Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2013
Dünyanın en büyük uluslararası spor organizasyonu olan olimpiyatlara Türkiye Cumhuriyeti resmi ol... more Dünyanın en büyük uluslararası spor organizasyonu olan olimpiyatlara Türkiye Cumhuriyeti resmi olarak ilk defa 1924 yılında Paris'te katılmıştır. Kurtuluş Savaşı sonrasında diplomatik yalnızlıktan kurtulma ve tanınma mücadelesi veren yeni Türk Devleti olimpiyatları iyi bir propaganda aracı olarak görmüştür. Kıt kaynaklarına rağmen büyük bir özveri gösterip ödenek ayırarak; futbol, güreş, atletizm, eskrim ve bisiklet dallarında 40 sporcusunu Paris'e göndermiştir. 1924 Paris Olimpiyatları oldukça yoğun ve uzun süreli bir programla 4 Mayıs 1924'ten 27 Temmuz 1924 tarihine kadar yaklaşık üç ay sürmüştür. 44 ülkeden 3089 sporcunun katıldığı olimpiyatlarda Amerikalı sporcular ön plana çıkarken Türk milli takımı kayda değer bir başarı elde edememiştir. Ancak Kurtuluş Savaşı'ndan yeni çıkmış Türkiye Cumhuriyeti'nin böyle büyük bir uluslararası organizasyonda ilk defa yer alması Türk halkı için moral kaynağı olmuştur. Yeni Türk Devleti'nin dünyanın diğer ülkeleriyle yarışabileceği ve Türk bayrağını dünyaya tanıttığı düşüncesi başarısızlığın önüne geçmiştir. Bu çalışmada; Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğinde kurulan Modern Türkiye Devleti'nin her alanda olduğu gibi spora verdiği önem dönemin basını ve arşiv belgelerine yansımaları doğrultusunda irdelenmiştir.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 2013
Osmanlı Devleti'nin son döneminde karayolu çalışmalarını finanse etmek için alınan yol vergisi ön... more Osmanlı Devleti'nin son döneminde karayolu çalışmalarını finanse etmek için alınan yol vergisi önce Kurtuluş Savaşı yıllarında daha sonra da Cumhuriyet döneminde bazı değişikliklerle uygulanmaya devam edilmiştir. Nakden ya da yol yapımında bedenen çalışma şeklinde ödenen vergi gelir seviyesine bakılmaksızın her erkek vatandaştan eşit oranda tahsil edilmiştir. Ancak beş ve üzeri çocuğu olanlar vergiden muaf tutularak nüfus artışının özendirilmesi hedeflenmiştir. Verginin adil olmadığı, haciz, hapis gibi yaptırımları, kadınlardan da alınmak istenmesi kamuoyunda sürekli eleştirilmiştir. Ancak yöneticiler bütçenin yetersizliğinden dolayı vergiden vazgeçememiş karayolu yapımı için toplanan para da çoğu zaman eğitim gibi öncelikli başka işlere harcanmıştır. II. Dünya Savaşı yıllarında verginin iki kat artırılması halkın ödeme gücünü oldukça zorlamıştır. Çok partili hayata geçişle birlikte yol vergisine ilişkin tepkiler muhalefetin desteğiyle daha da yükselmiştir. Demokrat Parti iktidarının kurulmasının ardından 1952 yılında kaldırılmıştır. Bu çalışmada döneme ilişkin arşiv belgeleri ve süreli yayınlar taranarak yol vergisinin içeriği, iktisadi, siyasi ve sosyal yaşam üzerindeki etkileri irdelenmiştir.
Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları - Recent Period Turkish Studies, 2019
Osmanlı Devleti'nde kadın hareketi II. Meşrutiyet'in ilanının yarattığı özgürlük ortamında başlam... more Osmanlı Devleti'nde kadın hareketi II. Meşrutiyet'in ilanının yarattığı özgürlük ortamında başlamıştır. Balkan Savaşları ile sosyal ve iktisadi yaşamda daha etkin bir şekilde yer alan kadınlar, cemiyetler etrafında örgütlenerek ülke sorunlarına çözüm aramışlardır. Bu cemiyetlerin önemli bir örneği olan İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti, Melek Hanım tarafından 1913 yılında İstanbul'da kurulmuştur. Terzihane açarak Osmanlı kadınlarına dikiş öğretmeyi, yerli üretim yapmayı ve yerli malı kullanımını özendirmeyi amaçlamıştır. "Milli iktisat" anlayışına uygun olarak yürüttüğü faaliyetlerle II. Meşrutiyet döneminin dikkat çeken kadın örgütlerinden birisi olmuştur. İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girişinden sonra gönüllü olarak ordu için yardım çalışmalarına yönelmiştir. İstanbul'da zor durumda kalan asker ailelerine nakdi yardım yapmış, cemiyet terzihanesinde askerin ihtiyaç duyduğu çorap, eldiven, çamaşır, gibi giyecekler hazırlamıştır. Ayrıca Çanakkale Savaşları'nda yaralanan askerlerin tedavisi için İstanbul Divanyolu'nda bir de hastane açmıştır. Çoğunluğu İstanbul'un önde gelen asker ve bürokrat ailelerine mensup eğitimli kadınlar olan cemiyet üyeleri, hem hastanenin ihtiyaçlarının karşılanması için para yardımında bulunmuş hem de nöbetleşe hastabakıcılık yapmışlardır. İhtiyaçları cemiyet tarafından karşılanan hastaneye müsamere, konser, piyango gibi etkinlikler organize edilerek gelir sağlanmıştır. Cemiyet yararına sinema işletilmiş ve halkın bilinçlenmesi için konferanslar düzenlenmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nde üretmeyi ve yerli malı kullanımını özendirmeyi amaç edinmiş İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti'nin savaş yıllarındaki faaliyetleri incelenmiştir. Cemiyetin, I. Dünya Savaşı'nda cephe gerisinde etkin bir şekilde çalışan kadın örgütleri içindeki yeri ve önemi tespit edilmiştir. I. Dünya Savaşı ile Osmanlı Devleti'nde kadının statüsünde başlayan değişimde İstihsal-i Milli Kadınlar Cemiyeti'nin rolü değerlendirilmiştir.
Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları / Recent Period Turkish Studies
Asri Kadin Cemiyeti, Milli Mucadele doneminin en etkin kadin cemiyetlerinden biridir. Cemiyet, 19... more Asri Kadin Cemiyeti, Milli Mucadele doneminin en etkin kadin cemiyetlerinden biridir. Cemiyet, 1918 yili sonlarinda Istanbul’da Inas Darulfununu mezunlari ve ogrencileri tarafindan kurulmustur. Amaci kadinlari bedenen ve fikren egitmek ve toplumsal konumlarini yukseltmek olmustur. Naciye Faham, Şukufe Nihal, Aliye Esad, Sabahat, Saime Hanimlar cemiyetin one cikan isimleridir. Mondros Mutarekesi sonrasinda baslayan isgalleri protesto amacli ilk toplanti Asri Kadin Cemiyeti’nin onculugunde 19 Mart 1919’da Fatih turbesinde yapilmistir. Cemiyet, Izmir’in isgali uzerine protesto amacli duzenlenen Uskudar, Kadikoy ve Sultanahmet mitinglerine de destek vermistir. Bu mitinglerde cemiyet uyeleri etkili konusmalar yapmislardir. Cemiyet, Istanbul’un resmen isgali sonrasinda pek etkinlik gosterememistir. Bu calismada, mutareke doneminde Istanbul’da kurulan Asri Kadin Cemiyeti’nin faaliyetleri incelenmistir. Isgaller karsisinda cemiyetler etrafinda orgutlenen kadinlarin Milli Mucadelenin kazanilmasindaki rolu degerlendirilmistir.
Öz: Bu çalışmada dönemin basını taranarak 1934'de Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçi... more Öz: Bu çalışmada dönemin basını taranarak 1934'de Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınması sonrasında yapılan kutlamalar incelenmiştir. Türk kadınının siyasal haklarını elde etmesi örgütlü bir kadın hareketinin mücadelesi sonucunda değil kadın erkek eşitliğini sağlama düşüncesindeki devrimci kadrolarca atılmış bir adımdır. Sadece büyük şehirlerde değil Anadolu'nun dört bir tarafında 5 Aralık tarihini bir "kadın bayramı" olarak kutlama yönünde mitingler, toplantılar, düzenlenmiş ve kadınlar Cumhurbaşkanı Atatürk'e, TBMM'ye, Başbakan İsmet İnönü'ye teşekkürlerini sunan telgraflar göndermişlerdir. 1935 seçimlerinde 17 kadın milletvekili olsa da daha sonra bu sayı düşmüş 20. Yüzyıl boyunca kadın milletvekili sayısı tatmin edici bir sayıya ulaşamamıştır.
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2013
Dünyanın en büyük uluslararası spor organizasyonu olan olimpiyatlara Türkiye Cumhuriyeti resmi ol... more Dünyanın en büyük uluslararası spor organizasyonu olan olimpiyatlara Türkiye Cumhuriyeti resmi olarak ilk defa 1924 yılında Paris'te katılmıştır. Kurtuluş Savaşı sonrasında diplomatik yalnızlıktan kurtulma ve tanınma mücadelesi veren yeni Türk Devleti olimpiyatları iyi bir propaganda aracı olarak görmüştür. Kıt kaynaklarına rağmen büyük bir özveri gösterip ödenek ayırarak; futbol, güreş, atletizm, eskrim ve bisiklet dallarında 40 sporcusunu Paris'e göndermiştir. 1924 Paris Olimpiyatları oldukça yoğun ve uzun süreli bir programla 4 Mayıs 1924'ten 27 Temmuz 1924 tarihine kadar yaklaşık üç ay sürmüştür. 44 ülkeden 3089 sporcunun katıldığı olimpiyatlarda Amerikalı sporcular ön plana çıkarken Türk milli takımı kayda değer bir başarı elde edememiştir. Ancak Kurtuluş Savaşı'ndan yeni çıkmış Türkiye Cumhuriyeti'nin böyle büyük bir uluslararası organizasyonda ilk defa yer alması Türk halkı için moral kaynağı olmuştur. Yeni Türk Devleti'nin dünyanın diğer ülkeleriyle yarışabileceği ve Türk bayrağını dünyaya tanıttığı düşüncesi başarısızlığın önüne geçmiştir. Bu çalışmada; Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğinde kurulan Modern Türkiye Devleti'nin her alanda olduğu gibi spora verdiği önem dönemin basını ve arşiv belgelerine yansımaları doğrultusunda irdelenmiştir.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 2013
Osmanlı Devleti'nin son döneminde karayolu çalışmalarını finanse etmek için alınan yol vergisi ön... more Osmanlı Devleti'nin son döneminde karayolu çalışmalarını finanse etmek için alınan yol vergisi önce Kurtuluş Savaşı yıllarında daha sonra da Cumhuriyet döneminde bazı değişikliklerle uygulanmaya devam edilmiştir. Nakden ya da yol yapımında bedenen çalışma şeklinde ödenen vergi gelir seviyesine bakılmaksızın her erkek vatandaştan eşit oranda tahsil edilmiştir. Ancak beş ve üzeri çocuğu olanlar vergiden muaf tutularak nüfus artışının özendirilmesi hedeflenmiştir. Verginin adil olmadığı, haciz, hapis gibi yaptırımları, kadınlardan da alınmak istenmesi kamuoyunda sürekli eleştirilmiştir. Ancak yöneticiler bütçenin yetersizliğinden dolayı vergiden vazgeçememiş karayolu yapımı için toplanan para da çoğu zaman eğitim gibi öncelikli başka işlere harcanmıştır. II. Dünya Savaşı yıllarında verginin iki kat artırılması halkın ödeme gücünü oldukça zorlamıştır. Çok partili hayata geçişle birlikte yol vergisine ilişkin tepkiler muhalefetin desteğiyle daha da yükselmiştir. Demokrat Parti iktidarının kurulmasının ardından 1952 yılında kaldırılmıştır. Bu çalışmada döneme ilişkin arşiv belgeleri ve süreli yayınlar taranarak yol vergisinin içeriği, iktisadi, siyasi ve sosyal yaşam üzerindeki etkileri irdelenmiştir.
Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları - Recent Period Turkish Studies, 2019
Osmanlı Devleti'nde kadın hareketi II. Meşrutiyet'in ilanının yarattığı özgürlük ortamında başlam... more Osmanlı Devleti'nde kadın hareketi II. Meşrutiyet'in ilanının yarattığı özgürlük ortamında başlamıştır. Balkan Savaşları ile sosyal ve iktisadi yaşamda daha etkin bir şekilde yer alan kadınlar, cemiyetler etrafında örgütlenerek ülke sorunlarına çözüm aramışlardır. Bu cemiyetlerin önemli bir örneği olan İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti, Melek Hanım tarafından 1913 yılında İstanbul'da kurulmuştur. Terzihane açarak Osmanlı kadınlarına dikiş öğretmeyi, yerli üretim yapmayı ve yerli malı kullanımını özendirmeyi amaçlamıştır. "Milli iktisat" anlayışına uygun olarak yürüttüğü faaliyetlerle II. Meşrutiyet döneminin dikkat çeken kadın örgütlerinden birisi olmuştur. İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girişinden sonra gönüllü olarak ordu için yardım çalışmalarına yönelmiştir. İstanbul'da zor durumda kalan asker ailelerine nakdi yardım yapmış, cemiyet terzihanesinde askerin ihtiyaç duyduğu çorap, eldiven, çamaşır, gibi giyecekler hazırlamıştır. Ayrıca Çanakkale Savaşları'nda yaralanan askerlerin tedavisi için İstanbul Divanyolu'nda bir de hastane açmıştır. Çoğunluğu İstanbul'un önde gelen asker ve bürokrat ailelerine mensup eğitimli kadınlar olan cemiyet üyeleri, hem hastanenin ihtiyaçlarının karşılanması için para yardımında bulunmuş hem de nöbetleşe hastabakıcılık yapmışlardır. İhtiyaçları cemiyet tarafından karşılanan hastaneye müsamere, konser, piyango gibi etkinlikler organize edilerek gelir sağlanmıştır. Cemiyet yararına sinema işletilmiş ve halkın bilinçlenmesi için konferanslar düzenlenmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nde üretmeyi ve yerli malı kullanımını özendirmeyi amaç edinmiş İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti'nin savaş yıllarındaki faaliyetleri incelenmiştir. Cemiyetin, I. Dünya Savaşı'nda cephe gerisinde etkin bir şekilde çalışan kadın örgütleri içindeki yeri ve önemi tespit edilmiştir. I. Dünya Savaşı ile Osmanlı Devleti'nde kadının statüsünde başlayan değişimde İstihsal-i Milli Kadınlar Cemiyeti'nin rolü değerlendirilmiştir.
Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları / Recent Period Turkish Studies
Asri Kadin Cemiyeti, Milli Mucadele doneminin en etkin kadin cemiyetlerinden biridir. Cemiyet, 19... more Asri Kadin Cemiyeti, Milli Mucadele doneminin en etkin kadin cemiyetlerinden biridir. Cemiyet, 1918 yili sonlarinda Istanbul’da Inas Darulfununu mezunlari ve ogrencileri tarafindan kurulmustur. Amaci kadinlari bedenen ve fikren egitmek ve toplumsal konumlarini yukseltmek olmustur. Naciye Faham, Şukufe Nihal, Aliye Esad, Sabahat, Saime Hanimlar cemiyetin one cikan isimleridir. Mondros Mutarekesi sonrasinda baslayan isgalleri protesto amacli ilk toplanti Asri Kadin Cemiyeti’nin onculugunde 19 Mart 1919’da Fatih turbesinde yapilmistir. Cemiyet, Izmir’in isgali uzerine protesto amacli duzenlenen Uskudar, Kadikoy ve Sultanahmet mitinglerine de destek vermistir. Bu mitinglerde cemiyet uyeleri etkili konusmalar yapmislardir. Cemiyet, Istanbul’un resmen isgali sonrasinda pek etkinlik gosterememistir. Bu calismada, mutareke doneminde Istanbul’da kurulan Asri Kadin Cemiyeti’nin faaliyetleri incelenmistir. Isgaller karsisinda cemiyetler etrafinda orgutlenen kadinlarin Milli Mucadelenin kazanilmasindaki rolu degerlendirilmistir.
Öz: Bu çalışmada dönemin basını taranarak 1934'de Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçi... more Öz: Bu çalışmada dönemin basını taranarak 1934'de Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınması sonrasında yapılan kutlamalar incelenmiştir. Türk kadınının siyasal haklarını elde etmesi örgütlü bir kadın hareketinin mücadelesi sonucunda değil kadın erkek eşitliğini sağlama düşüncesindeki devrimci kadrolarca atılmış bir adımdır. Sadece büyük şehirlerde değil Anadolu'nun dört bir tarafında 5 Aralık tarihini bir "kadın bayramı" olarak kutlama yönünde mitingler, toplantılar, düzenlenmiş ve kadınlar Cumhurbaşkanı Atatürk'e, TBMM'ye, Başbakan İsmet İnönü'ye teşekkürlerini sunan telgraflar göndermişlerdir. 1935 seçimlerinde 17 kadın milletvekili olsa da daha sonra bu sayı düşmüş 20. Yüzyıl boyunca kadın milletvekili sayısı tatmin edici bir sayıya ulaşamamıştır.
Uploads
Papers by Nuray Özdemir