Pergi ke kandungan

Berjalan

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Simulasi komputer kitaran berjalan manusia. Dalam model ini kepala mengekalkan paras yang sama pada setiap masa, manakala pinggul mengikuti lengkungan sinus.

Berjalan (juga dikenali sebagai ambulasi) adalah salah satu gaya gerakan utama pergerakan darat dalam kalangan haiwan berkaki. Berjalan biasanya lebih perlahan daripada berlari, dan gaya gerak lain. Berjalan ditakrifkan dengan gaya berjalan "bandul terbalik", di mana badan melepasi anggota badan kaku dengan setiap langkah. Ini terpakai tanpa mengira bilangan anggota badan yang boleh digunakan—malah arthropod, dengan enam, lapan atau lebih anggota badan, juga berjalan.[1]

Beza dengan berlari

[sunting | sunting sumber]

Pada manusia dan biped lain, berjalan secara umumnya dibezakan daripada berlari kerana hanya satu kaki pada satu-satu masa tidak sentuh dengan tanah, dan terdapat tempoh sokongan dua kaki. Sebaliknya, berlari bermula apabila kedua-dua kaki berada di atas tanah dengan setiap langkah. Perbezaan ini mempunyai status keperluan formal dalam acara lumba jalan kaki kompetitif. Bagi spesies berkaki empat, terdapat banyak gaya berjalan yang boleh diistilahkan sebagai "berjalan" atau "berlari", dan perbezaan berdasarkan kehadiran atau ketiadaan fasa bilangan kaki bersentuhan atau terapung pada bila-bila masa tidak menghasilkan pengelasan yang betul secara mekanikal.[2] Kaedah paling berkesan bagi membezakan berjalan daripada berlari adalah dengan mengukur ketinggian pusat jisim seseorang menggunakan tangkapan gerakan atau plat daya di tengah-tengah. Semasa berjalan, pusat jisim mencapai ketinggian maksimum di tengah-tengah, semasa berlari, ia kemudiannya pada tahap minimum. Perbezaan ini, bagaimanapun, hanya berlaku bagi pergerakan di atas aras atau lebih kurang aras tanah. Bagi gaya ja;an gred melebihi 10%, perbezaan ini tidak lagi berlaku bagi sesetengah individu. Definisi berdasarkan peratusan langkah semasa kaki bersentuhan dengan tanah (purata merentasi semua kaki) lebih daripada 50% sentuhan sepadan dengan baik dengan takrifan mekanik "bandul terbalik" dan menjadi indikasi gaya "berjalan" bagi haiwan dengan sebarang nombor anggota badan, walaupun definisi ini tidak lengkap.[2] Manusia dan haiwan yang berlari mungkin mempunyai tempoh sentuhan lebih daripada 50% daripada kitaran berjalan apabila bergerak di selekoh, berlari mendaki atau membawa beban.

Kelajuan adalah satu lagi faktor yang membezakan berjalan daripada berlari. Walaupun kelajuan berjalan boleh menjadi sangat berbeza berdasarkan banyak faktor seperti ketinggian, berat, umur, rupa bumi, permukaan, beban, budaya, usaha dan kecergasan, purata kelajuan berjalan manusia di simpang adalah kira-kira 5.0 kilometer sejam (km/j), atau kira-kira 1.4 meter sesaat (m/s). Kajian khusus telah menemui kelajuan pejalan kaki di persimpangan antara 4.51 hingga 4.75 km/j (2.80 hingga 2.95 mph) bagi individu lebih tua dan dari 5.32 hingga 5.43 km/j (3.31 hingga 3.37 mph) bagi yang lebih muda;[3][4] kelajuan berjalan pantas boleh sekitar 6.5 km/j (4.0 mph).[5] Di Jepun, ukuran standard untuk kelajuan berjalan ialah 80 m/min (4.8 km/j). Pelumba pejalan kaki juara boleh berjalan secara purata lebih daripada 14 km/j (8.7 mph) pada jarak 20 km (12 bt).

Rata-rata kanak-kanak manusia mencapai keupayaan berjalan bebas pada usia sekitar 11 bulan.[6]

Faedah kesihatan

[sunting | sunting sumber]

Senaman yang kerap dan pantas dalam apa jua bentuk boleh meningkatkan keyakinan, stamina, tenaga, kawalan berat badan dan jangka hayat serta mengurangkan tekanan.[7] Ia juga boleh mengurangkan risiko penyakit jantung koronari, strok, diabetes, tekanan darah tinggi, kanser usus dan osteoporosis.[7] Kajian saintifik juga menunjukkan bahawa berjalan, selain faedah fizikalnya, juga bermanfaat bagi minda, meningkatkan kemahiran ingatan, keupayaan belajar, tumpuan, mood, kreativiti, dan penaakulan abstrak.[7] Sesi berjalan yang berterusan bagi tempoh minimum tiga puluh hingga enam puluh minit sehari, lima hari seminggu, dengan postur berjalan yang betul,[8] mengurangkan risiko kesihatan dan mempunyai pelbagai manfaat kesihatan secara keseluruhan, seperti mengurangkan kemungkinan kanser, diabetes jenis 2, penyakit jantung, gangguan kecemasan dan kemurungan.[9] Jangka hayat juga meningkat walaupun bagi individu yang mengalami obesiti atau tekanan darah tinggi. Berjalan juga meningkatkan kesihatan tulang, terutamanya menguatkan tulang pinggul, dan menurunkan kolesterol lipoprotein berketumpatan rendah (LDL) yang berbahaya, dan meningkatkan kolesterol lipoprotein berketumpatan tinggi (HDL) yang berguna.[7] Kajian mendapati bahawa berjalan kaki juga boleh membantu mencegah demensia dan Alzheimer.[10] Berjalan pada kadar yang meningkatkan kadar denyutan jantung seseorang sebanyak 70% daripada kadar denyutan jantung maksimum, juga dikenali sebagai "denyutan jantung membakar lemak" boleh menyebabkan badan menggunakan rizab lemaknya untuk tenaga lalu membawa kepada kehilangan lemak.[11] Kadar denyutan jantung maksimum individu boleh dikira dengan menolak umur mereka daripada 220.

Asal usul

[sunting | sunting sumber]
Hamster yang sedang berjalan.

Diteorikan bahawa "berjalan" dalam kalangan tetrapod berasal dari bawah air, dengan ikan yang bernafas udara yang boleh "berjalan" di bawah air, membawa (berpotensi dengan vertebrata seperti Tiktaalik)[12] kepada kebanyakan kehidupan di darat yang berjalan dengan empat atau dua anggota badan.[13] Walaupun tetrapod darat berteori mempunyai satu asal usul, artropoda dan saudara mereka dianggap telah mengembangkan kebolehan berjalan secara bebas beberapa kali, khususnya dalam serangga, miriapod, keliserat, tardigrad, onikoforan, dan krustasea.[14] Leucoraja erinacea, ahli komuniti ikan demersal, boleh mendorong diri mereka sendiri dengan menolak diri di dasar laut dengan sirip pelvis mereka, menggunakan mekanisme saraf yang berkembang seawal 420 juta tahun yang lalu, sebelum vertebrata menjejakkan kaki di darat.[15]

Biomekanik

[sunting | sunting sumber]

Berjalan manusia dicapai dengan strategi yang dipanggil sebagai "bandul berganda". Dalam gerakan ke hadapan, kaki yang meninggalkan tanah berayun ke hadapan dari pinggul. Langkah ini ialah "bandul" pertama. Kemudian, kaki menghentak tanah dengan tumit dan berguling ke hujung kaki dalam gerakan yang digambarkan sebagai "bandul terbalik". Pergerakan kedua-dua kaki diselaraskan supaya satu kaki atau yang lain sentiasa bersentuhan dengan tanah. Semasa berjalan, otot betis mengecut, menaikkan pusat jisim badan, manakala otot ini mengecut tenaga potensi disimpan. Kemudian, graviti menarik badan ke hadapan serta ke bawah ke kaki satu lagi, dan tenaga keupayaan ditukar menjadi tenaga kinetik. Proses berjalan manusia mampu menjimatkan kira-kira 65% tenaga yang digunakan dengan menggunakan graviti dalam gerakan ke hadapan.[16]

Aktiviti masa lapang

[sunting | sunting sumber]

Ramai orang menikmati berjalan sebagai rekreasi di dunia moden terutamanya bandar, dan ia merupakan salah satu bentuk senaman terbaik.[17] Bagi sesetengah orang, berjalan kaki adalah cara untuk menikmati alam semula jadi dan aktiviti luar; dan bagi yang lain, aspek fizikal, sukan dan ketahanan dijadikan perhatian utama.

Ketercapaian berjalan

[sunting | sunting sumber]
Jalan Gauchetière, Montreal, Quebec, Kanada

Sejak kebelakangan ini, pihak perancang bandar di sesetengah komuniti kini bertumpu terhadap usaha untuk mewujudkan kawasan dan jalan yang mesra pejalan kaki yang membolehkan perjalanan ulang-alik, membeli-belah dan rekreasi dilakukan dengan berjalan kaki. Konsep "ketercapaian jalan kaki" (walkability) telah timbul sebagai ukuran sejauh mana sesuatu kawasan itu mesra berjalan kaki. Sesetengah komuniti adalah sebahagiannya bebas kereta lalu dapat menyokong kaedah berjalan kaki dan mod pengangkutan lain. Di Amerika Syarikat, rangkaian hidup aktif adalah contoh usaha bersepadu untuk membangunkan komuniti yang lebih mesra bagi berjalan kaki dan aktiviti fizikal lain.

Berjalan kaki juga dianggap sebagai contoh jelas kaedah pengangkutan yang mampan, dan sesuai bagi kegunaan bandar dan/atau jarak yang lebih pendek. Mod pengangkutan tidak bermotor seperti berjalan kaki serta berbasikal, pengangkutan beroda kecil (papan selaju, skuter tolak dan kereta sorong) atau berkerusi roda selalunya merupakan elemen penting untuk membina pengangkutan bandar yang bersih.[18] Pelbagai jenis kajian kes dan amalan baik (dari bandar Eropah dan beberapa contoh di seluruh dunia) yang menggalakkan dan merangsang mod jalan kaki sebagai alat pengangkutan di bandar boleh didapati di Eltis, portal pengangkutan tempatan Eropah. [19]

Haiwan

[sunting | sunting sumber]
Dua penguin raja dan seekor penguin gentoo berjalan di pantai di Georgia Selatan, wilayah luar negara British.

Kuda

[sunting | sunting sumber]
Kuda yang berjalan (empat langkah).

Berjalan ialah gaya empat rentak dengan kelajuan purata kira-kira 4 miles per jam (6.4 km/j) . Apabila berjalan, kaki kuda mengikut urutan ini: kaki belakang kiri, kaki depan kiri, kaki belakang kanan, kaki depan kanan, dalam rentak 1-2-3-4 lazim. Semasa berjalan, kuda akan sentiasa mengangkat satu kaki dan tiga kaki lagi berada di tanah, kecuali tempoh seketika apabila berat badan dipindahkan dari satu kaki ke kaki yang lain. Seekor kuda menggerakkan kepala dan lehernya dalam gerakan naik turun yang sedikit untuk mengekalkan keseimbangan.[20]

Ikan

[sunting | sunting sumber]

Ikan berjalan (atau ikan ambulatori) ialah ikan yang mampu bergerak di atas daratan dalam jangka masa yang panjang. Istilah ini juga boleh digunakan dalam beberapa kes pergerakan ikan tak lazim yang lain, contohnya, dalam menerangkan ikan yang "berjalan" di dasar laut, seperti keluarga ikan Brachionichthyidae dan Antennariidae.

Serangga

[sunting | sunting sumber]

Serangga perlu menyelaraskan enam kaki mereka dengan teliti semasa berjalan untuk menghasilkan gaya berjalan yang cekap di persekitaran mereka. Corak koordinasi antara kaki telah dikaji dalam pelbagai serangga, termasuk belalang (Schistocerca gregaria), lipas (Periplaneta americana), serangga kayu (Carusius morosus), dan lalat (Drosophila melanogaster).[21][22][23] Gaya berjalan yang berbeza telah diperhatikan wujud sebagai hubungan fasa berdasarkan kesinambungan yang bergantung pada kelajuan.[21][23] Walaupun gaya berjalannya tidak diskret, ia biasanya boleh dikelaskan secara umum sebagai gaya berjalan gelombang metakronal, gaya berjalan tetrapod atau tripod.[24]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Cavagna GA, Heglund NC, Taylor CR (1977). "Mechanical work in terrestrial locomotion: two basic mechanisms for minimizing energy expenditure". American Journal of Physiology. 233 (5): R243-261. doi:10.1152/ajpregu.1977.233.5.R243. PMID 411381.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  2. ^ a b Biewener, A. A. (2003). Animal Locomotion. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-850022-3.
  3. ^ "Study Compares Older and Younger Pedestrian Walking Speeds". TranSafety, Inc. 1997-10-01. Dicapai pada 2009-08-24.
  4. ^ Aspelin, Karen (2005-05-25). "Establishing Pedestrian Walking Speeds" (PDF). Portland State University. Dicapai pada 2009-08-24.
  5. ^ "about.com page on walking speeds". Dicapai pada 2012-08-17.
  6. ^ "Walking Age Does Not Explain Term vs. Preterm Differences in Bone Geometry". J. Pediatr. 151 (1): 61–6, 66.e1–2. July 2007. doi:10.1016/j.jpeds.2007.02.033. PMC 2031218. PMID 17586192.
  7. ^ a b c d References:
  8. ^ Mayo Clinic Proper walking technique
  9. ^ AARP – The Numerous Benefits of Walking
  10. ^ "Study finds path to avoiding dementia measures 14.5 km". Sydney Morning Herald. 15 October 2010. Dicapai pada 19 October 2010.
  11. ^ "Fat-Burning Heart Rate: What is It, How to Calculate, and Chart by Age". Healthline (dalam bahasa Inggeris). 2018-03-14. Dicapai pada 2022-08-08.
  12. ^ "What has the head of a crocodile and the gills of a fish?". evolution.berkeley.edu. May 2006. Dicapai pada 2018-06-06.
  13. ^ Choi, Charles (2011-12-12). "Hopping fish suggests walking originated underwater; Discovery might redraw the evolutionary route scientists think life took from water to land". NBC News. Dicapai pada 2012-08-22.
  14. ^ Grimaldi, David; Engel, Michael S.; Engel, Michael S. (2005-05-16). Evolution of the Insects – David Grimaldi, Michael S. Engel – Google Books. ISBN 9780521821490. Dicapai pada 2018-06-11.
  15. ^ Garisto, Dan, The wiring for walking developed long before fish left the sea in Science News, February 8, 2018
  16. ^ DeSilva, Jeremy (2021). First steps : how upright walking made us human (ed. 1st). New York, NY. ISBN 978-0-06-293849-7. OCLC 1244114018.
  17. ^ Ramblers. "Walking benefits". Ramblers.org.uk. Dicapai pada 2012-08-22.
  18. ^ "Non Motorised Transport, Teaching and Learning Material". Eu-portal.net. Dicapai pada 2012-08-22.
  19. ^ European Local Transport Information Service (ELTIS) provides case studies concerning walking as a local transport concept
  20. ^ Harris, Susan E. Horse Gaits, Balance and Movement New York: Howell Book House 1993 ISBN 0-87605-955-8 pp. 32–33
  21. ^ a b "A behavioural analysis of the temporal organisation of walking movements in the 1st instar and adult stick insect (Carausius morosus)". Journal of Comparative Physiology. 81: 23–52. 1972. doi:10.1007/BF00693548.
  22. ^ "Static stability predicts the continuum of interleg coordination patterns in Drosophila". The Journal of Experimental Biology. 221 (Pt 22): jeb189142. November 2018. doi:10.1242/jeb.189142. PMID 30274987.
  23. ^ a b "Interlimb Coordination During Slow Walking in the Cockroach: I. Effects of Substrate Alterations". Journal of Experimental Biology. 78: 233–243. 1979. doi:10.1242/jeb.78.1.233.
  24. ^ "Insect Walking". Annual Review of Entomology. 11 (1): 103–122. 1966. doi:10.1146/annurev.en.11.010166.000535. PMID 5321575.

{{#switch:||Kategori=

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Berjalan&oldid=5664478"