Wikipedia

Lviv

stad in Oekraïne

Lviv ([lʲβ̞iu̯]ⓘ, Oekraïens: Львів) is een stad in het westen van Oekraïne met 732.818 inwoners (2001). Het is daarmee de zevende stad van het land.

Lviv
Plaats in Oekraïne Vlag van Oekraïne
Lviv (Oekraïne)
Lviv
Situering
Oblast Lviv
Coördinaten 49° 51′ NB, 24° 1′ OL
Algemeen
Oppervlakte 171 km²
Inwoners
(2021) 		717.486
(4285 inw./km²)
Hoogte 296 m
Politiek
Burgemeester Andrij Sadovy
Overig
Postcode 79000-
Netnummer 322
Aantal rayons (stadsdistricten) 6
Website Officiële website
Foto's
Portaal  Portaalicoon   Oost-Europa
Het wapen van de oude Poolse stad Lwów met het zilveren kruis van de Orde Virtuti Militari.

Lviv ligt in Galicië aan het riviertje de Poltva, op ongeveer 80 kilometer van de grens met Polen, en is het bestuurlijke centrum van de oblast Lviv. De stad is behalve onder haar Oekraïense naam ook onder een groot aantal andere namen bekend of bekend geweest: Lvov (Russisch: Львов en Armeens: Լվով, Nederlands), Lwów (Pools), Lemberg (Nederlands en Duits), Lemberik (לעמבעריק, Jiddisch), Léopol (Frans), Leopoli (Italiaans) en Leópolis (Spaans) (uit Latijn Leopolis). Deze veelheid aan namen weerspiegelt de bewogen geschiedenis van de stad, die cultuurhistorisch tot de belangrijkste steden van Midden-Europa behoort.

Tot het begin van de Tweede Wereldoorlog was Lviv een multiculturele metropool met een grote Poolse en Joodse bevolking. Daarnaast woonden er kleinere aantallen Duitsers, Oekraïners, Russen en Armeniërs. Op de Conferentie van Jalta in 1945 werd de stad door Stalin voor de Sovjet-Unie opgeëist en werd het deel van de Sovjetrepubliek Oekraïne. De nog aanwezige bewoners van de stad werden gedeporteerd en vervangen door Oekraïners en Russen.[1]

Lviv is een UNESCO-Literatuurstad. Sinds 2023 staat het historische centrum op de lijst van bedreigd werelderfgoed.[2]

Geschiedenis

bewerken

Lviv werd gesticht rond 1250, toen vorst Daniël van Galicië-Wolynië voor zijn zoon Lev een burcht liet bouwen, die diens naam zou dragen. Rond de burcht, die al snel in Poolse handen kwam, groeide een belangrijke handelsnederzetting. Er woonden Polen en Roethenen, maar ook Duitsers, Joden en Armeniërs.

In 1772 kwam Lviv bij de Eerste Poolse Deling aan Oostenrijk. Onder Habsburgs bewind brak een bloeitijd aan: als Lemberg, de hoofdstad van het kroonland Galicië-Lodomerië werd het een van de belangrijkste steden van het Habsburgse rijk. In 1784 kreeg de stad van keizer Jozef II een universiteit, waar in vier talen werd gedoceerd. De Universiteit Lwów was belangrijk voor de wederopwekking van de Poolse cultuur in de negentiende eeuw, naast de Jagiellonische Universiteit van Krakau. Tevens ontstond aan de universiteit het Oekraïense nationalisme.

In 1918 viel Oostenrijk-Hongarije uiteen. De stad werd uitgeroepen tot hoofdstad van het onafhankelijke West-Oekraïne, maar uiteindelijk werd de stad als Lwów weer Pools. Ook onder Polen was het toenmalige Lwów een metropool: er woonden toen 318.000 mensen (1939). Een derde daarvan was joods, ongeveer 60% Pools, 7% was Oekraïens. Het platteland met zijn provinciesteden, rond de Poolstalige regionale hoofdstad, vormde een belangrijk centrum van Oekraïense (Galicische, Roetheense) cultuur, die door de Poolse staat echter onderdrukt werd. Lviv bleef Pools totdat Sovjettroepen, als gevolg van de geheime afspraken uit het Molotov-Ribbentroppact, de stad in september 1939 binnenvielen. De Duitsers vielen op 30 juni 1941 de stad binnen (Operatie Barbarossa) en bezetten haar van 1941 tot 1944.

De Tweede Wereldoorlog verliep rampzalig voor de stad: de nazi's - Duitsers zowel als extreem nationalistische Oekraïners - deporteerden en vermoordden het overgrote deel van de Joodse inwoners. Als gevolg van de Duitse inval in Polen was de Joodse bevolking van de stad door joodse vluchtelingen uit Polen van 125.000 tot 160.000 gegroeid. Vanaf december 1941 werden zij gedwongen in een afgezonderd gedeelte van de stad te gaan wonen: het Getto van Lemberg, van waaruit zij werden weggevoerd naar het concentratiekamp Janovska en het vernietigingskamp Bełżec. Slechts 2000 overleefden de Holocaust. Ook de Joodse culturele gebouwen overleefden de oorlog niet. Voor de oorlog kende de stad 45 synagoges, waaronder de Gouden Roos synagoge uit 1582. Deze synagoges werden vrijwel allemaal vernietigd.[3]

De Sovjet-Unie annexeerde in 1945 het oostelijke deel van het vooroorlogse Polen, met de daarin gelegen stad Lwów. De meeste Poolse inwoners werden gedeporteerd naar de honderden kilometers westelijker gelegen gebieden, die Polen op zijn beurt van Duitsland annexeerde. In de plaats van de Polen en Joden kwamen Oekraïense en Russische immigranten naar de stad die nu Lviv heette. Veel Poolse bewoners van Lwów en hun culturele en onderwijsinstellingen vonden onderdak in Wrocław, het vroegere Breslau in Silezië, waaruit de Duitse bevolking was verdreven. Ook de Poolse academici van de in 1661 gestichte universiteit van Lwów/Lemberg verhuisden naar de Universiteit van Wrocław, waar men de plek van de vroegere Duitse staf innam. Zelfs een aantal Poolse nationale monumenten, waaronder standbeelden, zijn verplaatst. De voormalige Poolse universiteit is sinds 1940 de Nationale Ivan Franko-universiteit van Lviv.

Snel na 1945 werd Europa in twee vijandige blokken verdeeld: het westen, georiënteerd op de Verenigde Staten van Amerika, en het oosten, georiënteerd op de Sovjet-Unie, met als scheidslijn het IJzeren Gordijn.

 
Ethnische samenstelling bevolking 1900-2000
Bevolkingssamenstelling naar religie in 1931[4]
Rooms-katholiek 198.212 (63,5%)
Joods 75.316 (24,1%)
Grieks-katholiek (Geünieerd) 35.137 (11,3%)
Anders geclassificeerden (Oosters-orthodox, Luthers, Calvinistisch) 3.566 (1,1%)
Totaal 312.231 (100,0%)

Bevolking

bewerken

De bevolking, verdeeld naar etnische achtergrond, zag er in 2001 als volgt uit:

Etnische samenstelling in 2001[5]
Etniciteit Aantal
(× 1000)		 Procentueel
Oekraïners 639,0 88,1%
Russen 64,6 8,9%
Polen 6,4 0,9%
Wit-Russen 3,1 0,4%
Joden 1,9 0,3%
Armeniërs 0,8 0,1%
Totaal 725,2 100%

Stadsbeeld

bewerken

Het historische centrum van Lviv staat sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De vele bevolkingsgroepen die er gewoond of geheerst hebben, hebben allemaal hun sporen nagelaten in het stadsbeeld. In het centrum staan monumenten in allerlei stijlen: gotiek, barok, classicisme, jugendstil en neostijlen.

Bezienswaardigheden

bewerken

Sport

bewerken

Pogoń Lwów werd in de jaren twintig vier keer Pools landskampioen. Karpaty Lvov speelde tussen 1971 en 1980 zeven seizoenen in de hoogste klasse van de Sovjet-Unie. Na de onafhankelijkheid van Oekraïne werd Karpaty Lviv ook een vaste waarde in de Oekraïense Premjer Liha. Intussen werkten ook FK Lviv en FK Roech Lviv zich op tot de hoogste klasse.

Lviv was speelstad tijdens het Europees kampioenschap voetbal 2012. In de Arena Lviv vonden poulewedstrijden plaats. Als gevolg van de Oekraïnecrisis is de topclub Sjachtar Donetsk tijdelijk uitgeweken van Donetsk naar Lviv.

Lviv was enige tijd kandidaat voor de organisatie van de Olympische Winterspelen 2022, maar trok zijn kandidatuur terug voordat de stemming bij het IOC plaatsvond.

Partnersteden

bewerken

De stad onderhoudt een stedenband met vijf Poolse steden:

Daarnaast bestaan stedenbanden met de niet-Poolse steden:

Geboren in Lviv

bewerken
bewerken
Commons heeft media­bestanden in de categorie Lviv.

Noten

bewerken
  1. ↑ Het noodlot van Lemberg Historisch Nieuwsblad, 17 nov 2022, update 25 mei 2023. Gearchiveerd op 28 november 2023.
  2. ↑ VRT. Gearchiveerd op 2 oktober 2023.
  3. ↑ Zorgdrager, Heleen en Driebergen, Michiel (2012) "Het noodlot van Lemberg". Historisch nieuwsblad, jrg. 21, nr. 5, p. 78-84. Gearchiveerd op 23 mei 2019.
  4. ↑ Poolse census van 1931
  5. ↑ (ru) Численность и состав населения Львовской области по итогам Всеукраинской переписи населения 2001 года: Львов. Oekraïense volkstelling 2001. Gearchiveerd op 12 augustus 2010.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lviv&oldid=68146271"