Jump to content

Գոմել

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Գոմել
բելառուս․՝ Гомель
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրԲելառուս Բելառուս
ՀամայնքԳոմելի մարզ
Ներքին բաժանումQ2024909?, Tsentralny?, Čyhunačny District? և Navabelica raion?
Հիմնադրված է1142 թ.
Առաջին հիշատակում1142
Մակերես135±1 կմ²
ԲԾՄ138±1 մետր
Բնակչություն▼501 102 մարդ (հունվարի 1, 2024)[1]
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ823(2)
Փոստային դասիչ246000–246145[2] և 247000–247999
Ավտոմոբիլային կոդ3
Պաշտոնական կայքgorod.gomel.by
Գոմել (Բելառուս)##
Գոմել (Բելառուս)

Գոմել (բելառուս․՝ Гомель), քաղաք Բելառուսում։ Նույնանուն մարզի և շրջանի վարչական կենտրոնն է, բնակչության թվով երկրում երկրորդ խոշոր բնակավայրը մայրաքաղաք Մինսկից հետո[3]։ 2020 թվականի հունվարի 1-ի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 510 300[4]։ Գտնվում է Բելառուսի Հանրապետության հարավարևելյան մասում, Սոժ գետի ափին, Մինսկից 302 կմ դեպի հարավ-արևելք, Բրեստից 534 կմ դեպի արևելք, Մոգիլյովից 171 կմ դեպի հարավ, Բրյանսկից 237 կմ դեպի արևմուտք, Չեռնիգովից 111 կմ դեպի հյուսիս, Մոսկվայից 567 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Տրանսպորտային կարևոր հանգույց է, արդյունաբերական խոշոր կենտրոն. զարգացած են հատկապես մեքենաշինական, էլեկտրատեխնիկական, քիմիական և սննդի արդյունաբերությունը։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական փաստաթղթերում բնակավայրն առաջին անգամ հիշատակվել է 1142 թվականին, քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1670-ին</ref>[5]: Երկար ժամանակաշրջան գտնվել է Լիտվայի մեծ իշխանության կազմում։ 1772 թվականին՝ Ռեչ Պոսպոլիտայի բաժանման ժամանակ անցել է Ռուսաստանին, 19-րդ դարի կեսերին ընդգրկվել Մոգիլյովի նահանգի կազմի մեջ՝ ունենալով մեծաթիվ հրեա բնակչություն։

1939 թվականին քաղաքում ապրում էր 144.169 մարդ, որոնց 44 տոկոսը հրեաներ էին, 29 տոկոսը՝ ռուսներ, 22 տոկոսը՝ բելառուսներ, մնացածը՝ այլ ազգությունների ներկայացուցիչներ։ Երկրորդ աշխարհամարտի նախօրյակին քաղաքում գործում էր 24 սինագոգ։ Գերմանական ֆաշիստների տիրապետության շրջանում հազարավոր հրեաներ զոհ գնացին հոլոքոստին։ Քաղաքը մեծապես տուժել է նաև Չեռնոբիլի ատոմակայանի աղետից, որի հետևանքները դեռևս շարունակում են իրենց զգացնել տալ։

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոմելը բարեկամական և գործընկերային սերտ հարաբերություններ է հաստատել հետևյալ քաղաքների հետ[6][7][8].

Ժողովրդագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոմելի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 9.6
(49.3) 		15.8
(60.4) 		21.5
(70.7) 		29.3
(84.7) 		32.5
(90.5) 		34.0
(93.2) 		37.9
(100.2) 		38.9
(102) 		32.2
(90) 		27.5
(81.5) 		18.0
(64.4) 		11.6
(52.9) 		38.9
(102)
Միջին բարձր °C (°F) −2.0
(28.4) 		−1.2
(29.8) 		4.6
(40.3) 		13.2
(55.8) 		20.2
(68.4) 		23.2
(73.8) 		25.2
(77.4) 		24.3
(75.7) 		18.1
(64.6) 		11.3
(52.3) 		3.6
(38.5) 		−1.0
(30.2) 		11.6
(52.9)
Միջին օրական °C (°F) −4.5
(23.9) 		−4.2
(24.4) 		0.7
(33.3) 		8.4
(47.1) 		14.8
(58.6) 		17.9
(64.2) 		19.8
(67.6) 		18.7
(65.7) 		13.0
(55.4) 		7.1
(44.8) 		0.8
(33.4) 		−3.3
(26.1) 		7.4
(45.3)
Միջին ցածր °C (°F) −6.9
(19.6) 		−7.1
(19.2) 		−2.8
(27) 		4.0
(39.2) 		9.6
(49.3) 		12.9
(55.2) 		14.8
(58.6) 		13.6
(56.5) 		8.7
(47.7) 		3.7
(38.7) 		−1.4
(29.5) 		−5.6
(21.9) 		3.6
(38.5)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −35.0
(−31) 		−35.1
(−31.2) 		−33.7
(−28.7) 		−13.6
(7.5) 		−2.5
(27.5) 		−0.2
(31.6) 		6.0
(42.8) 		1.2
(34.2) 		−3.2
(26.2) 		−12.0
(10.4) 		−21.7
(−7.1) 		−30.8
(−23.4) 		−35.1
(−31.2)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 34
(1.34) 		33
(1.3) 		33
(1.3) 		38
(1.5) 		56
(2.2) 		80
(3.15) 		90
(3.54) 		61
(2.4) 		58
(2.28) 		56
(2.2) 		47
(1.85) 		40
(1.57) 		626
(24.65)
Միջ. անձրևոտ օրեր 8 7 10 13 14 16 14 12 14 14 13 9 144
Միջ. ձնառատ օրեր 18 17 10 2 0.1 0 0 0 0.03 2 10 16 75
% խոնավություն 86 83 77 66 64 69 70 71 77 81 87 88 77
Միջին ամսական արևային ժամ 48 71 136 177 264 272 275 252 170 116 44 32 1857
Տոկոս հնարավոր արևի լույս 19 25 37 42 54 54 54 55 45 35 17 13 41
Աղբյուր #1: Pogoda.ru.net[17]
Աղբյուր #2: Belarus Department of Hydrometeorology (sun data from 1957–1960 and 1973–2000)[18]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Виноградов Л. Гомель. Его прошлое и настоящее. 1142—1900 гг. Москва, 1900 (репринт 1991).
  • Гомель. Энциклопедический справочник. — Мн.: БелСэ, 1991. — 527 с.
  • Макушников О. Гомель с древнейших времён до конца XVIII века: историко-краеведческий очерк. — Гомель: ЦНТИ, 2002. — 243 с.
  • Рогалев А. Ф. От Гомеюка до Гомеля: Городская старина в фактах, именах, лицах. — Гомель, 1993.

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Գոմելի
  • Սբ. Պողոս-Պետրոս եկեղեցին
    Սբ. Պողոս-Պետրոս եկեղեցին
  • Սբ. Եղիա եկեղեցին
    Սբ. Եղիա եկեղեցին
  • Կրուշենսկիների կեցավայրը
    Կրուշենսկիների կեցավայրը
  • Բոգուսլավսկիների դաստակերտը
    Բոգուսլավսկիների դաստակերտը
  • Պասկևիչների մատուռ-դամբարանը
    Պասկևիչների մատուռ-դամբարանը
  • Սբ. Նիկողայոս տաճարը
    Սբ. Նիկողայոս տաճարը
  • Աստվածամոր եկեղեցին
    Աստվածամոր եկեղեցին
  • Սինագոգը
    Սինագոգը
  • Ռումյանցև-Պասկևիչի պալատը
    Ռումյանցև-Պասկևիչի պալատը
  • Ռումյանցև-Պասկևիչի պալատը
    Ռումյանցև-Պասկևիչի պալատը
  • Տեսարան Ռումյանցև-Պասկևիչի պալատից
    Տեսարան Ռումյանցև-Պասկևիչի պալատից

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Belstat, 2024.
  2. ↑ (unspecified title) — Belposhta.
  3. ↑ | autor = | titul = Gomel in Figures | url = http://www.gorod.gomel.by/InformationinEnglish/GomelinFigures.aspx | dátum vydania = | dátum aktualizácie = | dátum prístupu = 24.2.2010 | vydavateľ = Гомельский городской исполнительный комитет © 2000-2009 | jazyk = po anglicky }}
  4. ↑ «Численность населения по г. Гомелю и районам (на начало года, человек)». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 26-ին.
  5. ↑ Alexander Rogatschewski: Das Magdeburger Recht auf dem heutigen Territorium Rußlands: Forschungsstand und Forschungsperspektiven // Rechts- und Sprachtransfer in Mittel- und Ostmitteleuropa. Sachsenspiegel und Magdeburger Recht. Internationale und interdisziplinäre Konferenz in Leipzig vom 31. Oktober bis 2. November 2003. (Ivs Saxonico-Maidebvrgense In Oriente. Bd. 1) / editors von E. Eichler und H. Lück. Berlin, Walter de Gruyter. 2008. ISBN 978-3-89949-428-0. стр. 207–287.
  6. ↑ «Гарады-партнёры». gomel.gov.by (բելառուսերեն). Gomel. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 14-ին.
  7. ↑ «Partner cities ǀ Gomel city executive committee». Վերցված է 2020-04-05-ին. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 27-ին.«Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 27-ին.
  8. ↑ «Города-партнеры». Վերցված է 2016-06-15-ին.
  9. ↑ «Twinning». Aberdeen City Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 2-ին.
  10. ↑ | autor = | titul = Aberdeen Gomel Trust | url = http://www.aberdeencity.gov.uk/EqualityDiversity/eqd/eqd_AberdeenGomelTrust.asp Արխիվացված 2010-07-13 Wayback Machine | dátum vydania = | dátum aktualizácie = | dátum prístupu = 24.2.2010 | vydavateľ = Aberdeen City Council | jazyk = po anglicky }}
  11. ↑ Міста-партнери міста Чернігова
  12. ↑ «National Commission for Decentralised cooperation». Délégation pour l’Action Extérieure des Collectivités Territoriales (Ministère des Affaires étrangères) (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  13. ↑ «Radom - Miasta partnerskie» [Radom - Partnership cities]. Miasto Radom [City of Radom] (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  14. ↑ «Radom - miasta partnerskie» (լեհերեն). radom.naszestrony.pl. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  15. ↑ | autor = | titul = Miasta partnerskie | url = http://www.radom.pl/_portal/118786399846cd5dbe4a35e/Miasta_partnerskie.html Արխիվացված 2009-02-03 Wayback Machine | dátum vydania = | dátum aktualizácie = | dátum prístupu = 24.2.2010 | vydavateľ = © 2007 Urząd Miasta Radom | jazyk = po poľsky, po anglicky }}
  16. ↑ | autor = | titul = Города-партнеры | url = http://www.gorod.gomel.by/Economic/VneshneEconomic/GorodaPartnery.aspx | dátum vydania = | dátum aktualizácie = | dátum prístupu = 24.2.2010 | vydavateľ = Гомельский городской исполнительный комитет | jazyk = Կաղապար:Rus icon }}
  17. ↑ КЛИМАТ ГОМЕЛЯ (Russian). Weather and Climate (Погода и климат). Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 28-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  18. ↑ «Солнечное сияние. Обобщения III часть: Таблица 2.1. Характеристики продолжительности и суточный ход (доли часа) солнечного сияния. Продолжение» (Russian). Department of Hydrometeorology. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գոմել» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4371568-0 · LCCN: n81059011 · NKC: ge310553 · VIAF: 133153926 · WorldCat VIAF: 133153926
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 152)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գոմել&oldid=9904012» էջից