êş
Xuyakirin
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | êş | êş |
Îzafe | êşa | êşên |
Çemandî | êşê | êşan |
Nîşandera çemandî | wê êşê | wan êşan |
Bangkirin | êşê | êşino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | êşek | êşin |
Îzafe | êşeke | êşine |
Çemandî | êşekê | êşinan |
êş mê
- jan, azar, ezyet, ezab, şkence, tazîb, nexweşî, kul, derd, elem, nesaxî
- Ah-i eyyamên wisalê weko xweş borîn û çûn
Ew şeraba 'êş û noşê ma li pêşber min serab — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
- Ah-i eyyamên wisalê weko xweş borîn û çûn
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Hevreha [skrîpt hewce ye] (ext, “pîs, kirêt, nexweş”) ya pehlewî û 𐬀𐬑𐬙𐬌 (extî, “bijan”) ya avestayî, hemû ji proto-hindûewropî. Wek ախտ (axt, “êş, nexweşî”) ketiye ermenî jî.
Werger
[biguhêre]- Abxazî: ахьаа (āx̍āā)
- Adîgeyî: узы (wzə), уз (wz)
- Afrîkansî: pyn
- Albanî: dhembje → sq m pj
- Almanî: Schmerz → de n
- Altayiya bakurî: аарыг (aarïg)
- Altayiya başûrî: оору (ooru), сыс (sïs)
- Amharî: ጣረሞት (ṭarämot)
- Aromanî: dor → roa-rup n
- Asamî: বিষ (bix)
- Astûrî: dolor n
- Azerî: ağrı → az, acı → az
- Baskî: min
- Başkîrî: ауыртыу (awïrtïw)
- Belarusî: боль → be n (bolʹ)
- Bengalî: ব্যথা → bn (bjôtha)
- Bretonî: poan → br m
- Bulgarî: бо́лка m (bólka)
- Burmayî: ဝေဒနာ → my (weda.na), ဒုက္ခ → my (dukhka.)
- Çeçenî: лазар (lazar)
- Çekî: bolest → cs m
- Çerokî: ᎠᎩᏟᏱ (agitliyi)
- Çînî:
- Çuvaşî: ырату (yratu)
- Danmarkî: smerte → da g
- Endonezyayî: nyeri → id, sakit → id
- Erebî: أَلَم n (ʾalam), وَجَع (wajaʿ)
- Erebiya misrî: ألم n (ʾalam)
- Ermenî: ցավ → hy (cʻav)
- Esperantoyî: doloro
- Estonî: valu → et
- Farisî: درد → fa (dard)
- Ferî: pína m, ilska m, verkur n, sviði n
- Fînî: kipu → fi, kärsimys → fi, särky → fi, tuska → fi, piina → fi, jomotus → fi
- Fransî: douleur → fr m, mal → fr n
- Friyolî: dolôr n
- Frîsiya saterlandî: Kwoal m
- Gaelîka skotî: pian m, cràdh n
- Gagawzî: aarı
- Galîsî: dor → gl m
- Gujaratî: પીડા m (pīḍā)
- Gurcî: ტკივილი (ṭḳivili)
- Guwaranî: rasy, tasy
- Hawayî: ʻeha
- Hindî: दर्द → hi n (dard), पीड़ा → hi m (pīṛā), व्यथा → hi m (vyathā)
- Hmongî: mob
- Holendî: pijn → nl n an m
- Îbranî: כְּאֵב n (ke'év)
- Îdoyî: doloro → io
- Îngilîziya kevn: sār nt
- Îngilîzî: pain → en
- Îngriyî: vaiva, kipu
- Îrlendî: pian → ga m
- Îstriyotî: dulur
- Îtalî: dolore → it n
- Îzlendî: sársauki → is n, verkur → is n
- Japonî: 痛み → ja (いたみ, itami), 苦痛 → ja (くつう, kutsū)
- Kalalîsûtî: anniaat
- Kannadayî: ನೋವು → kn (nōvu), ಬೇನೆ → kn (bēne)
- Kaşûbî: bòlesc m
- Katalanî: dolor → ca n an m
- Keçwayî: nanay
- Kirgizî: оору → ky (ooru)
- Kîngalî: වේදනාව (wēdanāwa)
- Komî-permyakî: висьӧм (visʹöm)
- Koreyî: 아픔 → ko (apeum), 통증 → ko (tongjeung), 고통 → ko (gotong)
- Ladînoyî:
- Latgalî: suope m
- Latînî: dolor → la n
- Latviyayî: sāpes m pj
- Lawsî: ຄວາມເຈັບ (khuām chep)
- Lîtwanî: skausmas n, kančia m, gėla m
- Luksembûrgî: Péng m
- Makedonî: болка m (bolka)
- Malayalamî: വേദന → ml (vēdana)
- Malezî: sakit → ms
- Maltayî: uġigħ n
- Maorî: mamae
- Mayayiya yukatekî: k'iinam
- Mecarî: fájdalom → hu, kín → hu
- Mongolî:
- Mwanî: malwazo
- Napolîtanî: dulore n
- Navajoyî: diniih
- Nedersaksî:
- Nepalî: पीडा (pīḍā)
- Norwecî:
- Oksîtaniya kevn: pena m, dolor n
- Oksîtanî: dolor → oc n an m
- Oriyayî: ପିଠ → or (piṭhô), କ୍ଳେଶ → or (kḷeśô)
- Osetî: рыст (ryst), рис (ris)
- Oygurî: ئاغرىق (aghriq), ئەلەم (elem), دەرد (derd)
- Ozbekî: ogʻriq → uz, alam → uz, dard → uz
- Palî: vedanā m
- Papyamentoyî: doló
- Peştûyî: درد → ps n (dard), دړد → ps n (daṛd)
- Pîttcantcatcarayî: pika
- Plodîşî: Wee nt
- Polonî: ból → pl n
- Portugaliya kevn: door m
- Portugalî: dor → pt m
- Puncabî: ਦਰਦ m (darad), پِیڑ m (pīṛ), دَرد n (dard), ڈول m (ḍol)
- Qazaxî: ауру (auru), жара (jara), сыздау (syzdau)
- Romancî: dolur n, dalur, dolour, dulur
- Romanî: dukh n
- Romanyayî: durere → ro m, chin → ro nt
- Rusî: боль → ru m (bolʹ)
- Rusînî: боль n (bolʹ), біль n (bilʹ)
- Sanskrîtî: पीडा → sa m (pīḍā), व्यथा → sa m (vyathā), बाधा → sa m (bādhā)
- Sicîlî: duluri → scn n, ruluri → scn, diluri → scn, riluri → scn
- Sindhî: سور
- Sirboxirwatî:
- Slaviya kevn:
- Kirîlî: боль m (bolĭ)
- Slaviya rojavayî ya kevn: боль m (bolĭ)
- Slovakî: bolesť m
- Slovenî: bolečina → sl m
- Slovînsî: bȯ́u̯l n
- Sorbî:
- Spanî: dolor → es n
- Swahîlî: umwa → sw
- Swêdî: smärta → sv g
- Şîngazîcayî: ndroso 9 an 10
- Tacikî: дард (dard)
- Tagalogî: sakit → tl, pananakit
- Tamîlî: வலி → ta (vali), வேதனை → ta (vētaṉai), நோவு → ta (nōvu)
- Tayî: ความเจ็บ → th
- Telûgûyî: నొప్పి → te (noppi)
- Teteriya krîmî: ağrı, accı
- Teterî: ачы (açı), авырту (awırtu), сызлау (sızlau), авырту (awırtu)
- Tigrînî: ቃንዛ → ti (ḳanza)
- Tirkî: acı → tr, ağrı → tr
- Tirkmenî: ajy → tk, agyry → tk
- Tîbetî: ཟུག (zug)
- Toxarî B: lakle
- Tuvanî: аарыг (aarıg), аарышкылыы (aarışkılıı)
- Urdûyî: درد n (dard), پیڑا m (pīṛā)
- Ûkraynî: біль → uk n (bilʹ)
- Venîsî: dolor, dołor
- Viyetnamî: đau → vi, sự đau đớn → vi
- Warayî: ul-ul, su-ol
- Weylsî: poen → cy n an m, dolur → cy n an m
- Wolofî: metit
- Ximêrî: ជំហឺ (cumhəɨ), ការឈឺចាប់ (kaachɨɨcap)
- Yakutî: ыарыы (ıarıı)
- Yidîşî: ווייטיק n (veytik), וויי n (vey), יסורים pj (yesurim), פּײַן (payn), מיחוש n (meykhesh), ווייעניש nt (veyenish)
- Yûnanî: πόνος → el n (pónos)
- Zhuangî: in, indot, inget
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Formeke navdêrê
[biguhêre]êş nêr (forma pirjimar aşan)