Toppskarfur

Toppskarfur
	; Toppskarfur
Ástand stofns
	; Ekki í útrýmingarhættu (IUCN)
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Dýraríki (Animalia);
Fylking:	Seildýr (Chordata);
Flokkur:	Fuglar (Aves);
Ættbálkur:	Pelíkanfuglar (Pelecaniformes);
Ætt:	Skarfar (Phalacrocoracidae);
Ættkvísl:	Phalacrocorax;
Tegund:	P. aristotelis;
Tvínefni
	Phalacrocorax aristotelis; (Linnaeus, 1761)

Toppskarfur (fræðiheiti: Phalacrocorax aristotelis) er sjófugl af ætt skarfa.

Útbreiðsla

Hann verpir á sjávarklettum í Vestur- og Suður-Evrópu, Suðvestur-Asíu og Norður-Afríku. Hann hefur oftast vetursetu á svipuðum slóðum og hann verpir, nema þeir fuglar sem verpa allra nyrst. Við Ísland er ein mesta skarfabyggðin við Breiðafjörð en þar voru talin árið 1975 um 6.600 hreiður og er það einnig aðal varpsvæði hans. Á veturna er hann aftur á móti við ströndina um allt Vesturland, frá Vestmannaeyjum og Faxaflóa og allt norður fyrir Vestfirði, á Ströndum inn á Húnaflóa.

Útlit

Ungur toppskarfur, dökkbrúnn ólíkur svörtum foreldrum sínum.

Toppskarfurinn er meðalstór svartur, grannur og langur sjófugl, um 68-78 sentimetra langur með 95–110 sentimetra vænghaf. Honum er oft ruglað saman við dílaskarf en þótt hann sé líkur honum er hann nokkru minni en dílaskarfurinn.

Á varptímanum er hann alsvartur með grænleitri slikju en hún er tilkomin vegna dökkra fjaðrajaðra og virðist hann fyrir vikið vera hálfhreistraður að ofan. Fullorðnir fuglar hafa einkennandi uppsveigðar fjaðrir á höfðinu frá því eftir áramótin og fram á vor. Ungfuglarnir eru aftur á móti dökkbrúnir með ljósan framháls.

Varp

Toppskarfar halda hópinn og verpa í byggðum og þá helst á lágum eyjum og hólmum en einnig stundum á lágum klettum og í fuglabjörgum. Hreiðrið er einfaldur hraukur úr þangi og fóðrað með fjöðrum og grasi. Eggin eru frá einu til sex og liggur hann á í 30 til 31 dag.

Almennt

Hópur toppskarfa á Snæfellsnesi og má þar sjá einn þeirra vera að þurrka sér, „messa“, eins og það er oft kallað.

Toppskarfur heldur sig við ströndina og sést sjaldan inni í landi. Hann er einn besti kafari meðal skarfa og getur kafað 45 metra eða meira. Fæða hans kemur frá sjávarbotni og aðalfæðan er sandsíli. Toppskarfurinn rennblotnar svo við köfunina að hann þarf að þurrka sig og sjást þeir oft með útbreidda vængina í sólbaði eða að blaka þeim. Er oft sagt að þá sé hann að „messa“. Eins og með marga fugla sem sérhæfa sig í köfun er hann frekar klaufskur við að taka sig á loft. Hann er nokkuð veiddur og hefur því fækkað aðeins fyrir vikið.

Tenglar

Fuglavefurinn Toppskarfur Geymt 22 maí 2009 í Wayback Machine
Fugl vikunnar Toppskarfur (fuglavernd.is)
European Shag Phalacrocorax aristotelis Geymt 8 febrúar 2008 í Wayback Machine Joint Nature Conservation Committee, www.jncc.gov.uk.
Phalacrocorax aristotelis Stamps

Heimildir