Pergi ke kandungan

Batu Arang

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.

Koordinat: 3°19′N 101°28′E / 3.317°N 101.467°E / 3.317; 101.467Batu Arang ialah sebuah bandar di Daerah Gombak, Selangor, Malaysia, yang terletak sekitar 50 km (31 mi) dari ibu kota Kuala Lumpur. Arang batu pertama kali ditemukan di wilayah ini pada tahun 1908, ketika pihak berkuasa Inggris menemukan simpanan simpanan arang batu yang besar yang dapat digunakan secara komersial dan menjadi bahan bakar sistem kereta api. Bandar ini ditubuhkan ketika British memulakan operasi perlombongan. Pada tahun 1915, sistem kereta api yang menghubungkan Batu Arang dan Kuang dibina untuk mengangkut arang batu ke seluruh negara. Seiring peningkatan dan permintaan arang batu, perkhidmatan kereta api ke dan dari Kuala Lumpur berkembang. Permintaan arang batu dari Batu Arang melambung tinggi kerana Perang Dunia Pertama, yang menyebabkan pengurangan import arang batu. Arang batu tempatan sering dijual kepada syarikat kereta api, stesen janakuasa, lombong bijih timah, kapal keruk, dan pelanggan akhir

Bandar Batu Arang
Geografi
StatusPekan
Asal namaN/A
Negara Malaysia
Negeri Selangor
DaerahDaerah Gombak
MukimRawang
KeluasanN/A
Batu Arang

Semasa Perang Dunia II, pada tahun 1942, pihak berkuasa Inggeris menghentikan operasi perlombongan, dan memusnahkan stesen janakuasa dan sub-stesen utama ketika pasukan Jepun menghampiri Batu Arang. Ketika Jepun menduduki kawasan itu, mereka memperbaiki peralatan yang rosak dan mengupah lebih banyak orang untuk melombong arang batu. Walau bagaimanapun, kaedah perlombongan mereka telah meninggalkan kesan buruk pada lombong arang batu kerana mereka hanya menumpukan pada perlombongan permukaan. Ketika Jepun menyerah pada akhir Perang Dunia II, Malayan Collieries meneruskan perlombongan tetapi berhadapan dengan masalah seperti kaedah perlombongan yang tidak betul oleh Jepun, penghantaran barang yang ditangguhkan untuk peralatan baru, mogok buruh, kebakaran, banjir, kenaikan kos, kenaikan harga arang batu dan persaingan dari petroleum, yang merupakan bahan bakar yang lebih murah dan menarik. Masalah-masalah ini menyebabkan penutupan lombong arang batu secara kekal pada 30 Januari 1960.

Setelah penutupan lombong, banyak pelombong dan pekerja berpindah ke luar bandar dan banyak bangunan menjadi runtuhan, lombong arang batu dipenuhi dengan air, tanah menghadapi hakisan tanah, dan landasan keretapi dari Kuang dibongkar, perkhidmatan kereta api berakhir dengan berkesan di Batu Arang. Walaupun demikian, beberapa penduduk tetap berada di bandar dan kedai, kemudahan, dan kemudahan terus beroperasi. Pada 16 Oktober 2011, bandar ini meraikan 100 tahun sejak penubuhannya dan diberi status bandar warisan untuk meningkatkan prospek ekonomi penduduknya dan menjadikannya salah satu tarikan pelancongan terpenting di Selangor.

Asal usul nama

[sunting | sunting sumber]

Pekan Batu Arang sempena galian yang ditemui ini di sini pada 1908 oleh orang Melayu di sini. Arang batu terhasil dari hutan yang luas dan rimba paku-pakis tumbuh di paya dan lagun yang cetek. Tumbuhan ini tenggelam ke dalam paya. Secara beransur-ansur sisa-sisa ini dimampat sehingga semua air terperah keluar dan meninggalkan bahan keras dan hitasm iaitu batu arang.

Lombong arang batu

[sunting | sunting sumber]

Arang batu menjadi bahan bakar selain arang kayu dan kayu api. Ketika itu, Tanah Melayu tidak ada petroleum mahupun gas asli. Arang batu digunakan bagi menggerakkan kereta api sebagaimana di England.Syarikat Malayan Collieries Ltd yang ditubuhkan pada Jun 1913 oleh John Archibald Russel.Kerja-kerja perlombongan melibatkan 5000 oran buruh dan dibahagikan kepada 3 shif. Ketika itu arang batu turut dilombong di Enggor,Perak.[1]

Arang batu dilombong dengan mengorek lubang atau terowong di dalam tanah secara berperingkat-peringkat dan berlapis-lapis. Kaedah perlombongan ini amat berbahaya kerana tiang kayu sokongan mudah patah dan tanah akan runtuh. Pelombong akan terperangkap di dalam terowong, sesak nafas dalam gelap tanpa bekalan oksigen dan meninggal dunia.

Pada 1908, Haji Abdul Hadi dari Rantau Panjang , Batang Berjuntai dikatakan pelombong pertama arang batu di sini. 1910, Sekretariat Persekutuan telah mengarahkan J.B Searveno membuat kaji selidik mengenai penemuan arang batu.Malayan Collieries Ltd mengusahakan lombong ini dari 1915-1960 selama 47 tahun.Jumlah pengeluaran ialah 15,566,143 tan metrik dengan keuntungan bernilai RM 163,345,181.

Tahun 1936, pertubuhan pekerja mula memperjuangkan nasib dan kebajikan pekerja.Mereka mendapat idea-idea ‘Soviet’ yang mementingkan kebajikan pekerja.Mulai 1 Mei 1950, mula diumumkan sebagai hari cuti pekerja sedangkan di Malaysia bermula pada 1972.Mogok buruh pertama dilancarkan di Batu Arang pada atas pengaruh Marxist Lenin pada 1936 melibatkan 6000 orang buruh pro Marxist, anti British . Kemudian tunjuk perasaan pada 24-26 Mac 1937. Kesatuan yang berpengaruh ialah pimpinan SA Ganapathy.Beliau ditangkap pada 1949 oleh British kerana mengetuai Pan Malayan Federation if Trade Union. Seramai 200 polis Melayu termasuk dikerahkan untuk menyuraikan mereka. 2 orang dibunuh dan 116 ditangkap.

J.A Russel meninggal pada tahun 1933 ketika berusia 50 tahun. Pada tahun 1960, lombong arang ini tidak lagi beroperasi kerana arang batu mula berkurangan dan tidak lagi ekonomik.

Selain arang batu, Batu Arang juga dikenali dengan pengeluaran batu-batanya. Hari ini, ia tidak lagi membekalkan arang batu dan tidak lagi memainkan peranan penting. Ladang-ladang getah telah ditukar kepada tanaman kelapa sawit. Hak milik ladang kini bertukar tangan kepada syarikat Guthrie dan Golden Hope Plantation.

Zaman Jepun

[sunting | sunting sumber]

Bagi merampas kembali Tanah Melayu daripada tentera Jepun, kapal terbang British telah menggugurkan bom di merata tempat termasuk di Batu Arang.[2] Kapal terbang jenis B-29 Superfortress menggugurkan bom lebih 6 siri di Batu Arang pada `18 Februari 1942 dalam operasi 'bumi hangus'. 22 buah kapal terbang pejuang Grup 444 dan 26 buah kapal terbang Grup 468 terlibat. Antaranya termasuklah kapal terbang 'Super Mouse','High and Mighty','Little Mike','Big ! Ain't It','The Outlaw','Long John Silver','Hap's Characters','Dragon Lady','Joker's Wilde II' dan 'Belle Ringer'.

Batu Arang dipilih kerana lokasinya yang strategi sebagai pengeluar batu arang yang utama di Tanah Melayu selain Enggor,Perak. Lagipun Batu Arang berhampiran dengan Kuala Lumpur.Sasaran lain ialah Kuala Lumpur, Lapangan Terbang Alor Setar dan Martaban di Burma.Andainya lombong Batu Arang terlepas kepada tentera Jepun, tentunya sangat menguntungkan pihak Jepun.

Pertempuran komunis

[sunting | sunting sumber]

Pada zaman darurat 1948-1960, Batu Arang menjadi lokasi pertempuran utama antara pengganas komunis dengan pihak tentera British. Pengganas komunis sengaja sabotaj pokok-pokok getah di ladang-ladang, rumah majikan orang putih, lombong-lombong dan sebagainya. Kedudukan Batu Arang di kawasan berbukit-bukau dan sistem jalan raya yang berliku-liku menyebabkan lokasi ini amat strategik untuk pengganas komunis. Antara ladang yang menjadi sasaran ialah Ladang Tuan Mee. Pada masa itu hampir kesemua ladang dimiliki oleh peladang British dan pekerjanya dibawa dari Ceylon (Sri Lanka).

Pihak British terpaksa mengambil ramai pemuda Melayu untuk menjadi Special Constable untuk mengawal lombong dan ladang-ladang ini. Operasi utama mereka ialah di pondok-pondok kawalan pada sebelah malam. Antara yang pernah bertugas sebagai Special Constable di Batu Arang ialah Abdul Hanif bin Mohd Baki pada 1952. Pada 1958, Batalion ke-7, Rejimen Melayu dipimpin oleh 258248 Major P.G.F. Sutton .

Ibu pejabat Batalion ke-2 Scots Guards telah ditempatkan di Batu Arang pada Ogos 1949. Antara yang pernah bertugas di situ ialah John T MacKenzie,Kapten Swinton,Sarjan Robert Crabb dan Sarjan George West[3]. Hampir kesemua tentera British ini pernah bertugas di Jerusalem, Palestin.

Kapal terbang Spitfire dan Dakota terhempas selepas berlanggar di Serendah pada 2 November 1948. Leftenan P.G. Ballard , Sign.II N. Tyson, Nav.II F. White dan D.K. Hayes turut terbunuh. Pada 19 Mei 1949 pengganas komunis menyerang pasukan tentera di Batu Arang.Antara yang terbunuh ialah 397604 2nd Lieutenant P.W.B. Graham-Watson dan beliau disemadikan di Tanah Perkuburan Kristian Jalan Cheras,Kuala Lumpur.Leftenan R.A.C. McKenzie terbunuh di Kuala Kubu, pada 21 Oktober 1949 .Kapten M.G. Bax terbunuh dalam serang hendap di Kanching ,Selangor pada 11 Jun 1950.Leftenan W.A. Almond terbunuh ketika bertempur di Kuala Selangor pada 5 December 1950. Leftenan F.P.A. Malone terbunuh ketika bertwmpur di Rawang pada 17 April 1951.Leftenan D.R. Nelder terbunuh ketika bertempur di Batu Arang pada 2 Mei 1951 .Kapten E.A. Deed terbunuh di New Caledonia Estate, Batu Arang pada 22 Oktober 1951.[4] Pada 10 November 1952,pengganas wanita , Wong Choon Lan berjaya ditembak di Kundang, Batu Arang. Dia ialah anggota komunis Batu Arang. Bom grenad terdapat di tangan di pinggangnya. Kejayaan itu disiarkan dalam akhbar The Strait Times pada 10 November 1952. [5]

9 Julai 1949 pengganas menyerang kedai berhampiran Kuala Lumpur. Polis yang tiba kemudian telah bertempur dengan komunis. Dua buah kem besar pengganas telah dijumpai di Kuala Pilah dan dua lagi di Jelebu.Ketika itu , British melihat semua Cina ialah pengganas atau berpotensi menjadi pengganas komunis.[6]

Pengganas komunis keturunan India, V Ramasamy (36 tahun) berjaya dibunuh oleh pasukan keselamatan. Beliau ialah Timbalan Pengerusi Pan Malayan Federation of Trade Union 1948 dan pemimpin India , Parti Komunis Malaya - sayap India. Dia bekerja di lombong arang batu. [7]

Iklim Batu Arang dikelaskan sebagai tropika. Hujan di kawasan ini cukup ketara sepanjang tahun. Iklim ini adalah Af mengikut klasifikasi iklim Köppen-Geiger. Purata suhu di sini adalah 27.1 ° C (80.8 ° F). Purata hujan tahunan adalah 2,549 mm (100,4 in). Kerpasan paling rendah pada bulan Julai, dengan purata 126 mm (5.0 inci). Purata untuk bulan November - bulan yang paling basah - adalah 301 mm (11.9 in). Pada suhu purata 27.7 ° C (81.9 ° F), Mei adalah bulan paling panas dalam setahun. Bulan paling sejuk adalah Januari, dengan suhu purata 26.5 ° C (79.7 ° F). Di antara bulan paling kering dan basah, perbezaan dalam pemendakan ialah 175 mm (6.9 in).

Isu Alam Sekitar

[sunting | sunting sumber]

Pembuangan bahan secara haram yang mengandungi sisa toksik ditemui pada 15 Januari 2004, dan tuntutan telah diajukan terhadap pihak yang bertanggungjawab. Antara bahan toksik yang dijumpai ialah cat, gam dan bahan kimia yang digunakan dalam industri pembinaan.Empat tahun kemudian, satu lagi masalah pembuangan sampah ditemui ketika dua kontraktor membuang sampah yang dikumpulkan dari kilang pemprosesan pembetungan di Puchong ke ladang kelapa sawit mereka di Batu Arang dan membiarkannya kering dan menjadi baja. Sisa tersebut mengeluarkan bau yang kuat yang mempengaruhi kehidupan penduduk bandar.

Sejak tahun 2010, banjir sering terjadi setiap tahun di beberapa bahagian bandar, terutama di bulatan, yang memutuskan akses ke sekolah, balai polis dan balai bomba. Ini disebabkan oleh sistem perparitan yang sudah tua, yang jatuh putus asa. Lebih banyak aduan diajukan oleh penduduk pada tahun 2019. Untuk mengurangkan masalah banjir, sistem saliran baru dibina pada Februari 2020, dan siap pada April 2020.

Kemudahan dan prasarana

[sunting | sunting sumber]

Batu Arang merupakan sebuah pekan kecil. Batu Arang mempunyai Balai Polis, Balai Bomba, Pejabat Pos, Klinik Kesihatan, Sekolah rendah, sekolah menengah, kedai-kedai, padang, tasik dan rumah ibadat.

Batu Arang boleh diakses melalui beberapa jalan yang menghubungkan Batu Arang dengan Bandar Tasik Puteri dan Kampung Baru Kundang, Kundang dan Rawang. Perkhidmatan keretapi ke bandar itu berakhir pada tahun 1971. Pada tahun 2019, pengangkutan awam sekali lagi diberikan perkhidmatan bas percuma yang dikenali sebagai Bus Smart Selangor; laluan sepanjang 31.3 km (19.4 mi) berjalan dari sekolah SK Batu Arang ke stesen keretapi KTM - MRT Sungai Buloh. Penggunaan basikal di bandar ini sangat meluas bagi kedua-dua penduduk kerana aktiviti berbasikal dan bukan penduduk yang berbasikal untuk beriadah, dan kedai basikal lama di bandar ini terus beroperasi.

Fasiliti Kesihatan

[sunting | sunting sumber]

Sebuah klinik awam di Batu Arang dibuka oleh kerajaan pada tahun 1970 untuk memberikan perkhidmatan perubatan kepada penduduk Batu Arang. Penduduk juga boleh mengakses klinik dan hospital di Kundang dan Sungai Buloh melalui perkhidmatan bas percuma yang disediakan oleh Smart Selangor, yang berhenti di kemudahan perubatan ini sejak pengenalan stesen baru ini pada bulan Jun 2019.

Batu Arang menempatkan Welcome Community Home, pusat pemulihan bagi penagih dadah dan pesakit HIV / AIDS, yang sebelumnya beroperasi di Kuala Lumpur pada tahun 1997 dan berpindah ke Batu Arang pada tahun 1998, di mana ia menduduki bekas ladang unggas. Sehingga tahun 2006, pusat pemulihan telah menempatkan 600 orang sejak tahun 1997. Di samping itu, terdapat rumah anak yatim di Batu Arang yang menempatkan anak-anak yang terkena HIV / AIDS dan menderita stigma sosial; kanak-kanak ini dilarang masuk ke pendidikan dan tidak dapat membuka akaun bank, yang menyebabkan mereka tidak dapat dilunaskan dan tidak dapat memperoleh kad pengenalan Malaysia, menjadikan mereka tanpa kewarganegaraan dan pengangguran.

Sukan Dan Rekreasi

[sunting | sunting sumber]

Setelah penubuhan bandar ini, dua kemudahan sukan yang terpisah dibina untuk demografi yang berbeza. Sebuah pusat sukan yang dikenali sebagai Asiatic Sports Club direka untuk penduduk Asia; ini mempunyai gelanggang badminton, dan padang bola dan kriket.Pusat sukan ini telah ditutup dan bangunan ini kini menempatkan pusat Malaysian Chinese Association (MCA) sejak tahun 1960-an.Padang bola sepak masih utuh dan terus beroperasi hari ini, selain gelanggang bola keranjang yang berdekatan.Rumah kelab berasingan yang disediakan untuk penduduk Eropah; ini dikenali sebagai European Club. Rumah kelab itu menyediakan kemudahan untuk biliar, tenis meja, tenis rumput, menari dan berenang. Rumah kelab ditutup pada tahun 1970-an dan bangunan itu telah ditukar menjadi rumah kediaman.

Batu Arang telah menjadi tempat untuk beberapa aktiviti berbasikal dan bandar ini menjadi terkenal di kalangan penunggang basikal,yang menganggapnya sebagai tempat yang sesuai untuk berbasikal. Laluan ini sesuai untuk pemula, dengan sedikit lalu lintas, udara bersih, hubungan baik antara penunggang basikal dan pemandu, dan tempat makan. Penduduk Batu Arang sering menunjukkan sambutan hangat kepada pengunjung ke bandar mereka. Sebilangan besar pelumba berasal dari Shah Alam, Kuala Selangor, Ijok dan Rawang. Beberapa perlumbaan profesional antarabangsa dan acara berbasikal yang disetujui oleh UCI, termasuk Tour de Langkawi dan Jelajah Malaysia, telah diadakan di bandar, di mana penunggang basikal melaluinya. Penduduk juga mengadakan acara berbasikal untuk menarik penunggang basikal tempatan dan memberi perhatian lebih kepada nilai warisan bandar. Acara larian trail seperti Deuter International Trail Run, yang menarik 3,000 pelari, telah diadakan di Batu Arang. Sebilangan penduduk Batu Arang juga mengamalkan ekuestrianisme dan Silat.

Lebuhraya Latar (E25)

[sunting | sunting sumber]

Jalan raya di Batu Arang berliku-liku terutama dari Kuala Lumpur ke Ijok ,Batu Arang dan Rawang. Landasan Kereta api Tanah Melayu menghubung stesen kereta api Kuang (1915) dan di Batang Berjuntai (1918). Lokomotif menggunakan diesel dan arang batu kerana lebih murah.[8]

Siapnya Lebuh raya Kuala Lumpur – Kuala Selangor (LATAR) memberi dimensi baru kepada pekan Batu Arang. Keindahan dan kesan sejarah yang diwarisi berpotensi untuk dimajukan sebagai produk baru pelancongan di Selangor. Antara daya tarikannya ialah penempatan keluarga Gurkha, balai polis, kereta api dan Jabatan Penerbangan. Kereta api menjadi kenderaan utama mengangkut arang batu di kawasan ini.

Terdapat lebih 10 terowong bawah tanah dan tempat saluran udara (Air Shaft) yang membekalkan udara kepada pekerja dalam terowong dengan kedalaman 1,000 kaki bawah tanah. Setakat ini 6 buah terowong sudah dikenalpasti.Terowong 1 ialah di sebelah Balai Polis Batu Arang. Terowong 2 di Jalan Bukit Nenas. Arang batu masih bertaburan di dalam terowong.

Menteri Besar Selangor, Tan Sri Abdul Khalid Ibrahim merasmikan Karnival 100 tahun Pekan Warisan Batu Arang pada 15-16 Oktober 2011.

  1. ^ Pekan Batu Arang,Sejarah Yang Dipinggirkan
  2. ^ The B-29 Superfortress chronology, 1934-1960 - Page 103
  3. ^ There was a piper, a Scottish piper By John Thompson MacKenzie
  4. ^ "List of Commonwealth Casualties in Malaya during 1948-1962 Emergency period". Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-12-02. Dicapai pada 2011-10-17.
  5. ^ Gun-woman bandit boss is killed[pautan mati kekal]
  6. ^ Hearts and minds in guerilla warfare: the Malayan emergency, 1948-1960
  7. ^ The Indian minority and political change in Malaya, 1945-1957
  8. ^ "Brief history on Batu Arang". Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-10-11. Dicapai pada 2011-10-17.