Saudi-Arabia
| Saudia Arabia | ||
| المملكة العربية السعودية al-Mamlaka al-‘Arabiyya as-Su’ūdiyya | ||
|
| |
| Standardo di Saudia Arabia | Blazono di Saudi-Arabia | |
| Nacionala himno: | ||
| Aash Al Maleek | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Riyadh | |
| · Habitanti: | 4.878.723 (2009) | |
| Precipua urbo: | Riyadh | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Araba | |
| Tipo: | Monarkio | |
| · Rejo: | Salman bin Abdulaziz | |
Surfaco: (14ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 2 149 690 km² | |
| · Aquo: | neglijebla % | |
Habitanti: (42ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 35 939 806[1] (2023) | |
| · Denseso di habitantaro: | 12 hab./km² | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Riyal | |
| ISO: | SA
| |
SAU
| ||
682
| ||
| Reto-domeno: | .sa, AlSaudiah* | |
Saudi-Arabia, oficale Rejio Saudi-Arabia, esas lando en Azia inter Jordania, Kuwait, Irak, Oman, Katar, Bahrain ed Unionita Araba Emirii, jacanta apud Reda maro e Araba maro. Lua chef-urbo esas Riad. Kovranta 2 149 690 km², ol esas la 5ma maxim vasta lando di Azia, e la maxim vasta che Mez-Oriento.
Historio
redaktar| Precipua artiklo: Historio di Saudi-Arabia |
L'araba peninsulo ja habitesis plu kam 125 mil yari ante nun. Segun studii publikigita en 2011, l'unesma moderna homi qui koloniigis Azia trairis stretajo Bab-el-Mandeb e pose Araba penisulo 75 mil yari ante nun.
Tale nomizita kulturo Dilmun, qua existis en la peninsulo samatempe kam Sumeriana ed Egiptiana civilizuri, komercis kun altra populi de la peninsulo. Ante l'aparo dil Islamo, Arabia habitesis da nomada tribui di pastori. Muhamad unigis la tribui de la peninsulo dum la 7ma yarcento, e kreis Mohamedana religio. Pos la morto di Muhamad en 632, islamo rapide expansis e konquestis teritorii de Persia e Bizancana imperio, iranta til la nuna Pakistan este, e la nordo di Afrika ed Iberia, weste.
Multa rejii Mohamedana luktis l'unu kontre l'altru dum Mezepoko, til ke dum la 16ma yarcento, Otomani konquestis la regiono.
Muhammad ibn Abd-al-Wahhab, de la dinastio Saud, establisis stato en la regiono unesmafoye en 1744. Unesma Saud-stato duris til 1818. En 1824, dinastio Saud riprenis la povo e guvernis til 1891. En 1902, Ibn Saud konquestis Riad, e pos vinkis multa batalii til krear la nuna Araba stato, en 1932. Ye la 3ma di marto 1938, petrolo deskovresis en la lando. L'exportaci di petrolo donis ekonomiala prospereso e politikala importo internacione.[2]
Dum la milito di Yom Kipur, Saudi-Arabia unionis su ad altra Araba landi por boikotar l'exportaco di petrolo ad Usa e Nederlando. En 1976, rejulo Faisal asasinesis da ilua nevulo Faisal bin Musaid Al Saud, e sucedesis da ilua mi-fratulo, rejulo Khalid.
En 1976, Saudi-Arabia divenis la maxim granda produktero di petrolo en la mondo.
Politiko
redaktarSaudi-Arabia esas absoluta monarkio. La chefo di stato e di guvernerio esas rejo Salman bin Abdulaziz.
Geografio
redaktarEkonomio
redaktar| Precipua artiklo: Ekonomio di Saudi-Arabia |
Demografio
redaktar
Segun statistiki de The World Factbook por 2023, Saudi-Arabia havis 35 939 806 habitanti. La maxim multa (90%) esas Arabi. L'altra 10% esas Afro-Aziani.[1] Segun statistiki dil Unionita Nacioni, enmigranti esas 38,3% ek la habitantaro di la lando.[1] Dum la komenco dil yari 1960a, on kalkulis ke ankore existis 300 mil sklavi en la lando. Sklaveso oficale abolisesis erste en 1962.
L'oficala linguo di la lando esas Araba.[1]
La religio kun maxim granda nombro di adepti esas Islamo, qua esas la sola religio oficala. De 85% til 90% esas Sunni-Mohamedani e de 10% til 12% esas Shia-Mohamedani. Existas mikra komunitati di Ortodoxa kristani, protestanti, katoliki, Judi, Hindui, Buddhisti e Sikhi.[1] Malgre existar granda komunitato di enmigranti (plu kam 30% de la habitantaro), irga religiala praktiko nekonciliebla kun l'oficala Sunni-kredo esas restriktita. Ne-Mohamedani ne povas obtenar Saudi-Araba civitaneso, e kulto-loki di altra religii ne permisesas.[1]
Kulturo
redaktar
Saudi-Arabia havas milyara atitudi e tradicioni, ofte kun origino en Araba civilizuro. Islamo, historiala tradicioni, e la historiala rolo di la regiono kom komercala centro esas la precipua influi en lokala kulturo. Familio e la prezervo di parenteso ank esas multe importanta lokale.
Ardah esas la nacionala danso di Saudi-Arabia. Komence ol dansesis da Araba tribui ante militar, nun ol dancesas dum ceremonii, mariaji e kultural eventi. Du linei di viri, l'unu opozanta a l'altru, dansas kun espadi o espadobastoni, samatempe kam muzikisti pleas tamburi e poeti kantas versi, segun beduina tradiciono.
Referi
redaktar- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Saudi Arabia - The World Factbook - URL vidita ye 9ma di januaro 2023. Idiomo: Angla.
- ↑ History of Arabia - Publikigita da Encyclopædia Britannica.