Call for Papers by Julio C. Ruiz
War in the Ancient World International Conference (WAWIC 2025), 2025
The War in the Ancient World International Conference 2025 (WAWIC 2025) is part of an annual, tra... more The War in the Ancient World International Conference 2025 (WAWIC 2025) is part of an annual, transcontinental hybrid conference series designed to bring together researchers on ancient warfare from around the world to exchange research and ideas. Following the success of WAWIC 2024 in Chicago and Graz, WAWIC 2025 will take place in-person in Duluth, MN for North American participants and simultaneously in Münster, Germany for European participants. These inperson gatherings will be connected via Zoom for several panels.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Papers by Julio C. Ruiz
BATH - BAlnea & THermae. A resource for the study of ancient baths (https://ancientbaths.com/), 2024
Ruiz, J. C. 2024: “The Public Baths of Tarraco (Hispania citerior): The Sculptural Remains”, in W... more Ruiz, J. C. 2024: “The Public Baths of Tarraco (Hispania citerior): The Sculptural Remains”, in Web BATH - BAlnea & THermae. A resource for the study of ancient baths <https://ancientbaths.com/2024/10/01/ruiz-the-public-baths-of-tarraco/> (consulted on INSERT DATE).
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Antigüedad y Cristianismo, 39, 2022
This article studies an epigraphic fragment from the area of the cathedral of Tarragona. It had b... more This article studies an epigraphic fragment from the area of the cathedral of Tarragona. It had been known for years but was considered missing. It is an honorary inscription of an emperor of the early fourth century. Its recent location in the warehouses of the Diocesan Museum allows to
provide new data about the piece, mainly about its formal and material characteristics. The article also discusses the original context of the inscription and its relationship with other honorary monuments of the same period.
Este artículo se ocupa del estudio de un fragmento epigráfico, conocido desde hace años, pero considerado como desaparecido, procedente del área de la catedral de Tarragona. Corresponde a una inscripción honorífica de un emperador de inicios del siglo IV. Su reciente localización en los almacenes del Museo Diocesano permite aportar nuevos datos sobre la pieza, principalmente en lo que respecta a sus características formales y materiales. También se trata sobre el contexto original de la inscripción y su relación con otros ejemplares coetáneos.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Minerals MDPI, 2022
A multi-technique approach combining petrographic, cathodoluminescence and stable isotope analyse... more A multi-technique approach combining petrographic, cathodoluminescence and stable isotope analyses is commonly used in provenance studies of archaeological marbles. In the present paper this characterization approach transcends provenance, and it is applied to the reconstruction of fragmented sculptures. The potential of this novel application of archaeometric measurements is illustrated with a case study consisting in 16 scattered marble fragments retrieved from a Roman villa (Els Munts) near Tarraco (presently NE Spain). The samples were grouped taking into account their similarity in quantified parameters like the cathodoluminescence color clusters and the stable carbon and oxygen isotopic ratios. The results consented to classify the fragments into three groups corresponding to three different statues depicting Antinous (7 fragments), Minerva goddess (4 fragments) and an undetermined character (3 fragments). Two other fragments could not be ascribed to any particular statue. The archaeometric grouping provides arguments that can be used to confirm or refute archaeological hypotheses of statue reconstructions.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Butlletí Arqueològic, èp. V, núm. 42, 2020
RESUM
Es presenta aquí una aproximació al paisatge religiós urbà de Tarraco, mitjançant les refer... more RESUM
Es presenta aquí una aproximació al paisatge religiós urbà de Tarraco, mitjançant les referències en les fonts epigràfiques. L’objectiu és establir una proposta d’identificació de santuaris i temples de la ciutat, tant els que han estat detectats arqueològicament com aquells que encara no
s’han localitzat, i també realitzar una aproximació a la seva nomenclatura antiga. Per això, s’ha recorregut a una sèrie d’inscripcions que al·ludeixen a conceptes relacionats amb l’arquitectura religiosa. A més d’una major precisió sobre els edificis ja coneguts, l’estudi ha permès indagar en
el coneixement d’alguns espais sacres sobre els quals no existeix fins ara cap evidència material.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Madrider Mitteilungen, 2019
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Revista d'Arqueologia de Ponent, 2021
This article presents three unpublished reliefs, all housed in the
Diocesan Museum of Tarragona. ... more This article presents three unpublished reliefs, all housed in the
Diocesan Museum of Tarragona. Due to their find spot and their
characteristics they possibly served as decors of different buildings
and spaces of the Temple of Divus Augustus in the Acropolis of
Tarraco. The three reliefs share vegetal decors and petrography (Luni-
Carrara marble). Despite their state of conservation, at least two of
the fragments shed light on the Temple’s ornamental scheme. The
poor preservation of the third does not allow associating it directly
to the Temple. It could in fact have belonged to another structure.
Keywords: provincial forum, architectural relief, friezes, decorative
plates, flower tendrils.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Vínculos de Historia, 2021
RESUMEN En este artículo realizamos un estudio de los programas epigráficos de los edificios públ... more RESUMEN En este artículo realizamos un estudio de los programas epigráficos de los edificios públicos en Tarraco durante el periodo altoimperial, centrándonos en el soporte y concretamente en los materiales lapídeos en que están realizadas las inscripciones. Nuestro objetivo es valorar el papel que ejerció el mármol lunense como materia prima en contraposición a otras rocas ornamentales, tanto de carácter local como importado. Como resultado, ponemos de manifiesto que este material sirve como indicador socioeconómico, puesto que fue utilizado para la elaboración de las inscripciones relacionadas con los individuos más privilegiados de los espacios y edificios públicos de mayor importancia en la capital de la provincia Hispania citerior. Palabras clave: epigrafía latina, mármol blanco, Luni-Carrara, foro, edificios de espectáculos Topónimos: Tarraco (conventus Tarraconensis, Hispania citerior) Periodo: periodo altoimperial romano ABSTRACT This article aims to study the epigraphic programs of public buildings in Tarraco during the Early Roman period. It focuses on epigraphic support and, in particular, stones on which the inscriptions are made. The goal is to assess the role that Luni-Carrara marble played as raw material as opposed to other ornamental stones, both local and imported. As a result, this material is shown to have served as a socioeconomic indicator, since it was used for the elaboration of inscriptions associated with the most privileged individuals in the most important public spaces and buildings in the capital of the province Hispania citerior.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Spal, 2020
Resumen: Este trabajo se ocupa de los elementos escultóricos
romanos conservados en el Museo Dioc... more Resumen: Este trabajo se ocupa de los elementos escultóricos
romanos conservados en el Museo Diocesano de Tarragona.
Una gran parte de ellos se encontraba inédita hasta la actualidad.
En su práctica totalidad pertenecieron al programa arquitectónico
y figurativo del templo al divus Augustus, lo que
se ve corroborado por sus circunstancias de hallazgo. Sin embargo,
los ejemplares cuya procedencia se conoce fueron encontrados
verosímilmente en contexto secundario, asociados a
talleres de reciclado de mármoles a partir del periodo tardoantiguo.
La mayor parte de los ejemplares corresponden a relieves
arquitectónicos. Predominan los clípeos de Júpiter Amón
y Medusa, conservándose principalmente fragmentos de corona
con decoración perimetral de diversos tipos, aunque también
se encuentran dos fragmentos con máscaras de Medusa.
Se conservan asimismo restos de relieves de diversas tipologías
y escasos ejemplares de escultura exenta. Casi todos los
ejemplares estudiados están realizados en un mismo mármol
blanco de grano fino, probablemente procedente de Luni-Carrara.
El estudio de todos estos elementos escultóricos nos permite
aportar nuevos datos sobre los programas ornamentales y
figurativos del área del templo al Divus Augustus en Tarraco.
Abstract: This paper aims to study the sculptural elements
of the Roman period, mostly unpublished, preserved in the
Diocesan Museum of Tarragona. Almost all of them belonged
to the architectural and figurative program of the temple
of divus Augustus, as can be corroborated by its finding
circumstances. However, the pieces whose origin is known
were found probably in secondary context, associated with
marble recycling workshops from the Late-Antique period.
Most of the pieces correspond to architectural reliefs. The
clipei belonging to masks of Jupiter Ammon and Medusa
predominate. Fragments of the perimeter decoration of various
types are mainly preserved, although two fragments with
Medusa masks are also found. We have also detected the remains
of other reliefs of various typologies and few examples
of exempt sculpture. Almost all of the pieces studied are
made of the same fine-grained white marble, probably from
Luni-Carrara. The study of all these sculptural elements allows
us to provide new data on the ornamental and figurative
programs in the area of the temple of Divus Augustus
in Tarraco.
Palabras claves: relieves, Júpiter Amón, Medusa, candelabros,
estatuas, foro provincial, templo al Divus Augustus.
Keywords: reliefs, Jupiter Ammon, Medusa, candelabra,
statues, provincial forum, temple of Divus Augustus.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Butlletí Arqueològic, 2019
RESUMEN
Este trabajo se ocupa del estudio de dos esculturas romanas, prestando especial atención... more RESUMEN
Este trabajo se ocupa del estudio de dos esculturas romanas, prestando especial atención a sus cir-cunstancias de hallazgo. Ambas tienen relación con la iconografía de los erotes o putti, y se había considerado previamente que se desconoce su procedencia, siendo estudiadas por separado. Sin embargo, a través de un manuscrito de Buenaventura Hernández Sanahuja, sobre los hallazgos arqueológicos ocasionados en 1868 a raíz del derribo del Baluarte de Cadenas, es posible conocer el lugar aproximado donde salieron a la luz. La constatación de esta circunstancia permite reto-mar el estudio de ambas piezas, así como realizar algunas reflexiones sobre el contexto original de las esculturas y su funcionalidad.
ABSTRACT
This article studies two Roman sculptures, paying special attention to the circumstances of its discovery Both are related to the iconography of Erotes or putti Previously it had been considered that the origin of them was unknown and they were studied separately However, its place of discovery is known thanks to a manuscript of Buenaventura Hernández Sanahuja In includes the archaeological findings in October 1868 on the occasion of the demolition of "Baluarte de Cadenas" and deals with the two sculptures This circumstance allows the study of both pieces, as well as some reflections about the original context of the sculptures and its functionality
Palabras clave: putti, erotes, delfines, esculturas de fuentes, escultura decorativa.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Anas, 2019
RESUMEN Este trabajo se ocupa del estudio en profundidad de una estatua femenina, hallada en los ... more RESUMEN Este trabajo se ocupa del estudio en profundidad de una estatua femenina, hallada en los restos de un edificio romano de difícil interpretación al oeste del perímetro amurallado de Tarraco. Para ello se realiza un examen exhaustivo de las características iconográficas, técnicas y estilísticas de la escultura, sin ignorar el contexto arqueológico del que procede. En base a ello y a su comparación con paralelos se propone identificar la pieza como una representación de Salus erigida en el edificio en los comienzos de la época imperial. ABSTRACT This work deals with a Roman female statue, found in the remains of a difficult-to-interpret Roman building located west of Tarraco. Fur this purpose, the iconographic, technical and stylistic characteristics of the sculpture are considered. It also takes into account its archaeological context. Based on its study and its comparison with parallels, it is proposed to identify the statue as a representation of Salus. The sculpture is dated at the beginning of the imperial period.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Lucentum, 2019
Resumen
La reciente actualización del corpus epigráfico de Tarraco
por Géza Alföldy es un excelen... more Resumen
La reciente actualización del corpus epigráfico de Tarraco
por Géza Alföldy es un excelente punto de partida para
desarrollar planteamientos como el que aquí se presenta.
Este estudio se basa en un análisis de las inscripciones,
poniendo especial atención a sus contextos topográficos
originales y a la manufactura de sus soportes monumentales,
siguiendo la hipótesis original de G. C. Susini. Por
lo tanto, se presenta una perspectiva de los monumentos
epigráficos erigidos en el foro de la colonia Tarraco en la
época augustea y julio-claudia, un período trascendental
en la configuración de la imagen pública de la ciudad. Los
principales objetivos de esta contribución son determinar
las tipologías, los comitentes y los usuarios de la epigrafía
forense en la ciudad a comienzos del siglo I d. C.
Palabras clave. Ambiente epigráfico; culto imperial; estatuas;
monumentos honoríficos.
Abstract
The recent update of the epigraphic corpus of Tarraco by
Géza Alföldy is an excellent starting point for developing
this proposal. It is based on an analysis of the inscriptions,
paying special attention to their original topographic contexts
and the manufacture of their monumental supports,
following G. C. Susini’s original hypothesis. Thus, we
aim to present a perspective of the epigraphic monuments
erected in the forum of the colonia Tarraco in the
Augustan era, a transcendental period in the configuration
of the town’s public image. The main objectives of this
contribution are to determine the typologies, who was responsible
for commissioning the pieces, and who were the
users of forum epigraphy in the town at the beginning of
the 1st century AD.
Key words. Epigraphic environment; imperial cult; statues;
honorific monuments.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Espacio, Tiempo y Forma, Serie I. Prehistoria y Arqueología, 2018
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Faventia, 2016
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Conference Papers by Julio C. Ruiz
ASMOSIA XII. Association for the Marble & Other Stones in Antiquity. Proceedings of the XII ASMOSIA International Conference, Izmir 2018, 2023
Though the architectural configuration of the Roman circus of Tarraco is well known, until now th... more Though the architectural configuration of the Roman circus of Tarraco is well known, until now there has hardly been any information about its epigraphic program. The archaeological excavations carried out recently have brought to light numerous fragments of monumental inscriptions in white marbles. They exhibit some characteristics that indicate them to be official inscriptions of monumental dimensions. No fragments fit together, but most of them present common parameters which allow them to be separated into at least two different groups. Macroscopically, differences in whiteness and in the quality of carving have been observed. To be certain of the common geological nature of marbles from the same group, they have been investigated under optical microscope and cathodoluminescence equipment. Complementary C and O stable isotopes have been analysed in order to attribute the samples to a particular ancient marble quarry. This contribution will lead us to progress further in the study of this architectural complex.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Session 11-12. Single Contributions – Poster Sessions (Archaeology and Economy in the Ancient World – Proceedings of the 19th International Congress of Classical Archaeology, Cologne/Bonn 2018, Vol. 57), Heidelberg: Propylaeum, pp. 485-493, 2023
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
Call for Papers by Julio C. Ruiz
Papers by Julio C. Ruiz
provide new data about the piece, mainly about its formal and material characteristics. The article also discusses the original context of the inscription and its relationship with other honorary monuments of the same period.
Este artículo se ocupa del estudio de un fragmento epigráfico, conocido desde hace años, pero considerado como desaparecido, procedente del área de la catedral de Tarragona. Corresponde a una inscripción honorífica de un emperador de inicios del siglo IV. Su reciente localización en los almacenes del Museo Diocesano permite aportar nuevos datos sobre la pieza, principalmente en lo que respecta a sus características formales y materiales. También se trata sobre el contexto original de la inscripción y su relación con otros ejemplares coetáneos.
Es presenta aquí una aproximació al paisatge religiós urbà de Tarraco, mitjançant les referències en les fonts epigràfiques. L’objectiu és establir una proposta d’identificació de santuaris i temples de la ciutat, tant els que han estat detectats arqueològicament com aquells que encara no
s’han localitzat, i també realitzar una aproximació a la seva nomenclatura antiga. Per això, s’ha recorregut a una sèrie d’inscripcions que al·ludeixen a conceptes relacionats amb l’arquitectura religiosa. A més d’una major precisió sobre els edificis ja coneguts, l’estudi ha permès indagar en
el coneixement d’alguns espais sacres sobre els quals no existeix fins ara cap evidència material.
Diocesan Museum of Tarragona. Due to their find spot and their
characteristics they possibly served as decors of different buildings
and spaces of the Temple of Divus Augustus in the Acropolis of
Tarraco. The three reliefs share vegetal decors and petrography (Luni-
Carrara marble). Despite their state of conservation, at least two of
the fragments shed light on the Temple’s ornamental scheme. The
poor preservation of the third does not allow associating it directly
to the Temple. It could in fact have belonged to another structure.
Keywords: provincial forum, architectural relief, friezes, decorative
plates, flower tendrils.
romanos conservados en el Museo Diocesano de Tarragona.
Una gran parte de ellos se encontraba inédita hasta la actualidad.
En su práctica totalidad pertenecieron al programa arquitectónico
y figurativo del templo al divus Augustus, lo que
se ve corroborado por sus circunstancias de hallazgo. Sin embargo,
los ejemplares cuya procedencia se conoce fueron encontrados
verosímilmente en contexto secundario, asociados a
talleres de reciclado de mármoles a partir del periodo tardoantiguo.
La mayor parte de los ejemplares corresponden a relieves
arquitectónicos. Predominan los clípeos de Júpiter Amón
y Medusa, conservándose principalmente fragmentos de corona
con decoración perimetral de diversos tipos, aunque también
se encuentran dos fragmentos con máscaras de Medusa.
Se conservan asimismo restos de relieves de diversas tipologías
y escasos ejemplares de escultura exenta. Casi todos los
ejemplares estudiados están realizados en un mismo mármol
blanco de grano fino, probablemente procedente de Luni-Carrara.
El estudio de todos estos elementos escultóricos nos permite
aportar nuevos datos sobre los programas ornamentales y
figurativos del área del templo al Divus Augustus en Tarraco.
Abstract: This paper aims to study the sculptural elements
of the Roman period, mostly unpublished, preserved in the
Diocesan Museum of Tarragona. Almost all of them belonged
to the architectural and figurative program of the temple
of divus Augustus, as can be corroborated by its finding
circumstances. However, the pieces whose origin is known
were found probably in secondary context, associated with
marble recycling workshops from the Late-Antique period.
Most of the pieces correspond to architectural reliefs. The
clipei belonging to masks of Jupiter Ammon and Medusa
predominate. Fragments of the perimeter decoration of various
types are mainly preserved, although two fragments with
Medusa masks are also found. We have also detected the remains
of other reliefs of various typologies and few examples
of exempt sculpture. Almost all of the pieces studied are
made of the same fine-grained white marble, probably from
Luni-Carrara. The study of all these sculptural elements allows
us to provide new data on the ornamental and figurative
programs in the area of the temple of Divus Augustus
in Tarraco.
Palabras claves: relieves, Júpiter Amón, Medusa, candelabros,
estatuas, foro provincial, templo al Divus Augustus.
Keywords: reliefs, Jupiter Ammon, Medusa, candelabra,
statues, provincial forum, temple of Divus Augustus.
Este trabajo se ocupa del estudio de dos esculturas romanas, prestando especial atención a sus cir-cunstancias de hallazgo. Ambas tienen relación con la iconografía de los erotes o putti, y se había considerado previamente que se desconoce su procedencia, siendo estudiadas por separado. Sin embargo, a través de un manuscrito de Buenaventura Hernández Sanahuja, sobre los hallazgos arqueológicos ocasionados en 1868 a raíz del derribo del Baluarte de Cadenas, es posible conocer el lugar aproximado donde salieron a la luz. La constatación de esta circunstancia permite reto-mar el estudio de ambas piezas, así como realizar algunas reflexiones sobre el contexto original de las esculturas y su funcionalidad.
ABSTRACT
This article studies two Roman sculptures, paying special attention to the circumstances of its discovery Both are related to the iconography of Erotes or putti Previously it had been considered that the origin of them was unknown and they were studied separately However, its place of discovery is known thanks to a manuscript of Buenaventura Hernández Sanahuja In includes the archaeological findings in October 1868 on the occasion of the demolition of "Baluarte de Cadenas" and deals with the two sculptures This circumstance allows the study of both pieces, as well as some reflections about the original context of the sculptures and its functionality
Palabras clave: putti, erotes, delfines, esculturas de fuentes, escultura decorativa.
La reciente actualización del corpus epigráfico de Tarraco
por Géza Alföldy es un excelente punto de partida para
desarrollar planteamientos como el que aquí se presenta.
Este estudio se basa en un análisis de las inscripciones,
poniendo especial atención a sus contextos topográficos
originales y a la manufactura de sus soportes monumentales,
siguiendo la hipótesis original de G. C. Susini. Por
lo tanto, se presenta una perspectiva de los monumentos
epigráficos erigidos en el foro de la colonia Tarraco en la
época augustea y julio-claudia, un período trascendental
en la configuración de la imagen pública de la ciudad. Los
principales objetivos de esta contribución son determinar
las tipologías, los comitentes y los usuarios de la epigrafía
forense en la ciudad a comienzos del siglo I d. C.
Palabras clave. Ambiente epigráfico; culto imperial; estatuas;
monumentos honoríficos.
Abstract
The recent update of the epigraphic corpus of Tarraco by
Géza Alföldy is an excellent starting point for developing
this proposal. It is based on an analysis of the inscriptions,
paying special attention to their original topographic contexts
and the manufacture of their monumental supports,
following G. C. Susini’s original hypothesis. Thus, we
aim to present a perspective of the epigraphic monuments
erected in the forum of the colonia Tarraco in the
Augustan era, a transcendental period in the configuration
of the town’s public image. The main objectives of this
contribution are to determine the typologies, who was responsible
for commissioning the pieces, and who were the
users of forum epigraphy in the town at the beginning of
the 1st century AD.
Key words. Epigraphic environment; imperial cult; statues;
honorific monuments.
Conference Papers by Julio C. Ruiz
provide new data about the piece, mainly about its formal and material characteristics. The article also discusses the original context of the inscription and its relationship with other honorary monuments of the same period.
Este artículo se ocupa del estudio de un fragmento epigráfico, conocido desde hace años, pero considerado como desaparecido, procedente del área de la catedral de Tarragona. Corresponde a una inscripción honorífica de un emperador de inicios del siglo IV. Su reciente localización en los almacenes del Museo Diocesano permite aportar nuevos datos sobre la pieza, principalmente en lo que respecta a sus características formales y materiales. También se trata sobre el contexto original de la inscripción y su relación con otros ejemplares coetáneos.
Es presenta aquí una aproximació al paisatge religiós urbà de Tarraco, mitjançant les referències en les fonts epigràfiques. L’objectiu és establir una proposta d’identificació de santuaris i temples de la ciutat, tant els que han estat detectats arqueològicament com aquells que encara no
s’han localitzat, i també realitzar una aproximació a la seva nomenclatura antiga. Per això, s’ha recorregut a una sèrie d’inscripcions que al·ludeixen a conceptes relacionats amb l’arquitectura religiosa. A més d’una major precisió sobre els edificis ja coneguts, l’estudi ha permès indagar en
el coneixement d’alguns espais sacres sobre els quals no existeix fins ara cap evidència material.
Diocesan Museum of Tarragona. Due to their find spot and their
characteristics they possibly served as decors of different buildings
and spaces of the Temple of Divus Augustus in the Acropolis of
Tarraco. The three reliefs share vegetal decors and petrography (Luni-
Carrara marble). Despite their state of conservation, at least two of
the fragments shed light on the Temple’s ornamental scheme. The
poor preservation of the third does not allow associating it directly
to the Temple. It could in fact have belonged to another structure.
Keywords: provincial forum, architectural relief, friezes, decorative
plates, flower tendrils.
romanos conservados en el Museo Diocesano de Tarragona.
Una gran parte de ellos se encontraba inédita hasta la actualidad.
En su práctica totalidad pertenecieron al programa arquitectónico
y figurativo del templo al divus Augustus, lo que
se ve corroborado por sus circunstancias de hallazgo. Sin embargo,
los ejemplares cuya procedencia se conoce fueron encontrados
verosímilmente en contexto secundario, asociados a
talleres de reciclado de mármoles a partir del periodo tardoantiguo.
La mayor parte de los ejemplares corresponden a relieves
arquitectónicos. Predominan los clípeos de Júpiter Amón
y Medusa, conservándose principalmente fragmentos de corona
con decoración perimetral de diversos tipos, aunque también
se encuentran dos fragmentos con máscaras de Medusa.
Se conservan asimismo restos de relieves de diversas tipologías
y escasos ejemplares de escultura exenta. Casi todos los
ejemplares estudiados están realizados en un mismo mármol
blanco de grano fino, probablemente procedente de Luni-Carrara.
El estudio de todos estos elementos escultóricos nos permite
aportar nuevos datos sobre los programas ornamentales y
figurativos del área del templo al Divus Augustus en Tarraco.
Abstract: This paper aims to study the sculptural elements
of the Roman period, mostly unpublished, preserved in the
Diocesan Museum of Tarragona. Almost all of them belonged
to the architectural and figurative program of the temple
of divus Augustus, as can be corroborated by its finding
circumstances. However, the pieces whose origin is known
were found probably in secondary context, associated with
marble recycling workshops from the Late-Antique period.
Most of the pieces correspond to architectural reliefs. The
clipei belonging to masks of Jupiter Ammon and Medusa
predominate. Fragments of the perimeter decoration of various
types are mainly preserved, although two fragments with
Medusa masks are also found. We have also detected the remains
of other reliefs of various typologies and few examples
of exempt sculpture. Almost all of the pieces studied are
made of the same fine-grained white marble, probably from
Luni-Carrara. The study of all these sculptural elements allows
us to provide new data on the ornamental and figurative
programs in the area of the temple of Divus Augustus
in Tarraco.
Palabras claves: relieves, Júpiter Amón, Medusa, candelabros,
estatuas, foro provincial, templo al Divus Augustus.
Keywords: reliefs, Jupiter Ammon, Medusa, candelabra,
statues, provincial forum, temple of Divus Augustus.
Este trabajo se ocupa del estudio de dos esculturas romanas, prestando especial atención a sus cir-cunstancias de hallazgo. Ambas tienen relación con la iconografía de los erotes o putti, y se había considerado previamente que se desconoce su procedencia, siendo estudiadas por separado. Sin embargo, a través de un manuscrito de Buenaventura Hernández Sanahuja, sobre los hallazgos arqueológicos ocasionados en 1868 a raíz del derribo del Baluarte de Cadenas, es posible conocer el lugar aproximado donde salieron a la luz. La constatación de esta circunstancia permite reto-mar el estudio de ambas piezas, así como realizar algunas reflexiones sobre el contexto original de las esculturas y su funcionalidad.
ABSTRACT
This article studies two Roman sculptures, paying special attention to the circumstances of its discovery Both are related to the iconography of Erotes or putti Previously it had been considered that the origin of them was unknown and they were studied separately However, its place of discovery is known thanks to a manuscript of Buenaventura Hernández Sanahuja In includes the archaeological findings in October 1868 on the occasion of the demolition of "Baluarte de Cadenas" and deals with the two sculptures This circumstance allows the study of both pieces, as well as some reflections about the original context of the sculptures and its functionality
Palabras clave: putti, erotes, delfines, esculturas de fuentes, escultura decorativa.
La reciente actualización del corpus epigráfico de Tarraco
por Géza Alföldy es un excelente punto de partida para
desarrollar planteamientos como el que aquí se presenta.
Este estudio se basa en un análisis de las inscripciones,
poniendo especial atención a sus contextos topográficos
originales y a la manufactura de sus soportes monumentales,
siguiendo la hipótesis original de G. C. Susini. Por
lo tanto, se presenta una perspectiva de los monumentos
epigráficos erigidos en el foro de la colonia Tarraco en la
época augustea y julio-claudia, un período trascendental
en la configuración de la imagen pública de la ciudad. Los
principales objetivos de esta contribución son determinar
las tipologías, los comitentes y los usuarios de la epigrafía
forense en la ciudad a comienzos del siglo I d. C.
Palabras clave. Ambiente epigráfico; culto imperial; estatuas;
monumentos honoríficos.
Abstract
The recent update of the epigraphic corpus of Tarraco by
Géza Alföldy is an excellent starting point for developing
this proposal. It is based on an analysis of the inscriptions,
paying special attention to their original topographic contexts
and the manufacture of their monumental supports,
following G. C. Susini’s original hypothesis. Thus, we
aim to present a perspective of the epigraphic monuments
erected in the forum of the colonia Tarraco in the
Augustan era, a transcendental period in the configuration
of the town’s public image. The main objectives of this
contribution are to determine the typologies, who was responsible
for commissioning the pieces, and who were the
users of forum epigraphy in the town at the beginning of
the 1st century AD.
Key words. Epigraphic environment; imperial cult; statues;
honorific monuments.
to statuary groups, mainly depicting members of the Julio-Claudian imperial family. Some ideal sculptures of great interest are also known. A few statues come from the southwestern area of the city, where the public baths have been excavated. The aim of this paper is to update the knowledge we have about the sculptural decoration of all these public buildings.
the funerary landscape of Tarraco from the preserved sculptures. For this purpose, data on their finding circumstances are mainly considered. We also reflect on its chronology, iconography, and raw material. Most of the funerary portraits come from the area of the early Christian necropolis,
where they had been reused. The provenance of another group of statues is unknown, although they most likely come from the former area. We also know a bust of the Hadrian period from a different area of the town. Most of the sculptures are made of local stones and date back to the second half of the first century BC. The remaining portraits and iconic torsos belong to different moments of the High Empire and are carved in marble. The latter generally are preserved in worse condition due to their reuse in the tombs of the Late Antique period.
Keywords: funerary portraits; torsos; local stones; marble; Late Republican period; early
Christian necropolis.
Tarraco, capital of Hispania citerior. The statue is sculpted in stone extracted from quarries around
the city, which fact allows us to resume the study of local workshops. Its dating to the second half of the
1st century BC links it to a particular group of portraits, of which many pieces are preserved in Tarragona.
This set affirms the existence of local workshops, working according to the models of the metropolis,
which introduced distinctly Roman iconography into the city. At the same time, Tarraco’s achievement
of the rank of a Roman colonia, around 45 BC, permits an association with these sculptures to the likely
establishment of colonists in the city. The exact provenance of this statue is unknown, although, like other
similar sculptures, it must have adorned the grave of a prominent woman of the local elite.
In the surroundings of the Rovellat Square in Tarragona are important architectural remains dated to Late Antiquity. In different areas of this square and also at different times several excavations have developed with a great methodological disparity. These excavations have exposed several late-antique archaeological contexts related to successive phases of occupation of the area. Most of construction elements used in these late-antique buildings were produced expressly, but also a large volume of materials dating from earlier periods was also reused. These are mainly remains of architectural sculpture, but also inscriptions. All of them are made of marble and come mostly from the temple of Augustus, originally located near the cathedral. In this article we collect all of them, taking into account their finding circumstances. Our main objective is to determine the spatial concentration of the Early-Imperial materials in each of the Late-Antique architectural ensembles.
KEY WORDS
Recycling practices, reliefs, architecture, sculpture; epigraphy.
RESUMEN
En el entorno de la Plaza Rovellat de Tarragona se encuentra un importante conjunto de restos arquitectónicos de época tardoantigua. Las distintas excavaciones, desarrolladas en diversas áreas de esta plaza en momentos diferentes y, por lo tanto, con una gran disparidad metodológica, han puesto al descubierto varios contextos tardíos que corresponden a sucesivas fases de ocupación de la zona.
Para la construcción de este conjunto de estructuras, debió ser necesario un gran volumen de materiales, fundamentalmente lapídeos. La mayoría de elementos constructivos fueron producidos ex profeso, pero queremos llamar la atención en un abundante número de materiales datados en épocas sensiblemente anteriores. Entre ellos destacan diversos restos principalmente de escultura arquitectónica pero también epigráficos, realizados en mármol, que proceden originalmente del área del templo de Augusto. En esta sede compilamos todos ellos, teniendo en cuenta -siempre que es posible- sus circunstancias de hallazgo. Con ello se persiguen varios objetivos, siendo el principal de ellos el determinar la concentración espacial de estos materiales altoimperiales en cada uno de los conjuntos tardíos específicos.
PALABRAS CLAVE
Reutilización, relieves, arquitectura, escultura, epigrafía.
We present the preliminary results of an ongoing study on the reuse of materials in the Paleochristian necropolis of Tarragona. First, we present statistical data derived from the study of reused architectural elements, a total of 107 pieces. We analyze some guidelines on the particular
case of Tarragona and, subsequently, we pose the debate on the phenomenon of reuse in funeral-martyrial contexts, based on some parallels.
KEY WORDS
Tarraco; funerary complex, funerary architecture, spolium.
RESUMEN
Se presentan a continuación los resultados preliminares de un estudio en curso sobre la reutilización de materiales en la necrópolis paleocristiana de Tarragona. En primer lugar, se recogen los datos estadísticos derivados del estudio de los elementos arquitectónicos reutilizados, un total de 107 piezas. En función de los datos se trazan algunas pautas sobre el caso particular de Tarragona y, posteriormente, se plantea el debate sobre el fenómeno de la reutilización en contextos
funerario-martiriales, en base a algunos paralelos comparables al caso tarraconense.
PALABRAS CLAVE
Tarraco, complejo funerario, arquitectura funeraria, spolium.
The focus is on the city of Tarraco, the capital of the provincia Hispania Citerior. It concentrates a lot of findings on this marble. In adittion, in this city it was used for all kinds of objects, unlike other Roman towns of the Iberian Peninsula.
KEYWORDS: marble, marmora, Luni-Carrara, architecture, sculpture, epigraphy.
En este trabajo se aborda el estudio de uno de los materiales lapídeos ornamentales más profusamente empleados en época romana: el mármol de Luna (marmor Lunense), conocido en la actualidad como mármol de Luni-Carrara. El objetivo es presentar una síntesis sobre el uso y difusión de este mármol blanco de propiedad imperial por antonomasia, prestando especial atención a la Hispania romana.
El interés se focaliza en la ciudad de Tarraco, capital de la provincia Hispania Citerior, como urbe peninsular que por su situación privilegiada concentra la mayor parte de hallazgos de este material lapídeo y donde ha sido documentado un empleo más variado en todo tipo de soportes, a diferencia de otras ciudades romanas en la península ibérica.
PALABRAS CLAVE: mármol, marmora, Luni-Carrara, arquitectura, escultura, epigrafía.
Esta comunicación se centrará en las diversas maneras de representar a la cabra con relación a la deidad Pan en escultura exenta del periodo clásico, haciendo referencia a las formas de representación más habituales. Entre ellas se encuentran las figuras utilizadas con frecuencia como decoración escultórica de surtidores de fuentes durante los periodos helenístico y romano, representadas generalmente sentadas sobre un terreno rocoso, y a menudo acompañadas por una cabra.
Sin embargo, existe un grupo muy abundante y al mismo tiempo heterogéneo, de figuras de esta deidad que lo muestran liderando a una cabra. Nuestra atención se focaliza en un grupo muy reducido de imágenes que tienen en común la presencia de apoyos laterales en forma de cuerpos de cabra. Éstos suponen una ingeniosa solución al problema técnico de la inestabilidad de las esculturas pétreas, sin restarle su valor como elemento iconográfico definitorio en las estatuas de esta deidad. La mayor parte de ejemplares procede de Cirene, siendo algunos de ellos originales helenísticos. La identificación de una cabra como apoyo lateral en una pieza procedente de Tarragona nos permite aportar nuevos datos sobre esta iconografía en el Mediterráneo occidental.
- Degree of accuracy with respect to the copied or reworked model.
- Raw materials used.
- Observation of technical aspects such as the assembly system or the markings of the roughing and sculptural modeling process.
- Stylistic quality of the pieces.
- Comparison with sculptures produced in known production centers.
In this conference the results of a study applied to the Roman sculptures of Tarragona will be presented. The aim is to distinguish between local productions and imported works, at various stages of production. Attention will be paid to the various sculptural typologies, considering the type of representation (divinities or portraits), the dimensions and the qualitative aspects of the marbles used. The original contexts for which the sculptures were intended will also be considered. The results of the study show that a large part of the statues had to be made in workshops in Tarraco. However, I have also detected several sculptures that were most likely sculpted in workshops in Rome or Italy, and others that may be related to production centers in the eastern Mediterranean. This study provides new data on the production process of Roman marble sculptures in this important city of Hispania.
Keywords: White Marbles; Local Production; Importation.
En el Museo Nacional Arqueológico de Tarragona se conserva un pie sobre plinto muy similar a aquéllos conservados de las esculturas thoracatas mencionadas (MNAT 7589) que fue omitido en la obra sobre las esculturas romanas exentas de Tarraco y por lo tanto ha permanecido inédito hasta la actualidad. En esta sede se pretende publicar esta pieza, permitiendo no sólo aportar una evidencia sobre la descalcez del personaje representado, sino también dando a conocer una parte del trabajo que se está realizando gracias y desde el MNAT puesto que está previsto restaurar la estatua correspondiente siéndole incorporado el fragmento que aquí nos ocupa.
I resti architettonici di questo edificio sono stati scoperti nel 1976. In quell’anno furono ritrovati diversi frammenti, pertinenti a una stessa statua di Apollo di dimensioni maggiori del vero . La scultura è datata all’inizio del II secolo d.C., il che ha fatto pensare che fu spostata da un edificio più antico per essere riutilizzata nelle terme.
Durante lo scavo posteriore di questa area, nel 1998, sono stati rinvenuti più statue e frammenti. Molti di essi rimangono inediti, mentre alcuni sono stati pubblicati superficialmente .
Lo scopo di questo lavoro è quello di far conoscere e studiare in dettaglio la totalità delle sculture ritrovate nell’area dell’edificio termale. In questo modo si intende completare gli studi su questi bagni, in particolare per quanto riguarda la loro decorazione e le motivazioni specifiche dell’erezione di sculture.
Nuestra atención se centra en todos aquellos elementos propios de programas ornamentales procedentes originalmente de espacios públicos altoimperiales, habiendo establecido criterios que permitan identificar su carácter oficial. El objetivo es compilar un primer catálogo de piezas, llegando a alcanzar pautas que expliquen las finalidades de su reutilización, y que nos sirvan para conocer con mayor precisión la procedencia primaria de determinadas piezas, cuyo contexto original nos es absolutamente desconocido en la actualidad.
The results allow a more precise definition of epigraphic urban landscape of the city during the first and second centuries after Christ, and on the other hand, a better understanding on the diffusion of this stone material in the monumentalization of public spaces, especially in the context of a provincial capital.
[Recerca en curs. Programa de difusió de la recerca al MNAT]
La decoració de la Vil·la romana dels Munts: escultura i revestiments parietals
Amb la participació d’Anna Gutiérrez, Laura Galan i Julio César Ruiz, investigadors de l’ICAC.
Lloc: Vil·la romana dels Munts (Passeig del Fortí, s/n. Altafulla)
[Recerca en curs. Programa de difusió de la recerca al MNAT]
Amb la participació de Julio César Ruiz, investigador de l’ICAC, Víctor López Menchero, Director Científic a Espanya de Global Digital Heritage i Albert Sierra, expert en noves tecnologies de l’ACdPC.
Lloc: Tinglado 4 (Moll de Costa. Port de Tarragona)