Bix Beiderbecke

Bix Beiderbecke (* 10. März 1903 in Davenport, Iowa; † 6. August 1931 in Long Island, New York; eegentlich Leon Bismark Beiderbecke, de Ökelnaam Bix leit sück vun sien tweet Vörnaam – de Naam vun sien Vader – ab) weer en US-amerikaansch Jazz-Musiker un Kornettist.

Leven

Beiderbecke stamm ut en wohlhabend un musikalschen Familie vun mekelnborger Herkunft un hett all mit veer Johren nah Gehör dat Klaveerspeel lernt. Noten wull he lang Tiet nich lernen, wat hüm in sien Karriere faken Probleme inbroch, wiel hüm de Musikergewerkschaft AFM wegen sien bit 1923 fehlend „Musikerprüfung“ faken kien Arbeitserlaubnis (Union Card) geven hett. Sien Interesse för dat Kornett führ dorto, dat he sück dat Speel up dit Instrument dör Sülvststudium bibrocht hett. As he fiefteihn Johr old weer speel Beiderbecke mit en Grammophon de Kornettsoli vun Nick LaRocca vun de Original Dixieland Jass Band nah. In dat glieker Johr hett he wohrschienlich Louis Armstrong hört, as de bi en Engagements up en Mississippi-Damper in Davenport Statschoon makt hett.

To sien beroplich Utbilden hebbt hüm sien Öllern up de Lake Forest Akademie dicht bi Chicago schickt, wat he aber dorto nutzt hett, sien Leedenschap för de Musik in verscheeden Jazzkapellen de Musikszene in Chicago nahtogahn. As dat bekannt wurr, wurr he 1922 vun de Akademie entlaaten. Nu fung för hüm en unstet Leven as Beropsmusiker an.

The Wolverines mit Bix Beiderbecke (Veert vun rechts)

Af Enn’ 1923 weer he de wichtigst Musiker in de Grupp The Wolverines, mit de he ok eerst Platten upnommen hett. 1925 speel he in dat Orchester vun Charlie Straight, weer aber nebenbi in tallriek Jazzbands tätig. So speel he ok bi Jimmie Noone, King Oliver, Louis Armstrong, Bessie Smith un annern.

Nah een Johr in St. Louis bi Frank Trumbauer (mit de he sien legendären Hit „Singing the Blues“ upnehm) gung he mit hüm tosommen nah Detroit to dat vun Jean Goldkette leit eerst sinfonisch Jazzorchester. Dit Orchester harr aber kien kommerziellen Spood un wurr 1928 uplööst. De Mehrtall vun de Musikers, so ok Beiderbecke, sünd denn to Paul Whiteman wesselt. Bi Whiteman is he denn ok up de bekanntsten witt Musikers ut sien Tiet as Jimmy un Tommy Dorsey, Bing Crosby, Jack Teagarden un Eddie Lang drapen. In disse Tiet nehm Beiderbecke ok mit en lütt Studio-Formation, de he Bix and his Gang nömm, en Reeg vun historsch bedüüdend Jazzplatten up. Beiderbecke weer Starsolist in Whitemans Orchester, aber sien Mögelkeiten weern binnerhalv vun de sinfonisch-pompöös Arrangements inschränkt. Tonehmend hebbt sück ok de Folgen vun sien Alkoholafhängigkeit bemarkbar makt. He full immer fakener wegen Krankheit u tun muss sück 1929 en Entziehungskur ünnertrecken, to de hüm Whiteman en betallten Urlaub geev, aber Beiderbecke is nich mehr in dat Orchester torüchkehrt.. In dat dorupfolgend Johren harr he noch en paar Engagements in New Yorker Jazz-Kapellen, kunn aber privat un in’ Berop nargends mehr Foot faaten. 1931 kreeg he en Lungenentzündung, de to sien Dood führen dee.

Bedüüden

Beiderbecke weer en vun de bedüüdenst inflootriek witt Jazzmusiker vun de 1920er Johren un en vun de wichtigst Vertreder vun den Chicago Jazz. Sien Improvisationen weeren präägt dör en Mischung ut lyrisch Phrasierung un – vergleken mit de meest Jazzmusikers vun sien Epoche – en stark emotionalen Torüchhollen, de hüm to en Vörlöper vun den Cool Jazz maken dee. Legendär weer de reine, kloor Ton vun sien Kornettspeel. Tallriek Upnahmen dokumenteeren sien ok för en Jazzmusiker modeern Harmonieverständnis, dat den Infloot vun impressionistisch Musikers ut sien Tiet as Debussy, Ravel un Igor Strawinsky verraden deiht. En indrucksvull Nahwies för sien Speel ist dat Solo up Singing the Blues. Beiderbecke hett ok en Reeg vun Klaveerkompositschonen schafft (an’ bekanntsten: In A Mist), de en befrüend Arrangeur för hüm upschreev.

Nahwirkung

Beiderbeckes Kornettspeel harr grooten Infloo up völ Jazztrompeter. Düütlich is disse Wirkung to hörrn bi Red Nichols, Bunny Berigan un Rex Stewart. Ofschoons dat Kornett in’ Jazz in de tweet Hälft vun de 1920er Johren tonehmend vun de Trompete verdrängt wurr, bleev Beiderbecke sien Instrument trüe, wiel dat sien unorthodox Speel un Utdruck ehder entspreken dee. Dormit legg he ok den Grundsteen för dat „Överleven“ vun dat Kornett as Instrument in de Jazzmusik. Beiderbecke, de dat Kornettspeel as Autodidakt lernt hett, bruuk unüblich Griffkombinatschonen för de Ventile. Disse Speeltechnik („false fingering“), de upgrund vun en licht ünnerscheedlich Stimmung en Deel vun de Eegendömlichkeit vun sien Speel utmaken dee, wurrd bit hüüd kopeert. Ok hüdige Musikers as Franz Koglmann sehgt in Beiderbecke en Inspiratschonsborn.

Literatur

De tragisch Levensumstände un sien fröh Dood hebbt to en romantisch-verklärten Legendenbildung bidragen, de gau nah sien Levensenn’ insetten dee. Bix Beiderbeckes Levenshistorie hett de Schrieverin Dorothy Baker to de Roman Young Man With A Horn (dt. 1949 as „Der Jazztrompeter“) anregt. En anner literarisch Verarbeitung is dat Hörspeel Leben und Tod des Kornettisten Bix Beiderbecke aus Nord-Amerika von Ror Wolf. De umfaatendst Biografie keem 1974 rut: „Bix - Man and Legend“ von Richard M. Sudhalter un Philip R. Evans (Arlington House, New Rochelle, New York 1974, Schirmer 1975). 1995 keem „Bix Beiderbecke - Sein Leben, seine Musik, seine Schallplatten“ vun Klaus Scheuer (ISBN 3-923657-47-1), rut, en Biografie över Beiderbecke mit musikalischen Analysen un Transkriptschonen as ok en utführlich Diskografie.

Ehrungen

1962 wurr he in de Down Beat Jazz Hall of Fame wählt.

Diskographisch Henwiesen

Beiderbeckes Schallplattenwark ut de Schellack-Ära is up Alben vun de Firma Classics dokumenteert. Wiedere ut sien Diskographie herutragend Alben sünd:

• Bix Beiderbecke and the Wolverines (Timeless, 1924)
• Bix Beiderbecke Vol. 1 - Singin´ the Blues (Columbia, 1927)
• Bix Beiderbecke Vol. 2 - At the Jazz Band Ball (Columbia, 1927/28)
• Bix and Tram (JSP, 1926–1929)

Weblenken

• Beidebecke in de Katalog vun de Deutsche Nationalbibliothek
• Bix Beiderbecke in’ Red Hot Jazz Archive, as ok De Wolverines in’ Redhotjazz Archiv
• Franzöössch Websteed mit Musikbispelen
• Groot engelsch Websteed to Beiderbecke mit Diskografie
• WP-Personeninfo