Xainismo
O xainismo[1] é unha das relixións máis antigas da India, xuntamente co hinduísmo e o budismo, compartindo con este último a ausencia da necesidade de Deus como creador ou figura central. Considérase que a súa orixe antecede o Brahmanismo, aínda que sexa máis probábel que xurdira na súa forma actual o século V a.C., en resultado da acción relixiosa do Mahavira.
Esta doutrina pregoa unha vía salvadora filosófica non centrada no culto de ningún deus. A súa práctica é a de realizar esforzos para encamiñar a alma-conciencia cara a un estado divino e de liberación (mokṣa). Aquel ser que vence aos seus inimigos interiores e alcanza o estado superior pasa a ser denominado 'vencedor' ou 'conquistador' (yina). O estado máis elevado coñécese como siddha.
O xainismo é coñecido nos textos antigos tamén como śramaṇa dharma (deber do que confía en si mesmo) ou o camiño dos nirgranthas (aqueles sen apegos nin aversións).
Trátase dunha relixión nastika (non teísta), que non recoñece a autoridade dos textos sacros hinduístas nin dos sacerdotes brahmáns.
Na actualidade, o xainismo está presente en Bengala (leste da India), Rayastán, Majarastra e Guyarat (centro occidental da India) e Karnataka (sur da India), ademais dalgunhas comunidades no estranxeiro.
A doutrina xainista ensina que o xainismo existiu sempre e sempre existirá,[2][3][4] a pesar diso os historiadores datan a fundación e organización da forma actual do xainismo nalgún momento entre os séculos IX e VI a. C., polo reformador relixioso indio Parsuá.[5][6]
Hai unha hipótese que di que -como moitas tradicións hinduístas-, o xainismo podería ter a súa orixe na cultura do val do río Indo, sendo unha mostra da espiritualidade nativa desa zona anterior á chegada á India da migración indoaria.[7][8][9] Outros estudosos suxiren que as tradicións shramana eran contemporáneas e distintas ás prácticas relixiosas da relixión védica.[10]
Actualmente, o xainismo é unha relixión minoritaria pero influente cuns 4,2 millóns de seguidores na India,[11] ademais dunha exitosa e crecente comunidade emigrada a América do Norte, Europa Occidental, o Oriente de Asia, Australia e outros lugares.[12]
Os xainistas influíron e contribuíron de maneira significativa nas esferas éticas, políticas e económicas da India. Ademais os xainistas teñen unha longa tradición ilustrada e son a comunidade relixiosa con maior grao de alfabetización da India[13][14] e as súas bibliotecas son as máis antigas do país.[15]
Historia
[editar | editar a fonte]Vista durante algún tempo polos investigadores occidentais como unha seita do hinduísmo ou unha herexía do budismo, debido á repartición de elementos comúns con estas relixións, o xainismo é con todo un fenómeno orixinal. Ao contrario do budismo, o xainismo nunca tivo un espírito misionario, permanecendo na India, onde os xainas constitúen hoxe cerca de catro millóns de crentes. Pequenas comunidades xainas existen tamén na América do Norte e na Europa, en resultado de movementos migratorios.
A palabra xainismo ten as súas orixes no verbo sánscrito jin que significa "conquistador". Os seus adeptos deben combater, a través dunha serie de estaxios, as paixóns de modo a alcanzar a liberación do mundo.
Súa visión básica é dualista. A materia e a mónada vital ou jiva son de natureza distinguida, e durante súa vida o ser vivente (sexa humano ou animal) tinxe súa mónada como resultado das súas accións. Para se purificar, esta relixión propón un extremo ascetismo e o colocar en práctica da doutrina da non-violencia ou ahimsa.
Orixes
[editar | editar a fonte]Segundos os historiadores da relixión, o xainismo estabeleceuse na India a mediados do primeiro milenio a.C.. O seu fundador foi o Mahavira, existindo dúas propostas para o período en que viviu: 599 a.C. - 527 a.C (data tradicional apuntada polo xainismo) ou 540 a.C - 470 a.C. (segundo os académicos). Naceu preto de Patna, naquilo que é hoxe o estado do Bihar. Foi un contemporáneo do Buda, pregando na mesma rexión xeográfica, aínda que non conste que os dous mestres se teñan algunha vez encontrado. Pertencía á casta dos guerreiros (kshatriya), casou, viviu no luxo até que ao redor dos trinta anos tornouse un mendigo errante.
Entregouse a longos procesos ascéticos até obter a iluminación, consagrando os restantes trinta ou corenta anos da súa vida a pregar a súa doutrina. Faleceu en Pavapuri, no Bihar, que é desde entón un dos principais locais de peregrinación xaina.
De acordo cos xainas, a súa relixión é eterna, sendo a doutrina revelada ao longo de varias eras polos Tirthankaras, palabra que significa "facedores de vao", ou sexa, alguén que ensinou o camiño. Os Tirthankaras foron almas nacidas como seres humanos que alcanzaran a liberación (moksha) do ciclo dos renacementos a través da renuncia e que transmitiron as súas ensinanzas aos homes. Na presente era existiron 24 Tirthankaras. O último deses Tirthankaras foi o Mahavira, que os xainas non consideran como o fundador do xainismo, mais antes aquel que lle deu a súa forma actual. O 23º Tirthankara foi Parshva, que os historiadores[Cómpre referencia] consideran probabelmente unha figura histórica que viviu cerca de tres séculos antes do Mahavira. Os xainas cren que Parshva pregou os 4 grandes principios do xainismo, a saber: non-violencia (ahimsa), evitar a mentira, non se apropiar do que non foi dado e non se apegar á posesións materiais; o Mahavira engadiu o principio da castidade.
Doutrinas
[editar | editar a fonte]A relixión xainista ten unha cosmoloxía e crenzas elaboradas; ateigadas de nomes, categorías, clases, xerarquías, graos, ordes, entre outros.
- Transteísmo: eles cren que o mundo é eterno e carece de principio. Non existe unha divindade persoal, e todas as posibles divindades -as almas dos perfectos arjat ('adorables', divindades humanas) por exemplo- non son emanación nin manifestación de ningunha divindade apofática nin de ningunha Unidade (o Todo ou Absoluto), conceptos e realidades que son igualmente negadas e rexeitadas no xainismo xunto coa dun deus creador.
- Ateísmo: o universo non foi creado por ningún Deus ou ser supremo, é o resultado inexorable das leis da natureza autoimposta. Non hai ningún creador (kartā) do universo, lexislador, gobernador ou axente externo sobrenatural. Aínda que se fai mención a certos seres (devas), en xeral os xainas son indiferentes a estes seres, a crenza nestas entidades non é necesaria: aparecen na cosmoloxía xaina só para facer referencia á roda das reencarnacións dos seres vivos.
- Pananimismo: toda a realidade é vida. Para o xainismo o universo é unha totalidade vivente; todo ser posúe unha alma, máis ou menos complexa, diáfana ou pesada. Desde a terra ou o vento, aos insectos ou os mamíferos, todos os seres reflicten o universo e son dignos de respecto. O maior pecado para o xainismo é causar dano a un ser vivo, aínda que tamén hai que evitar danar á terra ou ás almas da auga ou do ar.
En coherencia co anterior, os xainistas practican a non violencia, o xaxún e a mortificación do propio corpo. A través destas actividades esperan descargar a súa alma do peso da materia kármica e evitar posteriores reencarnacións.
A relixión xainista presenta unha perspectiva igualitaria das almas, sen importar as diferenzas nas forma física: humanos, animais, e organismos viventes microscópicos. Os humanos son os únicos posuidores dos seis sentidos: vista, oído, gusto, olfacto, tacto e pensamento; polo tanto dos humanos espérase que actúen con responsabilidade cara a toda a vida sendo compasivos, sen egoísmo, sen medo, racionais e misericordiosos.
Desde o punto de vista epistemolóxico, o xainismo é relativista, defende que o coñecemento do mundo só pode ser aproximado e que, co tempo, até a súa propia relixión acabará por desaparecer.
A comunidade xainista distingue entre monxes e segrares. Os monxes sométense a unha disciplina ascética superior á dos laicos, aínda que non exercen o monopolio da relixión. Viven nun jina-sadman (mosteiro xainista). Un jina-rshi (asceta xainista) asume catro votos: a non violencia, a sinceridade, a rectitude e a renuncia ás cousas e ás persoas.
Código de conduta
[editar | editar a fonte]Os jina-kalpa son as ordenanzas practicadas polos jinas (opostas a aquelas dos sthaviras). Consiste en cinco votos:
- ahimsa (non violencia)
- satya (veracidade)
- asteya (non roubar),
- brahmacharya (castidade) e
- aparigraha (desapego do material).
A relixión xainista pon moita atención no aparigraha, o desapego das cousas materiais a través do control dun mesmo, penitencia, abstención da indulxencia, limitación voluntaria das necesidades e consecuente diminución da agresividade.
Non violencia
[editar | editar a fonte]A orixe última deste principio está no rexeitamento aos rituais que levaban a cabo os brahmáns e que adoitaban implicar o sacrificio de animais. O sacrificio do período védico estaba asociado a moita vivencia e os propios brahmáns comezaran a transformar os sacrificios pero é no período sramana cando os que renunciaran a estas prácticas enfróntanse radicalmente aos sacrificios. Para os ascetas, o sacrificio estaba nun mesmo e produciuse unha internalización do ritual que non incluía propiamente ritos e que salientaba o principio da non violencia dunha forma moi ampla.[16] Ao parecer, foi Majavira quen expuxo un sistema coherente con conceptos comúns a outros sistemas sramánicos como o ciclo de renacementos samsara ou a liberación moksa integrados na idea de respecto por todos os seres vivos.[17]
A idea de non violencia ou ahimsa é central no xainismo e aínda que leva ao límite na vida dos ascetas condiciona desde os hábitos alimenticios dos laicos até os sistemas de pensamento e a filosofía xainista. Por exemplo, ten as súas consecuencias filosóficas no anekantava ou non absolutismo.[18] Igualmente o principio de ahimsa está tamén detrás da renuncia ao material por canto ao posuír podemos danar a outros seres. Desde as súas orixes, os xainas dedicaron tratados a cualificar os tipos de violencia, a súa orixe e quen ou que pode ser vítima dela, realizando un estudo de tipo psicolóxico moi pronto. Igualmente, aínda que o concepto de ahimsa ou non violencia non só debe exporse de forma negativa, no sentido de non matar, senón que ten unha formulación positiva. É dicir, tamén debe entenderse como o deber de ser compasivo ou de cultivar a amizade.
A compaixón por toda vida, xa sexa humana ou non humana, é central no xainismo. A vida humana valórase como unha oportunidade única e rara para alcanzar a iluminación. Matar a unha persoa, independentemente do crime que cometese, é considerado polo xainismo como algo extremadamente horrendo. Nesta mesma liña, o xainismo require tanto de laicos como de monxes de todas as súas seitas e correntes a práctica do vexetarianismo. Nalgunhas rexións indias como en Rayastán ou Karnataka a influencia dos xainas foi tan forte que a maioría dos hindús da zona convertéronse tamén en vexetarianos.[19]
No entanto, ao longo da historia os xainistas foron nobres, reis ou guerreiros de importancia.[20] Os filósofos xainas chegaron a integrar o principio de non violencia coa guerra e o goberno dos reinos. Esta aparente contradición solucionouse de varias maneiras, por exemplo plantexando a necesidade de manter a salvo o propio xainismo ou defendendo a idea de que é posible ir á guerra practicando a mínima violencia necesaria.[20] Pódese afirmar por iso que ahimsa non equivale a pacifismo. O sabio xainista Hemachandra, que viviu no século XII xunto ao rei xainista Kumara Pa, expuxo un ideal de realeza xainista que non era en absoluto pacifista e entroncaba coas numerosas referencias e metáforas militares que se atopan nos Agamas xainistas. A súa formulación apela a que o deber ou dharma dun rei implica violencia a condición de que esta non se exerza cun odio ou fixación persoal e estea dirixida á protección dos ascetas entregados ao ahimsa.[21]
Vexetarianismo
[editar | editar a fonte]O vexetarianismo é un modo de vida para un xainista, tendo a súa orixe no concepto de jīva dāya (compaixón polos seres vivos) e o a-himsá (a non violencia). A práctica do vexetarianismo é vista como un instrumento para a práctica da non violencia e a coexistencia pacífica e cooperativa.
Os xainistas son vexetarianos estritos (dieta vegana) que consomen soamente seres sen sentidos (sen sistema nervioso), principalmente do reino vexetal. Aínda que a dieta xainista implica o aniquilamento das plantas, isto vese como a forma de sobrevivir que causa o mínimo de violencia cara aos seres vivos (moitas formas vexetais como froitas ou raíces son mellor vistas polo Xainismo por comportar simplemente a extracción dunha parte da planta e non a súa total destrución).
Meditación
[editar | editar a fonte]A meditación xaina pretende levar a alma a un estado de completa liberdade das ataduras.[22]
Os textos xainas ofrecen unha guía detallada sobre técnicas de meditación para alcanzar un coñecemento e conciencia plenos. As técnicas de meditación xaina están deseñadas para axudar ao que as practique a permanecer apartado dos apegos e os odios e así conseguir unha liberación das ataduras do karma mediante a percepción correcta, o coñecemento correcto e a conduta correcta.[23]
Estes tres puntos coñécense como ratna-traia ('as tres xemas' do xainismo), e son imprescindibles para lograr que a alma se eleve.[24]
Karma
[editar | editar a fonte]O concepto de karma no xainismo transmite un significado totalmente diferente ao que adoita entenderse na relixión hinduísta e na civilización occidental.[25] Non se trata dunha forza inaccesible que controla o destino dos seres vivos de forma inexplicable. Non se refire simplemente a 'acto', 'traballo' nin tampouco unha forza mística invisible (adrishta) senón máis ben un material delicado, imperceptible para os sentidos que interactúa coa alma cunha calidade e intensidade proporcional ás accións, pensamentos realizados e as palabras ditas que se guiaron por aversións e apegos causando novas ataduras.
O karma no xainismo é algo material (karma-paudgalam) que produce certas condicións como un medicamento ten múltiples efectos.[26] Os efectos do karma que se contemplan no xainismo son máis un conxunto de leis físicas que de leis morais. É un dos puntos de vista que difiren do Budismo que considera a teoría do Karma como acto volitivo, e non como partículas sub-atómicas que se atopa por todo o Universo.
Os karmas agrúpanse en «karmas daniños», que obstrúen a verdadeira natureza da alma e «karmas non destrutivos». Por mor de que existen karmas daniños, a alma está encerrada nun corpo e deberá experimentar dor e sufrimento de maneiras diferentes. O xainismo realiza unha extensa clasificación sobre os tipos de karma a partir destas dúas categorías principais. Para os xainas, as persoas que matan seres vivos xeran mal karma, e máis aínda cando o fan por diversión e pracer (hartā): terán que reencarnar en lugares de tormento durante kalpas (eóns), como animais ou mesmo insectos.
A liturxia xaina explica a forma de conter a influencia do karma así como librarse dos karmas acumulados. O proceso que permite a liberación das partículas de karma dunha alma denomínase nirjara e inclúe prácticas como o xaxún, o retiro a locais illados, a mortificación do corpo e a meditación.
Moksha
[editar | editar a fonte]No xainismo o moksha é o mesmo que o nirvana. [27][28] Cando unha persoa alcanza o moksha libérase do ciclo de nacementos e mortes (samsara) conseguindo a súa máxima pureza. Entón convértese en siddha, literalmente 'aquel que conseguiu o seu obxectivo último'.
O tempo
[editar | editar a fonte]Os xainas consideran que o tempo é infinito e cíclico. É visto como unha gran roda dividida en dúas partes idénticas: unha realiza un movemento ascendente (Utsarpini), mentres que a outra un movemento descendente (Avasarpini). Cada unha destas partes divídese en seis eras (ara). Durante o período ascendente os seres humanos progresan ao nivel do saber, estatura e felicidade, mentres que o período descendente caracterízase pola degradación Segundo os xainas, vivimos actualmente nun período de movemento descendente, nunha era de infelicidade (Dukham Kal), que comezou hai 2500 anos e que durará 21 mil anos.
O universo e os cinco mundos
[editar | editar a fonte]Segundo o xainismo, o universo divídese en cinco mundos, sendo cada un deles habitado por determinado tipo de seres. O universo é eterno, non sendo creado por ningún ser superior.
No cume do universo está a morada suprema (siddhashila), que é o local onde habitan as almas que alcanzaran a liberación (estas almas son denominadas Siddhas). Abaixo encóntranse trinta ceos, habitados por seres celestiais, algúns dos cales camiñan para a morada suprema.
O mundo medio (madhyaloka) inclúe varios continentes separados por mar. No centro deste mundo encóntrase o continente Jambudvipa, considerado o único continente no cal as almas poden alcanzar a liberación. Os seres humanos habitan este continente, ben como un segundo continente ao lado deste e parte do terceiro continente.
O mundo inferior (adholoka) consiste en sete infernos, onde os seres son atormentados por demos e onde se atormentan uns aos outros. Abaixo do sétimo inferno encóntrase a base do universo (nigoda), habitada por moitas formas inferiores de vida.
Comunidade xaina
[editar | editar a fonte]Os membros da comunidade xaina divídense en catro grupos. Monxes (muni), monxas (aryika), homes xainas laicos (Sravaka) e mulleres laicas sravika. Esta orde coñécese como sangha.
Monacato xaina
[editar | editar a fonte]No xainismo adoita empregarse o termo yain muni (sánscrito: जैन मुनि) ou muni para referirse tanto aos monxes como ás monxas.[29] Tamén se lles chama sadhus e sadhuís, respectivamente na tradición da seita svetambara.
As dúas correntes principais dentro do xainismo (Digambara e Svetambara) mostran certas diferenzas nos hábitos monacais. Os monxes Digambara non visten roupas en absoluto como forma de practicar o rexeitamento aos apegos. Os monxes e monxas Svetambara levan roupas brancas pois consideran que deben levar roupas sinxelas e anchas mentres non desenvolvan un apego por elas. Os monxes e monxas xainas viaxan a pé e rexeitan mesmo o transporte sanitario.
Como se prescribe en textos antigos como o Acharanga, as condicións do monacato son bastante estritas e xorden das ensinanzas de Mahāvīra. Os cinco mahavrata son os cinco votos principais que deben observar os monxes xainas
- Non violencia (ahimsa).
- Verdade (satiá).
- Non roubar (asteia).
- Castidade (brahmacharia).
- Non posesión, ou desapego (aparigraja).
Para os xainas laicos que poden casar e posuír propiedades existe un equivalente de cinco votos chamados anu-vratas (pequenas promesas). O monacato entre os xainas leva aparellada unha vida mendicante e nómade que só se detén por razóns como: a idade, unha enfermidade ou algún interese erudito.[30] Ocasionalmente empregouse o termo yati para referirse aos monxes en xeral e tamén a aqueles que adoptaban unha vida sedentaria.
Arte xaina
[editar | editar a fonte]O xainismo contribuíu notablemente á arte da India e á arquitectura da India. Normalmente céntrase en mostrar aos tirthankara ou outras figuras importantes ou eventos relevantes da tradición xaina.Yakshas e yakshinis, espíritos protectores, adoitan aparecer con eles.[31] As mostras máis temperás de imaxinaría atópanse no museo de Patna e datan do século III antes de Cristo[31]. Algunhas imaxes de bronce de Parsuá que se atopan en Bombai e neste mesmo museo datan tamén do século II antes de Cristo.[32]
Os Ayagapata son unhas táboas votivas empregadas polo xainismo para a adoración e a doazón presentan imaxes e símbolos. Estas pezas de pedra foron atopadas en lugares como Kankali Tila preto de Mathura en Uttar Pradesh, India. A práctica de doar estas táboas está documentada desde o século III antes de Cristo.[34][35][36].
Outro elemento recorrente é o Samavasarana, lugar de predicación dos tirthankaras, que presenta varios círculos ao redor da figura predicando.[37]
Exemplos da arquitectura son os templos ou estruturas como a torre da Fama en Rajasthan.[38] Tamén existen manuscritos decorados que se conservan en bibliotecas xainas e conteñen diagramas que explican a cosmoloxía xainista.[39] A maioría das pinturas mostran eventos históricos ou relevantes para o xainismo. Cada un dos tirthankaras aparece asociado a uns elementos distintivos.[40] Por exemplo Rishabha aparece na posición do loto ou de pé e xunto ao seu símbolo, o touro.[41]
Templos
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Templo xaina.
O templo é a institución xaina de maior importancia e os laicos dedicaron as súas riquezas ao seu mantemento e construción. Os fieis non permiten que os templos teñan estatuas mutiladas nin danos de ningún tipo e son, por iso, considerados como os máis pulcros da India. O templo adoita conter un sitio de retiro para ascetas.
O templo máis antigo coñecido atópase en Mathura (norte da India), e pode situarse entre os séculos II e I a. C.[42] Anteriormente os templos deberon ser retiros para ascetas ou simples covas.[43] Existen tamén templos fóra da India que reproducen a arquitectura dos que si se atopan alí. Os templos xainas adoitan ter manastambhas (columnas) á entrada. Algunhas das ramas do xainismo non teñen templos como os taranapanthi que rexeitan o culto a imaxes dos tirthankaras.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Xainismo no DIGALEGO
- ↑
Os xainas consideran que a relixión é eterna e imperecedeira. Non tivo un comezo e nunca deixará de existir. A escuridade que comprende ao erro e envolve á verdade con certa periodicidade, despéxase unha e outra vez de forma tal que a claridade da fe xainista poida brillar novamente con toda a súa potencia.(Glasenapp & Shrotri 1999, p. 15)
- ↑
Os xainistas cren que o xainismo non ten nin comezo nin final.Dundas (2002, p. 12)
- ↑ Jinendra Varni (ed.) prof. Sagarmal Jain, T. K. Tukol, e Dr. Narendra Bhandari: Samaṇ-suttaṁ. Nova Deli: Bhagwan Mahavir Memorial Samiti.
Os historiadores puideron determinar de forma certa que Tirthankara Mahavira non foi o fundador da relixión. Antes del precedérono numerosos tirthankaras. El limitouse a reiterar e rexuvenecer a relixión. Os estudos de historia non lograron establecer o principio da relixión xainista; pero a evidencia histórica dispoñible na actualidade e o resultado de investigacións sistemáticas da literatura determinaron que o xainismo é indubidablemente unha relixión antiga.páxs. xii-xiii da introdución, escrita por Justice T. K. Tutkol, e o Dr. K. K. Dixit.
- ↑
Non só que non hai nada desde un punto de vista filosófico ou histórico, que avale a suposición de que o xainismo foi creado por Parsva cara ao 800 AdC, pero está razoablemente confirmado por todo o que se sabe da vida espiritual dese período.(Glasenapp & Shrotri 1999, p. 24)
- ↑
Jainism, then, was in origin merely one component of a north indian ascetic culture that flourished in the Ganges basin from around the eighth or seventh centuries BCE.Dundas (2002, p. 17)
- ↑
Existen algunhas evidencias de que as tradicións xainistas poden ser aínda máis antigas que as tradicións budistas, posiblemente remontándose á época da civilización do val do Indo, e que Vardhamana máis que ser un "fundador" per se foi, máis ben, simplemente un voceiro principal dunha tradición máis antiga.Larson (1995, p. 27)
- ↑
Orixinaria do sub-continente indio, o xainismo é unha das máis antigas relixións da súa terra natal e de feito do mundo, con orixes prehistóricas antes de 3000 aC e a propagación da cultura india.Beversluis (2000, p. 81)
- ↑ Guseva, Mrs. N. R.: Jainism (páx. 44).
- ↑ Long 2009, pp. 45-56.
- ↑ "Indian Census". Censusindia.gov.in. Consultado o 1 de setembro de 2010.
- ↑ As estimacións para a poboación de xainistas difiren de algo máis de catro millóns a doce millóns debido ás dificultades de identificación xain, con algúns xainistas contados como seita hindú. Moitos xainistas non indican o xainismo como a súa relixión nas formas censuais por diversas razóns, como certas castas de xainistas considéranse tanto hindús como xainistas. O censo da India de 1981 indicou que había 3.19 millóns de xainistas. No seu momento estimábase como mínimo a metade do número indicado no censo. Estímase que hai 25.000-30.000 en Europa (principalmente en Gran Bretaña), 20.000 en África, 45.000 máis en América do Norte e 5.000 no resto de Asia.Dundas (2002, p. 271)
- ↑ "Press Information Bureau, Government of India". Pib.nic.in. 6 de setembro de 2004. Consultado o 1 de setembro de 2010.
- ↑ "Census of India 2001". Censusindia.net. Consultado o 1 de setembro de 2010.
- ↑ John E. Cort: «The jain knowledge warehouses: traditional libraries in India», na revista Journal of the American Oriental Society, vol. 115, n.º 1, páxs. 77-87, xaneiro-marzo de 1995.
- ↑ Pániker 2001, pp. 160-163.
- ↑ Pániker 2001, p. 162.
- ↑ Pániker 2001, pp. 492-494.
- ↑ Titze, Kurt: Jainism: a pictorial guide to the religion of non-violence. Motilal Banarsidass, 1998.
- ↑ 20,0 20,1 Chidanand Murthy 1975.
- ↑ Pániker 2001, pp. 258-259.
- ↑ Tulsi 2004, «blessings».
- ↑ Mahapragya 2004, «Foreword».
- ↑ Tattua-artha-sutra.
- ↑ Hermann Kuhn (2001): Karma, the mechanism: create your own fate. Nevada: Crosswind Publishing, 2001.
- ↑ Glasenapp & Kapadia 2003, p. 2.
- ↑
Moksa and nirvana are synonymous in jainism.Jaini (2000, p. 168)
- ↑
Nirvana: a synonym for liberation, release, moksa.(Carrithers & Humphrey 1991, p. 297)
- ↑ John E. Cort: Jains in the world: religious values and ideology in India. Oxford University Press, 2001.
- ↑ Dundas 2002, pp. 152.
- ↑ 31,0 31,1 Shah 1998, p. 184.
- ↑ Shah 1987, p. 95.
- ↑ Udaygiri and Khandagiri Caves Arquivado 29 de outubro de 2015 en Wayback Machine., Archaeological Survey of India, Government of India
- ↑ Kishore, Kanika (16 de xuño de 2015). "Symbol and Image Worship in Jainism". Indian Historical Review (en inglés) 42 (1): 17–43. doi:10.1177/0376983615569814.
- ↑ "Ayagapata". Encyclopædia Britannica. Consultado o 18 de abril de 2012.
- ↑ Jain & Fischer 1978, pp. 9-10
- ↑ Wiley 2009, p. 184.
- ↑ Owen 2012, pp. 1-2.
- ↑ Shah 1998, p. 183.
- ↑ Shah 1998, p. 187.
- ↑ Shah 1998, p. 113.
- ↑ Pániker 2001, p. 224.
- ↑ Pániker 2001, pp. 418-419.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Xainismo |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Wendy Doniger (edición a cargo de) (1999). Merriam-Webster's encyclopedia of world religions. Springfield, Mass. Merriam-Webster. ISBN 0-87779-044-2.
- Beversluis, Joel Diederik (2000). Sourcebook of the world's religions: an interfaith guide to religion and spirituality. Novato (California): New World Library. ISBN 1-57731-121-3.
- Carrithers, Michael; Humphrey, Caroline (1991). The assembly of listeners: jains in society. Cambridge University Press. ISBN 0521365058.
- Chidanand Murthy, H. (1975). "The Concept of War and Ahimsa in Jainism in Karnataka".
- Díez de Velasco, Francisco (1995/2002 (tercera edición revisada y aumentada).). Introducción a la historia de las religiones. Madrid: Trotta. ISBN 978-84-8164-564-4.
- Dundas, Paul (2002). The jains. Routledge. p. 271, 354.
- Flood, Gavin (2003) [1998]. El hinduismo. Madrid: Akal Cambridge. ISBN 978-84-8323-032-9.
- Glasenapp, Helmuth von; Shrotri, Shridhar B. (1999). Jainism: an indian religion of salvation. Mitilal Barnarsidass. ISBN 9788120813762.
- Glasenapp, Helmuth von; Kapadia, Hiralal Rasikdas; Gifford, G. Barry (2003). The Doctrine of Karman in Jain Philosophy. Traducido por G. Barry Gifford. Jain Publishing Company. ISBN 9780895819710.
- Jaini, Padmanabh (2000). Collected papers on jaina studies. Delhi: Motilal Banarsidass Publ. ISBN 81-208-1691-9.
- Larson, Gerald James (1995). India’s agony over religion. SUNY Press. ISBN 0-7914-2412-X.
- Mahapragya, Acharya (2004). "Foreword". Jain Yog. Aadarsh Saahitya Sangh.
- Pániker, Agustín (2001). El jainismo: historia, sociedad, filosofía y práctica. Barcelona: Kairós. ISBN 978-84-7245-484-2.
- Tulsi, Acharya (2004). "blessings". Sambodhi. Aadarsh Saahitya Sangh.
- Long, Jeffrey D. (2009). Jainism: an introduction. Nova York: I. B. Tauris. pp. 45–56. ISBN 978-1-84511-626-2.
- Shah, Umakant Premanand (1987). Jaina-rūpa-maṇḍana: Jaina iconography. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-208-6.
- Shah, Natubhai (2004) [Primeira edición en 1998]. Jainism: The World of Conquerors I. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-1938-2.
- Shah, Natubhai (1998). Jainism: The World of Conquerors 2. Sussex Academic Press. ISBN 978-1-898723-31-8.
- Jain, Jyotindra; Fischer, Eberhard (1978). Jaina Iconography 12. Brill. ISBN 978-90-04-05259-8.
- Wiley, Kristi L. (2009). The A to Z of Jainism 38. Scarecrow. ISBN 978-0-8108-6337-8.
- Owen, Lisa (2012). Carving Devotion in the Jain Caves at Ellora. Brill. ISBN 978-90-04-20629-8.
- Pániker, Agustín (2001). El jainismo: historia, sociedad, filosofía y práctica. Barcelona: Kairós. ISBN 978-84-7245-484-2.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Xainismo Escritos[Ligazón morta] (en inglés)
- Jainism Encarta (en inglés)
- BBC Religion & Ethics:Jainism (en inglés)