Papers by Aysun Kanmaz
Karadeniz incelemeleri dergisi, Apr 19, 2024
ĠĢaretler ve kurallar dizgesi olan dil, konuĢura / yazara, bir varlığı, olayı, duyguyu, durumu in... more ĠĢaretler ve kurallar dizgesi olan dil, konuĢura / yazara, bir varlığı, olayı, duyguyu, durumu ince ayrıntılarıyla anlatma imkânı verir. Bununla beraber deyimler, atasözleri, metaforik söyleyiĢler gibi azla çoğu ifade eden enstrümanlar da sağlar. Bunlar, en az çaba yasasının sonucu olmakla birlikte anlatımda etkili olma gayretinin de ürünüdür. Bu nedenle yazarlar, eserlerinde deyimlere ve eğretilemeli söyleyiĢlere yer verir. Geleneği, tarihî olayları, yaĢamından izler taĢıyan hadiseleri romanlarında baĢarılı bir Ģekilde iĢlemesiyle modern Türk edebiyatında öne çıkan Nazan Bekiroğlu da bu yazarlardan biridir. Özellikle Nar Ağacı ve Mücellâ adlı romanları bu açıdan dikkat çekmektedir. ÇalıĢmada bu romanlardaki deyim ve metaforik söyleyiĢler tespit edilmiĢtir. Deyimler, TDK Türkçe Sözlük"ten ve Ahmet Turan Sinan"ın Türkçenin Deyim Varlığı eserinden taranmıĢtır. Deyimlerin mevcut biçimleriyle bahsi geçen sözlüklerde bulunmadığı ve deyimlerde varyantlaĢma olduğu görülmüĢtür. Bu doğrultuda Bekiroğlu"nun eserlerinde metaforik söyleyiĢlere, yeniden üretimle oluĢan deyim varyantlarına yer vererek Türkçenin söz varlığına katkıda bulunduğu sonucuna varılmıĢtır.
ASYA STUDIES
Türkiye Türkçesi ağızları, Doğu Grubu ağızları, Kuzeydoğu Grubu ağızları ve Batı grubu ağızları o... more Türkiye Türkçesi ağızları, Doğu Grubu ağızları, Kuzeydoğu Grubu ağızları ve Batı grubu ağızları olmak üzere üç grupta ele alınır. Bu tasnif çerçevesinde Alanya ağzı, Batı Grubu Ağızları içerisinde gösterilmektedir. Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığı için hâlen en temel eser ve başvuru kaynağı Türk Dil Kurumu yayını Derleme Sözlüğü’dür. Bu çalışmada Derleme Sözlüğü’nden tarama usulü ile belirlenen Alanya işaretli yaklaşık 350 veri tarihsel sözlükler bağlamında ele alınarak sözcüklerin tarihî seyri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Türkiye Türkçesi ağızlarında hâlihazırda kullanımda olan birçok kelimenin geçmiş dönemlerde de kullanıldığı veya anlam ya da biçim değişimine uğrayarak günümüze kadar geldiği bilinmektedir. Bu bağlamda Derleme Sözlüğü’nde Alanya işaretli kelimelerin tarihi seyri için başvurulacak eserler şunlardır: Dîvânu Lugâti’t-Türk (Ahmet Bican Ercilasun-Ziyat Akkoyunlu, Ankara 2015), Eski Türkçe Sözlük (Fuzuli Bayat-Minara Esen Aliyeva, İstanbul 2008), Eski Uygur T...
Social Sciences Studies Journal, 2017
, Trabzon/Türkiye "Ataların söziylə, Türkün tatlı diliylə, yol yürüyən yorulmaz!" ÖZ Atasözleri, ... more , Trabzon/Türkiye "Ataların söziylə, Türkün tatlı diliylə, yol yürüyən yorulmaz!" ÖZ Atasözleri, milletlerin hafızalarında ortak kabul görmüş kısa ve özlü sözlerdir. Mensup oldukları toplulukların yaşayışlarını, inançlarını, gelenek ve göreneklerini, düşünüş biçimlerini de ortaya koyması açısından kaynak teşkil ederler. İletişimin en önemli aracı olan dil ve dilin önemi birçok alanda olduğu gibi atasözlerinde de kendisini göstermiştir. Dilin iletişim üzerindeki olumlu/olumsuz etkilerinden atasözlerinde de bahsedilmiş ve iyi bir iletişim için insanların dili ne şekilde kullanmaları gerektiğine dair tecrübeler söze dökülmüştür. İletişim sırasında dili doğru kullanmak karşı tarafın kişiyi doğru anlayabilmesi için önemlidir. Çünkü insan, sözle kendisini ifade eder. Sözün yumuşak söylenmesi, kırıcı ya da sert söylenmesi ve yahut dolaylı ya da doğrudan söylenmesi kişiler arası iletişimde farklı sonuçlar doğurabilir. Atasözlerinde de atalarımız, dili ve dolayısıyla sözü, etkili bir iletişim aracı olarak gördüğünü ifade eden düşüncelere yer vermiştir. Çalışmada Azerbaycan Türkçesinde iletişim açısından dilin ve sözün önemini ortaya koyan atasözleri dâhil oldukları kavram alanları itibarıyla değerlendirilecek ve bunların Türkiye Türkçesindeki karşılıklarına yer verilecektir. Böylece Türk topluluklarının ortak kültürlerinde, dil ve iletişim açısından da benzer yaklaşım ve tecrübelerin yer aldığı örneklenmeye çalışılacaktır.
TÜRKÇE DEYİMLER ÜZERİNE YAZILAN MAKALELER HAKKINDA BİR KAYNAKÇA (1962-2020), 2021
Proverbs, idioms, diemma words, and stereotypes, the stereotypical language units which are the p... more Proverbs, idioms, diemma words, and stereotypes, the stereotypical language units which are the products of the cultural background of societies and bearers of the customs and traditions, emerge as proverbs, idioms, diemma words, and stereotypes and allow to tell a lot with little words. These language units have been the subject of many studies in terms of reflecting the culture they belong to. The present study is a bibliography essay where the short summaries of the articles published in Turkey, dealing with idioms, which are stereotyped language units. A total of 130 articles, the oldest of which was dated to 1962 and the newest to 2020, were compiled from accessible sources and available books, and were briefly introduced in terms of their contents with their tags given. The bibliography, which is expected to be considered as a kind of selection due to it consists of the articles that can be accessed, is given alphabetically according to the authors' names and on the basis of publication year. It should be admitted in advance that the studies on idioms will not be limited to those mentioned in this selection. With this admission, it is necessary to continue the study in terms of expanding and completing the selection with papers, theses and books and revealing the literature on the studies on idioms in Turkish.
Atasözleri, milletlerin hafızalarında ortak kabul görmüş kısa ve özlü sözlerdir. Mensup oldukla... more Atasözleri, milletlerin hafızalarında ortak kabul görmüş kısa ve özlü sözlerdir. Mensup oldukları toplulukların yaşayışlarını, inançlarını, gelenek ve göreneklerini, düşünüş biçimlerini de ortaya koyması açısından kaynak teşkil ederler. İletişimin en önemli aracı olan dil ve dilin önemi birçok alanda olduğu gibi atasözlerinde de kendisini göstermiştir.Dilin iletişim üzerindeki olumlu/olumsuz etkilerinden atasözlerinde de bahsedilmiş ve iyi bir iletişim için insanların dili ne şekilde kullanmaları gerektiğine dair tecrübeler söze dökülmüştür. İletişim sırasında dili doğru kullanmak karşı tarafın kişiyi doğru anlayabilmesi için önemlidir. Çünkü insan, sözle kendisini ifade eder. Sözün yumuşak söylenmesi, kırıcı ya da sert söylenmesi ve yahut dolaylı ya da doğrudan söylenmesi kişiler arası iletişimde farklı sonuçlar doğurabilir. Atasözlerinde de atalarımız, dili ve dolayısıyla sözü, etkili bir iletişim aracı olarak gördüğünü ifade eden düşüncelere yer vermiştir.Çalışmada Azerbaycan Türkçesinde iletişim açısından dilin ve sözün önemini ortaya koyan atasözleri dâhil oldukları kavram alanları itibarıyla değerlendirilecek ve bunların Türkiye Türkçesindeki karşılıklarına yer verilecektir. Böylece Türk topluluklarının ortak kültürlerinde, dil ve iletişim açısından da benzer yaklaşım ve tecrübelerin yer aldığı örneklenmeye çalışılacaktır
Conference Presentations by Aysun Kanmaz
Samsun Ağzından Derlenmiş Deyimler Üzerine, 2019
Agız araştırmaları bir dilin kendi içindeki dallanmaları yanı sıra söz varlığını ortaya koymak aç... more Agız araştırmaları bir dilin kendi içindeki dallanmaları yanı sıra söz varlığını ortaya koymak açısından da önem arz eder. Bu bağlamda Türkiye Türkçesi ağızlarında yer alan kelimeler bölge bölge derlenerek 1932 yılında hazırlanan Türkiye 'de Halk Ağızlarından Söz Derleme Dergisi adı altında basılmış ve daha sonra TDK'nin ikinci bir derleme çalışması ile (1952-1959) alt ciltlik Derleme Sözlüğü oluşturulmuş olması Türkiye Türkçesi açısından önemlidir. Söz konusu sözlük barındırdığı dil malzemesi bakımından karşılaştırmalı ve tasviri çalışmalara imkân verir. Aynı zamanda sözlük içerisinde kalıp söz ve deyim önemli miktarda yer almaktadır. Bu çalışmada da Samsun ağzına ait deyimler Derleme Sözlüğü Üzerinden taranarak incelenmeye çalışılmıştır. Tespit edilen deyimler kavram alanlarına göre sınıflandırılarak tematik bir ayrıştırmaya gidilmiştir. Ek olarak çalışmanın sonunda bir sözlükçe oluşturularak yöreye ait deyimler alfabetik sıra halinde açıklamalı olarak verilmiştir.
Deyimler, bir dilde anlatımı güçlü kılan söz öbekleridir. Atasözleri gibi deyimler de kalıplaşmış ifadelerdir. Bazen tek kelimeden bazen de birden fazla kelime ve kelime grubundan oluşan deyimler, toplumların yasam tarzlarını, örf, adet, gelenek ve göreneklerini de yansıtır. Bu bildiride Derleme Sözlüğü'nde Samsun ağzına ait olarak gösterilen deyimlerin belirlenmesi; idari yapılanmaya göre güncellemelerinin yapılması ve tematik gruplandırması yapılmıştır. Tematik dağılım sayesinde yörede en çok hangi kavram alanında deyim oluşturulduğu bilgisine de ulaşmak mümkündür. Deyimlerin kendi içinde türlerine göre tespitine de yer verilerek ölçünlü dildeki deyim söz varlığı ile mukayeseye elverir bir malzeme dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır.
Books by Aysun Kanmaz
TÜRKİYE'NİN MİRASI SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL OLMAYAN MİRAS SERİSİ I, 2023
Derleme Sözlüğü, 1952-1959 yılları arasında Türkiye’nin hemen her yerinden fişleme usulü ile topl... more Derleme Sözlüğü, 1952-1959 yılları arasında Türkiye’nin hemen her yerinden fişleme usulü ile toplanan kelimelerin bir araya getirilerek oluşturulduğu söz varlığı hazinesidir. Bu çalışmada Derleme Sözlüğü’nden tespit edilen muhafaza, saklama amaçlı kullanılan eşya isimleri ve bunların işlevleri, yapımında kullanılan malzemeler şeklinde tasnif edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda hem madde başı hem de anlamı itibariyle içerisinde muhafazaya yönelik ambar, bohça, çıkın, çuval, fıçı, kutu, küfe, paket, sandık, sepet kullanımları geçen söz varlığı taranarak bir sözlük oluşturulması hedeflenmektedir. Halihazırda Sözlük’ten çıkarılan yaklaşık 576 adet kelime, tanımlarından hareketle işlev, nitelik ve yapı bakımından
gruplandırılmıştır. Söz konusu kullanımlar hakkında kısaca bilgi verildikten sonra kelimeler tasnif edilmiştir. Çalışmanın sonunda Sözlük’ten tespit edilen kelimelerin geçtiği il ve cilt bilgisinin de verildiği bir sözlük hazırlanmıştır.
Book Reviews by Aysun Kanmaz
https://www.tdk.gov.tr/huseyin-rahmi-gurpinar-hikayeler/#dearflip-df_20641/1/, 2022
Uploads
Papers by Aysun Kanmaz
Conference Presentations by Aysun Kanmaz
Deyimler, bir dilde anlatımı güçlü kılan söz öbekleridir. Atasözleri gibi deyimler de kalıplaşmış ifadelerdir. Bazen tek kelimeden bazen de birden fazla kelime ve kelime grubundan oluşan deyimler, toplumların yasam tarzlarını, örf, adet, gelenek ve göreneklerini de yansıtır. Bu bildiride Derleme Sözlüğü'nde Samsun ağzına ait olarak gösterilen deyimlerin belirlenmesi; idari yapılanmaya göre güncellemelerinin yapılması ve tematik gruplandırması yapılmıştır. Tematik dağılım sayesinde yörede en çok hangi kavram alanında deyim oluşturulduğu bilgisine de ulaşmak mümkündür. Deyimlerin kendi içinde türlerine göre tespitine de yer verilerek ölçünlü dildeki deyim söz varlığı ile mukayeseye elverir bir malzeme dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır.
Books by Aysun Kanmaz
gruplandırılmıştır. Söz konusu kullanımlar hakkında kısaca bilgi verildikten sonra kelimeler tasnif edilmiştir. Çalışmanın sonunda Sözlük’ten tespit edilen kelimelerin geçtiği il ve cilt bilgisinin de verildiği bir sözlük hazırlanmıştır.
Book Reviews by Aysun Kanmaz
Deyimler, bir dilde anlatımı güçlü kılan söz öbekleridir. Atasözleri gibi deyimler de kalıplaşmış ifadelerdir. Bazen tek kelimeden bazen de birden fazla kelime ve kelime grubundan oluşan deyimler, toplumların yasam tarzlarını, örf, adet, gelenek ve göreneklerini de yansıtır. Bu bildiride Derleme Sözlüğü'nde Samsun ağzına ait olarak gösterilen deyimlerin belirlenmesi; idari yapılanmaya göre güncellemelerinin yapılması ve tematik gruplandırması yapılmıştır. Tematik dağılım sayesinde yörede en çok hangi kavram alanında deyim oluşturulduğu bilgisine de ulaşmak mümkündür. Deyimlerin kendi içinde türlerine göre tespitine de yer verilerek ölçünlü dildeki deyim söz varlığı ile mukayeseye elverir bir malzeme dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır.
gruplandırılmıştır. Söz konusu kullanımlar hakkında kısaca bilgi verildikten sonra kelimeler tasnif edilmiştir. Çalışmanın sonunda Sözlük’ten tespit edilen kelimelerin geçtiği il ve cilt bilgisinin de verildiği bir sözlük hazırlanmıştır.