Franco CFP
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde marzo de 2016.) |
O franco CFP é a unidade monetaria de curso legal nos territorios franceses de ultramar da Polinesia Francesa, Nova Caledonia e Wallis e Futuna. As siglas CFP correspondíanse orixinalmente con Colonies Françaises du Pacifique, e foi cambiado por "Comunidade Financeira do Pacífico". Na actualidade o nome correspóndese con Comptoirs Français du Pacifique (acordos financeiros entre Francia e o Pacífico). O código ISO 4217 que lle corresponde é XPF.
Historia
[editar | editar a fonte]1945-1949
[editar | editar a fonte]O franco CFP creouse en decembro de 1945 xunto ao Franco CFA. A razón para a creación destas dúas moedas foi a debilidade do franco francés tras a segunda guerra mundial. Cando Francia ratificou os Acordos de Bretton Woods en decembro de 1945, o franco devaluouse para crear unha taxa fixa de cambio respecto ao dólar. Creáronse novas moedas nas colonias francesas para as apartar da forte desvalorización de 1945. O ministro de economía René Pleven dixo: "nun xesto de xenerosidade desinteresada, a Francia metropolitana, no seu desexo de non impor ás súas fillas (as colonias) as consecuencias da súa propia pobreza, fixáronse diferentes taxas de cambio para as súas propias moedas". O Franco CFA e outras moedas dos territorios franceses fixaron as súas taxas de cambio respecto ao franco francés. Con todo, o franco CFP fixou a súa taxa de cambio fronte ao dólar, xa que este xogou un papel importante na economía dos territorios franceses do Pacífico desde a II guerra mundial. Esta situación terminou en setembro de 1949, cando se creou unha taxa fixa de cambio entre o franco CFP e o franco francés.
1949-1985
[editar | editar a fonte]O franco CFP foi emitido polo IEOM (Institut d'Émission d'Outre-Mer) desde 1967. O IEOM ten a súa sede en París. Ao principio a moeda emitiuse diferenciando os territorios da Polinesia Francesa, Nova Caledonia e as Novas Hébridas. Wallis e Futuna utilizou, por proximidade, o franco emitido para Nova Caledonia. Aínda que os billetes das Novas Hébridas tiñan impreso o nome do territorio, as emisións da Polinesia Francesa e Nova Caledonia non o levaban, e soamente podían diferenciarse polo nome das súas capitais: Papeete (Polinesia Francesa) e Noumea (Nova Caledonia).
En 1969, o franco das Novas Hébridas separouse do franco CFP para ser substituído polo vatu en 1982, data na que o territorio se independizou creándose a República de Vanuatu.
1985-
[editar | editar a fonte]En 1985 introduciuse un billete de 10.000 francos, o máis alto en denominación, e foi o primeiro en non levar impreso o nome de ningunha cidade no reverso. En 1992 emitíronse novos billetes de 500, 1.000 e 5.000 francos, que tamén suprimían a cidade. O deseño deste tres últimos billetes non variou respecto da serie anterior.
Hoxe en día todos os billetes de Nova Caledonia e a Polinesia Francesa son idénticos. Nun lado aparecen paisaxes ou personaxes históricos da Polinesia Francesa, entanto que no outro lado do billete aparecen paisaxes e personaxes de Nova Caledonia.
As moedas fabrícanse diferenciando o territorio, aínda que poden ser utilizadas en ambos.
Unha ordenanza do 15 de setembro de 2021, que entrou en vigor o 26 de febreiro de 2022, define o nome franco CFP como o "franco das comunidades francesas do Pacífico".[1].
Moedas
[editar | editar a fonte]Franco de Nova Caledonia
[editar | editar a fonte]Este franco emítese para os territorios de Nova Caledonia e Wallis e Futuna pola súa proximidade. Porén, poden utilizarse na Polinesia Francesa. Divídense en 100 céntimos.
Historia
[editar | editar a fonte]Ata 1873, o franco francés circulou en Nova Caledonia. Emitíronse billetes específicos para que circulasen na illa xunto coas moedas de francos franceses. En 1945 introduciuse o franco CFP, cunha serie de moedas específicas para Nova Caledonia en 1949.
Moedas
[editar | editar a fonte]Emitíronse moedas de aluminio de 50 céntimos e de 1, 2 e 5 francos (esta última en 1952). As moedas de 50 céntimos só saíron en 1949. En 1967 engadíronse moedas de níquel de 10, 20 e 50 francos, seguida das denominación de 100 francos de bronce en 1976.
O deseño de todas as moedas non cambiou desde que se emitiron as primeiras pezas. No anverso aparece a deusa Minerva sentada nun trono cunha cornucopia, un facho e as táboas da Lei. Nas denominacións superiores aparece o retrato da Marianne. O único cambio producido foi a substitución do texto Union Française despois de 1952 polas siglas do IEOM en 1972.
Hoxe en día circulan as denominacións de 1 a 100 francos. Soamente a de 50 céntimos foi retirada da circulación. Os reversos das denominacións de 1, 2 e 5 francos teñen no seu deseño o paxaro nacional, o kagu. A moeda de 10 francos ten unha embarcación indíxena. A moeda de 20 francos ten as cabezas de tres cebús. As moedas de 50 e 100 francos teñen unha cabana dos pobos indíxenas rodeada por palmeiras.
Billetes
[editar | editar a fonte]Entre 1873 e 1878, a Compañía de Nova Caledonia emitiu billetes de 5 e 20 francos, seguidos en 1875 de billetes emitidos polo Banco de Nova Caledonia en denominacións de 5, 20, 100 e 500 francos. Desde 1890, o Banco de Indochina imprimiu billetes en Noumea en denominacións d 5, 20, 100 e 500 francos.
Entre 1914 e 1923 utilizáronse selos de correos como medio de pagamento. Os primeiros pegábanse a anacos de cartón e eran denominacións de 25 e 50 céntimos, e de 1 e 2 francos. A segunda serie deste medio de pagamento consistía en selos de 25 e 50 céntimos pegados a anacos de aluminio.
Entre 1918 e 1919 introducíronse billetes de 50 céntimos, e de 1 e 2 francos. En 1942 volvéronse a emitir as mesmas denominacións en nome das Forzas Libres Francesas, coa introdución das denominacións de 5 e 20 francos en 1943.
En 1969, o IEOM en Noumea fíxose cargo da emisión de papel moeda, introducindo denominacións de 100, 500, 1.000 e 5.000 francos. Os billetes de 100 e 1.000 francos tiñan dúas variantes. A primeira emisión tiña impreso o nome da metrópole, "République Française". As denominacións de 500 e 1.000 francos tiveran o nome da metrópole desde a súa primeira emisión. En 1976 os billetes de 100 francos foron substituídos por moedas.
En 1985 introduciuse un novo billete común para todos os territorios franceses do Pacífico, seguidos en 1992 e 1996 por denominacións de 500, 1.000 e 5.000 francos. O deseño dos billetes non cambiou desde 1969.
Franco da Polinesia Francesa
[editar | editar a fonte]Este franco emítese para a Polinesia Francesa, aínda que pode utilizarse en Nova Caledonia e en Wallis e Futuna. Divídense en 100 céntimos.
Historia
[editar | editar a fonte]Ata 1914, o franco francés circulou na Polinesia Francesa. Neste ano emitíronse billetes específicos para usarse na colonia xunto ás moedas de francos franceses. En 1945 introduciuse o franco CFP, con moedas emitidas para a "Oceanía Francesa" (coñecida como Établisements Françaises de l'Océanie) desde 1949. Desde 1965 cambiouse o nome do territorio ao de Polinesia Francesa (Polynésie Française).
Moedas
[editar | editar a fonte]En 1949 introducíronse moedas en denominacións de 50 céntimos, 1 e 2 francos, xunto á de 5 francos de aluminio en 1952. A moeda de 50 céntimos só se emitiu en 1949. Estas moedas tiñan de nome o territorio de "Océanie". Desde 1965 o nome cambiou a Polinesia Francesa. En 1967, introducíronse denominacións de 10, 20 e 50 francos de níquel, seguidas da de 100 francos de bronce en 1976.
O deseño de todas as moedas non cambiou desde a súa primeira emisión. O seu anverso é idéntico ao dos francos de Nova Caledonia: a deusa Minerva nas denominacións de 50 céntimos, 1, 2 e 5 francos, e o retrato da Marianne para as denominacións superiores. O único cambio notable foi o de suprimir o texto Union Française e substituír o de Établesiments Françaises de l'Océanie por Polinesia Francesa despois de 1952, e engadir as iniciais do IEOM en 1972.
As denominacións que circulan hoxe en día son todas excepto a de 50 céntimos. No reverso das moedas de 50 céntimos e 1, 2 e 5 francos aparece unha paisaxe polinesia. A moeda de 10 francos ten dous tiki. A 20 francos leva o froito da árbore do pan, e as de 50 e 100 francos unha paisaxe polinesia.
Billetes
[editar | editar a fonte]En 1914 o Banco de Indochina en Papeete emitiu billetes de 5, 20 e 100 francos. En 1919, a Cámara de Comercio introduciu billetes de 25 e 50 céntimos, e 1 e 2 francos. En 1920 o Banque André Krajweski tamén emitiu as mesmas denominacións. En 1923 o Banco de Indochina emitiu billetes de 500 francos, seguidos dos de 1.000 francos en 1940.
En 1969 o IEOM en Papeete fíxose cargo da emisión de papel moeda, emitindo billetes de 100, 500, 1.000 e 5.000 francos. Os billetes de 100 e 1.000 francos tiñan dúas versións. As primeiras emisións tiñan o nome da metrópole, "République Française", e as denominacións de 500 e 5.000 francos levaban o nome desde as súas primeiras emisións. En 1976 o billete de 100 francos foi substituído por unha moeda.
En 1985, introduciuse un billete de 10.000 francos común para todos os territorios franceses do Pacífico. A este seguíronlle denominacións de 500, 1.000 e 5.000 francos entre 1992 e 1996 sen a distinción da cidade onde se emitiron. O deseño non cambiou desde 1969.
Franco das Novas Hébridas
[editar | editar a fonte]O franco das Novas Hébridas foi a moeda de curso legal do arquipélago que posteriormente se independizaría en 1980 co nome de Vanuatu. Circulou xunto á libra esterlina e máis tarde xunto ao dólar australiano. Estaba dividido en 100 céntimos, aínda que nunca se emitiron denominacións deste. Entre 1945 e 1969 formou parte do franco CFP.
Historia
[editar | editar a fonte]Ata a segunda guerra mundial nas Novas Hébridas utilizábase o franco francés xunto ás libras australiana e británica. En 1945 introduciuse o franco CFP para non danar a economía das colonias francesas do Pacífico debido á desvalorización do franco francés. Durante este período utilizáronse emisións locais xunto a emisións de Nova Caledonia.
En 1949 a relación do franco CFP e o franco francés fixouse en 5,50 FF = 1 CFP. Desde 1959 o cambio con líbraa australiana fixouse en 200 CFP = 1 AU£. En 1966 esta taxa estableceuse en 100 AUD = 1 CFP.
Desde 1966 emitíronse moedas específicas para as Novas Hébridas. En 1969 o franco desligouse do franco CFP e mantivo a súa relación co dólar australiano ata 1973. En 1982 o franco foi substituído polo vatu tras a independencia do arquipélago. O mesmo ano o dólar australiano deixou de ser unha moeda de curso legal.
Moedas
[editar | editar a fonte]En 1966 emitíronse moedas de prata de 100 francos, seguidas de 10 e 20 francos de níquel en 1967, 1, 2 e 5 francos de latón en 1970, e 50 francos de níquel en 1972. Soamente as denominacións de 10, 20 e 50 francos se correspondían en tamaño, peso e composición cos francos de Nova Caledonia e a Polinesia Francesa. As características das moedas amósanse a seguir:
| Denominación | Emisión | Metal | Diámetro (mm)
|
Peso (g)
|
Anverso | Reverso |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 Franco | 1970-1982 | Aluminio | 17,00 | 2,00 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
1 FRANC |
| 2 Francos | 1970-1982 | Aluminio | 20,00 | 3,00 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
2 FRANCS |
| 5 Francos | 1970-1982 | Aluminio | 23,50 | 4,10 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
5 FRANCS |
| 10 Francos | 1970-1982 | Níquel | 23,90 | 6,00 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
10 f |
| 20 Francos | 1970-1982 | Níquel | 28,50 | 10,10 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
20 f |
| 50 Francos | 1970-1982 | Níquel | 33,00 | 15,10 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
50 f |
| 100 Francos | 1970-1982 | Bronce e níquel | 37,40 | 25,00 | RÉPVBLIQVE FRANÇAISE |
100 f |
Billetes
[editar | editar a fonte]O primeiro billete emitido foi de 25 francos o 22 de agosto de 1921. En 1941 volvéronse a emitir billetes, que se correspondían con billetes do Banco de Indochina de Nova Caledonia, en denominacións de 5, 20, 100, 500 e 1.000 francos. As mesmas denominacións emitíronse en 1943 polos Services Nationaux Français des Nouvelles Hébrides.
En 1965, o IEOM tomou o control da emisión de papel moeda e introduciu denominacións de 100, 500 e 1.000 francos ata 1972. Ao contrario que a Polinesia Francesa e Nova Caledonia, as Novas Hébridas non emitiron billetes de 5.000 francos.
A continuación móstranse os detalles da última serie de billetes emitidos:
| Denominación | Cor predominante |
|---|---|
| 100 Francos | Violeta |
| 500 Francos | Azul |
| 1.000 Francos | Laranxa |
Billetes
[editar | editar a fonte]A seguir amósanse os detalles dos billetes comúns emitidos para todos os territorios franceses do Pacífico: Polinesia Francesa, Nova Caledonia e Wallis e Futuna.
| Denominación | Efixie | Cor predominante | Dimensións |
|---|---|---|---|
| 500 Francos | Azul | 80 x 150 mm | |
| 1.000 Francos | Vermello | 85 x 160 mm | |
| 5.000 Francos | Louis Antoine de Bougainville Auguste Febvrier-Despointes |
Verde | 92 x 172 mm |
| 10.000 Francos | Laranxa | 92 x 172 mm |
Tārā
[editar | editar a fonte]Antes de que os franceses introducisen o franco en Tahití, na Polinesia Francesa, os comerciantes utilizaban dólares. A palabra "dólar" derivou en tārā , termo que se utilizou entre os nativos e comerciantes chineses. De maneira non oficial estableceuse como moeda de curso cun valor de 5 francos.
