. Para estas persoas a zona que se convertería en Brisbane coñécese como Mian-jin, que significa "lugar como unha forma de espiga".

O *Windmill*, construído polos condenados para moer os cereais a fins de 1820.

A baía Moretón foi explorada por John Oxley en 1823. A cidade foi fundada en 1824 por orde de Lord Brisbane, que fora nomeado gobernador de Nova Gales do Sur (New South Wales) en 1821. Inicialmente unha colonia penal foi fundada na area actual de Redcliff, Edenglassie nas proximidades dunha aldea chamada Moreton Bay. Utilizou os presos para crear infraestruturas e limpar os campos, o que impulsou o desenvolvemento económico da colonia e facilitou a emigración de colonos libres. En 1834 pasou a chamarse Brisbane.

En xuño de 1859 converteuse na capital da colonia de Queensland, aínda que Brisbane non recibiu o título de cidade ata 1902, cando se fusionaron preto de vinte consellos municipais para crear o consello municipal de Brisbane, o municipio máis grande en Australia.

Foi sede da Exposición Internacional de 1988, co tema "O Lecer na éra da Tecnoloxía". Actualmente é a cidade de maior crecemento tanto en poboación como economicamente en Australia.

Durante a segunda guerra mundial, Brisbane desempeñou un papel importante na campaña dos aliados, cando o edificio de AMP (que agora se chama MacArthur Central) foi utilizado como cuartel xeral do teatro de operacións do Pacífico sur oeste do Xeneral Douglas MacArthur, o xefe das forzas aliadas do Pacífico. Aproximadamente 1 000 000 de soldados dos Estados Unidos pasaron por Australia durante a guerra, sendo Brisbane o principal punto de coordinación para o Pacífico suroccidental. En 1942 Brisbane foi a sede dun violento enfrontamento entre militares de EEUU dun lado e militares e civís australianos polo outro dando como resultado unha morte e varios feridos. Este incidente foi coñecido coloquialmente como a Batalla de Brisbane.

Brisbane obtivo tanto o éxito dos Xogos da Commonwealth en 1982, e a Expo 88. Estes acontecementos foron acompañados por unha escala dos gastos públicos, a construción e o desenvolvemento como non se viron antes no estado de Queensland.

Xeografía

Brisbane está situada no recuncho sueste de Queensland, Australia. A cidade esténdese a través do río Brisbane e os seus barrios periféricos bordean Moreton Bay. A gran rexión de Brisbane atópase ao leste da Gran Cordilleira Divisoria australiana.

A área urbana esta elevada, parcialmente, por dous grandes outeiros duns 300 metros: o monte Coot-tha e o Gravatt. O monte Petrie mide uns 170 metros, mentres que os outros pequenos outeiros da cidade son Highgate Hill, Whites Hill, Stephens Mountain e Enoggera Hill. A cidade en si está asentada nunha perigosa chaira con riscos de inundacións, xa que moitos arroios cruzan a poboación incrementando notoriamente o risco de anegacións. Brisbane sufriu, ao longo da súa historia, estes problemas en dúas ocasións, en 1893 e 1974. Este último ocorreu como resultado do paso do ciclón Wanda. Por aquel entón, a cidade experimentou tres semanas de intensas choivas ininterrompidas quedando seriamente danadas os barrios de Oxley, Bulimba, Rocklea, Coorparoo e New Farm. Pola súa banda, os xardíns da Cidade Botánica de Brisbane resultaron alagados dando lugar a un mangleiral formado na zona.

O CBD de Brisbane queda bordeando o río e os nomes das rúas centrais foron tomados da Casa de Hannover. Entre eles figuran rúas de nomes femininos da casa real como Adelaide, Alice, Ann, Charlotte, Elizabeth, Margaret e Mary Street, que son paralelas a Queen Street e Queen Street Mall (en honra á raíña Vitoria I) e perpendiculares a Albert, Edward, George e William Street, os nomes reais masculinos.

A densidade de poboación do centro da cidade é menor que a das dúas cidades máis grandes de Australia, Melbourne e Sydney, aínda que o constante crecemento da poboación esta reducindo cada vez máis esas diferenzas.

Clima

Brisbane posúe un clima húmido subtropical, con veráns calorosos e húmidos e invernos tépedos e con escasa precipitacións. A tempada de tormentas tropicais esténdese desde finais da primavera ata o inicio do outono. As tormentas eléctricas son comúns nesta época con tormentas severas acompanadas de saraiba, choivas torrenciais e ventos destrutivos.

O día máis caloroso na historia da cidade foi rexistrado o 26 de xaneiro de 1940, cunha temperatura máxima de 43.2 °C. Pola súa banda, a temperatura máis baixa tivo lugar o 19 de xullo de 2007, cando a temperatura esborrallouse ata alcanzar os -0.1 °C, dato recollido no aeroporto. O día que se recolleu a maior cantidade de litros de auga polas precipitacións foi o 21 de xaneiro de 1887, cando caeron 465 mm na cidade, o maior rexistro pluvial das capitais australianas. Con todo, desde 2006 a zona de Brisbane vén experimentando unha importante seca, a máis notable desde hai un século, descendendo o nivel das súas presas unha cuarta parte da súa capacidade habitual. Como consecuencia, os habitantes de Brisbane sufriron restricións á hora de regar os seus xardíns e outras actividades ociosas ata o punto de corresponderlles 140 litros por persoa e día, facendo de Brisbane unha das cidades con menor cantidade de auga por habitante de calquera urbe occidental.

	Xan	Feb	Mar	Abr	Mai	Xuñ	Xul	Ago	Set	Out	Nov	Dec	Ano
Táboa climatolóxica
Temperatura media máxima (°C)	29.4	29.0	28.0	26.1	23.2	20.9	20.4	21.8	24.0	26.1	27.8	29.1	25.5
Temperatura media mínima (°C)	20.7	20.6	19.4	16.6	13.3	10.9	9.5	10.3	12.9	15.8	18.1	19.8	15.7
Choivas medias mensuais (mm)	159.6	158.3	140.7	92.5	73.7	67.8	56.5	45.9	45.7	75.4	97.0	133.3	1146.4

Goberno

A diferenza doutras capitais australianas, unha gran parte da área metropolitana de Brisbane é controlada por un único goberno municipal, o Concello de Brisbane. Desde a súa creación en 1925, as áreas urbanas periféricas da cidade experimentaron un gran crecemento, excedendo ata a fronteira da cidade. A cidade divídese en 26 pedanías, elixindo cada unha delas o seu propio concelleiro. O alcalde de Brisbane e os concelleiros son elixidos mediante eleccións populares realizadas cada catro anos. O concello de Brisbane é o máis grande, en termos de poboación e orzamento, de toda Australia e controla unha área total de 1.367 km².

A área metropolitana de Brisbane cobre agora varios municipios lindeiros como Beaudesert, Caboolture, Gold Coast, Ipswich, Logan City, Pine Rivers Shire, Redcliffe e Redland Shire.

O concello controla, ademais, os departamentos Brisbane CityWorks (emprego), Brisbane Transport (transporte público) e Brisbane Water (auga). As reunións do concello celébranse na casa do concello de Brisbane cada martes ás dúas da tarde e, xeralmente, adoitan ser abertas ao público.

O Brisbane City Council, como é coñecido o concello da cidade, foi formado polo Goberno do Estado de Queensland en 1925 tras a fusión de 25 pequenos concellos. Eses concellos foron:

Cidades:
- Brisbane
- South Brisbane
Vilas:
- Hamilton
- Ithaca
- Sandgate
- Toowong
- Windsor
- Wynnum

Comarcas:
- Balmoral
- Belmont
- Coorparoo
- Enoggera
- Kedron
- Moggill
- Sherwood
- Stephens
- Taringa
- Tingalpa
- Toombul
- Yeerongpilly

Demografía

A poboación de Brisbane estímase en 1 763 132 a xuño de 2006, polo que é a terceira cidade máis grande de Australia. A área metropolitana de Brisbane ten unha poboación urbana estimada de 1,82 millóns (2006). Brisbane, segundo alégase, ten a taxa máis alta de crecemento da poboación de calquera cidade capital de Australia. A poboación urbana creceu un 11,0% entre os censos de 2001 e 2006.

O último Censo de Australia en 2006 mostrou que o 1,7% da poboación de Brisbane é de orixe indíxena, mentres que o 21,7% naceu no estranxeiro. Aproximadamente o 16,1% dos fogares falan un idioma que non é o inglés, sendo os máis comúns o mandarín, o vietnamita e o cantonés. A media de idade en toda a cidade é de 35 anos.

Economía

Brisbane ten dous tipos de industrias. As chamadas industrias white-collar (colo branco), que inclúen tecnoloxía da información, servizos financeiros, educación superior e sector público en xeral concentradas no distrito financeiro de recente creación. Por outra banda, as industrias blue-collar (colo azul), nas que se inclúen as de refinación do petróleo, estiba, papeleiras, metalurxia e talleres ferroviarios sitúanse nos suburbios, na parte baixa do río Brisbane e nas novas zonas industriais da periferia urbana. O turismo tamén é unha parte importante da economía de Brisbane, tanto na propia cidade como porta de entrada outras áreas de Queensland.

Desde finais da década de 1990 e principios dos anos 2000, o Goberno do estado de Queensland continuou co desenvolvemento da ciencia e a tecnoloxía na industria en todo o conxunto de Queensland e Brisbane en particular.

O Porto de Brisbane está na parte baixa do río Brisbane e en Fisherman's Island e é o terceiro porto máis importante de Australia polo valor das mercadorías. Os colectores de mercancías, de azucre, de gran, de carbón e de líquidos a granel son as principais exportacións. A maior parte das instalacións do porto teñen menos de tres décadas de antigüidade e algunhas están construídas sobre mangleirais e zonas húmidas rexeneradas. O porto é unha parte da área de desenvolvemento Australia TradeCoast, a zona de máis rápido crecemento económico do país. Xeograficamente, Australia TradeCoast ocupa unha gran franxa de terra arredor do aeroporto e do porto. Comercialmente, a área atraeu distintas clases de empresas da rexión Asia-Pacífico.

Educación

Fachada principal da Universidade de Queensland.

A cidade ten centros de estudos superiores recoñecidos mundialmente como a Universidade de Queensland (membro do "Grupo das Oito" universidades australianas e do programa Universitas 21) no sector de Saint Lucia, a Universidade de Technología de Queensland en pleno centro de cidade e a Universidade de Griffith no sector sur con campus nos suburbios de Nathan e Mount Gravatt. Outras universidades con campus en Brisbane son a Universidade Católica Australiana, a Universidade Central de Queensland, a Universidade James Cook, a Universidade de Sunshine Coast e a Universidade de Southern Queensland.

Existen tamén tres colleges TAFE (ensinos técnicos superiores) como son Brisbane North Institute of TAFE, Metropolitan South Institute of TAFE e Southbank Institute of TAFE. Ademais, a educación terciaria ten centros de ensino independentes como a Australian College of Natural Medicine, Brisbane College of Theology, QANTM (dedicado ás novas tecnoloxías dixitais) e a Journalism Education e Training (especializada en xornalismo).

A maioría da educación de Brisbane, xa sexa preescolar, primaria e secundaria, pertence á xurisdición do Departamento de Educación do Estado de Queensland. Pola súa banda, hai varias escolas católicas.

Cultura

O edificio do museo vello, que serviu desde 1899 ata 1986 como o Museo de Queensland.

Artes

Entre os lugares culturais destacan o Museo de Brisbane e a Galería de Queensland de arte moderna (máis coñecida na cidade como "GOMA", Queensland Gallery of Modern Art), unha das galerías máis grandes relacionadas con este tipo de arte de todo o continente australiano (contén unha importante exposición de Andy Warhol). Tamén é visita obrigada para os turistas Conrad Treasury Casino, un edificio histórico do século XIX onde se realizan todo tipo de actividades como obras de teatro e concertos. O edificio tamén dispón de restaurante e bar.

Teñen sede en Brisbane as prinipais entidades culturais da rexión, como o Queensland Ballet, A Ópera de Queensland e a Queensland Theatre Company.

Festividades

Durante o mes de agosto ten lugar en Brisbane o Ekka, unha celebración que vira ao redor da agricultura, gandería e outros elementos de ámbito tradicional. O seu nome completo é Royal Queensland Show, pero se acortou para ser coñecido como, simplemente, Ekka. O festival é organizado anualmente pola Royal National Agricultural and Industrial Association of Queensland (RNA) e é un dos acontecementos estelares do ano, con máis de 600.000 visitantes. No show móstranse desfiles de animais, competicións de curta de troncos ou eventos de equitación.

O Riverfestival é outro dos acontecementos máis esperados polos habitantes de Brisbane. A festa ten lugar xunto ao río Brisbane, máis concretamente en South Bank Parklands, e no seu programa inclúense diversos espectáculos onde destacan coreografías e os famosos fogos artificiais de Brisbane. Ademais, todo o espectáculo esta amenizado durante todo o día con banquetes ao aire libre e concertos musicais.

Os colectivos inmigrantes tamén gozan das súas particulares festas. Sobresaen dous: Festitalia e Paniyir. O primeiro deles é a celebración da poboación italiana que reside na cidade. Na festa móstranse espectáculos, exposicións e degustacións típicas de Italia. O Paniyir é o día da festividade dos gregos e celébrase en Musgrave Park.

The Valley Fiesta é unha festa de tres días de duración organizada por Valley Chamber of Commerce, a Cámara de Comercio do Val. O evento foi promocionado polo Departamento de Mercadotecnia de Brisbane en 2002.

Deportes

A actividade deportiva da cidade desde a entrada na década dos 80 foi notable. Brisbane foi escenario dos Xogos da Mancomunidade de 1982 e os Goodwill Games de 2001. Tamén foi sede da Copa do Mundo de Rugby de 1987, a Copa do Mundo de Crícket de 1992, os Xogos Olímpicos de Sydney, a Copa do Mundo de Rugby de 2003 e albergará tamén a de 2008. Ademais, a cidade planea a súa candidatura para os Xogos Olímpicos de 2024.

Medios de comunicación

A cidade de Brisbane ten só un periódico diario, The Courier-Mail, de tipo tabloide, e outro de tirada dominical, The Sunday Mail, ambos os propiedade do grupo News Corporation. Tamén recibe os diarios nacionais The Australian e Weekend Australian, xunto con The Australian Financial Review, The Sydney Morning Herald e The Age, estes tres últimos propiedade do grupo Fairfax Media. En 2007, este importante grupo australiano lanzou Brisbane Times, un xornal on-line baseado nas novidades que acontecen na cidade.

Con respecto á televisión, as cinco grandes cadeas emiten para Brisbane desde a cima do monte Coot-tha. As tres emisoras comerciais Seven Network, Nine Network e Network Ten están acompañadas por dúas cadeas nacionais, a ABC e SBS. Optus, Foxtel e Austar operan vía pago por visión.

Na radio, a ABC as súas cinco emisoras a Brisbane: 612 ABC Brisbane, ABC Classic FM, ABC NewsRadio, Radio National e Tripla J. Ademais, a cidade recibe os sinais das principais emisoras de radio do país como 4KQ, 4BC, 4BH, 97.3 FM, B105 FM, Nova 106.9 e Triplo M.

Turismo

En Brisbane e os seus arredores existen diversos puntos de interese para os visitantes. Un deles situado ao norte da cidade é a Illa Fraser, que é a maior illa de area do mundo e que ten bosques chuviosos e lagoas. A ela accédese por transbordador. A illa atópase habitada por dingos ou cans salvaxes.

Desde o posto de Observación do monte Cootha (Mount Coot-tha) pódese gozar de espectaculares vistas e da visita ao xardín botánico da cidade. Neste xardín poden observarse unha ampla gama de especies arbóreas e exóticas. Un dos parques que goza de máis éxito entre a poboación local é o New Farm, onde todos os sábados organízanse degustacións gratuítas dos alimentos máis típicos da rexión.

En canto ao turismo máis ocioso, cabe destacar The Queen Street Mall, a zona de compras máis importante de Brisbane e considerada como o centro comercial de tendas polo miúdo máis grande entre Sydney e Singapur. Atopámonos, xa que logo, ante un dos núcleos turísticos por excelencia de Brisbane, xa que consta dunha rúa peonil de preto de medio quilómetro onde se atopan as tendas máis destacadas do mundo da moda, a perfumería e a xoiería. Un lugar evidentemente destinado ao turismo comercial onde non faltan restaurantes, bares e cafés. Este núcleo se encuntra no distrito central e de negocios da cidade, polo que esta perfectamente comunicado mediante o transporte público. Se se opta por acceder a el en coche particular, existen varios aparcadoiros na zona.

Zona norte do distrito financeiro de Brisbane.

Outra zona de compras notable en Brisbane é Paddington, aínda que esta é máis típica e tradicional australiana, con gran cantidade de tendas tradicionais, cafés, bares de tipo retro e establecementos de restauración. Pola noite, a zona goza dunha agradable vida nocturna. Para rematar, a rúa Brunswick, xunto ao Chinatown Mall, é a zona de compras máis alternativa da cidade. Ten tendas de antigüidades e obxectos de segunda man.

Algúns enclaves de especial mención son o Alma Park Zoo, o zoo da cidade situado a uns trinta minutos do centro; Brisbane City Hall e King George Square, dous emblemáticos puntos de referencia do centro histórico da cidade localizados entre Adelaide e Ann Streets e cunha intensa actividade diaria. Para rematar, chama a atención South Bank, a praia artificial de Brisbane que se estende desde o río Brisbane ata o CBD, centro neurálxico da cidade.

Transporte

Terminal de voos nacionais do aeroporto.

O catamarán CityCat de Brisbane pasando polo peirao de Eagle Street.

Brisbane goza dunha extensa rede de transporte público con diversas liñas de autobuses, tren e transbordador, así como boas conexións coas poboacións periféricas. O transporte da cidade é xestionado polo propio Concello de Brisbane e o Goberno de Queensland, donos estes últimos do Queensland Rail, a empresa pública responsable do mantemento e as actividades do sistema ferroviario da rexión.

Aeroporto

O aeroporto de Brisbane, propiedade da Brisbane Airport Corporation Limited, está situado ao nordés da cidade e é un dos máis grandes do continente australiano. Alberga a posibilidade de elixir entre voos nacionais e internacionais e é un dos máis concorridos de Australia.

A cidade, ademais, é sede de importantes compañías aéreas como Virgin Blue, a segunda máis importante en Australia, e Qantas e Jetstar voan ambas desde o aeroporto de Brisbane. A cidade tamén posúe o pequeno aeroporto Archerfield, que está situado a uns 12 quilómetros ao sueste. Caboolture e Redcliffe son os outros aeroportos locais máis importantes, aínda que algo máis afastados da cidade.

Tren

O Citytrain, metro de Brisbane, consta de dez liñas que cobren o percorrido por toda a cidade. Ademais, tamén conta co Airtrain, servizo privado que conecta o aeroporto co centro.

Os billetes pódense adquirir nas máquinas expendedoras das distintas estacións ferroviarias e, tamén, existe unha modalidade de billetes que permite ao usuario combinar distintos medios de transporte como o tren, autobús e transbordador.

Transbordador

O Transbordador é un medio de transporte moi habitual en Brisbane e conectan as illas de baía Moretón con todo o continente australiano.

Os servizos de transbordador que ofrece Brisbane son o CityCat, cuxo operador turístico é Metrolink Queensland, e o CityFerry, controlado polo concello e a empresa francesa Transdev.

Autobuses

Brisbane conta cunha ampla oferta de servizos de autobús co que moverse por toda a cidade. O Loop bus é unha liña de autobús que se move, principalmente, pola zona do Distrito Central de Negocios, incluíndo paradas turísticas nos lugares máis emblemáticos da cidade como Central Station, Queen Street Mall, City Botanic Gardens, Riverside Centre, QUT e King George Square. Brisbane ofrece aos seus usuarios varias liñas especiais de autobuses que cobren o horario nocturno dos venres e sábados, ideal para os mozos que saen de marcha, e que cobre as principais paradas.

Os billetes poden ser adquiridos nos operadores de autobús ou en máquinas expendedoras. Algunhas tendas e quioscos de prensa dispensan, tamén, estes billetes.

Taxis

En Brisbane funcionan dúas compañías de taxis: os Yellow Cabs (aínda que os seus vehículos están pintados de laranxa) e os Black & White Cabs. Ambas as empresas son aconsellables xa que ofrecen o mesmo servizo e tarifa (regulada polas autoridades locais). Para grupos máis amplos de usuarios, existe a posibilidade de utilizar os chamados Megataxi, con cabida para 10 persoas.

Cidades irmandadas

Brisbane colabora con sete cidades no programa de irmandamento de cidades. Trátase das seguintes:

Kobe (xullo de 1985)
Auckland (agosto de 1988)
Shenzhen (xuño de 1992)
Semarang (xaneiro de 1993)
Kaohsiung (setembro de 1997)
Daejeon (xuño de 2002)
Chongqing (outubro de 2005)