Georges Bizet

Georges Bizet
	Georges Bizet, door Étienne Carjat
Volledige naam	Alexandre César Léopold (Georges) Bizet
Geboren	Parijs, 25 oktober 1838
Overleden	Bougival, 3 juni 1875
Land	Frankrijk
Beroep	Componist, organist en pianist
Instrument	orgel, piano
	(en) IMDb-profiel
	(en) Allmusic-profiel
	(en) Discogs-profiel;
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Alexandre César Léopold (Georges) Bizet (Parijs, 25 oktober 1838 – Bougival, 3 juni 1875) was een Frans componist die vooral bekend is door zijn opera Carmen en zijn orkestsuites L'Arlésienne.

Levensloop

Bizet werd geboren in Parijs als Alexandre-César-Léopold Bizet, maar werd Georges gedoopt in de kerk Notre-Dame-de-Lorette en zo zou hij bekend worden. Zijn vader Adolphe Armand Bizet, oorspronkelijk kapper en pruikenmaker, was een loopbaan als zanger begonnen, behaalde veel succes en werd uiteindelijk zangleraar. Hij heeft ook enkele werken gecomponeerd, onder andere een strijkkwartet. Zijn moeder Marie Louise Léopoldine Joséphine Delsarte was een pianiste.

Als muzikaal wonderkind studeerde Bizet vanaf zijn negende jaar aan het Conservatoire national supérieur de musique van Parijs waar hij vele competities won. Hij was leerling van onder anderen Antoine François Marmontel (piano), François Benoist (orgel), Pierre Joseph Guillaume Zimmermann en Charles Gounod (contrapunt) en Jacques François Fromental Halévy (compositie). In 1857, Bizet was toen negentien, won hij de prestigieuze Prix de Rome voor de eenakter Le Docteur Miracle. Deze aanmoedigingsprijs stelde hem in staat enige jaren in Italië te studeren.

Bizet is vooral bekend door zijn opera’s, maar schreef ook symfonieën en liederen. Zijn bekendste symfonie is zijn eerste, de Symfonie in C uit 1855. Het stuk werd pas in 1935 voor het eerst uitgevoerd nadat het manuscript door dirigent Felix Weingartner (1863-1942) in Parijs was ontdekt. Uit het stuk kan men Bizets jeugdige talent goed opmaken. Hij schreef het op zijn zeventiende en nam daarbij Charles Gounods (1818-1893) Symfonie Nr. 1 als voorbeeld. Later zou hij goed bevriend raken met Gounod.

Een van zijn weinige directe successen was de opera Les pêcheurs de perles (De parelvissers). Hij schreef het stuk voor de Opéra-Comique in Parijs in 1863. De opera is vooral bekend om het duet voor tenor en bariton, Au fond du temple saint.

Voor een bepaalde tijd was hij ook muziekcriticus onder het pseudoniem Gaston de Betzi voor La revue nationale et étrangère, een maandelijks muziekmagazine.

In 1869 huwde hij Geneviève Halévy, de dochter van zijn compositieleraar, met wie hij al een kind had.

Zijn bekendste werk is de opera Carmen (1875). Het stuk is een bewerking van een roman met dezelfde titel van Prosper Mérimée (1803-1870) over een dramatische liefdesgeschiedenis van een Spaanse zigeunerin. Carmen was niet onmiddellijk succesvol. Het publiek was aanvankelijk geschokt door het warmbloedige hoofdpersonage en de tragische afloop van het verhaal. Niettemin werd de opera door tijdgenoten als Wagner (1813-1883), Brahms (1833-1897) en Tsjaikovski (1840-1893) geroemd. Carmen zou uitgroeien tot een van de bekendste en populairste opera’s ter wereld.

Bizet maakte dit succes niet mee. Kort nadat Carmen in première was gegaan, overleed hij op 36-jarige leeftijd aan een hartinfarct. Hij werd begraven op de begraafplaats Père-Lachaise in Parijs.

Composities

Werken voor orkest

1855 Symfonie in C-groot
1. Allegro Vivo
2. Andante. Adagio
3. Allegro Vivace
4. Finale. Allegro Vivace
1855 Ouverture in a-klein
1859/1860 Vasco da Gama - Ode-Symfonie naar Louis Delâtre, voor orkest
1860-1861 Scherzo et marche funèbre in f-klein, voor orkest
1860-1868 rev.1871 Symfonie "Roma" in C-groot
1. Andante tranquillo - Allegro agitato
2. Allegretto vivace - Scherzo
3. Andante molto
4. Allegro vivacissimo (Carnaval)
1861 La Chasse d'Ossian, voor orkest (verloren gegaan)
1868-1869 Marche funèbre in b-klein, voor orkest
1872 L'Arlésienne Suite no. 1, voor orkest - première: 10 november 1872
1. Allegro deciso; (prelude)
2. Minuet, Allegro giocoso (minuetto)
3. Adagietto
4. Carillon - Allegro moderato
1873 Patrie!..., ouverture
1873 Petite suite d'orchestre, voor orkest - naar de pianocyclus Jeux d'enfants
1. Marche: Trompette et Tambour
2. Berceuse: La Poupée
3. Impromptu: La toupie
4. Duo: Petit mari, petite femme
5. Galop: Le bal
6. (Les quatre coins)
1879 L'Arlésienne Suite no. 2 (arrangement Ernest Guiraud)
1. Pastorale
2. Intermezzo
3. Menuet
4. Farandole

Missen, cantates en gewijde muziek

1855-1857 L'Ange et Tobie, cantate (onvoltooid)
1855-1857 Héloïse de Montfort, cantate (onvoltooid)
1855-1857 Le Chevalier enchanté, cantate (onvoltooid)
1855-1857 Herminie, cantate (onvoltooid)
1855-1857 Le Retour de Virginie, cantate voor solisten, gemengd koor en orkest
1856 David, cantate (2e prijs bij de Prix de Rome) - manuscript is verloren gegaan
1857 Clovis et Clotilde, cantate (Prix de Rome) - première: 3 oktober 1857
1858 Te Deum, voor solisten, gemengd koor en orkest
1860 Carmen saeculare, cantate (onvoltooid)
1867 Les Noces de Prométhée, cantate (manuscript is verloren gegaan)
Ave Maria, voor sopraan, cello en orgel

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1855	La maison du docteur	1 akte	1989, Austin	Henri Boisseaux
1858	Parisina	onvoltooid		Felice Romani
1858	(onbekende opera, zonder titel)	1 akte		Edmond About
1858-1859	Don Procopio	2 aktes	10 maart 1906, Monte Carlo (Monaco)	Carlo Cambiaggio, naar Luigi Prividali, I pretendenti delusi
1859	Esmeralda	onvoltooid	niet uitgevoerd
1859	Le Tonnelier de Nuremberg	3 aktes	niet uitgevoerd
1859	Don Quichotte	onvoltooid
1860	L'Amour peintre			van de componist, naar Molière
1861	La Guzla de l'Émir	1 akte	verloren gegaan	Jules Barbier en Michel Florentin Carré
1862-1864; rev.1864/1865	Ivan IV «Le Terrible»	5 aktes, 6 taferelen	1946, Kasteel/slot Möhringen bij Tübingen; 12 oktober 1951, Bordeaux (bewerking van Henri-Paul Büsser in 4 aktes)	François-Hippolyte Leroy en Henri Trianon
1863	Les pêcheurs de perles; (De parelvissers)	3 aktes, 4 scènes	30 september 1863, Parijs, Théâtre-Lyrique	Michel Florentin Carré en Eugène Cormon pseudoniem van Pierre-Étienne Piestre
1865	Nicolas Flamel			Ernest Dubreuil
1866-1867	La jolie fille de Perth; (Het mooie meisje van Perth)	4 aktes	26 december 1867, Parijs, Théâtre Lyrique	Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges en Jules-Adenis Colombeau, naar Sir Walter Scott
1868	(onbekende opera, zonder titel)			Arthur Leroy en Thomas Sauvage
1868-1869	La Coupe du roi de Thulé	3 aktes	12 juli 1955, Londen, BBC-uitzending met uittreksels	Louis Gallet en Édouard Blau
1868	Les Templiers	5 aktes	niet uitgevoerd	Léon Halévy en Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges
1869	Vercingétorix			Émile Délérot
1869-1870	Griselidis	3 aktes	niet uitgevoerd	Victorin Sardou
1869-1870	Clarissa Harlowe	3 aktes	niet uitgevoerd	Philippe Gille
1870	Calendal	4 aktes	niet uitgevoerd	Paul Ferrier
1870	Rama	4 aktes	niet uitgevoerd	Eugène Crépet
1871	Djamileh	1 akte	22 mei 1872, Parijs, Opéra-Comique	Louis Gallet, naar het verhaal: «Namouna» van Louis Charles Alfred de Musset
1873	Don Rodrigue	5 aktes	12 december 1880, Parijs	Louis Gallet en Édouard Blau
1875	Carmen	4 aktes	3 maart 1875, Parijs, Opéra-Comique	Henri Meilhac en Ludovic Halévy, naar Prosper Mérimée, oorspronkelijke versie met niet georchestreerde recitatieven en vervolgens recitatieven van Ernest Guiraud
1885	Noé; (Bizet vervolmaakte de oorspronkelijk Bijbelse opera Le Déluge uit 1868/1869 van Jacques Fromental Halévy)	3 aktes	5 april 1885, Karlsruhe	Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges

Operette

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1854	La prêtresse	1 akte	niet uitgevoerd	Philippe Gille
1856	Le docteur Miracles	1 akte	9 april 1857, Parijs, Théâtre des Bouffes-Parisiens	Léon Battu en Ludovic Halévy, naar Richard Brinsley Sheridan, "St. Patrick's Day"
1867	Malbrough s'en va-t-en guerre; (samen met: Emile Jonas, Edouard Legouix en Léo Delibes)	4 aktes	13 december 1867, Parijs, Théâtre de l'Athénée	Paul Siraudin en William Busnach
1872	Sol-si-ré-pif-pan (auteurschap van Bizet is twijfelachtig)	1 akte	16 november 1872, Parijs, Château d'Eau	William Busnach

Toneelmuziek

1872 L'Arlésienne, muziek voor het schouwspel van Alphonse Daudet, 3 aktes

Vocale muziek

1854 Petite Marguerite, voor zangstem en piano
1854 La Foi, l'Espérance et la Charité, voor zangstem en piano
1854 La Rose et l'abeille, voor zangstem en piano
1865 Vieille Chanson, voor zangstem en piano
1866 6 liederen in «Feuilles d'Album»
1866 À une Fleur, voor zangstem en piano
1866 Adieux de l'hôtesse arabe, op. 21 - tekst: Victor Hugo
1866 Après l'Hiver, voor zangstem en piano
1866 Chanson d'avril, voor zangstem en piano
1866 Douce Mer, voor zangstem en piano
1866 Rose d'amour, voor zangstem en piano
1868 Berceuse, voor zangstem en piano
1868 La Coccinelle, voor zangstem en piano
1868 Le Colibri, voor zangstem en piano
1868 Rêve de la bien-aimée, voor zangstem en piano
1873 Oh, quand je dors, voor zangstem en piano
Au Fond Du Temple Saint, duet uit de opera «Les Pêcheurs de Perles» (De parelvissers) voor tenor, bariton en piano
L'âme triste est pareille au doux ciel, voor zangstem en piano
La Chanson de la rose, voor zangstem en piano
Vous ne priez pas, voor zangstem en piano

Kamermuziek

1874 Duo c-klein, voor cello en fagot

Werken voor piano

1851 Deux caprices
1854 Grande Valse de concert Es-groot, op. 1
1857 Nocturne F-groot
1865 Chasse fantastique
1865 Les Chants du Rhin
1. L'aurore
2. Le départ
3. Les rêves
4. La bohemienne
5. Confidences
6. Le retour
1868 Variations chromatiques de concert in c-klein, op. 3
1868 Nocturne D-groot
1868 3 Esquisses musicales
1871 Jeux d'enfants, voor piano vierhandig, op. 22
1. L'escarpolette
2. La toupie
3. La poupée
4. Les chevaux de bois
5. Le volant
6. Trompette et tambour
7. Les bulles de savon
8. Les quatre coins
9. Colin-Maillard
10. Saute-Mouton
11. Petit mari, petite femme
12. Le bal
Quatre préludes

Bibliografie

L’avant-scene opéra, Georges Bizet. Musique, Paris, Fayard, novembre 2000, 800 p., ISBN 2-213-60794-X
Rémy Stricker: Georges Bizet, Gallimard, 1999, ISBN 2-07-074803-0
Jean Grundy Fanelli: Index of Composers, in: A chronology of operas, oratorios, operettas, cantatas and misellaneous stage works with music performed in Pistoia 1606-1943, Bologna: Edizioni Pendragon, 1998, 301 p., ISBN 978-88-86366-58-8
Colin Larkin: The encyclopedia of popular music, Third edition, New York: Macmillan, 1998, 8 v., ISBN 978-1-56159-237-1
Celsa Alonso González: Indice Onomastico ..., in: La cancion lirica española en el siglo XIX, Madrid: Ediciones del ICCMU, 1998, 555 p., ISBN 978-84-89457-03-4
L’avant-scene opéra, Georges Bizet, Les pêcheurs de perles: dossier de presse parisienne (1863), Heilbronn, vers 1996
G. Kramer: Carmen ohne Folklore; Bizets Meisterwerk; deutsch und karg an der Wiener Volksoper, Oesterreichische Musikzeitschrift 51:177+ N2-3 1996
Ken Bloom: American song, The complete musical theater companion: 1877-1995. Volume 2: T-Z and indexes, Second edition, New York: Schirmer Books, 1996, 2093 p., ISBN 0-02-864573-1
F. Warren O'Reilly: Sarasota Opera: a Bizet first, and much Verdi, American Record Guide 59:28+ N5 1996
Gabor Halasz: Künstlerische Werkstatt, Opernwelt N1:45 Jan 1996
Lyon Mais qui a peur de Carmen? il, Diapason (France) N427:12 Jun 1996
David Hamilton: Carmen, Opera News 60:32-5 May 16 1996
Gerhard Schepelern: Personregister, in: Operaens historie i Danmark 1634-1975, Kobenhaven: Rosinante, 1995, 366 p., ISBN 978-87-16-14112-5
A. Pascuzzi: L'opera francese nell'800, Rassegna Musicale Curci Quadrimestrale 48:26-8 N2 1995
Mario Morini, Piero Ostali jr.: Casa Musicale Sonzogno: Cronologie, Saggi, testimonianze: secondo volume, Milano: Casa Musicale sonzogno di Piero Ostali, 1995, 907 p.
Egzotikumok? Szegedi Carmen, gyori Pillangokisasszony, Muzsika 38:25-8 Jan 1995
Gaspare nello Vetro: Nomi Citati Nella Cronologia, in: Teatro Reinach 1871-1944: gli spettacoli musicali opere concerti operette, Parma: Comune di Parma - Archivo storico Teatro Regio, 1995, 653 p.
Francis Claudon: Dictionnaire de l'opéra-comique français, Paris: Peter Lang, 1995, 531 p., ISBN 978-3-906753-42-3
B. Winterstetter: Bizet-Rarität im Rampenlicht: Städtische Bühnen Regensburg mit einer Neuinszenierung der Perlenfischer, Orchester, Das 42:54-5 N3 1994
Andrew Porter: The Nightingale and Djamileh; Chelsea Opera Group at the Queen Elizabeth Hall, March 13, Opera (England) 45:760 Jun 1994
Joachim Kaiser: Erlebte Musik; eine persönliche Musikgeschichte vom 18. Jahrhundert bis zur Gegenwart; Zweiter Band, München: List Verlag, 1994, 552 p.
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
S. Oksanen: Oopperakäännösten ongelmia: Esimerkkinä Bizet'n Carmen, in «Synteesi» (xii/2) 1993, p. 59-68
Jesus C. Romero: Inauguracion de la Expo 92: "Carmen" Berganza en Sevilla, Monsalvat N205:12-13 Jun 1992
Christoph Schwandt: Georges Bizet / mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 1991. 160 p. ISBN 3-499-50375-1
E. Baker: The Scene Designs for the First Performance of Bizet's Carmen. in «19th Century Music» (13) 1990, p. 230-242
Winton Dean: Georges Bizet - Leben und Werk, in Duits vertaald: Konrad Küster. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt 1988, ISBN 3-421-06385-0
J. Weiland: Untergetaucht im Reich des Vergessens: Das Te Deum von Georges Bizet, in «Neue Zeitschrift für Musik» (149) 1988, p. 3-7
Franz Stieger: Opernlexikon, Teil II: Komponisten, Tutzing: Hans Schneider, 1977
M. Poupet: À propos de la mort de Bizet: une lettre inédite de Célestine Galli-Marié, in «Revue de Musicologie» (63) 1977, p. 148-153
A. Németh: George Bizet elete es müvei (Bizet: sa vie et son oeuvre), Budapest, 1976
G. Pintorno: Georges Bizet: la vita e la produzione teatrale, (thèse). Universitaria di Parma, 1975-1976
H. Daffner: Friedrich Nietzsches Randglossen zu Bizets Carmen, Regensburg 1938 (1912)
J. Chantavoine: Quelques inédits de Georges Bizet. in «Le ménestrel» (4 août-22 septembre 1933)
Edgar Istel: Bizet und Carmen Stuttgart 1927
C. Pigot: Georges Bizet et son oeuvre, Paris, 1911 (1886)
E. Galabert: Bizet G., Lettres à un ami, 1865-1872, Paris, 1909
C. Bellaigue: Georges Bizet: sa vie et ses oeuvres, Paris, 1890
L. Mastrigli: Giorgio Bizet: la sua vita e le sue opere, Roma, 1888

Externe links

(en) Georges Bizet (gearchiveerd)
(en) Biografie
(fr) Biografie
Bladmuziek van Bizet op de website van het International Music Score Library Project