Dargiens
| Dargiens дарган мез | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gesproken in |  Rusland
| |||
| Vitaliteit | potentieel bedreigd | |||
| Sprekers | 370.000 | |||
| Taalfamilie |
| |||
| Alfabet | cyrillisch | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | ||||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-1 | - | |||
| ISO 639-2 | dar | |||
| ISO 639-3 | dar | |||
| ||||
■ Verspreiding van het Dargiens | ||||
| ||||
Het Dargiens (дарган мез, dargan mez) is een Nach-Dagestaanse taal, die wordt gesproken door de Dargienen.
Verspreiding
[bewerken | brontekst bewerken]Het Dargiens wordt gesproken in de Russische deelrepubliek Dagestan. De taal heeft ongeveer 370.000 moedertaalsprekers en is daarmee de op één na meest gesproken taal in Dagestan. Het Dargiens is goed verankerd in het dagelijks leven. Er zijn scholen, kranten, boeken en radio-uitzendingen in de taal. Dargiens valt uiteen in elf verschillende dialecten, die onderling soms erg moeilijk te begrijpen zijn. De standaardtaal is gebaseerd op het dialect dat wordt gesproken rond het dorp Akoesja.
Spraakkunst
[bewerken | brontekst bewerken]Het Dargiens is een ergatieve taal met 3 naamwoordklassen en 20 locatieven. De Nederlandse taalkundige Helma van den Berg (1965-2003) verzamelde volksverhalen in het Dargiens, en schreef een bijbehorende schets van de spraakkunst.
Klankleer
[bewerken | brontekst bewerken]| labiaal | dentaal | postalveolaar | palataal | velaar | uvulaar | faryngaal | glottaal | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | |||||
| nasaal | m | n | ||||||||||||
| plosief | stemh. | b | d | ɡ | ɢ | ʡ | ||||||||
| steml. | p | pː | t | tː | k | kː | q | qː | ʔ | |||||
| ejectief | pʼ | tʼ | kʼ | qʼ | ʡʼ | |||||||||
| affricaat | stemh. | d͡z | d͡ʒ | |||||||||||
| steml. | t͡s | t͡sː | t͡ʃ | t͡ʃː | ||||||||||
| ejectief | t͡sʼ | t͡ʃʼ | ||||||||||||
| fricatief | steml. | f | s | sː | ʃ | ʃː | ç | x | xː | χ | χː | ʜ | ||
| stemh. | v | z | ʒ | ɣ | ʁ | ʢ | ɦ | |||||||
| vibrant | r | |||||||||||||
| approximant | w | l | j | |||||||||||
| voor | centraal | achter | |
|---|---|---|---|
| gesloten | i | u | |
| midden | e | ə | o |
| open | a |
Schrift
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds 1938 wordt Dargiens geschreven in een aangepaste versie van het cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1928 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabisch schrift gebruikt.
| А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Гь гь | Гӏ гӏ | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж | З з |
| И и | Й й | К к | Къ къ | Кь кь | Кӏ кӏ | Л л | М м | Н н | О о | П п | Пӏ пӏ |
| Р р | С с | Т т | Тӏ тӏ | У у | Ф ф | Х х | Хъ хъ | Хь хь | Хӏ хӏ | Ц ц | Цӏ цӏ |
| Ч ч | Чӏ чӏ | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Referenties
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Darginische Sprache op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.