Naar inhoud springen

na: verschil tussen versies

Uit WikiWoordenboek
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
JAnDbot (overleg | bijdragen)
k r2.7.3) (Robot: toegevoegd: ky:na
intens
 
(28 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{zie-ook|Na|ná}}
{{zie-ook|Na|ná}}

{{=nld=}}
{{=nld=}}
{{-pron-}}
{{-pron-}}
*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
*{{WikiW|IPA}}: {{IPA|/na/|nld}}
*{{WikiW|IPA}}: {{IPA-nl-standaard|na}}
{{-syll-}}
{{-syll-}}
*na
*na
{{-etym-}}
{{-etym-}}
* In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 1200 {{sijs}}
*[1],[2] {{erfwoord|nld}} via {{dum}} {{Q|na|dum}} van {{odt}} {{Q|nah|odt}}{{ebank}}
*[1],[2] {{erfwoord|nld}} via {{dum}} {{Q|na|dum}} van {{odt}} {{Q|nah|odt}}{{ebank}}
*[3] van {{heb}} [[נע]] (na) ''"[[bewegend]], [[mobiel]]"''
*[3] van {{heb}} [[נע]] (na) ''"[[bewegend]], [[mobiel]]"''
{{adjcomp|{{pn}}|({{pn}}ë)|[[{{pn}}der]]|[[{{pn}}dere]]|[[{{pn}}ast]]|[[{{pn}}aste]]}}
{{adjcomp|p=1|{{pn}}|[[{{pn}}ë]]|[[{{pn}}der]]|[[{{pn}}dere]]|[[{{pn}}ast]]|[[{{pn}}aste]]|part=[[{{pn}}'s]]|partcomp=[[{{pn}}ders]]}}
{{-adjc-|nld}}
{{-adjc-|nld}}
'''{{pn}}'''
'''{{pn}}'''
#dichtbij staand.
#dichtbij staand
{{bijv-1|Dit vereist een '''nader''' onderzoek.}}
{{bijv-1|Dit vereist een '''nader''' onderzoek.}}
#::''Ik proef in 't zuivre morgenlicht''<br>
#::''Ik proef in 't zuivre morgenlicht''<br>
#::''Als een nog woordeloos gedicht''<br>
#::''Als een nog woordeloos gedicht''<br>
#::''Uw '''naë''' afwezigheid'' &mdash; Boutens
#::''Uw '''naë''' afwezigheid'' Boutens
#verwant
#verwant
{{bijv-1|Dit is zijn '''naaste''' familie.}}
{{bijv-1|Dit is zijn '''naaste''' familie.}}
Regel 22: Regel 24:
{{-note-}}
{{-note-}}
*De vormen van de stellende trap zijn verouder(en)d en de vergrotende en overtreffende trap functioneren meer en meer als afzonderlijke bijvoeglijke naamwoorden.
*De vormen van de stellende trap zijn verouder(en)d en de vergrotende en overtreffende trap functioneren meer en meer als afzonderlijke bijvoeglijke naamwoorden.
{{-hypo-}}
*{{intens|nld|1], [2}} [[allernaast]]
{{-prep-|nld}}
{{-prep-|nld}}
*[[na]]
*[[na]]
*:1. in tijd volgend op
*:1. in tijd volgend op
*::[[na|Na]] regen ''komt zonneschijn''
{{bijv-1|'''Na''' regen komt zonneschijn.}}
*:2. [[later]] komend in de [[bewegingsrichting]]
*:2. [[later]] komend in de [[bewegingsrichting]]
*::''Je moet'' [[na]] de kerk ''linksaf slaan.''
{{bijv-1|Je moet '''na''' de kerk linksaf slaan.}}
*:3. [[later]] in [[tijd]]
*:3. [[later]] in [[tijd]]
*::''We worden'' [[na]] zeven uur ''verwacht.''
{{bijv-1|We worden '''na''' zeven uur verwacht.}}
*:4. [[later]] in [[volgorde]]
*:4. [[later]] in [[volgorde]]
*::''De hofdame kwam'' [[na]] de koningin binnen.
{{bijv-1|De hofdame kwam '''na''' de koningin binnen.}}
{{-syn-}}
{{-syn-}}
*2. [[voorbij]]
*2. [[voorbij]]
Regel 41: Regel 45:
*3. [[voor]]
*3. [[voor]]
*4. [[voor]]
*4. [[voor]]
{{-hypo-}}
{{rel-top}}
{{rel-top}}
{{((}}
{{((}}
Regel 47: Regel 50:
*[[bijna]]
*[[bijna]]
*[[daarna]]
*[[daarna]]
{{=}}
{{==}}
*[[ei zo na]]
*[[erna]]
*[[erna]]
*[[eropna]]
*[[eropna]]
{{=}}
{{==}}
*[[hierna]]
*[[hierna]]
{{==}}
*[[uit-en-te-na]]
*[[uit-en-te-na]]
{{=}}
*[[uit-en-ter-na]]
*[[uit-en-ter-na]]
*[[waarna]]
*[[waarna]]
Regel 64: Regel 68:
*[[na-ijlen]]
*[[na-ijlen]]
*[[na-ijver]]
*[[na-ijver]]
*[[nabauwen]]
*[[nabehandeling]]
*[[nabehandeling]]
*[[nabeschouwing]]
*[[nabespreken]]
*[[nabestaan]]
*[[nabestaan]]
*[[nabestaande]]
*[[nabestellen]]
*[[nabevallingsrust]]
*[[nabij]]
*[[nabij]]
*[[nablijven]]
*[[nablijven]]
*[[nablijver]]
*[[nabloeden]]
*[[nabloei]]
*[[nabloeien]]
*[[nablussen]]
*[[nabootsen]]
*[[nabootsen]]
*[[nabouwen]]
*[[nabranden]]
*[[nacalculatie]]
*[[nacalculatie]]
*[[nachecken]]
*[[nachecken]]
*[[nacompetitie]]
*[[nadagen]]
*[[nadat]]
*[[nadat]]
{{=}}
*[[nadeel]]
*[[nadeel]]
*[[nadenken]]
*[[nadenken]]
*[[nadenkend]]
*[[nadien]]
*[[nadien]]
*[[nadoen]]
*[[nadoen]]
*[[nadorst]]
{{==}}
*[[nadragen]]
*[[nadragen]]
*[[nadreunen]]
*[[nadrogen]]
*[[nadrukken]]
*[[nadrukken]]
*[[naduiken]]
*[[naduiken]]
*[[nafluiten]]
*[[nagaan]]
*[[nagaan]]
*[[nagalm]]
*[[nagalmen]]
*[[nageboorte]]
*[[nagedachtenis]]
*[[nagedachtenis]]
*[[nagenieten]]
*[[nagenoeg]]
*[[nagenoeg]]
*[[nagerecht]]
*[[nagerecht]]
{{=}}
*[[nageslacht]]
*[[nageslacht]]
*[[nageven]]
*[[naglans]]
*[[nagloeien]]
*[[naheffen]]
*[[naheffing]]
*[[nahouden]]
*[[nahouden]]
*[[nahuwelijk]]
*[[najaar]]
*[[najaar]]
*[[najagen]]
*[[najagen]]
*[[najouwen]]
*[[nakaarten]]
*[[nakijken]]
*[[nakijken]]
*[[naklank]]
*[[naklank]]
*[[naklinken]]
*[[nakomen]]
*[[nakomen]]
*[[nalaten]]
*[[nalaten]]
*[[naleven]]
*[[naleven]]
*[[naleveren]]
*[[nalevering]]
{{==}}
*[[nalezen]]
*[[nalezen]]
*[[nalopen]]
*[[namaken]]
*[[namaken]]
*[[nameten]]
*[[namiddag]]
*[[namiddag]]
{{=}}
*[[naneef]]
*[[naneef]]
*[[naoorlogs]]
*[[naoorlogs]]
*[[napalm]]
*[[napijn]]
*[[napluizen]]
*[[napluizen]]
*[[napraat]]
*[[napraten]]
*[[napret]]
*[[narekenen]]
*[[naroepen]]
*[[naschok]]
*[[nascholen]]
*[[naschools]]
*[[naschrift]]
*[[naschrift]]
*[[naseizoen]]
*[[naslaan]]
*[[naslag]]
*[[nasleep]]
*[[nasleep]]
*[[nasmaak]]
*[[nasmeulen]]
*[[nasmeulen]]
*[[naspel]]
*[[naspel]]
*[[naspelen]]
*[[naspelen]]
*[[naspeuren]]
*[[naspeuren]]
*[[naspoelen]]
*[[nasporen]]
*[[nasporen]]
*[[nastaren]]
*[[nastreven]]
*[[nastreven]]
*[[nasynchroniseren]]
*[[nasynchroniseren]]
*[[natafelen]]
{{=}}
{{==}}
*[[natekenen]]
*[[natellen]]
*[[natrappen]]
*[[natrappen]]
*[[natrekken]]
*[[natrekken]]
*[[natrillen]]
*[[naturen]]
*[[naturen]]
*[[navertellen]]
*[[navertellen]]
*[[navoelen]]
*[[navolgen]]
*[[navolgen]]
*[[navolgend]]
*[[navorming]]
*[[navraag]]
*[[navragen]]
*[[navragen]]
*[[navullen]]
*[[nawee]]
*[[nawegen]]
*[[nawegen]]
*[[nawerken]]
*[[nawijzen]]
*[[nawoord]]
*[[nawuiven]]
*[[nazaat]]
*[[nazaat]]
*[[nazeggen]]
*[[nazenden]]
*[[nazenden]]
*[[nazetten]]
*[[nazicht]]
*[[nazien]]
*[[nazien]]
*[[nazinderen]]
*[[nazingen]]
*[[nazingen]]
*[[nazitten]]
*[[nazoeken]]
*[[nazomer]]
*[[nazorg]]
*[[nazorg]]
{{))}}
{{))}}
{{rel-bottom}}
{{rel-bottom}}
{{-expr-}}

{{rel-top}}
{{((}}
*''[[op sterven na dode|op sterven '''na''' dode]]''
*''[[op sterven na dood|op sterven '''na''' dood]]''
*''[[bier na wijn geeft venijn|bier '''na''' wijn geeft venijn]]''
*''[[wijn na bier geeft plezier|wijn '''na''' bier geeft plezier]]''
{{expr|'''Na''' gedane arbeid is het goed rusten.|na het werk doet het goed te kunnen uitrusten}}
{{expr|'''Na''' mij de zondvloed.|dat is een probleem dat zich pas voordoet als ik er niet meer ben - het zal mijn tijd wel duren}}
{{expr|'''Na''' regen komt zonneschijn.|als er wat naars is gebeurd, wordt het daarna weer beter}}
{{expr|'''Na''' wat gepimpel, is de geest wat simpel.|na wat te hebben gedronken ben je meestal niet meer helder van geest}}
{{expr|Berouw komt '''na''' de zonde|als het eenmaal gebeurd is komt pas de berouw}}
{{expr|Iemand het vuur '''na''' aan de schenen leggen|streng ondervragen}}
{{expr|Mosterd '''na''' de maaltijd zijn|een te late maatregel ofwel: een voorstel of oplossing die pas komt als het al voorbij is}}
{{expr|Op geen stukken '''na''' (halen)|met grote achterstand iets niet halen}}
{{))}}
{{rel-bottom}}
{{-trans-}}
{{-trans-}}
{{trans-top|1. in tijd volgend op}}
{{trans-top|1. in tijd volgend op}}
Regel 162: Regel 255:
{{trans-bottom}}
{{trans-bottom}}
{{-adverb-|nld}}
{{-adverb-|nld}}
{{-expr-}}
{{expr|iemand niet te '''na''' gesproken|iemand, veelal uit respect, uitsluitend van de gedane uitspraak}}
{{bijv-1|De goeden niet te '''na''' gesproken, maar de zorg kan naar mijn idee zovele malen beter.}}
{{-pron-adv-tab-|na}}
{{-pron-adv-tab-|na}}
#{{seppart}}
#{{seppart}}
Regel 170: Regel 260:
#{{pronadvpart}}
#{{pronadvpart}}
#: [[erna]]: ''hij heeft er weinig '''na''' weten te bereiken''.
#: [[erna]]: ''hij heeft er weinig '''na''' weten te bereiken''.
#''te ~'' te dicht erbij, te veel in iemands vaarwater.
#''te ~'' te dicht erbij, te veel in iemands vaarwater
{{bijv-1|Je moet hem niet '''te na''' komen, dan krijg je problemen.}}
{{bijv-1|Je moet hem niet '''te na''' komen, dan krijg je problemen.}}
{{-expr-}}
{{expr|Dat is mijn eer te '''na'''|Dat is beneden mijn waardigheid}}
{{expr|Iemand niet te '''na''' gesproken|Iemand, veelal uit respect, uitsluiten van de gedane uitspraak}}
:::''De goeden niet te '''na''' gesproken, maar de zorg kan naar mijn idee zovele malen beter''.
{{expr|'''Na''' aan het hart gaan/liggen|Veel waarde hebben of van groot belang zijn; dierbaar zijn}}
:::''Dat ligt me '''na''' aan het hart''.
{{-preval-}}
{{wel-GB}}
{{Leesonderzoek-2013}}
{{refs}}
{{refs}}



{{=afr=}}
{{=afr=}}
Regel 180: Regel 278:
#[[naar]]
#[[naar]]
{{bijv-2|Ek smag nog '''na''' die miere, die krieke, die bye, die besies en die bloedrooi grond. |Ik smacht nog '''naar''' de mieren, de krekels, de bijen, de beestjes en de bloedrode grond.}}
{{bijv-2|Ek smag nog '''na''' die miere, die krieke, die bye, die besies en die bloedrooi grond. |Ik smacht nog '''naar''' de mieren, de krekels, de bijen, de beestjes en de bloedrode grond.}}



{{=lin=}}
{{=lin=}}
Regel 186: Regel 283:
'''{{pn}}'''
'''{{pn}}'''
#[[aan]], [[met]], [[in]]
#[[aan]], [[met]], [[in]]

{{-conj-|lin}}
{{-conj-|lin}}
'''{{pn}}'''
'''{{pn}}'''
#[[en]]
#[[en]]



{{=pap=}}
{{=pap=}}
Regel 196: Regel 291:
'''{{pn}}'''
'''{{pn}}'''
#[[naar]]; in de [[richting]] van
#[[naar]]; in de [[richting]] van


{{=pol=}}
{{-pron-}}
* {{WikiW|IPA}}: {{IPA|/na/|pol}}
{{-syll-}}
* na

{{-prep-|pol}}
'''na'''
# [[op]]; aan de bovenkant aanrakend, rustend op



{{=slk=}}
{{-pron-}}
* {{WikiW|IPA}}: {{IPA|/na/|slk}}
{{-syll-}}
* na

{{-prep-|slk}}
'''na'''
# [[op]]; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
# [[op]]; geeft een beweging aan naar oppervlak
# [[voor]]




{{=srn=}}
{{=srn=}}
{{-adjc-|srn}}
{{-adjc-|srn}}
'''{{pn}}'''
'''na'''
#[[dichtbij]]
# [[dichtbij]]

{{-prep-|srn}}
{{-prep-|srn}}
'''{{pn}}'''
'''na'''
#[[te]]
# [[te]]



[[ar:na]]
{{=tli=}}
[[ast:na]]
{{-noun-|tli}}
[[az:na]]
'''na'''
[[br:na]]
[[ca:na]]
# [[volk]]

[[chr:na]]

[[cs:na]]
{{=ces=}}
[[csb:na]]
{{-pron-}}
[[da:na]]
* {{WikiW|IPA}}: {{IPA|/na/|ces}}
[[de:na]]
* {{sound}}: {{audio|Cs-na.ogg|na|ces}}
[[el:na]]
{{-syll-}}
[[en:na]]
[[eo:na]]
* na

[[es:na]]
{{-prep-nv-|ces|acc|na}}
[[et:na]]
# [[op]]; geeft een beweging aan naar oppervlak
[[fi:na]]
{{bijv-2|Položila '''na''' televizor zelený kolíček na prádlo.|Ze heeft de groene wasknijper '''op''' de televisie gelegd.}}
[[fj:na]]
# [[op]]; met gebruik van
[[fr:na]]
{{bijv-2|Hrála '''na''' piano.|Ze speelde '''op''' de paino.}}
[[gl:na]]
[[hr:na]]
# [[voor]]
{{bijv-2|Jdeš s námi '''na''' pivo?|Ga je met ons mee '''voor''' een biertje?}}
[[hu:na]]
# [[in]]; gedurende, tijdens
[[id:na]]
{{bijv-2|'''Na''' podzim padá listí se stromů.|'''In''' de herfst vallen de bladeren van de bomen.}}
[[io:na]]
[[it:na]]
# [[in]]
{{bijv-2|Takových případů je známo '''na''' tisíce.|Van dergelijke gevallen zijn er '''in''' de duizenden bekend.}}
[[ja:na]]
[[jbo:na]]
# [[naar]]
{{bijv-2|Díval se celý den jen '''na''' televizi.|Hij keek de hele dag alleen maar '''naar''' de televisie.}}
[[ka:na]]

[[ko:na]]
{{-drv-}}
[[ku:na]]
* [[například]] {{bw}}
[[ky:na]]

[[la:na]]
{{-typ-}}
[[lb:na]]
[[li:na]]
* [[na příklad]] {{bw}}

[[lo:na]]
{{-rel-}}
[[lt:na]]
[[lv:na]]
* [[např.]]

[[mg:na]]
{{-prep-nv-|ces|loc|na}}
[[nah:na]]
# [[op]]; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
[[no:na]]
{{bijv-2|'''Na''' stole leží čtyři kancelářské sponky.|'''Op''' tafel liggen vier paperclips.}}
[[pl:na]]
[[pt:na]]
# [[aan]]
{{bijv-2|Jeden z obrazů již nevisel '''na''' zdi.|Eén van de schilderijen hing al niet meer '''aan''' de muur.}}
[[ro:na]]
# [[in]]; iets dat iets anders bevat
[[roa-rup:na]]
{{bijv-2|'''Na''' sále je k dispozici občerstvení.|'''In''' de zaal zijn drankjes beschikbaar.}}
[[ru:na]]

[[scn:na]]
{{refs}}
[[sg:na]]
* [https://prirucka.ujc.cas.cz/?slovo=na Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR] (Tsjechisch)
[[sh:na]]
[[sk:na]]
[[sl:na]]
[[sq:na]]
[[sr:na]]
[[sv:na]]
[[th:na]]
[[tl:na]]
[[tr:na]]
[[uz:na]]
[[vi:na]]
[[vo:na]]
[[zh:na]]

Huidige versie van 28 jul 2023 om 19:42

Andere schrijfwijzen Niet te verwarren met: Na


  • na
stellend vergrotend overtreffend
onverbogen na nader naast
verbogen naë nadere naaste
partitief na's naders -

na

  1. dichtbij staand
    • Dit vereist een nader onderzoek. 
    Ik proef in 't zuivre morgenlicht
    Als een nog woordeloos gedicht
    Uw naë afwezigheid — Boutens
  2. verwant
    • Dit is zijn naaste familie. 
  3. (Jiddisch-Hebreeuws) bewegend (in: schwa na)[3]
  • De vormen van de stellende trap zijn verouder(en)d en de vergrotende en overtreffende trap functioneren meer en meer als afzonderlijke bijvoeglijke naamwoorden.
  • na
    1. in tijd volgend op
    • Na regen komt zonneschijn. 
    • Je moet na de kerk linksaf slaan. 
    • We worden na zeven uur verwacht. 
    • De hofdame kwam na de koningin binnen. 
  vnw. bijw.
  voorzetselbijwoord     na  
 persoonlijk     erna  
aanwijz.   nabij     hierna  
  veraf     daarna  
  vragend/betrekk.     waarna  
  1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord
    nakijken: hij keek het huiswerk na
  2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord
    erna: hij heeft er weinig na weten te bereiken.
  3. te ~ te dicht erbij, te veel in iemands vaarwater
    • Je moet hem niet te na komen, dan krijg je problemen. 
  • Dat is mijn eer te na
Dat is beneden mijn waardigheid
  • Iemand niet te na gesproken
Iemand, veelal uit respect, uitsluiten van de gedane uitspraak
De goeden niet te na gesproken, maar de zorg kan naar mijn idee zovele malen beter.
  • Na aan het hart gaan/liggen
Veel waarde hebben of van groot belang zijn; dierbaar zijn
Dat ligt me na aan het hart.
100 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.[4]


na

  1. naar
    «Ek smag nog na die miere, die krieke, die bye, die besies en die bloedrooi grond. »
    Ik smacht nog naar de mieren, de krekels, de bijen, de beestjes en de bloedrode grond.


na

  1. aan, met, in

na

  1. en


na

  1. naar; in de richting van


  • na

na

  1. op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op



  • na

na

  1. op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
  2. op; geeft een beweging aan naar oppervlak
  3. voor


na

  1. dichtbij

na

  1. te


na

  1. volk


  • na

na + accusatief

  1. op; geeft een beweging aan naar oppervlak
    «Položila na televizor zelený kolíček na prádlo.»
    Ze heeft de groene wasknijper op de televisie gelegd.
  2. op; met gebruik van
    «Hrála na piano.»
    Ze speelde op de paino.
  3. voor
    «Jdeš s námi na pivo?»
    Ga je met ons mee voor een biertje?
  4. in; gedurende, tijdens
    «Na podzim padá listí se stromů.»
    In de herfst vallen de bladeren van de bomen.
  5. in
    «Takových případů je známo na tisíce.»
    Van dergelijke gevallen zijn er in de duizenden bekend.
  6. naar
    «Díval se celý den jen na televizi.»
    Hij keek de hele dag alleen maar naar de televisie.

na + locatief

  1. op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
    «Na stole leží čtyři kancelářské sponky.»
    Op tafel liggen vier paperclips.
  2. aan
    «Jeden z obrazů již nevisel na zdi.»
    Eén van de schilderijen hing al niet meer aan de muur.
  3. in; iets dat iets anders bevat
    «Na sále je k dispozici občerstvení.»
    In de zaal zijn drankjes beschikbaar.