Budynek III Liceum Ogólnokształcącego w Katowicach
Budynek III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Katowicach – zabytkowy budynek szkolny, położony przy ulicy Adama Mickiewicza 11 w Katowicach-Śródmieściu, powstały w latach 1898–1900 w stylu neogotyckim. Gmach ten jest siedzibą III Liceum Ogólnokształcącego, a także m.in. Stowarzyszenia Absolwentów i Sympatyków III Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza oraz klubów sportowych: Szkolnego Klubu Sportowego Mickiewicz i Koszykarskiego Klubu Sportowego Mickiewicz. Za projekt gmachu odpowiada Josef Perzik bądź Max Grünfeld.
 nr rej. A/521/2019 z dn. 8 lipca 1992 roku
| |
 Gmach III Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza od południowego wschodu (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. A. Mickiewicza 11 |
| Typ budynku |
siedziba III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Josef Perzik lub Max Grünfeld |
| Inwestor |
miasto Katowice |
| Kondygnacje |
3+1+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
2945 m² |
| Rozpoczęcie budowy |
1898 |
| Ukończenie budowy |
1900 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′42,13″N 19°01′04,44″E/50,261703 19,017900
| |
Historia
edytuj
Gmach obecnego III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza powstał w latach 1898–1900 na rogu współczesnych ulic: A. Mickiewicza i J. Słowackiego dla Miejskiego Gimnazjum (niem. Städtisches Gymnasium), powstałego 9 października 1871 roku na bazie niemieckiej szkoły średniej[1]. Inicjatorem powstania gimnazjum był Richard Holtze, a do niego chodzili uczniowie różnych wyznań. Budowa nowej siedziby gimnazjum spowodowana była ciągłym wzrostem liczby uczniów, którzy najpierw uczyli się w gmachu przy dzisiejszej ulicy Młyńskiej 4[2] (nieistniejący budynek, w miejsce którego powstał gmach Urzędu Miasta Katowice[3]), a potem w budynku na rogu dzisiejszych ulic: J. Słowackiego i 3 Maja (obecny gmach VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie)[4]. Decyzję o budowie nowego gmachu dla gimnazjum miejskiego podjęto 8 kwietnia 1896 roku, a rok później władze wydały zgodę na budowę[5].
Prace budowlane nad nowym gmachem rozpoczęto w 1898 roku. Wówczas to pojawiły się problemy z podmokłym gruntem – stąd też w grunt wbito kilkaset pali, na których powstały fundamenty szkoły[5]. Dnia 9 października 1900 roku zorganizowano uroczysty pochód do nowego gmachu[4], zaś w dotychczasowym budynku przy obecnej ulicy 3 Maja urządzono szkołę żeńską[5]. Przed I wojną światową szkoła miała adres Uferstrasse 13, a następnie August Schneider Strasse 13. Miała wówczas 16 sal ogólnych, salę wykładową i aulę[5]. W latach 1911–1914 roku do budynku dobudowano skrzydło od strony ulicy J. Słowackiego, łączące gmach główny z salą gimnastyczną[4].
Do czasu wybuchu I wojny światowej Gimnazjum Miejskie było jedyną szkołą średnią na terenie Katowic. Po powstaniach śląskich i przyłączeniu Katowic do Polski, 26 lipca 1922 roku powołano w gmachu Państwowe Męskie Zreformowane Gimnazjum Klasyczne, działające od roku szkolnego 1933/1934 jako Państwowe Gimnazjum i Liceum w Katowicach[1]. W sprawozdaniu Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Katowicach za okres 1927/1928 podano, iż budynek był wówczas własnością skarbu państwa. Miał on wówczas 18 sal lekcyjnych, kancelarię dyrektora, salę nauczycielską, gabinety: biologiczny, fizykalno-chemiczny i geograficzno-historyczny, bibliotekę, aulę, salę gimnastyczną i inne pomieszczenia. Budynek był wówczas wyposażony w centralne ogrzewanie, wentylację mechaniczną, oświetlenie oraz przyłącza wodno-kanalizacyjne[5]. W latach 1930–1931 w suterenach urządzono nowe ubikacje i natryski, a w latach 1931–1933 naprawiono dach i częściowo kotły centralnego ogrzewania, a także zmodernizowano podwórko szkoły, na którym m.in. otwarto kort tenisowy. Do 1936 roku przeprowadzono też w szkole inne inwestycje, w tym otwarcie nowej sceny, a także wyremontowanie ogrodzenia i auli[6].
Szkołę po czasach niemieckiej okupacji reaktywowano 17 lutego 1945 roku i w roku szkolnym 1948/1949 przekształcono w Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące nr 3 w Katowicach. W dniu 13 maja 1959 roku szkoła otrzymała imię Adama Mickiewicza. W 1967 roku rozdzielono szkołę podstawową i liceum, a liceum przemianowano na III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza[1]. W 1971 roku, od strony ulicy ks. P. Skargi dobudowano obiekt mieszczący gabinety nauczycieli wychowania fizycznego. Rok później, w listopadzie 1971 roku w holu odsłonięto tablicę poświęconą poległym i pomordowanym w trakcie II wojny światowej wychowankom i nauczycielom III Liceum Ogólnokształcącego[6]. W latach 2000–2007 wyremontowano dach szkoły, odtworzono ogrodzenie, a także wykonano renowację auli, zaś w latach 2009–2011 wymieniono stolarkę okienną i drzwi[6].
Architektura i otoczenie
edytuj
Gmach III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Katowicach mieści się w Katowicach przy ulicy Adama Mickiewicza 11, na terenie Śródmieścia[4]. Budynek został oddany do użytku w 1900 roku. Powstał on w stylu neogotyckim z elementami neorenesansu niemieckiego[7], zaś za projekt odpowiadał Josef Perzik[4][2] lub Max Grünfeld (według niektórych źródeł Josef Perzik był prawdopodobnie tylko budowniczym gmachu szkoły)[5].
Gmach, wzniesiony z czerwonej palonej cegły[7], jest częściowo otynkowany, zaś jego elementy architektoniczne wykonano z kamienia[4]. Budynek jest trzykondygnacyjny, na planie zbliżonym do podkowy[4] z podpiwniczeniem i poddaszem[7], przykryty czterospadowym dachem pokrytym dachówką[4]. Charakterystycznym elementem gmachu są wystające ponad dach wieżyczki[2]. Powierzchnia użytkowa gmachu wynosi 2945 m², zaś kubatura 24 831 m²[7].
Fasada frontowa znajduje się po wschodniej stronie budynku. W jej południowej części mieści się trójotworowy portal łukowy z drzwiami wejściowymi. Na pozostałych kondygnacjach elewacji frontowej umieszczono rzędy prostokątnych okien zamkniętych półkoliście. W północnej części elewacji frontowej część z nich jest zblendowana. W środkowej części mieści się kamienna płaskorzeźba z herbem Katowic i datą 1866. Na trzeciej kondygnacji znajduje się jedno, duże okno[4] wypełnione dekoracją w formie rozety[2]. Elewacja zwieńczona jest gzymsem kostkowym[4], na którym widnieje data powstania gmachu – Anno 1899[7].
Na południowej elewacji, po stronie zachodniej i wschodniej znajdują się ryzality, z czego wschodni o szerokości trzech okien i zwieńczeniu w formie trójkątnego szczytu ze sterczynami, a zachodni – szeroki na jedno okno, zwieńczony kopułką. Pozostała część elewacji południowej z rzędami okien zakończonych łukiem oddzielonych pomiędzy siebie pilastrami przykryta jest dachem z lukarnami[4].
Rząd okien tworzy również zachodnią fasadę, a dodatkowo w północnej części tej fasady, w przyziemiu mieści się otwór wejściowy z ozdobnym portalem, w którym znajdują się drzwi jednoskrzydłowe. W północno-zachodniej części gmachu znajduje się jednokondygnacyjna przybudówka mieszcząca salę gimnastyczną, przykryta dwuspadowym dachem z dachówki[4].
- Detale architektoniczne na elewacji frontowej
-
-
Okno z charakterystyczną rozetą -
We wnętrzu budynku znajdują się dwubiegunowe murowane klatki schodowe oraz korytarze ze sklepieniami żebrowymi[7]. W przedsionku zachowała się ceramiczna posadzka z motywami geometrycznymi i nisze przyścienne z dekoracją sztukatorską[4]. Aulę zdobią witraże i malowidła na suficie o powierzchni około 30 m², przedstawiające triumf wiedzy[1].
Neogotycki gmach w czasie jego powstania architektonicznie współgrał z sąsiednimi budynkami przy obecnej ulicy A. Mickiewicza: zniszczoną podczas II wojny światowej Synagogą Wielką oraz istniejącym do dziś gmachem dawnej Łaźni Miejskiej[2].
8 lipca 1992 roku gmach został wpisany jest do rejestru zabytków pod współczesnym numerem A/521/2019[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza w Katowicach: O szkole. mickiewicz.katowice.pl. [dostęp 2021-08-28]. (pol.).
- ↑ a b c d e Śląska Organizacja Turystyczna: III LO w Katowicach. silesia.travel. [dostęp 2021-08-28]. (pol.).
- ↑ Bulsa i Szmatloch 2019 ↓, s. 79.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Rotowska 2015-01-04 ↓.
- ↑ a b c d e f Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 62.
- ↑ a b c Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 63.
- ↑ a b c d e f Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 61.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Województwo śląskie. www.nid.pl, 2021-06-30. [dostęp 2021-08-23]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk, Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013, ISBN 978-83-63780-00-5 (pol.).
- Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, ISBN 978-83-7729-502-1.
- Sabina Rotowska, III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza [online], zabytek.pl, 4 stycznia 2015 [dostęp 2021-08-28] (pol.).