Gorzyce (gmina w województwie śląskim)

Gorzyce – gmina wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Gorzyce

gmina wiejska
Urząd gminy w Gorzycach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	wodzisławski
TERC	2415062
Wójt	Daniel Jakubczyk (od 2014)
Powierzchnia	64,58 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	20 992
• gęstość	325,1 os./km²
Nr kierunkowy	32
Tablice rejestracyjne	SWD
Adres urzędu: ul. Kościelna 15 44-350 Gorzyce
Położenie na mapie Polski Gorzyce
Położenie na mapie województwa śląskiego Gorzyce
Położenie na mapie powiatu wodzisławskiego Gorzyce
49°58′N 18°24′E
Strona internetowa

Dawny herb gminy, odrzucony przez Komisję Heraldyczną

Siedziba gminy to Gorzyce.

Według danych z 31 grudnia 2015 gminę zamieszkiwało 20 866 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 21100 osób.

Historia

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej gminy Gorzyce pochodzą z epoki kamienia (mezolitu i neolitu). Również liczne późniejsze znaleziska świadczą o pradawnym osadnictwie w regionie Gorzyc. Związane jest to niewątpliwie z bliskością Bramy Morawskiej, miejsca przez które od pradawnych czasów dokonywała się ekspansja ludności na północ. Również najstarsze zachowane wzmianki o istniejących skupiskach ludności świadczą o gęstej jak na owe czasy sieci osadniczej.

Większość wsi z terenu obecnej gminy Gorzyce wzmiankowanych jest już w połowie XIII wieku. Są to osady ujęte w wykazie miejscowości płacących dziesięcinę w kolegiacie Krzyża Świętego w Opolu. Do miejscowości tych należały: Bełsznica, Bluszczów, Odra, Olza i Kamień. Część wsi płaciła dziesięcinę w kolegiacie w Tyńcu (Gorzyce, Uchylsko). Nie znaczy to, że pozostałe wsie w tym czasie jeszcze nie istniały. Przeprowadzone przez Ludwika Musioła analizy źródłowe podają przykład Rogowa, niewspomnianego w ww. wykazach, a prawdopodobnie istniejącego już w XIII wieku.

Teren obecnej gminy Gorzyce początkowo związany był z księstwem raciborskim i jego historią. Większość z nich poprzez nadania książęce stała się własnością prywatną-rycerską, przechodzącą szybko z rąk do rąk. W XIV, XV i XVI wieku część ziem księstwa raciborskiego została wydzielona uzyskując samodzielność. I tak do ziem wodzisławskiego państwa stanowego należały: Czyżowice, Turza, Gorzyczki, Uchylsko (w 1532 również Gorzyce). Do państwa bogumińskiego należały: Gorzyce, Olza, Odra, Bełsznica; do ziem księstwa raciborskiego: Rogów, Kamień, Bluszczów.

Wśród znaczniejszych właścicieli opisywanych terenów wymienić należy rodzinę Fragstein, Larisch (właściciele Gorzyczek, Rogowa), Arco (Gorzyce) czy Henckel von Donnersmarck. W 1741 roku przeprowadzony został nowy podział na powiaty. Wówczas ziemię wodzisławską i bogumińską włączono do powiatu pszczyńskiego, pozostałe do raciborskiego. W 1816 roku utworzono powiat rybnicki w skład którego weszły: Czyżowice i Turza. Gorzyce, Gorzyczki, Uchylsko i Olza weszły w skład powiatu raciborskiego. W 1922 r. do powiatu rybnickiego przyłączono Gorzyce, Gorzyczki, Uchylsko, Rogów, Bełsznicę, Bluszczów, Kamień, Odrę i Olzę. W 1954 r. miejscowości te znalazły się w powiecie wodzisławskim.

Na terenie wsi Olza znajduje się Kolonia Olecka (potocznie nazywana „familokami”), składająca się z zabytkowych domów mieszkalnych z początku XX wieku. Wszystkie obiekty wzniesiono z czerwonej cegły i nakryto czerwoną dachówką. Dwukondygnacyjne budynki rozlokowano symetrycznie do siebie, nadając osiedlu plac zbliżony do litery „T”. Budynek przy ul. Dworcowej 100 wyburzono po II wojnie światowej, a budynek przy ul. Dworcowej 96 został rozebrany po pożarze w 2016 roku.

W 1972 roku utworzona została gmina Gorzyce w powiecie wodzisławskim. Od 1 stycznia 1999 roku gmina jest częścią województwa śląskiego i powiatu wodzisławskiego.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2010 gmina Gorzyce ma obszar 64,47 km², w tym:

• użytki rolne: 65%
• użytki leśne: 13%

Gmina stanowi 22,47% powierzchni powiatu.

Geografia

Gmina Gorzyce znajduje się na skraju Doliny Nadodrzańskiej i Wyżyny Śląskiej. Na zachodzie granicę gminy wyznacza Odra, na południu od Czech oddziela ją Olza. Teren gminy jest zróżnicowany pod względem wysokości terenu. Występują tereny nizinne w pobliżu rzek Odry i Olzy oraz tereny pagórkowate w rejonie północno-wschodnim. Średnia wysokość terenu wynosi ok. 260–280 m n.p.m. Na południu gminy na granicy Olzy i Uchylska znajduje się kilka jezior połączonych groblami. Spośród terenów leśnych gminy największe występują na pograniczu Czyżowic i Rogowa, tzw. Rogowski las.

Rzeki

• Odra
• Olza
• Lesznica

Transport

Drogi

Przez gminę biegnie droga krajowa nr 78, która w kierunku południowym prowadzi do Chałupek, natomiast w kierunku północnym biegnie w kierunku Wodzisławia Śląskiego, Rybnika i Gliwic.

Na terenie gminy, w Gorzyczkach kończy się autostrada A1, tamże znajduje się też węzeł autostradowy Gorzyce.

Kolej

Na terenie gminy znajduje się linia kolejowa nr 158 Rybnik Towarowy – Chałupki, z przystankami osobowymi w Czyżowicach i Bełsznicy oraz stacją kolejową w Olzie z których odjeżdżają pociągi Kolei Śląskich.

Istniała również linia kolejowa nr 159, której fragment przebiegał przez Turzę Śląską, gdzie znajdowała się stacja. W 1997 roku zawieszono na tej linii przewozy pasażerskie, a w 1999 towarowe.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2010:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	20 119	100	10 236	50,9	9 883	49,1
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	312,1		158,8		153,3

• Piramida wieku mieszkańców gminy Gorzyce w 2014 roku.

Miejscowości w gminie

• Gorzyce
• Czyżowice
• Turza Śląska
• Rogów
• Bełsznica
• Gorzyczki
• Uchylsko
• Osiny
• Bluszczów
• Olza
• Odra
• Kolonia Fryderyk

Nieistniejące:

• Kamień nad Odrą

Sąsiednie gminy

Godów, Krzyżanowice, Lubomia, Wodzisław Śląski. Gmina sąsiaduje z Czechami.